sosyalizm_nedir

Sosyalizm nedir?

Güçlenen şç hareketnn, sendkaların ve oluşan sol partlern somut sosyal reformlar çn mücadele etmeler; Lassalle’n devlet kredleryle kooperatflern teşvk edlmes öners; devrmler veya demokratk değşmler sonucunda devlet aparatının ele geçrlmes üzerne gderek belrgnleşen tasavvurlar; Pars Komünü’nün deneymler ve daha br çok şey, o dönemde devletle olan lşk sorusunu ortaya atıyorlardı: Devlet, verl bçmde m yoksa radkal br şeklde değştrlmş bçmde m yen toplumu yaratmanın olası aracıydı? Yoksa yen br dktatörlüğe m yol açacaktı? UİB çersnde Marx ve Mchal Bakunn taraftarları arasında, sonucunda Brnc Enternasyonal’n parçalanacağı br kavga başladı.

Bakunn ve taraftarları yen br devlet ktdarının (Proletarya Dktatörlüğü) kurulmasına karşı çıkıyor ve nsanın nsan üzerndek egemenlğnn, dolaysız hedef ve yen egemenlkler engelleyeblecek tek olası yol olarak doğrudan kend kadern kend tayn hakkı ve özyönetm le yok edlmesn savunuyordular. Yönetc ve yürütücü faalyetlern ayrılığı kaldırılmalıydı. Bu nedenle temslyet organı olarak poltk partlern kurulmasını reddedyor ve var olan kurumların reform poltkalarının karşısında duruyordular. İktsat ve poltkada yen br egemenlk yolu üzernden değl, her türlü egemenlğn aşılması yönünde doğrudan lerleme talep edyorlardı. Görüşlern, henüz 1840’da »... nasıl nsan, adalet eştlk çersnde ararsa, toplum da nzamı anarşde arar« sözlern yazan Perre Joseph Proudhon’un sosyalst-anarşst pozsyonlarına bağlıyorlardı.

Bakunn 1873’de »Devlet ve Anarş« başlıklı makalesnde şunları yazıyordu: »Onlar (marksstler) Halk Hükümet’nden, halka, halk tarafından seçlen az sayıda temslc tarafından hükümet edlmesn anlıyorlar. Halk temslclernn ve devlet ktdarının bütün halk çn genel ve eşt seçm hakkı – marksstlern bu son cümles, aynı demokratk ekolünkü gb, ardında egemen br azınlığın, hem de sözde halk radesnn fadesnden çok daha tehlkel despotzmn gzlendğ br yalandır... Ama bu azınlık esk şçlerden oluşacaktır, dyor marksstler. Müsaadenzle; br zamanlar şç olanlardan – ama halk temslcs veya hükümet olduklarında artık şç olmayan ve sıradan şçlern dünyasına devlet katından bakan esk şçlerden; ve böylece o andan tbaren halkı değl, sadece kendlern ve halkı kmn yöneteceğn belrleyen görüşlern temsl etmeye başlayacaklardır. Her km k bundan şüphe duyuyorsa, o nsanın doğasını tanımıyordur.« Karl Marx ve önde gelen sosyalst reform poltkacıları tarafından getrlen temel traz, şç sınıfının ve halkın kurtuluşu çn verlen mücadelenn araçlarının stendğ gb seçlemeyeceğyd. Verl olanaklarla reel poltkaya müdahale edlmelyd. Bunların arasında, UİB tüzüğü temelnde kurulan ve eyleme geçeblecek ulusal partler bulunuyordu. Pars Komünü, Proletarya Dtatörlüğü’nün nasıl olacağını göstermşt: Ordunun ve polsn dağıtılması, bütün memurların seçmle şbaşına getrlmes ve ücretlernn şç ücretlernn ortalamasında verlmes. Bu noktadan hareketle »kooperatflern bütünlüğü, ortak plana göre ulusal üretm düzenleyeblr«d.

11