Biuletyn z wymiany doświadczeń w ramach projektu VETPRO
„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” 1 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
I. O projekcie ... Projekt „Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” był realizowany przez nauczycieli Zespołu Szkół Specjalnych w Czeladzi w roku szkolnym 2012/2013. Grupa docelowa projektu to głównie nauczyciele zawodu, kadra zarządzająca, doradcy zawodowi oraz osoby zajmujące się doskonaleniem zawodowym. Po etapie rekrutacji do projektu zakwalifikowało się ośmiu nauczycieli. Głównym celem projektu była wymiana doświadczeń oraz transfer dobrych praktyk, a ponadto poznanie systemu edukacji, sposobu zarządzania i finansowania placówek edukacyjnych w Hiszpanii. Podniesienie kwalifikacji zawodowych uczestników projektu, nabycie praktycznych umiejętności porozumiewania się w języku angielskim zawodowym. Poznanie przykładów dobrej praktyki i rozwiązań innowacyjnych w kształceniu zawodowym oraz specjalnym. Nawiązanie bezpośredniej współpracy międzynarodowej. Rozwój osobisty przez edukację międzykulturową. Projekt składał się z dwóch głównych etapów: przygotowania oraz wymiany doświadczeń. Przygotowanie odbyło się w formie 70 godzinnego kursu języka angielskiego i 5 godzinnego kursu o Andaluzji. Kurs językowy prowadzony był przez lektorów profesjonalnej firmy i trwał ponad trzy miesiące. Wszyscy uczestnicy po zdaniu egzaminu otrzymali certyfikaty potwierdzające nabycie umiejętności językowych.
Wymiana doświadczeń odbyła się w Hiszpanii w Andaluzji. Instytucją przyjmującą była firma Europrojectos LdV Member of AC Group w Granadzie. W trakcie wizyty mieliśmy okazję wizytować różne placówki edukacyjne. Poznaliśmy hiszpański system edukacji Uczestnicy projektu przygotowali pięć prezentacji w języku angielskim, które były wykorzystane do prowadzenia debat i seminariów z pracownikami odwiedzanych placówek. W efekcie mieliśmy możliwość konfrontacji doświadczeń i wymiany informacji z nauczycielami, pedagogami oraz pracownikami sektora oświatowego, porównania metod i form pracy oraz zdobycia nowych doświadczeń. 2 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
II. Pierwszy dzień wizyty - lutego 2013 r. Hiszpania przywitała nas 11 lutego 2013r. porannym słońcem i świeżym podmuchem śródziemnomorskiego wiatru. Na lotnisku czekał na nas kierowca busa, który zawiózł nas do biura firmy przyjmującej w Granadzie. Powitał nas właściciel firmy Akademia Cordoba Europroyectos LdV - Hector Bernal Trujillo oraz Pablo, opiekun naszej grupy. W czasie spotkania mieliśmy możliwość poznać się bliżej: my przedstawiliśmy region kraju, z którego pochodzimy; naszą szkołę jako zespół szkół. Odnieśliśmy się do kształcenia zawodowego osób z niepełnosprawnością intelektualną, ich dalszego losu zawodowego po ukończeniu szkoły zawodowej i szkoły przysposabiającej do pracy. Strona hiszpańska omówiła działalność firmy Akademia Cordoba, której oddziałem jest Europroyectos LdV w Granadzie a także przedstawiła nam wstępny harmonogram naszego pobytu. Wspólnie określiliśmy najważniejsze punkty programu: omówiliśmy placówki edukacyjne, które odwiedzimy, miejsca pracy osób niepełnosprawnych a także dowiedzieliśmy się jakie miejscowości i ich najcenniejsze zabytki zwiedzimy. Nasz opiekun Pablo, zapoznał nas z historią Granady, najpiękniejszym królewskim miastem Andaluzji. Omówił współczesne funkcjonowanie i problemy mieszkańców miasta i całej Hiszpanii. Po spotkaniu, Pablo zaprosił nas do zwiedzania starego miasta Grenady, części wybudowanej i niegdyś zamieszkiwanej przez Arabów. Albaicin dzisiaj to plątanina uliczek, przy których stoją domy bielone wapnem. Sporo tu lokali tapas, marokańskich herbaciarni, sklepów z pamiątkami. Nikt z nas nie wiedział, że nazwa miasta Granada, pochodzi od owoców granatu. Jak wyjaśnił nam Pablo: w wąskich zaułkach można się szybko zgubić, bo zbudowane tu domy położone są tak blisko siebie jak pestki w owocach granatu. Symbolem granatu ozdabiane były więc wszystkie domy, chodniki, uliczki. Te bardzo wąskie kamieniste uliczki doprowadziły nas do pięknego placu San Nicolás w dzielnicy Maurów, skąd roztaczał się fantastyczny widok na panoramę miasta:
wzgórze i ogromy pałac – Alhambrę, której nazwa pochodzi od arabskiego słowa "al-Hambra - czerwony", od czerwonego zabarwienia gliny z której wybudowano pałac. Tło dla pałacu stanowiły otulone śniegiem góry Sierra Nevada. Stojąc na placu widokowym u dołu rozciągał się utkany dywan starych białych kamieniczek z czerwonymi dachami. 3 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
W dali przeplatały się nowoczesne budynki z zabytkowymi: katedrą Najświętszej Marii Panny od Wcielenia, kościołem św. Anny, klasztorem św.Hieronima, czy pałace w stylu mudejar: Casa de los Tiros i Pałac Biskupi. Patrząc na miasto miało się wrażenie uczestniczenia w przestrzeni trójwymiarowej, gdzie każda jej strona to inny świat. Kiedy zapadł wieczór, mogliśmy popatrzeć jeszcze na podświetloną ogromną ilością świateł Alhambrę i błyszczącą ze wszystkich stron Granadę.
Kilkaset metrów dalej, na wzgórzu Sacramonte (Święta Góra) odkryłyśmy pełną uroku i specyficznego klimatu cygańską dzielnicę, gdzie zatrzymał się czas. Mieszkają tutaj Cyganie wciąż żyjący, jak przed wiekami, w malutkich domkach częściowo wykutych w skale (zwanych cuevas, czyli groty). Należy nadmienić, że w takim właśnie domku – jaskini – swoje biuro miała przyjmująca nas firma. Tak więc mogłyśmy podziwiać zagospodarowane w skale pomieszczenia, poczuć panujący w nich chłód, i zrozumieć potrzebę budowania takich właśnie budynków w ciepłym śródziemnomorskim klimacie. Po powrocie do hotelu czekała na nas niespodzianka – do niektórych z nas dotarła część zagubionych w czasie lotu bagaży.
III.
Drugi dzień wizyty - 12 lutego 2013 r.
We wtorek udaliśmy się do Zespołu Szkół w Granadzie do Centro San Cristobal Ave Maria. Centro San Cristobal Ave Maria jest Zespołem Szkół, położonym u podnóża Albaicin, jednego ze wzgórz, otaczających centrum Granady. W skład Zespołu wchodzi: przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła zawodowa o dwóch poziomach oraz szkoła specjalna posiadająca pięciostopniowy poziom kształcenia specjalnego, począwszy od przedszkola a skończywszy na przygotowywaniu do dorosłego życia. 4 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
„Centrum”, jak wiele szkół w Hiszpanii, jest szkołą katolicką, która utrzymuje się z pobieranego od uczniów czesnego oraz państwowej subwencji. Szkoły te cieszą się wielką popularnością, gdyż oferują solidne nauczanie. Rząd podtrzymuje ich działanie przydzielając im finansowe wsparcie, dzięki czemu czesne utrzymuje się w rozsądnych granicach. „Centrum” stanowi ogromny kompleks, złożony z kilku budynków, biblioteki, stołówki, kawiarni, sali gimnastycznej, 3 pięknych nowoczesnych boisk sportowych oraz placu zabaw dla najmłodszych. W pierwszej kolejności zwizytowaliśmy szkołę zawodową która prowadzi kursy na dwóch poziomach zaawansowania dla uczniów w wieku od 16 do 18 lat. Szkoła kształci w zawodach: elektronik, elektryk, technik telekomunikacji, technik administracji, technik artystycznej grafiki komputerowej, technik topografii. Obserwowaliśmy zajęcia przyszłych elektroników. Uczniowie pod okiem instruktora ale samodzielnie montowali układy elektroniczne i budowali roboty. Odwiedziliśmy także pracownię grafiki komputerowej oraz zajęcia z administracji i zarzadzania. W klasach uczy się od 25 do 30 uczniów.
5 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Pracownie specjalistyczne są dobrze wyposażone w nowoczesny sprzęt komputerowy i oprogramowanie. Ponadto szkoła zawodowa kształci osoby głuche i niesłyszące. Dla dorosłych uczniów niepełnosprawnych Szkoła oferuje realizację 3 programów. Celem tych programów jest rozwijanie autonomii osobistej, zwiększenie umiejętności i zdolności uczniów, integracji społecznej i społeczności, a także szkolenia zawodowego, które pozwala na możliwie najbardziej zadowalającą integrację w miejscu pracy. W tym celu we współpracy ze stowarzyszeniem opracowuje i realizuje się program pracy społecznej w firmach, warsztatach pracy chronionej. Następnie w bibliotece szkolnej odbyło się spotkanie z dyrektorem i nauczycielami. Przedstawiliśmy prezentację na temat: „Zarządzanie szkołą, organizacja i funkcjonowanie organów szkoły specjalnej w Polsce i w Hiszpanii”. Wymieniliśmy się swoimi doświadczeniami z hiszpańską radą pedagogiczną na temat funkcjonowania naszych placówek oraz porównaliśmy systemy edukacji. Okazało się, że nasze systemy kształcenia są do siebie podobne. W Hiszpanii nauka w szkole podstawowej trwa od 6 do 12 lat i składa się z trzech cyklów: cykl niższy przewidziany dla uczniów pomiędzy 6-8 rokiem życia cykl średni dla dzieci w wieku od 8-10 lat cykl wyższy dla dzieci w wieku od 10-12 lat W cyklu niższym i średnim naucza jeden nauczyciel, który pomaga dzieciom poznać zasady współżycia społecznego i pomaga w osiągnięciu odpowiedniego poziomu intelektualnego. Po ukończeniu szkoły podstawowej dziecko może obrać dwa kierunki dalszego kształcenia. Albo może pójść do nieobowiązkowej szkoły ogólnokształcącej - Educación Secundaria Obligatoria, ESO (Szkoła średnia I stopnia) dla uczniów w wieku od 12-16, tj. odpowiednik naszego gimnazjum. Po jej ukończeniu uczeń otrzymuje dyplom maturalny, który upoważnia go do podjęcia jednorocznego kursu orientacji uniwersyteckiej, lub może zacząć trzyletnie kształcenie zawodowe drugiego stopnia. Te szkoły mają przygotować do studiów wyższych lub do otrzymania tytułu „technika specjalisty” i podjęcia pracy zawodowej. Drugą drogą po ukończeniu szkoły podstawowej może być rozpoczęcie kształcenia zawodowego pierwszego stopnia a po jej ukończeniu otrzymuje się tytuł „technika pomocniczego”. Po tej szkole można rozpocząć dalsze kształcenie (również tutaj są dwie drogi: rozpoczęcie nauki w drugiej klasie szkoły średniej ogólnokształcącej i dalej studia lub kontynuowanie na drugim stopniu kształcenia zawodowego. Kształcenie zawodowe pierwszego stopnia trwa dwa lata natomiast kształcenie zawodowe drugiego stopnia trwa trzy lata.
6 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Po debacie odwiedziliśmy uczniów gimnazjum specjalnego. Zajęcia edukacyjnoterapeutyczne przebiegały bardzo podobnie jak w naszej szkole: w klasie było siedmiu uczniów, nauczyciel i jeden nauczyciel wspomagający. Uczniowie wykonywali gry planszowe i przedmioty ceramiczne. W pracowni zgromadzone były także, inne wytwory i efekty pracy uczniów. Edukacja na tym poziomie bardzo przypomina nasz system.
Wieczorem organizator zapewnił nam wycieczkę nad morze. Przez okno w busie podziwialiśmy piękne wybrzeże Costa del Sol. Celem była Malaga, miasto leżące nad Morzem Śródziemnym i u podnóża Gór Betyckich. Miasto słynie głównie z przepięknych piaszczystych plaż. Znajdują się tam również ciekawe zabytki. My jednak widzieliśmy tylko plażę, niestety czas nie pozwolił na więcej.
7 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
IV.
Trzeci dzień - 13 lutego 3013r.
W trzecim dniu pobytu w Granadzie gościliśmy w salach miejscowego Uniwersytetu, który został założony w 1531r. przez Karola V i jest jedną z bardziej szanowanych uczelni w Hiszpanii.
Tam przedstawiliśmy dwie prezentacje multimedialne „Analiza tendencji w zakresie integracji szkolnej wobec osób niepełnosprawnych w Polsce i Europie” oraz „Kształcenie zawodowe zasadnicze uczniów niepełnosprawnych umysłowo a potrzeby rynku pracy w aspekcie osób niepełnosprawnych umysłowo - diagnoza i prognoza.” W trakcie prezentacji i późniejszej debaty mieliśmy możliwość porównania sytuacji w Polsce/na Śląsku i w Hiszpanii/Andaluzji. Obecnie gospodarka w Andaluzji, podobnie jak w całej Hiszpanii, przeżywa głęboki kryzys,w związku z tym również o wiele trudniej jest odnaleźć się osobom niepełnosprawnym umysłowo na rynku pracy. Pod tym względem sytuacja kształtuje się podobnie w Polsce i w Hiszpanii. Następnie spotkaliśmy się z Mari Martin Saez – koordynatorem Stowarzyszenia DOWN Granada. Stowarzyszenie to działa na rzecz osób z Zespołem Dawna i wspiera je w różnych aspektach życia.
8 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Szczególnie skupia się na jak największym usamodzielnianiu tych osób i znalezieniu dla nich pracy. Każdy podopieczny w momencie podjęcia pracy ma wyznaczonego indywidualnego opiekuna, który początkowo pomaga mu odnaleźć się w nowych obowiązkach. Wsparcie opiekuna z czasem staje się coraz mniejsze i w końcu kiedy osoba usamodzielnia się - zbyteczne. Stowarzyszenie organizuje także w miarę możliwości samodzielne, odrębne mieszkania, w których dorosłe osoby z zespołem Downa mogą funkcjonować przy wsparciu wolontariatu. W Granadzie mogliśmy obserwować pracę dwóch podopiecznych, chłopca na uniwersytecie w charakterze portiera oraz dziewczyny zatrudnionej w Urzędzie Miasta Granada na stanowisku niższego urzędnika, w biurze podawczym. Dziewczyna od niedawna również mieszka samodzielnie w jednym z lokali zorganizowanym przez stowarzyszenie. Efekty pracy stowarzyszenia DOWN Granada, rozmach i zakres jego działalności wywarły na nas duże wrażenie. Trudno odnaleźć w rzeczywistości polskiej podobną organizację.
Kolejnym punktem dnia była wizyta w Szkole Colegio Ciudad de los Ninos. Jest to duży kompleks, który obejmuje opieką i nauką dzieci począwszy od przedszkola, a skończywszy na szkole przygotowującej do zawodu.
9 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Podczas spotkania z dyrektorem mieliśmy możliwość porozmawiania na temat systemu oświaty obowiązującego w Andaluzji. Dowiedzieliśmy się, że kształcenie nauczycieli dla przedszkoli i szkół podstawowych odbywa się na poziomie uniwersyteckim i trwa 3 lata, natomiast dla szkolnictwa średniego ogólnokształcącego i zawodowego 5 lat z dodatkowym rokiem studiów pedagogicznych. Samo ukończenie studiów nie wystarcza. Konieczne jest zdanie egzaminu państwowego, by uzyskać uprawnienia do nauczania w szkołach publicznych i w ten sposób zostać urzędnikiem państwowym. Pensum nauczycielskie w Andaluzji wynosi 30 godzin, które pozostaje w gestii szkoły: 25 to godziny, które nauczyciel spędza w szkole, a reszta przeznaczona jest na zebrania rady pedagogicznej, zebrania ewaluacyjne, czy czas wycieczek szkolnych. Na 25 godzin obowiązkowego przebywania na terenie szkoły składa się 18 godzin zajęć lekcyjnych oraz 7 godzin na spotkania z rodzicami, zajęcia indywidualne z uczniami, zebrania wychowawców czy koordynatorów przedmiotów (w hiszpańskich szkołach każdy przedmiot ma swojego kierownika, a wszyscy nauczyciele danego przedmiotu stanowią "departament", który ustala i ujednolica nauczanie przedmiotu, cele i metody). Nasze zainteresowanie budziły również zarobki nauczycieli w Hiszpanii. Średnia pensja to około 2000 euro miesięcznie plus wysługa lat oraz dwie pensje dodatkowe (trzynastka i czternastka). Oświata w Hiszpanii finansowana jest zarówno z publicznych i prywatnych źródeł. Państwo finansuje nie tylko szkoły publiczne ale też prywatne, wspomaga również studentów stypendiami. W szkołach państwowych nauczanie jest wolne od opłat. Szkoły prywatne otrzymują dotacje z budżetu państwa tylko w przypadku kształcenia w ramach obowiązku szkolnego. Studiujący na uczelniach państwowych muszą pokrywać tylko niewielką część kosztów nauki a w prywatnych całość.
10 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
W godzinach popołudniowych zwiedzaliśmy „Najpiękniejszy pałac orientu” Alhambrę. Bajkowa Alhambra niegdyś była żywym miastem-twierdzą. Założona na wzgórzu Sabika, nieopodal Grenady, stolicy królestwa, dominuje nad doliną rzeki Darro. Oglądana z daleka wygląda jak zwyczajny zamek, ale to, co najcenniejsze, skrywa za murami, które otaczają ją pierścieniem, wyznaczając prostokąt o długości ponad 700 m i szerokości ponad 200 m. Choć nazwa "Alhambra" odnosi się do całego kompleksu budowli za murami - osiedla mieszkalnego, koszar, więzienia i meczetu - dziś kojarzy się przede wszystkim ze słynnym pałacem królów Grenady. Rezydencja, a właściwie to, co z niej dziś pozostało, zajmuje północną część miasta, tuż przy murze (zalicza się do niej także położone poza murami ogrody Generalife). Zaczęła powstawać w XIII w. i w ciągu stulecia przeistoczyła się w zlepek pałaców, haremów, dziedzińców, łaźni i apartamentów. Najważniejsze i najpiękniejsze budowle powstały za czasów panowania Jusufa I i jego syna Muhammada V w drugiej połowie XIV w. Zewnętrza surowa powłoka pałacu szczelnie skrywa to, co wewnątrz, i prawie żadnym szczegółem nie uchyla rąbka tajemnicy. Gdzieniegdzie surowe ceglane mury wież bramnych ozdabiają koronkowe wstawki. Zgodnie z arabskim kanonem architektura służy do noszenia dekoracji, nie jest natomiast dekoracją samą w sobie. Mury Alhambry mają co dźwigać, choć widać to dopiero wewnątrz. Słynne na cały świat gipsowe sztukaterie dosłownie oblepiają każdy fragment ściany we wszystkich komnatach i spływają z sufitu rzeźbionymi stalaktytami malowanego stiuku. Najniższe partie ścian zdobią barwne fajansowe płytki zwane Azulejos, nad którymi już bez ograniczeń, aż do fryzów na belkach pod okapem, rozrastają się jak wzorzyste dywany sztukaterie skomponowane z geometrycznych lub roślinnych wzorów uzupełnionych poetyckimi inskrypcjami przypisywanymi wielkiemu poecie Ibn Zamrakowi.
W nieskończoność powtarzają się te same wzory gwiazd i arabesek. Na każdym kroku, mniej więcej na wysokości oczu, pojawiają się inskrypcje przypominające, że jedynym bogiem jest Allah, a Mahomet - jego prorokiem.
11 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Twierdza Alhambra została w 1984 roku wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Ciekawostką jest informacja, że budowniczy twierdzy oparli projekt na zależności matematycznej. Podstawą wszystkich elementów pionowych (budynków, elewacji) był kwadrat i kolejno tworzone prostokąty poprzez wykorzystanie długości przekątnej kwadratu jako boku kolejnej figury.
12 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
V. Dzień czwarty 14 lutego 2013 r. W czwartym dniu pobytu odwiedziliśmy Szkołę Specjalną im. Św. Rafaela w Granadzie (Kolegio de Education Especial San Rafael). Szkoła powstała w 1930 r. Na początku funkcjonowania w budynku istniał szpital, w którym stworzono specjalne klasy dla dzieci upośledzonych umysłowo. Z biegiem lat szpital został przemianowany na szkołę dla dzieci z niepełnosprawnościami psychicznymi i innymi schorzeniami i zaburzeniami, które uniemożliwiały im naukę w zwykłych szkołach. Budynek został wyremontowany w 1986 r. Do szkoły uczęszczają dzieci w wieku od 3 do 21 lat, upośledzone w stopniu od umiarkowanego po głęboki, często uczniowie mają niepełnosprawności sprzężone. Do szkoły uczęszczają dzieci z Autyzmem, ADHD, zespołami genetycznymi, zaburzeniami emocjonalnymi, niepełnosprawnościami ruchowymi. Obecnie szkoła ma 66 wychowanków. Uczniami opiekuje się: 11 nauczycieli, w tym nauczyciele wspierający, 1 nauczyciel warsztatów szkolnych, 7 wolontariuszy, 2 pracowników pomagających przy wydawaniu posiłków i zabiegach pielęgnacyjnych, woźny, oraz osoby sprzątające. W placówce zatrudnieni są także specjaliści: psycholog, logopedzi, fizykoterapeuci, oligofrenopedagodzy, oraz lekarz.
Uczniowie mają zajęcia od godziny 10:00 do 15:00. Uczą się przedmiotów podstawowych takich jak matematyka, język hiszpański, informatyka, wychowanie fizyczne. Mają także zajęcia rozwijające i usprawniające ich samodzielność, umiejętności społeczne, emocjonalne, psychomotoryczne, manualne, językowe. Szkoła realizuje z uczniami specjalne programy terapeutyczne, które są dostosowane do zaburzeń na jakie cierpią wychowankowie. Klasy są mało liczne 5-6 osobowe, są bardzo dobrze wyposażone. 13 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Nauczyciele mogą korzystać z różnych pomocy dostosowanych do niepełnosprawności dzieci, placówka jest zaopatrzona w sprzęty, foteliki, łóżka, wózki oraz specjalistyczny sprzęt pielęgnacyjny. W szkole jest bardzo dobrze wyposażona Sala Doświadczania Świata oraz Sala Wyciszająca. Finanse na potrzebny sprzęt ofiarowuje szkole kościół, który patronuje placówce. Warunki jakie mają zapewnione dzieci w Hiszpanii są zdecydowanie lepsze od tych, jakie my możemy zapewnić naszym uczniom. Brakuje nam finansów na pomoce i fachowy sprzęt rehabilitacyjny. Nasza szkoła pozyskuje środki finansowe od sponsorów, szkoła hiszpańska otrzymuje bardzo dużą pomoc od kościoła, ponad to jest stale dofinansowywana przez państwo. Pod względem dydaktycznym nie zauważyliśmy istotnych różnic, uczniowie zdobywają wiedzę i umiejętności w podobny sposób. Nauczyciele dostosowują do możliwości i dysfunkcji uczniów indywidualne programy terapeutyczne, podobnie robimy my w naszej placówce. Szkoła hiszpańska ma znacznie większą kadrę pracowniczą, w jednej klasie podczas zajęć opieką nad dziećmi może zajmować się ok. 3 pracowników.
Podczas wizyty w Kolegio de Education nauczyciele polscy przedstawili prezentację na temat „System, efektywność i trafność doskonalenia zawodowego nauczycieli szkół specjalnych w Polsce”. Po prezentacji nastąpiła dyskusja, wymieniliśmy swoje doświadczenia, poglądy z nauczycielami z hiszpańskiej szkoły. Poznaliśmy metody pracy z osobami niepełnosprawnymi stosowane w hiszpańskim systemie, które porównaliśmy ze stosowanymi metodami pracy w Polsce. System pomocy i edukacji zarówno w Hiszpanii jak i Polsce jest podobny, jednak strona hiszpańska ze względu na lepsze zaplecze finansowe i materialne ma bardziej rozwinięty system pomocy. Podobnie nauczyciele w Polsce jak i w Hiszpanii dbają o swój rozwój zawodowy, doskonaląc się na różnych kursach, warsztatach, kurso - konferencjach, oraz studiach podyplomowych. Dzięki większym nakładom finansowym w systemie hiszpańskim, nauczyciele i specjaliści mogą wdrażać innowacyjne projekty i programy. Przykładem może być zorganizowana przez psychologa z Kolegio Sala Wyciszająca. Sala jest autorskim pomysłem nauczyciela, pomaga dzieciom wyciszyć negatywne emocje, nastroje, eliminuje napięcia nerwowe i tym samym pomaga i ułatwia im codzienne funkcjonowanie. Sala jest wzorem do naśladowania. Obecnie w szkołach na terenie Hiszpanii powstają podobne sale. Wizyta bardzo nam się podobała, była dobrze zorganizowana. Zdobytą wiedzę i doświadczenia od kolegów hiszpańskich chcemy przenieść na grunt polski. 14 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Kolejnym punktem programu w czwartym dniu pobytu była wizyta w Klasztorze Św. Hieronima w Granadzie. Ten rzymski katolicki klasztor zbudowany w renesansowym stylu, powstał w XV wieku na prośbę Królowej Izabeli Kastylijskiej i Króla Ferdynanda Aragońskiego II. Wnuk Izabeli i Ferdynanda, nadał klasztorowi imię wybitnego dowódcy wojsk Hiszpanii i księcia Neapolu - Gonzalo Fernándezowi de Córdoba, którego zwłoki zostały pochowane w tym klasztorze. Głównym architektem klasztoru był Diego de Siloe. Centralna kaplica została ukończona w 1522 roku. Monastyr ma dwa dziedzińce, każdy z nich jest otoczony ogrodem. Budynki Monastyru posiadają renesansowe dekoracje, zdobienia, które można zobaczyć między innymi w siedmiu kapliczkach, pełniących funkcję grobowców. Wnętrza klasztoru są utrzymywane w dobrym stanie, mogliśmy podziwiać renesansowe zdobienia ścian i murów, obrazy i przede wszystkim przepiękny ołtarz, który odbierał dech w piersiach zwiedzającym. Restauracja Monastyru miała miejsce w latach 1916-1920, trwała z przerwami do 1989 r.
15 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
VI. Piąty dzień wizyty. W piątym dniu pobytu w Hiszpanii, 15 lutego, zawitaliśmy do malowniczego zabytkowego miasta Cordoba. Miasto jest cudem architektonicznym. Rzymianie założyli tu osadę w 169 r. p.n.e., ale dopiero podczas arabskiego panowania miasto osiągnęło swój szczyt rozwoju. Cywilizacja arabska, między VIII a XIII wiekiem ulokowana częściowo na żyznych ziemiach Półwyspu Iberyjskiego, znajdowała się wówczas w pełnym rozkwicie. Rozwijała się tam kultura inna od tej, tkwiącej w "mrocznych wiekach" średniowiecznej, chrześcijańskiej Europy. W X wieku miasto było największą metropolią na świecie liczącą pomiędzy 250.000 a 500.000 mieszkańców. Posiadało system sztucznego nawadniania terenu, na jego ulicach kwitły niespotykane dotychczas na starym kontynencie rośliny takie jak palmy, drzewka pomarańczowe, granaty czy awokado. Mieścił się tutaj największy na świecie uniwersytet, 70 publicznych bibliotek (w zbiorach największej z nich znajdowało się około 400 000 manuskryptów), 300 łaźni publicznych. Murowane domy dzięki systemowi kanalizacji były zaopatrzone w bieżącą wodę. Edukacja była powszechna, do użytku dzieci z najbiedniejszych rodzin oddanych było 27 szkół. Do 929r. miasto było obiektem zazdrości całej Europy. Niestety w XI w. nastąpił upadek podczas panowania bezwzględnego Al-Mansura, a Al-Andalus została podzielona na małe królestwa (taifas). Od tego czasu miasto zaczęło tracić na swojej wartości i zbliżało się ku upadkowi. Porzucono wodne rozwiązania, meczety zamieniono na kościoły.W XVII w. na skutek zarazy ludność w mieście została zdziesiątkowana. Obecnie Cordoba liczy 300 tysięcy mieszkańców.
16 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Zwiedzanie Cordoby rozpoczęliśmy od wizyty w ONCE. ONCE - Organización Nacional de Ciegos Españoles. To hiszpańska Organizacja Narodowa Niewidomych, założona 13 grudnia 1938 roku. Celem organizacji ONCE jest pozyskanie środków na pomoc i wsparcie dla osób niewidomych i niedowidzących. Organizacja rozpoczęła swą działalność od zwykłej loterii. Zyski ze sprzedaży losów częściowo przeznaczane były na pomoc osobom niewidomym. Z czasem organizacja przekształciła się w dobrze prosperującą firmę prowadzącą działalność na całym świecie.
W nowoczesnej siedzibie organizacji zostaliśmy powitani przez prezesa fundacji i jego współpracownicę. Gospodarze przybliżyli nam historię powstania ONCE, przedstawili cele działalności, struktury i zasady funkcjonowania organizacji. Organizacja ma duże zaplecze finansowe, które przeznacza na własną działalność, pomoc ludziom niewidomym i niedowidzącym w organizowaniu i uczeniu się życia w ciemnościach. Celem organizacji jest również ułatwienie startu i rozwoju zawodowego swoim podopiecznym. Zwiedziliśmy siedzibę fundacji, jest to całkowicie przystosowany do potrzeb osób niewidomych wielokondygnacyjny budynek. Wszędzie są napisy w języku Braille’a, na drzwiach, poręczach schodów, klamkach. Oprócz pomieszczeń administracyjnych i biurowych, znajdują się tam sale wyposażone w specjalistyczny sprzęt, komputery z oprogramowaniem dla 17 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
osób niewidomych, maszyny do pisania Braill’em. Jest również ogromna biblioteka książek napisanych w języku Braill’a i wiele innych pomocy i urządzeń dla osób niewidomych.
Organizacja jest nadzorowana przez radę patronów, składającą się z przedstawicieli różnych hiszpańskich ministerstw. Rada jest demokratycznie wybierana spośród swoich członków. W czerwcu 2006 roku, w organizacji było 66 851 osób, z czego 40% stanowili członkowie w wieku powyżej 65 lat. Dyrekcja Generalna odpowiada za funkcjonowanie organizacji, jej działania społeczne i kulturowe. Rada Generalna utrzymuje stosunki z lokalnymi, regionalnymi i krajowymi organami państwowymi i ma reprezentację w organizacjach międzynarodowych, takich jak Światowy Związek Niewidomych, EBU i IBSA, (International Blind Sports Federation).
18 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Po ciekawej i pełnej wrażeń wizycie w ONCE mogliśmy odbyć krótki spacer po Cordobie. Miasto jest bardzo urokliwe i wywarło na nas ogromne wrażenie. Kawiarenki przyklejone do białych ścian wąskich uliczek kusiły nas zapachem świeżej kawy, jednak jak zwykle czas na poganiał.
W porze obiadowej zawitaliśmy do Akademii Cordoba, gdzie spotkaliśmy uczniów z Polski a dokładnie z sąsiedniego Sosnowca, będących właśnie na praktykach w ramach programu Leonardo da Vinci. Siedziba firmy przyjmującej w Cordobie była ładniejsza i lepiej wyposażona niż ta w Grenadzie. Po obiedzie zwiedziliśmy perłę architektury - meczet La Mezquita. Ten wielki meczet w Kordobie to wspaniały kompleks architektoniczny. Jego olbrzymia powierzchnia zajmuje 23 000 m2, a wewnątrz zachwyca harmonią swoistego lasu ponad 800 kolumn wykonanych z marmuru, granitu oraz jaspisu. Łącząc się ze sobą tworzą one dwupoziomowe, podkowiaste arkady nadające wnętrzu meczetu wrażenie lekkości. Jednocześnie, patrząc w głąb hipnotyzującego stosu kolumn osiągamy wrażenie ich nieskończoności.
19 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Budowę la Mezquita de Córdoba rozpoczął w 786 roku pierwszy emir Kordoby Abd Ar-Rahman I na miejscu dawnego kościoła chrześcijańskiego z czasów dominacji Wizygotów - Basílica de San Vicente Mortir. Meczet w związku z dynamicznym rozrastaniem się miasta i jego stołecznym charakterem zwiększał swoje rozmiary. Każdy kolejny władca muzułmański (początkowo Emiratu, w późniejszym czasie Kalifatu Kordobańskiego) dobudowywał nową część świątyni, stąd można zauważyć w niej wiele różnorodnych elementów charakterystycznych dla poszczególnych epok kultury arabskiej. Najpiękniejsze walory Wielkiego Meczetu w Kordobie reprezentuje część dobudowana za czasów panowania kalifa Al-Hakama II (961-976). Z tamtego okresu pochodzi między innymi ośmiokątny mihrab z kopułą w kształcie muszli (nisza wskazująca modlącym się muzułmanom kierunek Mekki). Jego wejście zdobią przepiękne mozaiki, posiada ponoć niesamowitą akustykę. Podobno słowo wypowiadane wewnątrz tego małego pomieszczenia jest słyszane w odległych zakątkach całej świątyni. Do kompleksu La Mezquita należy także zewnętrzny, przestronny dziedziniec zwany Patio de los Naranjos. W miejscu tym wierni mogli obmyć się przed przekroczeniem progów świątyni, ale także zwyczajnie pohandlować lub poplotkować. Swoje piętno na budowli odcisnęło w wyjątkowo brutalny sposób chrześcijaństwo, gdyż wraz z rekonkwistą Kordoby rozpoczęto częściową przebudowę meczetu na katolicką katedrę. Prace nad rozbudową tego kościoła w centralnym punkcie La Mezquita trwały nieprzerwanie począwszy od XIII do końca XVIII wieku. Zwiedziliśmy także, warowną rezydencję Alcazar de los Reyes Cristianos, będącą w XIV w. siedzibą Ferdynanda i Izabeli. Obecnie można tam podziwiać islamskie patia, duże arabskie ogrody i muzeum z imponującymi rzymskimi mozaikami.
20 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Niedaleko od Mezquity znajduje się uroczy, stary plac Plaza del Potro, nazwany tak od zdobiącego fontannę konia (el potro). Podobno w jednej z posadas na rynku gościł Cervantes, pracując nad „Don Kichotem”. W swej książce wspomniał o posągu konia. Będąc w tym pięknym zakątku Europy warto było zobaczyć stary, zabytkowy Most Romański łączący brzegi rzeki Gwadalkiwir, która przepływa przez Cordobę. Most został zbudowany przez Rzymian w początkach 1 wieku p.n.e., prawdopodobnie zastępując poprzedni, który był z drewna. Obecnie ma 16 arkad i łączną długość 331 metrów. Szerokość mostu wynosi około 9 metrów.
Po powrocie z Cordoby odbyło się spotkanie podsumowujące projekt w biurze Europrojectos. Omówiliśmy przebieg wizyty, następnie dyrektor firmy przyjmującej wręczył nam certyfikaty.
21 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
VII. Wnioski z wymiany doświadczeń Zrealizowaliśmy wszystkie cele projektu. Znacznie wzrosły nasze umiejętności posługiwania się językiem angielskim szczególnie zawodowym. W trakcie prowadzonych debat z pracownikami hiszpańskich placówek uzyskaliśmy odpowiedzi na wszystkie nurtujące nas pytania dotyczące edukacji w Hiszpanii. Zgodnie z założeniami projektu poznaliśmy hiszpański system edukacji, wnioskując że ogólny zarys jest podobny do systemu polskiego. W Hiszpanii nie ma jednak zerówki, a obowiązkowa nauka w szkole podstawowej rozpoczyna się w wieku lat 6. Każdą klasę powtarzać wolno tylko raz, obowiązek szkolny w Hiszpanii trwa do 16 roku życia. Edukacja podzielona jest na kilka etapów: edukacja przedszkolna (educacion infantil), która podzielona jest na dwa cykle: do 3 lat – żłobek 3-6 lat – przedszkole szkoła podstawowa (educacion primaria), 6-12 lat szkoła średnia (educacion secundaria), która dzieli się na: szkoła średnia obowiązkowa ~gimnazjum (educacion secundaria obligatoria E.S.O.), 12-16 lat nauczanie maturalne ~liceum (bachillerato L.O.G.S.E.), 16-18 lat lub zasadnicze nauczanie zawodowe (formacion profesional de grado medio) nauczanie zawodowe (formacion profesional de grado superior) szkoła wyższa (educacion universitaria) Ponadto istnieje również nauczanie specjalistyczne (ensenanza de regimen especial), szkoły artystyczne (las ensenanzas artisticas) oraz szkoły językowe (las ensenanzas de idiomat). Finansowanie oświaty w Hiszpanii odbywa się na zasadzie decentralizacji. Wspólnoty Autonomiczne, które przyjęły uprawnienia mogą ustalać procedurę finansowania oświaty. Lokalne organy administracyjne mogą współuczestniczyć w finansowaniu szkoły, a szkoły mają autonomię w zakresie planowania środków finansowych i zarządzania nimi (za wyjątkiem środków przeznaczonych na wynagrodzenia dla pracowników). Zależnie od sposobu finansowania, wyróżnia się następujące typy: szkoły państwowe (stanowiące własność państwa i będące przez państwo finansowane), szkoły prywatne finansowane ze środków publicznych (własność prywatna, a finansowana przez państwo), szkoły prywatne nie finansowane ze środków publicznych (własność prywatna finansowana z prywatnych środków). W Hiszpanii wiele jest szkół katolickich, głownie założonych w XIX w. przez rozmaite zakony męskie i żeńskie. Szkoły te nadal cieszą się wielką popularnością, oferują solidne nauczanie. Rząd podtrzymuje działanie szkół prowadzonych przez zakony (dominikańskie, salezjańskie, pijarów, braci szkolnych i inne) poprzez subwencje, dzięki czemu czesne utrzymuje się w rozsądnych granicach. W zamian za to wymaga od tych szkół ścisłego stosowania się do ogólnych programów nauczania. Rok szkolny jest podzielony na 3 trymestry. Naukę rozpoczyna się w połowie września, a kończy się w połowie czerwca. 22 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
Hiszpania należy do krajów optujących za integracją i włączaniem uczniów ze specjalnymi potrzebami do wspólnej nauki. W Hiszpanii szkoły specjalne zobligowane są do współpracy ze szkołami powszechnymi. Nauczyciele są kształceni w zakresie potrzeb specjalnych podczas ich szkolenia podstawowego. Hiszpania reprezentuje ideę jednotorowego (wspólnego) systemu nauczania zarówno dla uczniów bez deficytów, jak i tych ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. System ten polega na włączaniu niemal wszystkich uczniów do edukacji powszechnej. Pogląd taki reprezentują również takie państwa jak Włochy, Szwecja, Portugalia, Islandia, czy Grecja. Polska reprezentuje w tej kwestii odmienny system – wielotorowy, którego celem jest różnorodność działań i usług pomiędzy dwoma systemami (włączania w ogólny nurt i szkolnictwo specjalne), wspólne ustawodawstwo dla wszystkich dzieci, uwzględniające specjalne potrzeby edukacyjne dzieci. Wspólnym priorytetem kształcenia specjalnego w obu krajach jest to że, praca z dziećmi i młodzieżą ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi powinna się opierać na uzdolnieniach – możliwościach, a nie na ich deficytach. Bardzo istotną różnicę pomiędzy polskim a hiszpańskim systemem szkolnictwa stanowi możliwość dobierania przez uczniów (poza podstawowymi przedmiotami obowiązkowymi) zajęć zgodnych z ich zainteresowaniami, tak by uzyskać potrzebną ilość punktów dla ukończenia danej klasy. Kolejną różnicą jest system promocji do kolejnych klas. W Hiszpanii istnieje system kredytów, czyli zbierania punktów.
VIII. Podsumowanie realizacji projektu. Projekt spełnił oczekiwania uczestników. Realizację projektu można podzielić na trzy etapy. I etap polegał na przygotowaniu do wyjazdu, był to czas poświęcony na przygotowanie językowe i kulturowe, które zrealizowano na kursach i indywidualnie we własnym zakresie. II etap to właściwa wymiana doświadczeń, czas zamknięty w przedziale jednego tygodnia. Odwiedziliśmy kilka placówek, które pozwoliły nam przyjrzeć się hiszpańskiej edukacji, sposobom pomocy osobom niepełnosprawnym i infrastrukturze organizacji kształcenia. Systemy edukacji działają na zasadzie podobieństw i trudno ocenić który jest lepszy, w każdym są plusy i minusy. Kształcenie specjalne, to co nas najbardziej interesowało, wypada jednak lepiej w Hiszpanii, szczególnie ze względu na wyposażenie szkół w specjalistyczny sprzęt rehabilitacyjny i większą liczbę nauczycieli opiekujących się uczniami w tym samym czasie. Bardzo duże i pozytywne wrażenie zrobiła na nas działalność i efekty pracy Stowarzyszenia DOWN zajmującego się przygotowaniem osób z zespołem Downa do samodzielnego funkcjonowania na rynku pracy i życia. Dodatkowym i nieplanowanym efektem tej wymiany były spostrzeżenia dokonane w związku z obserwacjami dotyczącymi jakości usług realizowanych przez instytucję przyjmującą. Firma pozwoliła sobie na pewne niedociągnięcia organizacyjne i zaniedbania, wynika to prawdopodobnie z usposobienia Hiszpanów, którzy nie przywiązują wagi, w tak dużej mierze do szczegółów i organizacji, tak jak Polacy. 23 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
My, mając już doświadczenie w organizacji wizyt studyjnych (program Comenius 2010-2012) nie pozwolilibyśmy sobie na taką jakość usług organizacji wizyty. Jednak, ogólnie reasumując pobyt w Hiszpanii, oceniamy go pozytywnie, zwłaszcza ze względu na wymianę doświadczeń i poznanie dziedzictwa kulturowego Andaluzji. III etap to upowszechnianie rezultatów projektu oraz wdrażanie nowych doświadczeń i umiejętności do pracy zawodowej. Po powrocie uczestnicy podsumowali wizytę na konferencji rady pedagogicznej ZSS. Informacje zostały także zamieszczone na stronie internetowej szkoły i przekazane do lokalnej prasy. Ponadto nauczyciele zawodu zorganizowali dla uczniów kucharstwa, cykl zajęć dotyczących kuchni hiszpańskiej, który cieszył się dużym zainteresowaniem. W ramach zajęć rozwijających zainteresowania uczennice szkoły podstawowej i gimnazjum uczyły się tańca Flamenco i Pasodoble.
Zdobyte umiejętności i doświadczenia w trakcie projektu, wzbogacając nasz warsztat pracy, wpłynęły na podniesienie jakości pracy szkoły i zachęciły nas do dalszego działania w celu podnoszenia kwalifikacji i własnego rozwoju.
opracowanie: uczestnicy projektu Danuta Krzystanek-Żak- dyrektor ZSS Iwona Flaga – koordynator Iwona Sułkowska - autor projektu Alicja Iwanowska – doradca zawodowy Agnieszka Kamińska –lider WDN Dorota Książek – nauczyciel Grażyna Kolasa – nauczyciel zawodu Małgorzata Pawełczyk – nauczyciel zawodu
24 Projekt VETPRO pt.:„Doświadczenie i partnerska współpraca – sposobem na doskonalenie” realizowany w Zespole Szkół Specjalnych w Czeladzi w ramach programu Leonardo da Vinci w roku szkolnym 2012/2013. Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.