Nοέμβριος-Δεκέμβριος 2010 / Τεύχος 10
Δημοτικές εκλογές 2010 11
Tο χρονικό της νίκης Τ
ο γραφείο όπως και την πρώτη Κυριακή ήταν στημένο από νωρίς. Στις 7 μόλις έκλεισαν οι κάλπες ήταν όλοι στις θέσεις τους. Στα computers Στάθης Ρέβας και Λουκάς Ταμβάκης. Δίπλα ο υποψήφιος Δήμαρχος και εγώ. Αγέλαστο με είπε κάποιος, βλέπετε η αποχή της Αράχωβας φαινόταν ανησυχητική. Λίγο πιο εκεί η Δημαρχίνα μας διακριτική όπως σε όλη την προεκλογική περίοδο. Το νούμερο της αποχής του Διστόμου έφερε κάποια χαμόγελα τα οποία όμως μετρίασαν τα αποτελέσματα της Αράχωβας που δεν ήταν τόσο καλά όσο την πρώτη Κυριακή, παρ’ όλα αυτά έδιναν μια διαφορά σημαντική, στους 300 περίπου ψήφους. Μετά άρχισαν να έρχονται τα αποτελέσματα του Διστόμου πραγματική καταιγίδα. Πήρε κεφάλι η Βαγγελιώ. Οι computerάδες μας όμως επέμεναν, "δεν χάνουμε". Ένα λάθος όμως από το Δίστομο – αναριθμητισμός – που αντί για 890 έδινε 980 στη Βαγγελιώ, πάγωσε και τα computers. Οι φήμες λέγανε ότι στο αντίπαλο εκλογικό κέντρο είχαν αρχίσει τα τσάμικα. Σαστιμάρα. Μόλις το λάθος αποκαταστάθηκε επανήλθε η αισιοδοξία. Έμεναν Αντίκυρα και Στείρι. Οι τεχνοκράτες μας επέμεναν, "καλύπτεται η διαφορά". Τα κινητά χτύπαγαν βασανιστικά, ο Γιάννης χαμογελούσε αμήχανα και εγώ πηγαινοερχόμουν στις βρύσες. Εκεί γύρω στις 10:30 σιγούρεψαν τα πράγματα. Ο Γιάννης Πατσαντάρας ήταν ο νέος Δήμαρχος. Βουρκωμένα μάτια πολλά. Ο Οικονομάκης, ο Μπεζέντες, ο Μηλιώνης, όλοι αυτοί που σήκωσαν τα κύριο βάρος της προεκλογικής δουλειάς, ο Στεργιάρας, ο Μπακολουκάς που άκουσε τόσα πολλά, ο Νικολακόπουλός μας, ο Χριστόφορος ο Σιαμήτρος αλλά και ο ανυπέρβλητος Γιώργος Κρέμος που ήταν δίπλα μας κάθε λεπτό. Όλοι μια αγκαλιά. Οι πίπιζες έτοιμες. Μας γράψανε ειρωνικά στον Ντελάλη την άλλη μέρα 3 λαλούν και χίλιοι χορεύουν. Έτσι ήταν. Το πανηγύρι ήταν ξέφρενο. Μετά άρχισαν να φθάνουν τα παιδιά από τα άλλα χωριά. Δεν λέω ονόματα μην ξεχάσω κανέναν. Θα σταθώ στον παλλίκαρο τον Φιλίππου που παρ’ ότι δεν εκλέχθηκε ήταν μέσα σε όλα. Άλλωστε οι Διστομίτες συνυποψήφιοί μας, πέρασαν τα πιο πολλά. Σε αυτούς τα περισσότερα μπράβο. Το γλέντι συνεχιζόταν. Και να κάποια στιγμή η Βαγγελιώ και οι περισσότεροι σύμβουλοι της. Οι Θωμάδες (τον αδικήσατε σύντροφοι τον ξάδελφό μου. Έδωσε και την ψυχή του, όπως και ο Αντρέας ο Ράπτης), ο γιατρός ο Σαμουήλ ο συμμαθητής μου και άλλοι. Παρά την φόρτιση βρήκαν την ‘’μαγκιά’’ θα το πω εγώ, να έλθουν να συγχαρούν. Ο κόσμος τους αποθέωσε. ΟΛΟΙ ΕΝΩΜΕΝΟΙ από τώρα και πέρα. Το γλέντι συνεχίστηκε στην Αντίκυρα. Και εκεί έγινε μεγάλη μάχη. Νέες συγκινήσεις.Ο Γιάννης Πατσαντάρας νέος Δήμαρχος. Μια παρέα νίκησε τους πανίσχυρους κομματικούς μηχανισμούς. Τώρα ήρθε η ώρα να αποδείξουμε ότι το αξίζαμε. Καλή δουλειά σε όλους μας. Στάθης Γιαννέλος
12 Oδοιπορικό
Nοέμβριος-Δεκέμβριος 2010 / Τεύχος 10
To Στείρι Bοιωτίας
Τ
ο Στείρι βρίσκεται στο Νομό Βοιωτίας και έχει πραγματικό πληθυσμό 1.010 κατοίκους (2001). Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 574 μ. αμφιθεατρικά στους πρόποδες του Ελικώνα, του "βουνού των Μουσών" , ενώ έχει θέα προς τον Παρνασσό. Είναι το Τοπικό διαμέρισμα του Καλλικράτειου Δήμου Διστόμου-Αράχοβας-Αντίκυρας, με δυο οικισμούς, τον οικισμό του Στειρίου και τον οικισμό της μονής του Οσίου Λουκά. Το Στείρι είναι από τα πιο γνωστά μέρη της εξορυκτικής βιομηχανίας βωξίτη στην Ελλάδα και στην περιφέρειά του βρίσκεται εγκατεστημένο το εργοστασιακό συγκρότημα της εταιρίας Αλουμίνιον Α.Ε.
Ονομασία Το Στείρι είναι η συνέχεια της Στείριδας , γνωστής πόλης του Κοινού των Φωκέων, την οποία ίδρυσε στους πρόποδες του Ελικώνα ο Πετεώς,γιoς του Ορνέα, εγγονός του Ερεχθέα όπως λέει η μυθολογία, με τους Αθηναίους κατοίκους από την Στειρία (Στιρία καιΣτίριδα) που τον ακολούθησαν στην εξορία του.(Η Στείριδα ήταν δήμος της Αττικής και βρισκόταν μεταξύ Βραυρώνας και Πόρτο Ράφτη). Το σημαντικότερο ιστορικό στοιχείο για την αρχαία Στείριδα είναι η επιγραφή που βρήκε ο Γάλλος αρχαιολόγος 'Μπωντουέν, αναφερόμενη στην ένωση της Στείριδας με τον Μεδεώνα και το δημοσίευσε το 1881. Ήταν μια ισότιμη πολιτική και θρησκευτική ένωση που έγινε γύρω στο 200 π.Χ. Ο Μεδεώνας ήταν παραθαλάσσια πόλη στο σημείο που εκβάλει ο χείμαρρος της Κλεισούρας επικοινωνώντας με τη Στείριδα με στενό δρομάκι που περνούσε μέσα από το φαράγγι της Κλεισούρας. Στη συμφωνία τους οι δύο πόλεις ορίζουν να αναγνωριστεί η Στείριδα έδρα των αρχών και ο Μεδεώνας να είναι το επίνειο και ο φύλακας του δρόμου της Κλεισούρας (λόγω της θέσεώς του έβλεπε όλο τον κόλπο της Αντίκυρας). Η πόλη της Αρχαίας Στείριδας βρίσκεται στην θέση Παλιοχώρι, ενώ η ακρόπολή της στη θέση Μπούλιο, λόφο απέναντι από τον Όσιο Λουκά. Διασώζονται αρκετά τμήματα από το αρχαίο τείχος, δύο στέρνες, λίθινες γούρνες, ίχνη από οικοδομήματα, αρκοσόλια και τάφοι. Εντύπωση προκαλεί ο βασιλικός τάφος, που είναι λαξευμένος στο βράχο, με ορθογώνιο άνοιγμα ως είσοδο. Εκεί ασκήτεψε ο Όσιος Λουκάς, γι αυτό και η περιοχή ονομάζεται Ασκηταριό. Στα ερείπια της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου βρέθηκαν επιγραφές που δηλώνουν ότι υπήρχε εκεί ιερό του Ασκληπιού. Επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στη θέση που υπήρχε ο αρχαίος ναός της Στειρίτιδας θεάς Δήμητρας, κτίστηκε ο ναός του Οσίου Λουκά, επειδή κατά την παραμονή του Οσίου στη νήσο Άμπελο, προφήτευσε την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Άραβες. Ο σημερινός οικισμός Η μετοικεσία του Στειρίου στην σημερινή του θέση δεν γνωρίζουμε πότε έγινε. Πιθανώς μετά την καταστροφή το 147μ.χ. από τους Ρωμαίους να εγκαταστάθηκαν στην κορυφή του Λόφου του Οσίου Λουκά ( ο αμυγδαλεώνας της μονής) όπου υπάρχουν απομεινάρια αρχαίου ελληνικού, βυζαντινού και ενετικού κάστρου και επίσης υπολείμματα από δεξαμενές ,υδραγωγεία,τάφους,θεμέλια οικοδομών όπως αναφέρει ο Γεώργιος Π. Κρέμος στα Φωκικά.Επί Σλάβων υπήρχε χωριό στην θέση Γορανή και επί Τουρκοκρατίας στην περιοχή του Φανιά (θέση Παλιοκατούντ - παλιό χωριό). Τουρισμός Το τοπικό διαμέρισμα Στειρίου με τούς δύο οικισμούς του είναι μια περιοχή με έντονο τουρισμό (ιστορικό - θρησκευτικό - βιομηχανικό - αγροτουριστικό). Παρουσιάζει αξιόλογα μνημεία του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού και των Βυζαντινών χρόνων, υπάρχουν υποδομές για την υποδοχή και την παραμονή των επισκεπτών όπως το νεόχτιστο και όμορφο ξενοδοχείο ‘ΑΣΤΕΡΙΑ’ στην είσοδο του χωριού, ενώ λίγο έξω από το χωριό βρίσκεται το ιστορικό μοναστήρι του Όσιου Λουκά. Επίσης, το Στείρι βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την Αράχωβα, σημαντικό χειμερινό προορισμό της Στερεάς Ελλάδας. Μνημεία και αξιοθέατα • Η Μονή του Οσίου Λουκά. Το μοναστήρι του Οσίου Λουκά, ένα απο τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία του ελλαδικού χώρου. Το μοναστήρι είναι γνωστό ως «Η Αγία
Σοφία της Ρούμελης» και απέχει μόλις 5χιλ. Από το Στείρι. Είναι εγγεγραμμένη στον Παγκόσμιο Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. • Η Ακρόπολη της Αρχαίας Στείριδας. Βρίσκεται στο κέντρο της κοιλάδας που σήμερα ονομάζεται Λάκκα. Στην ανατολική πλευρά υπάρχουν δυο πύλες, διακρίνονται δυο πύργοι και το νεκροταφείο με τους λαξευτούς ταφικούς θαλάμους σε έναν από τους οποίους ασκήτεψε ο΄Οσιος Λουκάς και λέγεται ασκηταριό. • Η Ακρόπολη του Αρχαίoυ Μεδεώνα. Η ακρόπολη του Μεδεώνα περιλαμβάνεται στα εδάφη του Στειρίου και είναι κτισμένη πάνω στον λόφο των Αγίων Θεοδώρων, μισό χιλιόμετρο δυτικά από την είσοδο του εργοστασίου του Αλουμινίου της Ελλάδος. • Το φαράγγι της Κλεισούρας. Ένα φαράγγι βατό, το μήκος του είναι περίπου 6 χλμ. με απότομες βραχώδεις πλαγιές, αλλά σχετικά εύκολο και ευχάριστο για πεζοπορία που, από την αρχαιότητα μέχρι στην δεκαετία του 1950, ήταν ο κυριότερος δρόμος επικοινωνίας των Στειριωτών και της μονής του Οσίου Λουκά με τον Κορινθιακό κόλπο. Στην είσοδο του φαραγγιού της Κλεισούρας από την μεριά του Στειρίου υπάρχει το πέτρινο γεφύρι του Λεόντιου με δύο τόξα, πιθανώς βυζαντινής εποχής, κατασκευασμένο από κάποιον Λεόντιο, μοναχό του Οσίου Λουκά. Λίγα μέτρα έξω από το χωριό ξεχωρίζει το ξωκλήσι του Οσίου Συμεών με τα τέσσερα αιωνόβια πλατάνια και το μεγάλο πέτρινο πηγάδι με την επιβλητική πέτρινη γούρνα. Πάνω από τον Όσιο Συμεών, συνεχίζεται ο χωματόδρομος προς το οροπέδιο του Αγίου Παντελεήμονα με το ομώνυμο ξωκκλήσι. Ο δρόμος συνεχίζει και διακλαδίζεται σε πολλούς άλλους δασικούς δρόμους, διασχίζοντας τα ελατοδάση του Ελικώνα. Το βουνό είναι ομαλό και προσφέρεται για πεζοπορία και ορεινή ποδηλασία. Προϊόντα Τα αγροτικά τοπικά προϊόντα του Στειρίου είναι το κρασί, τσίπουρο, πετιμέζι, λάδι, ελιές, μέλι, χυλοπίτες και τραχανάς από παραδοσιακό εργαστήρι και φυσικά τα παραδοσιακά σφολιατοειδή και γλυκά του εργαστηρίου ‘Άρτο Τυρόεντα’ της οικογένειας ΛΥΚΑΡΗ. Σύλλογοι ΕκπολΙταλίαςιτιστικός Σύλλογος Στειρίου:Είναι ο κύριος οργανωτής των πολιτιστικών εκδηλώσεων που γίνονται στο χωριό με τον τίτλο Στείρι - Πολιτιστικός Αύγουστος. Χορωδιακός Σύλλογος Στειρίου << Η Στείριδα >> Αθλητικός Όμιλος Στειρίου Σύλλογος Χιονοδρόμων Ορειβατών Στειρίου:Στην μέχρι τώρα πορεία του έχει διοργανώσει αγώνες σκι στις πίστες του Παρνασσού και έχει διακρίσεις αθλητών του σε περιφερειακούς και πανελλαδικούς αγώνες. Είναι μέλος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Χιονοδρομίας. Επίσης ο Σύλλογος διοργανώνει πεζοπορίες στα μονοπάτια της περιοχής, με μεγάλη συμμετοχή ατόμων κάθε ηλικίας. Γεωργικός Πιστωτικός Συνεταιρισμός Στειρίου Άγιος Νικόλαος ο Αποδημητής, ο Στειριώτης:Ο Άγιος Νικόλαος ο Αποδημητής ο Στειριώτης είναι πολιούχος της πόλης του Τράνι της Ιταλίας, που σύμφωνα με πηγές του 16ου μ.Χ αι. γεννήθηκε στο Στείρι το 1075 μ.Χ, μόνασε στο Μοναστήρι του Οσίου Λουκά και μαρτύρησε στο Τράνι της Ιταλίας το 1094 μ.Χ. Αγιοποιήθηκε από την Καθολική Εκκλησία το 1099μ.Χ.
Nοέμβριος-Δεκέμβριος 2010 / Τεύχος 10
Oδοιπορικό 13
Η Ιερά Βυζαντινή Μονή του Οσίου Λουκά στο Στείρι της Βοιωτίας
Η
Ιερά βυζαντινή μονή του Οσίου Λουκά του εν Στειρίω, βρίσκεται σε μια πανέμορφη πτυχή του όρους Ελικώνας στα όρια του νομού Βοιωτίας της σημερινής Ελλάδας. Ο βασικός κορμός του μοναστηριού, αποτελείται από κτίσματα του 10ου και 11ου αιώνος και η πιθανότερη αιτία που ιδρύθηκε είναι η πραγματοποίηση μιας προφητείας του οσίου Λουκά για την ανάκτηση της κατεχόμενης από τους Σαρακηνούς Κρήτης από τους Βυζαντινούς επί αυτοκράτορος Ρωμανού Β’. Η ευγνωμοσύνη του αυτοκράτορα, των αρχόντων της Κων/πόλεως και όλης της Χριστιανικής κοινωνίας της Ανατολής για τον ενάρετο και προορατικό όσιο, υπήρξε η αιτία της ίδρυσης της μονής στο χώρο της ασκήσεώς του. Έτσι η μονή είχε «σταυροπηγιακό» χαρακτήρα και χαρακτηριζόταν βασιλομονάστηρο, άμεσα εξαρτημένο από την Κων/πολη. Ο όσιος Λουκάς (896-953), τον οποίο ήδη εν ζωή ανεγνώριζε και τιμούσε όλη η βυζαντινή κοινωνία, άρχοντες και λαός, έζησε στα χρόνια του Κωνσταντίνου Ζ’ του Πορφυρογέννητου (912-959) και του συναυτοκράτορα του Ρωμανού Α’ του Λεκαπηνού.
ματικού πολιτισμού αλλά και φορέας που φιλόστοργα αγκάλιασε έθρεψε και περιέθαλψε τους φτωχούς Χριστιανικούς πληθυσμούς της περιοχής, ιδιαίτερα σε δύσκολες εποχές όπως η Τουρκοκρατία. Η ακοίμητη καντήλα του οσίου τροφοδότησε με Χριστιανική και μαζί και εθνική φλόγα την υπόδουλη και πονεμένη Ρωμιοσύνη. Και έμελε το 1821 το μοναστήρι του οσίου Λουκά να γίνει στη Ρούμελη ο κρατήρας του ηφαιστείου της Ελληνικής Επανάστασης. Σε όλη τη διάρκεια της νεώτερης ιστορίας το μοναστήρι το οποίο διατήρησε το χαρακτήρα παλλαϊκού καταφυγίου, μοιράσθηκε με το λαό της περιοχής τις χαρές και προ πάντων τις λύπες της ζωής. Το 1943 ναζιστικά «στούκας», βομβάρδισαν τη μονή, που στέγαζε νοσοκομείο των ανταρτών προξενώντας ζημιές στο καθολικό και σοβαρές καταστροφές στην τράπεζα.
Αρχιτεκτονική Το μοναστήρι αποτελεί ως αρχιτεκτονικό σύνολο ένα θαυμαστό κομψοτέχνημα της βυζαντινής τέχνης. Κάθε τμήμα του, αποτελεί μια βουβή αλλά και εύγλωττη μαρτυρία του πολιτισμού της εποχής του. Του συνόλου, δεσπόζει το καθολικό (κεντρικό ναός) τιμώμενο επ’ ονόματι του οσίου Λουκά, που είναι κτίσμα του 11ου αιώνα και ακολουθεί τον συνήθη ρυθμό των βυζαντινών οκταγωνικών ναών της εποχής εκείνης. Εφαπτόμενη και αδελφωμένη με το καθολικό είναι η χρονικά προγενέστερη (10ος αιών) εκκλησία της Παναγίας κατά το σύνθετο σταυροειδή τετρακιόνιο ρυθμό μετά τρούλου. Το καθολικό «πατάει» πάνω στον υπόγειο σταυρόσχημο ναό της Αγίας Βαρβάρας που λέγεται κρύπτη όπου βρίσκεται και ο τάφος του Οσίου. Πλάι στο καθολικό βλέπουμε την αναστηλωμένη κατά την δεκαετία του 1960 τράπεζα της μονής με αμφικλινή στέγη σε στυλ βασιλικής. Ενώ γύρω από τους ναούς οργανώνεται η καθημερινή ζωή με τα κελλιά και τους ποικίλους χρηστικούς χώρους, υπενθυμίζοντας με την διάταξή τους ότι η ζωή πρέπει να είναι Εκκλησιοκεντρική και Χριστοκεντρική. Στο καθολικό θαυμάζει κανείς μέσα σε ουρανό από χρυσές ψηφίδες τα περίφημα μωσαϊκά του 11ου αιώνα, αντίστοιχα, σύγχρονα και συγγενή με εκείνα της Μονής Δαφνίου στην Αττική, της Νέας Μονής Χίου και της Μονής της Χώρας στην Κων/πολη. Όμως το πολυτιμότερο κόσμημα της Μονής είναι το ιερό λείψανο του οσίου, το οποίο ύστερα από μακραίωνη περιπέτεια και αναγκαστική εξορία επέστρεψε το Δεκέμβριο του 1986 επί Μητροπολίτου Θηβών και Λεβαδείας του νύν Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. ιερωνύμου Β’, από το βεστιάριο του ναού του Αγίου Ιώβ της Βενετίας στην φυσική και ιστορική θέση του εντός του καθολικού. Ιστορία «Η μονή του οσίου Λουκά, γράφει ο καθηγητής της ιστορίας της τέχνης Άγγελος Προκοπίου, ήταν ένα κέντρο για την αναζωπύρωση της Ορθοδοξίας. Ο διακοσμητικός πλούτος των εκκλησιών της απέβλεπε στην πνευματική προσέλκυση των βαρβάρων ετεροεθνών φύλων, που είχαν εγκατασταθεί στην ύπαιθρο της Στερεάς Ελλάδας. Η μονή του οσίου Λουκά ήταν έτσι ένα δοξαστικό μνημείο για την νίκη της Κρήτης, αλλά και ο εκθαμβωτικός μαγνήτης για τον εκπολιτισμό βαρβάρων πληθυσμών που ήλθαν να κατοικήσουν τον Ελλαδικό χώρο.» Το μοναστήρι στη μακραίωνη ιστορία του υπήρξε τηλαυγής φάρος υψηλού πνευ-
Η Μοναστική Κοινότητα σήμερα Στην ιερά Μονή εγκαταβιώνει σήμερα Ορθόδοξη μοναχική αδελφότητας η οποία τελεί καθημερινά τις διατεταγμένες ακολουθίες και προσευχές του εκκλησιαστικού τυπικού, ασχολείται με την καθαριότητα και ευπρέπεια των χώρων, συνεργάζεται με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς για την συνεχή συντήρηση, αναστήλωση και ανάδειξη του Μνημείου καθώς και την εξασφάλιση της οικολογικής ισορροπίας της ευρύτερης περιοχής. Υποδέχεται ξεναγεί και φιλοξενεί τους προσκυνητές και επισκέπτες, ασχολείται με την γεωργία και τη βιολογική καλλιέργεια του ελαιώνα, του αμυγδαλεώνα και κηπευτικών της Μονής. Η μοναχική κοινότητα, διοργάνωσε στη Μονή σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, οικολογικό συνέδριο το έτος 2004 καθώς και δύο εκπαιδευτικά οικολογικά σεμινάρια σε συνεργασία με την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΤΕΔΚ) του Νομού Βοιωτίας. Στις υπηρεσίες της Μονής, εργάζονται αρκετοί άνθρωποι από την γύρω περιοχή, ενώ η Μονή, στηρίζει επίσης οικονομικά εμπερίστατους και ανέργους. Διευκρινίζεται ότι η Μονή οσίου Λουκά, δέχεται ετησίως μεγάλο αριθμό προσκυνητών ποικίλων εθνικοτήτων, κοινωνικών κατηγοριών και μορφωτικού επιπέδου τόσο από τη Ελλάδα όσο και το εξωτερικό. Η μεγάλη αυτή προσέλευση πιστών και επισκεπτών είχε επίσης προφητευτεί από τον ίδιο τον όσιο Λουκά λίγες στιγμές πριν την κοίμησή του με τα παρακάτω λόγια: ΜΕΛΕΙ ΤΩ ΘΕΩ ΛΟΓΟΙΣ ΕΙΣ ΑΥΤΟΣ ΕΙΔΕΝ ΑΡΡΗΤΩΣ ΔΟΞΑΣΑΙ ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΤΟΠΟΝ ΠΛΗΘΟΣ ΠΙΣΤΩΝ ΕΡΧΕΣΘΑΙ ΕΩΣ ΤΕΛΟΥΣ (Δηλ: για λόγους που ο Θεός μόνο γνωρίζει, θα δοξάσει αυτόν τον τόπο και πλήθος πιστών θα έρχονται μέχρι την συντέλεια του κόσμου) Σήμερα λοιπόν παρά ποτέ, όλοι μας γινόμαστε μάρτυρες της πραγμάτωσης της προφητείας αυτής παρατηρώντας σε καθημερινή βάση εκατοντάδες ανθρώπων να επισκέπτονται το μοναστηριακό συγκρότημα για να προσκυνήσουν τα ιερά λείψανα του οσίου Λουκά, να θαυμάσουν το μοναδικής αρχιτεκτονικής Καθολικό αλλά και το συγκρότημα στο σύνολό του και να απολαύσουν επίσης το καταπληκτικό τοπίο της περιοχής που φιλοξενεί τόσους αιώνες τώρα το μοναστήρι και την αδελφότητα. Η Προσωπικότητα Του Οσίου Λουκά Ο Όσιος κατείχετο από υπερβολική αγάπη για τον πλησίον, τα ζώα και το περιβάλλον. Στον βαρύ χειμώνα, είναι γνωστό ότι τάιζε ο ίδιος τα πουλάκια με σπόρους και ξερό ψωμί ενώ όπως επίσης αναφέρεται στο βίο του, στο ξεκίνημα της κοινοβιακής ζωής στην Μονή (946), ο Όσιος καθάρισε και αναμόρφωσε με τα ίδια του τα χέρια μια εγκαταλελειμμένη πηγή. Κατόπιν δημιούργησε έναν περίφημο κήπο φημισμένο για την ομορφιά του αλλά και την ποικιλία και την ποσότητα των λαχανικών που καλλιεργούσε τόσο για την αδελφότητα όσο και τους αναρίθμητους περαστικούς, τους επισκέπτες και τους εμπερίστατους.
14 Yγεία
Nοέμβριος-Δεκέμβριος 2010 / Τεύχος 10
Μεταβολικό σύνδρομο Μια σύγχρονη μάστιγα
T
ο μεταβολικό σύνδρομο, είναι ένα επικίνδυνο οργανικό σύνδρομο, που χαρακτηρίζεται από ένα σύνολο επιμέρους μεταβολικών διαταραχών, οι οποίες συχνά υποτιμούνται από τους πάσχοντες ασθενείς. Συγκεκριμένα στο μεταβολικό σύνδρομο υπάρχουν ταυτόχρονα τρεις ή περισσότερες από τις διαταραχές που αναφέρονται παρακάτω: 1) Κοιλιακή παχυσαρκία: όταν η περίμετρος της μέσης είναι μεγαλύτερη από 102 εκ. για τους άνδρες ή 88 εκ. για τις γυναίκες. 2) Αυξημένη αρτηριακή πίεση: όταν η «μεγάλη» (συστολική) πίεση είναι μεγαλύτερη από 130 mm Hg και η «μικρή» (διαστολική) πίεση μεγαλύτερη από 85 mm Hg. 3) Αυξημένα τριγλυκερίδια: όταν τα τριγλυκερίδια νηστείας είναι μεγαλύτερα από 150 mg/dL. 4) Χαμηλά επίπεδα «καλής» (ΗDL) χοληστερόλης: όταν τα επίπεδα της «καλής» (ΗDL) χοληστερίνης είναι μικρότερα από 40 mg/dL για τους άνδρες ή μικρότερα από 50 mg/dL για τις γυναίκες. 5) Αυξημένο σάκχαρο αίματος: όταν τα επίπεδα σακχάρου νηστείας είναι μεγαλύτερα από 100 mg/dL. Τα άτομα που συσσωρεύουν λίπος στην κοιλιά, θώρακα και άκρα έχουν ανδρικού τύπου κατανομή λίπους που είναι πιο βλαπτική για τον οργανισμό συγκριτικά με την γυναικείου τύπου συσσώρευση λίπους στους γλουτούς. Το λίπος αυτό παρουσιάζει την τάση να συσσωρεύεται στα αγγεία των σπλάγχνων και των ζωτικών οργάνων και να δημιουργεί αθηρώματα. Τα αθηρώματα είναι υπεύθυνα για μια σειρά επιπλοκών, όπως στυτική δυσλειτουργία, έμφραγμα, εγκεφαλικό κ.λπ. Κατά την λεπτομερή ιατρική αξιολόγηση θα διερευνηθούν τυχόν συνυπάρχουσες νόσοι και καταστάσεις που προκαλούν παθολογική συσσώρευση λίπους όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία, η νόσος cushing, η κακή κληρονομικότητα. Τα τριγλυκερίδια αποτελούν λιπίδια του αίματος η αύξησή τους συνδέεται με την πρόκληση παγκρεατίτιδας, με στεφανιαία νόσο και αποφρακτική αγγειοπάθεια σε ευαίσθητους οργανισμούς. Η αύξηση των τριγλυκεριδίων σε άτομα που πάσχουν από μεταβολικό σύνδρομο, εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους. Κατά την λεπτομερή κλινικοεργαστηριακή αξιολόγηση θα διερευνηθούν τυχόν συνυπάρχουσες νόσοι και καταστάσεις που προκαλούν την αύξηση των τριγλυκεριδίων, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, ο χρόνιος αλκοολισμός, η παχυσαρκία, η νεφρική ανεπάρκεια, η χρήση ορισμένων φαρμάκων. Συμπτώματα από την αύξηση των τριγλυκεριδίων πολλές φορές δεν υπάρχουν. Εκτεταμένες αυξήσεις προκαλούν την εμφάνιση ξανθωμάτων στο δέρμα (ορατές διογκώσεις που οφείλονται σε εναπόθεση λίπους στους τένοντες ιδίως τους αχίλλειους αλλά και στις εκτατικές επιφάνειες των χεριών των γονάτων και των αγκώνων) και στα βλέφαρα (ξανθελάσματα). Η χοληστερόλη γνωστή ως χοληστερίνη είναι σημαντικό λιπίδιο του αίματος. Μεταφέρεται στο αίμα με λιποπρωτεΐνες που είναι σφαιρικά σωματίδια, τα οποία περιέχουν πρωτεΐνες γνωστές ως αποπρωτεΐνες. Στην κλινική ιατρική πρακτική, ιδιαίτερη σημασία έχουν η χαμηλής πυκνότητας LDL χοληστερόλη και η υψηλής πυκνότητας HDL χοληστερόλη. Με την αύξηση της LDL χοληστερόλης, μεγαλώνει ο κίνδυνος εναπόθεσης της χοληστερίνης στο τοίχωμα
των αρτηριών, με αποτέλεσμα την αθηρωμάτωση και την διαταραχή της αιμάτωσης ζωτικών οργάνων, φαινόμενο που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως το έμφραγμα και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Η HDL χοληστερόλη αντιθέτως προστατεύει τον άνθρωπο από τις βλαπτικές επιδράσεις της LDL. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες για παράδειγμα, στους άνδρες για κάθε αύξηση της LDL κατά 10 mg/dl, ο κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίας νόσου αυξάνεται κατά 10% ενώ κάθε αύξηση της HDL κατά 5 mg/dl, μειώνει τον κίνδυνο κατά 10%. mg/dl. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες και νοσήματα, που προκαλούν παθολογική πτώση της HDL στο μεταβολικό σύνδρομο, όπως η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή ,ηπατικά, νεφρικά νοσήματα, νοσήματα ενδοκρινών αδένων, λήψη αντισυλληπτικών. Η αρτηριακή πίεση και το σάκχαρο αίματος που ευρίσκονται σε ανώτερα φυσιολογικά επίπεδα θέτουν τα άτομα σε ομάδα υψηλού κινδύνου για να αναπτύξουν αργότερα υπέρταση και διαβήτη αντίστοιχα και υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου. Οι παθολογικές αυτές καταστάσεις μπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες και νοσήματα όπως ενδοκρινοπάθεια, παχυσαρκία, κατάχρηση αλκοόλ και καφέ, κακή κληρονομικότητα. Η παχυσαρκία και ο αυξημένος δείκτης μάζας σώματος(ΒΜΙ), ο οποίος ισούται με το πηλίκο του βάρους διά του τετραγώνου του ύψους, αποτελούν προδιαθεσικούς παράγοντες για την εμφάνιση του μεταβολικού συνδρόμου. Στην ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου βασικό ρόλο έχουν και γενετικοί παράγοντες, οι οποίοι επεμβαίνουν σε μία σειρά από παραμέτρους όπως η αντίσταση των ιστών στην δράση της ινσουλίνης. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένα άτομα έχουν μεγαλύτερη γενετικώς καθορισμένη προδιάθεση από άλλα, να αναπτύξουν αυτό το κακόηθες σύνδρομο. Έχει μεγάλη σημασία η έγκαιρη διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου γιατί τα άτομα που πάσχουν διατρέχουν ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν στο μέλλον καρδιαγγειακά νοσήματα (κυρίως εμφράγματα και εγκεφαλικά επεισόδια), αλλά και σακχαρώδη διαβήτη. Τα δεδομένα αυτά υποστηρίζονται από μεγάλες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε Ευρωπαϊκούς πληθυσμούς, αλλά και στον Ελληνικό πληθυσμό. Επιπρόσθετα, υπάρχουν ενδείξεις ότι το Μεταβολικό Σύνδρομο συσχετίζεται με μία σειρά άλλων παθολογικών καταστάσεων, όπως με ορισμένες μορφές καρκίνου, με προβλήματα από τη συγκέντρωση λίπους στο συκώτι (μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος), με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών στις γυναίκες, με προβλήματα από τους νεφρούς, με αναπνευστικά προβλήματα κατά τη διάρκεια του ύπνου κ.α. Γνωρίζουμε επίσης ότι τα άτομα που έχουν Μεταβολικό Σύνδρομο ζουν λιγότερα χρόνια σε σύγκριση με τα άτομα που δεν έχουν αυτό το σύνδρομο. Επομένως, αφού το Μεταβολικό Σύνδρομο είναι τόσο επιζήμιο για την υγεία πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στα άτομα που το έχουν έτσι ώστε να προλάβουμε τους κινδύνους που εγκυμονεί η παρουσία του. Η αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου Η αναγνώριση των παραγόντων κινδύνου του μεταβολικού συνδρόμου, έχει ιδιαίτερη σημασία αφού υπάρχουν στρατηγικές που τροποποιούν ευνοϊκά την εξέλιξή τους.
Καλή Ι.Καπετανάκου γεννήθηκε στην Αράχωβα και σπούδασε στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Όπως ειπώθηκε ήδη συνδετικός κρίκος των παραγόντων του μεταβολικού συνδρόμου αποτελεί η υπερινσουλιναιμία και/ή η αντίσταση στην ινσουλίνη. Η ελάττωση του βάρους και η άσκηση μειώνουν την υπερινσουλιναιμία και την αντίσταση στην ινσουλίνη αλλά και τους άλλους παράγοντες κινδύνου για Στεφανιαία Νόσο. Στο μεταβολικό σύνδρομο ορισμένα φάρμακα π.χ. αντιυπερτασικά ή τα αντιδιαβητικά δισκία, μπορούν να επιδεινώσουν ή και να επισπεύσουν την εμφάνιση άλλων παραγόντων κινδύνου για στεφανιαία νόσο. Θα πρέπει λοιπόν στα άτομα με μεταβολικό σύνδρομο αυτές οι ουσίες να χρησιμοποιούνται με προσοχή. Στόχος μας θα πρέπει να είναι η εξάλειψη ή η βελτίωση κάθε παράγοντα κινδύνου χρησιμοποιώντας τα παρακάτω θεραπευτικά μέτρα: • Κατάλληλη δίαιτα, σωματική άσκηση, απώλεια σωματικού βάρους. • Υπογλυκαιμικά δισκία για τον έλεγχο του σακχαρώδη διαβήτη, όποτε αυτό είναι αναγκαίο. • Μείωση της υπερινσουλιναιμίας και/ή της ινσουλινοαντίστασης με άσκηση και ενδεχομένως στο μέλλον με φάρμακα. • Ρύθμιση της υπέρτασης. • Χορήγηση υπολιπιδαιμικών φαρμάκων όταν ενδείκνυται. • Αποφυγή φαρμάκων που προκαλούν υπεργλυκαιμία, υπερινσουλιναιμία και/ή ινσουλινοαντίσταση (π.χ. γλυκοκορτικοειδή και ορισμένα διουρητικά). Δεν υπάρχουν όμως άκαμπτοι κανόνες. Η θεραπευτική αντιμετώπιση πρέπει να εξατομικεύεται. Σε μερικά άτομα ή σωματική άσκηση ή η απώλεια βάρους θα μπορούσαν να εξαλείψουν τους περισσότερους παράγοντες του μεταβολικού συνδρόμου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το κάπνισμα, το οποίο αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για ΣΝ, ιδιαίτερα στο διαβήτη. Διακοπή του καπνίσματος μειώνει σημαντικά την πιθανότητα βλάβης όχι μόνο των στεφανιαίων αλλά και των αγγείων των κάτω άκρων. Εφόσον δεν αποδώσει αυτή η τακτική, υπάρχουν φαρμακευτικοί παράγοντες που μειώνουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και αναφέρεται ότι μειώνουν και την ινσουλινοαντοχή π. χ. η μετφορμίνη, η ακαρβόζη, και ορισμένα νέα φάρμακα όπως η γλιμεπιρίδη αλλά και μια νέα κατηγορία, οι θειαζολιδενδιόνες. Ταυτόχρονα θα πρέπει να αντιμετωπισθούν η υπέρταση και η μικρολευκωματινουρία που ανταποκρίνονται στα περισσότερα αντιυπερτασικά. Τα αντιυπερτασικά της κατηγορίας των αναστολέων της αγγειοτασίνης αναφέρεται ότι έχουν ιδιαίτερο ευνοϊκό ρόλο εδώ. Τέλος μείωση του κινδύνου επιτυγχάνεται με τη μείωση των επιπέδων των λιπιδίων χρησιμοποιώντας συντηρητικά μέσα αρχικά και φαρμακευτική αγωγή όπου χρειάζεται ανάλογα με το ποια λιπίδια είναι αυξημένα (χοληστερίνη ή τριγλυκερίδια ή και τα δύο).
ARAHOVA CENTER / Tηλ.: 22670 32785
Περιβάλλον 15
Nοέμβριος-Δεκέμβριος 2010 / Τεύχος 10
Χιονοδρομικό Kέντρο Παρνασσού Μετεωρολογικός σταθμός προοπτική, προβλήματα και λύσεις του Γεωργίου Oικονόμου
του Νικόλαου Δαλαρούγκα
Βιογραφικό Aπόφοιτος του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Λαμίας στο Τμήμα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος στο Καρπενήσι, με πτυχιακή διατριβή πάνω στην Κλιματογία και ειδικότερα στην σχέση κλίματος και βλάστησης των δασοπονικών ειδών. Υπηρετώ (εργάζομαι) στο Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος.
Μ
Τ
ο μεγαλύτερο χιονοδρομικό κέντρο της χώρας μας, μόλις 180Km από την Αθήνα και ένα βήμα από την Αράχωβα και τους Δελφούς, πόλος έλξης χιλιάδων χιονοδρόμων και επισκεπτών, συμβάλλει στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας της ευρύτερης περιοχής μας και μέσω αυτής, αποτελεί τον αιμοδότη της εθνικής μας οικονομίας. Διαθέτει μεγάλα πλεονεκτήματα σε σχέση με τα υπόλοιπα χιονοδρομικά της χώρας μας. Μετεωρολογικά, λόγω της γειτνίασης με τους κόλπους του Μαλιακού και Κορινθιακού, δέχεται τοπικά πολλές χιονοπτώσεις (μικροκλίμα), ενώ διαθέτει τεράστια χιονοδρομικά πεδία σε μεγαλύτερα υψόμετρα που μπορούν να αξιοποιηθούν, επιμηκύνοντας έτσι τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, που είναι ο σημαντικότερος παράγοντας, της οικονομικής βιωσιμότητας του χιονοδρομικού μας κέντρου. Ωστόσο συσσωρευμένα προβλήματα ετών δεν έχουν αντιμετωπιστεί, αποτελώντας τροχοπέδη στην περαιτέρω ανάπτυξη και προοπτική του χιονοδρομικού κέντρου Παρνασσού. Η ευθύνη ανήκει τόσο στην πολιτεία που δεν έχει ολοκληρωμένο σχέδιο χειμερινής τουριστικής ανάπτυξης όσο και στους όμορους Δήμους και δη στην Αράχωβα (Δήμος- τοπικοί φορείς) που δεν κατάφερε να πιέσει, επί χρόνια, το κράτος και να προωθήσει ένα συνολικό πακέτο ολοκληρωμένης και βιώσιμης λειτουργίας του χιονοδρομικού κέντρου Παρνασσού. Αντίστοιχη ευθύνη ανήκει και στις τοπικές υπηρεσίες (Δασικές Αρχές, Φορέας Διαχείρισης Δρυμού, Πολεοδομία κλπ) για την, εν γένει αδιαφορία, που
επιδεικνύουν στο θέμα της καταγραφής και επίλυσης των προβλημάτων που συνδέονται με τη λειτουργία του χιονοδρομικού. Ας προσπαθήσουμε να καταγράψουμε τα σημαντικότερα προβλήματα του χιονοδρομικού κέντρου Παρνασσού, και στη συνέχεια να προτείνουμε λύσεις. Οι απαρχαιωμένες εγκαταστάσεις του Παρνασσού (μηχανήματα 30ετίας), αυξάνουν το κόστος συντήρησης σημαντικά, σε βαθμό ώστε να επηρεάζουν αρκετά την οικονομική βιωσιμότητα του χιονοδρομικού, επιπλέον αυξάνονται οι βλάβες, μειώνοντας τη δυναμικότητα των πελατών του κέντρου. Επείγει λοιπόν άμεσα η αντικατάσταση όλων σχεδόν των αναβατήρων του χιονοδρομικού, με σύγχρονους, ασφαλείς, καθ’όσον έχουν αυξηθεί στατιστικά οι χιονοδρόμοι σήμερα, ώστε η δυναμικότητα του Παρνασσού να αυξηθεί και να ελαχιστοποιηθούν τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησής τους. Ο υπερκορεσμός του χιονοδρομικού κέντρου Παρνασσού (όπως αντίστοιχα και στα υπόλοιπα) τα Σαββατοκύριακα, σε σχέση με τις καθημερινές, αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα στη λειτουργία του Παρνασσού. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η προσέλευση του κόσμου τα Σαββατοκύριακα αγγίζει περίπου τις 7.000, όταν τις καθημερινές η προσέλευση είναι μειωμένη κατά 70%. Αυτό σημαίνει ότι ο Παρνασσός λειτουργεί τα Σαββατοκύριακα πάνω από το όριο χωρητικότητας του, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο των ατυχημάτων, ενώ υπολειτουργεί αισθητά τις καθημερινές, με ότι αρνητικό αυτό συνεπάγεται στην τουριστική κίνηση της περιοχής μας.
ε τον αγαπητό και πολύ καλό φίλο Γιώργο Οικονόμου, γνωριζόμαστε πολλά χρόνια και πραγματικά τον θεωρώ έναν από τους πιο αξιόλογους ανθρώπους στην Αράχωβα και με πολλά ενδιαφέροντα. Ένα από αυτά τα ενδιαφέροντα είναι κοινό και έχει να κάνει με την Μετεωρολογία. Προσωπικά, από μικρό παιδί ήμουν λάτρης του καιρού και η πρώτη μου σκέψη στην αρχή της ημέρας ήταν να παρατηρήσω τις καιρικές συνθήκες, πράγμα φυσιολογικό για τον καθένα από εμάς, απλώς εγώ ξόδευα αρκετή παραπάνω ώρα. Είναι άπειρες οι φορές μέσα στην ημέρα που θα κοιτάξω στον ουρανό να δω και την παραμικρή λεπτομέρεια, ειδικά όταν βρίσκομαι στην Αράχωβα, όπου οι συνθήκες, ιδίως τον χειμώνα είναι συναρπαστικές. Έτσι λοιπόν, πριν από δέκα χρόνια περίπου, εγκατέστησα έναν αυτόματο μετεωρολογικό σταθμό στο χωριό μας στην αυλή του σπιτιού μου, με σκοπό να καταγράφονται τα βασικότερα δεδομένα. Ο Γιώργος εντυπωσιασμένος, "κόλλησε", να μου επιτραπεί να πω, το μικρόβιο του καιρόφιλου. Καθώς τα χρόνια περνούσαν και με τον Γιώργο εμπλουτίζαμε τις γνώσεις μας μέσα από διάφορες επιστημονικές μελέτες, που αναζητούσαμε είτε από βιβλία είτε από το διαδίκτυο, διαπιστώσαμε πως έπρεπε να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα. Την περίοδο 2006-2007 το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών άρχισε να εγκαθιστά τους πρώτους του αυτόματους Μετεωρολογικούς σταθμούς στην Ελλάδα. Χωρίς δεύτερη σκέψη στείλαμε ηλεκτρονικό μήνυμα ( email ) και η απάντηση που λάβαμε από τον μετεωρολόγο κ. Λαγουβάρδο ήταν θετική. Από τον Φεβρουάριο του 2008, η Αράχωβα διαθέτει τον δικό της σταθμό, όπου πέρα από τα χρήσιμα δεδομένα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πολλούς λόγους ( π.χ γεωργία, αποθέματα νερού για ύδρευση, κ.τ.λ ), δίνεται και η δυνατότητα σε όλους μας να ενημερωνόμαστε για τις καιρικές συνθήκες ανά πάσα στιγμή. Επίσης ο σταθμός αποτελεί και μια επίγεια μονάδα για την ανάπτυξη ενός περιοχικού μοντέλου, που συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην πρόβλεψη των καιρικών συνθηκών. Οι μετρήσεις του σταθμού ανανεώνονται κάθε δέκα λεπτά και η ηλεκτρονική διέθυνση είναι η εξής : http://penteli.meteo.gr/stations/ arahova/ Tέλος, εδώ και λίγο καιρό ο επισκέπτης της ιστοσελίδας μπορεί και βλέπει ζωντανή εικόνα από τον χώρο του σταθμού η οποία ανανεώνεται κάθε τριάντα δευτερόλεπτα http://penteli.meteo.gr/stations/arahova/ webcam.html
16 Αφιέρωμα
Nοέμβριος-Δεκέμβριος 2010 / Τεύχος 10
Διακρίσεις
Νέα παιδιά, νέες τάσεις, νέα αισθητική
Ο “Πρίγκηπας” του σιδηροδρομικού σταθμού της Δαύλειας Μεγάλη επιτυχία σημείωσε στα τέλη του Σεπτέμβρη το Αράχωβας blog με το άρθρο που ανέβασε στο ιστολόγιό του: “Ο πρίγκηπας του σιδηροδρομικού σταθμού της Δαύλειας”. Δύο εβδομάδες μετά την ανάρτησή του στο Αράχωβας blog το συγκεκριμένο άρθρο φιλοξενήθηκε και στην ιστοσελίδα της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ προβάλλοντας την κατασκευή του Γιάννη σε ένα ευρύτερο κοινό και φέρνοντας πολλούς επισκέπτες στα ψηφιακά μέρη του τοπικού blog. Ακολουθεί το εν λόγω άρθρο.
Ό
ταν απ΄ την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ο Νίκος άκουσε με ενθουσιασμό ότι φτιάχτηκε το τρακτέρ, κατάλαβε περί τίνος πρόκειται. Έφερε στο νου την άψογα συντηρημένη Φλορέτα που έχει στην κατοχή του ο Γιάννης Παπασαχίνης από τα νεανικά του χρόνια, με τα αυτοκόλλητα γυναικών με ολόσωμα μαγιό, πραγματική μηχανή του χρόνου και φαντάστηκε ότι κάτι ανάλογο θα είχε απέναντί του. Έτσι μου πρότεινε να βρούμε μια μέρα να πάμε μαζί να δούμε το τρακτέρ. Φτάσαμε Κυριακή πρωί στο σιδηροδρομικό σταθμό της Δαύλειας, εκεί που μένει ο Γιάννης. Δεν είναι σταθμάρχης ο Γιάννης -μόνιμος υπάλληλος του ΟΣΕαπλός πράκτορας είναι και από τα εισιτήρια που κόβει βγάζει ένα ελάχιστο ποσό 150 – 200 ευρώ κάθε μήνα. Ο ΟΣΕ ελλείψει άλλου σπιτιού του έχει παραχωρήσει το σταθμό να μένει και να τον συντηρεί. Στον περιβάλλοντα χώρο ανάμεσα σε βάτα και πυκνές φυλλωσιές ήταν διάσπαρτα εγκαταλελειμμένα τρακτέρ συγκεκριμένου τύπου, αλλά αυτό μόνο στο τέλος της επίσκεψης το παρατήρησα. Βρήκαμε την κόρη του να διαβάζει πίσω από το εκδοτήριο των εισιτηρίων -τρίτη Λυκείου φέτος- και ζητήσαμε να τον φωνάξει. Ο Γιάννης, ένας άνθρωπος ψηλός, ξερακιανός, ταλαιπωρημένος απ τη ζωή κατά πως φάνηκε από την κουβέντα στο τέλος της επίσκεψης, αφού κράτησε το φύλακα σκύλο που αλυχτούσε τους άγνωστους σ΄αυτόν επισκέπτες, μας οδήγησε πίσω από το σταθμό, στο εργαστήριό του. Κάτι ανάμεσα σε αποθήκη και παράγκα στη σκιά ψηλών δέντρων. Εκεί στεκόταν το δημιούργημά του. Χρωματική αντίθεση έντονη. Από τη μια μεριά το πράσινο των πυκνών δέντρων κι από την άλλη το κατακόκκινο International B450 που γυάλιζε λες και βγήκε τώρα απ’ τη γραμμή παραγωγής. Με μηχανικές γνώσεις που δεν υπήρχαν αλλά αποκτήθηκαν στην πορεία, με μια φωνή μέσα του που έλεγε ότι έπρεπε να το κάνει, ο Γιάννης χρειάστηκε πέντε χρόνια, ατέλειωτη δουλειά που έφτανε μέχρι τις πρωινές ώρες της επόμενης μέρας χωρίς
να το καταλαβαίνει, δέκα τρακτέρ ίδιου τύπου που χρησιμοποίησε για να βγάζει ανταλλακτικά και μια αστείρευτη δεξαμενή με μεράκι. Έλα να το ακούσεις, δουλεύει τόσο καθαρά που μπορείς να μετρήσεις τις στροφές, μας είπε. Και το έβαλε μπροστά.Εντυπωσιάστηκα. Και από την κατασκευή και από το εγχείρημα. Ένας άνθρωπος με ελάχιστο εισόδημα, που αναγκάζεται να δουλεύει δυο δουλειές για να τα φέρνει βόλτα, χωρίς δικό του σπίτι, που ανάλογα με τις διαθέσεις του ΟΣΕ μπορεί και να βρεθεί στο δρόμο, σε μια εποχή γενικότερης απαξίωσης, σε μια χώρα που παράγει ελάχιστα, έφτιαξε μόνος του ένα τρακτέρ σχεδόν από το μηδέν. Σκουριασμένα και παρατημένα μηχανήματα στα χωράφια όλης της χώρας ήταν η πρώτη ύλη του. Όχι φτηνή, γιατί λόγω μεγέθους και ακινησίας, τα τρακτέρ έπρεπε να τα μεταφέρει με γερανό στο σταθμό, αφού τα αγοράσει πρώτα. Κι αυτό σήμαινε πολλά χρήματα γι αυτόν. Χώρια οι επισκευές, τα ανταλλακτικά, οι χρωμιώσεις, τα ελαστικά, το βάψιμο. Σχεδόν 30.000 ευρώ κόστισε η κατασκευή του “Πρίγκηπα”. Αυτό είναι το όνομα που του έχει δώσει. Η κουβέντα συνεχιζόταν περιστρεφόμενη γύρω από τα στάδια της κατασκευής, τις δυσκολίες που συνάντησε σε επιμέρους κομμάτια, τις λύσεις που έδωσε. Εκείνος θυμόταν λεπτομέρειες κι εμείς ακούγαμε με ενδιαφέρον (κλικ στον παραπάνω σύνδεσμο να ακούσετε τον ίδιο να διηγείται). Ούτε που θυμάμαι πόσες φορές το φέραμε βόλτα θαυμάζοντάς το. Είχε φτάσει η ώρα να πάει για δουλειά ο Γιάννης αλλά επέμενε να μας κεράσει. Καθίσαμε στα παγκάκια του σταθμού με το βλέμμα στις άδειες γραμμές κι εκεί μας φίλεψε ψωμί, τυρί και καρπούζι. Μαύρο ψωμί που φτιάχνει μόνος του, από το άλεσμα του σταριού μέχρι το ψήσιμο και το τυρί επίσης. Δε μου φάνηκε καθόλου πρωτότυπο μετά απ΄ όσα είχα δει και ακούσει αυτό το πρωινό. Αισθάνθηκα την ψυχή μου να γεμίζει φεύγοντας από το σταθμό και υποσχέθηκα να ξαναπάω να δω και τη Φλορέτα. Posted on Σεπτεμβρίου 14, 2010 by arachovasblog
Καλές καταδύσεις Στέλλα Και εκεί που σερφάραμε στο Ιντερνετ διαπιστώσαμε ότι και οι κυρίες της Αράχωβας επιδίδονται σε τολμηρά σπορ. Σας παρουσιάζουμε λοιπόν σε αποκλειστικότητα την πρωτοπόρο καταδύτριά μας Στέλλα Κουτσογιάννη, κόρη της συμπατριώτισσάς μας Μαρίας Δημάκη.
Η βράβευση της καλλιτεχνικής μας επιμελήτριας Τζίνας Δημακοπούλου έκανε το γύρο όλων των ΜΜΕ. Σε ένα από αυτά, με δισέλιδο φόντο το έργο της, διαβάσαμε: “Νέα παιδιά, νέες τάσεις, νέα αισθητική. Στη Στοά του Σπύρου Μήλιου στο κέντρο της πόλης οι φοιτητές και οι απόφοιτοι (είκοσι τον αριθμό) της Σχολής Καλών Τεχνών χρωματίζουν, εκθέτουν και στο τέλος βραβεύονται” Έγραψε ο Μιχάλης Κουρουτζής για τη FAQ (7-13/10/2010)
Μ
ου αρέσουν τα υπαίθρια ατελιέ. Όπως και τα χρώματα. Όπως και οι καμβάδες. Γι’ αυτό και μ’ άρεσε η ιδέα. Είκοσι απόφοιτοι και φοιτητές της Σχολή Καλών Τεχνών συγκεντρώθηκαν με τα πινέλα τους, «άραξαν» και σχεδίασαν σε διάστημα δύο ή τριών ημερών έργα για την έκθεση. Τα εγκαίνια ήταν το Σάββατο 2/10. Η Μαρία, η Τζίνα, ο Δημήτρης, η Τερέζα-Μαρία και τα άλλα παιδιά ήταν εκεί από την Τετάρτη το πρωί. Σχεδίασαν, απέρριψαν, ξανασχεδίασαν, απέρριψαν ξανά μέχρι να φτάσουν εκεί που ήθελαν, σε αυτό το σημείο που ο καλλιτέχνης ικανοποιείται, σε αυτό το σημείο που ο καλλιτέχνης παραδίνεται, πάντα εκεί στη μέση της στοάς και λίγο παραδίπλα, στον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου. Ανάμεσα στα illustration café και restaurant μια ενδιαφέρουσα αντίθεση, που έχω την αίσθηση πως λίγο πολύ βγήκε και στα έργα των παιδιών. Πηγαίνω κάθε μέρα και παρακολουθώ τα στάδια. Πινελιά πινελιά νέοι κόσμοι δημιουργούνται, αναρωτιέμαι ποιος θα είναι ο νικητής, υποψιάζομαι ένα που μοιάζει με γλυπτό, με κατασκευή, ένας άσπρος πλανήτης που μου θυμίζει το Dark City προσγειώνεται πάνω σ’ ένα πανί. Μ’ αρέσει κι ένα άλλο που έχει προοπτική, στο βάθος δύο καρέκλες κι ένα τραπέζι μικρογραφία σ’ ένα καλειδοσκόπιο, μ’ αρέσει (εντυπωσιάζει) και το φτυάρι με την αγελάδα να το κοιτά με απορία από κάτω. Τελικά η κριτική επιτροπή, αποτελούμενη από καθηγητές της Α.Σ.Κ.Τ., εκπροσώπους της Picar και του Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς και της Επιμελήτρια της έκθεσης Ίριδα Κριτικού, διάλεξε για τα τρία βραβεία, τα τρία αυτά έργα-να μην ξεχάσω να δώσω συγχαρητήρια στον εαυτό μου, δε μου συμβαίνει και κάθε μέρα. Τζίνα Δημακοπούλου, Μαρία Τσαγκάρη και Ελένη Αθανασιάδου, αντιστοίχως τα ονόματα των βραβευθεισών. Την άλλη μέρα (της βράβευσης) τα χαζεύω όλα μαζί συγκεντρωμένα, τακτοποιημένα σε μια υπέροχη σύνθεση. Κοιτάζω μια τα έργα, μια τον κόσμο που τα προσπερνά, άλλοι στέκονται, άλλοι όχι. Δεν πειράζει. Η τέχνη φτάνει εκεί που πρέπει και όταν το κάνει, όλα αλλάζουν. Γεγονός!”
Αφιέρωμα 17
Nοέμβριος-Δεκέμβριος 2010 / Τεύχος 10
Λουκάς Παπαλεξανδρής
Μια ζωή, Μια τρέλα, Πολλές ιστορίες! της Ελπίδας Δημακοπούλου
Ό
ταν ένα πάθος ξεκινά από μικρή ηλικία τότε το σίγουρο είναι ότι κάτι καλό θα βγει τελικά. Ο Λουκάς Παπαλεξανδρής είναι ένας συνηθισμένος Αραχωβίτης οικογενειάρχης και επιχειρηματίας που κρατάει όμως στα χέρια του, με τα αυθεντικά ντοκουμέντα που διαθέτει, όλη την ιστορία της Αράχωβας, του Παρνασσού και των Δελφών. Η «τρέλα του» όπως ο ίδιος λέει, είναι η συλλογή παλαιών αντικειμένων που σχετίζονται κυρίως με την Αράχωβα. Ξεκίνησε από τα δώδεκά του με την πρώτη του συλλογή παλαιών νομισμάτων χάρτινων και μεταλλικών, ελληνικών και ξένων που έβρισκε σε σπίτια, σε χωράφια ή που φίλοι του δώριζαν γνωρίζοντας τη μανία του. Αυτή τη στιγμή διαθέτει μια πολύ μεγάλη συλλογή από παλιά νομίσματα που ενώ δεν έχει κάποια αξιόλογη αγοραστική αξία παραμένει εντυπωσιακή. Κι ενώ ξεκίνησε με τη συλλογή νομισμάτων, όταν φτάνει στα είκοσί του χρόνια το ενδιαφέρον του στρέφεται πλέον προς την παλιά φωτογραφία και το καρτ ποστάλ. Το οικογενειακό του αρχείο και οι γνωστοί και φίλοι που τροφοδοτούσαν το υλικό του ήταν η βάση του. Η ηλικία του όμως στο εξής του επιτρέπει να μπαίνει στους κύκλους των συλλεκτών και των δημοπρασιών και να ψάχνει για παλιές φωτογραφίες που αφορούν την περιοχή της Αράχωβας. Αυτή τη στιγμή στο αρχείο του διαθέτει γύρω στις χίλιες εφτακόσιες πρωτότυπες φωτογραφίες. Η αγάπη του όμως για τη συλλογή δε σταματάει στη φωτογραφία. Αρχίζει να μαζεύει ό, τι παλιό υπάρχει σε έντυπη μορφή περίπου από το 1830 μέχρι το 1970. Αυτή η τεράστια επίσης συλλογή του αποτελείται από παλιά βιβλία, εφημερίδες, αφίσες, διαφημίσεις, τιμολόγια, συμβολαιογραφικά χειρόγραφα, προικοσύμφωνα, στρατιωτικά έγγραφα, απολυτήρια στρατού, δημόσιες ανακοινώσεις, προγράμματα από πανηγύρια. Εντυπωσιακή ήταν η αναφορά του κ. Παπαλεξανδρή, σε δύο τρία από τα πολλά και σημαντικά έγγραφα της συλλογής του. Το ένα είναι μια ανακοίνωση του Βουλευτή Ανδρεαδάκη για τη διάνοιξη του δρόμου Αράχωβας-Δελφών το 1927 και το άλλο είναι ένα βιβλίο με τις γεννήσεις των ανδρών Αραχωβιτών από το 1845 έως το 1879. Μεγάλη εντύπωση για την τουριστική σημασία της Αράχωβας και του Παρνασσού σε
Aφίσα ταινίας στις αρχές του 1970
συνδυασμό με τους Δελφούς κάνει επιπλέον ένα έγγραφο το οποίο τοποθετείται λίγο πριν από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και προέρχεται από το Υπουργείο Αεροπορίας. Το κείμενο αυτό αναφέρεται στο ποσό το οποίο χρειαζόταν προκειμένου να απαλλοτριωθεί η γη και να φτιαχτεί στον Παρνασσό μια πίστα για αεροπλάνα τα οποία θα διευκόλυναν τη μεταφορά του μεγάλου αριθμού των επισκεπτών και των περιηγητών που ήθελαν τότε να επισκεφτούν την περιοχή. Είναι φανερό πως χάρη σ’ αυτά τα στοιχεία και τα ντο-
Πρόγραμμα από πανηγύρι του 1933
Ο Αριστοτέλης Ωνάσης με τον απόμαχο «Πατέρα της Νίκης» Ουίστον Τσόρτσιλ στους Δελφούς κατά τη διάρκεια της πολυσυζητημένης κρουαζιέρας με τη θαλαμηγό «Χριστίνα» το 1959. Αυτή η κρουαζιέρα φαίνεται να είναι πρόσχημα του Ωνάση για να πλησιάσει ακόμη περισσότερο την Κάλλας.
κουμέντα που έχει καταφέρει να σώσει η «τρέλα» του Λουκά Παπαλεξανδρή, η ιστορία της Αράχωβας αλλά και των Δελφών είναι ακόμη ζωντανή, αφού μπορεί ο καθένας να την δει και να την ακουμπήσει. Επίσης μεγάλη είναι και η συλλογή που έχει μέχρι τώρα σχετικά με τους Δελφούς. Δίνοντας κι εδώ πολλά χρήματα για αρκετά από τα κομμάτια που την αποτελούν καμαρώνει ίσως περισσότερο για μια φανταστική απεικόνιση των Δελφών σε γκραβούρα που φέρει τη χρονολογία 1685. Το υπόλοιπο υλικό για τους Δελφούς, εκτός από γκραβούρες που φτάνουν τις πενήντα, αποτελείται από σπάνιες φωτογραφίες από το 1880 όπως ήταν το χωριό πριν ακόμη αρχίσουν οι αρχαιολογικές ανασκαφές, φωτογραφίες από τις ανασκαφές, δελφικές εορτές, αλλά και εκατόν εξήντα περίπου πρωτότυπες φωτογραφίες που του δωρίστηκαν, του ενός εκ των κορυφαίων Ελλήνων φωτογράφων, του Ν. Τομπάζη και που αφορούν τους αρχαιολογικούς χώρους, το Μουσείο και άλλα. Ο Παπαλεξανδρής, όπως μας είπε είναι πολύ πιθανό το καλοκαίρι να πραγματοποιήσει μια έκθεση παλιάς φωτογραφίας στο Μουσείο των Δελφών καθώς έχουν γίνει ήδη οι πρώτες συναντήσεις με τη Διευθύντρια του Μουσείου. Σίγουρα πολλοί είναι εκείνοι που θα ήθελαν να δουν και να περιεργαστούν την τεράστια, κυρίως σε ιστορική αξία, συλλογή του Αραχωβίτη συλλέκτη. Γι’ αυτό και με μεγάλη μου χαρά άκουσα να μου λέει ότι σε περίπτωση που του ζητηθεί θα μπορούσε να παραχωρήσει μεγάλο μέρος από αυτή τη συλλογή στο Λαογραφικό Μουσείο της Αράχωβας. Η συνεργασία του εξ’ άλλου με τον Λαογραφικό Σύλλογο Αράχωβας έχει ξεκινήσει από το 2005 μιας και αναλαμβάνει κάθε χρόνο την έκδοση του ημερολογίου του Συλλόγου. Όπως κάθε φορά έτσι και φέτος σύμφωνα με τον Λουκά Παπαλεξανδρή, θα δοθεί μια θεματική ενότητα. Το ημερολόγιο του 2011 που θα κυκλοφορήσει στις γιορτές των Χριστουγένων, θα έχει ως θέμα «Με τη ματιά των περιηγητών στον Παρνασσό τον 19ο αιώνα». Το υλικό που θα παραχωρήσει στο Σύλλογο για το νέο του ημερολόγιο θα αποτελείται από 6 αυθεντικές γκραβούρες που θα αφορούν φυσικά τον Παρνασσό και οι οποίες χρονολογούνται από το 1820 έως το 1882.
Περιμένοντας τον Κωνσταντίνο και την Άννα Μαρία να διασχίσουν τον κεντρικό δρόμο της Αράχωβας, μέχρι το άγαλμα του Καραϊσκάκη για την κατάθεση στεφάνου κι έπειτα να μεταφερθούν στους Δελφούς για την πραγματοποίηση των εγκαινίων του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου
Ο γάμος του Δ. Παπαμιχαήλ με την Α. Βουγιουκλάκη στους Δελφούς
Δυτική άποψη Αράχωβας 1848 (Πρωτότυπη). Υδατογραφία άγνωστου Ιταλού καλλιτέχνη. Αγοράστηκε από τον συλλέκτη σε γκαλερί στην Αγγλία.
18 Αφιέρωμα
Nοέμβριος-Δεκέμβριος 2010 / Τεύχος 10
Σπιναλόγκα
To νησί των καταραμένων στην UNESCO της Μάρας Μπέκα
Τ
ην ένταξη της ιστορικής Σπιναλόγκας, στον κατάλογο της UNESCO αγωνίζονται να πετύχουν στο άμεσο μέλλον οι τουριστικοί φορείς του Λασιθίου, που με δάκρυα πότισε την διεθνή ιστορία, προσπαθώντας παράλληλα να την μετατρέψουν σε τουριστικό θέρετρο παγκόσμιας εμβέλειας. Οι εκπρόσωποι τουρισμού του Νομού Λασιθίου ευελπιστούν να μετατρέψουν το πρώην κολαστήριο λεπρών σε ένα από τα επίκεντρα του παγκόσμιου τουρισμού, εκμεταλλευόμενοι τον ντόρο που υπάρχει γύρω από το μικρό νησί. Το νησί όπου οι πέτρες και οι βράχοι στα άδεια σπιτάκια της κρύβουν και δεν φανερώνουν την κόλαση
του χθες, τα μοιρολόγια και τις κραυγές από τους πόνους στο σώμα των εκατοντάδων αρρώστων. Αντιθέτως μετά από την τεράστια επιτυχία που σημειώνει η τηλεοπτική σειρά, οι μνήμες χάνονται και η οικονομική εκμετάλλευση παίρνει πρωτόλεια θέση. Οι προσδοκίες που έχουν γεννηθεί είναι πολύ μεγάλες με τους επιχειρηματίες και τους φορείς του τουρισμού. Από τις οκτώ εβδομάδες προβολής της τηλεοπτικής σειράς τα πρώτα δείγματα με την αύξηση του τουρισμού είναι άκρως εντυπωσιακά. «Η κίνηση είναι πρωτόγνωρη», λέει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Αγίου Νικολάου κ. Μανόλης Βαρκαράκης. Στόχος πλέον όλων είναι να προχωρήσει με ταχύτατο ρυθμό η ανάπλαση και η αναστύλωση των κτιρίων του νησιού, αλλά και να τελειώσει η φωταγώγη-
«Κυνηγούν» την ένταξη της στον κατάλογο με τα ιστορικά μνημεία με κέρδη εκατομμύρια ευρώ ση του. Έργα τα οποία βρίσκονται στον «αέρα» εδώ και δέκα χρόνια, σημειώνει ο κ. Βαρκαράκης. Μεγάλα οφέλη Σύμφωνα με τον ίδιο τα μεγάλα οφέλη θα έρθουν του χρόνου, όταν και η Σπιναλόγκα θα είναι ένας αρχαιολογικός χώρος προς εκμετάλλευση από το ξεκίνημα της τουριστικής περιόδου. Τα κέρδη αναμένεται να πολλαπλασιαστούν. Αρκεί να πληροφορηθεί κανείς ότι μέχρι και πριν την τηλεοπτική σειρά η Σπιναλόγκα είχε περίπου 400.000 επισκέπτες το χρόνο, με το ωράριο λειτουργίας της να είναι από το πρωί μέχρι και το μεσημέρι στις 3μ.μ. αφού ο ένας και μοναδικός φύλακας της δεν μπορεί να βρίσκεται εκεί 24ώρες το 24ωρο. Ενώ μέχρι σήμερα δε λειτουργεί στη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Οι προβλέψεις για τη νέα τουριστική περίοδο κάνουν λόγο μέχρι και για δεκαπλασιασμό των επισκεπτών, με τα κέρδη να ανέρχονται σε αρκετά εκατομμύρια ευρώ!«Υπάρχουν πολλές προσδοκίες και πολλές ελπίδες για τη Σπιναλόγκα. Κάποιοι ευελπιστούν ότι με το νησί μας, θα γίνει ό,τι συνέβη με τη Νίσυρο, αμέσως μετά την προβολή της ταινίας «Mama mia». Ένα νησί, το οποίο γνωρίζει τεράστια τουριστική άνθηση πλέον», αναφέρει ο κ. Βαρβεράκης. Βέβαια τα «αγκάθια» δε λείπουν μιας και υπάρχουν μια σειρά από προβλήματα, τα οποία πρέπει να υπερκεραστούν για να προχωρήσει και η ανάπτυξη του τόπου. Μέχρι σήμερα- βάσει νόμου – ισχύει η απαγόρευση δόμησης σπιτιών γύρω από τους ορεινούς όγκους του νησιού. Οι αντιδράσεις φυσικά είναι πάρα πολλές. Μετά την επιτυχία της σειράς όμως, υπάρχει η ελπίδα να δοθεί άδεια, έστω για τη δόμηση οικημάτων, τα οποία δεν θα αλλοιώνουν σημαντικά το περιβάλλον. «Περπατώντας στον δρόμο της Σπιναλόγκας, σταμάτησε και κράτησε την αναπνοή σου. Από κάποιο χαμόσπιτο τριγύρω σου θα ακούσεις τον απόηχο από κάποιο μοιρολόγι μιας μάνας, μιας αδελφής ή τον αναστεναγμό ενός άνδρα. Άφησε δύο δάκρυα από τα μάτια σου και θα δεις να λαμπυρίζουν εκατομμύρια δάκρυα που πότισαν αυτόν τον δρόμο». Λίγα λόγια για το Νησί Το νησί βρίσκεται στην Κρήτη, στην περιοχή Μιραμπέλ-
λου του νομού Λασιθίου. Το αρχαίο όνομά του, ήταν Καλυδών, αλλά μετά την κατάληψη του από τους Ενετούς ονομάσθηκε Σπιναλόγκα (Μακρά άκανθα). Άρχισε να οχυρώνεται το 1574 από τους Ενετούς όταν
οι Τούρκοι είχαν καταλάβει την Κύπρο και οι Ενετοί καταλάβαιναν ότι σε λίγο θα ερχόταν και η σειρά της Κρήτης. Μετά την κατάληψη της Κρήτης το 1649 από τους Τούρκους, η Σπιναλόγκα έμεινε ακόμη στα χέρια των Ενετών έως το 1715. Το νησί κατελήφθη από τους Τούρκους το 1715 και κατοικείτο από Μουσουλμάνους. Στα μέσα του 19ου αιώνα ο αριθμός των κατοίκων αυξήθηκε εφ’ όσον το νησί αποτέλεσε κοιτίδα εμπορίου. Μετά το 1898 οι περισσότεροι κάτοικοι εγκατέλειψαν το νησί. Από το 1903 χρησιμοποιήθηκε ως Λεπροκομείο, όπου μεταφέρθηκαν οι πρώτοι 251 λεπροί (Κρητικής καταγωγής), που λόγω αφενός της αποκρουστικής όψης τους και αφ’ ετέρου της μεταδοτικότητας της ασθένειας πρωτύτερα κατοικούσαν εξορισμένοι και απομονωμένοι από την τοπική κοινωνία, στις απόμακρες παρυφές των πόλεων, σε μέρη τα οποία ονομάζονταν “μεσκηνιές”. Οι συνθήκες ήταν σκληρές αν αναλογιστούμε πως δεν υπήρχε κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή ενώ ο ιός της λέπρας ήταν μεταδοτικός και δεν θεραπευόταν. Μετά το 1913 μεταφέρθηκαν σταδιακά ασθενείς προερχόμενοι από την υπόλοιπη Ελλάδα αλλά και από άλλες χώρες του εξωτερικού, αυξάνοντας τον αριθμό των ασθενών στους 1000. Η Σπιναλόγκα μετατράπηκε εκείνη την περίοδο σε “Διεθνές Λεπροκομείο”.
H ταινία «TO ΝΗΣΙ» Oι συντελεστές Σκηνοθεσία: Θοδωρής-Παπαδουλάκης Δ/ση φωτογραφίας: Βαγγέλης-Κατριτζιδάκης Σκηνογραφίας: Αντώνης-Χαλκιάς Ενδυματολόγοι: Ξανθή-Κόντου,Μαρία-Κοντοδήμα Πρωτότυπη μουσική: Μίνως Μάτσας
Οι συντελεστές που συνεργάζονται στη συγκεκριμένη παραγωγή, εξασφαλίζουν το αρτιότερο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Η εικόνα αποτυπώνεται άριστα μέσα από τη ματιά του διευθυντή φωτογραφίας Βαγγέλη Κατριτζιδάκη. Ο σκηνογράφος Αντώνης Χαλκιάς και οι συνεργάτες του έφτιαξαν από την αρχή όλα τα σκηνικά, ώστε να θυμίζουν την περίοδο από το 1939 έως το 1957. Η Ξανθή Κόντου και η Μαρία Κοντοδήμα, που υπογράφουν την ενδυματολογία, έκαναν έρευνα για 8 μήνες για τα περίπου 2.000 κοστούμια, που θα χρησιμοποιηθούν στη σειρά. Ο Μίνως
Μάτσας, ο οποίος έχει διαπρέψει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ντύνοντας με τις μελωδίες του κινηματογραφικές ταινίες, θεατρικές παραστάσεις και τηλεοπτικά προγράμματα, υπογράφει τη μουσική. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 2009 και πραγματοποιούνται στην Κρήτη: Πλάκα, Σπιναλόγκα, Ελούντα, Άγιο Νικόλαο και αλλού, ενώ πραγματοποιήθηκαν γυρίσματα και στο Λονδίνο. Η προεργασία της παραγωγής ξεκίνησε αρκετό καιρό πριν την έναρξη των γυρισμάτων με την κατασκευή των σκηνικών, που πλαισιώνουν τους φυσικούς χώρους και την προετοιμασία των πολλών κοστουμιών. Τη διασκευή του βιβλίου έχει αναλάβει η Μιρέλλα Παπαοικονόμου, μια σεναριογράφος με τεράστιες τηλεοπτικές επιτυχίες στο ενεργητικό της, ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει ο πολυβραβευμένος Χανιώτης σκηνοθέτης Θοδωρής Παπαδουλάκης.
Oι πρωταγωνιστές Στέλιος Μάινας (Γιώργης Πετράκης), Κατερίνα Λέχου (Ελένη Πετράκη), Γιούλικα Σκαφιδά (Μαρία Πετράκη), Ευγενία Δημητροπούλου (Άννα Πετράκη/Αλέξις Φίλντιγκ), Τάσος Νούσιας (Νίκος Παπαδημητρίου), Μαρία Πρωτόπαππα (Ευγενία Καπετανάκη), Αλέξανδρος Λογοθέτης (Νίκος Κυρίτσης), Αιμίλιος Χειλάκης (Μανόλης Βανδουλάκης), Φιλαρέτη Κομνηνού (Σοφία Φίλντινγκ), Γιάννης Στάνκογλου (Αντρέας Βανδουλάκης), Θόδωρος Κατσαφάδος (Πέτρος Κοντομάρης), Ορφέας Αυγουστίδης (Αντώνης Αγγελόπουλος), Αννίτα Κούλη (Φωτεινή Αγγελοπούλου), Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου (Χριστίνα Κρουσταλάκη), Ντίνα Μιχαηλίδη (Σαβίνα Αγγελοπούλου), Γρηγόρης Ορφανουδάκης (Παύλος Αγγελόπουλος), Νίκος Ορφανός (Χρήστος Λαπάκης), Όλγα Δαμάνη (Φωτεινή Αγγελο-
πούλου σε μεγάλη ηλικία), Νεκτάριος Λουκιανός (Δημήτρης Λεμονιάς), Κατερίνα Μισιχρόνη (Ηλέκτρα Βλαχάκη), Μαργαρίτα Πανουσοπούλου (Καλλιόπη), Πέτρος Αλατζάς (Σταύρος Σολομωνίδης), Μανώλης Χουρδάκης (Θόδωρος Μακριδάκης), Μιχάλης Αεράκης (Αλέξανδρος Βανδουλάκης), Μελίνα Βαμβακά (Ελευθερία Βανδουλάκη), Μαρινέλλα Βλαχάκη (Ελπίδα Κοντομάρη), Δημήτρης Ξανθόπουλος (Βασίλης Καπετανάκης), Αντιγόνη Αλικάκου (Χαρίκλεια), Μαριάνθη Μενεγάκη (Αθηνά Μανάκη), Μάνος Πετούσης (Μιχάλης Κουρής), Χρόνης Σαπουτζάκης (Στέφανος), Διαμαντής Φαλέγγος (Μανωλιός), Δημήτρης Καλογεράκης (Γρηγόρης), Σωτήρης Δούβρης (Νίκος), Ράσμι Σούκουλη (Στέλλα), Νεφέλη Κουρή (Σοφία Βανδουλάκη στην ηλικία των 20), Γιώργος Ηλιάδης (Λάμπρος), Πέτρος Μαυροματίδης (Σπύρος Καζάκης), Οδυσσέας Σαβόπουλος (Κυριάκος), Στέλιος Βέργος (Στέλιος Βανδής), Κώστας Φραντζεσκάκης (Πάνος Σκλαβούνος), Μανώλης Κωνσταντακάκης (Καφετζής στην Πλάκα), Κλειώ Φανουράκη (Φρόσω Μανουσάκη), Λευτέρης Μποτονάκης (Στέφανος στην ηλικία των 70), Dan Stevens (Ed), Μαρία Τσισμενάκη (Κατερίνα Λεμονιά), Σόλωνας Κατσικανδαράκης (Σωτήρης Λεμονιάς), Αντώνης Περαντωνάκης (Παράγοντας), Στέλιος Ψαρουδάκης (Φώτης στην ηλικία των 20), Δομίνικος Ταβερναράκης (Άντρας), Ίαν Χίσλοπ (Μάρκους), και τα παιδιά: Αναστασία Τσιλιμπίου (Μαρία Πετράκη), Μάνος Τσαγκαράκης (Δημήτρης Λεμονιάς), Ιφιγένεια Τζόλα (Άννα Πετράκη ), Ρενέ Τζόλα (Φωτεινή Αγγελοπούλου), Αντύπας Νταμοτσίδης (Αντώνης Αγγελόπουλος), Καλλίστη Μπερταχά (Ηλέκτρα), Δέσποινα Μαυροειδή/Εβελίνα Κουτουλάκη/Γεωργία Πριμιτάκη (Αθηνά), Μιλτιάδης Γιαβρίδης/Γιάννης Σφακιανός/ Μανώλης Χρονάκης (Λευτέρης), Ορφέας Φιλιππάκης (Μανωλιός), Γιώργος Αμαραντίδης (Φώτης), Διαμαντένια Μπερταχά (Ζωή), Δέσποινα Κιαπέκου (Σοφία)
Συνέντευξη 19
Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2010 / Τεύχος 10
Γιάννης Πλούταρχος
"Έχω ελεύθερο πνεύμα και ελεύθερη ψυχή" της Ελπίδας Δημακοπούλου
Π
έμπτη βράδυ γύρω στις 11:30 έξω από το καμαρίνι του Γιάννη Πλούταρχου στο COSMOStage. Το πρόγραμμα του μαγαζιού έχει αρχίσει ήδη. Στο σαλονάκι βρίσκονται επίσης, ο στιχουργός κάποιων μεγάλων επιτυχιών του κι ένα ζευγαράκι εφήβων που ανυπομονούν να δουν από κοντά το αγαπημένο τους είδωλο. Μέσα στο καμαρίνι του ο Πλούταρχος έχει συνάντηση με κάποιους ανθρώπους της Heaven. Το ξεκίνημα της ανοδικής πορείας του τραγουδιστή έγινε από τη Minos και τώρα ήρθε η ώρα για το πέρασμα σε άλλη δισκογραφική εταιρία. Κάποια στιγμή φτάνει και η σειρά μας. Μας καλοδέχεται. Ζεστό βλέμμα, ζεστή φωνή, ήρεμη αύρα και πάμε!
Πώς είναι συνεργασία σου στο COSMOStage; «Είναι ένας καινούριος χώρος για μένα, καινούριος επιχειρηματίας και καινούριες συνεργασίες όπως είναι η Αμαρυλλίς και ο Αργυρός. Είναι ένα εκπληκτικό σχήμα από πολύ καλά παιδιά και πολύ καλές φωνές. Το σημαντικότερο απ’ όλα είναι ότι είναι ωραίοι χαρακτήρες. Είναι πολύ σημαντικό σε μια δουλειά να έχεις δίπλα σου χαμογελαστούς ανθρώπους, εξάλλου δεν μπορώ να λειτουργήσω και διαφορετικά». Ακούσαμε ότι ετοιμάζεις μια νέα δουλειά με έναν Ιταλό καλλιτέχνη. «Η συνεργασία με τον Αlbano Carrisi, τον μεγάλο αυτόν παλιό τραγουδιστή, ανακοινώνεται σε συνέντευξη Τύπου στις 13 Δεκέμβρη. Ο Αlbano Carrisi είναι από τα μεγαλύτερα κεφάλαια του ιταλικού τραγουδιού. Ήταν πολύ μεγάλη τιμή αυτή για μένα γιατί αυτός ο τραγουδιστής είναι όπως για την Ελλάδα ο Στέλιος Καζαντζίδης. Θα κυκλοφορήσει λοιπόν, γύρω στο Γενάρη, ένας δίσκος με δώδεκα τραγούδια σε μερικά από τα οποία τραγουδάω κι εγώ στα Ιταλικά. Για μένα αυτή η σπουδαία δουλειά δημιουργεί τελείως καινούρια δεδομένα».
LOUSSO
Αράχωβα
Τηλ.: 22670 31177
Πες μου ένα δώρο που σου έφερε ο Άγιος Βασίλης όταν ήσουν μικρός «Μια χρονιά, παραμονή Χριστουγέννων, παρακαλούσα από βραδύς να χιονίσει μιας και στον κάμπο χιονίζει λίγο δύσκολα. Όταν εσείς στην Αράχωβα και στον Παρνασσό έχετε χιόνι εμείς κάτω έχουμε βροχή. Παρακαλούσα λοιπόν κι έλεγα : “Σε παρακαλώ Άγιε μου Βασίλη κάνε να χιονίσει“. Την άλλη μέρα που ξυπνήσαμε είχε έξω πενήντα πόντους χιόνι. Ήταν το ωραιότερο δώρο που είχα ποτέ γιατί η χαρά μου δεν περιγράφεται».
Περνώντας από τον τραγουδιστή «Πλούταρχο» στον άνθρωπο «Γιάννη», τι είναι αυτό που σε κάνει να παραμένεις ένας καλός και σταθερός οικογενειάρχης μιας πολύτεκνης οικογένειας, κάτι που δεν χαρακτηρίζει καθόλου το χώρο της νύχτας και της δημοσιότητας στον οποίο κινείσαι; «Τα μηνύματα μάλλον που μου έδωσαν οι γονείς μου ήταν τόσο ισχυρά που εγώ τα έκανα σταυρό. Μου άρεσε αυτός ο τρόπος ζωής μιας τόσο ωραίας οικογένειας όπου μεγάλωσα και οι γονείς μου έγιναν τα ισχυρά μου πρότυπα. Έτσι λοιπόν μέσα μου έγινε ο κρυφός μου πόθος, εάν κι εφόσον έβρισκα τον κατάλληλο άνθρωπο να φτιάξω μια καλή οικογένεια, όπως κι έγινε». Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που προσπαθείς να περάσεις στα παιδιά σου ώστε να τους γίνει τρόπος ζωής; «Να είναι καλοί άνθρωποι και πάνω απ’ όλα να έχουν αξιοπρέπεια κάτι πολύ σημαντικό να το έχει ο άνθρωπος. Επίσης κάτι πολύ σημαντικό είναι να μην σκέφτονται με υστεροβουλία. Θεωρώ πως ο άνθρωπος που έχει μέσα του υπομονή και πραότητα, δικαιώνεται στη ζωή». Αισθάνεσαι περισσότερο Αθηναίος ή Βοιωτός; «Δεν έχω αισθανθεί ποτέ Αθηναίος. Παρ’ ότι αγαπάω πάρα πολύ την Αθήνα γιατί είναι και μια πόλη που μ’ έχει ζήσει, μ’ έχει αναγνωρίσει, μου έχει δώσει χίλια καλά, δεν γίνεται να μη νιώθω Βοιωτός. Τη Βοιωτική γη την έχω υπηρετήσει πολύ λόγω της οικογενειακής μου καταγωγής κι αυτοί οι δεσμοί με κρατάνε πάρα πολύ δυνατά». Την Αράχωβα, που ξέρω ότι έχεις επισκεφθεί πολλές φορές, με τι την έχεις συνδυάσει στο μυαλό σου; «Την Αράχωβα την έχω συνδυάσει με ξενοιασιά, χαλάρωση και χιόνια στη σκιά του Παρνασσού. Είναι ένα πανέμορφο χωριό, καθώς και οι Δελφοί, είναι μέρη γεμάτα ενέργεια. Είναι απ’ τα σπουδαιότερα μέρη της Ελλάδας. Είναι για μένα ένα ξεχωριστό βουνό, ένας ξεχωριστός τόπος».
Τι είναι αυτό που περιμένεις να φέρει σ’ εσένα και στην οικογένειά σου το 2011; «Θα ήθελα πρώτα απ’ όλα να είμαστε καλά και να έχουμε υγεία. Όσον αφορά τα επαγγελματικά μου θα ήθελα αυτή η καινούρια συνεργασία με τον Αlbano Carrisi να μου ανοίξει άλλους δρόμους για την επόμενη δεκαετία. Όχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά γιατί θεωρώ ότι βρίσκομαι στο σημαντικότερο σημείο της δημιουργικότητάς μου. Τα όνειρά μου δεν έχουν τελειωμό, έχω ελεύθερο πνεύμα και ελεύθερη ψυχή και θέλω να κάνω ακόμη πολλά πράγματα». Τι εύχεται ο Γιάννης Πλούταρχος στον κόσμο για το 2011; «Εύχομαι να τελειώσουν γρήγορα όλα αυτά τα κακά σενάρια που δημιουργούν μια συνεχή και φοβερή ανασφάλεια στον κόσμο και την θέση τους να πάρει η ανάπτυξη του τόπου μας».
«TEXNHΣ TPOΠOI»
Έναντι Λαογραφικού Mουσείου, Τηλ.: 22670 31177 Mοναδικά χειροποίητα έργα τέχνης - Aγιογραφία, Φαγιούμ, Zωγραφική σε ξύλο - γυαλί - κεραμικό.
ΑΡΑΧΩΒΑ ΒΟΙΩΤΙΑΣ Πλατεία Λάκκας Τηλ.: 22670 32009
Όποιος τη νύχτα περπατεί...
Nοέμβριος-Δεκέμβριος 2010 / Τεύχος 10
Σφηνάκια! Και ο χορός της Γ’ Λυκείου αλλά και του Αθλητικού Συλλόγου πραγματοποιήθηκαν στο ανακαινισμένο Celena και μάλιστα χωρίς οι Αφοι Δημητρά να ζητήσουν 1 Ευρώ. Να λέμε και κανένα ΜΠΡΑΒΟ πατριώτες. Κλυταιμνήστρα Μπόκα: Φωνάρα! Έκλεψε τις εντυπώσεις στο χορό της Γ’ Λυκείου. Και μιας και είμαστε στο χορό… μια από τα ίδια η άλλη φωνάρα, ο Γιάννης… Περιστοιχισμένος από όμορφες υπάρξεις. Το πρωί στην εκκλησία, το βράδυ βουτηγμένος στην αμαρτία. Στον ίδιο χορό, σαν τρελός έτρεχε ο μπαμπάς όλη μέρα. Αμ, έτσι είχες κόρη Πρόεδρο, Νίκο. Νέο blog στο χωριό (το 4ο κατά σειρά) Ntefi.blogspot.com με πιο… κοσμικές στήλες και όχι μόνο. Πανέμορφο και το πάλαι ποτέ «Εμπορικό». Είναι αυτό που λένε το γούστο δε χάνεται ποτέ. «Σαν τα μούτρα σας τον κάνατε», είπε ο ζωγράφος στους μοσχαροφαγάδες για τον… προοδευτικό φίλο τους Είδες ο Καλλικράτης;;; Γέμισε η Αράχωβα ωραίες Αντικυριώτισσες! Πάντως στην προεκλογική περίοδο αναστέναξε η «Ακουαρέλα» και το «Ρετρό». Συνέχεια πάνω κάτω ήταν οι υποψήφιοι. Εκλέχτηκε η Φανή μας στις Περιφερειακές! Ο κόσμος ανταμείβει αυτόν που δουλεύει. ΚΟΥΙΖ: Να είναι αλήθεια άραγε; Προέκυψε ειδύλλιο συνυποψήφιων από τις Δημοτικές εκλογές;;; Θα δείξει… Έφαγα πολλή λάσπη στο Δίστομο για κάποια γεγονότα που είχαν συμβεί σε ποδοσφαιρικό αγώνα. Όταν ήμουν Πρόεδρος της ομάδας και κάποιος ‘’δικός μας’’ είχε πει βαριές κουβέντες. Ως εδώ με το δίκιο τους οι άνθρωποι αφού δεν ήξεραν τι έγινε, αλλά να μαθαίνω ότι τα υποδαύλιζαν Αραχωβίτες για λόγους ψηφοθηρικούς αυτό με εξοργίζει. Εν πάσει περιπτώσει να είναι σίγουροι οι συμπολίτες Διστομίτες ότι όταν γνωριστούμε θα αλλάξουν άποψη. Έχω δεχθεί πολλά e-mail, πάνω από 25 για τον γιατρό και κάποια… κατορθώματά του. Μερικοί με βρίζετε, γιατί δεν τα κατονομάζω. Κοιτάξτε φίλοι. Πήρα μια ζυγαριά έβαλα στην μια πλευρά τις αμέτρητες φορές που έχει επισκεφθεί ασθενείς ότι ώρα και να ήταν, μέρα, νύχτα, καθημερινή, αργία είτε διασκέδαζε, είτε κοιμόταν. Χωρίς να πάρει ποτέ!! Ένα ευρώ. Και στην άλλη πλευρά έβαλα αυτά που λέτε. Η δική μου ζυγαριά έγειρε στην πρώτη. Συμπαθάτε με.