Stichting HSV reageert op GBS [2]
Betekenis blijkt uit verband ‘Ter wille van de gemakkelijke leesbaarheid is in de HSV een stuk van de rijkdom en de diepte van Gods Woord in menige tekst verloren gegaan’, stelt de Gereformeerde Bijbelstichting (GBS). De stichting zoekt echter te veel achter verouderde woorden en uitdrukkingen.
N
M.M.C. van der Wind-Baauw uit Hollandscheveld is theoloog en werkte mee aan de herziening van de Statenvertaling.
aamvallen zijn in de Herziene Statenvertaling (HSV) – op enkele staande uitdrukkingen na – vervangen. Des, den en der zijn zo ongeveer verdwenen uit het Nederlands en daarmee ook uit de HSV. In De HSV op de keper beschouwd vraagt de GBS zich onder andere af waarom de tweede naamval niet is blijven staan. ‘Die is echt niet onduidelijk.’ In de praktijk blijkt dat voor veel mensen zo’n tweede naamval wel onduidelijk is. ‘Des’ betekent lang niet altijd ‘van de’, maar bijvoorbeeld ook ‘voor de’. Niet iedereen is zich hiervan bewust. Oud-GBSdirecteur dr. L.M.P. Scholten meent dat de HSV door elke keer een voorzetsel te kiezen, zich een interpretatievrijheid heeft ingevoerd die op menige plaats discutabel is. Maar als de lezer zelf moet kiezen, gaat dat dan wel steeds goed? Psalm 16:11 SV Gij zult mij het pad des levens bekend maken; HSV U maakt mij het pad ten leven bekend; Als voorbeeld noemt de brochure Psalm 16:11. In de HSV is ‘het pad des levens’ verandert in ‘het pad ten leven’. Scholten: ‘Dat is pad náár het leven. Alsof de weg waarop de Heere Zijn volk doet wande-
14
de waarheidsvriend
len, zelf niet behoort tot het leven.’ Deze kritiek op de HSV is vreemd, want ze richt zich tegelijk tegen de Statenvertalers zelf. Zitten zij er in Spreuken dan ook helemaal naast, wanneer ze uitleggen dat het pad des levens ‘dat is, dat tot het ware leven leidt.’ (Spr.5:6) of ‘dat is, die ten leven leidt’ (Spr.15:24). De HSV sluit zich juist aan bij de uitleg van de Statenvertalers. Inconsistentie Een ander verwijt dat de HSV treft, is dat ze niet consistent, niet voldoende concordant vertaalt. Nu is ook de Statenvertaling niet zo concordant als menigeen denkt. Ook die vertaalt niet elk grondwoord overal op dezelfde wijze. Dat is ook onmogelijk, omdat de betekenis afhankelijk is van de context. De Statenvertaling hield daar rekening mee. De HSV doet dat ook. Maar te veel, vindt de GBS. Jesaja 7:14 SV … ziet een maagd zal zwanger worden, en zij zal een Zoon baren… HSV Zie, de maagd zal zwanger worden. Zij zal een Zoon baren… De brochure draagt ter illustratie het woord maagd aan. In de HSV soms vertaald met meisje, soms met maagd. En dat is niet concordant. Maar als overal en dus ook in Jesaja 7:14 concordant met meisje vertaald zou zijn, dan waren de rapen gaar geweest. Zie je wel, de herzieners geloven zelfs niet in de maagdelijke geboorte van de Heere Jezus, had het dan geklonken. Deze tekst is er een duidelijk bewijs van hoezeer de HSV in het verlengde van de Statenvertaling ligt. De HSV kiest hier voor maagd en neemt theologisch hetzelfde standpunt in als de Statenvertaling. Maar waarom dan niet overal con-
cordant maagd? Eenvoudigweg omdat de grondtekst niet overal een maagd in de hedendaagse betekenis van het woord bedoelt. Vroeger was de betekenis van maagd breder. Volgens het woordenboek van de Nederlandse taal (WNT) betekent het ook ‘Eene ongehuwde jonge vrouw (zonder dat in de eerste plaats aan de ongereptheid gedacht wordt).’ Maar dat is niet de betekenis die nu bij de lezer bovenkomt. Context De HSV kiest maagd in die contexten waar het duidelijk over een maagd gaat. Dat wil zeggen over een jonge vrouw die nog geen geslachtsgemeenschap heeft gehad. In andere situaties, zoals bijvoorbeeld in Exodus 2:8, kiest de HSV voor meisje. In Genesis 24 komen drie woorden voor die op het meisje Rebekka betrekking hebben: na’ara, betoelah en almah. De HSV vertaalt in vers 16 betoelah wel degelijk met maagd. Dat kan ook niet anders gezien de toevoeging. ‘Het meisje was erg knap om te zien, een maagd: geen man had gemeenschap met haar gehad.’ Het Hebreeuwse woord betoelah vertaalt de HSV veel vaker met maagd, maar ook wel met meisje of jonge vrouw. Het hangt van de context af. Hierin volgt ze overigens het spoor van de Statenvertaling die dit woord ook verschillend vertaalt (bijvoorbeeld met jonkvrouw, jonge dochter, jonge vrouw). Voor de vertaling van het woord almah (gebruikt in Jes.7:14) volgt de HSV dezelfde werkwijze als voor betoelah in de Statenvertaling. Ook de Engelstalige King James Version, die vergelijkbaar is met de Statenvertaling, beperkt zich niet tot het woord virgin. We beschikken in het Nederlands
1 december 2011