Eksploatacja koni w zaprzęgach na trasie do Morskiego Oka w świetle przepisów ustawy o ochronie zwierząt
Posiedzenie Parlamentarnego Zespołu Przyjaciół Zwierząt 11 września 2014 r.
Trasa Palenica Białczańska – Włosienica - droga asfaltowa - długość ok. 7,5 km - różnica wzniesień ok. 400 m - strome podjazdy (kąt nachylenia do 7,5o) - liczne ostre zakręty
Znane „przypadki” podczas pracy na trasie Jordek 2009 śmierć na trasie pod górę
Bohun 2012 Po dotarciu do Włosienicy koń upadł Cygon 2012 Koń w niewyjaśnionych okolicznościach „zniknął” lipiec 2013 koń przewrócił się podczas jazdy w dół Jukon 2014 śmierć konia na trasie pod górę
Jawor 2014 upadek podczas jazdy w dół
Ciemna liczba…?
Ustawa o ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 r.
Art. 6 1a. Zabrania się znęcania nad zwierzętami. 2. Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności: (…) 5) przeciążanie zwierząt pociągowych i jucznych ładunkami w oczywisty sposób nieodpowiadającymi ich sile i kondycji lub stanowi dróg lub zmuszanie takich zwierząt do zbyt szybkiego biegu
Transport konny do Morskiego Oka w świetle norm określonych przez Ustawodawcę
Czy konie eksploatowane w zaprzęgach na trasie Palenica Białczańska - Włosienica pracują w warunkach przeciążenia? Odpowiedzi na to pytanie należy szukać na gruncie fizyki.
dr inż. Władysław Pewca „Analiza obciążeń mechanicznych koni w zaprzęgach turystycznych do Morskiego Oka” Przeciążenie to stosunek rzeczywistego koniecznego uciągu koni do uciągu dopuszczalnego dla pary koni
Na stromych podjazdach wymagany uciąg koni
przekracza o ponad 162% uciąg nominalny, czyli taki, który jest bezpieczny dla koni i nie zagrażający ich zdrowiu. Średnio na całej trasie wymagany uciąg koni
przekracza o ponad 45% uciąg nominalny
dr inż. Władysław Pewca „Analiza obciążeń mechanicznych koni w zaprzęgach turystycznych do Morskiego Oka”
Ostre zakręty zwiększają dodatkowo rzeczywisty uciąg koni
przekroczenie o ponad 188% przekroczenie o ponad 238%
mgr inż. Krzysztof Wieczorek „Szacowanie niektórych parametrów wysiłkowych koni wykorzystywanych do transportu do Morskiego Oka” PRACA DO WYKONANIA = praca niezbędna do podniesienia ciężaru na wysokość 400 m + praca niezbędna do przesunięcia ciężaru w poziomie o 7 500 m Założenia: Zaprzęg 2-konny Masa całkowita do przemieszczenia: 12 turystów x 80 kg = 960 kg 1 woźnica x 80 kg = 80 kg 1 wóz x 550 kg* = 550 kg (Uwaga: dzieci i bagaże zabierane są dodatkowo) RAZEM 1 590 kg * rzeczywista masa nieznana, wozy nigdy nie były ważone
Droga s = 7 500 m Czas przejazdu: t = 3 300 s (55 min) Suma wzniesień do pokonania: h = 400 m (należy zwrócić uwagę na fakt, że wysokość na jaką wjeżdża wóz, jest większa od bezwzględnej różnicy poziomów położenia stacji początkowej i końcowej, ponieważ na trasie do Morskiego Oka występują również krótkie odcinki zjazdu)
A. Wyliczenie wydatkowanej energii/pracy wykonywanej przez konie, niezbędnej do podniesienia zestawu o masie 1 590 kg, w czasie 55 min., o 400 m tj. pomiędzy stacją początkową (Palenica Białczańska) a stacją końcową (Włosienica): W = Ep Ep = m x g x h Gdzie: Q=mxg Ep/W – energia potencjalna, praca [J] m - masa zestawu 1 590 kg g – przyspieszenie ziemskie 9,81 m/s2 h – suma wysokości do pokonania 400 m
Stąd: Ep = 1 590 kg x 9,81 m/s2 x 400 m
Ep = 6 239 160 J
DLA PORÓWNANIA: 400 m = na każdym kilometrze konie pokonują różnicę wzniesień 50 m (tj. wysokość 20-piętrowego wieżowca), czyli w sumie 8 wieżowców po 20 pięter = 160 pięter! Przy jednokrotnym wjeździe! Średnio konie wykonują 2 takie wjazdy dziennie, czyli dziennie muszą wnieść ten ciężar na wysokość 320 pięter!!!
B. Wyliczenie mocy niezbędnej do wykonania pracy (podniesienia ciężaru w pionie): Pw = W / t Gdzie: Pw – moc jaką muszą wygenerować konie na podniesienie ciężaru w pionie t – czas przejazdu (3 300 sek. = 55 min) Ep = W Stąd: Pw = 6 239 160 J / 3 300 s
Pw = 1 891 W 1 koń trwale może wytworzyć moc ok. 1 kM, tj. 735 W, czyli 2 konie = 2 x 735 W = 1 470 W
1 891 W > 1 470 W Moc, którą konie muszą średnio rozwijać na samo tylko podniesienie ciężaru (bez przemieszczania w poziomie) już jest dużo większa niż przyjęte fizjologiczne możliwości koni Przekroczenie zdolności przeciętnego konia do wykonania tej pracy
PRZECIĄŻENIE!
C. Siła zwierząt niezbędna do pokonania siły tarcia (oporów toczenia) wozu: Ft = µ x N µ - 0,035 współczynnik oporu na drodze bitej w średnim stanie („Podręcznik inżynierski w zakresie inżynierii lądowej i wodnej” Tom 1 str. 82, autor Stefan Bryła) α – 3,5 o średni kąt wznosu drogi do Morskiego Oka Ft - siła tarcia N – siła nacisku Wt – praca niezbędna na pokonanie siły tarcia Pt – moc jaką musi rozwinąć koń na pokonanie oporów toczenia F = Ft cos α = N / Q N = Q x cos α N = 1 590 kg x 9,81 m/s2 x cos 3,5o N = 1 590 kg x 9,81 m/s2 x 0,9981 N = 15 568 N Ft = µ x N Ft = 0,035 x 15 568 N Ft = 545 N
D. Praca (Wt) niezbędna do pokonania oporów toczenia na drodze: s – droga 7 500 m Wt = Ft x s Wt = 545 N x 7 500 m
Wt = 4 087 500 J E. Moc niezbędna do pokonania oporów tarcia/toczenia wozu (tj. przemieszczenia ciężaru w poziomie): Pt = W / t (moc = praca w czasie) P = 4 087 500 J / 3 300 s
Pt = 1 239 W
F. Moc całkowita jaką muszą wygenerować konie średnio w jeździe pod górę:
Pc = Pw + Pt Pc = 1 891 W + 1 239 W
Pc = 3 130 W Stąd dla jednego konia:
Pc ½ = 1 565 W Przyjmuje się, że przeciętny koń trwale może wytworzyć moc ok. 1 kM, tj. 735 W. (moc netto = nieuwzględniająca mocy niezbędnej do samoprzemieszczania się)
1 565 W >> 735 W Wysiłek bezpieczny
Wysiłek rzeczywisty
PRZECIĄŻENIE!
Powyższe obliczenia wysiłkowe są zdecydowanie zaniżone, ponieważ nie uwzględniają: - pracy, którą wykonują konie na samoprzemieszczanie się (= przemieszczanie masy własnego ciała) - utraty mocy konia w zaprzęgu dwukonnym (wg różnych źródeł: 4 % – 8 %) - dodatkowej siły zwierząt niezbędnej do pokonania siły odśrodkowej podczas pokonywania licznych ciasnych zakrętów na drodze do Morskiego Oka - wpływu temperatury otoczenia na organizm koni - nierówności podłoża, gałęzi, kamyków, gruntu - wysiłku koni zmuszanych do pracy pod górę w tempie szybkiego stępa tj. 2 m/s (stęp wolny to 1 m/s) - wysiłku koni w przypadku ciągnięcia sań po asfalcie (!)
Przy uwzględnienieniu powyższych okoliczności uzyskany wynik należy powiększyć o minimum 20 % Stąd otrzymujemy rzeczywiste zapotrzebowanie na moc: P = 3 130 W x 1,20 P = 3 756 W Wobec mocy dysponowanej zaprzęgu dwukonnego TYLKO 1 470 W
3 756 W >> 1 470 W
Wniosek końcowy:
Na trasie do Morskiego Oka konie są PRZECIĄŻANE, ponieważ pracują ze średnią mocą przynajmniej 2,5 krotnie większą od swojej mocy nominalnej, wynikającej z fizjologii! Dla porównania: Wózek elektryczny typu MELEX, poddany próbom na trasie do Morskiego Oka, który zabiera tylko 6 osób, ma silnik o mocy 5 kW (5 000 W) ( dla przypomnienia: 2 konie dysponują mocą nominalną zaledwie 1 470 W!)
Transport konny do Morskiego Oka w świetle norm określonych przez Ustawodawcę
Czy konie eksploatowane w zaprzęgach na trasie Palenica Białczańska - Włosienica pracują w warunkach przeciążenia?
TAK!
Ustawa o ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 r. Art. 6 1a. Zabrania się znęcania nad zwierzętami. 2. Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności: (…) 5) przeciążanie zwierząt pociągowych i jucznych ładunkami w oczywisty sposób nieodpowiadającymi ich sile i kondycji lub stanowi dróg lub zmuszanie takich zwierząt do zbyt szybkiego biegu
Na trasie do Morskiego Oka ma miejsce oczywiste ZNĘCANIE SIĘ NAD ZWIERZĘTAMI polegające na zmuszaniu ok. 300 koni do pracy w warunkach kilkukrotnego PRZECIĄŻENIA!
W świetle przepisów ustawy o ochronie zwierząt, eksploatacja koni w zaprzęgach na trasie do Morskiego Oka stanowi przestępstwo z art. 35 ust. 1a
Dziękuję Państwu za uwagę