JessaLinea nr.42

Gloednieuwe Twin-infosessie biedt concrete handvaten

“Een tweeling is niet gewoon het dubbel van één kind, maar vraagt een andere aanpak”, vertelt vroedvrouw Martine Van Langenhoven van de kraamafdeling in Jessa. Vanaf december deelt ze vier keer per jaar, samen met de neonatale afdeling, praktische handvaten voor toekomstige tweelingouders. De sessies – die anderhalf uur duren – vinden plaats in de grote aula. “We zetten bewust geen limiet op het deelnemersaantal”, pikt hoofdvroedvrouw Renilde Cox in. “Alle ouders zijn welkom. We voorzien voldoende ruimte voor vragen en leiden de deelnemers rond op de dienst neonatologie.”

Een greep uit het programma? Borst- en flesvoeding, de zwangerschap en bevalling met mogelijke risico’s, kraamgeld én zwangerschapsverlof. “Via onze gynaecologen en het netwerk van huisdokters willen we meer bewustzijn creëren rond het topic”, geeft Renilde Cox mee.

De eerstvolgende sessie vindt plaats op 13/03/’23 om 18 uur, aula campus Virga Jesse (gratis) — Telefonisch inschrijven op 011 33 55 77

Training verloskundige urgenties in samenwerking met PXL

Samen met Hogeschool PXL heeft de dienst verloskunde van Jessa acht multidisciplinaire trainingen georganiseerd over verloskundige urgenties. “Vroedvrouwen, gynaecologen en ASO’s namen deel in gemixte groepjes”, aldus adjunct-hoofdvroedvrouw Terry Slootmaekers. “Want het is belangrijk dat iedereen precies weet hoe te reageren in noodsituaties.”

De trainingen vonden plaats in de hogeschool, omdat de urgenties daar veel realistischer kunnen

worden nagebootst. “Vanuit een aparte ruimte bestuurt iemand een simulatiepop van een zwangere vrouw. Die kan spreken, bewegen, bloeden … Pas wanneer een team de juiste stappen onderneemt, kan de babypop geboren worden.”

“Een ander voordeel van de samenwerking is dat Hogeschool PXL de casussen voorbereidt zonder onze voorkennis. De kans is dan ook groot dat we deze trainingsmethode voortzetten”, besluit Terry Slootmaekers.

Stalentransport groener en efficiënter!

Sinds november beschikt Jessa over een 100 % elektrische wagen voor het transport van stalen tussen de campussen. “Een nieuwe stap in de professionalisering van onze service”, vindt Pedro Claesen van de dienst post & verzending

“Eerder droegen al duidelijk gelabelde koelzakjes en een nieuw track-and-tracesysteem daartoe bij”, beaamt Krista Verjans, coördinator logistiek. “De analyses van onze labo’s staan hoog aangeschreven, en daar heeft de altijd efficiëntere ophaling een aandeel in.”

De bedoeling is dat Jessa vanaf volgend jaar een tweede elektrische auto inzet om stalen op te halen bij onder meer dokterspraktijken en ziekenhuizen in de regio Hasselt. Pedro Claesen: “De traditionele postverwerking neemt alsmaar af. Daarom hopen we in de toekomst extra mensen voor de ophaling in te zetten. Zo kunnen we nog meer artsenpraktijken bereiken en bedienen.”

Alsmaar meer expertise in complexe pancreaschirurgie

Het RIZIV verlengt de erkenning van Jessa als hooggespecialiseerd referentiecentrum voor complexe pancreaschirurgie met drie jaar. De expertise in dit domein is de jongste jaren alsmaar gegroeid.

De eerste zeven maanden van dit jaar voerden de Jessa-chirurgen ingrepen uit bij 38 patiënten met een pancreastumor(1). Dit was mogelijk dankzij een goede regionale samenwerking met ZOL in Genk en het Mariaziekenhuis in Pelt. Het doel is om op jaarbasis een vijftigtal patiënten te behandelen. “We hebben het over complexe en zeldzame aandoeningen die een zeer gespecialiseerde behandeling vereisen”, zegt prof. dr. Gregory Sergeant, coördinator en bezieler van de pancreasconventie. “Hoe meer patiënten de chirurg kan behandelen, hoe groter diens expertise. Daarom is het goed voor de patiënt dat dit type ingrepen op één locatie plaatsvindt.”

Jessa heeft een erkenning voor complexe pancreaschirurgie sinds 2020.

(1) Een voorwaarde om de erkenning te behouden is 20 pancreasingrepen op jaarbasis.

Primeur: innovatieve lichaamseigen kleefstof bij longoperaties

Jessa is het eerste ziekenhuis in de Belux dat minimaal invasieve longoperaties uitvoert met een lichaamseigen kleefstof. Dat kan dankzij een innovatieve technologie die fibrine – een bloedstollingseiwit uit het bloedplasma – verwerkt via het Vivostat® Fibrine Sealant-systeem. Vervolgens kan de arts de ‘lijm’ met een speciale endoscopische applicator of spraypen op het longweefsel aanbrengen. Het feit dat dit een lichaamseigen product is, biedt heel wat

voordelen. De huidige, synthetische lijmen bevatten immers trombine, een stof die een negatief effect heeft op de celregeneratie en die snel wordt afgebroken. De fibrinekleefstof blijft minstens zeven dagen ter plaatse, vermindert de kans op langdurige luchtlekken en zorgt ervoor dat de drain vlugger weg kan. Het risico op complicaties is dus kleiner. Dr. Bert Du Pont past deze techniek bij Jessa toe.

prof. dr. Gregory Sergeant

dr. Bert Du Pont

Orthoteam Limburg brengt alle aspecten van kniechirurgie samen

Van genavigeerde robotchirurgie en 3D-geprinte patiëntspecifieke instrumenten tot de standaard klassieke aanpak. De acht kniespecialisten van Orthoteam Limburg bieden samen alle technieken voor knieprothesechirurgie. Orthoteam Limburg is de grootste orthopedische associatie van België. Ze behandelt naast knieproblemen ook aandoeningen aan de rug, voet, hand, … Het is een intensieve samenwerking tussen de 28 orthopedische chirurgen van az Vesalius, Sint-Franciscus, Sint-Trudo en Jessa.

Patiëntspecifiek instrumentarium (of PSI)

“Ik gebruik al tien jaar de PSI-methode om totale knieprotheses te plaatsen. We hanteren daarbij unieke 3D-geprinte mallen, volledig op maat van de patiënt. De kracht zit in de voorbereiding. En die is best wel internationaal”, glimlacht dr. Jan Malcorps, voorzitter van de subgroep kniechirurgie van Orthoteam Limburg. “Onze gewaardeerde collega’s van radiologie nemen zes weken voor de operatie een NMR en RX van de knie. Op basis hiervan maakt een Zwitserse ingenieur alle berekeningen volgens mijn richtlijnen. Daarna worden de mallen in Amerika geprint.”

Jessa als internationaal referentiecentrum

“We willen een resultaat dat zo dicht mogelijk aansluit bij een natuurlijke knie. Daarom hanteer ik drie principes.

Ten eerste kies ik een prothese met een zo anatomisch mogelijk design. Tijdens de operatie personaliseer ik het alignment van de prothese enigszins volgens de constitutie en het fenotype van de patiënt. Zo zorgen we voor een natuurlijke stabiliteit. En ten derde werken we minimaal invasief en op een gestandaardiseerde manier. Sinds 2011 opereerden we zo al meer dan 2000 patiënten. Daarmee hebben we de grootste Europese ervaring met de PSImethode in combinatie met deze prothese”, sluit Jan Malcorps af.

Jan Malcorps

5,5

miljoen euro

In 2022 spendeerde Jessa ongeveer 5,5 miljoen euro aan nieuwe medische apparatuur. We installeerden een nieuwe NMR op campus Salvator, vervingen één van onze telezalen en vernieuwden een aantal gastroscopen, endoscopen en broncho-

scopen. Ook de trainingstoestellen voor cardiale revalidatie in het REGO zijn aangepast. De uitrusting van het operatiekwartier houden we up-to-date met de aankoop van o.a. performante anesthesieen beademingstoestellen.

dr.

nr. 42 - december 2022

COLOFON

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: vzw Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt

HOOFD- EN EINDREDACTIE: dienst communicatie Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt tel. 011 33 53 50, jessalinea@jessazh.be in samenwerking met ZINNIG

DRUKWERK: Chapo www.jessazh.be info@jessazh.be www.facebook.com/jessaziekenhuis www.twitter.com/jessaziekenhuis

INHOUD

Gescand 2

Het vragenkabinet

Edito 7 Dossier: digitale zorg 8 Nieuwe artsen 13

Palliatieve eenheid

Aangepaste zorg voor jongere kankerpatiënten Kanker en seksualiteit

Andreaz-netwerk

Nieuw slikcentrum geeft holistisch beeld van slikklachten

Innovatie 30

Baanbrekende behandeling voor prostaatkanker Jessa & Wetenschap

Uitgelicht: Jessa in beeld Sterk in stomazorg

Handige telefoonnummers

Sinds 25 mei 2018 zijn de nieuwe privacyregels van kracht. Je krijgt daarom de mogelijkheid om aan te geven dat je dit magazine enkel nog digitaal wenst te ontvangen. Vraag dit aan via de (gratis) app ‘Quick Scan’. Scan met je smartphone deze QR-code, je komt meteen op de juiste plek terecht.

Gemiste kans voor supraregionale zorg.

Supraregionale of superregionale zorg?

Op 22 december 2021 ontstond het regionale ziekenhuisnetwerk andreaz waarvan ook Jessa deel uitmaakt. Daarmee kreeg onze provincie twee officiële regionale ziekenhuisnetwerken.

In 1973, volgend jaar dus 50 jaar geleden, startte de opleiding Geneeskunde aan het toenmalige LUC (Limburgs Universitair Centrum), de latere UHasselt. Dat was een mijlpaal voor de uitbouw van de gezondheidszorg. Zeker in een provincie waar de participatie in hoger onderwijs van oudsher ver beneden het peil van de andere provincies lag.

In het kielzog van deze beweging ontstond een levendige en professionele uitbouw van wetenschappelijk onderzoek, getriggerd door de universiteit én de ziekenhuizen.

Gaandeweg rekruteerden zowel Jessa als ZOL stafleden die doctoreerden in de medische wetenschappen. Ze werden vervolgens ingeschakeld in het onderwijssysteem van een universiteit die al van bij de start streefde naar een innovatieve manier van doceren: praktijkgericht en nauw verbonden met de twee ziekenhuizen. Dit systeem werd door het succes dan ook snel

gekopieerd door de ‘grote’ instellingen.

Deze wederzijdse kruisbestuiving zorgt ervoor dat UHasselt vandaag vaak een voortrekkersrol opneemt in de biomedische wereld. Een ontelbaar aantal doctoraten is hiervan het bewijs.

Jammer genoeg was (en is) er geen politieke wil en visie om de verdere uitbouw van de faculteit Geneeskunde (met evolutie naar een masteropleiding) te implementeren. Ook al hebben de twee ziekenhuizen voldoende knowhow en kennis in huis om dit te bewerkstelligen. Supraregionale zorg wordt nochtans door de overheid gestimuleerd.

Jessa, ZOL en hun netwerkpartners kunnen deze zorg op alle vlakken aanbieden. Op een niveau dat niet onderdoet voor dat van andere universitaire spelers.

Ook zonder deze masteropleiding en de afwezigheid van een universitair ziekenhuis zullen de twee netwerken door verdere integratie en dialoog het equivalent van zorg en kwaliteit onverminderd blijven aanbieden aan de Limburgse bevolking.

dr. Jos Vandekerkhof

DOSSIER

Remote Clinical Monitoring Center

Een nieuwe Limburgse pionier

Patiënten op afstand monitoren en begeleiden: het gebeurt steeds efficiënter. De expertise rond digitale zorg en telemonitoring groeit met de dag. Mede dankzij de pioniersrol van de Mobile Health Unit. Binnen de schoot van het Limburg Clinical Research Centrum (LCRC) verlegt dit multidisciplinaire centrum al jaren de grens in mobiele gezondheidstoepassingen. De oprichting van het Remote Clinical Monitoring Center (RCMC) is een volgende stap in de pioniersrol die Limburg in mHealth opneemt. Een terug- én vooruitblik met twee actoren: prof. dr. Piet Stinissen, hoogleraar aan UHasselt en directeur van het LCRC en prof. dr. Paul Dendale, diensthoofd cardiologie in Jessa en hoogleraar aan UHasselt.

JessaLinea Dossier: Remote Clinical Monitoring Center

prof. dr. Paul Dendale en prof. dr. Piet Stinissen

Er is veel veranderd sinds de oprichting van de Mobile Health Unit in 2011. Telegeneeskunde raakt volop ingeburgerd in onze samenleving. Videoconsults met de huisarts worden sinds kort terugbetaald. En steeds meer patiënten lopen rond met slimme pleisters, sensoren en apps die in verbinding staan met de arts. Een evolutie met meerwaarde voor de patiënt waar Mobile Health Unit sterk toe heeft bijgedragen.

Clinical Research Center

In 2010 richtten UHasselt, Jessa en Ziekenhuis Oost-Limburg het Limburg Clinical Research Center (LCRC) op. Dit expertisecentrum slaat de brug tussen academisch onderzoek en de klinische praktijk. Het doel? Met de hulp van wetenschappelijke platformen nieuwe patiëntgerichte oplossingen ontwikkelen.

Van stappenteller naar smart patches Als diensthoofd cardiologie in Jessa speelt Paul Dendale al jaren een pioniersrol in de telemonitoring van hartpatiënten in revalidatie. “Technologie biedt alsmaar nieuwe mogelijkheden. In 2015 gaven we nog een stappenteller mee. Via een digitaal platform konden we de patiënt op afstand monitoren en coachen. TeleRehab heette die toepassing. Intussen dragen patiënten slimme pleisters die continu hartparameters registreren en doorseinen. Een ander voorbeeld van opvolging via een smartphone-app is FibriCheck. Dat werd ontwikkeld door Qompium, een spin-off van de Mobile Health Unit, voor de diagnose van voorkamerfibrillatie. De toepassing kent veel succes. Tijdens de COVID-19-pandemie maakten 40 Europese centra er gebruik van.”

Een logische evolutie. Mobiele zorgoplossingen houden als het ware letterlijk de vinger aan de pols. Zo bestaan er wearables die vrijwel continu de bloeddruk meten. Hun betrouwbaarheid wordt alsmaar groter. Artsen kunnen zo veranderingen in de toestand van de patiënt veel sneller opvolgen. In steeds meer disciplines.

JessaLinea Dossier: Remote Clinical Monitoring

Patient empowerment

“Een goed voorbeeld hiervan is PREMOM”, zegt Piet Stinissen. “Dat staat voor pregnancy remote monitoring. PREMOM is een onderzoek van UHasselt met ZOL als belangrijke ziekenhuispartner. Het gaat na of prenatale opvolging via telemonitoring de zwangerschapsuitkomsten kan verbeteren bij vrouwen met een verhoogd risico op zwangerschapsvergiftiging. Vaak wordt zwangerschapsvergiftiging pas opgemerkt wanneer de toekomstige moeder zich onwel voelt en naar spoed gaat, of bij een consult bij de gynaecoloog. De deelnemers aan het onderzoek dragen een activiteitsmeter en geven regelmatig hun bloeddruk en gewicht in via een speciale app.”

voor de patiënt neemt toe, net zoals de kwaliteit van de zorg. Monitoring is mogelijk ongeacht de verblijfplaats. Zo hebben we op het hartcentrum een patiënt uit Brussel die wil dat wij hem opvolgen. Vroeger moest hij voor elk advies speciaal naar onze raadpleging in Hasselt komen.”

Remote Clinical Research Center

De talrijke voordelen van mobiele gezondheidstoepassingen stimuleerden de Vlaamse overheid om te investeren in een gloednieuw Remote Clinical Research Center dat ingebed zal worden in de Health Campus in Diepenbeek. Het multidisciplinaire centrum brengt alle opgebouwde medische en technische expertise rond mHealth samen. Een primeur voor Vlaanderen.

domeinen. Hoe dan ook zal samenwerking bij elk nieuw project centraal staan. De academische wereld, de zorgsector, de farmaceutische bedrijven en de kleinere start-ups: ze kunnen vanuit hun expertise allemaal een structurele bijdrage leveren.”

“Telemonitoring zet de patiënten mee aan het stuur van de zorg en verhoogt de patient empowerment”, vult Paul Dendale aan. “Het comfort

Piet Stinissen: “We gaan van start met de drie medische domeinen waarop we ons ook al focussen in de Mobile Health Unit en de onderzoeksgroep biomedische data sciences: risicozwangerschappen, hartpatiënten en MS-patiënten. We hebben hiervoor vanuit UHasselt een consortium samengesteld met de ziekenhuizen Jessa, ZOL en Noorderhart en met LRM. Uiteraard is het de bedoeling om de mobiele zorgtoepassingen ook meer uit te bouwen in andere medische

Huisartsen maximaal betrekken Ook de eerste lijn wordt een belangrijke speler in de uitrol van het RCMC. “We blijven huisartsen inderdaad systematisch bij ons project betrekken. Maar ook alle andere partners in de zorgsector, zoals eerstelijnszones, thuisverpleegkundigen en apothekers”, zegt Piet Stinissen. Paul Dendale knikt. “We hebben het geluk dat in onze regio de meerderheid van de huisartsen openstaat voor vernieuwing. Een belangrijke voorwaarde hierbij is wel dat de nieuwe aanpak geen extra werk oplevert. Het mag geen bijkomende ballast zijn. De data moeten dan ook goed geïntegreerd zijn en optimaal gevisualiseerd worden. Een reden te meer om stand-alonesystemen te vermijden en te streven naar één groot dataplatform zoals het RCMC beoogt.”

Data integreren

Cruciale grondstof in het RCMC zijn inderdaad data. Momenteel zijn de uiteenlopende medische data vaak

nog versnipperd over verschillende systemen en platformen. In een ideale wereld bestaat er één platform dat alle data naadloos integreert. “Dat is waar we met het RCMC naar streven”, zegt Piet Stinissen. “De meest uiteenlopende medische gegevens worden op termijn geïntegreerd in dit dataplatform. Zowel van hartpatiënten, mensen met diabetes, kankerpatiënten, PROMs (patient reported outcome measures), PREMs (patient reported experience measures), … Noem maar op.”

Paul Dendale. “Een hartpatiënt met diabetes? Je vindt de relevante gegevens bij deze comorbiditeit dan terug op één plek. Zo kan je snel ingrijpen, mocht het nodig zijn. Uiteraard is het even belangrijk dat alle zorgverstrekkers en de patiënt zelf altijd toegang hebben tot deze data. We beseffen dat dit momenteel nog toekomstmuziek is, maar we leggen de lat hoog.”

Piet Stinissen: “Het zal inderdaad nog een tijdje duren voordat alles op elkaar afgestemd is. We concentreren ons alvast op de verdere uitbouw van een IT-integratieplatform gefinancierd vanuit een EFRO-project onder de lead van LRM. Met veel aandacht voor privacy en beveiliging. Dat is cruciaal, zeker omdat het over medische gegevens gaat.”

Mensen sensibiliseren Natuurlijk moeten patiënten openstaan voor zorgverlening op afstand. De evolutie is alvast positief. Senioren gebruiken volop de smartphone en zijn handiger dan ooit met apps. “We willen een ruime groep van mensen sensibiliseren voor RCMC”, aldus Piet Stinissen. “Zo denken we aan een demoruimte op de Health Campus. Dat zou een perfecte locatie zijn. Je kan in die ruimte een aantal toepassingen aanschouwelijk voorstellen. En je richten tot mensen uit de zorg, studenten, bedrijven ...”

Paul Dendale: “Op die manier maak je jonge mensen warm voor de zorgsector en wetenschap. De zorg van morgen zal heel anders verlopen dan vandaag. In mijn vakgebied groeit bijvoorbeeld het belang van de zogenoemde digitale cardiologie. En in revalidatietrajecten van MS-patiënten laten artificiële intelligentie en statistische methodes artsen toe om nauwkeuriger te voorspellen hoe de toestand evolueert.”

Piet Stinissen: “Hoe dan ook blijven we regelmatig signalen uitsturen naar de politiek en de overheid. Daar lijkt men zich nog niet altijd even goed bewust te zijn van het belang en de grote mogelijkheden van digital health.

Wetenschap als onderbouw

De wetenschappelijke onderbouw, grotendeels aangestuurd vanuit het LCRC, blijft een belangrijk luik in het nieuwe RCMC. Recent bewees een studie in het kader van het doctoraat van dr. Martijn Scherrenberg nog dat een vrije wandeling in het park met een smartphone de evolutie van de conditie van revaliderende hartpatiënten goed inschat (zie ook pagina 22). Met name in de cardiologie bouwen ze in Limburg internationaal een hoogstaande reputatie op.

Paul Dendale: “Zo waren in Jessa een tijdlang een Japanse cardioloog en Chinese verpleegkundige aan de slag binnen het onderzoek in digitale cardiologie – beiden van gereputeerde instellingen. Ze kwamen naar hier om extra knowhow op te doen. Je mag dus onze uitstraling op internationaal vlak zeker niet onderschatten.”

Een recente publicatie geeft een goed overzicht: in Tijdschrift voor Geneeskunde en Gezondheidszorg: Digital Health in de cardiovasculaire preventie en revalidatie

Snac d e QR-code en lees uitgebrei d v re red

JessaLinea Dossier: Remote Clinical

Nieuwe artsen

Digitale spoed

Twee maanden lang testte de spoeddienst van Jessa ‘Bingli’ uit, een systeem met artificiële intelligentie. Patiënten die op spoed arriveerden kregen een sms op hun smartphone met een link naar een interactieve vragenlijst. Op basis van hun antwoorden kregen ze bijkomende vragen. Uiteindelijk genereert Bingli een differentiaaldiagnose met kansberekening.

Dr. Fabian Dhondt, spoedarts Jessa: “Bingli werkte vooral als een dubbelcheck op ons eigen werk. We merkten dat we het zelf nog altijd beter doen en kunnen dus nog niet volledig op Bingli vertrouwen. Maar het is een ‘lerend systeem’. Het wordt slimmer door het gebruik. We volgen het zeker verder op.”

Smart glasses

De spoedafdeling maakt ook een verkennende beweging rond smart glasses. Die kunnen hun diensten bewijzen, bijvoorbeeld voor ambulanciers. Fabian Dhondt: “Dringende onderzoeken kunnen op die manier sneller gebeuren. Omdat er meer informatie beschikbaar is voor het ontvangende team.”

De bril is nog niet in gebruik. Voorlopig gaat het om een concept. Maar wel een met veel potentieel. Een spoedverpleegkundige van Jessa maakt er momenteel een master over. Wordt dus vervolgd.

Dossier: Remote Clinical Monitoring Center

Dr. Wesley Appermans Geriater

Dr. Nina De Moor Medisch

oncoloog

In 2016 behaalde dr. Wesley Appermans zijn master in de Geneeskunde aan de KU Leuven. Vervolgens volbracht hij drie jaar interne geneeskunde, waarvan zijn eerste jaar in het Sankt NikolausHospital in Eupen. Toen hij in zijn derde jaar bij dr. Westhovens in Jessa terechtkwam, ontstond de passie voor geriatrie en was hij vastbesloten om ooit zelf als geriater bij Jessa aan de slag te gaan. Wesley Appermans hecht veel belang aan het volledige welzijn van de patiënt en sluit zich volledig aan bij the art of caring. Hij is al goed geïntegreerd in het team van geriatrie en waakt voortaan mee over de zorgkwaliteit voor de ouder wordende populatie.

Wesley Appermans werkt sinds 1 september als geriater bij Jessa.

Dr. Nina De Moor behaalde haar master in de Geneeskunde in 2016 aan de KU Leuven. Ze specialiseerde zich in de Medische Oncologie en volbracht met succes twee van haar opleidingsjaren bij Jessa. Nina De Moor is geboeid door het feit dat oncologie continu in beweging is en heeft veel aandacht voor het menselijke aspect. Momenteel schrijft ze mee aan een rapport over gene expression profiling om adjuvante therapie bij borstkankerpatiënten te personaliseren. Ze helpt voortaan mee met de uitbouw van de afdeling medische oncologie binnen het Limburgs Oncologisch Centrum (LOC) en zal zich verder verdiepen in een subdiscipline volgens de noden van de dienst.

Sinds 1 september is Nina De Moor bij Jessa aan de slag als medisch oncoloog.

Dr. Laurent Firket Urgentiearts

Dr. Laurent Firket behaalde zijn geneeskundediploma in 2011 aan de Universiteit van Luik. Vervolgens vatte hij een huisartsenopleiding aan. Hij werd al snel gebeten door de spoedgeneeskunde. Nadat hij zich hier de volgende zes jaar in bekwaamde, ging hij aan de slag als urgentiearts bij CHC Liège. Daarnaast is hij sinds 2012 ook actief bij het Spa-Francorchamps medical team. Laurent Firket heeft al heel wat research en een aantal publicaties op zijn naam staan, zoals een scriptie over de eerste zorgen tijdens de treinramp van SaintGeorges sur Meuse in 2016.

Sinds 1 oktober maakt Laurent Firket deel uit van het Jessa-team als urgentiearts.

Eerste netwerkchirurg abdominale heelkunde

Dr. Rachel Blom is de eerste netwerkchirurg abdominale heelkunde binnen het ziekenhuisnetwerk andreaz. Dat is een intensieve samenwerking tussen Jessa, az Vesalius, Sint-Franciscus en Sint-Trudo.

“De helft van mijn tijd werk ik in Tongeren, de andere helft in Hasselt. Zo bundelen we de expertise en helpen we mensen dichter bij huis. Wanneer een patiënt van az Vesalius bijvoorbeeld in Jessa geopereerd wordt met de robot, blijven de voorbereidende afspraken en nazorg gewoon in Tongeren”, verklaart Rachel Blom.

Minimaal invasief opereren “Veel colorectale ingrepen gebeuren minimaal invasief via een kijkoperatie of robot. Ook bij proctologische aandoeningen gebruiken we recente technieken. Een jaar geleden startte Jessa met laserbehandelingen voor aambeien. We halen mooie resultaten en bouwen het dan ook verder uit. Dr. Katrien Van de Steen (zie p. 15) en ik zijn trouwens de eerste vrouwelijke abdominaal chirurgen in Jessa. Heel wat vrouwelijke patiënten vinden dat wel prettig, zeker bij proctologie.”

Bouwen aan medische kennis “Als doctor blijf ik graag betrokken bij medisch onderzoek. Ik sta aan het hoofd van het Limburg Abdominal Research Department (LARD) waarin we (doctoraats)studies begeleiden. We voeren zelf ook kleinere onderzoeken. Zo dragen we actief bij aan nieuwe medische inzichten”, sluit Rachel Blom af.

Opleiding

Rachel Blom studeerde in 2010 af als arts aan de Universiteit Maastricht. Daarna deed ze haar doctoraatsonderzoek aan de Universiteit van Amsterdam. In 2012 begon ze de opleiding Chirurgie. Zes jaar later volgde ze een tweejarig fellowship met aandachtsgebieden HPB-, bariatrische en colorectale chirurgie. Ze werkte aansluitend twee jaar in Nederland als abdominaal chirurg. Sinds september versterkt ze Jessa en az Vesalius.

dr. Rachel Blom

een succesvolle operatie zijn mensen je echt dankbaar”

Dr. Katrien Van de Steen studeerde Geneeskunde aan de KU Leuven. Tijdens haar opleiding werkte ze al eerder bij Jessa. Nadien verdiepte ze zich in de colorectale heelkunde tijdens twee fellowships. Een eerste in Oxford en een tweede in het UZ Leuven. Daarna werkte ze vijf maanden als colorectaal chirurg in Oxford. Begin oktober vervoegde ze het Jessa-team als tweede nieuwe abdominaal chirurg.

Inflammatoire darmziekten

“De afwisseling en de complexiteit maken de colorectale heelkunde boeiend. Het zijn anatomisch vaak ook heel mooie operaties”, vertelt Katrien Van de Steen. “Ik heb me gespecialiseerd in inflammatoire darmziekten (IBD). Dat zijn vaak complexe problemen met een flinke impact op de patiënt. Daarom is multidisciplinair samenwerken van groot belang. Dat doen we zowel binnen Jessa als binnen de vier netwerkziekenhuizen.”

Band met de patiënt “Kanker- of IBD-patiënten volg je langere tijd op. Je legt de operatie helder uit en stelt hen gerust. Zo bouw je een band op. Dat vind ik heel waardevol. Als een operatie succesvol verloopt, zijn mensen je echt dankbaar. Maar ook wanneer je eventuele complicaties meteen aanpakt, hebben patiënten vaak begrip.”

Investeren in de volgende generatie “Ik leerde veel van een aantal heel goede chirurgen”, gaat Katrien Van de Steen verder. “Zij brachten me hun passie voor de colorectale heelkunde bij. Ik wil hetzelfde doen. Daarom geef ik assistenten graag uitleg en leer ik ze chirurgische vaardigheden.”

Samenwerken met de eerste lijn “Sommige abdominale problemen zijn pijnlijk en dringend. Wanneer een huisarts naar ons doorverwijst, proberen we de patiënt zo snel mogelijk te helpen. Een goed contact met de eerstelijnshulp is voor ons belangrijk. Daarom organiseren we bijvoorbeeld ook symposia voor o.a. huisartsen.”

“Bij

dr. Katrien Van de Steen

Aangepaste zorg voor jongere kankerpatiënten

Studiekeuze, eerste relatie, werk, jong gezin met kinderen … Tussen je 16de en 35ste bouw je volop aan je leven. Kanker onderbreekt dit. Abrupt. Ingrijpend. AYA’s (Adolescents and Young Adults with cancer) hebben daardoor specifieke noden en problemen. Daarom zet Jessa in op extra specialisatie en training. Begin 2023 lanceert het een gedifferentieerd zorgpad voor jongere kankerpatiënten.

Kristel Mulders, dr. Sofie Hulsbosch en prof. dr. Jeroen Mebis

“Vandaag krijgt elke kankerpatiënt twee vertrouwenspersonen. De onco-coach biedt psychosociale steun en praktische hulp bij de behandeling, de onco-psycholoog begeleidt de patiënt en/of het gezin op psychologisch vlak. Maar jongere patiënten hebben naast hun behandeling ook leeftijdsgebonden problemen. Wat met de studiekeuze? Hoe beïnvloedt kanker hun eerste relatie? Wie zorgt er nu voor het jonge gezin? En wat met vruchtbaarheid? Bovendien is dit ook een andere generatie die kritischere vragen stelt en graag meedenkt. Daarom differentiëren we de zorg”, zegt Kristel Mulders, psychotherapeute.

Waarin onderscheidt dit zorgpad zich?

“Een aantal onco-coaches en -psychologen specialiseert zich in AYA-zorg. Zo kunnen we relevanter helpen. En ook breder. Denk aan de bezorgde ouders van tienerpatiënten of de partner die plots alleen moet zorgen voor de jonge kinderen. We verwijzen ook gericht door naar de vele AYA-activiteiten (lotgenoten …) en geven advies bij werkhervatting. Ook zeer belangrijk: we denken samen na over de kinderwens van de patiënt. Want bijna elke kankerbehandeling vermindert de vruchtbaarheid.”

“We willen dit goed doen”, vult oncoloog prof. dr. Jeroen Mebis aan. “En patiënten bereiken die nu nog door de mazen van het net glippen. Er komt extra mankracht en we werken in multidisciplinaire teams. Ook de huisarts kan als vertrouwenspersoon een waardevolle rol spelen. Door bijvoorbeeld de diagnose mee uit te leggen en de levenskwaliteit op te volgen tijdens en na de behandelingen.”

Spreken over vruchtbaarheid

“Fertiliteit is een belangrijk aandachtspunt voor 16- tot 35-jarigen. Maar het wordt nog te vaak vergeten”, zegt gynaecoloog dr. Sofie Hulsbosch. “Eerst de kanker stoppen, de rest komt later. Begrijpelijk, maar patiënten moeten de kans krijgen om over hun kinderwens te praten. Jammer genoeg wordt er nog te weinig naar ons doorverwezen. Daarom is dit AYA-zorgpad zo belangrijk. Vruchtbaarheids-

bewaring overwegen zou een medische routine moeten worden bij kankerbehandelingen.”

Fertiliteit bewaren

“De impact op vruchtbaarheid is voor iedere patiënt én bij elke behandeling anders. We luisteren naar de patiënt en houden rekening met de therapie en de prognose. Gelukkig worden duurdere ingrepen – zoals eicellen invriezen – toegankelijker dankzij de terugbetaling. En het aantal succesvolle eierstokweefseltransplantaties stijgt de jongste jaren enorm. Er is dus heel wat mogelijk, zowel bij mannen als vrouwen. Ook bij prepubertaire jongens en meisjes kunnen we de vruchtbaarheid bewaren.”

Een kind na kanker? Het kan perfect “Het is veilig om een kind te krijgen na een kankerbehandeling. Zowel voor de patiënt als voor het kind. Na chemotherapie krijgen veel vrouwen en mannen een gezonde baby via een spontane zwangerschap”, voegt Sofie Hulsbosch toe. “Hebben ze hun ingevroren cellen of weefsels toch nodig? Dan starten we gemiddeld pas twee jaar na de laatste behandeling. Zo heeft de patiënt voldoende tijd om te herstellen, zowel fysiek als mentaal.”

JessaLinea Aangepaste zorg voor jongere kankerpatiënten

Vruchtbaarheidsbewaring overwegen zou een medische routine moeten worden bij kankerbehandelingen.

Kanker en seksualiteit: 3 vragen en antwoorden

1.

Hoe beïnvloedt een kankerbehandeling de seksualiteit?

Dat is voor iedere patiënt anders. Het lichaam reageert vaak minder op seksuele prikkels. En de beleving van de relatie en de seksualiteit verandert meestal ook. Want vermoeidheid, stress en hormonale veranderingen verminderen de spontane zin om te vrijen. De partner kan de goesting wel aanwakkeren. Het lichaam voelt ook anders aan en de opwinding komt veel trager op gang. Soms met erectiestoornissen of vaginale droogte tot gevolg. Het duurt vaak ook langer om een orgasme te bereiken en het hoogtepunt kan minder intens zijn. Daarnaast is er het psychologische aspect. Durf ik mij nog blootgeven? Of onzekerheid bij de partner: leg ik druk bij mijn zieke man of vrouw omdat ik wil vrijen?

2. 3.

Hoe voorkom je seksuele problemen?

Door er als hulpverlener open en voldoende over te praten. Want goede psycho-educatie is de basis. Als patiënten en hun partner weten wat er kan veranderen, gaan ze er vaak zelf al mee aan de slag. Daarom is het ook belangrijk om hen aan te moedigen om onderling over seks te spreken. Zodat ze samen andere vormen van prikkeling kunnen ontdekken.

Wat kun je doen als huisarts? Breng seksualiteit zelf ter sprake. Want patiënten durven het vaak niet. Zo kun je hen juist informeren, geruststellen of een oplossing aanreiken. Heb ook oog voor ouderen en alleenstaanden. Zij kunnen ook seksuele zorgen hebben.

Hoe als professional spreken over seks? Gebruik de Onder 4 Ogen-methode van Sensoa: www.sensoa.be. Doorverwijzen naar een seksuoloog? Kristel Mulders (onco-seksuoloog) en haar twee nieuwe collega’s Vanessa Cluckers (seksualiteit en relaties) en Elien D’hoore (seksualiteit en hiv) helpen graag.

Kristel Mulders, Elien D’hoore en Vanessa Cluckers

Baanbrekende en terugbetaalde behandeling voor prostaatkanker

Sinds dit najaar doet Jessa als eerste Limburgse ziekenhuis een beroep op de baanbrekende Lutetium-PSMA-therapie om uitgezaaide prostaatkanker te behandelen. “Dankzij de inspanningen van ons team en collega’s van andere ziekenhuizen wordt deze nieuwe behandeling terugbetaald”, vertelt nucleair geneeskundige dr. Ciska-Anne Van Keerberghen trots. “Dat is erg goed nieuws. De therapie verlengt het leven én verhoogt de levenskwaliteit. Een handvol patiënten is al in behandeling in Jessa. We verwachten dat dit aantal verder toeneemt.”

De Lutetium-PSMA-therapie bestaat uit vier kuren om de zes weken. De grote meerwaarde ligt volgens Ciska-Anne Van Keerberghen in de beperkte bijwerkingen. “Chemotherapie werkt in op het hele lichaam en radiotherapie bestraalt patiënten van buitenaf. De Lu-PSMA-therapie daarentegen is uiterst doelgericht. PSMA staat voor Prostaat Specifiek Membraan Antigen, een stof die door de buitenwand van de

prostaatkankercellen ‘tot expressie wordt gebracht’. Via een infuus brengen we de radioactieve stof Lutetium-177 in de bloedbaan. Daar valt ze heel specifiek het target aan. De rest van het lichaam ondervindt daar nagenoeg geen last van.”

Veelbelovend

Enige voorzichtigheid is wel geboden, waarschuwt Ciska-Anne Van Keerberghen. “Bij één op de tien patiënten komt PSMA niet of amper tot expressie. Voor deze doelgroep heeft de behandeling geen zin. Bovendien heeft de therapie bij sommige patiënten helaas niet het verhoopte effect.”

Toch is de behandeling met Lutetium-177 veelbelovend. “De stof kan aan verschillende targets gekoppeld worden, waardoor we ze in de toekomst mogelijk ook kunnen inzetten tegen andere kankers. Er zit nu al een aantal nieuwe therapieën in de pijplijn die we in de nabije toekomst in Jessa hopen aan te bieden.”

JessaLinea Baanbrekende en terugbetaalde behandeling voor prostaatkanker

dr. Ciska-Anne Van Keerberghen

JESSA, CENTRUM VOOR WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK!

NEOpredict: beloftevolle resultaten voor behandeling longkanker

Een preoperatieve behandeling met immuuntherapie (en zonder chemotherapie) verhoogt mogelijk de kans op genezing bij patiënten met longkanker. Dat blijkt uit NEOpredict-Lung(1), een internationale studie waarin Jessa een prominente rol speelt. Het onderzoek werd in september ook voorgesteld op het congres van de European Society for Medical Oncology (ESMO) in Parijs.

De niet-kleincellige longtumor (non small cell lung carcinoma of NSCLC) is de meest voorkomende vorm van longkanker. Doorgaans wordt hij pas in een later stadium ontdekt. Kleinere tumoren in vroege stadia komen vaak in aanmerking voor een operatieve behandeling met uitstekende genezingskansen. Zodra de tumor een groter volume heeft of uitbreidt in de aanpalende lymfeklieren zakt de genezingskans echter substantieel. Daarom is het meer en meer gangbaar om de tumor preoperatief terug te dringen met een negen weken durende combinatiebehandeling van chemo- en immuuntherapie. Deze behandeling kan evenwel zware nevenwerkingen hebben. Voor 10 à 15 % van de patiënten die deze behandeling ondergaat, wordt een operatieve ingreep zelfs onmogelijk.

Zonder chemotherapie

Jessa ging daarom, samen met de Universität DuisburgEssen en het Nederlands Kanker Instituut, met een studie van start. Die onderzocht of een kortere preoperatieve behandeling van vier weken op basis van enkel immuuntherapie (nivolumab + relatlimab) veilig en zinvol is zonder chemotherapie. Intussen zijn 60 patiënten met een operabel niet-kleincellige longtumor in de studie behandeld.

Genezingskansen

“De eerste resultaten zijn veelbelovend”, zegt longartsoncoloog dr. Kristof Cuppens. “Alle 60 patiënten kregen na de immuuntherapie een veilige en succesvolle chirurgie. Bij ongeveer één op de drie patiënten werden bovendien geen of minder dan 10 % actieve kankercellen teruggevonden. Een jaar na de behandeling is geen enkele patiënt hervallen. Het is dus duidelijk dat niet alle patiënten nood hebben aan de zware combinatie met chemo- en immuuntherapie. Voor geselecteerde patiënten verhoogt de aanpak met alleen immuuntherapie de kansen op genezing en is het nut van aanvullende behandelingen – zoals chemotherapie – beperkt. Verder onderzoek in samenwerking met Nederlandse en Duitse wetenschappers moet nu duidelijk maken welke patiënten het meest baat hebben bij deze strategie.”

“De chirurgische technieken zijn de jongste jaren verfijnd waardoor patiënten sneller herstellen van een toch wel zware ingreep. De genezingskansen van operabele longkanker blijven desondanks heel sterk afhankelijk van het stadium van de tumor. Aanvullende immuuntherapiegebaseerde voor- en/of nabehandelingen zullen pas echt een wezenlijk verschil maken voor de genezingskansen van onze patiënten”, zegt Bert Du Pont, thoracaal chirurg.

Gezien de beloftevolle resultaten is de studie intussen met nog eens 30 nieuwe patiënten uitgebreid.

(1) NEOpredict-Lung is een gerandomiseerde multicenter fase 2-studie die de veiligheid van immuuntherapie via een combinatie van nivolumab en relatlimab evalueert bij patiënten met een operabel niet-kleincellig longcarcinoom. NCT 04205552.

(1) Neoadjuvant Nivolumab Combination Treatment in Resectable Non-small Cell Lung Cancer Patients (NEOpredict).

JESSA, CENTRUM VOOR WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK!

Smartphone helpt bij opvolging van hartpatiënten

Een wandeling van zes minuten in het park met een smartphone is een goed alternatief voor een strikt gestandaardiseerde zesminutenwandeltest of 6MWT in het ziekenhuis. Dat blijkt uit de studie(1) van dr. Martijn Scherrenberg, die verscheen in European Journal of Preventive Cardiology. De parkwandeling mét smartphone kan zo passen in een traject voor de monitoring en opvolging van revaliderende hart- en longpatiënten in een thuisomgeving.

Aan het onderzoek namen 76 patiënten deel. Ze voerden zowel een strikt gestandaardiseerde 6MWT uit als een zesminutenwandeling in het park. In beide gevallen droegen de deelnemers een smartphone (met een stappenteller). Uit de studie blijkt dat er een zeer sterke

correlatie is tussen een zesminutenwandeling in het park met een smartphone en de strikt gestandaardiseerde 6MWT. Goed om te weten: die 6MWT was tot op heden enkel mogelijk onder supervisie van een zorgverlener. Het doel van de test? De fysieke toestand van patiënten met long- en hartziekten monitoren.

Minder ziekenhuisbezoeken

“Het onderzoek toont aan dat een 6MWT met een smartphone een valide test is om uit te voeren in een niet-gestandaardiseerde omgeving, bijvoorbeeld thuis”, zegt Martijn Scherrenberg. “Hierdoor kunnen we in de toekomst het aantal ziekenhuisbezoeken voor de patiënt verminderen.”

“Verder zou een 6MWT thuis met behulp van een smartphone kunnen passen in een gefaseerd programma. Daarbij volgt de patiënt eerst hartrevalidatie in een ziekenhuissetting onder het oog van de kinesitherapeuten van het REGO. Vervolgens stapt hij geleidelijk over naar een langdurige telerevalidatie, waarbij de interventies van de zorgverstrekkers op afstand gebeuren. Een dergelijke thuisrevalidatie starten we nu op in het REGO. De combinatie van de juiste technologie en een zelfredzame patiënt leidt uiteindelijk naar kostenefficiënte kwalitatieve thuiszorg.”

(1) Smartphone-based 6 minute walking test while walking in the park; bringing physical fitness monitoring to the patient’s hands.

Het Vragenkabinet

In elke editie van JessaLinea stelt een huisarts(enpraktijk) vragen aan onze Jessaartsen. Deze keer is Praktijk Zorghoek uit Tongeren aan de beurt. De dokters willen onder andere weten welke aanpak geschikt is voor jonge patiëntes met endometriose en wat de nieuwe ontwikkelingen zijn op het vlak van langdurige CRPS. Daarnaast vragen ze zich af in welke mate het medicatieschema van patiënten met een gastric bypass bijgesteld moet worden.

V.l.n.r.: dr. Roselyne Bollen, dr. Lien Vandekerkhof en dr. Ditte Timmermans

VRAAG 1

ENDOMETRIOSE

Welke aanpak hanteren we best bij jonge patiëntes die nog niet seksueel actief zijn met vermoeden endometriose? Een abdominaal uitgevoerde echografie is vaak aangewezen. Vragen we dan best een MRI klein bekken of verwijzen we beter door naar een gynaecoloog?

prof. dr. Jasper Verguts, gynaecoloog

“Bij jonge vrouwen die nog niet seksueel actief zijn, is de diagnose van endometriose vaak moeilijk te stellen. De vraag is natuurlijk of we de diagnose nodig hebben om deze meisjes te behandelen. In eerste instantie is bij pijnlijke menstruaties een adequate pijnstilling aan de orde. Klassieke NSAID’s (zoals Ibuprofen 2 x 600 mg/dag) zijn ideaal door hun anti-inflammatoir effect. In combinatie met bijvoorbeeld warme kersenpitten, geeft dat een gunstig resultaat.

Als de pijn hiermee onvoldoende onder controle is, kun je een minipil (progestageen) voorschrijven. Bij meisjes die nog niet zijn uitgegroeid zal het oestrogeen in de oestroprogestatieve pil de groei stoppen. Indien ze volgroeid zijn, is een 30µg-pil aangewezen als eerste keuze om de botdensiteit maximaal te ondersteunen. Bij het gebruik van progestagenen moet je echter ook de risico’s – zoals tussentijdse bloedingen – vermelden.

Helpt ook dat niet voldoende? Dan is bijkomende diagnostiek zeker aangewezen. Een klassieke echografie langs de buikwand kan endometrioma’s vanaf 2 cm opsporen. Dieper gelegen letsels zijn niet detecteerbaar. Daar zou een MRI uitkomst kunnen bieden. Een CT-scan heeft geen waarde in de diagnose van endometriose en geeft ook stralenbelasting op de ovaria. In zeldzame gevallen kan een laparoscopie noodzakelijk zijn en voor een oplossing zorgen.”

2 CRPS

Zijn er nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van langdurige CRPS (meer dan 6 maanden) om de outcome te verbeteren? Welke invasieve methodes zijn mogelijk naast de klassieke medicamenteuze behandeling en revalidatie?

prof. dr. Mark Plazier, neurochirurg

“Binnen het andreaznetwerk (Jessa, az Vesalius, Sint-Franciscus en Sint-Trudo) behandelen we patiënten met langdurige CRPS multidisciplinair. Dit gebeurt door een team van de fysische geneeskunde en revalidatieartsen, pijnanesthesisten en neurochirurgen. Een onderdeel van dat traject kan bestaan uit de implantatie van een kleine draadvormige elektrode. Met een naald wordt deze opgeschoven tot op de aangedane zenuw. Door kleine elektrische pulsen te geven aan de zenuw, kunnen de pijnklachten sterk verminderen. Dit heet Dorsal Root Ganglion Stimulation, of kortweg: DRG-stimulatie. Meer weten? We publiceerden in het septembernummer van JessaLinea (nr. 41) een artikel over deze nieuwe behandeling (pagina 21).”

GASTRIC BYPASS

Patiënten met een gastric bypass moeten NSAID’s vermijden omwille van hun verhoogde risico op gastrointestinale bijwerkingen. Zijn er nog andere aanpassingen in het medicatieschema nodig? Ongetwijfeld veranderen het gewijzigde gastro-intestinale milieu en de verkorte transit de absorptie van medicatie.

dr. Amine Karimi, bariatrisch chirurg

“Het klopt dat de opname en verwerking van medicatie kan veranderen na malabsorptieve operaties en zelfs na een sleeve gastrectomie. Door het verminderen van de intestinale lengte en een snellere passagetijd door de kleinere maag is er een kortere contacttijd en dus een verminderde opname van medicatie. Van medicatie met verlengde afgifte is bekend dat deze best wordt aangepast naar preparaten met onmiddellijke afgifte.

Naast het vermijden van NSAID’s en de keuze voor andere vormen van anticonceptie dan de perorale varianten, verandert er ook voor andere medicatie het een en ander na een gastric bypass. Wat betreft antidiabetica is het verstandig om sulfonylureumderivaten, gliniden en glitazonen te staken om hypoglycemie te voorkomen. DPP-4inhibitoren en GLP-1-analogen vormen geen risico op hypoglycemie, mogelijk wel vertraagde maaglediging. SGLT-2-inhibitoren dienen gestaakt te worden vanwege het risico op dehydratatie. Vaak kan postoperatief ook metformine snel gestaakt worden. Uiteraard is een duidelijk advies van onze endocrinologen aangewezen.

Wat betreft de diuretica is het verstandig om deze enkel op strikte indicatie voort te zetten. Bij bloedverdunners is het

van belang bij gebruik van een DOAC om de bloedspiegels te bepalen om zo de effectiviteit van de therapie te waarborgen. Een alternatieve behandeling met een vitamine K-antagonist kan ook.

Van antidepressiva is er bij SSRI’s bekend dat de plasmaconcentratie daalt na een operatie. Van belang is om ook hier de vorm met onmiddellijke afgifte te gebruiken. Een eventuele bijsturing met dosisverhoging kan noodzakelijk zijn.

Dit zijn in grote lijnen de aanpassingen die we in het obesitascentrum doen. Uiteraard bespreken we dit regelmatig met collega-specialisten, huisartsen en ziekenhuisapothekers om de therapie zo goed mogelijk te waarborgen. Bij onduidelijkheid – als er bijvoorbeeld minder vaak voorkomende medicatie wordt genomen – overleggen we vooraf met de betrokken partijen om de veiligheid van de patiënt voorop te stellen. Bij eventuele vragen over medicatie zijn we altijd bereid om mee te denken.”

ZIT JE ZELF OOK MET VRAGEN VOOR JESSA?

Mail ze naar communicatie@jessazh.be

Hoe en voor welke patiënten kan de palliatieve eenheid een meerwaarde zijn?

Op de palliatieve eenheid van campus Salvator biedt een gespecialiseerd en interdisciplinair team samen met vrijwilligers warme zorg op maat aan patiënten bij wie het levenseinde in zicht komt. Dr. Joke Bossers licht de werking en opnamecriteria toe.

dr. Joke Bossers

“We hebben zeven privékamers (aangerekend aan een gewoon tweepersoonskamertarief, nvdr.). Die zijn stuk voor stuk huiselijk ingericht. Iedereen kan ook gebruikmaken van de living met aanpalende keuken, het gesprekslokaal, de stille ruimte en de kinderhoek”, legt Joke Bossers uit. “Op vraag installeren we een koppelbed. Patiënten kunnen zelfs genieten van een deugddoend bubbelbad. En huisdieren mogen hun baasje bezoeken.”

Comfortzorg

“De meeste patiënten op deze afdeling vertonen complexe symptomen en/of specifieke zorgnoden. Vaak is er ook onvoldoende of overbelaste mantelzorg. Het accent ligt dan ook maximaal op comfortzorg”, zegt Joke Bossers. Het medisch beleid richt zich noch op het verlengen, noch op het verkorten van het leven. De focus ligt op de kwaliteit van het resterende leven, rekening houdend met de wensen van de patiënt. Dit op basis van een holistische visie met 4 pijlers: de fysieke klachten, de psycho-emotionele behoeften, de sociale aspecten en de spirituele, existentiële noden. “Levenseindebeslissingen en euthanasie (ook door de behandelende (huis)arts) zijn mogelijk als dit de wens blijft (of wordt) van de patiënt.”

De palliatieve eenheid is vrij toegankelijk voor bezoek. Ondanks COVID-19 mogen er nog altijd maximaal twee personen tegelijkertijd op bezoek komen. Ze kunnen elkaar in de hal afwisselen. Bij naderend sterven is – in overleg – een aanpassing van deze regel mogelijk.

Levensverwachting

korter dan drie maanden

“De levensverwachting mag in principe maximaal drie maanden zijn. Het gaat meestal om mensen met een oncologische of hematologische diagnose, maar ook patiënten met orgaanfalen en neurodegeneratief lijden zijn welkom. Het is vooral belangrijk dat een opname een meerwaarde biedt in vergelijking met de bestaande zorgsetting. Bij stabilisatie van de gezondheidstoestand

kijken we na zes weken of een transfer naar een meer gepaste setting mogelijk is.”

Aanvraag best door (huis)arts Opnames gebeuren enkel na overleg tussen de behandelende (huis)arts en een arts van de palliatieve eenheid. “Bij een interne transfer is het belangrijk dat er ook een goede briefing gebeurt door het verpleegkundig personeel onderling én dat de SC- en IV-toegangswegen beschikbaar blijven”, zegt Joke Bossers. “Omdat we maar een beperkt aantal kamers hebben, is er helaas een wachtlijst. Dat is géén chronologische lijst; patiënten met de meest dringende zorg of symptoomcontrole krijgen voorrang.”

Komt de aanvraag van thuis uit en twijfelt de huisarts over de prognose? Dan kan hij of zij een beroep doen op Pallion. “Een intakegesprek met een familielid op de palliatieve eenheid kan ook. Al dan niet in het bijzijn van de patiënt. Dit helpt om beter in te schatten hoe lang iemand nog zal leven. En het geeft de gelegenheid een realistische kijk te krijgen op het verblijf. De transfer zelf plan je best met niet-dringend ziekenvervoer zodat patiënten rechtstreeks op onze dienst opgenomen worden (1ste verdieping, gele pijl). Zo vermijden we een opname op de spoedafdeling.”

Symposium op 4 maart 2023

Door palliatieve sedatie en euthanasie raakt natuurlijk overlijden wat op de achtergrond. Tijdens het symposium ‘Zijn we als de dood voor een doodgewoon sterven?’ getuigen een tiental experts. Dr. Ilse Decorte vraagt zich af wat natuurlijk sterven vandaag betekent. Zorgethicus Linus Vanlaere reikt handvaten aan om beter met de dood te leren omgaan. En dr. Joke Bossers legt uit hoe misverstanden het lijden rond het sterfbed vergroten. Praktische details vind je op de achterzijde.

Palliatieve eenheid — campus Salvator T. 011 33 72 51 of 011 33 95 50

Save the date——

NIEUWJAARSRECEPTIE zaterdag 4 februari 2023

Jessa samen met de Limburgse huisartsenkringen

Corda Campus Hasselt (Plaza + Auditorium) Walking dinner + lezing van spreker (nader te bepalen)

Naar een intensere samenwerking

Het Jessa in Hasselt en az Vesalius in Tongeren, die beide deel uitmaken van het andreaz-netwerk, onderzoeken sinds kort of een duurzame intensere samenwerkingsvorm mogelijk is.

De intentie om de banden aan te halen, vloeit voort uit de gedeelde overtuiging dat intense samenwerking een vereiste is om ook in de toekomst te kunnen voldoen aan de zorgnood in onze regio. Sinds enkele maanden staan er trouwens in heel het land diverse samenwerkingsverbanden in de steigers.

Steve Hoste, voorzitter raad van bestuur az Vesalius: “Het Jessa en az Vesalius werken al heel wat jaren erg goed samen. We delen dezelfde zorgcultuur, waarbij het

belang van de patiënt de leidraad vormt voor al onze activiteiten. We zijn nu klaar voor een volgende stap en bekijken hoe we de bestaande samenwerking de komende jaren nog kunnen intensifiëren, en onder welke juridische vorm we dit het best doen.”

Ingrid Lieten, voorzitter raad van bestuur Jessa bevestigt dat de interesse om de banden aan te halen voortvloeit uit het besef dat het ziekenhuislandschap sterk evolueert. “Zowel personeel als middelen zijn beperkt. De overheid verwacht dat we met deze schaarste rationeel en efficiënt omgaan. Samen kunnen we meer én beter. In die zin is een nauwere werking tussen beide organisaties een logische stap op weg naar futureproof ziekenhuizen.”

Nieuw slikcentrum geeft holistisch beeld van slikklachten

Slikken is een snel en complex proces. Maar soms verloopt het niet optimaal. Een goed beeld van de oorzaak is dan cruciaal om de juiste behandeling te bieden. Het nieuwe slikcentrum brengt het volledige slikproces gedetailleerder in kaart. En helpt zo een brede waaier aan patiënten vooruit.

Meer én beter onderzoeken

“Slikproblemen komen vaak voor. Bij maagdarmklachten, bij kanker, bij langdurige revalidatie … Een goed beeld van het slikproces is ook preoperatief belangrijk, denk maar aan anti-refluxingrepen”, zeggen gastro-enterologen dr. Liesbeth Thijs en dr. Daan Walgraeve. “We onderzoeken nu dus een breder spectrum van slikklachten. En we onderzoeken ze beter, omdat we het hele slikproces helderder zien.”

Gedetailleerd kijken

“Bij een slikmanometrie meten we objectief de spierkracht, de werking van beide sfincters en de timing van het slikken, eventueel gecombineerd met een functioneel onderzoek. Een dunne sonde met druk- en impedantiekanalen via de neus tot in de maag meet hoe het voedsel door de keel en slokdarm beweegt. Dit helpt onder andere wanneer een gastroscopie of endoscopie onvoldoende beeld geeft. Via onze gedetailleerde verslagen ondersteunen we ook logopedisten bij hun behandelingen. Want per voedseldikte zien we bijvoorbeeld goed of het slikken nog veilig gebeurt”, vertelt deglutoloog-logopedist Lisa Ballet.

Vanuit verschillende medische specialismen “Dit slikcentrum is een intensieve samenwerking tussen verschillende afdelingen. En het enige in Limburg met deze mate van multidisciplinariteit”, vult NKO-specialist dr. Kristof Deben aan. “Eén expert begeleidt het onderzoek en bekijkt zowel de hoge (keel) als de lage (slokdarm) delen van de slik. Zo behandelen we dysfagie op een holistische manier. En kunnen we patiënten beter begeleiden.”

JessaLinea Nieuw slikcentrum geeft holistisch beeld van slikklachten

Lisa Ballet en dr. Kristof Deben

30 jaar transradiale cardiale interventies

De transradiale weg is na 30 jaar wereldwijd uitgegroeid tot de standaardbehandeling bij cardiale interventies. In vergelijking met de transfemorale benadering biedt de techniek diverse voordelen voor de patiënt. Zo vinden de ingrepen alsmaar vaker ambulant plaats.

De pionier van deze interventionele procedure is de Nederlander dr. Ferdinand Kiemeneij. Hij voerde in 1992 de eerste stentimplantaties in de coronaire slagaders uit via transradiale weg. Twee jaar later publiceerde de Belg prof. dr. Patrick Serruys zijn Benestent-studie. Die toont aan dat stenting superieur is aan coronaire angioplastie. Dit bracht de techniek in een stroomversnelling.

Via de polsslagader

Aanvankelijk traden bij coronaire stenting regelmatig trombosevorming en ernstige bloedingen op. Deze verwikkelingen werden sterk teruggeschroefd met onder meer dubbele anti-plaatjesbehandeling. Bovendien beschikten de interventiecardiologen over alsmaar meer verfijnde instrumenten en katheters.

De polsslagader is een uitstekende toegangsweg. Hij is makkelijk aan te prikken en kan na de procedure eenvoudig gecomprimeerd worden. Er is een verminderd risico op bloeding, er treedt minder hematoomvorming op en er is minder transfusienood.

Comfort

“Vandaag geniet – wanneer het kan – de distale benadering via een punctie op het niveau van de anatomische snuifdoos de voorkeur”, zegt dr. Edouard Benit, interventiecardioloog in Jessa. “Dit laat een vermindering toe van 50 % van de totale occlusies van de arterie. Deze recente techniek maakt ook een snellere hemostase mogelijk.”

Intussen zijn er nog nauwelijks beperkingen aan de transradiale benadering. Zelfs ingewikkelde technieken kunnen via deze weg uitgevoerd worden. De voordelen zijn met name uitgesproken bij acute coronaire syndromen en bij obesitaspatiënten.

Edouard Benit: “We voeren steeds vaker cardiovasculaire ingrepen uit, in een ambulante setting. Patiënten blijven vier tot zes uur in het ziekenhuis. Uiteindelijk zijn we geëvolueerd van daghospitalisatie-eenheden naar gezellige lounges, zonder bedden maar met comfortabele zetels.”

dr. Yoann Bataille en dr. Edouard Benit

CardioMEMS monitort vullingsdruk in de longslagader proactief

Dr. Philippe Jr. Timmermans monitort negen hartpatiënten op afstand met behulp van CardioMEMS, een sensor die de vullingsdruk in de longslagader meet. Wijken de waarden af? Dan neemt een hartverpleegkundige meteen telefonisch contact op. De patiënt in kwestie vermijdt zo onnodige verplaatsingen naar het ziekenhuis én ervaart meer gemoedsrust.

Philippe Jr. Timmermans: “De technologie bestaat uit een chip die we via de lies tot in de longslagader brengen. Wanneer de chip op de juiste plek zit, voeren

we metingen uit om de druksensor te kalibreren. Dat gebeurt allemaal onder lokale verdoving. Zodra de patiënt op een speciaal kussen met ingebouwde apparatuur gaat liggen, meet de sensor de vullingsdruk in de longslagader. De sensor werkt zonder batterij. Het kussen stuurt alle waarden draadloos door naar de cardioloog. Wanneer die waarden afwijken van de individueel ingestelde normen, ontvangen we een melding. De hartverpleegkundige contacteert dan de patiënt om te achterhalen of hij zijn medicatie genomen heeft of klachten ondervindt.”

Wie komt in aanmerking voor CardioMEMS? Philippe Jr. Timmermans: “CardioMEMS is voornamelijk voor hartpatiënten die ondanks medicatie toch nog regelmatig last hebben van vochtophoping. Als we niet goed kunnen verklaren waarom die vochtopstapeling er is, kan CardioMEMS de patiënt echt ontzorgen. Let wel, de technologie wordt op dit moment nog niet terugbetaald in België.”

Wat is het voordeel voor de patiënt? Philippe Jr. Timmermans: “De dagelijkse proactieve monitoring – door gewoon even op het speciale kussen te liggen – geeft de patiënt gemoedsrust. De vochtophoping en daardoor ook (re)hospitalisatie zijn vaak pas het resultaat na een langdurige hoge druk. Nu kunnen we sneller én op afstand ingrijpen en de medicatie meteen aanpassen.”

JessaLinea CardioMEMS monitort vullingsdruk in de longslagader

dr. Philippe Jr. Timmermans

Uitgelicht: Jessa in beeld

Onze

Op het jobevent ‘Behind the scenes’ konden deelnemers ontdekken hoe het écht is om bij Jessa te werken. Ze werden letterlijk meegevoerd achter de schermen door Jessa-medewerkers. V.l.n.r.: Chana Hermans, Kelly Hansen, Sophie Moniquet, Emma Steyvers en Laurien Smolders (Werving en selectie, Jessa) 8/11/2022

Acht studenten van de bacheloropleidingen Verpleegkunde, Ergotherapie, Revalidatiewetenschappen, Kinesitherapie van PXL, UHasselt, PHIV en HBO5 runden vier weken autonoom een gedeeltelijke geriatrieafdeling. Iedere student kreeg een coach naast zich, zodat hij of zij in een veilige omgeving kon werken en ervaring opdoen. 28/11 - 23/12/2022

Ouders en experten wisselden kennis en ervaring uit tijdens ‘Spreekuur’, in de Hasseltse bib. Een initiatief van Stad Hasselt i.s.m. Jessa. Thema was: ‘Kinderen met een handleiding’ … omdat steeds meer kinderen een ’etiket’ opgeplakt krijgen. Overdiagnosticeren we of net niet? Het leverde een boeiend debat op! 8/10/2022

In de ‘Week van de patiënt’ verwenden we onze patiënten met een extra smakelijk dessertje! 17/10 - 21/10/2022

Deze kanjers klonken op de heropening van Centrum O2+ (na een lange sluiting door COVID-19): een plek waar kankerpatiënten worden verwend met bv. een herbalanceringsmassage of een wellnessverzorging. Gratis én uitgevoerd door speciaal opgeleide schoonheidsspecialisten. Adres: Stadsomvaart 9, 3500 Hasselt. V.l.n.r.: Stefanie Willems en prof. dr. Jeroen Mebis (Jessa), Anne-Catherine Chantraine (Avène), Stefan Dezsö (vzw ‘n Witte Roos), Nicole Penders (vrijwilliger), Sandra Bortels en Cherine Govaerts (Jessa), Johan Reenaers (Roparun), Leen Van Bever en Heidi Werckx (Jessa). 22/10/2022

JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld

Sterk in stomazorg

In Jessa is de kwaliteit van de stomazorg verzekerd. Een ervaren team met uitgebreide (ook wetenschappelijke) expertise begeleidt patiënten en adviseert huisartsen, thuisverpleegkundigen en naaste familieleden.

Jessa beschikt al meer dan twintig jaar over een stoma- en incontinentieraadpleging. Verpleegkundig specialist Yves Depaifve en verpleegkundig consulente Ingrid Hermans nemen deze consultaties voor hun rekening.

“Patiënten kunnen op een laagdrempelige manier bij ons terecht voor alle mogelijke uitleg over hun stoma”, zegt Yves Depaifve. “We merken dat de patiënten zo met een veilig gevoel thuis verblijven. Zo’n aanspreekpunt is cruciaal, want hulpverlening wordt weleens uitgesteld als patiënten niet weten waar ze precies terechtkunnen met hun vraag of probleem.”

Vlotte samenwerking

Om de continuïteit van de zorg zo vlot mogelijk te laten verlopen, heb je bij voorkeur contact met alle betrokken

partijen. “Huisartsen, thuisverpleegkundigen en de naaste familie kunnen ook een beroep op ons doen. Een pluspunt is dat we vlot samenwerken met de artsen in het ziekenhuis. Denk dan vooral aan de abdominale chirurgen, de gastro-enterologen en urologen. Maar ook de dermatologen, als het bijvoorbeeld om wondzorg gaat. Deze complementaire en aanvullende zorg versterkt onze raadpleging.”

Yves Depaifve heeft in de loop van zijn carrière een master Ziekenhuiswetenschappen behaald. Als verpleegkundig specialist blijft hij op de hoogte van de nieuwe wetenschappelijke inzichten rond stoma- en incontinentiezorg. Hij woont (inter)nationale symposia bij en geeft zelf lezingen in binnen- en buitenland. “Recent gaf ik met dr. Bert Houben een uiteenzetting in Amersfoort over hoe we onze stomapatiënten begeleiden. Het is fijn en verrijkend om onze gezamenlijke expertise te delen.”

De stomaraadpleging is altijd op afspraak, elke werkdag van 9 tot 17 uur. T. 011 33 75 40 www.jessazh.be/web/stoma

Yves Depaifve

INGEBLIKT

Filmpje Sociaal Incapabele Michiel geeft andreaz energietips

HANDIGE TELEFOONNUMMERS JESSA

Callcenter medische beeldvorming 011 33 55 66

Callcenter (voor afspraken) 011 33 55 77

Abdominale heelkunde 011 33 75 00

De vier ziekenhuizen van het andreaz-netwerk schakelen Sociaal Incapabele Michiel in om medewerkers en artsen te sensibiliseren om minder energie te verbruiken. Duurzaamheid is nu eenmaal een gemeenschappelijke ambitie van het netwerk. Tijdens deze energiecrisis wil andreaz die ambitie extra beklemtonen. Niet met het vingertje, wel met een knipoog. Michiel geeft tips in zeven filmpjes. Van ‘minder op maandag’ tot ‘zuinige zondag’.

Scan onderstaande QR-code om de ludieke filmpjes te bekijken.

Cardiologie 011 37 35 65 VKF adviescentrum 011 33 70 57 en 011 33 70 59

Cardiothoracale en vasculaire heelkunde 011 33 71 00

Endocrinologie 011 33 72 80

Fysische geneeskunde 011 33 88 00

Gastro-enterologie 011 33 76 00

Geriatrie 011 33 78 00

Gynaecologie 011 22 82 19

Infectiologie 011 33 76 50

Klinisch laboratorium en ambulante bloedafname

Campus Virga Jesse: 011 33 82 00 Campus Salvator: 011 33 83 00

Materniteit/Kraamkliniek Balie verpleegafdeling: 011 33 93 20

Medische oncologie, hematologie en radiotherapie 011 33 79 79

Nefrologie 011 33 87 00

Neurochirurgie 011 33 75 70

Neurologie 011 33 78 70

Nucleaire geneeskunde 011 33 81 90

ORL 011 33 74 20 Orthopedie 011 33 77 40 Pneumologie 011 24 11 81 (privépraktijk)

Psychogeriatrie (enkel op maandag tussen 12 en 13 u.) 011 33 78 16 Slikcentrum 011 33 76 00 en 011 33 74 20 slikcentrum@jessazh.be

Travel Clinic 011 33 83 38 (tussen 9 en 16 u.)

Urologie 011 33 76 70

Specialismen die niet in deze lijst opgenomen zijn, bereik je via het secretariaat raadplegingen: 011 33 55 70

SYMPOSIA 2023

SYMPOSIUM ‘LIMBURGS ONCOLOGISCH CENTRUM’ (FEESTEDITIE NAAR AANLEIDING VAN 20-JARIG BESTAAN)

DATUM: 21 januari 2023

Locatie - Oude Gevangenis, UHasselt (online deelname ook mogelijk) Inschrijven: www.jessazh.be/symposium-limburgs-oncologisch-centrum

SYMPOSIUM ’CENTRUM VOOR KINDERPSYCHIATRIE – 20 JAAR SAMEN IN BEWEGING’

DATUM: 10 februari 2023

Locatie - Oude Gevangenis, UHasselt (online deelname ook mogelijk) Inschrijven: meer info volgt

SYMPOSIUM ‘AVONDSYMPOSIUM PROCTOLOGIE’

DATUM: 28 februari 2023

Locatie - Jessa Ziekenhuis, campus Salvator, aula schoolgebouw (online deelname ook mogelijk) Inschrijven: meer info volgt

SYMPOSIUM ’ZIJN WE ALS DE DOOD VOOR EEN DOODGEWOON STERVEN?’

DATUM: 4 maart 2023

Locatie - Jessa Ziekenhuis, campus Salvator, aula schoolgebouw (online deelname ook mogelijk) Inschrijven: meer info volgt

SYMPOSIUM ’HYBRID SYMPOSIUM ON EXERCISE ECHOCARDIOGRAPHY’

DATUM: 18 maart 2023

Locatie - Jessa Ziekenhuis, campus Virga Jesse, aula Inschrijven: www.hartcentrumhasselt.be/hybrid-symposium-on-exercise-echocardiography

Blijf steeds op de hoogte van onze symposia en webinars via www.jessazh.be/symposia