Jaarverslag Bouwend Nederland 2013

Hoofdstuk

Jaarverslag 2013

1

Inhoudsopgave Voorwoord

3

Ledenmutaties

4

Bestuur en algemeen bestuur

6

Kerncijfers bouw 2013

10

Actieplan Vernieuwend Verbinden 12 Belangenbehartiging 16 Regio Noord 37 Regio Oost 43 Regio Zuid 46 Regio Randstad Noord 48 Regio Randstad Zuid 50 Brancheontwikkeling 53 Secties 66 Ledenservice 72 Ledenvoordelen 74 Communicatie 76 Jong Bouwend Nederland 78 Vakgroepen

80

Afdelingen 96 Stichting Sociale Bemiddeling 103 KOB & Examens

104

BouwGarant en Klantgericht Bouwen 106

Voorwoord Hoofdstuk

Een jaar om niet snel te vergeten Namens het bestuur van Bouwend Nederland bieden wij u hierbij het jaarverslag 2013 aan. U vindt hierin een overzicht van de initiatieven en activiteiten die op de drie kerntaken belangenbehartiging, brancheontwikkeling en ledenservice ondernomen zijn. Aangevuld met andere relevante informatie, waar de sector, de vereniging en de leden in het verslagjaar mee te maken kregen. Wij kijken helaas opnieuw terug op een jaar waarin de crisis diepe sporen trok in de bedrijfstak. Het aantal faillissementen, vrijwillige bedrijfsbeëindigingen en ontslagen door noodzakelijke reorganisaties was weer hoog. Ook Bouwend Nederland nam verdere stappen om de kosten van de werkorganisatie terug te brengen.

De moeilijke situatie waarin de sector nu al zo lang verkeert leidde tot het besluit om een actieplan op te stellen onder de naam ‘Vernieuwend Verbinden’. In het plan werden vijf doelstellingen opgenomen die met gerichte acties gerealiseerd moeten worden. De vijf doelen zijn: Werken aan een helder beeld wat de vereniging voor de leden doet en kan doen; Het doorvoeren van een vereenvoudigde verenigingsstructuur; Het verhogen van de efficiency en het bereiken van lagere collectieve lasten; Zorg dragen voor een herkenbare belangenbehartiging samen met de leden; En werken aan branche- en kennisontwikkeling op (nieuwe) markten.

Het plan is besproken in besturen en ledenvergaderingen en zal in 2014 voorzien van verzamelde inbreng uit de vereniging verder worden uitgerold. In het verslagjaar trad een aantal bestuursleden met een lange staat van dienst terug en nieuwe bestuursleden namen hun plaats in.

Ook voorzitter Elco Brinkman nam afscheid na 18 jaar het boegbeeld te zijn geweest van de sector. Hij is opgevolgd door Maxime Verhagen die de maanden erna onder meer benutte om uitgebreid kennis te maken en van gedachten te wisselen met de (bestuurs)leden. Medio mei werd door alle betrokken werkgeversorganisaties de CAO voor de Bouwnijverheid opgezegd. Voor de nieuwe wordt gekoerst op een concurrerende en toekomstbestendige cao. In december is onderhandeld over een tussencao. Grote zorg is er over de terugloop van het aantal vakmensen onder de CAO voor de Bouwnijverheid. In vier jaar tijd viel een derde van de mensen die onder deze cao vielen weg. Dat er grote zorgen zijn in de sector bleek ook uit de ruim 13.000 vragen die Bouwend Nederland Advies van de leden kreeg. Het is daarom goed dat de intensieve lobby van Bouwend Nederland ervoor heeft gezorgd dat het lage BTW-tarief verlengd is. Bouwend Nederland werkte ook intensief aan het imago met inzet van ‘De Bouw maakt het campagne’ die via de radio en de gedrukte media te volgen was. De Dag van de Bouw werd weer een groot succes met 231 openstellingen en ruim 125.000 bezoekers.

3

Ledenmutaties

In 2013 is het ledenaantal van Bouwend Nederland met 2% afgenomen.

Het percentage is gering omdat vorig jaar 78 OBN-leden zich bij Bouwend Nederland hebben aangesloten. De terugloop is voornamelijk toe te schrijven aan het aantal faillissementen en opzeggingen. Bij de opzeggingen is het aantal bedrijfsbeëindigingen het grootste percentage.

Mutaties 2013 Nieuwe leden Faillissementen Opzeggingen Totaal

181 -141 -105 -62

Opzeggingen 2013 Bedrijfsbeëindigingen Royementen Ontevreden Overige Totaal

39,2% 19,6% 6,9% 34,3% 100%

*De overige opzeggingen bestaan uit: fusies, overnames pensioengerechtigde leeftijd etc.

Aantal leden per 1 januari 2014 Bouw Klein Bouw Midden Bouw Middengroot Bouw Groot Totaal Bouw

1794 651 153 55 2653

Infra Klein Infra Midden Infra Groot Totaal Infra

334 36 5 375

Totaal

3028

Per 1 januari 2014 zijn 7 nieuwe leden bij Bouwend Nederland ingeschreven. Na 1 juli 2013 hebben 3 bedrijven aangeven het lidmaatschap per 31 december 2014 te beëindigen.

Nieuwe leden per regio 60 50

Aantal

40 30 20 10 0

2011 2012 2013

4

Regio Noord

Regio Oost

Regio Randstad Noord

Regio Randstad Zuid

Regio Zuid

14 10 17

29 18 17

46 42 17

33 32 24

48 23 21

Faillissementen per sectie

Aantal

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

2009 2010 2011 2012 2013

Bouw Klein

Bouw Midden

Bouw Middelgroot

Bouw Groot

Infra Klein

Infra Midden

Infra Groot

51 67 50 89 66

20 29 28 42 48

4 3 3 15 12

2 0 2 6 3

3 6 10 9 12

0 0 1 0

0 0 0 0

Faillissementen per regio

Aantal

50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

2009 2010 2011 2012 2013

Regio Noord

Regio Oost

Regio Randstad Noord

Regio Randstad Zuid

Regio Zuid

7 13 9 14 12

20 30 17 45 39

19 19 23 38 30

18 19 19 17 30

16 24 26 47 30

Regio Noord

Regio Oost

Regio Randstad Noord

Regio Randstad Zuid

Regio Zuid

9

17

31

24

21

Opzeggingen per regio 35 30

Aantal

25 20 15 10 5 0

5

Bestuur en algemeen bestuur per 31 december 2013

M.J.M. Verhagen, voorzitter

Bouwend Nederland

opvolger L.C. Brinkman per 1 juli 2013

Bestuur H.W.J. Bol, vicevoorzitter

BAM Utiliteitsbouw B.V.

Bouw Groot

A.W.J. Borst

A.C. Borst Bouw B.V.

Bouw Midden

M.J. Cornel, penningmeester

Bouwbedrijf Cornel B.V.

Bouw Klein

opvolger N.J. van Til per 1 april 2013

B. van Kessel

Van Kessel Wegenbouw B.V.

Infra Klein

opvolger A. Voogt per 1 januari 2013

M. Smitt

Strukton Civiel B.V.

Infra Groot

D.J. Verhoeven

Bramer Beheer en Exploitatie Maatschappij B.V.

Bouw Middelgroot

T.C. de Wit

Aannemers- en Wegenbouwbedrijf Versluys en Zoon B.V.

Infra Midden

opvolger G.J.P. Bot per 1 augustus 2013

Algemeen bestuur

6

P.G.M. Backx

Heijmans Wegen B.V.

Regio Zuid

H. Beerda

Oosterhof Holman Infra B.V.

Infra Midden

A. Burger

QBuild Reco Herstel B.V.

Bouw Middelgroot

F.C. Castricum

Beton Bouw Nederland

Bouw Midden

R.F.W. Cobben

Mokveld Bouw & Onderhoud B.V.

Bouw Midden

H.W. van Eck

Aannemersbedrijf Jongen Venlo B.V.

Bouw Middelgroot

J. Feenstra

Jorritsma Bouw B.V.

Regio Noord

H. Geertman

Huybregts Relou Groep B.V.

Regio Zuid

M. Gibbon

Bouwbedrijf D. de Graaf B.V.

Bouw Midden

H. Hartmans

Jac. Knol GWW B.V.

Regio Noord

P.J. Heijboer

J.P. van Eesteren B.V.

Bouw Groot

M.J.J. Heijmans

Heijmans PPP

Infra Groot

G.H. Hulsebosch

GP Groot infra en engineering B.V.

Regio Randstad Noord

opvolger A.J.J. Blijleven per 1-11-2013, Vink + Veenman B.V.

opvolger P.L. Rijk per 1-12-2013, Bouwbedrijf C.J. Rijk B.V.

opvolger D. Sperling per 1-11-2013, TBI Holdings B.V.

opvolger J.H.N. Beentjes per 1-6-2013, Beentjes B.V.

H.J. van der Kamp KWS Infra B.V.

Infra Groot

opvolger M.J. Poots-Bijl, Koninklijke Volker Wessels Stevin N.V.

J.H. Kets

SBB Bouwgroep B.V.

Regio Randstad Noord

opvolger T. Brouwer per 1-6-2013, Driebergse Weg- en Waterbouw

F. Kingma

Bouwbedrijf Kingma V.O.F.

Bouw Klein

Y. Kiontke, toehoorder JBN

BAM Wegen Regio West

R.C.M. Knipscheer Knipscheer Infrastructuur

Infra Klein

P.A. Koenders

Koenders Totaalbouw B.V.

Bouw Klein

J.A. Kruijt

Mourik Groot-Ammers B.V.

Infra Midden

R. van Laar

Aannemersbedrijf Roseboom B.V.

Infra Midden

E.F. Mulders

Aannemingsbedrijf QUALM B.V.

Infra Klein

J.C. van Nijen

Ballast Nedam Infra B.V.

Regio Oost

W. Prins

Prins Bouw B.V.

Bouw Middelgroot

M. Schurg

Aannemingsbedrijf H. Schurg B.V.

Bouw Klein

J.P.Th.M. Siep

opvolger R. HofstĂŠ per 1-6-2013, Hegeman Bouw Vriezenveen B.V.

Regio Oost

J.G.M. van der Steen

BV Aannemingsbedrijf Gebr. Van der Steen

Infra Klein

K.W. Talsma

Dura Vermeer Divisie Infra B.V.

Bouw Groot

D. van der Werff

Van der Werff Groep B.V.

Regio Randstad Zuid

R.P. van Wingerden Koninklijke BAM Groep N.V.

Infra Groot

vacature

Bestuur Bouwend Nederland Van links naar rechts: M.J. Cornel M. Smitt H.W.J. Bol A.W.J. Borst M.J.M. Verhagen B. van Kessel T.C. de Wit D.J. Verhoeven

7

Mutaties in bestuur en algemeen bestuur

Bestuur L.C. Brinkman Medio 2013 nam Elco Brinkman na 18 jaar boegbeeld te zijn geweest van de bouw- en infrasector afscheid als voorzitter. Bouwend Nederland is hem zeer veel dank verschuldigd voor zijn tomeloze inzet voor de sector, de vereniging en de leden. Hij was de drijvende kracht die ervoor gezorgd heeft dat na decennia van gesprekken bouw- en infrabedrijven onderdak vonden in een gezamenlijke werkgeversvereniging. Vanwege zijn enorme netwerk en persoonlijkheid bleef geen deur gesloten waardoor optimale belangenbehartiging mogelijk werd op landelijk, regionaal en lokaal niveau.

Die slagkracht openbaarde zich in goede en minder goede tijden waaronder de parlementaire enquĂŞte en de diepe crisis die de sector doormaakte.

Hij werd opgevolgd door Maxime Verhagen.

A. Voogt In februari 2013 trad Adri Voogt terug als bestuurslid en werd opgevolgd door Barend van Kessel (Van Kessel Wegenbouw BV). Adri Voogt was de vertegenwoordiger van Infra Klein in het bestuur. Hij was al actief bij de voorgangers van Bouwend Nederland (VAGWW en Vianed). Vanaf de start van Bouwend Nederland maakte hij deel uit van het landelijk bestuur.

Hij heeft zich altijd sterk gemaakt voor de belangen van de infrabedrijven binnen de vereniging. Daarnaast ging zijn belangstelling en aandacht vooral uit naar het opleiden van jongeren voor de sector. Zo is hij namens Bouwend Nederland nog steeds lid van de Raad van Toezicht van het SOMA College in Harderwijk en bestuurslid van Fundeon. Ook is hij bestuurslid van de Raad van Arbitrage voor de Bouw en arbiter.

N.J. van Til In juni 2013 is Nico van Til teruggetreden als bestuurslid en penningmeester en opgevolgd door Marten Cornel (Bouwbedrijf Cornel BV). Nico van Til was de vertegenwoordiger van Bouw Klein in het bestuur. In 2013 was hij 25 jaar bestuurlijk actief voor Bouwend Nederland en diens rechtsvoorgangers NVOB en BouwNed. Nico van Til heeft zeer veel bestuurlijke functies bekleed binnen deze verenigingen. Daarnaast was hij was cao-onderhandelaar, voorzitter van het O&O-fonds en andere paritaire bedrijfstakfondsen.

Hij stond bekend als een harde maar zeer gerespecteerde onderhandelaar, niet in de laatste plaats vanwege zijn grote kennis van alle cao-dossiers.

G.J.P. Bot In september 2013 trad Gem Bot terug als bestuurslid en werd opgevolgd door Dick Verhoeven (Bramer Beheer BV). Gem Bot is zeer veel jaren bestuurlijk actief geweest binnen Bouwend Nederland en haar rechtsvoorgangers NVOB en BouwNed. Hij was een rustig en aimabel bestuurder die goed kon luisteren en op zijn tijd zijn mening gaf. Namens Bouwend Nederland was hij de afgelopen jaren bestuurslid van BPF Bouw, het bedrijfstakpensioenfonds. Een zware bestuurlijke functie die veel deskundigheid vraagt.

8

Algemeen bestuur -

J.H.N. Beentjes, opgevolgd door G.H. Hulsebosch

namens regio Randstad Noord

-

A.J.J. Blijleven, opgevolgd door A. Burger namens

sectie Bouw Middelgroot

-

T. Brouwer, opgevolgd door J.H. Kets namens regio Randstad Noord

-

R. HofstĂŠ, opgevolgd door W. Prins namens

sectie Bouw Middelgroot

-

M.J. Poots-Bijl, opgevolgd door H.J. van der Kamp

namens sectie Infra Groot

-

P.L. Rijk, opgevolgd door H. Geertman namens regio Zuid

-

D. Sperling, opvolgd door P.J. Heijboer

namens sectie Bouw Groot

9

Kerncijfers bouw 2013

Productie -

Geraamd productievolume bouwnijverheid (prijsniveau 2012):

€ 50,35 miljard in 2013. Dit is een daling van 4,5% vergeleken met

het jaar daarvoor. Voor 2014 verwacht het EIB een verdere

productiedaling van 0,5%.

-

Productievolume B&U: € 36,50 miljard (€ 20,10 miljard woningbouw

en € 16,40 miljard utiliteitsbouw). Productievolume GWW: € 13,85

miljard.

-

Ongeveer 5% van het bruto binnenlands product (bbp) wordt door

de bouwnijverheid gerealiseerd. Circa 55% van het investerings-

volume in Nederland is bouwgerelateerd.

Bedrijven -

Aantal bedrijven in de bouwnijverheid1 (1 januari 2013): 132.415,

waarvan 126.720 behoren tot het kleinbedrijf (tot 10 werkzame

personen). Bijna één op de tien ondernemingen in ons land wordt

gerekend tot de bedrijfstak bouwnijverheid.

-

In 104.275 bedrijven in de bouwnijverheid is slechts één

persoon werkzaam (ZZP).

-

Van alle bedrijven in Nederland waar maar één persoon werkzaam is,

behoort bijna 12% tot de bedrijfstak bouwnijverheid.

Faillissementen -

In 2013 zijn ruim 1.650 bedrijven (inclusief eenmanszaken) in de

bedrijfstak bouwnijverheid failliet gegaan. Dat is bijna 9% - ruim

130 bedrijven - meer dan een jaar eerder. Van de faillissementen in

de bedrijfstak heeft 17,5% betrekking op eenmanszaken.

Werkgelegenheid -

Aantal werkzame personen in de bouwnijverheid (3e kwartaal

2013): 442.000, waarvan 319.000 werknemers (d.w.z. personen in

loondienst), 123.000 zelfstandigen (grotendeels ZZP’ers). Daarnaast

nog eens circa 15.000 uitzendkrachten/gedetacheerden.

-

Aantal werknemers vallend onder de CAO voor de Bouwnijverheid:

123.400 per 1 januari teruglopend tot 107.200 (66.100 bouwplaats

en 41.100 UTA) aan het eind van het jaar.

Vooruitzichten

10

-

Eind 2013 voorziet per saldo een kwart van de ondernemers in de

bouwnijverheid dat de omzet in 2014 verder zal terugvallen. Daarmee

is de stemming in de bedrijfstak in 2013 wel verbeterd. Eind 2012

dacht per saldo nog ruim 60% van de ondernemers dat de omzet

in 2013 zou krimpen.

-

Ondernemers in de bouwnijverheid vrezen voor 2014 voor een nog

verdergaande krimp in de werkgelegenheid in hun bedrijf. Per saldo

voorziet bijna 42% van de bedrijven een kleiner personeelsbestand.

Daarmee is de bouwnijverheid nauwelijks optimistischer gestemd in

vergelijking met een jaar eerder. Voor 2013 verwachtte per saldo

bijna 44% van de bedrijven met minder personeel toe te kunnen.

In Nederland wonen 16,8 miljoenen mensen ofwel 498 personen per km2.

Er staan momenteel 7,45 mln woningen en 1,07 mln andere gebouwen in ons land. Daarnaast hebben we 139.000 km aan wegen, 6.000 km aan spoorwegen, 6.200 km aan vaarwegen. Ook ligt er ruim 1,7 miljoen kilometer aan telefoonlijnen en leidingen onder de grond.

11

Actieplan Vernieuwend Verbinden

In het verslagjaar is het Actieplan Vernieuwend Verbinden verschenen en besproken in zowel de besturen als de ledenvergaderingen. De reden om het plan op te stellen zijn de moeilijke tijden die de sector doormaakt. En de sporen die daardoor getrokken worden in de vereniging. De leden letten extra op de kosten die zij maken en kijken in die zin ook naar de baten en lasten van het lidmaatschap van Bouwend Nederland. Daarbij is ook kritiek te horen. De vereniging is complex. Men weet niet altijd wat waar gebeurt en hoe er invloed kan worden uitgeoefend. De verbondenheid met de vereniging is voor verbetering vatbaar.

Bouwend Nederland moet meer ieders club worden. Het bestuur en algemeen bestuur zijn zich zeer bewust van de situatie en hebben het Actieplan Vernieuwend Verbinden opgesteld .

Voorzitter Maxime Verhagen: “De leden en Bouwend Nederland; dat moet altijd ‘wij’ zijn. Daar ligt onze voornaamste opgave. Bouwend Nederland moet meer van en voor de leden worden. De vereniging bestaat immers uitsluitend bij de gratie van onze leden. In plaats van ‘top down’ moet weer meer ‘bottom up’ worden bepaald waarmee Bouwend Nederland aan de slag gaat.”

Doelstellingen -

Helder beeld wat de vereniging voor de leden doet en kan doen

-

Vereenvoudiging van de verenigingsstructuur

-

Verhoging van de efficiency en lagere collectieve lasten

-

Herkenbare belangenbehartiging samen met de leden

-

Branche- en kennisontwikkeling gericht op (nieuwe) markten.

Er zijn acties geformuleerd om deze doelstellingen te realiseren.

Alle doelstellingen en acties zijn na te lezen op: www.bouwendnederland.nl/vernieuwend-verbinden Helder aanbod: Bouwend Nederland vindt het belangrijk dat u als lid goed weet wat zij te bieden heeft. Niet ieder lid vindt hetzelfde belangrijk. Voor de een is dat informatie en advies, voor de ander zijn dat de ledenvoordelen of de lobby van Bouwend Nederland. Er wordt nog duidelijker gemaakt wat u van Bouwend Nederland mag verwachten. En u krijgt handreikingen hoe u een bijdrage kunt leveren aan de vereniging. Want Bouwend Nederland ben je tenslotte met elkaar.

Vereenvoudiging verenigingsstructuur: Om de verenigingsstructuur te vereenvoudigen, gaat de kerntaak brancheontwikkeling weg bij de secties. Brancheontwikkeling staat voor de ondersteuning die Bouwend Nederland op heel veel terreinen biedt voor uw bedrijfsvoering. Deze kerntaak krijgt een nieuwe vormgeving.

De secties leggen zich voortaan weer toe op hun statutair bepaalde taken,

12

zoals het benoemen van bestuursleden. Wel kunnen secties, als zij dat willen, optreden als klankbord voor hun achterban op het gebied van brancheontwikkeling. Verder wordt er met kracht en voortvarendheid gewerkt aan het opschalen en professionaliseren van de afdelingen.

Het streven is om uiteindelijk circa 25 afdelingen binnen Bouwend Nederland operationeel te hebben. Over twee jaar wordt de stand van zaken opnieuw bekeken.

De jongeren zullen intensiever worden betrokken bij de activiteiten van de vereniging. Hoe dat gerealiseerd gaat worden is nog onderdeel van discussie. Wel is al besloten om jongeren te vragen deel te nemen in het landelijk bestuur en de regiobesturen.

Verhoging efficiency en lagere collectieve lasten: Er wordt gehoor gegeven aan de opmerkingen over de contributieheffing.

De heffing over een omzet boven â‚Ź 200 miljoen wordt afgevlakt. Dit past beter bij de huidige markt. Het bureau van Bouwend Nederland zal de komende drie jaar met 15 fte worden afgeslankt en er zullen nieuwe huurders voor leegstaande ruimten in het Bouwhuis worden gezocht. Er wordt hard gewerkt aan een moderne en flexibele cao en een efficiĂŤnte en hoogwaardige opleidingsstructuur tegen lagere kosten voor bouwbedrijven. De inzet is om te komen tot een halvering van de premies die u betaalt aan bijvoorbeeld het O&O-fonds.

13 13

Actieplan Vernieuwend Verbinden

Herkenbare belangenbehartiging samen met de leden: Er is een nieuwe communicatiestrategie in de maak. Onze meningen, visies en standpunten zullen in scherpere bewoordingen te horen en te zien zijn.

Om uw stem nadrukkelijker te kunnen horen en u meer invloed te geven worden er (in)formele ledenpanels in het leven geroepen bij actuele lobbytrajecten.

Branche- en kennisontwikkeling gericht op (nieuwe) markten: De vakgroepen vullen de kerntaak brancheontwikkeling voor de infra in.

En voor de bouwbedrijven en de infrabedrijven die niet bij een vakgroep horen, wordt deze kerntaak thematisch en per regio ingevuld.

Voor actuele onderwerpen op het gebied van brancheontwikkeling komen er (in)formele ad hoc ledenpanels als klankbord.

Om leden in contact te brengen met bijvoorbeeld klantengroepen, opdrachtgevers en leveranciers worden er aanvullende externe netwerken van stakeholders opgezet.

Een actieplan met ambities -

Bouwend Nederland is een sterke en ondernemende vereniging,

met een ondernemende cultuur. Een vereniging, waar leden zich

mee verbonden voelen, omdat de acties en diensten herkenbaar zijn.

Een vereniging waar leden, die dat wensen, actief bij betrokken zijn

en invloed op kunnen uitoefenen.

-

De activiteiten zijn marktgericht en de vereniging levert maatwerk

voor leden(groepen).

-

Jongere ondernemers en talenten in de bouw herkennen zich

in de open en moderne communicatie.

-

Leden krijgen ‘value for money’ en de vereniging legt focus

op dat wat echt van belang is voor de sector.

Planning en voortgang van het Actieplan Het is de bedoeling om alle acties uiterlijk op 1 juli 2014 af te ronden dan wel dat zij in gang zijn gezet. In het tweede deel van het verslagjaar vond een groot aantal bijeenkomsten met de leden plaats om het Actieplan met hen te bespreken. De leden worden ook via de andere media van Bouwend Nederland op de hoogte gehouden van de voortgang van het Actieplan.

14

Reacties op het Actieplan In het najaar is het Actieplan Vernieuwend Verbinden besproken in de besturen en ledenvergaderingen van de regio’s, secties, vakgroepen, infraplatforms, Jong Bouwend Nederland en in veel afdelingen.

Hieronder een impressie van de reacties in regio’s, secties en vakgroepen.

Regio ledenvergaderingen Vanuit de regio’s is er een redelijk eenduidig geluid. Men is over het algemeen positief tot neutraal over het Actieplan. De regiobesturen willen zelf actief aan de slag met het Actieplan.

De afdelingen voelen zich nog teveel apart staan en pleiten voor meer samenwerking, betere informatie-uitwisseling, en kortere lijnen met het regiobestuur.

De wil om op te schalen is bij veel afdelingen aanwezig. Jongeren actiever betrekken bij de vereniging en dus ook de bij de afdelingen vinden zij positief.

De toon in de communicatie mag scherper. Maar wel zodanig dat de vereniging met de politiek in gesprek kan blijven.

Sectie ledenvergaderingen Ook de secties zijn positief tot neutraal t.a.v. het Actieplan. De meeste secties geven duidelijk aan dat de toekomstige rol nog onduidelijk is, maar er voor open te staan om hier constructief over mee te denken.

De secties zijn het eens dat activiteiten dicht bij de leden moeten liggen en meer marktgericht moeten zijn. Zij zien in dat de verenigingstructuur voor infra anders is ingericht dan voor bouw. De secties zijn er niet allemaal van overtuigd dat het weghalen van de brancheontwikkelingstaak bij de secties een betere oplossing is. Veel hangt af hoe dit dan wel wordt ingevuld. De secties willen invloed houden op de agendering en programmering van brancheontwikkeling.

Vakgroep ledenvergaderingen De vakgroepen zijn positief en kritisch. De prominentere rol van de vakgroep in de brancheontwikkeling valt goed, evenals het beter betrekken van de jongeren, meer samenwerking tussen de vakgroepen en het aanbieden van meer marktgerichte activiteiten. Een aantal vakgroepen is kritisch ten aanzien van hun positie binnen de vereniging.

Voorlopige eindconclusie Bestuur en algemeen bestuur hebben geconstateerd dat het Actieplan ‘neutraal tot positief is ontvangen met hier en daar kritische geluiden’.

Bovenstaande geeft aan het einde van het verslagjaar geen aanleiding tot bijstelling van het plan. De start van de uitvoering van het Actieplan is ter hand genomen. De besturen zetten er op in dat de leden snel gaan ervaren dat de vereniging aan het vernieuwen is. Alle onderdelen zullen betrokken blijven bij de verdere uitwerking van de actiepunten die specifiek op hen betrekking hebben. De resultaten van het project worden in juni 2014 gepresenteerd.

15

Belangenbehartiging

Aanbesteden en contracteren Aanbestedingswet Op 1 april 2013 trad de Aanbestedingswet in werking. Net als de bij de wet behorende Gids Proportionaliteit. De gids is voor de praktijk van groot belang omdat die het wettelijke beginsel van proportionaliteit op vele punten uitwerkt. Zoals met betrekking tot het bepalen van de omvang van de opdracht, de keuze van de aanbestedingswijze, het stellen van geschiktheidseisen, het formuleren van gunningscriteria en het hanteren van contractvoorwaarden. Bouwend Nederland is de afgelopen jaren druk met wet en gids in de weer geweest om ze te maken tot wat ze nu zijn.

Aanbestedingspraktijk De komst van wet en gids is nog maar het begin. Het gaat er nu om, dat de nieuwe regels ook daadwerkelijk en op een juiste manier in de praktijk worden toegepast. Bouwend Nederland is voortdurend met aanbestedende diensten, zoals gemeenten, waterschappen en provincies, in gesprek over hun aanbestedingsbeleid en –praktijk.

Zo rapporteerde het Aanbestedingsinstituut Bouw en Infra (STABI) later in het jaar dat veel aanbestedende diensten inmiddels opdrachten gunnen op basis van het EMVI-criterium. En dus niet op basis van alleen de prijs. De wet schrijft dat ook voor. Kwalitatieve criteria krijgen echter lang niet altijd voldoende gewicht om werkelijk van gunning op kwaliteit te kunnen spreken. Bovendien hebben gunningscriteria zelden te maken met het eindproduct. Veelal zien zij alleen toe op het proces van totstandkoming van het werk. Dat doet geen recht aan het innovatief vermogen van bedrijven. Bouwend Nederland zet zich ervoor in om die praktijk te verbeteren. De komst van de Aanbestedingswet was voor aanbestedende diensten vaak reden om het eigen aanbestedingsbeleid te herzien. Bijvoorbeeld op het punt van de, bij niet-Europese opdrachten, toepassing van de aanbestedingswijzen. Met de komst van wet en gids is er meer ruimte voor toepassing van de onderhandse aanbesteding dan aanbestedende diensten – met name lokale overheden – zich voordien toestonden. Steeds meer aanbestedende diensten zijn geïnteresseerd in het, bij de uitvoering van opdrachten, willen meten van de prestaties van de aannemer. De achtergrond is niet alleen dat zij willen komen tot verbetering van de samenwerking tussen partijen. Aanbesteders willen met behulp van de gemeten prestatie ook een beter gemotiveerde keuze kunnen maken van de bedrijven die zij uitnodigen voor deelname aan onderhandse aanbestedingen. Bouwend Nederland is dus met aanbestedende diensten in gesprek om te komen tot het, op een eerlijke en objectieve manier, meten van relevante prestaties van bedrijven en opdrachtgevers.

Klachtenregeling rond aanbestedingen De wet houdt in dat er een klachtenregeling dient te komen. Klachten moeten op een laagdrempelige manier - effectief, snel en goedkoop -

16

kunnen worden behandeld. Bouwend Nederland heeft die regeling mede vorm gegeven. Het heeft geresulteerd in de instelling in het verslagjaar van de Commissie van Aanbestedingsexperts. Onder leiding van haar voorzitter mr. J.G.J. Janssen, heeft die commissie aan het einde van het verslagjaar enkele voor de praktijk zeer waardevolle adviezen gegeven.

Nieuwe Europese Aanbestedingsrichtlijnen Eind 2011 heeft de Europese Commissie voorstellen gedaan voor nieuwe richtlijnen over onder andere de aanbesteding van overheidsopdrachten.

Achtergrond was de bestaande Europese aanbestedingsregelgeving te willen vereenvoudigen. De markt was geen voorstander van aanpassing van de regels. Want aanbestedende diensten blijken in de praktijk vaak moeite te hebben met het juist toepassen van de bestaande regels. In het verslagjaar heeft Bouwend Nederland in de Commissie Overheidsaanbestedingen van VNO-NCW en in de werkgroep Overheidsaanbestedingen van haar Europese koepelorganisatie FIEC, standpunten van het opdrachtnemend bedrijfsleven bepaald en die vervolgens overgebracht aan de Nederlandse overheid, de Europese Commissie en leden van het Europees Parlement.

In juni van het verslagjaar werd duidelijk dat tussen de commissie, de raad en het parlement voorlopig overeenstemming werd bereikt over de teksten van nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijnen.

Model Koop-/aannemingscontract met bijbehorende algemene voorwaarden 2013 Het model en de bijbehorende voorwaarden waren laatstelijk grondig herzien in 2010. Daarbij was afgesproken dat nog op enkele onderdelen nadere afspraken moesten worden gemaakt. Die betreffen o.a. de hoogte van de bij overschrijding van de overeengekomen opleveringstermijn verschuldigde gefixeerde schadevergoeding, alsmede een verfijning van de regeling van de aansprakelijkheid na oplevering. Over die wijzigingen is in het verslagjaar overeenstemming bereikt tussen de partijen die in het verband van de SER spreken over de inhoud van de Model KA/AV. Dat zijn Bouwend Nederland, Neprom, NVB, de Vereniging Eigen Huis en de Consumentenbond.

Algemene Voorwaarden voor de levering van betonproducten De laatste versie van deze in overleg met de Bond van Fabrikanten van Betonproducten in Nederland (BFBN) opgestelde leveringsvoorwaarden dateert van 2004. Die versie bevat een aantal bepalingen die in de praktijk bij inkopende bouwbedrijven op bezwaar stuitten. Om die weg te nemen is in het verslagjaar met de BFBN overleg gevoerd. Naar verwachting leidt dat ertoe dat aangepaste voorwaarden in 2014 zullen kunnen worden gepresenteerd.

17

Belangenbehartiging

Bankgaranties De door opdrachtgevers van bouwbedrijven gevraagde bankgaranties beperken de kredietruimte van ondernemingen. En dat in een tijd waarin het toch al lastig is kredietruimte te behouden. Bouwend Nederland vraagt opdrachtgevers dan ook, met minder financiĂŤle zekerheid genoegen te nemen. Om dat pleidooi te onderbouwen is in opdracht van Bouwend Nederland door Langman Economen een onderzoek uitgevoerd naar de economische aspecten van zekerheid door bankgaranties in de bouwsector.

De resultaten van dat onderzoek liggen begin 2014 op tafel.

Aanbestedingsinstituut De analyse van 2452 aanbestedingen uit 2012 heeft in 2013 geleid tot de publicatie ‘Langs de Meetlat’. De aanbestedingsprestaties van alle aanbestedende diensten zijn daarin naast elkaar gezet. Rijkswaterstaat ging op kop en wist 302 van de 400 punten te behalen. De provincie Gelderland kwam met 4 van de 400 punten als hekkensluiter uit de bus. Met name van laag scorende partijen zijn veel reacties gekomen. Ook vanuit de politiek. En dus zijn er veranderingen op gang gebracht.

Veranderingen zijn ook op gang gebracht door de 127 acties die op gebrekkige aanbestedingen zijn uitgevoerd. In al deze gevallen is de aanbestedende dienst op het goede spoor gezet. In de meeste gevallen leidde dit tot een positieve reactie en daarmee een betere aanbestedingspraktijk.

18

Een kleine 100 gasten mochten wij begroeten op ons jaarlijkse congres.

Er waren veel inkopers van decentrale overheden. We hebben hen deelgenoot gemaakt van knelpunten en oplossingen uit de praktijk.

Ze hebben ook allen een exemplaar gehad van het boekje ‘Opgelost’, met columns over aanbesteden door Joost Fijneman, manager van het Aanbestedingsinstituut. Dat boekje was eerder al verspreid onder alle aanbestedende diensten.

Inframarkt InfraTech 2013 Van 15 t/m 18 januari 2013 is in Ahoy de tiende editie van InfraTech georganiseerd. De InfraTech is de tweejaarlijkse ontmoetingsplaats voor de infrastructuur op een beursoppervlakte van 30.000 m2. Bouwend Nederland levert als strategisch partner van de beurs een actieve bijdrage aan het inhoudelijke kennisprogramma, is aanwezig op de beursvloer en organiseert de InfraTech Innovatieprijs. Medewerkers van alle vakgroepen zijn, verdeeld over de dagen, op de stand en de beurs aanwezig geweest om kennis te maken en alle vragen te beantwoorden.

De stand is in vergelijking met 2011 drukker bezocht, met name door netwerkbijeenkomsten met de (vakgroep-)leden van Bouwend Nederland en bezoek van geïnteresseerden.

Bouwend Nederland leverde een stevige bijdrage aan het inhoudelijke kennisprogramma van de beurs. Deze editie zijn de volgende inhoudelijke sessies verzorgd: PPS-light (i.s.m. PPSSupport, PPSNetwerk, provincie Noord-Holland en gemeente Nijmegen), Nieuwe aanbestedingswet in de praktijk (Aanbestedingsinstituut), Asfaltontwikkelingen (VBW en CROW i.s.m. gemeente Utrecht en provincie Noord-Brabant), Zie Civiel (Jong VCB), Veiligheid is een specialisme (VSW-leden i.s.m.

Arbeidsinspectie, provincie Noord-Holland en Rijkswaterstaat), Kennishub Prestatiecontracten (i.s.m. RWS, Uneto-VNI, Ver. van Waterbouwers en NLIngenieurs) en Transport zonder hinder? (BIG). De inhoud en kwaliteit van de sessies zijn erg positief beoordeeld door de deelnemers.

Bouwend Nederland organiseerde in samenwerking met Ahoy Rotterdam ook de uitreiking van de InfraTechInnovatieprijs. In 2013 is een recordaantal van vijftig inzendingen ontvangen. Het gaat om innovaties die recent zijn uitgevoerd, nog in ontwikkeling zijn of een volledig outsidethe-box-concept. Voor Bouwend Nederland is dit het podium om een stimulans te geven aan innovaties in de infrasector. Winnaars waren deze editie IV-Infra, Tauw en Heijmans.

19

Belangenbehartiging

Marktdag Defensie Op woensdag 23 januari 2013 heeft het Ministerie van Defensie samen met Bouwend Nederland, de Stichting Nederlandse Industrie voor Defensie en Veiligheid (NIDV) en het Platform Defensie – Bedrijfsleven (PDB) een Marktdag georganiseerd op de Kromhoutkazerne in Utrecht. Daarbij stonden de ontwikkelingen op het gebied van vastgoed en infrastructuur bij Defensie centraal. Deze dag was het bedrijfsleven uitgenodigd de marktdag bij te wonen en een bijdrage te leveren aan de gesprekken.

De dag stond in het teken van het leren van elkaar in alle openheid, met de ontwikkelingen van vastgoed en infrastructuur van Defensie als centraal thema. Het welkomstwoord werd verzorgd door de plv. Commandant der Strijdkrachten (plv CDS), dhr. Hans Wehren. Na reflectie vanuit defensie zelf hebben Ton Hillen (lid raad van bestuur Heijmans) en RenĂŠ de Vos (directeur exploitatiemaatschappij Kromhoutkazerne) een reflectie gegeven vanuit de markt op de ontwikkelingen bij Defensie. Zij gaven Defensie mee om in de toekomst meer te doen met het perspectief en de kennis vanuit de markt en open te staan voor een meer flexibele invulling van contracten en processen en het inzicht dat de samenwerking met nieuwe, innovatieve partijen kan leiden tot verrassende en waardevolle perspectieven en oplossingsrichtingen.

Rondje Tweede Kamer Gedurende 2013 is door Bouwend Nederland een (her)-kennismakingsronde gehouden langs de woordvoerders voor infrastructuur en milieu van de diverse politieke partijen in de Tweede Kamer en zijn zij geheel 2013 door middel van brieven, e-mail en persoonlijk contact benaderd. De situatie in de bouwsector in het algemeen en de situatie bij de infrabedrijven in het bijzonder zijn aan de orde geweest. Tevens is de Kamerleden gevraagd, mede op basis van de door Bouwend Nederland aangedragen informatie,

20

het kabinet op te roepen te stoppen met de voortdurende bezuinigen op infrastructuur. Het verlies aan werkgelegenheid en het oplopen van achterstallig onderhoud zijn daarvoor de hoofdargumenten geweest.

Kunstwerken op politieke en maatschappelijke agenda geplaatst In het voorjaar van 2013 heeft Bouwend Nederland de problematiek rond de kunstwerken nadrukkelijk op de politieke en maatschappelijke agenda gezet. In samenwerking met TNO en de regionale pers zijn grote zorgen geuit over de onderhoudstoestand van de 40.000 bruggen en viaducten in Nederland. Dit heeft erin geresulteerd dat in de landelijke en regionale politiek kritische vragen zijn gesteld. De minister van Infrastructuur en Milieu heeft aangekondigd om naar aanleiding van deze signalen vanaf 2020 ruim 4 miljard euro extra te reserveren voor het op orde brengen van de infrastructuur. Veel provincies en gemeenten zijn in 2013 onderzoeken gestart om de staat van hun kunstwerken nader te beschouwen en dat heeft in enkele gevallen al daadwerkelijk geleid tot het reserveren van extra budgetten.

Verborgen bezuiniging infrastructuur onthuld In 2013 zijn door het kabinet diverse bezuinigingsmaatregelen getroffen.

De infrastructuurbudgetten leken redelijk buiten schot te blijven, tot Bouwend Nederland bij nadere bestudering van de maatregelen ontdekte dat er sprake was van een ‘verborgen’ bezuiniging door het structureel niet uitkeren van de loon- en prijscompensatie 2013. Hierdoor wordt er tot en met 2028 alsnog 160 miljoen per jaar bezuinigd. Andere brancheorganisaties en Tweede Kamerleden was deze ‘verborgen’ bezuiniging niet opgevallen. De aandacht in de pers en kritiek vanuit de oppositiepartijen in de Tweede Kamer heeft desondanks niet geleid tot het intrekken van deze maatregel.

Meer regionale PPS-projecten In 2013 heeft Bouwend Nederland verder gezocht naar mogelijkheden om de (infra)bouwproductie op niveau te houden en/of te versnellen. Vanwege onder andere de crisis zijn overheden voorzichtig geworden met het starten van nieuwe grote infrastructurele projecten en lopen bestaande projecten vertraging op. Op verzoek van Bouwend Nederland heeft de Rebelgroep onderzoek gedaan naar de mogelijkheden die een publiekprivate samenwerking zou hebben op een aantal door de regio’s en leden van Bouwend Nederland aangedragen provinciale en gemeentelijke projecten. Dit kan leiden tot versnelde investeringen van provinciale energiegelden in infrastructuur. Er zijn 16 projecten onder de loep genomen. Negen projecten bleken kansrijk voor een PPS-aanpak. In 2013 is, als eerste project, met de provincie Noord-Holland overeenstemming bereikt om gezamenlijk voor het project A8-A9 een PPS-businesscase te gaan uitwerken.

21

Belangenbehartiging

Onderzoek internationalisering Nederlandse infrastructuurmarkt Het doel van het onderzoek is Bouwend Nederland en haar leden inzicht te geven in de mate van buitenlandse concurrentie op Nederlandse infrastructuurprojecten en in de factoren die het succes bepalen op de toekomstige grote projecten in concurrentie of samenwerking met buitenlandse bedrijven. Met dit inzicht kunnen de Nederlandse bedrijven hun positie versterken op de binnenlandse en eventueel buitenlandse markt. De afgelopen decennia is de buitenlandse belangstelling voor Nederlandse projecten toegenomen, vooral op de grote infrastructuurprojecten en soms ook op de kleinere. De huidige markt kenmerkt zich door sterke concurrentie en de komst van nieuwe spelers versterkt deze concurrentie. Aan de andere kant vragen de infrastructuurprojecten, met name van Rijkswaterstaat, expertise en financiĂŤle draagkracht die buitenlandse betrokkenheid volgens de meeste bedrijven noodzakelijk maakt. Over het algemeen worden buitenlandse partijen gezien als goede partners om mee samen te werken. In 2014 wordt het onderzoek vervolgd.

Transitiekosten onderhoudscontracten Rijkswaterstaat Bij meerjarige onderhoudscontracten is het gebruikelijk dat Rijkswaterstaat aan het begin van de looptijd 1% van de overeengekomen contractprijs betaalt wegens de door de aannemer gemaakte of te maken transitiekosten. Vanuit de lidbedrijven van Bouwend Nederland is in 2013 het signaal gekomen dat de werkelijk te maken kosten hoger zijn dan de vergoeding die Rijkswaterstaat biedt, en dat daardoor in feite sprake is van voorfinanciering door de bedrijven. Na overleg tussen de algemeen directeur van Bouwend Nederland en de directeur-generaal van Rijkswaterstaat, een consultatieronde onder de bedrijven en na overleg met de verantwoordelijke directeuren bij Rijkswaterstaat is op 10 januari 2014 overeengekomen dat de transitiekostenvergoeding wordt verhoogd naar 2% van de contractsom.

Samenwerking bouw en waterschappen biedt kansen De waterbouwmarkt blijft de komende jaren nog flink doorgroeien, naar 2,8 miljard euro in 2016. Vooral de investeringen van de waterschappen in dijken en andere waterkeringen zullen de komende jaren met ruim 50% toenemen.

22

Dat blijkt uit een door het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in gezamenlijke opdracht van Bouwend Nederland en de Unie van Waterschappen uitgevoerde marktstudie. Een belangrijke conclusie uit het onderzoek is dat de waterbouw de komende jaren voor grote opgaven staat, terwijl tegelijkertijd de investeringen onder druk staan. Om die opgaven te kunnen realiseren, is een betere samenwerking en een professioneler aanbestedingsbeleid nodig, dat meer ruimte biedt voor innovatieve oplossingen vanuit de markt. Bouwend Nederland en de Unie van Waterschappen trekken samen op om de achterbannen hierbij de nodige ondersteuning te bieden. Daarbij worden ook andere stakeholders betrokken.

Utiliteitsmarkt Scholenbouw Bouwend Nederland heeft in 2013 het onderwerp scholenbouw breed op de maatschappelijke en politieke agenda weten te zetten. We zijn in gesprek gegaan met maatschappelijke stakeholders en met het ministerie van Onderwijs, en hebben met talloze wethouders over het onderwerp gesproken. We hebben een rapport uitgebracht en exclusief voor onze leden ook een database met daarin alle schoolgebouwen in Nederland, inclusief oppervlakte, bouwjaar, energielabel etc. Het Kabinet heeft extra geld beschikbaar gesteld voor investeringen en ook vanuit het Energieakkoord is er aandacht en budget voor de verbetering van schoolgebouwen beschikbaar gesteld.

Woningmarkt Marktontwikkeling 2013 was een slecht jaar voor de nieuwbouw op de woningmarkt.

Het verder wegvallen van consumentenvertrouwen en het inperken van financieringsmogelijkheden voor bedrijven en consumenten door krediet- en hypotheekverstrekkers zorgden voor een verdere daling van de nieuwbouwproductie op de koopwoningmarkt. Woningcorporaties schroefden hun investeringen fors terug door de verhuurderheffing, verliezen op lopende ontwikkelingen en de solidariteitsheffing die betaald moest worden om slecht presterende woningcorporaties te redden.

Voor Bouwend Nederland stond 2013 dan ook in het teken van ‘damagecontrol’. Onder druk van onder andere Bouwend Nederland is de verhuurderheffing verlaagd en krijgen corporaties in een aantal gevallen korting op de verhuurderheffing. Daarnaast vloeit er uit het Energieakkoord 400 miljoen euro naar corporaties die investeren in verduurzaming. Op de koopwoningmarkt zette halverwege het jaar een voorzichtig herstel in, dat zich waarschijnlijk in de loop van 2014 vertaalt in een aantrekkende vraag naar nieuwbouwwoningen. Bouwend Nederland heeft zich in 2013 hard gemaakt voor maatregelen die het vertrouwen in de woningmarkt helpen herstellen. Een aantal succesvolle voorbeelden zijn de verruiming van hypotheken voor energiezuinige nieuwbouw en voor zzp’ers, het

23

Belangenbehartiging

makkelijker meefinancieren van restschulden van consumenten en er kwam meer budget voor startersleningen. Helaas was het binnen de Europese regels niet toegestaan om nieuwbouw onder het 6% btw-tarief te brengen of een premieregeling op te zetten.

Aanpak gestagneerde projecten werpt vruchten af Veel op zich kansrijke projecten zijn de afgelopen jaren, mede door de economische crisis stil komen te liggen of werden niet eens in uitvoering genomen. Bouwend Nederland, VNO-NCW en het ministerie

van BZK hebben het initiatief genomen om in elke regio ten minste tien gestagneerde projecten van leden weer in beweging te krijgen.

Het afgelopen jaar hebben wij een dertigtal door leden aangedragen projecten uit de regio’s Zuid, Oost en Randstad-Noord onder de loep laten nemen door experts van het Watertorenberaad. De resultaten van de uitgevoerde analyses en uitgebrachte adviezen zijn veelbelovend.

Bij meer dan de helft van de projecten heeft de interventie van het Watertorenberaad ertoe geleid dat er een of meerdere stappen voorwaarts zijn gemaakt, zodat de realisatie van deze projecten een stuk dichterbij is gekomen. Een algemene conclusie uit de analyses is dat de stagnatie van projecten zeker niet alleen een kwestie is van gebrek aan markt of financiering, maar dat de oorzaak vooral vaak ligt in de processen (samenwerking) en procedures. In 2014 volgen nog een twintigtal projecten uit de regio’s Noord en Randstad-Zuid. Samen met het ministerie van BZK bekijkt Bouwend Nederland hoe een structureel vervolg kan worden gegeven aan het initiatief.

Duurzaamheid SER Energieakkoord voor duurzame groei In september 2013 is het SER Energieakkoord tot stand gekomen.

Met vele organisaties heeft Bouwend Nederland dat akkoord getekend.

Het akkoord bestaat uit tien zogenoemde pijlers (energiebesparing, duurzame energieopwekking enz.). Met als belangrijkste resultaten voor de bouwsector:

24

-

Voor het energiezuiniger maken van bestaande eigen woningen:

opzetten van meer lokale initiatieven, beschikbaar stellen van

goedkope leningen vanuit een revolverend fonds, alle

woningeigenaren een indicatief energielabel toezenden, introductie

van een energieprestatiegarantie en doorontwikkelen van het one-

stop-shop-energiebesparingsaanbod.

-

Voor het energiezuiniger maken van bestaande corporatiecomplexen:

€ 400 miljoen extra investeringsruimte voor energiebesparende

maatregelen en het faciliteren van het marktinitiatief

De Stroomversnelling.

-

Voor het energiezuiniger maken van utiliteitsgebouwen:

vereenvoudigen en strakker handhaven van verplichte

energiebesparingsinvesteringen op basis van de Wet Milieubeheer.

Naast energiebesparing wordt ingezet op investeringen in decentrale duurzame energieopwekking, windmolenparken op zee en op land en de ondergrondse infrastructuur voor transport van energie. De afspraken in het energieakkoord leiden tot ten minste 15.000 extra arbeidsplaatsen.

Energiezuiniger maken van bestaande eigen woningen De bouwers die in het particuliere verbouwsegment actief zijn, horen al vele jaren dat de woningen van hun opdrachtgevers op grote schaal energiezuiniger moeten worden gemaakt. En dat hier veel marktperspectief voor hen in zit. Maar al die jaren hebben ze van hun particuliere klanten niet of nauwelijks vragen, laat staan opdrachten gekregen om eigen woningen energiezuiniger te maken; van een toenemende investeringsbeweging in de markt is dus nog steeds geen sprake.

Particuliere eigenaren hebben zelf onvoldoende kennis van zaken en weten niet precies wat te doen c.q. waarmee te beginnen, wat de kosten zijn, hoeveel energie ze kunnen besparen enz. En bouwers zetten ‘van nature’ beperkt in op marketing en acquisitie. Het verkopen van producten en diensten, wat bij energiebesparende maatregelen veel meer nodig is dan bij bv. dakkapellen en uitbouwen, is ‘gewoon’ geen onderdeel van hun business. Er zit bij energiebesparing een ‘gat’ in de markt tussen vragers en aanbieders waardoor ze elkaar niet vinden.

Bouwend Nederland heeft in 2008 het convenant Meer Met Minder ondertekend, medio 2012 de herijkte/geactualiseerde versie daarvan en medio 2013 het SER Energieakkoord. We hebben daarmee een

25

Belangenbehartiging

verantwoordelijkheid op ons genomen om ons in te spannen meer beweging te krijgen in de energiebesparingsmarkt. Dat doen we naar vermogen ook al jaren. Maar een brancheorganisatie heeft geen ‘knop’ om een marktprobleem zoals hiervoor geschetst zo maar even weg te poetsen. Verspreid over het land zijn er evenwel mooie voorbeelden waar particulieren al wel met succes tot investeren in energiebesparing gestimuleerd zijn. Dat betreft lokale initiatieven waarbij gemeente en lokale ondernemers samenwerken, en waarbij op veel plaatsen gebruik wordt gemaakt van de ondersteuning die Meer Met Minder aan ondernemers en gemeenten biedt. Bouwend Nederland zal zich, op veel plaatsen in samenwerking met lokale Rabobanken, Meer Met Minder en andere partners, inzetten om die lokale initiatieven mee te helpen tot een succes te maken en het aantal lokale initiatieven te vergroten. Daarbij zal gebruik gemaakt gaan worden van de aanvullende faciliteiten die via uitwerking van het SER Energieakkoord beschikbaar komen.

Energiezuiniger maken van bestaande corporatiecomplexen De Stroomversnelling Dit betreft een marktinitiatief van een aantal corporaties en bouwbedrijven met als doel duurzame energienotaloze renovatie van 111.000 corporatiewoningen. De Stroomversnelling is een al langer lopend, en los van het SER Energieakkoord opgezet, initiatief. De betrokken corporaties en bouwbedrijven geven daar nu verder uitvoering aan. De Stroomversnelling is evenwel meer dan enkel een marktontwikkeling. Het biedt perspectief op het omleggen van (een deel van) de structurele geldstroom van huishoudens naar de energiebedrijven – jaarlijks totaal € 13 miljard voor energielevering – naar de bouwsector door inzet van die middelen voor financiering van het energiezuiniger maken van woningen. Om dat sectorbelang te helpen effectueren, hebben diverse vertegenwoordigende organisaties, waaronder Bouwend Nederland en de bouwvakbonden, het Stroomversnelling-convenant ondertekend. Met een aantal bouwers wordt, in overleg met de initiatiefnemers, besproken hoe dat perspectief vanuit de bouwgeledingen opgeschaald kan worden naar een brede en open marktontwikkeling.

Hoogwaardig duurzaam renovatieconcept Daarnaast loopt er een initiatief van Bouwend Nederland met Aedes en

26

Uneto-VNI om een concept te ontwikkelen voor hoogwaardige duurzame renovatie van veelvoorkomende corporatiecomplexen. Er is een kernteam gevormd, bestaande uit een corporatiedirecteur, een bouwer en een installateur, dat met ondersteuning vanuit de drie brancheorganisaties aan de hand van een concrete casus het concept uitwerkt. In de loop van het tweede kwartaal 2014 worden de eerste resultaten verwacht.

Algemeen Bouwcampus In 2013 zijn concrete stappen gezet om het initiatief van Rijkswaterstaat, Rijksgebouwendienst en Bouwend Nederland voor het opzetten van een landelijke Bouwcampus in de TU-wijk in Delft te realiseren. Dat gebeurt tezamen met de TU Delft (namens de drie samenwerkende TU’s in Nederland), de gemeente Rotterdam (namens de G4) en de gemeente Delft (namens de G32). Een diversiteit aan kennisinstellingen, bij de vernieuwing in de bouwsector betrokken organisaties en marktpartijen hebben kenbaar gemaakt zich op de Bouwcampus te willen vestigen.

Een aantal andere organisaties wil virtueel bij de Bouwcampus aansluiten.

De Bouwcampus is een broedplaats voor sectorvernieuwing en innovatie in de bouw die sectorbreed wordt gedragen door opdrachtgevers, opdrachtnemers, kennisinstellingen en onderwijs. Het gebouw waar de Bouwcampus gehuisvest zal worden, wordt in 2014 verbouwd en in het najaar van 2014 opgeleverd. Parallel aan de verbouwing worden in de loop van 2014 reeds een aantal Bouwcampus-activiteiten georganiseerd.

Gemeenteraadsverkiezingen 2014 Bouwend Nederland is al in 2013 begonnen om het bouwbelang bij de komende gemeenteraadsverkiezingen goed onder de aandacht te brengen en de voor de bouw belangrijke thema’s uiteindelijk in verkiezingsprogramma’s te krijgen. Vanuit alle regiokantoren zijn er brieven gestuurd aan diverse fracties in gemeenten, waardoor de standpunten van de bouw bij honderden fracties onder de aandacht zijn gebracht. Veel fracties hebben geput uit deze informatie en die verwerkt in hun verkiezingsprogramma’s.

Zo borgen we dat de bouw ook na de verkiezing een logische en relevante gesprekspartner blijft na de verkiezingen endat gemeenten aandacht houden voor de mogelijkheden en belemmeringen voor onze sector.

27

Belangenbehartiging

CAO voor de Bouwnijverheid Functiewaardering In 2012 is een start gemaakt met de ontwikkeling van een nieuw functieen beloningssysteem voor de cao. Dit is ook hard nodig, want het huidige systeem in de cao is meer dan dertig jaar oud en geheel verouderd. Caopartijen hebben gekozen voor het functiewaarderingssysteem Orba van de AWVN die ook het project voor cao-partijen uitvoert.

Het project bestaat uit vier fasen: -

Fase 1: Opstellen lijst met nieuwe functienamen

-

Fase 2: Opstellen nieuwe functieomschrijvingen

-

Fase 3: Indelen nieuwe functies naar zwaarte volgens

-

Fase 4: Berekenen mogelijke financiĂŤle gevolgen voor bedrijven

de zogenaamde ORBA-systematiek van nieuwe indeling De eerste fase van het traject is inmiddels afgerond. Het bestond uit de volgende activiteiten: -

Onderzoek om functies vast te stellen

Dit onderzoek bestond onder andere uit een veldonderzoek bij een aantal bedrijven, gespreid naar regio, omvang, aard, etc. Belangrijk hierbij was de medewerking van leden van Bouwend Nederland die gegevens over functies, werkzaamheden en taken aanleverden en de onderzoekers toegang verleenden tot de bouwplaats en kantoorwerkplekken voor praktijkonderzoek. Op basis van dit onderzoek werd een nieuwe functielijst vastgesteld.

Opstellen functieprofielen Format voor functieprofielen vaststellen, profielen opstellen en toetsen in de praktijk. Indelen van nieuwe functies, indelen van alle functies in hoofdgroepen (Voorbereiding, Uitvoering, Bedrijfsleiding & staf) en zogenaamde functiefamilies (b.v. de hoofgroep Uitvoering is onderverdeeld in o.a. de volgende functiefamilies: Bouwplaats algemeen, Grond- en waterwerken, Wegen, Bestrating, Beton, Timmeren, Metselen, Machinisten enz.) De nieuwe functielijst is bij een groot aantal bedrijven getoetst. Ook is de nieuwe functielijst in vijf regionale bijeenkomsten aan de leden van Bouwend Nederland gepresenteerd. Tijdens deze bijeenkomsten hadden de leden een actieve inbreng en was er een levendige discussie.

Inmiddels is fase twee van start gegaan en worden de functies van de functielijst uitgewerkt tot functieomschrijvingen. Ook hierbij worden de leden van Bouwend Nederland actief betrokken.

CAO voor de Bouwnijverheid opgezegd Alle betrokken werkgeversorganisaties hebben op 16 mei 2013 de CAO voor de Bouwnijverheid opgezegd. Er moet een nieuwe concurrerende en toekomstbestendige cao komen waar werkgevers en werknemers mee

28

vooruit kunnen. Dit zal zoals gezegd in co-creatie met werknemers en vakbonden moeten gebeuren. In onze opzegbrief hebben we daarom tevens de vakbonden uitgenodigd met ons in gesprek te gaan.

Cao-onderhandelingen 5 en 18 december 2013 Werkgevers en vakbonden in de bouw onderhandelden op 5 en 18 december over een tussen-cao 2014. De vakbonden willen zo’n tussen-cao voor de duur van het nieuwbouwtraject. Werkgevers hebben herhaald dat hun achterban vooral hecht aan een geheel nieuwe cao. Zij hebben geen behoefte aan een tussen-cao. Wel hebben zij aangegeven dat een tussencao niet onbespreekbaar is. In deze tussen-cao moet dan wel iets van de nieuwe wereld zichtbaar worden.

Maar de vakbonden stelden een forse structurele loonsverhoging voor.

Hiervoor leveren werknemers vrijwillig en slechts tijdelijk (voor de duur van de tussen-cao) twee ATV-dagen in. Vakbonden willen bovendien niet vooruitlopen op het nieuwbouwtraject. Dit was voor hen niet bespreekbaar, zeker niet als het gaat om arbeidstijden.

Werkgevers hebben een schets van de huidige bouw- en infrasector gegeven. Veel bedrijven staat het water tot aan de lippen. Opdrachtgevers drukken stelselmatig het prijsniveau naar beneden. In de huidige markt is geen ruimte voor verdere kostenverhoging. Zeker ook gezien de kostenstijgingen die voortkomen uit socialezekerheidswetgeving. Werkgevers hebben herhaald dat de achterban vooral hecht aan een geheel nieuwe cao.

Werkgevers hebben de vakbonden uitgenodigd hierover op korte termijn verder in gesprek te gaan. De vakbonden hebben echter aangegeven zonder tussen-cao hierover nu niet te willen praten. Op 18 december 2013 werd duidelijk dat per 1 januari 2014 sprake is van een cao-loos tijdperk.

Informatieblad cao-loos tijdperk Op 16 mei jl. hebben werkgeversorganisaties de CAO voor de Bouwnijverheid opgezegd.

Na twee onderhandelingsrondes in december 2013 werd definitief duidelijk dat er geen nieuwe cao zou zijn per 1 januari 2014.

Vooruitlopend hierop hebben we in oktober 2013 een document ontwikkeld met daarin de belangrijkste acht aandachtspunten ingeval er sprake is van een cao-loos tijdperk.

29

Belangenbehartiging

Nieuwbouwtraject CAO voor de Bouwnijverheid Op 16 en 17 september zijn er gesprekken geweest met de vakbonden over een nieuwe cao. Werkgevers willen samen met de vakbonden toe naar nieuwbouw van de cao. De kansen dat dit lukt zijn vele malen groter als er sprake is van een ontwikkelingsproces in plaats van een klassiek onderhandelingsproces. Om de slaagkans van het ontwikkelingstraject te bevorderen, is afgesproken dat toegewerkt wordt naar een gezamenlijk visiedocument. Daarin worden de belangrijkste trends beschreven en in de context van ontwikkelingen in de bouw- & infrasector geplaatst.

Gremia als de BACA (Beleid Advies Commissie Arbeidsvoorwaarden met vertegenwoordigers uit alle secties), het algemeen bestuur, maar ook de vakbondsraden en deskundigen van buiten de sector zijn gevraagd input te leveren. Door deze werkwijze ontstaat een document dat als richtsnoer zal dienen bij de vraag welke nieuwe arbeidsvoorwaarden passen bij de bedrijfstak nu en voor de komende vijf tot tien jaar.

Brochure OP WEG NAAR EEN NIEUWE CAO Tot en met oktober 2012 konden leden, afdelingen, regio’s, secties en infraplatforms input aanleveren voor de cao 2013. Hier is overweldigend op gereageerd. De centrale boodschap die uit alle reacties naar voren kwam, is de behoefte aan een geheel nieuwe cao. Alle input en de centrale boodschap zijn gebundeld in de brochure OP WEG NAAR EEN NIEUWE CAO. In deze brochure laat Bouwend Nederland zien dat de huidige cao niet meer volstaat. We beschrijven de bestaande problemen en geven ideeÍn voor de broodnodige hervorming van de cao. Een concurrerende en toekomstbestendige cao kunnen we niet op eigen houtje realiseren.

Dit willen we bereiken via co-creatie met werknemers en vakbonden.

Bijeenkomsten OP WEG NAAR EEN NIEUWE CAO Na het opzeggen van de cao op 16 mei 2013 heeft Bouwend Nederland regionale voorlichtingsbijeenkomsten over de cao georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten is de inhoud van de brochure OP WEG NAAR EEN NIEUWE CAO aan de orde gekomen. Tevens is een eerste grove schets gegeven van het cao-traject, waarbij met name is ingezoomd op de consequenties van een cao-loos tijdperk.

Informatiefilm cao nieuwbouwproject We hebben in oktober een korte informatiefilm gemaakt waarin we het cao-proces nader toelichten. Onder meer op de regiovergaderingen is de informatiefilm vertoond om leden op de hoogte te brengen van het cao-traject. De diverse fases van het ontwikkelingstraject komen daarin aan de orde. Deze informatiefilm kunt u bekijken op de website van Bouwend Nederland.

30

Informatieflyer voor werknemers over cao-onderhandelingen Na afloop van de cao-rondes in december 2013 hebben diverse leden en bestuurders Bouwend Nederland gevraagd een flyer voor werknemers te maken over het caotraject. Deze informatieve flyer is vooral bedoeld om werknemers duidelijk te maken waar werkgevers op inzetten tijdens de caoonderhandelingen. Want een heel belangrijke succesfactor voor het nieuwbouwtraject is de actieve betrokkenheid van werknemers.

Zeker nu de cao-onderhandelingen zijn vastgelopen, is dit een informatief tegengeluid op de eenzijdige informatiestroom vanuit de vakbonden.

We raden u aan de flyer actief te verspreiden onder uw werknemers.

Samengevat stellen werkgevers dat ze de lonen willen verhogen als daar productiviteitsstijging, flexibiliteits-maatwerkmogelijkheden tegenover staan. Werkgevers willen bovendien een eenvoudiger cao met minder regels.

Zorg over leegloop van cao’s Bouwvakkers, schilders en afbouwers hebben elk hun eigen cao en de aantallen medewerkers die daaronder vallen lopen in hoog tempo terug.

De bouw-cao leverde in de afgelopen vier jaar ruim een derde in.

De schilders zagen het aantal medewerkers met een kwart teruglopen en in de afbouwbranche is het aantal zelfs bijna gehalveerd. Waar eind 2008 nog zo’n 205.000 vakmensen onder de drie cao’s vielen, is dat nu minder dan 139.000 geworden (ofwel min 32 procent), terwijl de aantallen per maand nog steeds afnemen.

31

Belangenbehartiging

In deze vier jaar lukte het werkgevers in de deelsectoren niet om samen met de bonden het tij te keren via beperkte cao-crisismaatregelen.

We riepen daarom per brief de vakbonden op om in gesprek te gaan “vanuit het gezamenlijke belang om te komen tot toekomstbestendige afspraken over collectieve arbeidsvoorwaarden die werknemers aantrekkelijke perspectieven bieden en bedrijven in onze sectoren steunen bij het ondernemen�.

CAO-afbouw 11000 10000 9000 8000 7000 6000 2009

2010

2011

2012

2013

2010

2011

2012

2013

2010

2011

2012

2013

CAO bouw 170000 160000 150000 140000 130000 120000 110000 2009

CAO-schilders 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 2009

32

Arbeidsomstandigheden Richtlijn Steigers Er is veel aandacht gegeven aan de Richtlijn Steigers en in het bijzonder de effecten van de wijzigingen voor het mkb. Bouwend Nederland heeft voorkomen dat het ministerie het beroep van de steigerbouwer zou classificeren als gevaarlijk. De gevolgen waren namelijk niet inzichtelijk gemaakt richting Bouwend Nederland. Er is via netwerken actief contact gezocht met vooral de kleinere bouwbedrijven over deze Richtlijn.

ARBOUW Het bureau heeft de activiteiten van ARBOUW op de voet gevolgd en waar nodig bijgestuurd. Er is het nodige operationeel overleg gevoerd met directie en personeel. Bouwend Nederland wil meer transparantie in de projecten en uitgaven van ARBOUW. Er zijn diverse bijdragen geleverd aan publicaties/ films van ARBOUW, zoals de introductie van het magazine V&G Professional.

Arbo catalogus en A-bladen Bouwend Nederland bewaakt aanpassingen van de Arbo catalogus en van A-bladen, bijvoorbeeld het A-blad Dieselmotorenemissies en het A-blad Betonstaal verwerken.

Klankbordgroep Veilig werken De ‘Klankbordgroep Veilig werken’ is opgericht, een netwerk van leden met kennis en specifieke belangstelling voor Arbozaken. Er is gezorgd voor een goede vertegenwoordiging uit alle geledingen van Bouwend Nederland.

Arborichtlijnen Bouwend Nederland heeft namens de bouwnijverheid en in afstemming met Uneto-VNI, OnderhoudNL en NOA gereageerd op de evaluatie van de Europese Commissie over Arborichtlijnen.

Zelfregulering Voorts heeft Bouwend Nederland deelgenomen aan de Ronde Tafeldiscussie zelfregulering van het ministerie van SZW. Bouwend Nederland wil transparantie van gegevens bij overtredingen in bouw en infra en gebruik van sectortools invloed laten hebben op de inspectiefrequentie en/of op de matiging van boetes.

Gevaarlijke Stoffen Ten slotte hebben diverse leden de intentieverklaring Gevaarlijke Stoffen ondertekend. De verklaring beoogt commitment tot het gebruik van stofvrije (hand)gereedschappen.

Lobby over kwarts en andere zaken Bouwend Nederland heeft met de toeleveranciers in de bouw en infra overleg gevoerd over de gevolgen van verwachte wetswijzigingen, o.a. blootstellingsregistratie, op Europees niveau ten aanzien van

33

Belangenbehartiging

kwarts. Tevens is de lobby gevoerd richting overheid om deze aanvullende administratieve lasten voor bedrijven onder de aandacht te brengen en van tafel te krijgen. Ook is er lobby gevoerd over de dreigende kentekenverplichting voor bouwmotorvoertuigen, denk aan wegenbouwmachines. Tegen de achtergrond van een Europese Beroepenpas voor kraanmachinisten heeft Bouwend Nederland lobby gevoerd om het zo te regelen dat het TCVT-certificaat bruikbaar blijft met dezelfde geldigheidsduur.

Pensioen Pensioenregelingen De financiële positie van bpfBOUW heeft zich in 2013 verder verbeterd.

Hoewel het overall rendement op de beleggingen (ruim 2%) al in 2012 aanzienlijk lager was (ruim 15%), is de nominale dekkingsgraad in het verslagjaar gestegen van circa 102% naar circa 112%.

BpfBOUW heeft in 2013 aan DNB kunnen melden dat er geen sprake meer is van een dekkingstekort. Er is echter nog wel sprake van een reservetekort. Dit reservetekort wordt opgelost bij een dekkingsgraad van circa 118%. BpfBOUW is dan ook nog niet uit de problemen. Het bestuur van bpfBOUW kon de ingegane pensioenen per 1-1-2014 dan ook niet indexeren, terwijl de pensioenaanspraken van de actieve deelnemers slechts gedeeltelijk konden worden geïndexeerd (0,28%). Positief is wel dat bpfBOUW de toegezegde pensioenaanspraken, in tegenstelling tot veel andere pensioenfondsen, nog nooit heeft hoeven af te stempelen.

De verbeterde financiële positie van bpfBOUW gaf het bestuur van bpfBOUW eind 2013 aanleiding om de premie voor de middelloonregeling te verlagen van 22,6% naar 21,8% van de pensioengrondslag. Het jaarlijkse opbouwpercentage kon worden verhoogd van 1,8% naar 1,84% bij een pensioenleeftijd van 65 jaar. Hiermee heeft de bouw wederom de beste middelloonregeling die fiscaal mogelijk is.

De grote afname van het aantal actieve dienstverbanden in de sector heeft met name gevolgen voor de premiestelling van de aanvullingsregelingen.

Bij ongewijzigd beleid zou de premie voor de aanvullingsregeling 55- in 2014 fors moeten stijgen. Cao-partijen in de bouwnijverheid hebben door een aanvullende versobering van 16% op deze voorwaardelijke aanspraken een verdere premiestijging van de aanvullingsregelingen kunnen voorkomen.

Nadat het bedrijfstakpensioenfonds voor de betonmortelindustrie zich in 2013 aansloot bij bpfBOUW volgt per 1 januari 2014 het bpf Bikudak.

Het draagvlak voor bpfBOUW wordt hiermee verder vergroot. In 2014 vallen inmiddels zes cao-gebieden onder bpfBOUW: bouwnijverheid, timmerindustrie, afbouw, natuursteen, betonmortel en platte daken.

De pensioenwereld kijkt inmiddels uit naar een nieuw financieel toetsingskader (FTK) dat per 2015 zou moeten ingaan. Dit nieuwe FTK zal aanleiding

34

geven om de bestaande pensioenregeling opnieuw tegen het licht te houden.

De werkgeversinbreng voor wijzigingen in de pensioenregeling van bpfBOUW wordt besproken in de Werkgeversraad Pensioen van Bouwend Nederland waarbinnen werkgeversvertegenwoordigers van alle zes genoemde caotafels zitting hebben.

Sociaal Fonds Bouwnijverheid (SFB) De stichting SFB is aandeelhouder van de APG-groep (holding). Samen met de andere aandeelhouder ABP is in 2013 over de strategie van APG als grootste pensioenuitvoerder in Nederland gediscussieerd met de raad van commissarissen en de raad van bestuur van APG.

Sociale wetgeving Oneerlijke concurrentie Oneerlijke concurrentie is van alle tijden, maar wordt in tijden van economische recessie des te nadrukkelijker gevoeld. Bouwend Nederland wil een gelijk speelveld voor iedere ondernemer en is daarom fel gekant tegen alle vormen van oneerlijke concurrentie. Hiertoe hebben wij in februari 2013 de brochure “Gelijk aan de streep” uitgebracht. Deze brochure is ook via onze website te downloaden. Wij willen al het mogelijke doen om oneerlijke concurrentie te bestrijden, maar kunnen dit niet alleen. Individuele bedrijven worden daarom opgeroepen om misstanden te melden bij het paritaire Bureau Naleving. Wat verder helpt in de bestrijding van oneerlijke concurrentie is een goede samenwerking met overheidsinstellingen zoals Inspectie SZW en betere wetgeving.

Echter, wetgeving moet niet leiden tot bureaucratische structuren met hoge administratieve lasten.

Uitwerking sociaal akkoord Op basis van het in april 2013 gesloten sociaal akkoord nam en neemt het kabinet nieuwe initiatieven om stelselwijzigingen door te voeren in het ontslagrecht, de WW en de Ziektewet. Deze stelselwijzigingen moeten leiden tot een besparing op overheidsuitgaven en het stimuleren van de arbeidsparticipatie.

Bouwend Nederland heeft vanaf de totstandkoming van het sociaal akkoord aangegeven dat het totale pakket aan maatregelen (m.b.t. transitievergoedingen, WW-premies en opzegtermijnen) macro gezien niet duurder zou mogen worden dan nu het geval is. Eerste analyses tonen aan dat er misschien wel sprake is van een vereenvoudiging, maar niet van een kostenbesparing of een verlaging van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Bedrijven – en met name dat deel van de (mkb-) ondernemingen dat op dit moment veelal geen ontslagvergoedingen betaalt – zullen dat in de toekomst wel moeten gaan doen, terwijl WW-premies

35

Belangenbehartiging

gaan stijgen. Voor veel ondernemingen betekenen de wetswijzigingen dat er sprake zal zijn van een lastenverzwaring. Dit geldt ook voor de maatregelen die worden getroffen in de modernisering van de Ziektewet.

Dit zal leiden tot een gedifferentieerde premie voor werknemers met een tijdelijk dienstverband die tijdens of kort na hun vertrek bij de werkgever ziek worden en op dat moment geen nieuwe werkgever hebben.

Bouwend Nederland vindt dat de maatregelen op het gebied van de sociale zekerheid het ondernemen met personeel dermate duur en dus onaantrekkelijk maken, dat men min of meer gedwongen wordt heil te zoeken in uitzend-, payroll- en/of zzp-constructies. Dit is echter nu juist een beweging die het kabinet wil kantelen (‘vast minder vast’ en ‘flexibel minder flexibel’). De maatregelen zouden dus contraproductief kunnen gaan werken.

Bouwend Nederland zal in de lobby haar visie en wensen voor lasten(druk) beperking, uitvoerbare regelingen en kostenbeheersing blijven uitdragen om de schade voor de ondernemingen te beperken. Tegelijkertijd zal Bouwend Nederland de leden tijdig voorlichten over de wetswijzigingen, de maatregelen en de gevolgen daarvan.

Onderwijs en Arbeidsmarkt Fundeon en SBB De minister van OCW heeft besloten het budget op de wettelijke taken van de kenniscentra per 2015 met 40% en per 2016 met 80% te verlagen. Een deel van de wettelijke taken zal centraal door SBB, de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven, gebeuren.

De SBB wordt voor de minister van OCW het eerste aanspreekpunt voor mbo-zaken. De specifieke sectorale zaken, zoals onderhoud van de kwalificatiestructuur, erkenning en begeleiding van leerbedrijven en het verschaffen van arbeidsmarktinformatie, zullen na 2015 via zogenaamde sectorkamers worden uitgevoerd. De sectorkamers zijn onderdeel van SBB en bestaan uit de geclusterde kenniscentra. Fundeon, althans het wettelijke deel, zal opgaan in de sectorkamer Techniek en de gebouwde omgeving.

In deze sector gaat de bouw- en infrasector samenwerken met Metaal en installatie, Afbouw en onderhoud en Hout en meubelindustrie.

De SBB bestaat uit een vertegenwoordiging van 50% onderwijs en 50% werkgevers/werknemers. Dit betekent concreet dat onze zeggenschap binnen de SBB van 1/3 werkgevers, 1/3 werknemers en 1/3 onderwijs dus ten nadele van de sociale partners is veranderd. Dit opgeteld bij de enorme bezuinigingen kunnen we constateren dat de invloed van het werkveld op het onderwijs onder spanning komt te staan. De uitdaging voor de komende jaren zal zijn dat we als sector binnen de sectorkamer en binnen het onderwijs zichtbaar blijven.

36

Regio Noord

Highlights 2013 -

Meer dan 100 bedrijven geadviseerd bij reorganisatie

-

> 60 bedrijfsbezoeken

- Ca 200 groepen basisschoolleerlingen kregen gastlessen en bedrijfsbezoeken via Bouwen aan de Bouw - Woningmarkt lobby/netwerk (startersmanifestatie Drenthe, aanvalsplan Woningmarkt Fryslân en Emmen) -

Interventies bij aanbestedingen in Drachten, Groningen, Joure, Assen

-

Goede positie in NAM dossier

-

EMVI met gezond verstand; dialoog met opdrachtgevers

Eigen regiobijeenkomsten in 2013 Datum

Bijeenkomst

22 januari Bijeenkomst SROI 24 januari

Bijeenkomst “Werken in Duitsland”

14 februari

Bijeenkomst “Acquisitie en financiën in crisistijd”

7 maart BouwBuffet Bouw klein 19 maart

Bijeenkomst “Selectie op beste aanpak,

Vakmanschap en kwaliteit”

23 en 30 mei

CAO bijeenkomst

5 september BouwBuffet 8 oktober

EMVI bijeenkomst PIN/Infra Klein

17 oktober Bijeenkomst RI&E 12 november

Bijeenkomst Richtlijn Steigers

19 november Bijeenkomst RI&E 25 november

Bijeenkomst Functiewaarderingssysteem

26 november

Bijeenkomst BIM en energieneutraal wonen

10 december

Bijeenkomst aardbevingen

13/14 december

Excursie Passiv Haus

Top vier speerpunten 2014 1. Gemeenteraadsverkiezingen 2. Het ‘vitale noorden’ 3. Bevingsbestendig bouwen 4. Uitnodiging in de bouw voor nieuw talent met O&O en verder?

Bouwen aan de Bouw Het afgelopen jaar was voor Bouwen aan de Bouw veelbewogen.

In Friesland zijn voor het schooljaar 2013-2014 maar liefst 96 groepen aangemeld voor een gastles of bedrijfsbezoek en is een samenwerking aangegaan met Leeuwarden Vrij-baan, de Viawijzer en de Centrale As. Mooie ontwikkelingen waarin de projecten elkaar versterken en kinderen en jongeren bij echte projecten in hun omgeving worden betrokken.

Bij Bouwen aan de Bouw Groningen-Drenthe waren voor het schooljaar 2012-2013 85 groepen aangemeld. Ook een mooi resultaat, maar in de organisatie is gebleken dat het moeilijk was om deze aanvragen

37

Regio Noord

te bedienen. Het draagvlak in Groningen en Drenthe is beduidend afgenomen, wat heeft geleid tot het teleurstellende resultaat om het project in zijn huidige vorm voor 2014 in de ijskast te zetten. Echter, er zijn gelukkig nog steeds enthousiaste leden die zich willen inzetten voor het onderwijs. Doelstelling voor 2014 is dan ook om met deze leden een nieuwe weg te vinden waarop met veel enthousiasme gastlessen, bedrijfsbezoeken en andere vormen van voorlichting kunnen worden gegeven.

Klokhuispakketten In Noord zijn dit jaar zes Brinkman Klokhuispakketten weggegeven.

Twee per provincie en de uitreiking is gedaan door leden die zich tevens inzetten voor Bouwen aan de Bouw. De scholen die de pakketten hebben ontvangen waren dolenthousiast en enkelen hebben ons reeds uitgenodigd om terug te komen op school zodat de kinderen kunnen demonstreren hoe ze met de pakketten aan het werk zijn gegaan. Nieuwe uitnodigingen voor gastlessen zijn gedaan en de bouwers zijn meer dan welkom op school.

Een mooi resultaat en enthousiasme van beide kanten. Hier doen we het voor!

Social Return Ook op gebied van Social Return zijn er volop ontwikkelingen.

Het afgelopen jaar zijn er samenwerkingen gezocht vanuit het Branche Service Punt, vanuit verschillende gemeentes en via het actieplan Ondernemersvriendelijk Aanbesteden (een samenwerking tussen VNO-NCW, MKB en Bouwend Nederland regio Noord), wat heeft geresulteerd in een platform SROI dat zorg moet dragen voor kennisdeling, intervisie en wellicht zelfs interventie. In 2014 krijgt dit een vervolg door een ‘Congres van de verleiding’ op 14 februari, in samenwerking met de Hanzehogeschool.

38

Mede door de aard van het onderwerp en de gevoelens die bij de leden heersen was het soms lastig om hier actief op te sturen. Maar uit bovengenoemde samenwerkingen en ontwikkelingen blijkt dat er effect zichtbaar wordt. Daarnaast is er dit jaar in samenwerking met het Aanbestedingsinstituut een aantal succesvolle acties ondernomen in de gemeentes Assen en Smallingerland. Ook hier zullen we het komende jaar mee verder gaan.

Bouw en Infra Aardbevingen Sinds de aardbeving van Huizinge op 16 augustus 2012 met een kracht van 3,6 op de schaal van Richter, is duidelijk dat Noordoost Groningen door de gaswinning meer en zwaardere aardbevingen staan te wachten.

Aardbevingen tussen 4,5 en 6 op de schaal van Richter sluit men niet uit. Deze bevingen hebben gevolgen voor het gevoel van veiligheid en toekomstzekerheid van bewoners in het gebied en het economisch perspectief van de regio. De aardbevingen hebben op zowel fysiek, sociaal/maatschappelijk als economisch vlak grote impact. Er zijn in de periode van augustus 2012 tot en met november 2013 ca. 11.850 schademeldingen ontvangen met een gemiddeld schadebedrag van ca. â‚Ź 7.000. Daarnaast is de NAM bezig met de ontwikkeling van een omvangrijk programma voor het preventief verstevigen van bouwwerken in een gebied met 60.000 woningen en 6.000 overige bouwwerken.

Deze ontwikkelingen zijn voor de bouwsector in het Noorden belangrijk.

De sector haalt er veel werk uit, wordt uitgedaagd tot het bieden van innovatieve oplossingen, en kan haar imago door het bieden van oplossingen versterken. Daarnaast is het de kans om ketensamenwerking in de bouw versneld te introduceren en kennis op het gebied van bevingsbestendig bouwen te ontwikkelen en borgen. Certificering van aannemers kan hieraan bijdragen.

Vanuit de provincie Groningen wordt naast schadeherstel ingezet op een verduurzaming van het woningbezit, verbetering van het wooncomfort en een gezonde leefomgeving. Hiervoor claimt men een investeringsfonds dat de waarde van het gebied in stand moet houden van ca. 1 miljard euro.

In het jaar 2013 hebben wij ons samen met de betrokken afdelingen verdiept in dit dossier en ervoor gezorgd dat wij ons bij de voornaamste stakeholders (NAM en provincie Groningen) hebben kunnen profileren als professionele gesprekspartner en verbindende schakel. Wij hebben schadeherstelprocedures kunnen optimaliseren, een bijdrage kunnen leveren aan het ontwikkelen van een langetermijnvisie en samen met de onderwijsinstellingen een platform kunnen opzetten voor het borgen en verder ontwikkelen van de kennis die nodig is in dit dossier.

Gemeenteraadsverkiezingen Medio 2013 zijn wij gestart met het aanschrijven van alle gemeentelijke politieke partijen over de noodsituatie in de bouw en hoe de bouw kan worden gestimuleerd.

39

Regio Noord

Dit als voorschot op de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014.

De bouw in het Noorden is de afgelopen jaren meer dan 5.000 vaklieden kwijtgeraakt door de crisis. En dat is alleen de directe werkgelegenheid.

Dat is zorgelijk, omdat ook gemeenten belang hebben bij een gezonde sector en bouweconomie. Opgaven als de verduurzaming, waardebehoud, sociale huisvesting en de kwaliteit van de gebouwde omgeving zijn onderwerpen die om prioriteit vragen in verkiezingsprogramma’s.

Wij hebben de politieke partijen aangegeven hoe men met slim beleid en effectieve maatregelen samen met ons kan werken aan een begin van het herstel in de bouw en infra.

Maatregelen die wij hebben aanbevolen zijn: Verduurzaming bestaande bouw: - Zet in op verduurzaming en energiebesparing in de gebouwde omgeving -

Kwaliteit schoolgebouwen moet beter, stuur op lifecyclekosten

-

Leegstaand vastgoed: ga soepel om met herbestemming

-

Blijf investeren in goede infrastructuur

Nieuwbouw: - Geef uw lokale woningmarkt een impuls en profiteer van goede voorbeelden - -

Woningmarkt: koester starters en biedt startersleningen aan Grondprijsbeleid: pas de grondprijzen aan en wees kritisch op publieke kosten

Aanbestedingsbeleid: -

Aanbesteden: durf het probleem in de markt te leggen in plaats van de oplossing

-

Geef innovatieve contractvormen de ruimte, PPS biedt kansen

-

Regeldruk omlaag, globaler bestemmen en gegeven hergebruiken

Wij hebben hiermee een goede start gemaakt om de thema’s van BNL bij de politieke partijen onder de aandacht te brengen, zodat we een klimaat scheppen waarin ondernemers in de bouw- en infrasector optimaal kunnen ondernemen. In een vervolgcampagne stellen wij ons als doel zichtbaar te zijn voor de leden, invloed uit te oefenen op de collegeprogramma’s en relaties met bestuurders op te bouwen of te verbeteren.

Aanbesteden in de Infra samenwerken aan de beste oplossing Op 19 maart 2013 vond in Groningen een bijeenkomst plaats over innovatieve vormen van aanbesteden en innovatieve contractvormen in de infrasector. Het was een middag waarop veel afkortingen de revue passeerden. Maar uiteindelijk draaide alles om één woord: vertrouwen.

Want vertrouwen tussen opdrachtgever en opdrachtnemer leidt tot een beter gebruik van de expertise van de marktpartijen en een beter eindresultaat. Er waren ruim 80 deelnemers aanwezig uit de aannemerij, ingenieursbureaus en overheden.

40

Bij het traditionele aanbesteden geeft de opdrachtgever exact aan wat hij wil hebben. De opdrachtnemer kan zich daarom maar op één manier onderscheiden van zijn concurrenten: de laagste prijs. De aanbieder heeft het gevoel dat hij wordt gewantrouwd en hij voelt zich miskend, omdat er geen beroep wordt gedaan op zijn vakkennis. En de opdrachtgever laat een kans liggen, omdat hij, als hij wél gebruik zou maken van de expertise van de ander, waarschijnlijk een beter product of dienst zou ontvangen.

Bij het plenaire slot van de middag ging dagvoorzitter Piet Adema, voormalig waarnemend burgemeester van Achtkarspelen en gedeputeerde in de provincie Fryslân, kort in gesprek met de discussieleiders bij de workshops.

Rolf Koops van Bouwend Nederland gaf aan dat de belangrijkste les van de middag is, dat het goed is dat we van elkaar leren en weg komen van het aanbesteden op laagste prijs.

Sociale zaken en Bedrijfsadvisering In 2013 is aan meer dan 100 leden advies gegeven bij reorganisaties, faillissementen, bedrijfsbeëindigingen, overnames en personele aangelegenheden. Door het sterk teruglopen van het werk op de markt ondervinden veel bedrijven hiervan de nadelige gevolgen in hun bedrijfsvoering. Veel bedrijven hebben het afgelopen jaar wederom te maken gehad met een terugloop van de productie en moeten ingrijpen in de personele bezetting. Ondersteuning is geboden bij de aanvragen UWV voor ontslagvergunningen en vragen over cao-bepalingen en weten regelgeving bij ontslag. De werkgelegenheid bij de bedrijven is het afgelopen jaar sterk teruggelopen en veel werknemers staan aan de kant.

Bij de adviesgesprekken is voor een aantal bedrijven ook het Adviesteam regio Noord ingeschakeld door gebruik te maken van de expertise van

41

Regio Noord

‘oud’ aannemers/bestuursleden en externe deskundigen, zoals advocaten en financiële experts van Credion.

De bedrijven hebben grote moeite om de liquiditeit van hun onderneming gezond te houden. In onze regio werden 14 bedrijven getroffen door een faillissement, ten opzichte van 2012 is dit aantal gelijk gebleven. Verder hebben 10 bedrijven hun lidmaatschap beëindigd. Daarentegen konden we ook 28 nieuwe lidbedrijven verwelkomen in 2013.

Werken in Duitsland In 2013 hebben wij in samenwerking met regionale partners (Kamer van Koophandel en Ernst & Young) en een aantal Duitse partners (BauGewerbeVerband Niedersachsen, het ArbeitsgeberVerband Ostfriesland en Landkreis Leer) een bijeenkomst georganiseerd voor de verwerving van én het werken in Noord-Duitsland. Doel van de bijeenkomst was de bedrijven inzage te geven in de Duitse marktsituatie, de bouwregelgeving, de fiscale/douane regelgeving alsmede de mogelijkheden voor samenwerking met Duitse partners. Zo’n 40 leden hebben deelgenomen aan deze bijeenkomst.

In tegenstelling tot de Nederlandse markt maakt de bouw in NoordDuitsland een boost mee. Het bouwvolume maakt daar een positieve ontwikkeling door en de verwachting is dat dit de komende jaren verder zal stijgen. Voorbeeld is de uitbreiding van de VW fabrieken in Emden waar voor 1 miljard aan werk gerealiseerd wordt. Inmiddels is een aantal bedrijven uit onze regio actief in Noord-Duitsland.

42

Regio Oost

Mediacampagne Via de slogan “De Bouw maakt het” is er een mediacampagne gevoerd.

Het heeft geresulteerd in radiospots op de regionale zenders, veel artikelen in de regionale bladen, tv optredens bij Omroep Gelderland, Omroep Flevoland en RTV Oost, werkbezoeken van Tweede Kamerleden bij bouw en infrabedrijven en grote spandoeken en vlaggen in heel Nederland. We zijn niet naar het Malieveld gegaan maar heel Nederland weet inmiddels wel dat Nederland niet zonder de bouw kan.

Adviesteam Er is door het regiobestuur een adviesteam ingesteld om ondernemers in deze crisistijden te ondersteunen. Zo is aan een aantal gefailleerde bedrijven concreet hulp en ondersteuning aangeboden.

Watertorenberaad In Gelderland zijn met behulp van externe deskundigen (het zogenaamde Watertorenberaad) een aantal vastgelopen projecten weer op gang geholpen. Thans kunnen bedrijven zich met hun projecten in Overijssel melden bij het regiokantoor.

Jong Bouwend Nederland Jong Bouwend Nederland regio Oost blijft zich profileren. De jonge leidinggevenden zijn immers de toekomst van Bouwend Nederland.

Ook dit jaar biedt JBN weer studie- en voorlichtingsbijeenkomsten, bedrijfsbezoeken en excursies.

Dag van de Bouw Op 1 juni vond de achtste Dag van de Bouw plaats. Tijdens deze dag bezochten 125.000 bezoekers 231 bouwprojecten. Ook in regio Oost was er volop belangstelling bij de meer dan vijftig opengestelde projecten.

Congres EMVI Op 20 maart 2013 werd voor de zesde keer een congres georganiseerd tussen markt en overheid. Het stond in het teken van de nieuwe Aanbestedingswet met als thema: ‘EMVI, tenzij...’. Er waren levendige discussies en workshops, die genoeg stof gaven om na te praten in het Apeldoornse stadhuis. De vraagtekens over de nieuwe aanbestedingswet blijven en ook de zorgen over de slagvaardigheid van de politiek.

Lobby markt en overheid Het project Ondernemend Aanbesteden is in veel regio’s uitgerold. Er zijn convenanten ondertekent en met de gemeenten gaan wij in gesprek over hun uitnodigingsbeleid en een eerlijke kans voor het mkb.

43

Regio Oost

In de provincie Overijssel doen wij volop mee met de Overijsselse aanpak met als doel om 10.000 woningen tenminste 2 labelsprongen energiezuiniger te maken. Het gaat hier om een impuls van 100 miljoen euro (tot eind 2014) voor de verduurzaming van de woningbouw.

De provincie Gelderland heeft inmiddels ook het licht gezien: onder druk van Provinciale Staten is besloten tot een robuuste investeringsimpuls voor de Gelderse economie. Mede dankzij onze lobby (er zijn de nodige Statenleden bezocht) wordt een deel van de energiegelden nu aangewend voor de Gelderse economie. Het betreft in totaliteit 250 miljoen euro, waarvan een groot deel ten goede zal komen aan de bouw- en infrasector.

Gemeenteraadsverkiezingen Alle gemeentelijke politieke partijen hebben voor de gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart 2014 een brief met onze standpunten ontvangen. Via werkbezoeken van de gemeentelijke politici aan de bouw- en infrabedrijven en persberichten naar de regionale bladen zullen wij de sector onder de aandacht blijven brengen.

Social Return Samen met de Universiteit van Twente zijn de problemen rondom sociaal aanbesteden ge茂nventariseerd en onder de aandacht gebracht van gemeenten, waterschappen en provincies.

Infra Bouwend Nederland heeft actief gelobbyd om de infrabudgetten op peil te houden. Zo wordt de A1 toch vervroegd opgewaardeerd omdat de Provincies bereid zijn v贸贸r te financieren. Ook investeren de provincies Gelderland en Overijssel in de regionale wegen.

Leergang Praktisch Personeelsbeleid Na een succesvolle start van de leergang Praktisch Personeelsbeleid in 2011 zijn wij hier in 2012 en 2013 mee verder gegaan. Ook in 2013 is de leergang goed gewaardeerd. Deelnemers hebben de leergang met gemiddeld een 8,5 gewaardeerd. Dit heeft er toe geleid dat regio Oost in 2014 weer twee keer een leergang aanbiedt. Deze leergang gaat in vijf ochtenden op praktische en interactieve wijze in op de zaken waar je als niet professionele P&O-er mee te maken krijgt.

Advies Steeds meer bedrijven hebben ook het regiokantoor weten te vinden voor vragen op het terrein van personeel en CAO. Het ging om maatwerk advies voor veelal iets gecompliceerder vragen. In 2013 waren dat circa 250 lidbedrijven in regio Oost. Vragen werden per telefoon of per mail, maar ook vaak aan tafel bij de lidbedrijven beantwoord.

Afstudeerprijzen Maandagmiddag 8 juli reikte Doeke Reinsma, vicevoorzitter van

44

Bouwend Nederland Regio Oost en werkzaam bij Koopmans Bouw, de afstudeerprijs 2013, een geldbedrag van 1500 euro, uit aan winnaars Jochem Snellink en Herwin Schroer van de hogeschool Windesheim. Hun afstudeeronderzoek ‘Ontwikkelen hulpmiddel bepaling bouwkuipmethode’, in opdracht van Hegeman Beton- en Industriebouw, levert een belangrijke bijdrage aan de bouwsector. De studenten hebben het nodige werk verzet en de theorie toepasbaar gemaakt. “Ze hebben zich zeer goed verdiept in de materie en een vertaalslag gemaakt met EMVI. Tevens is het onderzoek toepasbaar voor veel meer elementen en helpt het opdrachtnemers om te gaan met nieuwe contractvormen. Met deze belangrijke werkwijze kun je zowel tijd als geld besparen,” aldus jurylid Guido van Tongeren. De overige twee teams bestaande uit Dinesh Santokhi en Jochem de Jongh van Saxion en Chiel Vermey en André Luesink van Hogeschool Arnhem/ Nijmegen ontvingen beiden een aanmoedigingsprijs van 250 euro.

Meidendag Dit jaar werd de ‘Meidendag’ voor de tiende keer georganiseerd!

Er was een bijzonder programma in elkaar gezet dat de meiden niet snel gaan vergeten. De meiden hebben zich zelf aangemeld voor deze dag omdat ze interesse hebben in techniek. Bouwend Nederland regio Oost is samenwerkingspartner van de “Meidendag”. Al met al een zeer geslaagde dag waarbij we veel meiden hebben kunnen interesseren voor de bouw- en infratechniek!

Bouworiëntatiedag Windesheim groot succes!

Op 8 februari hebben hogeschool Windesheim en Bouwend Nederland regio Oost de bouworiëntatiedagen georganiseerd. Voor veel studenten was dit een eerste kennismaking met de bouw en dan met name met een bouwplaats. Studenten kregen voorlichting over de diverse functies in de uitvoerende bouw. Tevens werden de nieuwe ontwikkelingen besproken zoals energiezuinig, duurzaamheid en BIM. Ook zijn de studenten tijdens het bezoek zelf aan de slag gegaan met opdrachten zoals een veiligheidsinspectie en de tien stappen van een bouwfasering en de toekomst van bouwen. De indrukken die zij hebben opgedaan, zullen medebepalend zijn voor de rest van hun studie. Het overgrote deel van de studenten heeft met veel enthousiasme gereageerd, ook de lidbedrijven hebben deze dag zelf als zeer waardevol ervaren en willen volgend jaar graag weer meedoen! Zonder de medewerking en inzet van onze lidbedrijven was dit alles niet mogelijk geweest. Mede dankzij Knipscheer, Vd Most Bouwgroep, Nijhuis, Volker Wessels, NTP Groep, Hegeman, Heldoorn, BAM Utiliteitsbouw en Koopmans hebben in de regio Oost ruim 170 eerstejaars studenten kennis kunnen maken met de uitvoerende bouw. Tijdens deze dag heeft de sector laten zien dat deze het belang van een goed onderwijsklimaat onderkent en onderschrijft.

45

45

Regio Zuid

Ook 2013 zal de annalen ingaan als weer een crisisjaar waarin de bouwsector harde klappen kreeg. Het klankbordteam in regio Zuid dat ‘ondernemers in nood’ kon bijstaan in moeilijke tijden moest zo’n dertig maal in actie komen op verzoek van leden. Dat kon niet voorkomen dat we dertig faillissementen te melden hadden, een ‘verbetering’ ten opzichte van het dieptepunt in 2012 met 47 faillissementen.

Aan de plus kant staan een tweetal primeurs. Allereerst hadden we tijdens de ‘Dag van de Bouw’ het eerste publieksoptreden van Maxime Verhagen als voorzitter van Bouwend Nederland. Hij opende het uitstekend bezochte A2 tunnelproject in Maastricht.

De andere primeur was de toetreding van de eerste dame tot lid van het regiobestuur. Vivienne Klaassen, regiodirecteur van BAM Wegen Zuidwest, werd op 30 oktober bij acclamatie tot regiobestuurder verkozen. Voorts is in de regio Zuid fors ingezet op een interne herstructurering met als doel om de relatie met de leden te intensiveren en te verbeteren. In goed overleg met de afdelingen, infrabesturen en jongeren is besloten tot een opschaling van de afdelingen van de huidige elf naar vier afdelingen en het opnemen van afdelingsbestuurders in het regiobestuur. Deze ‘bottom up’ actie is momenteel nog in volle gang en is ook naadloos ingepast in de doelstellingen en actiepunten van het landelijke plan ‘Vernieuwend Verbinden’.

Markt De regionale lobby wordt uitgerold via het bouw- en infraoverleg met zeventig gemeenten, de regionale regieraden in Brabant/Zeeland en Limburg en in vele bilaterale contacten. Doelstelling was het op peil houden van het bouwvolume, beter samenwerken en minder regeldruk.

Geheel in lijn met ‘Vernieuwend Verbinden’ wordt hierbij steeds intensiever samengewerkt met de afdelingen en infraleden.

46

Het in 2012 ondertekende Fair Play-convenant met de grote Brabantse gemeenten en de provincie Brabant is inmiddels reeds door zo’n honderd organisaties ondertekend. Wellicht nog belangrijker is de indruk die vertegenwoordigers van die grote gemeenten hebben dat het convenant bijdraagt tot een minder gespannen relatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers.

De tijd van stimuleringsmaatregelen voor onze sector lijkt voorbij.

Toch zijn er door provincies en gemeenten goede pogingen gedaan.

Provincie Limburg is kampioen met een stimuleringsmaatregel van vele miljoenen die tientallen vastgelopen bouwprojecten heeft vlot getrokken.

Zeeland kent een stimuleringsmaatregel om verwaarloosde panden door hun eigenaren te laten opknappen. Ook is er in het ‘Watertorenproject’ bezien of een groep deskundigen uit overheid en markt in staat is om gestagneerde projecten met hun gecombineerde kennis en relaties vlot te trekken.

Samen met de regieraden is er fors ingezet op ketensamenwerking.

Dit heeft geleid tot bijeenkomsten, platforms en een convenant ketensamenwerking met corporaties, installateurs, overheden en anderen.

Met provinciale gelden kunnen opleidingen en training van medewerkers worden bekostigd om projecten op een meer gezamenlijke manier te realiseren. Monitoring van deze ketensamenwerkingsprojecten middels twee aparte meetsystemen moet harde bewijzen opleveren voor de voordelen (20% faalkostenreductie) van deze vorm van samenwerken.

Helaas hebben we ook vastgesteld dat de term ketensamenwerking door een enkele corporatie wordt misbruikt om snel afscheid van kleinere aannemers te kunnen nemen. Vanwege het risico dat dergelijk misbruik zich als een inktvlek verspreidt is dit incident breed onder de aandacht van betrokkenen aannemers, corporaties en anderen gebracht.

Arbeidsmarkt en opleidingen Zowel landelijk als regionaal is er veel energie gestoken om het fenomeen SROI in goede banen te leiden en uitwassen en onredelijke eisen tot een minimum te beperken.

In het najaar zijn weer 400 eerstejaars hbo-studenten een dag te gast geweest op een bouwproject om nader kennis te maken met de uitvoerende bouw en geïnformeerd te worden over de mogelijkheden van een carrière bij een van onze leden.

Vergeefs is er gestreden om de afstudeerrichting Uitvoeringstechniek bij de TU Eindhoven te behouden. Gekeken wordt nog naar de mogelijkheden in Delft. Wel zijn er weer vele tientallen TU studenten een week op stage geweest bij een bouwproject om daar een praktisch probleem op te lossen.

Na vele jaren blijkt dit nog steeds een succesvol project dat zowel enthousiasme als studiepunten oplevert.

47

Regio Randstad Noord

Het regiobestuur heeft in 2013 afscheid genomen van twee bestuurders die beiden twee termijnen in het regiobestuur zitting hadden. Ton Brouwer en Bas Uyland zijn opgevolgd door Alexander van Straaten en Dick Singerling, afkomstig uit respectievelijk Infra Klein en Bouw Midden. Jan Kets heeft het voorzitterschap overgenomen van Ton Brouwer. Tijdens een regionaal congres in Amsterdam over ‘De toekomst van de bouw in Randstad Noord’, met ruim 200 deelnemers, waaronder een groot aantal externe relaties, is afscheid genomen van Elco Brinkman als landelijk voorzitter van Bouwend Nederland. Aan dit congres deden ook mee de Commissaris der Koning in Noord-Holland Johan Remkes, de Utrechtse gedeputeerde Bart Krol, Angelien Kemna van APG en regiovoorzitter Jan Kets. Vanuit Jong Bouwend Nederland was Niels Buijs auditor in het regiobestuur. Het bestuur heeft in 2013 zes maal vergaderd, twee informele overleggen gevoerd met afdelingsvoorzitters en twee regiovergaderingen georganiseerd. De leden van de afdelingen Zaanland en Waterland en van de afdelingen Alkmaar e.o. en Noordkop hebben besloten te fuseren. Het aantal afdelingen in de regio Randstad Noord loopt hierdoor terug van 14 naar 12. De ondersteuning van de afdelingen vanuit de regio is intensief. Circa 125 bestuurs- en ledenvergaderingen werden bijgewoond.

Markt en overheid In 2013 zijn er 26 bouwoverleggen, 12 aanbestedingsoverleggen en 28 andere een-op-een gesprekken met overheden gevoerd. De verslagen, met samenvatting, staan op de regionale website. Daarnaast zijn er nog diverse bijeenkomsten en evenementen bezocht waarbij overheden en grotere opdrachtgevers aanspreekbaar waren. Woning-, utiliteitsbouw en infra zijn gelijkelijk aan bod gekomen in onderwerpen als stimuleringsmaatregelen tegen de crisis, grondprijzen, regelgeving, aanbesteden en duurzaamheid. Is het onderhoud van civiele kunstwerken in 2012 succesvol voor het voetlicht gebracht, in 2013 lukte dit bij veel gemeenten voor het onderhoud scholenbouwen en zorginstellingen.

De provincie Noord-Holland heeft het aanbod van Bouwend Nederland om de mogelijkheden van PPS voor de verbinding A8-A9 te onderzoeken, geaccepteerd. De Rebel Group zal hiertoe een onderzoek verrichten.

Na de marktdagen van 2012 is het plan opgezet om marktontmoetingen te organiseren rondom concrete opdrachten. Hiervan zijn er drie gerealiseerd.

Dit succesvolle format wordt in 2014 verder uitgerold.

Direct ledencontact is er vele malen geweest door voor lidbedrijven te interveniëren in bijvoorbeeld slechte aankondigingen van aanbestedingen en/of stagnerende kabel- en leidingaanvragen. Maar natuurlijk ook in moeizaam lopende bestemmingsplanwijzigingen en bouwvergunningen.

Dit laatste is in 2013 wederom via het Watertorenberaad bespreekbaar gemaakt en voor dertien onderzochte projecten is concreet actie ondernomen om tot een oplossing te komen.

48

In 2013 zijn er cursussen georganiseerd over de nieuwe aanbestedingswet en Past Performance. In 2014 komen er vervolgcursussen over EMVI. Er zijn gemeenteraadsverkiezingen in 2014. Hiervoor wordt een reeks activiteiten ontplooid om de bouw duidelijk voor het voetlicht te krijgen.

Deze reeks begon met een brief aan alle verkiezingscommissies in alle gemeenten met negen belangrijke onderwerpen aangaande de bouw.

Arbeidsmarkt & Opleidingen In 2013 zijn de contacten tussen het onderwijsveld en bedrijfsleven verder versterkt. Op 6 mei is een bouworiÍntatiedag voor de hogeschool van Amsterdam georganiseerd waarbij 200 studenten zijn rondgeleid over een aantal bouwplaatsen. De beroepenveldcommissies bij de drie hbo’s zijn versterkt met leden van Bouwend Nederland.

In Noord-Holland is samen met de andere technische brancheorganisaties en de provincie de TechniekRaad opgericht, ter bevordering van de instroom in technische opleidingen. Er zijn drie sessies georganiseerd met gemeenten en lidbedrijven om over Social return on investment te praten.

Met de helft van alle gemeenten is contact over hun SROI-beleid.

Op het gebied van personeelszaken met name over ontslag en reorganisatie zijn 170 bedrijven bijgestaan. Er zijn twee trainingen praktisch personeelsbeleid gegeven. Voorts zijn Leer van elkaar kringen georganiseerd op verzoek van ministerie SZW en VWS. Tenslotte zijn diverse overleggen zoals, meewerkende partners, P&O, Cotad, VGM, KAM, georganiseerd.

49

Regio Randstad Zuid

In 2013 is het regiobestuur versterkt met twee nieuwe bestuurders: Teun Kats van Dura Vermeer en Peter Huizer van Bouwmaatschappij Midden Nederland. Daarmee zijn er nog twee vacatures in het regiobestuur.

Er is in 2013 afscheid genomen van Wilbert Hettinga en Jan Hartog (voorzitter) en Michel Martinus de auditor vanuit Jong Bouwend Nederland.

Dennis van der Werff heeft de voorzittershamer overgenomen.

De wisseling van de voorzittershamer was tijdens een bijeenkomst op de bouwplaats van de nieuwe A4 tussen Delft en Schiedam alwaar tevens afscheid werd genomen van Elco Brinkman, de landelijk voorzitter van Bouwend Nederland.

In regio Randstad Zuid waren in 2013 tien afdelingen actief. Er zijn gesprekken gevoerd tussen de afdeling Alblasserwaard Vijfheerenlanden en de afdeling Dordrecht en omstreken over nadere samenwerking. Er is een snelle intensieve samenwerking opgestart en de afdelingen hebben de koers richting fusie ingezet.

Markt en overheid Het aantal bouwoverleggen met regionale overheden/opdrachtgevers is uitgebreid. Aan het rijtje zijn overleggen toegevoegd met Port of Rotterdam en het overleg met de provincie Zuid-Holland is uitgebreid. De resultaten van de overleggen zijn succesvol op aanbestedingsbeleid waar men goed in lijn komt met onze wensen ook wat betreft de aanvullende zaken zoals SROI. Met ingang van 2014 komen de resultaten van de overleggen en verslagen op de regionale website.

De positie en invloed van Bouwend Nederland is toegenomen door ook over EMVI met individuele opdrachtgevers in gesprek te gaan met een wisselende selectie van deskundigen uit de achterban. Daarnaast heeft Bouwend Nederland haar positie versterkt in de discussie en ontwikkeling van past performance bij gemeenten. Hier werden in januari en mei bijeenkomsten voor georganiseerd met zowel leden als opdrachtgevers.

De marktdag voor infra is daarnaast uitgebreid door een enquĂŞte uit te schrijven onder leden om te peilen bij welke opdrachtgevers men zich zou willen presenteren. Bij die opdrachtgevers is de interesse hiernaar getoetst.

Ook is in 2013 gestart met gesprekken met DGA’s van ontwikkelende bouwers. Dit wordt in 2014 voortgezet en gebeurt naast de activiteiten van de werkgroep nieuwbouwwoningen alhoewel het onderwerp hetzelfde is. De werkgroep nieuwbouwwoningen is tweemaal bijeengekomen en discussieerde over de ontwikkeling van de nieuwbouwmarkt; nieuwe concepten, procedures en grondprijzen. Dit werk wordt gebruikt om de inhoud van het congres is 2014 te bepalen en hiervoor is bij diverse wethouders gepolst of de juiste bestuurlijke issues aan bod komen.

50

De voorbereidingen voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 zijn in mei 2013 van start gegaan. Dit resulteerde in een brief aan alle fracties in alle Zuid-Hollandse gemeenten met daarin onze input voor de verkiezingsprogramma’s. In persberichten is hier aandacht aan besteed en de fracties zijn herhaaldelijk gewezen op de beschikbare input. Eind 2013 is gestart met de analyse van het beschikbare programma’s om te bezien wat van onze input is overgenomen.

Arbeidsmarkt & Opleidingen De vier stuurgroepen zijn in 2013 allemaal bezig geweest met het scherper krijgen van de doelstellingen waaraan zij werken. Vanuit het regiobestuur is hier aandacht voor en de opmaat is gemaakt naar een Grote Doelen Dag in 2014 waarin concreet doelstellingen van de stuurgroepen worden geformuleerd die ook met de achterban kunnen worden gedeeld. Aan het begin van het jaar is de jaarlijkse Docenten Dag bij Dura Vermeer gehouden. Deze heeft enthousiaste reacties opgeleverd vanuit het onderwijsveld. Een dertigtal docenten leerde meer over BIM in de praktijk.

De najaarsledenvergadering was gewijd aan onderwijs en instroom en werd gehouden in het Schoonhovens college alwaar men discussieerde over de effecten van het ‘adopteren’ van een school. Als we onze leden kunnen verleiden allemaal een basisschool te adopteren, vergroten we de interesse van leerlingen in techniek en daarmee (op termijn) de instroom van jongeren in de bouw en infra. Maar daarmee alleen zijn we er niet.

Want we hebben daarbij ook ouders nodig die hun kinderen niet afraden om voor techniek te kiezen. Verder is het belangrijk dat het vmbo, mbo en hbo op elkaar aansluiten en dat we als branche onze invloed zo goed mogelijk inzetten op regionale kleuring van onderwijsvakken en -behoeften (keuzedeel bol-4, bijvoorbeeld). De bijdrage van de onderwijssector zelf was van belang om de leden bewust te maken van de mogelijkheden om de individuele en collectieve belangen van de sector tot hun recht te laten komen.

Sociale Zaken De individuele ondersteuning van leden bij reorganisaties was nog steeds tijdrovend. De lange winter leidde tot veel verzoeken om ondersteuning bij inkrimping van het personeelsbestand in het voorjaar. Dit leidde tevens tot een grote belasting van de Arbeidsjuridische Dienst (AJD) van UWV en daardoor vertraging in de behandeling van ontslagaanvragen.

Uit de cijfers die we hebben (dec 2012-nov 2013) blijkt: totaal aantal aanvragen 6.265 waarvan in Rotterdam behandeld 1.454 (23%) Rotterdam koploper van de zeven vestigingen; Arnhem is met 18,6% nummer twee.

Van die 1.454 hebben er 252 vertraging opgelopen (> 8 weken) = 17,3%.

Landelijk was dit 13,9%.

51

Regio Randstad Zuid

Er is tijd gevonden om aan de collectieve belangen aandacht te schenken. Zo is effectief contact gelegd met UWV om de wijze waarop ontslagaanvragen vanuit de bouwsector worden behandeld, te verbeteren.

Hierover zijn afspraken gemaakt met UWV die in 2014 tot uitvoering komen. Deze zijn vooral gericht op meer snelheid en zekerheid in het doorlopen van procedures.

Daarnaast wordt met de vakbonden en een grote Zuid-Hollandse gemeente gewerkt aan een manier om naleving van de cao te vergroten. Dit ligt in het verlengde van de campagne “Gelijk aan de streep�.

Wat positief afsteekt tegen dit economisch slechte jaar, is dat ondernemers personeelsbeleid oppakken. De training Personeelsbeleid zat in voor- en najaar vol (totaal 23 deelnemers).

Ten slotte wordt er met grote gemeenten (Den Haag, Rotterdam en Drechtsteden) gesproken over de inzet van mensen. Dit om in de toekomst het tekort op de arbeidsmarkt op te vangen. Het is nu nog weinig concreet, maar het netwerk is gelegd, zodat we elkaar straks snel weten te vinden.

52

Brancheontwikkeling

Aanbesteden en contracteren Bouwend Nederland is vrijwel bij voortduring in de weer met het ontwikkelen van nieuwe of het aanpassen van bestaande modelcontracten en algemene voorwaarden. Dat gebeurt ofwel zelfstandig, ofwel in samenspraak met andere partijen. Zo is Bouwend Nederland vertegenwoordigd in de organisaties die voor de infra, respectievelijk voor de bouw een standaardbesteksystematiek hebben ontwikkeld. Dat levert contractstukken op met bijbehorende technische en administratieve bepalingen.

AVA 2013 Aan het begin van het verslagjaar is door Bouwend Nederland de opvolger van de AVA 1992 vastgesteld. Met name voor werk in opdracht van particuliere opdrachtgevers en bedrijven blijven de AVA – naast de daarvoor ook wel gebruikte UAV – belangrijke voorwaarden. Met de nieuwe voorwaarden beschikken bouwbedrijven over voorwaarden die weer geheel up-to-date zijn. De leden zijn zowel schriftelijk als door voorlichtingsbijeenkomsten in 2013 gedetailleerd geïnformeerd over de nieuwe AVA. Verkenning juridische aspecten ketensamenwerking In het verslagjaar is samen met Aedes een begin gemaakt om te komen tot een checklist voor het opstellen van contracten voor ketensamenwerking waarbij een woningcorporatie betrokken is.

Specifiek Model-combinatiecontract De Contactgroep Bedrijfsjuristen van Bouwend Nederland heeft in het verleden belangrijke modelcontracten ten behoeve van de lidbedrijven ontwikkeld. In het verslagjaar zijn belangrijke vorderingen gemaakt met het opstellen van een modelcontract voor een specifieke situatie van het gezamenlijk door uitvoerende bedrijven uitvoeren van een opdracht. Het specifieke is dat de deelnemende bedrijven – anders dan bij een traditionele combinatie – elk hun eigen technisch specialisme hebben, waardoor ook een andere interne aansprakelijkheidsregeling moet gelden dan in geval van een traditionele combinatie. Naar verwachting komt dit model in de loop van 2014 gepresenteerd beschikbaar.

Duurzaamheid Branche Innovatie Contract (BIC) Energieneutraal bouwen Bouwend Nederland en TNO hebben in de periode 2011-2013 in kaart gebracht hoe energieneutraal bouwen vorm en inhoud kan krijgen. Dat gebeurde in het kader van het zogeheten Branche Innovatie Contract Energieneutraal Bouwen (BIC). Hierbij zijn veel verschillende workshops georganiseerd waarbij bedrijven zelf actief met concepten aan de gang zijn geweest. In 2013 is het project afgerond. De samenvatting van het BIC Energieneutraal Bouwen is op de website gepubliceerd. Deze geeft de belangrijkste resultaten weer en veel relevante links.

53

Brancheontwikkeling

Financieringswijzer Energiezuinig (ver)bouwen In 2013 is de “Financieringswijzer Energiezuinig (ver)bouwen” opgesteld.

Deze geeft een overzicht van de huidige financieringsmogelijkheden en bevat veel relevante links. Bouwbedrijven kunnen hiermee klanten adviseren die nadenken over energiezuinig (ver)bouwen.

Technisch is het mogelijk energiezuinig, neutraal of zelfs leverend te (ver) bouwen. Steeds meer mensen willen een energiezuinige comfortabele woning. Maar de financiering voor verbouwen of bouwen is lastig. Veel partijen weten de financiële mogelijkheden die er wel zijn niet te vinden.

Er bestaan diverse regelingen en financieringsconstructies energiezuinig (ver)bouwen. De informatiekaart geeft een overzicht van de financieringsconstructies voor energiezuinige nieuwbouwwoningen en verbouwingen. Naast subsidies wordt aangegeven welke tijdelijke regelingen er bestaan en welke financiële producten banken aanbieden.

De kaart wordt periodiek ge-updatet.

Duurzaam Inkopen Standpunten Bouwend Nederland vastgesteld Duurzaamheid speelt een toenemende rol in gunningen en aanbestedingen.

De overheid streeft naar 100% duurzaam inkopen. Steeds meer bouwbedrijven kopen duurzaam in. De nieuwe aanbestedingswet stimuleert het sturen op kwaliteit en duurzaamheid. In maart 2013 zijn de tien standpunten duurzaam inkopen van Bouwend Nederland vastgesteld. Deze standpunten zijn gepubliceerd op de website en de basis voor de inzet in dit dossier.

Green Deals Duurzaam Bosbeheer en Duurzaam GWW getekend Bouwend Nederland heeft twee Green Deals gesloten in 2013: de Green Deals Duurzaam Bosbeheer en Duurzaam GWW. Beide Green Deals hebben voor een deel betrekking op duurzaam inkopen. Bouwend Nederland heeft mede ondertekend omdat de uitgangspunten van de ambities van de Green Deals aansluiten op de in maart vastgestelde uitgangspunten van Bouwend Nederland.

Duurzaam materiaalgebruik In 2013 is door CE Delft het rapport “Meten is weten” in opdracht van Bouwend Nederland opgeleverd. Hierin wordt gekeken naar de milieubelasting van de bouw en waar winst te boeken valt. Duurzaam materiaalgebruik is hierbij een belangrijk aandachtspunt. Ook toetst het onderzoek een aantal beweringen over de bouw die een stuk genuanceerder liggen dan in de media geregeld terugkomen. Omdat er niet één berekeningsmethodiek bestaat en de belangen van stakeholders groot zijn, leverde het rapport erg veel discussie op. Er is daarom voor gekozen het rapport te redigeren en de uitgangspunten nog helderder uiteen te zetten. De goed bruikbare conclusies van het onderzoek gaan anders ten onder aan de discussies over de onderbouwing.

54

Duurzaamheidsinstrumenten Website met overzicht certificaten en keurmerken duurzaam bouwen Om de duurzaamheid aan te tonen, komen er steeds meer rekentools, certificaten en keurmerken in de markt. Binnen duurzaamheid worden verschillende accenten gelegd. Belangrijk is duidelijk te hebben waar voor de opdrachtgever/het project de focus ligt. En of en hoe deze vastgelegd worden. In dat verband is een website opgezet met een overzicht van certificaten, keurmerken en tools duurzaam bouwen. Inclusief een kieswijzer duurzaam bouwen. De site www.aantoonbaarduurzaam.nl was eind 2013 in concept gereed. Begin 2014 wordt deze gelanceerd.

Informatieblad BREEAM voor bouwbedrijven BREEAM-NL is een beoordelingsmethode die de duurzaamheidsprestatie van gebouwen bepaalt. Leden van Bouwend Nederland krijgen steeds vaker met de BREEAM-methodiek te maken. Daarom heeft Bouwend Nederland MAT25, een adviesbureau gespecialiseerd in duurzaam vastgoed, opdracht verleend een informatieblad BREEAM-NL voor bouwbedrijven op te stellen in 2013. Eind 2013 is het informatieblad op de website gepubliceerd met als doel: 1: Praktische BREEAM-informatie gericht op de (ontwikkelende) bouwer 2: Checklist aanbestedings-/contractstukken.

Ketensamenwerking Om het thema ketensamenwerking inzichtelijk te maken, gebruikten wij in 2013 ook weer de indeling in Goederen, Geld en Informatie. Op het gebied van goederen is het Platform logistiek in de bouw leidend geweest. Dit is een sectoraal initiatief waar ketenspelers met verschillende achtergronden, verschillende projecten hebben ingebracht voor onderzoek, maar juist ook voor praktische uitwerking. Op de innovatie-estafette van november 2013 is met de gouden driehoek (kennis, markt en overheid) een aanloop genomen naar een greendealbouwlogistiek. Deze zal in november 2014 worden gestart.

Op het gebied van informatie hebben wij onze activiteiten en betrokkenheid binnen de Bouw Informatie Raad nog verder uitgebreid. Deze raad kent een sectorbrede samenstelling. Waar eerst de focus lag op het technisch mogelijk maken van informatie-uitwisseling in de keten is dit nu uitgebreid met doelstellingen en plannen die zich richten op implementatie, koploperondersteuning en het betrekken van het onderwijs. De positieve effecten van optimalisatie van de keten in termen van informatie en goederen heeft ook impact op de geldstromen en winstgevendheid van ketenpartners.

Hiervoor zullen we in 2014 extra aandacht hebben.

55

Brancheontwikkeling

Ondernemerschap Congres ketensamenwerking in de renovatiemarkt November jl. vond in Houten een door Bouwend Nederland, UNETO-VNI en Aedes georganiseerd congres over ketensamenwerking in de renovatiemarkt plaats. Ruim honderd deelnemers uit de gehele bouwketen bezochten de bijeenkomst. Dit was de tweede keer dat dit congres werd georganiseerd.

Onder andere kwamen de voordelen die ketensamenwerking teweegbrengt aan bod. Kwaliteit, tevredenheid, veiligheid en productiviteit omhoog en kosten, tijd, bloeddruk, fouten en overlast omlaag. Het lastige van ketensamenwerking, door enkele cynici ook wel als ‘geïnstitutionaliseerde vriendjespolitiek’ betiteld, is echter dat met die andere manier van calculeren de enige ‘harde’ succesfactor van het proces benoemd is.

De aanwezigen beseften dat terdege.

Een rondgang naar kritische succesfactoren leverde met name antwoorden in de categorieën ‘elkaar gunnen’, ‘kennis delen’, ‘gelijkwaardigheid’ en ‘teambuilding’ op. Ook ‘openheid’ en ‘fouten durven toegeven en gezamenlijk oplossen’ werden veel genoemd. Eén term stak er echter met kop en schouders bovenuit. Vertrouwen is dé pijler om een goede ketensamenwerking op te zetten. Om dat te bereiken, is overleg en transparantie nodig. Veel overleg en transparantie. En daar wringt de schoen nog wel eens, want die transparantie geldt idealiter ook voor de kostprijzen en andere financiën. Net als vertrouwen komt ketensamenwerking te voet en gaat te paard.

Uit verschillende ondernemersreacties bleek dat we een dergelijke bijeenkomst moeten blijven organiseren, eventueel met nog meer ketenpartners.

Week van de Ondernemer Bouwend Nederland heeft in 2013 met spraakmakende sprekers deelgenomen aan de Week van de Ondernemer, het door MKB-Nederland georganiseerde grote ondernemerscongres. Onder leiding van Jan van Setten begon de dag bruisend van de positiviteit. Later die dag sprak Rudy Moenaert over ‘De Bouwstenen van Ondernemend Leiderschap’.

In zijn drukbezochte presentatie belichtte hij wat ondernemend leiderschap inhoudt en hoe bedrijven daarmee succesvol zijn. Daarnaast besprak hij de kracht van marketing en actiegerichtheid.

Acquisitie en financiering Verspreid over het jaar zijn twaalf bijeenkomsten georganiseerd met als centraal thema acquisitie en financiering. Het inhoudelijk deel met betrekking tot acquisitie werd verzorgd door De Bouwer & Partners, het deel over financiering door Alfa Accountants. Tijdens de bijeenkomsten werd uitgelegd hoe bij de bank intern afwegingen worden gemaakt over de kredietwaardigheid van relaties van de bank en hoe men daarover in

56

discussie gaat met klanten. Andere vragen die aan de orde kwamen, zijn: hoe wordt de rating van uw bouwbedrijf gemonitord; hoe kun je deze rating als bouwbedrijf positief be誰nvloeden en de kredietfaciliteit managen? Tips werden gegeven voor de organisatie van debiteuren- en crediteurenbewaking/financieel risicomanagement: hoe het bedrijf actief, slim financieel te (be)sturen.

Het praktische gehalte en de interactiviteit, naast de enthousiasmerende presentatie werden zeer gewaardeerd.

Modern personeelsbeleid Het menselijk kapitaal is belangrijk voor bouwbedrijven. De factor arbeid vormt een belangrijk aandeel in de toegevoegde waarde van bedrijven in de bouw- en infra-sector. In de afgelopen dertig jaar varieerde dit van 60% tot bijna 90%.

Arbeidsinkomensquote bouwbedrijven 1984 - 2012 100 95 90 85 80 75 70 65 60 55 50 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 b&u-bedrijven gww-bedrijven

1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

Arbeidsinkomensquote = aandeel van de totale arbeidskosten in de toegevoegde waarde Toegevoegde waarde = totaal van lonen, salarissen, afschrijvingskosten, rentekosten en resultaat voor belasting

Investeren in personeelsbeleid levert geld op. De verschillende activiteiten van Bouwend Nederland op het gebied van personeelsbeleid zijn gericht op het vergroten van de effectiviteit van het personeelsbeleid. In 2013 richtte Bouwend Nederland zich daarbij vooral op het verspreiden van informatie over modern personeelsbeleid en het makkelijk toegankelijk maken van deze informatie.

57

Brancheontwikkeling

Centraal staat de Handleiding Praktisch personeelsbeleid. Daarvan is inmiddels de tweede volledig gewijzigde versie beschikbaar; niet alleen in gedrukte vorm, maar ook digitaal op de website van Bouwend Nederland (inloggen via Mijn Bouwend Nederland – praktijk – personeel en arbeid).

De leergang Praktisch personeelsbeleid is gebaseerd op deze handleiding.

De belangstelling voor deze leergang blijft onverminderd groot. Ook in 2013 hebben - voor het derde jaar - weer tien groepen, met elk tussen de twaalf en vijftien deelnemers in de vijf regio’s deelgenomen aan de leergang.

Daarnaast zijn er verschillende bijeenkomsten over personeelsthema’s geweest, zowel regionaal als centraal, in Zoetermeer. Bij de organisatie van de centrale themabijeenkomsten heeft de CPV (contactgroep personeelsvraagstukken) nauw samengewerkt met een aantal secties, o.a. de sectie Bouw Groot. Dit heeft twee drukbezochte bijeenkomsten opgeleverd: de bijeenkomst HR risk-game, een managementgame over HR-beleid en –planning, en de bijeenkomst over omgaan en motiveren van achterblijvers na een reorganisatie.

In 2014 zal Bouwend Nederland zich verder richten op het ontwikkelen van HR-middelen om de effectiviteit van het personeelsbeleid in de bedrijven te vergroten en vooral te meten.

Veiligheid De kadernota Veilig en Gezond Samenwerken is vastgesteld door het bestuur en het algemeen bestuur van Bouwend Nederland. Daarmee zijn het beleidskader en de actieagenda voor de komende jaren vastgesteld.

Belangrijke thema’s zijn arbeidsveiligheid en constructieve veiligheid.

De grotere bedrijven hebben een aparte werkgroep opgericht om de veiligheid te bevorderen. Doel is het maken van concrete afspraken die leiden tot substantieel minder ongevallen en incidenten.

Tegen dezelfde achtergrond is er regionaal gestart met een pilot ‘Leren van ongevallen’. De pilot had tot doel om casuïstiek te linken aan de wettelijke en sectorale regels en bedrijven te laten leren van elkaar. Daarbij zijn bedrijven bekend gemaakt met de branchetools.

Om bedrijven in staat te stellen de coördinatie- en toezichtstaak beter te vervullen, is er gestart met het actualiseren van de ARBOUW-tool: de ‘Digitale V&G Planner’.

Bouwend Nederland bepleit al langer het belang van veiligheid in de ontwerpfase. Belangrijk is dat de Inspectie niet alleen maar projectmatig de rol van de opdrachtgever bekijkt, maar in de toekomst vooral meer structureel. Dit heeft tot succes geleid. De Inspectie is gestart met integrale controle, waarbij ook naar de veiligheid in het ontwerp wordt gekeken.

Het Aanbestedingsinstituut voerde een pilot uit om bestekken te

58

onderzoeken op veiligheid. De resultaten zullen begin 2014 bekend worden.

De onderwerpen die bekeken zijn, zijn vooraf afgestemd met de Inspectie SZW (GWW).

Weliswaar is het Bouwend Nederland niet gelukt om een minor te realiseren op gebied van veiligheid (modulaire aanvullende hbo-opleiding). Maar onze acties zijn wel opgemerkt door het ministerie van SZW. Bouwend Nederland heeft de funderingsbranche ondersteund om meer aandacht te geven aan geluid in de ontwerpfase in discussies met Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat heeft nu een handzaam overzicht van funderingstechnieken om met geluid beter rekening te kunnen houden, vooral in ontwerpfase.

Ten slotte is er een onderzoek van cao-partijen over ‘UTA-werkdruk’ begeleid. TNO heeft sessies georganiseerd met uitvoerders over werkdruk in de bouw. De aanbevelingen worden op sectorniveau door ARBOUW vertaald in een praktische aanpak. Het project/de pilot Gezond Bedrijf met SZW is daarnaast verder voortgezet. Daarbij zijn leer van elkaarbijeenkomsten georganiseerd. Die ervaringen worden in 2014 gebruikt voor een regionale (pilot) bijeenkomst Duurzame Inzetbaarheid voor leden van Bouwend Nederland.

Onveiligheid bouwplaatspersoneel, 2005-2012 16% 15% 14% 13% 12% 11% 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Onveilige situaties Veiligheid is niet in orde Onvold. tech. en organ. veiligheidsmaatregelen Ongeval op de bouwplaats

59

Brancheontwikkeling

Onderwijs & arbeidsmarkt Sectorplan Minister Asscher van SZW stelt 600 miljoen euro beschikbaar voor sectorplannen, om werkloosheid tegen te gaan en werkzekerheid te bevorderen.

De plannen zijn gebaseerd op cofinanciering. Onze sector is van mening dat we werk nodig hebben in plaats van banenplannen, maar wilde geen overheidsgeld op de plank laten liggen. De wens is om via het sectorplan leerwerkplekken voor jongeren te realiseren en de duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers te vergroten. De bouw- en infrasector heeft op 14 oktober 2013 een sectorplan Bouw en Infra 2014-2015 gepresenteerd.

Dit plan houdt in een investering van 120 miljoen euro in twee jaar, waarbij onder meer leerlingen begeleid worden van werk naar werk, leerwerkplekken voor jongeren tot 27 jaar worden gerealiseerd en initiatieven worden ontwikkeld voor de stimulering van mobiliteit van oudere werknemers.

Voor de Driejarige Vakopleiding, een bol/bbl-opleiding, wordt conform de afspraak met het ministerie een aanvullende aanvraag ingediend.

VMBO VNO NCW/MKB Nederland heeft, met medewerking van Bouwend Nederland, het onderzoek Naar een versterkt Vmbo laten uitvoeren.

Doel is om met de gezamenlijke branches het Vmbo (de basisopleiding van een groot deel van onze vakkrachten) te verbeteren en aantrekkelijker te maken. Een aantal aanbevelingen, zoals het ontwikkelen van een soort Citotoets waarmee praktische vaardigheden worden getest, worden momenteel door OCW onderzocht.

Mbo/hbo Onderzoek beroepenveldcommissies Bouwend Nederland heeft een onderzoek laten uitvoeren naar het functioneren van beroepenveldcommissies. Een goed functionerende beroepenveldcommissie draagt bij aan betere aansluiting tussen mbo, hbo en bedrijfsleven, aan de zichtbaarheid van de uitvoerende bouw op met name hogescholen, en aan betere inzetbaarheid van afgestudeerde mbo’ers en hbo’ers. Het eerste exemplaar is 4 april 2013 in het Bouwhuis uitgereikt aan Hans Schutte, directeur-generaal hoger onderwijs bij OCW. De beleidsadviseurs uit de regio hebben vervolgens met het onderzoek als uitgangspunt het aantal aannemers in de beroepenveldcommissies vergroot.

Driejarige Vakopleiding Bouwend Nederland heeft in nauwe samenwerking met de Vakgroep Opleidingsbedrijven besloten tot een onderzoek naar de verschillende opleidingsmodellen in het mbo. Doel was om overeenstemming te bereiken over toekomstbestendig opleiden in de bouw- en infrasector. Het resultaat was een rapport met daarin in kaart gebracht de verschillende opleidingsmodellen, van bol tot bbl en de variaties daartussen. Bouwend Nederland en de Vakgroep Opleidingsbedrijven hebben, met brede steun van de achterban, de Driejarige Vakopleiding omarmd. Dit opleidingsmodel is een variatie tussen bol en bbl, in drie jaar, met als inzet uitstroom op

60

niveau 3. Het voordeel van dit model is dat leerlingen, die op het vmbo steeds minder praktijkgericht onderwijs krijgen, op het mbo eerst een of twee jaar bol-onderwijs ontvangen. Het aantal stage-uren in deze jaren wordt maximaal benut en uitgevoerd door de opleidingsbedrijven. Het vereist wel een goede samenwerking met het ROC. Op landelijk niveau zijn gesprekken gevoerd met MBO Raad, OCW en Fundeon.

Instroomwebsite Op 4 april is in het Bouwhuis met een druk op de knop door Tanja Jadnanansing, lid van de Tweede Kamer en actief promotor van meer techniek in het onderwijs, de Instroomwebsite van Bouwend Nederland van start gegaan: http://www.bouwendnederland.nl/speerpunten/onderwijs/ sub/instroom. Bouwend Nederland wil op deze manier de vele verschillende initiatieven om de instroom van jongeren in de sector te bevorderen, onder de aandacht van de leden brengen. Op de website is te zien waar welke activiteit plaatsvindt, al of niet met andere technische sectoren.

Ook is onderscheid gemaakt tussen de verschillende onderwijsniveaus, van basisonderwijs tot en met universiteit.

61

Brancheontwikkeling

Techniek Torens Bouwend Nederland heeft in iedere regio aan twee basisscholen het Klokhuis Bouwt-pakket geschonken. Het pakket bevat informatie over het bouwen van een huis en alles wat daarbij hoort. Doel is leerlingen al op jonge leeftijd te interesseren voor de (bouw)techniek. Actieve leden van Bouwend Nederland hebben de pakketten uitgereikt, die in alle gevallen met groot enthousiasme zijn ontvangen.

Toen Elco Brinkman in juni 2013 zijn voorzitterschap beĂŤindigde, heeft hij namens Bouwend Nederland als afscheidscadeau nog eens dertig Klokhuis Bouwt-pakketten nagelaten aan het basisonderwijs. Deze speciale Brinkmaneditie zag er prachtig uit, geheel in stijl van de Techniek Torens.

62

Social Return Nadat in 2012 de Handleiding Social Return voor ondernemers was uitgebracht, is er in 2013 door TNO en Bouwend Nederland gewerkt aan een Informatieblad SR voor opdrachtgevers. Dit informatieblad is in september door Maxime Verhagen aangeboden aan de VNG. Hierin zijn de belangrijkste wensen van Bouwend Nederland op SR-gebied verwoord: inzetten van SR door goed overleg en het streven naar een win-win-winsituatie voor zowel de gemeente als de opdrachtnemer én de persoon in kwestie.

In het najaar van 2013 werden de prestatieladders van TNO en Vernieuwing Bouw tot één PSO Bouw samengebracht. De ladder is nu zowel geschikt voor het mkb als voor het grootbedrijf. Verschillende, met name grotere, opdrachtgevers gaven aan dat zij van deze nieuwe ladder gebruik willen maken bij de aanbesteding. Bouwend Nederland is actief bij de verdere ontwikkeling van deze ladder.

Sociale wetgeving Op basis van het in april 2013 gesloten sociaal akkoord nam en neemt het kabinet nieuwe initiatieven om stelselwijzigingen door te voeren in het ontslagrecht, de WW en de Ziektewet. Deze stelselwijzigingen moeten leiden tot een besparing op overheidsuitgaven en het stimuleren van de arbeidsparticipatie. Bouwend Nederland heeft vanaf de totstandkoming van het sociaal akkoord aangegeven dat het totale pakket aan maatregelen (m.b.t. transitievergoedingen, WW-premies en opzegtermijnen) macro gezien niet duurder zou mogen worden dan nu het geval is. Eerste analyses tonen aan dat er misschien wel sprake is van een vereenvoudiging, maar niet van een kostenbesparing of een verlaging van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Bedrijven – en met name dat deel van de (mkb-) ondernemingen dat op dit moment veelal geen ontslagvergoedingen betaalt – zullen dat in de toekomst wel moeten gaan doen, terwijl WW-premies gaan stijgen. Voor veel ondernemingen betekenen de wetswijzigingen dat er sprake zal zijn van een lastenverzwaring. Dit geldt ook voor de maatregelen die worden getroffen in de modernisering van de Ziektewet.

Dit zal leiden tot een gedifferentieerde premie voor werknemers met een tijdelijk dienstverband die tijdens of kort na hun vertrek bij de werkgever ziek worden en op dat moment geen nieuwe werkgever hebben.

Bouwend Nederland vindt dat de maatregelen op het gebied van de sociale zekerheid het ondernemen met personeel dermate duur en dus onaantrekkelijk maken, dat men min of meer gedwongen wordt heil te zoeken in uitzend-, payroll- en/of zzp-constructies. Dit is echter nu juist een beweging die het kabinet wil kantelen (‘vast minder vast’ en ‘flexibel minder flexibel’). De maatregelen zouden dus contraproductief kunnen gaan werken.

63

Brancheontwikkeling

Bouwend Nederland zal in de lobby haar visie en wensen voor lasten(druk) beperking, uitvoerbare regelingen en kostenbeheersing blijven uitdragen om de schade voor de ondernemingen te beperken. Tegelijkertijd zal Bouwend Nederland de leden tijdig voorlichten over de wetswijzigingen, de maatregelen en de gevolgen daarvan.

Fiscale special De leden zijn in november 2013 wederom geïnformeerd over actuele ontwikkelingen op fiscaal gebied via de Fiscale Special van Bouwend Nederland. Deze brochure is ook via onze website te downloaden. In december is er nog een leaflet met fiscale eindejaarstips verschenen.

Bouwend Nederland Rekentool Werkkostenregeling Vanaf 1 januari 2015 gaat er een nieuw regime gelden voor vergoedingen en verstrekkingen aan werknemers. De Werkkostenregeling, die dan drie jaar lang op vrijwillige basis kon worden gehanteerd door bedrijven, wordt dan verplicht. Om de lidbedrijven goed te kunnen voorbereiden op dit nieuwe fiscale regime heeft Bouwend Nederland een digitale rekentool ontwikkeld. Hiermee kunnen bedrijven de overgang naar de werkkostenregeling gemakkelijker maken. De rekentool, exclusief voor leden van Bouwend Nederland, is ook via onze website te gebruiken.

Update WKa-tool De wet- en regelgeving op het gebied van wettelijke ketenaansprakelijkheid is omvangrijk en complex. Bovendien zijn er vaak wijzigingen. Daarom is de digitale handleiding WKa voor de leden van Bouwend Nederland in 2013 opnieuw geactualiseerd en is er een speciale zeer gebruiksvriendelijke versie voor leden beschikbaar. Deze versie is te vinden op het besloten gedeelte van de website van Bouwend Nederland.

Weerspecial De geactualiseerde digitale weerspecial verscheen begin november. Bedrijven worden geïnformeerd over de mogelijkheden om de gevolgen van onwerkbaar weer te beperken.

Daarnaast werd het verzekeringsproduct van Celsius Pro weer aangeboden. Op de website van Bouwend Nederland is de weerspecial 2013 te vinden. Bouwend Nederland heeft ondersteuning geboden bij het oplossen van enkele ‘weerincidenten’, waarbij discussies ontstonden over rechten en plichten van werkgevers en werknemers bij onwerkbaar weer.

64

65

Secties

Sectie Bouw Klein In 2014 werd een aantal bouwbuffetten gehouden. Deze bouwbuffetten werden bijzonder goed gewaardeerd, en zullen dan ook in 2014 weer worden aangeboden. Enkele onderwerpen waren ‘focus op de klant’ en ‘visualiseren met BIM’. Door dit soort onderwerpen die binnen het grotere bedrijf eerder worden geadopteerd, aan te bieden, zorgen we er mede voor dat de con-currentiepositie van het kleine bouwbedrijf niet verder achter raakt. Ook stelden wij vast dat er meer duidelijkheid moet komen over de behoefte aan ondersteuning die onze leden hebben. Dit onderzoek en de uitwerking vinden plaats in 2014.

Sectie Bouw Midden De sectie telde zo’n 700 leden. Begin 2013 hebben tientallen leden in workshops het thema Ketensamenwerking besproken en voor hun eigen bedrijf verder uitgewerkt. Een van de centrale vragen was “Hoe selecteer ik de juiste ketenpartners?”. Ketensamenwerking op de renovatiemarkt, een belangrijk aandachtsgebied in de sectie, beleefde met het congres rond dit thema in november een hoogtepunt. Het congres dat samen met Aedes en UnetoVNI alsook de sectie Bouw Middelgroot werd georganiseerd, bleek een succes en trok een ruim honderd deelnemers. De sectievergaderingen stonden in het teken van de nieuwe website van BNL en het actieplan Vernieuwend Verbinden.

In de BouwBuffetbijeenkomsten, die samen met de sectie Bouw Klein werden georganiseerd, konden de deelnemers naast het plenaire gedeelte onder de titel ‘Waarom kiezen klanten voor uw bedrijf?’ kiezen uit vier workshops met de veelzeggende titels: ‘Goed werk, waar haal je het vandaan?’, ‘Hoe krijg ik mijn geld op tijd binnen?’, ‘Duurzaamheid; ook een kans voor de MKB bouwers?’ en ‘Zien is geloven; hoe visualisatie u helpt uw verkoopkans te vergroten’.

De bijeenkomsten kregen een mooie waardering van 7,4. De leden wisten opnieuw goed de weg te vinden naar Bouwend Nederland Advies. De meeste vragen hadden betrekking op de cao, arbeidsrecht, fiscale zaken en bouwrecht civiel. Ledenvoordelen, waarmee gezamenlijk meer geld wordt verdiend dan er aan contributie wordt uitgegeven, blijven populair bij de leden van Bouw Midden. Ruim 95% betrekt een of meerdere ledenvoordelen. Dat komt neer op gemiddeld vier ledenvoordelen per be-drijf. De populairste voordeelcontracten zijn contracten op het gebied van Personeel & Organisatie, Schadeverzekeringen en Financiële & Overige diensten.

Sectie Bouw Middelgroot De Sectie Bouw Middelgroot heeft zich in 2013 toegelegd op de volgende thema’s: -

Aanbesteden en contracteren

- Ketensamenwerking -

Volume en marktontwikkelingen.

Over deze onderwerpen zijn gedurende het jaar verschillende activiteiten georganiseerd.

66

Aanbesteden en contracteren Ontwikkeling Leidraad UAV GC voor bouwbedrijven Bouwbedrijven krijgen vaker te maken met geïntegreerde contracten (UAV GC). Voor de bedrijfsvoering van bouwbedrijven is het werken met UAV GC-contracten ingrijpend. Het proces kost veel moeite om te doorlopen en daarmee tijd en geld. De risico’s (bijvoorbeeld: vergunningen, deugdelijkheid ontwerp, bodemgesteldheid) worden gemakkelijk bij de opdrachtnemer gelegd. Maar deze nieuwe contractvormen, waarbij ontwerp en onderhoud in de opdracht zitten (UAV GC), bieden ook nieuwe kansen in de markt.

Een aantal middelgrote bouwbedrijven geeft aan een proactieve rol te willen, waarbij ze hun opdrachtgever helpen om samen vorm te geven aan een UAV GC. Daarom heeft het bestuur in 2013 besloten een (digitale) handleiding UAV GC voor bouwbedrijven op te stellen.

Doel Leidraad UAV GC-contracten: - Praktische ondersteuning van leden bij efficiënter inschrijven en efficiëntere procesbeheersing tijdens de uitvoering UAV GC. - Praktische ondersteuning van UAV GC in het acquisitieproces.

Het is een gecombineerd project met het dossier Contracteren en aanbesteden. Oplevering is in het eerste kwartaal van 2014. In 2014 wordt hier in de vorm van een studiemiddag een vervolg aan gegeven.

Ketensamenwerking 15 maart Voorjaarsvergadering BIM: “Hoe haal je meer business uit BIM?”.

Veel leden van de sectie Bouw Middelgroot zijn bezig met BIM of oriënteren zich hierop. De voorjaarsvergadering stond in het teken van BIM: “Hoe haal je meer business uit BIM?”. Rode draad vormde het rapport “BIM Business” (ABN AMRO, Bouwend Nederland 2012). Dit rapport gaat in op het verdienen aan BIM: mogelijke nieuwe markten en product-marktcombinaties.

De voorjaarsvergadering was met 53 leden goed bezocht (33% van de bedrijven) en werd goed gewaardeerd. Opvallend was dat met name de presentatie en rondleiding van de architect hoog gewaardeerd werden.

Aangegeven werd dat juist de visie van ketenpartners interessant is. Het bestuur zet hier in 2014 nog meer op in.

29 november: Vervolgcongres “Ketensamenwerking in de renovatiemarkt” Woningbouwcorporaties zijn een belangrijke opdrachtgever van de sectie.

In 2012 is samen met Aedes, Uneto-VNI en de sectie Bouw Midden een succesvol congres “Ketensamenwerking in de renovatiemarkt” georganiseerd. Hier werd door bouwbedrijven en corporaties gediscussieerd over ketensamenwerking. Op 29 november 2013 is door Aedes, Uneto VNI en Bouwend Nederland een, wederom succesvol, vervolg op het congres in 2012 georganiseerd. Leden van de sectie Bouw Middelgroot en de sectie Bouw Midden zijn hiervoor uitgenodigd, alsmede de ketenpartners vanuit Aedes en Uneto VNI. Er waren ruim honderd deelnemers.

67

Secties

Volume en marktontwikkelingen 3 december: Studiemiddag “Particulier zorgvastgoed”

Een relatief gunstige deelmarkt betreft zorgvastgoed. Het EIB heeft in 2012 in opdracht van Bouwend Nederland het rapport “Bouwen voor de zorg” opgesteld. De conclusies uit deze analyse zijn gepresenteerd.

De directeur Healthcare van DTZ Zadelhoff heeft de visie vanuit de investeerders gepresenteerd en een middelgroot bouwbedrijf heeft zijn visie op de deelmarkt gegeven. Een andere middelgrote bouwer heeft samen met zijn opdrachtgever een bestaand project toegelicht. Op verzoek van het bestuur betrof het een studiemiddag: veel praktische informatie in korte tijd. De opkomst was groot: 65 deelnemers, en de bijeenkomst werd hoog gewaardeerd.

17 oktober: Najaarsbijeenkomst “Hoe neem je de regie op het onderhoudsproces?”

Veel bouwbedrijven streven naar een waardevolle langdurige relatie met opdrachtgevers. Een relatie waar, naast de bouw, ook beheer en onderhoud worden besproken. Opdrachtgevers hebben ook veel te winnen bij het onderbrengen van meerdere werkzaamheden bij een betrouwbare bekende partij. De najaarsbijeenkomst van de Sectie Bouw Middelgroot stond daarom in het teken van de voordelen voor de bouwer en de opdrachtgever van meerjarige onderhoudsplannen. De najaarsvergadering was met 61 leden goed bezocht (38% van de bedrijven).

De Technische Excursie 2013 In juli is het stationsgebied Utrecht, het grootste binnenstedelijke bouwproject van Nederland ooit, bezocht. De technische aspecten en de voortgang in het huidige economische klimaat werden toegelicht door het verantwoordelijke projectbureau. Daarnaast werd het nieuwe gebouw van de Rabobank bezocht. Hier gaf de architect een lezing en rondleiding waarbij o.a. duurzaamheidsconstructies werden toegelicht. De excursie werd goed gewaardeerd op inhoud en sfeer. De opkomst van 18 leden (11% van de bedrijven) was laag. Het bestuur stelt voor volgend jaar de excursie te combineren met een andere sectie of te laten vervallen.

68

Sectie Bouw Groot De ledengroep Bouw Groot bestaat uit bedrijven in de Burgerlijke- en Utiliteitsbouw (B&U) met een jaaromzet van meer dan 50 miljoen euro.

Dit zijn 57 bedrijven (2% van het totale ledental). Het totale omzetvolume beloopt circa 50% van het totaal van de cumulatieve omzet van de lidbedrijven. Het ledenaantal is de laatste jaren redelijk constant: geen nieuwe toetreders, relatief weinig faillissementen en een enkele opzegging.

Het afgelopen kalenderjaar waren faillissementen te betreuren bij BVR, Deurwaarder en Slavenburg. Delen van (actviteiten van) deze bedrijven zijn/ worden overigens overgenomen door andere bedrijven binnen de vereniging.

Bouw Groot heeft zich in 2013 toegelegd op de volgende hoofdthema’s: - Ketenintegratie - Arbeidsmarkt - Duurzaamheid.

Over deze onderwerpen zijn gedurende het jaar verschillende activiteiten geagendeerd. Helaas bleek de belangstelling in een aantal gevallen dusdanig laag, dat is besloten de bijeenkomsten te schrappen. Dit roept een aantal vragen op, maar vastgesteld kan worden dat we met de bestaande werkwijze onvoldoende in staat blijken te zijn de relevante functionarissen te bereiken. Dit geeft de roep om verder maatwerk alleen maar meer voeding. Aan het begin van het jaar is in samenwerking met UNETO-VNI een zeer succesvolle Marktdag Defensie georganiseerd.

Inclusief organisatoren en presentatoren waren over de gehele dag in totaal 162 mensen aanwezig. De voorjaarsvergadering over het thema Arbeidsmarkt was goed bezocht met ruim 40 deelnemers. In een interactieve workshop.

Gebruik website De websitestatistieken laten zien dat per ultimo november 33% van de bedrijven een inlogcode heeft aangemaakt.

69

Secties

Ledenvoordelen Van alle leden binnen Bouw (en Infra) Groot maakt 100% gebruik van de Bouwend Nederland-ledenvoordelen. 41% realiseert hiermee zelfs meer korting dan dat er aan contributie wordt betaald en verdient dus op het lidmaatschap.

Sectie Infra Klein In 2013 zijn door de sectie Infra Klein twee landelijke bijeenkomsten georganiseerd. Daarnaast zijn ledenbijeenkomsten in de regio georganiseerd samen met de infraplatforms en de regio’s. Samenwerking was en is noodzakelijk om de kennis en informatie ook bij de kleine infrabedrijven te brengen.

In het najaar heeft het bestuur zijn ideeën over de functie van het bestuur en de sectie passend in de gedachten van het actieplan Vernieuwend Verbinden aan de leden voorgelegd. Tijdens de ledenvergadering in november is hiermee ingestemd. In 2014 zal de implementatie hiervan plaatsvinden.

In het voorjaar is een enquête onder de leden gehouden om inzicht te verkrijgen in het wel en wee van de bedrijven.

Landelijke bijeenkomsten Voorafgaand aan de ledenvergaderingen in het voor- en najaar hebben de deelnemers aan deze bijeenkomsten een project bezocht. In maart 2013 is een bezoek gebracht aan de verlegging van de Zuid-Willemsvaart. In de hierop aansluitende ledenvergadering is naast een aantal huishoudelijke zaken ingegaan op de lobbyactiviteiten van Bouwend Nederland en de introductie van de nieuwe website van Bouwend Nederland.

In het najaar van 2013 is deze formule wederom toegepast.

Er is een bezoek gebracht aan de Florijnas in Assen. Daarna vond de leden-vergadering plaats, waarin uitvoerig is ingegaan op het actieplan Vernieuwend Verbinden. Hierin is onder meer bepaald dat de functie van brancheontwikkeling niet meer bij de sectie zal worden neergelegd. Deze taak wordt opgepakt door de vakgroepen.

Over de resterende taak van de sectie en het bestuur heeft het bestuur zijn zienswijze neergelegd. Hierin is onder meer vastgelegd dat de sectie haar functie van het voordragen van kandidaten voor het bestuur en het algemeen bestuur van bouwend Nederland zal blijven vervullen.

Daarnaast zal het bestuur het klankbord zijn voor de Infra Kleinleden en een scharnierfunctie vervullen tussen de besturen van Bouwend Nederland en de leden. Zij ziet het als taak activiteiten te initiëren die vervolgens in de regio’s en vakgroepen kunnen worden opgepakt. De leden hebben ter vergadering ingestemd met het actieplan en de door het bestuur voorgenomen uitwerking hiervan.

70

Bijeenkomsten in de regio In de regio is in samenwerking met de sectie Infra Klein aandacht geschonken aan verschillende onderwerpen. Zo is er een bijeenkomst in Randstad Noord georganiseerd over prestatie-inkoop door de sectie Infra Klein en het infraplatform. Groot voordeel was dat zowel het midden- en kleinbedrijf als het grootbedrijf in discussie ging over de wijze waarop zij samen dit proces in kunnen gaan. Het systeem van prestatie meten, dat in Zuid-Holland is ontwikkeld, is van belang voor infrabedrijven die zich richten op de onderhandse markt. Bij goed presteren komen zij namelijk eerder in aanmerking om te worden gevraagd om in te schrijven. Ook biedt dit de mogelijkheid om als aannemer in nauw contact te treden met de voornamelijk gemeentelijke opdrachtgevers die dit systeem toepassen. Voor deze bijeenkomst, georganiseerd door de regio Randstad Zuid en sectie Klein, waren zowel opdrachtgevers als aannemers uitgenodigd. Met de inwerkingtreding van de nieuwe aanbestedingswet is ook het onderwerp EMVI zeer actueel. In nauwe samenwerking met het Aanbestedingsinstituut en de regio’s zijn in het najaar van 2013 workshops georganiseerd over de nieuwe aanbestedingswet en de wijze waarop moet er worden omgegaan met EMVI. Deze bijeenkomsten zijn primair bedoeld voor die medewerkers die (bijna) dagelijks met de nieuwe richtlijnen moeten werken.

Enquête sectie Infra Klein In april 2013 is via de digitale snelweg een enquête verspreid onder de leden van de sectie Infra Klein. Het doel van deze enquête was om inzicht te krijgen in de situatie waarin de bedrijven zich op dat moment bevonden en de verwachtingen voor de toekomst. Hieraan gekoppeld waren enkele vragen om na te gaan over welke onderwerpen de leden nader geïnformeerd wilden worden. De enquête is verspreid onder alle leden van de sectie Infra Klein. Het aantal terugontvangen berichten was ondanks een herinnering te laag om aan de resultaten conclusies te verbinden. Ook was het beeld zeer verschillend, ongeacht de bedrijfsgrootte. Het bestuur heeft daarom gemeend geen conclusies te moeten verbinden aan de resultaten en deze ook niet naar buiten te brengen.

Sectie Infra Midden De sectie Infra Midden telde in 2013 ruim vijftig leden. De activiteiten en bijeenkomsten van de sectie stonden dit jaar in het teken van verandermanagement, vernieuwend aanbesteden en het Actieplan Vernieuwend Verbinden. De technische excursie ging dit jaar naar De Haak om Leeuwarden. Onderdeel van deze excursie was een ontvangst op het projectbureau. Hier is met de provinciale projectdirecteur van De Haak om Leeuwarden van gedachten gewisseld over aanbestedingsvormen en de afwegingen voor een publieke opdrachtgever om een project met ‘UAV-gc’ in de markt te zetten. ’s Avonds is door de sectormanager van de ING stilgestaan bij hun visie op het financieren van de infrasector.

71

Ledenservice

Bouwend Nederland Advies Helpdesk In 2013 zijn door Advies ruim 13.000 vragen van leden behandeld en geregistreerd. Het gaat daarbij om vragen over uiteenlopende onderwerpen. Van Arbeidsrecht tot Aanbestedingen en van Bouwrecht tot cao-uitleg. Zowel kleine als grote leden weten Advies goed te vinden.

De bulk van de vragen wordt gesteld door het mkb in de bouw. Dat is ook verreweg de grootste groep leden. Infraleden weten Bouwend Nederland Advies gemiddeld per bedrijf net wat vaker te vinden.

Verdeling naar onderwerp

van ruim 13000 vragen aan Advies in 2013

47% Arbeidsrecht / CAO / soc. zekerheid 16% Fiscale zaken 16% Overige onderwerpen 7% Aanbestedingen 14% Bouwrecht

Verdeling vragen Advies naar secties bouw en infra

84% Bouw 16% Infra

Verdeling vragen advies binnen de Bouw secties

10% 16% 37% 37%

72

A. Bouw Groot B. Bouw Middelgr.

C. Bouw Middel D. Bouw Klein

Verdeling vragen advies binnen de Infra secties

11% 27% 62%

A. Infra Groot B. Infra Midden C. Infra Klein

Gemiddeld aantal vragen per bedrijf in 2013, per sectie 35,0 29,4

30,0 25,0 20,0 15,0

12,4 10,1

10,0

7,2 4,0

5,0

2,5

1,4

0,0 A. Bouw Groot

B. Bouw Middelgr.

C. Bouw Midden

D. Bouw Klein

A. Infra Groot

B. Infra Midden

C. Infra Klein

Cursussen In 2013 is aan 450 medewerkers van lidbedrijven een dagcursus gegeven.

Het ging hierbij om cursussen over EMVI en de nieuwe Aanbestedingswet, over Bouwrecht en over de Wet ketenaansprakelijkheid. Cursisten waren opnieuw zeer positief over de inhoud en kwaliteit van de cursussen van Bouwend Nederland Advies.

Betaalde dossiers Bouwrecht Er zijn 91 nieuwe bouwrechtdossiers aangemeld bij Bouwend Nederland Advies in 2013. Hierin worden werkzaamheden verricht door specialisten tegen een tarief van 100 euro/uur. Het gaat daarbij om discussies over oplevering, meer/minderwerk, garantie en dergelijke. 73 dossiers werden afgesloten. Uit de evaluatie bleek dat het gemiddelde rapportcijfer voor onze dienstverlening ruim een 8 bedraagt!

Waarom betaalde dienstverlening?

Dankzij de betaalde dienstverlening betalen leden die gebruikmaken van de cursussen en de dossiers hiervoor. Andere leden niet. De drie specialisten Bouwrecht van Bouwend Nederland drukken daardoor niet op de contributie. Ze zijn wĂŠl voor alle leden met eerstelijns vragen gratis bereikbaar! In 2013 gebeurde dat 1562 maal.

73

Ledenvoordelen

Het gebruik van de ledenvoordelen is groot. 85% van de leden maakt inmiddels gebruik van een of meerdere ledenvoordelen. Een derde verdient hiermee zelfs de gehele contributie terug.

De ledenvoordelen staan ook steeds vaker op de agenda van de algemene ledenvergaderingen bij de afdelingen van Bouwend Nederland.

Bij meerdere afdelingen zijn presentaties gehouden, toegespitst op het gebruik van de ledenvoordelen door de leden van de betreffende afdelingen.

In 2013 hebben we een aantal nieuwe ledenvoordelen toegevoegd waarnaar veel vraag was bij de leden. Zo heeft het nieuwe inkoopcollectief EnergyDeal direct na introductie een groot aantal aanmeldingen ontvangen. Ook zijn er nieuwe ledenvoordelen gesloten die aansluiten op ontwikkelingen waar onze leden in 2014 mee te maken krijgen. Zo gaan overheidsdiensten dit jaar over op e-Herkenning. Bouwend Nederland heeft hier inmiddels een ledenvoordeel voor kunnen afsluiten.

Op het gebied van de sociale zekerheid zijn er veel veranderingen op komst. Deze onzekerheden hebben de onderhandelingen voor ledenvoordelen op het gebied van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid bemoeilijkt. Ondanks de terughoudendheid bij verzekeraars is het gelukt de verzuimmantels en de mantel voor WGA-eigen risicodrager te verlengen tegen concurrerende condities. Daarbij is ook het verzuimloket met ArboDuo voordeliger geworden en zijn de afspraken aangescherpt.

Om de leden m.b.t. zzp’ers meer zekerheid te bieden in het kader van de Wet Ketenaansprakelijkheid en de Wet Arbeid Vreemdelingen en de leden te ontzorgen, zijn twee nieuwe ledenvoordelen geïntroduceerd: certificering via ZZP-erkend en het vraagen aanbodplatform zzpvakmensen.nl. Met zzpvakmensen.nl kunnen bouwbedrijven rechtstreeks in contact komen met zzp’ers die voldoen aan de vereiste kwaliteiten en waarbij de identiteit en documenten worden gecontroleerd. Zzpvakmensen.nl is een initiatief van de opleidingsbedrijven binnen Bouwend Nederland.

Na het beter leesbaar maken van de polisvoorwaarden van de Bouwend Nederland B&U CAR- en aansprakelijkheidsverzekeringen zijn de voorwaarden voor het Bouwend Nederland Infrapakket onder handen genomen. Deze worden in de loop van 2014 geïntroduceerd.

74

Financieel draait de afdeling Ledenvoordelen positief. Alle kosten die voor ledenvoordelen worden gemaakt, worden betaald uit de ontvangen marketingvergoedingen van de leveranciers. Het overschot wordt toegevoegd aan de algemene middelen van Bouwend Nederland.

75

Communicatie

In het kader van haar actief mediabeleid ter ondersteuning van haar doelen, is Bouwend Nederland ook in 2013 veelvuldig online en offline via free publicity in het nieuws geweest. In 2013 heeft Bouwend Nederland 42 persberichten verstuurd via PersManager en 29 (ook) via het ANP. Mede daardoor is de zichtbaarheid van Bouwend Nederland enorm vergroot.

In 2013 is de vereniging online 35.000 keer genoemd. Dat betreft in 4900 gevallen meldingen op nieuwssites en websites van andere media, waarvan in 3700 gevallen Bouwend Nederland zónder de naam van de voorzitter(s) vermeld is. De invloed van sociale media in de zichtbaarheid van de vereniging is enorm; ruim 30.000 tweets. De mediawaarde die hieraan toegekend kan worden is 11,2 miljoen euro! Anders gezegd; deze mate van exposure kost 11,2 miljoen euro wanneer je dit met advertenties wil bereiken. In Cobouw kwam Bouwend Nederland bijna twee keer per dag (420 keer op jaarbasis) voor in de redactionele kolommen. Niet in de laatste plaats door het gasthoofdredacteurschap van Maxime Verhagen op 9 december. Vanaf 2010 is Bouwend Nederland steeds vaker op nieuwssites en sociale media te vinden, zo laat onderstaand figuur goed zien: 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2010

2011

2012

2013

Gevonden webpagina’s Hits op nieuwssites

Top 5 berichten in de media: Week 06

2e week februari Bekendmaking Maxime Verhagen als nieuwe voorzitter

Week 22

laatste week mei BNR Bouwdag (‘1 miljard op de plank’) en Dag van de Bouw

Week 04

2e week januari Commentaar op infra-bezuinigingen

Week 07

2e week februari Commentaar op Woonakoord, laag btw-tarief

Week 23

1e week juni Nawerking ‘1 miljard op de plank’ en Dag van de bouw

Vermeldenswaard zijn verder de weken 41, 42, 43 (7 – 27 oktober) die aaneensluitende hoge scores te zien gaven vanwege onze alarmerende berichten over bezuinigingen op regionale infra, de kwaliteit van scholengebouwen, de berichtgeving over langere lage btw en het aanbieden van het Sectorplan.

76

Scores De Bouw maakt het De regionale publiciteitscampagne ‘De Bouw maakt het’ is op 1 november 2012 gestart en eindigde op 31 mei 2013 tijdens de Dag van de Bouw. In totaal is er in deze periode 6500 keer bericht over de campagne: samen goed voor een waarde van 556.000 euro. Wat hierbij niet gemeten is, is het effect van de spandoeken op zichtlocaties. De landelijke BNR-dag en daarbij het persbericht over ‘1 miljard euro blijft op de plank liggen’ waren samen goed voor een mediawaarde van 315.000 euro en zijn daarmee één van de grootste mediasuccessen van 2013. Het bereik en de mediascores van de campagne zijn kort na de Dag van de Bouw in een speciale flyer met de leden gedeeld.

BouwendNL en de ledenbrieven In 2013 is ledenmagazine BouwendNL 10 keer verschenen. Zoals gebruikelijk had elke BouwendNL een specifiek thema. Over het hele jaar bezien zijn veel relevante onderwerpen langsgekomen, van opleiden tot lokale belangenbehartiging en van veiligheid tot energiebesparing.

Met uitzondering van de zomerperiode is daarnaast elke twee weken de digitale ledennieuwsbrief verzonden. Uit de statistieken is goed te zien dat de ledenbrief goed geopend en gelezen wordt.

Website De lancering van de nieuwe verenigingssite op 18 februari was een mijlpaal in de digitale dienstverlening. Op dat moment kregen alle leden de beschikking over een eigen, persoonlijke pagina: Mijn Bouwend Nederland.

Naast vertrouwde diensten als de weermodule en kant-en-klare modelcontracten bestaat deze online omgeving uit nieuws, evenementen, tips en adviezen, afgestemd op de achtergrond van het lidbedrijf. Met een benadering op maat wil Bouwend Nederland graag laten zien wat het lidmaatschap voor ú zo waardevol maakt. Inmiddels kunnen we terugkijken op een succesvol eerste jaar voor de website. Een paar kengetallen: In 2013 brachten meer dan 145.000 mensen bijna 315.000 bezoeken aan het nieuwe www.bouwendnederland.nl en bekeken daar met elkaar meer dan 1 miljoen pagina’s. Bovendien is het aantal ingelogde bezoekers vanaf februari steeds verder gestegen tot ruim 15.000 in december. Een prachtig record en reden temeer om Mijn Bouwend Nederland in 2014 nog aantrekkelijker voor u te maken, met méér informatie op maat en nieuwe tools.

Dag van de Bouw groot succes In de wetenschap dat de sector nog steeds moeilijke tijden doormaakt was het verheugend dat de leden bereid waren om met elkaar maar liefst 231 bouw- infraprojecten open te stellen voor het publiek. Er kwam een recordaantal van ruim 125.000 bezoekers op de Dag van de Bouw af. De opening op het nieuwbouw woningproject project De Bloem in Rijnsburg werd verricht door minister Stef Blok in aanwezigheid van onder meer voorzitter Elco Brinkman. Met de grote stroom aan publiciteit in de aanloop naar, tijdens en na de dag zetten de leden van Bouwend Nederland en daarmee de sector zich weer positief op de kaart.

77

Jong Bouwend Nederland

Samenwerken met andere jongerenclubs, meer betrokkenheid van jongeren bij de vereniging zelf bewerkstelligen en activiteiten gericht op de ontwikkeling van de leden aanbieden. Op deze wijze heeft Jong Bouwend Nederland (JBN) invulling gegeven aan haar doelstellingen in 2013.

Aanreiken ondernemers-, management- en bestuursvaardigheden Voor het derde jaar op rij heeft er een enthousiaste groep leden deelgenomen aan de JBN Masterclass. Hierdoor is het aantal JBN-ers, die zich door deze rollercoaster van een training op de toekomst heeft voorbereid, al gestegen naar 41. Zoals een van de deelnemers zei: ”Loslaten zoals we het altijd gedaan hebben en met een frisse blik kijken naar klanten, eigen leiderschap en innovatie. Inspirerend en confronterend tegelijk.”

In de vijf regio’s zijn tal van activiteiten georganiseerd. Zo zijn er workshops en management trainingen aangeboden rond o.a. financiële thema’s, klantgerichtheid en social media. De regio’s Zuid en Randstad Zuid zijn op excursie naar Damen Shipyard geweest en in regio Oost nam men een kijkje op het project A2 in Maastricht.

Externe profilering JBN JBN heeft het afgelopen jaar de samenwerking met andere jongerenclubs gezocht om de externe profilering van JBN te verbeteren. Zo is er samen met Jong UNETO-VNI een themadag rond samenwerken georganiseerd.

Naast een prikkelende spreker hebben bouwers en installateurs gezamenlijk een business game gespeeld. Een business game die de jonge professionals liet ervaren, dat de verschillende partijen moeten samenwerken om tot het optimale resultaat te komen en waar het toe leidt als dit niet gebeurt. De deelnemers kijken terug op een leerzaam event, waar uiteraard ook voldoende gelegenheid werd geboden om te netwerken.

Daarnaast zit JBN aan tafel bij de huidige ontwikkelingen van de Bouwcampus, waarvan Bouwend Nederland mede-initiatiefnemer is.

Doel van de betrokkenheid is om te kijken welke rol jongeren kunnen vervullen, vooral bij de beoogde vernieuwingsactiviteiten op de Bouwcampus. Tevens zijn er contacten gelegd met diverse verenigingen zoals JongNLingenieurs, Youcon en Jong RWS. In 2014 wordt dit verder geïntensiveerd.

Verhogen betrokkenheid jongeren binnen de vereniging Ook zijn er stappen gezet om de betrokkenheid van de jongeren bij de vereniging zelf te vergroten. De bestuurdersmiddag JBN stond in het teken van verenigingsmanagement. Wat zijn de kerntaken van een brancheorganisatie en hoe is de structuur van onze vereniging? Dat jongeren bereid zijn een bijdrage te leveren bleek uit het aantal reacties na de oproep om zitting te nemen in de cao adviesgroep. Het aantal geïnteresseerden was boven verwachting hoog, met het mooie resultaat

78

dat er nu vier jongeren zitting hebben in deze groep.

Verder heeft JBN ‘De Bouw maakt het’ campagne ondersteund.

JBN is betrokken bij de evaluatie van vereniging en heeft een aantal constructieve ideeën aangedragen om de communicatie binnen de vereniging te verbeteren. Een deel daarvan is ook terecht gekomen in Vernieuwend Verbinden.

Ledenbehoud en ledenwerving Er is een nieuwe brochure gemaakt waarin de verschillende doelstellingen van JBN aan de orde komen. Die is verstuurd aan alle lidbedrijven en JBN-leden met het verzoek om potentiële leden te enthousiasmeren voor het lidmaatschap.

79

Vakgroepen

Vakgroep Grondwerk Ook in 2013 zijn weer tal van activiteiten door de vakgroep georganiseerd.

Zo vonden er twee vakgroepvergaderingen plaats, een speciale themabijeenkomst over de nieuwe aanbestedingswet, EMVI en prestatiecontracten en werd een bezoek gebracht aan de A4. In het kader van scholing en opleidingen zijn weer de machinistscholingsdagen en de uitvoerderscontactdag georganiseerd. De vakgroep bewaakt ook de inhoud van de Fundeon/SOMA-opleidingen (machinisten, grondwerker, vakman GWW, kader) naar aard en inhoud.

Via de website en de driemaandelijkse nieuwsbrief worden leden en andere geïnteresseerden op de hoogte gehouden van de voor hen meest belangrijke informatie.

De vakgroep heeft ultimo 2013 32 leden. Zij houden zich bezig met grondwerk en specifieke activiteiten. Informatie-uitwisseling vindt onder meer plaats tijdens de ledenvergaderingen. Zo zijn in 2013 presentaties gegeven over de nieuwe aanbestedingswet, de wijze waarop bij de totstandkoming van deze wet rekening is gehouden met de belangen van de mkb-bedrijven, prestatie-inkoopcontracten en ketensamenwerking.

In de najaarsvergadering is het actieplan Vernieuwend Verbinden van Bouwend Nederland toegelicht en uitvoerig besproken, waarna ingestemd werd met het plan.

Van oudsher neemt scholing een prominente plaats in bij de te organiseren activiteiten van de vakgroep Grondwerk. Hierbij worden de verschillende beroepscategorieën ieder op eigen wijze geïnformeerd over de laatste actuele zaken op juist hun vakgebied. Dit betreft onder meer de Machinistenscholingsdagen (MSD), een jaarlijks terugkerende activiteit die gezamenlijk met vakvereniging Het Zwarte Corps en Soma bedrijfsopleidngen worden georganiseerd. Aan de MSD 2013 namen 310 machinisten uit de infrasector deel.

80

Ook de uitvoerders in de infrasector hebben behoefte aan bijscholing.

Voor de uitvoerders- vaak gezien als de spil op het werk- in dienst bij de leden van de vakgroep organiseert de vakgroep ieder jaar de uitvoerderscontactdag. De deelnemers worden dan bijgepraat over vaktechnische zaken, maar nog meer over hun functie in het werkproces.

Een belangrijk item is het omgaan met het personeel, opdrachtgevers en andere belanghebbenden die het project komen bezoeken, zoals bijvoorbeeld de arbeidsinspectie.

Ruim twintig uitvoerders waren aanwezig op het Bouw en Infrapark te Harderwijk. Zij namen kennis van hun mogelijke rol bij de aanbestedingen in het kader van de nieuwe aanbestedingswet, de regelgeving over grondroeren en evaluatie van de WION en efficiënt machinegebruik.

Een aantal vertegenwoordigers uit bedrijven hebben in 2013 tot in detail de gedigitaliseerde lesstof van de vakman GWW beoordeeld. Dit betreft niet alleen het omzetten van de papieren lesstof in digitale vorm, maar ook het gebruikmaken van video’s, foto’s en oefenprogramma’s op de computer. Een hele klus, die door Fundeon was voorbereid en is begeleid.

Het resultaat van de noeste arbeid komt binnenkort ter beschikking.

Vakgroep Waterbouw De leden van de vakgroep Waterbouw zijn dit jaar tweemaal bijeen geweest. In het voorjaar is na de ledenvergadering een bezoek gebracht aan de Bauma. In het najaar was de Noord-Zuidlijn aan de beurt. Daarnaast hebben een aantal leden elkaar gevonden in een IPC die thans op stoom liggen. De vakgroep is ook betrokken bij de herziening van de lesstof van de vakman Waterbouw en zal met de afronding van de studie Waterbouw en waterschappen tot 2020 samen met de regio’s aan de slag gaan.

81

Vakgroepen

De vakgroep Waterbouw bestaat uit zestien mkb-bedrijven. Deze leden verrichten activiteiten gericht op de droge waterbouw zoals: kade- en oeverwerk, stellen van damwanden, beschoeiingen, bruggen, sluisdeuren, steigers, remmingswerken en gemalen. De meeste leden zijn gevestigd in het Noorden en Oosten van het land.

In de voorjaarsvergadering, die plaatsvond in Düsseldorf, is onder meer gesproken over de ontwikkelingen op de markt en binnen Bouwend Nederland. De heer Barend van Kessel, opvolger van de heer Adri Voogt in het bestuur van Bouwend Nederland, heeft de leden geïnformeerd over de relevante ontwikkelingen. De volgende dag zijn de deelnemers vertrokken naar de Bauma in München voor een bezoek aan deze beurs. Dezelfde dag zijn zij weer huiswaarts gegaan.

Voorafgaand aan de najaarsvergadering hebben de leden een bezoek gebracht aan de Noord- Zuidlijn. In de aansluitende vergaderingen hebben de heren Maxime Verhagen, voorzitter van Bouwend Nederland en Barend van Kessel het actieplan Vernieuwend Verbinden gepresenteerd en toegelicht. Hierna hebben de aanwezigen ingestemd met dit actieplan.

In 2012 hebben een aantal leden van de vakgroep elkaar gevonden in de ontwikkeling van IPC-projecten. Na de goedkeuring en toekenning van de hieraan verbonden subsidies, is de ontwikkeling van een duurzame damwand en ECO-oeverbescherming van start gegaan. De voorbereidende werkzaamheden waren eind 2013 nagenoeg afgerond en zullen in 2014 als proefprojecten worden opgestart.

In toenemende mate wordt er vanuit Fundeon een beroep gedaan op vertegenwoordigers van de vakgroep Waterbouw in het kader van de opleiding Waterbouwer en steenzetter. Dit blijkt een complex gebeuren te zijn. Door de (noodzakelijke) afstemming met andere opleidingen in en buiten de bouw is een zodanig model opgebouwd dat de omvang van de te beoordelen stukken erg groot en de besluitvormingsprocedures erg lang zijn geworden. Hierbij is vastgesteld dat de huidige lesstof geactualiseerd moet worden.

Op initiatief van de vakgroep Waterbouw is de herziening van de lesstof van de vakman Waterbouw door Fundeon ter hand genomen. De huidige lesstof, vervat in zeven (hand)boeken, is gecomprimeerd, geactualiseerd en wordt nu als één handboek gepresenteerd. Het nieuwe vakboek zal begin 2014 in digitale vorm ter beschikking komen en kan desgewenst worden uitgeprint. Begin oktober 2013 is het in opdracht van Bouwend Nederland en de Unie van Waterschappen door het EIB geschreven ‘Waterbouw en waterschappen tot 2020’ verschenen. Bij de uitwerking van de aanbevelingen op landelijk, regionaal en lokaal niveau zonder leden van de vakgroep nadrukkelijk worden betrokken. Een en ander in samenhang en samenwerking met het landelijk bureau en de regionale kantoren van Bouwend Nederland.

82

Vakgroep ONG De vakgroep ONG telt 60 leden, waarvan 42 vallen onder de categorie Kabel- en buizenlegbedrijven en 18 actief zijn in de grondboor- en bemalingsbranche. De gezamenlijke omzet bedraagt 1,6 miljard euro.

De aangesloten lidbedrijven zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het feit dat in vrijwel heel Nederland gas, water, elektriciteit en telefoon beschikbaar zijn. In Nederland ligt meer dan 300.000 kilometer aan gasen waterleidingen in de grond en zijn miljoenen kilometers telecom-, elektriciteits- en industriĂŤle kabels en leidingen aangelegd. De leden van de vakgroep zorgen ervoor dat alles continu in bedrijf blijft. Het belang van de branche voor het dagelijkse en economische functioneren in Nederland is dan ook erg groot.

Belangenbehartiging, Kabel- en Leidingschade Vanuit het dossier Kabel- en Leidingschade is Bouwend Nederland vertegenwoordigd in het Kabel en Leidingoverleg (KLO). Binnen dit vrijwillige ketenplatform maakt Bouwend Nederland zich al jaren sterk om, samen met opdrachtgevers, gemeenten, koepelorganisaties, ministeries, kadaster en agentschap Telecom, initiatieven te nemen tot preventie en vermindering van graafschade, alsook tot verbetering te komen van de WION (Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten). De vakgroep ONG levert een aanzienlijke bijdrage aan het dossier Kabel- en Leidingschade door een ledenvertegenwoordiging in het KLO en het voeren van het KLO-secretariaat. In mei 2013 vond een wetsevaluatie van de WION plaats. Hiervoor zijn meerdere lidbedrijven individueel en groepsgewijs geĂŻnterviewd. Bouwend Nederland heeft zodoende voor haar leden belangrijke onderwerpen en verbeteringen van de WION aangedragen voor de evaluatie. De minister concludeerde dat de WION in algemeenheid goed functioneert en op enkele punten zal worden aangepast, zoals de door de leden bepleite registratie en levering van huisaansluitinginformatie en meer accurate informatievoorziening vanuit KLIC-online. De noodzaak hiertoe zal worden

83

Vakgroepen

versneld door de implementatie van de Europese INSPIRE-richtlijn, die de Nederlandse overheid verplicht om de kabel- en leidinginformatie van nutsvoorzieningen voor iedereen altijd en overal beschikbaar te laten zijn om te raadplegen, te analyseren en te combineren met andere locatiegebonden informatie. Verder heeft de minister de keten verzocht nadere afspraken te maken over hoe graafschade kan worden voorkomen. In juni 2013 organiseerde het KLO een congres in het teken van de WION-evaluatie. In december 2013 besloten de deelnemers aan het KLO unaniem tot voortzetting van het platform tot en met 2018 om vervolgstappen te nemen naar aanleiding van de evaluatie en ter voorkoming van graafschade.

Belangenbehartiging, Aanbestedingstraject gecombineerde aanleg sYnfra werkgebieden In samenwerking met het Aanbestedingsinstituut van Bouwend Nederland is de vakgroep ONG in 2013 op diverse momenten in het aanbestedingstraject geconsulteerd door de Combi sYnfra. Daarbij stuurde de vakgroep aan op het transparanter maken van de uitvraag, meer helderheid in prijzenopbouw en de gunning op kwaliteit aan de hand van de door sYnfra en vakgroep opgestelde startnotitie met geformuleerde doelstellingen. Bij de feestelijke ondertekening van de overeenkomsten in augustus 2013 was de vakgroep uitgenodigd om een terugblik te geven op het aanbestedingstraject. Naast de vele positieve zaken plaatste de Vakgroep ook kanttekeningen bij de prijsvorming, de gedicteerde prijzen en de noodzaak tot een cultuurverandering om tot een gewenste en toekomstbestendige samenwerking te komen. Per september 2013 zijn de nieuwe overeenkomsten ingegaan voor de dertien sYnfra-combigebieden in Brabant en Limburg.

Brancheontwikkeling, Ketensamenwerking en digitalisering van ketenprocessen De vakgroep ONG heeft zich tot doel gesteld om binnen de sector te komen tot een uniforme en landelijke standaard voor informatieuitwisseling op basis van eenmalige gegevensinvoer door aannemers.

Vanuit de vakgroep behartigt de werkgroep Digitale InformatieUitwisseling de belangen en standpunten van de vakgroepleden en neemt zij actief deel aan de ontwikkelingen en de projecten rond de ICT-integratie tussen aannemers en netbeheerders. Het afgelopen jaar heeft de werkgroep onder haar leden onderzoek verricht op basis waarvan belangrijke uitgangspunten en principes voor digitale informatie-uitwisseling zijn vastgelegd in een toekomstvisie. Daarin staat hoe de vakgroepleden samen met de opdrachtgevers en partners in business willen toewerken naar een uniforme wijze van digitale informatieoverdracht. Actuele ontwikkelingen in de infrastructuur zijn het ketenautomatiseringsproject voor de Combi Aanleg ‘Digitale Rotonde’, de ontwikkeling van de Landelijke Intake Portal en de verdere automatisering van buitendienstmedewerkers.

84

Brancheontwikkeling, Nederlands Technische Afspraak voor elektrolassen Op initiatief van de vakgroep ONG en in samenwerking met Netbeheer Nederland en Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) is NEN eind 2013 gestart met het opstellen van een Nederlands Technische Afspraak (NTA) voor elektrolassen. De grote mate van onduidelijkheid in de oorzaken van de toegenomen afkeur van elektromoflasverbindingen vormde hiertoe voor de vakgroep de aanleiding om op te komen voor de belangen van haar leden. Het doel van de NTA is om gezamenlijk te komen tot een landelijke en uniforme norm voor het ontwerp, de aanleg en de kwaliteitsbewaking van HDPE-leidingsystemen en elektrolasmoffen om daarmee het proces van elektrolassen inzichtelijk te maken en op een voldoende hoog niveau te borgen. De aannemerijbelangen worden door drie lidbedrijven vertegenwoordigd, die namens Bouwend Nederland zitting hebben in de NTA-commissie en -werkgroep. NEN verwacht in 2014 met een eindproduct op de markt te komen.

Brancheontwikkeling, Cultuurveranderingsprogramma ondergrondse infrasector Om in deze veranderende tijden het ondernemerschap van de lidbedrijven te ondersteunen, is de vakgroep ONG in 2012 een cultuurveranderingsprogramma begonnen. Onder leiding van professor Alfons van Marrewijk, bijzonder hoogleraar Bedrijfsantropologie aan de Vrije Universiteit, wil de vakgroep draagvlak creĂŤren voor cultuurverandering in de sector met als doel nieuwe vormen inhoud te geven aan de samenwerkingsen vertrouwensrelatie met opdrachtgevers. Hiervoor is inzicht nodig in de huidige werkpraktijk en concrete situaties waarin de lidbedrijven en hun opdrachtgevers problemen ervaren tijdens belangrijke discussies over werkafspraken, werkvolume, arbeidscapaciteit en prijs. Door het stimuleren van de juiste gedrags- en leiderschapskenmerken wil de

85

Vakgroepen

vakgroep de positie van haar leden richting opdrachtgevers helpen versterken. In 2013 zijn meerdere programma-activiteiten ontplooid met leden en opdrachtgevers om concrete uitwerking te geven aan de belangrijkste thema’s. Het vakgroepinitiatief is enthousiast ontvangen door de leden en opdrachtgevers. In 2013 zijn gezamenlijke pilotprojecten gestart met Alliander en UPC om daadwerkelijke verandering op de werkvloer te bewerkstelligen.

Brancheontwikkeling, Veiligheid In 2013 werd gewerkt aan de verbetering van de regelgeving op het gebied van het werken met gas (VIAG: Veiligheidsinstructie Aardgas) en elektriciteit (BEI: Bedrijfsvoering Elektrische Installaties). Aan de hand van de in opdracht van de vakgroep ONG uitgevoerde audit zijn de noodzakelijke verbeterpunten geïnventariseerd. Hiermee zijn opdrachtgevers en opdrachtnemers gezamenlijk aan de slag gegaan. In diverse werkgroepen is een “vertaalslag” van de veiligheidswerkinstructies gemaakt, is de aanwijsstructuur vernieuwd, zijn theorie- en praktijk-examens aangepast en keuzes gemaakt voor de softwarepakketten voor een goede analyse van de examenresultaten. In alle gremia van het verbeteringstraject waren de leden van de vakgroep vertegenwoordigd. Op 10 en 12 december 2013 heeft Netbeheer Nederland in twee managementsessies alle betrokkenen geïnformeerd over de nieuwe regelgeving die ingaat op 14 april 2014.

Brancheontwikkeling, Kwalificatiedossier Infratechniek Veilig werken met gekwalificeerde werknemers is essentieel om te kunnen voldoen aan alle voor de uitvoering geldende certificatieregelingen en wettelijke, branche- en kwaliteitsvereisten. Van belang daarin zijn kwalitatief goed beroepsonderwijs en een kwalitatieve goede vakopleiding, met een herkenbaar, waardevol diploma als afronding.

Aannemerij (vertegenwoordigd via de vakgroep ONG van Bouwend Nederland, opleidingsbedrijf GOA Leidingtechniek en Uneto-VNI), netbeheerders (vertegenwoordigd door O&O Fonds WEnB en Energie Nederland) en het scholenveld hebben samen met de betrokken kenniscentra Fundeon en Kenteq voor het nieuwe Kwalificatiedossier Infratechniek eenduidige kwalificaties vastgesteld op niveau 2, 3 en 4 die passen binnen de door het ministerie gestelde kaders. Tevens is een project gestart om lesmateriaal gezamenlijk te ontwikkelen, beheren en onderhouden.

86

Brancheontwikkeling, Scholingsdag Ondergrondse Infra Op 15 februari 2013 werd de eerste Scholingsdag Ondergrondse Infra georganiseerd. Circa vijftig deelnemers van diverse bedrijven volgden zes workshops rond het thema “Actief met kabels en leidingen” op het Bouw & Infrapark te Harderwijk. Naar aanleiding van de enthousiaste reacties werd besloten hier een jaarlijks terugkerend evenement van te maken.

Brancheontwikkeling, Award voor medewerker van het jaar Om aan de werknemers binnen de ondergrondse netwerken en grondwaterbeheer te laten blijken dat zij worden gewaardeerd, heeft de vakgroep ONG de award Medewerker van het jaar ingesteld. In 2013 werd deze award voor het eerst uitgereikt. Teun van Stiphout, werkzaam bij Gebroeders Van der Steen Bedrijven, kwam deze eer toe. Teun heeft via de reguliere SPG-opleiding zijn mbo-diploma behaald en zich ongekend snel het vak van gas- en waterfitter eigen gemaakt, waarbij hij tevens voldoet aan de eisen van VIAG, BEI en PE elektrolasmoffen. De 24-jarige Teun is een voorbeeld voor zijn generatie. Binnen korte tijd kon hij als vakman alle technische werkzaamheden zelfstandig verrichten en hiermee een positieve bijdrage leveren aan het imago van de sector, maar ook op het gebied van opleidingen en technische zaken voor de sector.

Brancheontwikkeling, BRL SIKB 12000 Tijdelijke Grondwaterbemalingen In 2013 zijn de eerste bemalingsbedrijven en ingenieursbureaus gecertificeerd voor de BRL SIKB Tijdelijke Grondwaterbemalingen en de bijbehorende protocollen. Tijdelijk bemalen is het onttrekken van grondwater ten behoeve van het droog uitvoeren van ontgravingen en bouw- en aanlegactiviteiten. Door de bemaling vindt toestroming van water plaats en dat kan leiden tot grondwaterstandverlagingen in de omgeving en verspreiding van verontreinigingen. Het invloedgebied van de bemaling kan tot op grote afstand van de bemalingslocatie reiken.

Vaak wordt in het ontwerp en de voorbereiding onvoldoende aandacht besteed aan het hulpmiddel bemalen met alle risico’s en effecten van dien tijdens de uitvoering. Ook kan het verkrijgen van de noodzakelijke vergunningen het bouwproces verstoren. Het initiatief voor de protocollen komt van de vakgroep ONG in samenspraak met de uitvoerende bedrijven.

Het gebruik van de protocollen heeft vooralsnog geen wettelijk kader, maar is door de branche ondersteund en ontwikkeld.

De BRL SIKB 12000 met bijhorende protocollen zijn opgesteld om de kwaliteit en de continuïteit van het proces te borgen en de verschillende schakels in de bemalingsketen met elkaar te verbinden. Hiermee wordt voor alle betrokken partijen het belang van de bemaling in het bouwproces inzichtelijk. De protocollen bij de BRL SIKB 12000 zijn opgedeeld in vier delen, elk behorend bij een rol die een bedrijf in de keten van tijdelijke grondwaterbemaling aanneemt en uitvoert.

87

Vakgroepen

Door het toepassen van de protocollen worden de risico’s en de effecten, die het tijdelijk bemalen met zich meebrengt, tijdig herkend en erkend.

In 2014 zal de vakgroep het werken met en het voorschrijven van de protocollen verder promoten om zo vertragingen en schades te beperken.

Hiervoor wordt momenteel gewerkt aan een communicatieplan.

Vakgroep VBW Algemeen Het aantal leden bedraagt zeventien. Tevens kent de VBW 31 donateurs die het werk van de vakgroep ondersteunen. Het volume van de totale asfaltproductie is in 2013 op hetzelfde niveau als de afgelopen jaren gebleven. Er is aandacht besteed aan het pakket van asfaltopleidingen door de diverse opleidingsinstituten. Specifiek zijn de kwalificatiedossiers van Fundeon voor de opleidingen voor de asfaltverwerking geactualiseerd.

Verder is uitwerking gegeven aan de studiedag over functionele proeven voor asfaltlaboranten. De reguliere cursussen voor laboranten zijn eveneens op hun kwaliteit en actualiteit getoetst. De verdere uitbouw van de interne commissies van de vakgroep hebben geleid tot intensivering van de contacten met vertegenwoordigers van de leden, donateurs, opdrachtgevers, leveranciers en branchepartijen.

Technische regelgeving Het systeem van functionele proeven is na enige jaren ervaring in een workshop besproken. De commentaren en knelpunten zijn opgepakt en worden gebruikt bij de herziening van de Europese regelgeving.

Maar ook is een ringonderzoek gestart om de uitvoering van deze zeer specialistische proeven (vierpuntsbuigproef en triaxiaalonderzoek) te uniformeren. Met het uitbrengen van de ‘Handreiking bij het typeonderzoek’ is een duidelijke en eenduidige beschrijving van de uitvoering in het laboratorium bereikt. Met Rijkswaterstaat is uitgebreid overleg gevoerd over diverse onderdelen van de contracten. Met name de duurzame stroefheid kreeg veel aandacht en is in gezamenlijk overleg uitgewerkt tot besteksvoorschriften. De leden zijn ondersteund bij de introductie van de Verordening Bouwproducten (Constructive Product Regulation) en de daarbij behorende wettelijke verplichting tot het aanleveren van de Prestatieverklaring (Declaration of Performance).

Milieu De resultaten van de MeerJarenAfspraak energie efficiency (MJA3), de reductie van energie bij de asfaltproductie, worden ondanks het zeer hoge ambitieniveau nog steeds nagekomen. Agentschap NL heeft over deze prestatie een positieve opmerking over de asfaltbranche geplaatst in de rapportage aan de Tweede Kamer. De implementatie van DuboCalc, een rekenprogramma om de MKI (Milieu Kosten Indicator) van een project te berekenen, verloopt traag. De input voor het programma moet komen uit de Nationale Milieu Database van SBK. De VBW is actief betrokken bij het vullen van deze database, die ook gebruikt kan worden voor Life Cycle

88

Analysis (LCA’s). Voor de toepassing van Laag Temperatuur Asfalt heeft een commissie van de VBW het voorwaardenscheppend beleid vastgelegd.

De verdere marktbenadering geschiedt door de individuele bedrijven.

Communicatie Samen met Rijkswaterstaat is een workshop georganiseerd om de kwaliteit van naadbeschermers te verbeteren. Via een prijsvraag zijn vijf winnende bedrijven in de gelegenheid gesteld hun oplossingen in een proefvak op de A59 te realiseren. De goed presterende systemen neemt RWS op in een lijst van geaccepteerde uitvoeringsmethoden. Via het in het verslagjaar opgerichte platform Asfaltblij worden, naast plaatsing van het uitgebrachte magazine, geregeld twitterberichten verstuurd.

De jaarlijkse Asfaltdag in december trok weer grote belangstelling van vertegenwoordigers uit de markt. De beschikbare expositieruimte was volledig volgeboekt.

Vakgroep Deltabouwers

Het jaar 2013 is het eerste volledige jaar van het bestaan van de vakgroep Deltabouwers. Eind 2012 is deze door een zevental leden opgericht met als doel om de komende jaren zwaar in te gaan zetten op de ontwikkeling van innovatieve technieken als bijdrage aan het oplossen van de deltatechnologie-opgave in Nederland. Voor de deltabouw gaat het dan onder meer om het creĂŤren van condities en ruimte voor innovatieve bouwexperimenten rondom rivieren en dijken. Om de belangen van het bedrijfsleven binnen de deltatechnologie goed te behartigen, hebben Bouwend Nederland, NLIngenieurs en de Vereniging van Waterbouwers hun krachten gebundeld en is medio 2013 de Taskforce Deltatechnologie opgericht. Deze fungeert daarmee als vertegenwoordiger van het bedrijfsleven binnen de deltatechnologie en richt zich vooral op concrete voorstellen om projecten sneller in de realisatiefase te brengen, projecten zo vorm te geven dat innovaties kunnen ontstaan en het initiĂŤren van nieuwe projecten. De Taskforce Deltatechnologie wordt bemenst met

89

Vakgroepen

medewerkers vanuit deelnemende bedrijven. De Taskforce heeft reeds haar meerwaarde aangetoond met diverse adviesrapporten, bijeenkomsten en samenwerkingen waarbij kennis en expertise van het bedrijfsleven is gebundeld en ontsloten.

Om te weten hoe de waterbouwmarkt is ingericht, wat de investeringsplannen zijn en de trends, heeft de vakgroep Deltabouwers in 2013 een belangrijke bijdrage geleverd aan de studie “Waterbouw en waterschappen tot 2020”, welke door EIB is uitgevoerd in opdracht van Bouwend Nederland en de Unie van Waterschappen. Tevens heeft de vakgroep Deltabouwers twee bijeenkomsten georganiseerd over de topsector Water in samenwerking met het kernteam Deltatechnologie, NLIngenieurs en de Vereniging van Waterbouwers. Tot slot is eind 2013 met vakgroepen Civiele Betonbouw en Waterbouw afgesproken om nauwer te gaan samenwerken in 2014.

Vakgroep Ingenieursbureaus Regisseursrol in het ontwerp versterken Vanaf 2012 heeft de vakgroep hoge prioriteit gegeven aan kennisontwikkeling. Een leergang Ontwerpmanagement is opgezet om ingenieurs met vijf tot tien jaar ervaring te scholen om opgewassen te zijn tegen hun nieuwe complexe werkomstandigheden. In 2013 is de leergang weer met groot succes doorlopen door in totaal vijftig deelnemers.

Vakgroep als professionele gesprekspartner naar de markt Sinds 2012 heeft de vakgroep nader geïnventariseerd in welke gremia de leden zijn vertegenwoordigd. Daarnaast is de vakgroep geïnformeerd en/ of betrokken bij de laatste ontwikkelingen rond bijvoorbeeld BIM, TIS, Constructieve Veiligheid, en Handboek SE 3.0.

Ingenieursbureaus van de bouwondernemingen als aantrekkelijk werkgever positioneren In 2013 is met het bureau YourBranding een aanzet gemaakt om

90

door middel van kwalitatieve interviews bij een aantal VIB-leden na te denken over concrete stappen die de leden kunnen zetten in hun arbeidsmarktcommunicatie. Er is in de rapportage van dit onderzoek een kader geschetst; in het najaar vindt een workshop plaats die richting moet geven aan een nadere invulling die per VIB-lid afzonderlijk nader vormgegeven kan worden.

Versterken van de rol van de integrale en multidisciplinaire bouwer De VIB heeft het initiatief genomen om in gesprek te gaan met alle stakeholders binnen onze branche. Centrale vraag daarbij is welke veranderingen tot stand gebracht dienen te worden, opdat binnen de bouw werk gemaakt gaat worden van Lifecycledenken. Deze vraag was onderwerp van een bijeenkomst op 7 november 2013 bij het project A-Lanes A15 in Rotterdam, een bijeenkomst met toonaangevende gastsprekers.

Verbreden van kennis in de aanpak van het ontwerpproces Het vormgeven van een studiereis had in 2013 geen prioriteit. Deze activiteit schuift door naar 2014. Een van de mogelijke thema’s is logistiek in de bouw.

Vakgroep Civiele Betonbouw De vakgroep Civiele Betonbouw (VCB) telde in 2013 39 leden die een gezamenlijke omzet realiseerden van circa 1,7 miljard euro. Een greep uit de activiteiten van de vakgroep en de onderliggende taakgroepen.

Overleg In het verslagjaar stond het overleg met belangrijke opdrachtgevers als Rijkswaterstaat en ProRail centraal. In nauwe samenwerking met de centrale organisatie van Bouwend Nederland is het overleg geĂŻntensiveerd.

Samen met de regio Randstad Zuid is het overleg voortgezet zaken met het Havenbedrijf Rotterdam en de provincie Zuid-Holland over aanbestedings technische zaken.

91

Vakgroepen

In samenwerking met de vakgroep Railinfra en ProRail is voor de tweede maal de bijeenkomst ‘Wisselwerking ProRail / aannemerij’ georganiseerd.

Dit keer stonden de topdoelstellingen van ProRail centraal.

De VCB faciliteert de dossiers Systems Engineering en Assetmanagement.

Tijdens een congres met meer dan 300 deelnemers is de Leidraad SE 3.0 geïntroduceerd. De klankbordgroep Assetmanagement (infra), die in 2013 operationeel werd, belegde onder meer een kennisdelingssessie met Rijkswaterstaat. Tijdens de Infratech is de instroomcampagne ‘Zie Civiel’ geïntroduceerd. ‘Zie Civiel’ maakt excursies mogelijk naar civiele projecten voor scholieren van het vmbo, ROC, havo en vwo die hun studierichting nog moeten bepalen. Inmiddels zijn via deze campagne zo’n 400 scholieren bereikt.

In 2013 zijn vier goedbezochte bijeenkomsten georganiseerd. In april de themabijeenkomst ‘Procesbeheersing bij tunnelbouw’. De voorjaarsledenvergadering in Scheveningen in combinatie met een excursie naar de vernieuwde boulevard van deze badplaats. Op dezelfde dag vond op het strand de eindopdracht, het bouwen van een brug, plaats van de hbo Betonbouw. In oktober was er een bijeenkomst n.a.v. het verschijnen van EIB-rapport ‘Waterschappen tot 2020’ en de internationalisering van de Nederlandse inframarkt. De eindejaarsledenvergadering stond in het teken van het actieplan ‘Vernieuwend verbinden’ en een kennismaking met Maxime Verhagen.

Jong VCB Jong VCB heeft als doelstelling het leggen en bevorderen van contacten tussen jonge managers/ondernemers van de lidbedrijven. Er worden trainingen georganiseerd en lezingen, excursies en themabijeenkomsten gehouden over onderwerpen die relevant zijn voor jonge ondernemers.

Jong VCB telde in het verslagjaar 69 leden. Er werden vier excursies georganiseerd. Onder meer naar A4 Midden Delfland in combinatie met een rondleiding over het Binnenhof en een lezing door Frits Wester. Verder naar de Tweede Maasvlakte, Tata Steel en de Schwebebahn in Wuppertal als onderdeel van de meerdaagse excursie. In het verslagjaar is de tweede serie managementtrainingen afgerond. Naar verwachting start de derde serie in 2014 met tal van actuele onderwerpen.

Vakgroep Specialistische Wegenbouw De Vakgroep Specialistische Wegenbouw (VSW) telde in 2013 46 leden.

In de vakgroep zijn de volgende disciplines vertegenwoordigd: Wegmarkeren, Geleiderail, Geluidsschermen, Verkeersmaatregelen, Frezen, Emulsie Asfaltbeton en Cementbeton Wegenbouw. Deze disciplines zijn ondergebracht in commissies waarin de specifieke dossiers worden behandeld.

92

Activiteiten vakgroep en commissies De vakgroep en commissies kunnen terugzien op een actief jaar met meer activiteiten van zowel de vakgroep als commissies. De specifieke activiteiten van de commissies lagen vooral op het gebied van certificeren, het doen van onderzoek, promotie van het product en opleidingen.

Het merendeel van de commissies overlegt structureel met Rijkswaterstaat over praktijkzaken en de commissies nemen als collectief deel aan de relevante NEN-commissies en CROW-werkgroepen.

De Commissie Emulsie Asfaltbeton organiseerde in maart 2013 drie themadagen in het land onder de noemer ‘Red mijn weg’ waarbij onderhoud aan het wegennet centraal stond. Dit keer was het thema aansprakelijkheid. Sprekers belichtten het thema vanuit diverse invalshoeken en met totaal 250 deelnemers werd het een geslaagd evenement. De gelijknamige site is een hulpmiddel voor wegbeheerders bij het plegen van onderhoud.

De Commissie Cementbeton Wegenbouw organiseerde voor zo’n 200 deelnemers de Betonwegendag in samenwerking met het Cement & Betoncentrum. Het magazine Betoninfra wordt per 2013 digitaal verspreid en de website www.betoninfra.nl fungeert als kennisbank voor cementbeton wegenbouw. Betoninfra is een samenwerkingsverband van het Cement & Betoncentrum, de betonmortelbranche (VOBN) en de Commissie Cementbeton Wegenbouw.

Bijeenkomsten Ook dit jaar werden naast de reguliere ledenvergaderingen drukbezochte en interessante bijeenkomsten en excursies op zowel vakgroep- als commissieniveau georganiseerd. Door de vakgroep werden vier geslaagde bijeenkomsten georganiseerd. In januari, in aanwezigheid van honderd deelnemers de traditionele Nieuwjaarsbijeenkomst in combinatie met een themamiddag tijdens de InfraTech met titel ‘Veiligheid is een specialisme’.

In mei de voorjaarsledenvergadering in combinatie met een excursie naar Spoorzone Delft. Verder een technische excursie in september met een bezoek aan de Sluiskiltunnel en de Stormvloedkering in de provincie Zeeland.

In België werd een bezoek gebracht aan staalproducent ArcelorMittal.

Tijdens de eindejaarsledenvergadering in Maarssenbroek stond het actieplan ‘Vernieuwend Verbinden’ en de kennismaking met Maxime Verhagen centraal.

Vakgroep Railinfra Eind juni 2013 werd met de vakbonden een principeakkoord bereikt over de CAO Railinfrastructuur voor de periode januari 2013 tot juli 2014. De onderhandelingen kenden een stroef verloop, waarbij de vakbonden ook besloten tot enige ludieke acties gericht op de werkgevers.

Werkgarantie In het kader van de cao-onderhandelingen werd een convenant tussen werkgevers, bonden en ProRail gesloten, waarin ProRail voor de komende

93

Vakgroepen

vier jaar een minimale werkgarantie heeft afgegeven. Hierdoor is er meer zekerheid over behoud van werk(gelegenheid) in de branche ontstaan.

Daarnaast is verder gewerkt aan het zogenaamde Wasstraat-proces: dit proces beoogt te komen tot een sterk gemoderniseerde en vereenvoudigde cao. In 2013 zijn de laatste voorbereidingen getroffen voor het uitvoeren van pilots in 2014, die moeten leiden tot de realisatie van de vernieuwde cao in 2015.

Werkvolume Ook in dit verslagjaar heeft weer overleg plaatsgevonden over het (te verwachten) werkvolume voor de spooraannemers. Daarbij is ook de discontinuĂŻteit in de opdrachtenstroom aan de orde geweest: zowel door het jaar als over de jaren heen.

Nadat eind 2012 moest worden geconstateerd dat de gewenste verbetering in de aanbestedingswijze van ProRail (het zogenaamde Prestatie-Gerichte Onderhoudscontract (PGO)) niet tot het gewenste resultaat had geleid, is in 2013 door een externe commissie een audit op deze systematiek gehouden. Dit heeft geleid tot een sterk gewijzigde aanpak, genaamd PGO 3.0.

Vermeldenswaard is ten slotte nog de organisatie van een geslaagd kennismakingsbezoek van de woordvoerders Spoor van de Tweede Kamerfracties: het betrof hier een coproductie van de spooraannemers, ProRail, NS en de private spoorvervoerders. Ook voorzitter Elco Brinkman gaf hierbij acte de prĂŠsence.

94

Vakgroep Opleidingsbedrijven De Vakgroep Opleidingsbedrijven bestaat uit 48 leden die zich samen tot doel hebben gesteld de specifieke belangen te behartigen van alles wat betrekking heeft op het bouwonderwijs. De Vakgroep is de spilfiguur bij het initiëren en (mede)vormgeven van nieuwe ontwikkelingen bij de Opleidingsbedrijven in de Bouw en Infra en vormt een actief platform van haar leden.

Door de vele ontwikkelingen rondom onderwijs en door de aanhoudende crisis was 2013 een turbulent jaar voor de Vakgroep Opleidingsbedrijven.

Bijna alle opleidingsbedrijven staan onder een gevaarlijke financiële druk, kunnen leerlingen steeds moeilijker uitplaatsen naar leerwerkplekken en daarnaast begint ook de instroom van leerlingen steeds lastiger te worden.

Deze problemen hebben echter de opleidingsbedrijven en ROC’s gestimuleerd om het opleiden anders te organiseren. De opleidingsbedrijven hebben in 2013 een nieuw opleidingsmodel ontwikkeld, dat voor het grootste deel antwoord biedt op de ontwikkelingen en uitdagingen in het onderwijsveld.

In samenspraak met de ROC’s wordt dit model verder ontwikkeld en geïmplementeerd.

Om zichzelf beter te organiseren op bedrijfsvoering is in 2013 Bouw & Infra Mensen gestart. Hierin heeft de meerderheid van de opleidingsbedrijven zich verenigd om maximaal samen te werken om de bedrijfsvoering te optimaliseren, nieuwe ontwikkelingen te initiëren en om aanvullende activiteiten te organiseren ter verbetering van het opleidingssysteem. Hieronder vallen uitzendactiviteiten, een zzp-platform en het aanvragen van subsidies, alle met een duidelijke link naar opleiden.

Daarnaast zijn meerdere opleidingsbedrijven gefuseerd of een intensieve samenwerking aangegaan.

Vakgroep OBN in oprichting Op 21 september, tijdens de tiende editie van de Dag van de Straatmaker vierde OBN zijn 50-jarig bestaan op het Infrapark in Harderwijk. Op die dag werd ook de intentieverklaring ondertekend waarmee de eerste stap werd gezet voor de vakgroep Ondernemers Bestratend Nederland van Bouwend Nederland. Per 1 januari 2014 is de vakgroep definitief opgericht en zijn veel leden van OBN lid geworden van Bouwend Nederland en de vakgroep.

95

Afdelingen

Afdeling Groningen Nieuwe markt voor leden Groningen Centraal en Groningen Regio Twee onderwerpen stonden in 2013 centraal. De nieuwe markt als gevolg van de aardbevingen en de fusie tussen de beide afdelingen. De aardbeving van 16 augustus 2012 blijkt de aanzet voor een interessante nieuwe markt voor de noordelijke aannemerij. En dus voor de leden van de afdelingen Groningen Centraal en Groningen Regio. Die hebben er dan ook werk van gemaakt. En terecht. Want tot nu toe zijn er meer dan 14.000 meldingen geweest over schade aan onder meer huizen en bedrijfspanden.

Het herstellen van de schade is maar een deel van de markt. Daar kwamen bij het aardbeving bestendig maken van de gebouwde omgeving en de extra maatregelen die bij nieuwbouw genomen moeten worden om nieuwe schadegevallen te voorkomen. Kortom een omvangrijke markt die de, in de zorgen verkerende, noordelijke aannemerij heel goed kan gebruiken.

Om de vraag aan te kunnen zijn er tal van activiteiten gestart waarbij het regiokantoor een coĂśrdinerende rol vervult. Daarbij is nadrukkelijk ook aandacht vanuit het daarvoor opgerichte plat-form voor het opleiden van voldoende mensen die als taxateur, calculator, constructeur en uitvoerder op de bouwlocaties aan de slag moeten. Om zo efficiĂŤnt mogelijk te kunnen inschrijven worden ervaringen gedeeld en worden antwoorden gegeven op vragen waar je op deze relatief nieuwe markt zo al tegen aan loopt.

Bijvoorbeeld hoe ga je om met taxaties en taxateurs. Een groeiende markt roept ook vragen op hoe ver je als bedrijf wilt opschalen. En die past in de vraag van de NAM of de markt het werk wel aan kan. Het zijn stuk voor stuk zaken die in de afdelingen in 2013 nadrukkelijk aan de orde zijn geweest.

Het tweede belangrijke gespreksonderwerp in het verslagjaar was de fusie tussen Groningen Centraal en Groningen Regio als sluitstuk voor de nauwere samenwerking die de afgelopen twee jaar al aan de orde was. Zoals bij andere Bouwend Nederland-afdelingen waren ook hier een grotere efficiency en lagere kosten de belangrijkste redenen om de krachten te bundelen.

2013 werd door deze ontwikkelingen een belangrijk jaar voor de leden van beide afdelingen.

Afdeling Drenthe Afdeling Drenthe beleeft mooi verenigingsjaar De afdeling Drenthe kijkt terug op een jaar vol activiteiten. Veel energie is gestoken in de gemeentelijke bouwoverleggen, die in 2010 van de grond zijn gekomen. In het verslagjaar is uitgebreid gesproken met de gemeenten Assen, Coevorden, Emmen en Meppel. Stuk voor stuk grote opdrachtgevers voor relatief veel leden. Terugkijkend kan gesproken worden over vruchtbare bijeenkomsten met een goede inzet van beide kanten en een groeiend onderling respect. Een belangrijk agendapunt was het aanbestedingsbeleid.

Positief was dat de aangeschoven wethouders en verantwoordelijk ambtenaren niet alleen open stonden voor kritiek maar ook bereid bleken om onvolkomenheden te herstellen. De ledenbijeenkomsten die de afdeling belegde hadden zowel een zakelijk als een meer sociaal karakter. Er werd

96

informatie overgedragen en gedeeld over CAR en aansprakelijkheid en de noodzaak om voortdurend te innoveren. De leden kregen een mooie excursie aangeboden naar de Kop van Zuid in Rotterdam. Ook op onderwijsgebied was de afdeling actief. Alle aangeschreven basisscholen in Drenthe bleken enthousiast om mee te doen aan een prijsvraag om op een creatieve manier aandacht te geven aan techniek. Dat leverde onder meer een lied, een theaterstuk en artikelen op. Basisschool de Wegwijzer in Geesbrug kwam als winnaar uit de bus en kreeg de hoofdprijs, bestaande uit Techniek Torens uitgereikt. Maar wellicht de mooiste prijs bleek aan het einde van het jaar omdat er geen faillissementen onder de 26 leden genoteerd behoefden te worden.

Afdeling Twente Samenwerking loont in Twente De samenwerkende Twentse afdelingen, Almelo, Enschede, Hof van Twente, Twente en West Twente, hebben conform een van hun doelstellingen in 2013 weer krachtig van zich doen spreken. Op 11 oktober werd met bijdragen van de Commissaris van de Koning Ank Bijleveld en Bouwend Nederland voorzitter Maxime Verhagen gediscussieerd over vernieuwend opdrachtgeverschap. De opkomst was groot en bestond voor dertig procent uit leden van de afdelingen.

Op het belangrijke terrein van het onderwijs zijn grote stappen gezet met het Twents Platform, waarmee niet alleen de vier krachtenvelden in het onderwijs zijn gebundeld maar waardoor er nu ook met een mond kan worden gesproken. Dat zijn mooie resultaten die in relatief korte tijd gerealiseerd zijn. Want al werd er al zo’n anderhalf jaar over samenwerking gesproken, de daadwerkelijke aftrap dateert van eind 2011. Mede door de crisis is het aanvankelijke ledental van de vijf, zo’n 180 bouw- infra ondernemingen met ongeveer 10 procent afgenomen.

De aanwas is helaas minimaal te noemen. Wat opvalt is dat er in het hele gebied alleen succesvol bouwoverleg wordt gevoerd met Enschede.

Daar werden in samenwerking met het regiokantoor stappen richting een nieuwe manier van bouwen gezet en het verduurzamen van de bestaande

97

Afdelingen

woningvoorraad. Al moet gezegd worden dat het laatste nog in het stadium van een business model verkeert. Waar de samenwerking van de vijf een duidelijk zakelijk karakter heeft hebben de afzonderlijke afdelingen vooral ook een sociale functie die onder meer ingevuld wordt met een soos.

Afdeling KAN Bouwoverleg anders opzetten In de afdeling KAN verliepen de bouwoverleggen met de lokale overheden in het verslag jaar, na redelijke resultaten in de twee jaar ervoor, stroef.

De besproken punten blijken niet echt te landen op de gemeentelijke bureaus waar het thuis hoort. En de animo vanuit de leden om aan te schuiven en er energie in te steken kan ook beter. Daarom is besloten om te kiezen voor het succesvolle model dat in de Achterhoek wordt gehanteerd met steun van het regiokantoor. Daar wordt overlegd met meer gemeenten tegelijk. Het bouwoverleg met Nijmegen is de positieve uitzondering. KAN is actief met het organiseren van zakelijk getinte lunch bijeenkomsten. Die vinden elke even maand plaats. Er wordt een onderwerp aangesneden waarvoor een spreker wordt uitgenodigd.

Onderwerpen waren onder meer sociaal investeren, wat kan Bouwend Nederland voor mij betekenen, de Aanbestedingswet en duurzaamheid.

De bijeenkomsten worden goed bezocht door een vaste kern leden en door leden die specifiek in het onderwerp ge誰nteresseerd zijn. Voor het eerst werd in het verslagjaar een informele bijeenkomst georganiseerd voor leden en oud-leden. Die vond plaats op de Veluwe en werd een groot succes. Mede daarom staat er voor 2014 een vervolg op het programma.

De afdeling Maas en Waal overweegt met haar 16 leden bij KAN aan te sluiten. Dan ontstaat een afdeling met in totaal ruim 80 leden.

Afdeling Brabant-West Brabant-West overweegt fusie Ook de afdeling Brabant-West overweegt een fusie met de afdelingen de Baronie, Brabant-Noord en Midden- Brabant. Dat zou een afdeling

98

opleveren met zo’n 160 leden. De leden zijn over de fusieplannen in het najaar van 2013 geïnformeerd en men begrijpt dat er iets gedaan moet worden ten gevolge van teruglopende ledenaantallen en de daarbij behorende inkomsten. De algemene ledenvergadering die in maart 2014 plaatsvindt moet uitwijzen of de leden deze richting kunnen ondersteunen.

In 2013 is er weer veel aandacht besteed aan de bouwoverleggen, waarbij het uitgangspunt is om de zes gemeenten twee keer per jaar te spreken. Vanuit de afdeling worden de infrabedrijven die geen lid zijn uitgenodigd om mee te liften. Het bouwoverleg is succesvol. Roosendaal heeft haar aanbestedingsbeleid bijgesteld. De drempels voor onderhands aanbesteden werden verhoogd en men wil meer aandacht besteden aan de kwaliteit en de laagste prijs niet meer alles bepalend laten zijn. Met Bergen op Zoom zijn stappen gezet om passende tijdelijke huisvesting te realiseren voor buitenlandse arbeidskrachten. Vier themabijeenkomsten stonden op de agenda waarbij helaas geconstateerd moet worden dat de animo om deel te nemen terug loopt. De afdeling heeft aandacht gevraagd bij het algemeen bestuur van Bouwend Nederland voor de oneerlijke concurrentie met groepen zzp-ers en buitenlanders. Omdat BrabantWest een krimpgebied is, wordt die concurrentie nog heviger ervaren.

Met het samenwerkingsverband is overleg geweest over het uitplaatsen van leerlingen. Daarbij worden ook de gemeentes en de corporaties betrokken. Door dat gezamenlijk optrekken lukt het nog steeds redelijk om leerlingen te plaatsen. De geplande buitenland excursie kon door het uiteindelijke gebrek aan belangstelling geen doorgang vinden. BrabantWest heeft als gevolg van de crisis een teruglopend ledenaantal. Toch gaat de afdeling 2014 met vertrouwen tegemoet.

Afdeling Brabant Noord Oost Wisselende resultaten Bouwoverleggen De afdeling Brabant Noord Oost steekt met wisselend succes energie in de bouwoverleggen met de negen gemeenten in haar werkgebied. Met onder meer Oss, Landerd en Uden/Veghel lopen die goed. Met Boxmeer en Cuyk minder. Met Oss is er sprake van een gestructureerd overleg waar

99

Afdelingen

onderwerpen als het aanbestedingsbeleid, de woonvisie de grondprijzen, social return zijn besproken. Met Landerd is naast bovenstaande onderwerpen onder meer ook gesproken over leges, de samenwerking met woningcorporaties, de kwaliteit van de scholen en infrastructuur. Daar staat tegenover dat een overleg met de gemeente Boxmeer gecancelled moest worden. Het regiokantoor is een grote steun bij deze bouwoverleggen. Naast de aanwezigheid wordt er ook veel werk gemaakt van het opstellen van de agenda’s. Het blijft lastig om iedere keer goede input vanuit de leden te krijgen. De contactgroep personeel is ook in het verslagjaar weer vier keer bijeen gewest. Daarnaast zijn er aparte bijeenkomsten belegd om informatie uit te wisselen over personeelsdossiers. De kwaliteit van het personeel is bij de afdeling een centraal aandachtsgebied, dat ook met cursussen wordt ingevuld. Er is een themabijeenkomst belegd waar stil gestaan werd bij de nieuwe aanbestedingswet. Op een workshop werden uitvoerders en projectleiders bijgepraat hoe de communicatie intern en naar opdrachtgevers beter kan verlopen. De afdeling organiseerde verder een informele dag voor de leden, een jaarvergadering met partners en de reguliere ledenvergadering in oktober.

Afdeling Amersfoort Amersfoort bruist De afdeling Amersfoort heeft opnieuw een druk verenigingsjaar achter de rug. 2013 werd afgetrapt met de nieuwjaarsbijeenkomst met partners en kende een grote opkomst van zo’n 65%. In de loop van het jaar volgden veel bijeenkomsten waaronder een over ontslagzaken en cursussen over de UAV voor de medewerkers van de leden. Op de jaarvergadering werd stilgestaan bij BIM in de praktijk. Samen met de afdeling ’t Gooi werd een seminar georganiseerd gericht op verkoop onder de naam ‘Acquisitie met tegenwind’.

Met de gemeenten Amersfoort en Zeist werd bouwoverleg gevoerd. Daaruit kwamen bijeenkomsten voort om informatie uit te wisselen over vernieuwend aanbesteden. De afdeling streeft ernaar om tenminste twee maal per jaar thema-bijeenkomsten te organiseren over technische onderwerpen waarbij soms ook derden, zoals woningcorporaties welkom zijn. Permanente aandacht wordt geschonken aan relevante duurzaamheidszaken. De afdeling

100

ondersteunt al langer de leden die meedoen aan de Dag van de Bouw. In het verslagjaar gebeurde dit met advertenties. Er is budget vrijgemaakt om scholen in het werkgebied die belangstelling hebben voor een Techniek Toren of een Klokhuispakket financieel tegemoet te komen. In 2013 hebben twee scholen van dat aanbod gebruik gemaakt. Ondanks de vele activiteiten die vanuit het bestuur en het secretariaat ontplooid worden vonden leden toch aanleiding, tijd en gelegenheid om zelf een sportieve en culinaire activiteit toe te voegen. Twee leden stelden hun huis open om voor hun collega’s te koken. Aan het sportieve element werd invulling gegeven door wielrennen, schaatsen en mountainbiken. Om bestuurlijk leiding te geven aan de afdeling blijkt interessant. Er kwamen maar liefst drie spontane reacties uit de ledenkring om een vacature op te vullen.

Afdeling Zaanland en Waterland Zaanland en Waterland op weg naar fusie In het verslagjaar hebben de afdelingen Zaanland en Waterland gewerkt aan de totstandkoming van een fusie die op 1 januari 2014 een feit zal zijn. Dan gaan beide verder onder de naam Bouwend Nederland afdeling Zaanstreek-Waterland. Al jaren is er met pieken en dalen gesproken om tot deze samenwerking te komen. Een eerder gezette stap op dit terrein was het onderbrengen van de secretariaten bij een en dezelfde persoon.

Herkenbaarheid, communicatie en efficiëntie waren de belangrijkste redenen om te fuseren. De crisis heeft het proces om tot een fusie te komen versneld en versterkt. Op 26 november 2013 is unaniem het licht op groen gezet nadat in eerder afzonderlijke vergaderingen al door de leden was vastgesteld dat een inniger samenwerking een goed idee zou zijn. Beide afdelingen brengen elk zo’n 35 leden in en de acht bestuursleden van zowel Waterland als Zaanland gaan als nieuw bestuur verder met hun werkzaamheden. De afdeling behartigt de belangen van de leden op lokaal niveau en is onder meer gesprekspartner voor de gemeentelijke instanties. Dat betekent het voortzetten van de bouwoverleggen met de gemeenten in het werkgebied dat zich ten noorden van Amsterdam uitstrekt tot onder meer de Beemster, Purmer en Zaanstreek. Tevens bedient het opleidingsbedrijf, Bouwmensen Zaanstreek-Waterland, de bedrijven in deze hele regio. Verder zullen er themabijeenkomsten worden georganiseerd zoals over lean die in 2013 plaatsvond. Excursies, bedrijfsbezoeken en de traditionele soosbijeenkomsten zorgen voor een goede invulling van het sociale karakter van de afdeling.

Afdeling Alblasserwaard en Vijfheerenlanden Fusie met afdeling Dordrecht is logisch De afdeling Alblasserwaard en Vijfheerenlanden fuseert met de afdeling Dordrecht. Een stemming in de ledenvergaderingen gaf daarvoor het groene licht. Eerder al gingen de opleidingsbedrijven SSPB Dordrecht en Bouwschakel in Hardinxveld-Giessendam samen. De fusie is gelet op de geografische ligging een logische. Het is een kwestie van even de brug over en je bent in elkaars werkgebied. Waar 2012 een druk jaar met

101

Afdelingen

veel activiteiten was, maakte de afdeling in het verslagjaar, gedwongen door een teruglopende financiële armslag, een pas op de plaats. Het ledenbestand is nagenoeg stabiel op zo’n 50 leden. Tegen de enkeling die de afdeling verlaat kan er weer een nieuw lid bij geschreven worden.

De bouwoverleggen met potentiële plaatsen als Hardinxveld-Giessendam, Sliedrecht, Gorinchem en Meerkerk komen niet echt van de grond. De leden geven aan nauwelijks tot geen interesse te hebben om er aan deel te nemen of onderwerpen aan te dragen. Daarom is besloten er weinig energie in te steken. De bijeenkomsten zoals de nieuwjaarsbijeenkomst en Sales in de Bouw werden zeer goed bezocht. Dat gold ook voor de voorjaarsledenvergadering, waar Hennis de Ridder inging op samenwerken in de keten. En de najaarsledenvergadering waarin een vertegenwoordiger van Alfa accountants sprak over de problemen met het aantrekken van financieringen en liquide middelen. De gezamenlijke excursie van de afdelingen Alblasserwaard en Vijfheerenlanden en Dordrecht naar Rotterdam gaf de leden de mogelijkheid om met elkaar kennis te maken en van gedachten te wisselen over tal van bouw gerelateerde onderwerpen.

Afdeling Dordrecht Goed bouwoverleg van Dordrecht met Dordrecht De afdeling Dordrecht heeft voor bouwoverleg de keuze uit een gemeente, Dordrecht. Dat jaarlijkse overleg is van een goed niveau.

Met de wethouder en de verantwoordelijke ambtenaar aan de andere kant van de tafel wordt gestructureerd gesproken over onder meer de aanbestedingsproblematiek en de arbeidsmarkt. Daarnaast trof een breder gezelschap, waaronder de gemeente, de sociale partners, de opleidingsbedrijven elkaar in 2013 drie aan de sectortafel. Daar werden ideeën ingebracht om de SROI-effecten beter te laten werken.

En werd als verlengstuk van het sectorplan stilgestaan bij het convenant tussen bedrijfsleven en het onderwijs om meer schoolverlatersstages te realiseren. Met dertig leden, waarvan vijftien actieve wordt er heel wat verzet in de afdeling. Want naast bovenstaande activiteiten was er nog een Nieuwjaarsbijeenkomst met partners, een excursie naar Rotterdam en een seminar waar van gedachten werd gewisseld over de cao, de aanbestedingsmarkt én over de toekomst van Bouwend Nederland.

Er blijkt onder de leden veel kritiek te zijn op de vereniging. En wanneer je die binnenskamers houdt breng je die kritiek en zeker de gewenste verbeteringen niet verder. Dus was het goed dat op het seminar daar tijd voor woord en weerwoord was ingeruimd. En dan was er nog een ander belangrijk wapenfeit. Met slechts een stem tegen werd nagenoeg unaniem besloten om te gaan fuseren met de afdeling Alblasserwaard en Vijfheerenlanden.

102

Stichting Sociale Bemiddeling

Een van de diensten die Bouwend Nederland aanbiedt is sociale bemiddeling. Werknemers met privé problemen kunnen een beroep doen op de maatschappelijk werkers (sociaal bemiddelaars) die vanuit de Stichting Sociale Bemiddeling hulp kunnen bieden. In 2013 is het aantal cliënten wat lager dan in 2012. Vanaf mei is met de middelgrote bedrijven waarvan nog geen cliënten bij de stichting bekend waren, contact opgenomen om de bekendheid te vergroten.

De neergaande lijn in het aantal cao-ers dat in de bedrijfstak bouw werkzaam is toont zich ook in het aantal cliënten van de Stichting Sociale Bemiddeling. De daling is procentueel gezien minder dan in de totale bedrijfstak. Een van de mogelijke oorzaken van deze daling is dat werknemers minder snel geneigd zijn privé problemen bij de werkgever aan te kaarten. De behandelde gevallen zijn wel complexer en verstrekkender dan in het verleden. Het zwaartepunt ligt op het begeleiden van het oplossen van financiële problemen.

Een andere oorzaak van de daling kan zijn dat ondanks alle inspanningen door de jaren heen de bekendheid van het werk van de stichting nog steeds beperkt is. Met circa 200 bedrijven is contact opgenomen. Een aantal bedrijven was al bekend met het goede werk van de stichting.

Andere bedrijven wilden schriftelijke informatie ontvangen. Ruim 40 bedrijven zijn daadwerkelijk bezocht en stelden de bezoeken en de dienstverlening bijzonder op prijs. In een aantal gevallen heeft dit geleid tot concrete verzoeken om hulp.

103

KOB & Examens

KOB doelgroepen en opleidingsprogramma De Kader- en Ondernemersopleiding Bouwbedrijf leidt op tot het KOB diploma, het Vakdiploma Aannemer Bouwbedrijf. De (avond)opleidingen zijn er voor de B&U en de Infra: Techniek, Commerciële bedrijfsvoering, Calculatie, Werkvoorbereiding & uitvoering en Ondernemen. Uiteenlopende doelgroepen kunnen in de 18 opleidingsplaatsen het KOB programma volgen. Het management heeft een directe instroom van Mbo’ers (BOL/ BBL niveau 4). Cursisten met geen of enige bouwkundige kennis kunnen instromen in de opleidingen Techniek 1 of 2. Hbo’ers volgen een intensief KOB programma. In 2012/2013 volgden 1.364 cursisten de opleidingen.

De KOB leidt al 75 jaar cursisten in Techniek en Management op voor de sectoren B&U en INFRA. In 2013/2014 starten 1.205 cursisten de KOB. De teruggang is het effect van de crisis. Reden van de kleinere instroom en doorstroom aan cursisten is dat ‘de cursist, c.q. het bedrijf’ het ten tijde van de crisis ‘een jaartje’ aanziet. De teruggang is jammer, omdat de vervangingsvraag van kaderpersoneel en zelfstandigen (starters en opvolgers) er komt. Om na de crisis geschikt, geschoolde kaderpersoneel klaar te hebben staan, dienen de bedrijven nu reeds te investeren in opleidingen.

De KOB is bereikbaar, betrouwbaar, betaalbaar en bevlogen. Dat wil zeggen dat de spreiding van opleidingsplaatsen over geheel Nederland gecontinueerd is, de opgegeven opleidingen in de plaatsen ook daadwerkelijk starten en betaalbaar zijn. De cursusprijzen heeft de KOB in 2012/2013 gelijk gehouden op € 2.245. De bedrijven c.q. de cursisten die onder de CAO van de bouwnijverheid vallen ontvangen op het cursusgeld een subsidie van € 450. Het zijn de opleidingsplaatsen, de docenten die bevlogen en bezielend met de cursisten op pad gaan.

En 110 docenten uit de B&U of Infra praktijk die hun kennis en ervaring willen overdragen aan de cursisten.

Bouwend Nederland Vakdiploma Aannemer Bouwbedrijf De KOB & Examens Bouwend Nederland biedt in haar opleidingsprogramma’s kwaliteit, is praktisch en praktijk gericht. De (examen) resultaten zijn sprekend. In 2013 heeft Bouwend Nederland, c.q. de Examencommissie 181 Vakdiploma Aannemer Bouwbedrijf B&U uitgereikt en 22 Vakdiploma Aannemer Bouwbedrijf Infra. Aan Hbo studenten zijn 94 Verklaringen afgegeven. Deze studenten hebben in hun Hbo onderwijsprogramma voldaan aan de eisen die het KOB managementopleidingen stelt. Er zijn een zevental Hbo instellingen die in hun onderwijs aan deze eisen voldoen.

104

Voor BouwGarant toetst de Examencommissie (potentiĂŤle) kandidaten of zij voldoen aan de eisen van het vakdiploma. Hier wordt de werk-, praktijkervaring van de kandidaat getoetst. Door middel van deze zogenaamde EVC toetsing (eerder, door ervaring verworven competenties) hebben deelnemers een gelijkwaadigheidsverklaring van het Vakdiploma Aannemer gekregen.

105

BouwGarant en Klantgericht Bouwen

Markt vraagt om BouwGarant Bij de bouw van een woning wordt door opdrachtgevers en geldverstrekkers zekerheid geëist. Bouwen met garantie is niet langer een vraag, het is steeds vaker een eis. Deelnemers van BouwGarant hebben om deze reden een streepje voor op andere bouwbedrijven. Dit laat onverlet dat 2013 voor veel deelnemers een moeilijk jaar is geweest.

In 2013 heeft BouwGarant de Nieuwbouwgarantie ontwikkeld waarvoor in de zomer het keurmerk van Stichting Garantiewoning is verkregen.

De ontwikkeling van dit nieuwe product was cruciaal voor BouwGarant en haar deelnemers. De Nieuwbouwgarantie is namelijk in veel gevallen een vereiste voor het verkrijgen van een hypotheek bij nieuwbouw. Bij een hypotheek met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) is dit zelfs verplicht.

2013 begon erg slecht. Het aantal faillissementen in de eerste zes maanden lag hoger dan ooit. De tweede helft van het jaar, en dan met name na de bouwvak, liet een minder somber beeld zien met aanzienlijk minder faillissementen. Een enquête onder de deelnemers in het najaar bevestigde dit beeld. Hoewel de markt nog steeds als zeer lastig wordt ervaren, worden er lichtpuntjes gezien en ziet men de markt in sommige gevallen aantrekken.

De sterke naam van BouwGarant in combinatie met de garantieproducten voldoet aan de behoefte in de markt. De garantie van een zorgeloze bouw of verbouwing, dat is waar ‘t om draait. Het aantal aanvragen voor deelname blijft onverminderd groot. Deze kunnen niet allemaal worden gehonoreerd vanwege de labelvereisten. In 2013 heeft BouwGarant aan 88 bouwbedrijven het keurmerk verstrekt, een jaar eerder waren dit er 87.

In 2014 zal BouwGarant haar zekerheidsconcept verder blijven ontwikkelen. Om zo de opdrachtgever optimale zekerheid te bieden en onze deelnemers een sterke marktpositie.

BouwGarant is 2014 gestart met 1456 deelnemers.

Stichting Klantgericht Bouwen en Bouwprestaties.nl De stichting bestond in het verslagjaar 10 jaar. Eind 2013 stond de teller op 113 deelnemers. Het zijn over het algemeen middelgrote bouwbedrijven, aangevuld met de vestigingen van alle grote bouwconcerns in Nederland.

106

Bouwprestaties.nl is de vergelijkingswebsite voor de bouw. Het is een initiatief van Stichting Klantgericht Bouwen. Het doel is om door middel van Bouwprestaties.nl de bouwbranche transparanter te maken. Wanneer de bouwprestaties voor iedereen zichtbaar zijn, worden bedrijven die goed presteren beloond en bedrijven die minder goed presteren gestimuleerd om de kwaliteit te verbeteren. Het einddoel: meer tevreden kopers. De website is in juni 2012 online gegaan. In de afgelopen 1,5 jaar is er een stijging in de bezoekersaantallen zichtbaar.

In het verslagjaar stonden op de vergelijkingswebsite 442 bouwondernemingen, waarvan bijna 200 met één of meer beoordelingen.

Kopers vullen een enquête in over de verschillende fasen tijdens de bouw van de nieuwbouwwoning. Eind 2013 waren er bijna 9.500 enquêtes ingevuld.

De cijfers die de bouwondernemingen scoren gaan omhoog. Het totaalcijfer is opgebouwd uit vier delen; algemene organisatie, verkoop/ oriëntatiefase, bouwfase en oplever/nazorgfase. Alle vier tellen even zwaar mee. Het gemiddelde dat vermeld staat op de website wordt berekend uit acht kwartalen (twee jaar). Eind 2013 zijn de cijfers gestegen t.o.v. van eind 2012.

Gemiddelde acht kwartalen

Gemiddelde laatste vier kwartalen

Algemene organisatie

7,1

7,2

Verkoop/oriëntatiefase

7,0

7,2

Bouwfase

7,1

7,2

Oplever/nazorgfase

6,8

7,0

7,0

7,2

Het Klantgericht Bouwen-keurmerk is per 31 december dit jaar vanwege de vergelijkingssite komen te vervallen.

Bouwbedrijf De Vries en Verburg uit Stolwijk en Oude Wolbers/VarexHuis uit Borne zijn begin januari bekroond tot Best Presterende Bouwer op Bouwprestaties.nl. In de categorie boven de vijftig beoordelingen staat Bouwbedrijf De Vries en Verburg bovenaan met een 7,9. Oude Wolbers/ VarexHuis wint in de categorie tot vijftig beoordeling met een 8,2.

Peildatum is 31 december 2013.

107

Bouwend Nederland Zilverstraat 69 Postbus 340 2700 AH Zoetermeer

t 079 3 252 252 f 079 3 252 290 w www.bouwendnederland.nl

Uitgave Bouwend Nederland, maart 2014

2014 03 004

e info@bouwendnederland.nl