Zedelijk Haarlem, 1850-1900
konden worden achterhaalt bij kwantitatief onderzoek. Een combinatie van de bronnen zou aldus een inzichtelijk beeld geven over het onderwerp. Conclusie De aandacht voor de moderne economische groei in de literatuur verschilde aldus. Uit de Nederlandse historiografie bleek dat de afname van de prostitutie werd verklaard vanuit politieke en sociaal-culturele invloeden. De komst van nieuwe raadsleden, de invloed van adviescommissies en de druk van sociale organisaties zouden tot een omslag hebben geleid in het prostitutiebeleid van gemeenteraden. Het invoeren van een bordeelverbod was daarbij de inzet. Daarnaast gingen de organisaties de strijd aan met de prostitutie op straat. De veranderende houding van de samenleving zou ertoe hebben geleid dat de prostituees zich gingen verzetten tegen de registratie en de wekelijkse keuringen op geslachtsziekten. De impact van de moderne economische groei die werkgelegenheid en hogere lonen creĂŤerden worden echter niet als doorslaggevend ervaren bij de daling van de prostitutie. In de internationale literatuur was hiervoor meer aandacht. De nadruk werd hierbij gelegd op de veranderingen die plaatsvonden op de arbeidsmarkt van vrouwen. De economische voorspoed had geleid tot de groei van steden. Dit werd bevorderd door het verbeterde openbaar vervoer. De vrouwen uit de agrarische gebieden die naar de steden migreerden vonden veelal werk als dienstboden. Prostitutie werd voor hen een tijdelijke oplossing nadat men ontslagen was. De nieuwe banen in de fabrieken boden werk aan vrouwen uit de stad. Doordat zij grotere netwerken hadden vonden ze na ontslag gemakkelijker een nieuwe baan. Hierdoor kwamen ze minder snel in de prostitutie terecht. Daarnaast stimuleerde de economische groei nieuwe technische ontwikkelingen, zoals de introductie van de naaimachine die tot nieuwe banen in deze sector leidde. Maar in hoeverre was deze moderne economische groei nu van invloed op de stad Haarlem? Om dit te achterhalen zal ook de impact van de politieke en sociale aspecten moeten worden achterhaald. Daarnaast zou nagegaan moeten worden in hoeverre de groei van de steden, de veranderende arbeidsmarkt van Haarlem en de technische ontwikkelingen bijdroegen aan de dalende prostitutie in de stad. Maar om dit allemaal te achterhalen zou men over een diversiteit aan bronnen moeten beschikken. Door kwantitatieve en kwalitatieve bronnen te combineren ontstaat een
- 16 -