le stilize edilerek dokumalara aktarılıyor. Nakışlarda kullanılan bir diğer figür de “Hayat ağacı”… Sürekli gelişen, cennete yükselen hayat sembolize ediyor. Hayat ağacı motiflerinde sıklıkla kullanılan servi; uzun ömürlülük, dayanıklılık, güzel şekil ve boyluluk gibi nitelikler serviyi iyilik ve güzelliği simgeliyor. Yeniden doğuşun, bedensel ve ruhsal yenilenmenin, yaşamın sürekliliğinin, bereket, soyluluk, bilgelik, saflık ve erdemin sembolü olan su, nakışlarda da hayat buluyor. Nakışlarda kullanılan “su yolu” figürü, Anadolu’da yaşamın ta kendisini anlatıyor. Kadının bütün gün iç içe olduğu su motiflere bu şekilde yansıyor. “İm motifi” de hayat ağacı motifi gibi ölümsüzlük ve neslin sürdürülmesi ile ilgili motifler arasında yer alıyor. Gergef ile germe; büyük motifli işleme parçaları veya birden fazla kişinin aynı anda aynı işte çalışması gereken durumlarda tercih ediliyor. Kasnak ile germe yöntemi işlemelerde daha rahat ve düzgün bir işleme imkânı sağlıyor. Son olarak kâğıt ile germe tekniği ise küçük işlem motifleri ile kumaşsız veya az kumaş kullanılan işlemelerde tercih edilen bir yöntem olarak göze çarpıyor. Nakışta Desenlerin Dili Geleneksel el sanatlarımızda kullanılan her bir motif, her bir desen ayrı bir duyguyu, düşünceyi ifade ediyor. Anadolu kadının konuşan dili olan el nakışında da durum aynı. Desenlerin, bu desenlerde kullanılan renk ve motiflerin türlü türlü duygunun dile gelmiş hali olduğunu söylüyor nakış ustaları. Sözgelimi koyu renkler; karamsarlığı ve içe kapanıklığı, açık cıvıl cıvıl renkler ise dışa dönüklüğü, sevinci simgeliyor. Nakışta kullanılan başlıca figürlerin neyi simgelediğine de bakalım; “Lâleler”, tek halde Allah’ın birliğini, tekliğini “Gül” motifleri ise Allah’ın resulü Muhammed AS’ı simgeliyor. İran etkisi taşıyan motiflerde hayvan figürlerine sık rastlanırken, Müslüman kültüründe ise el işi motiflerde zaman zaman rastlanan insan figürlerine yer verilmiyor. “Eli belinde” motifi, dişiliğin simgesi olarak kullanılıyor. Bu motif, sadece analık ve doğurganlığı simge etmekle kalmıyor, aynı zamanda bereket, kısmet, mutluluk ve neşeyi de sembolize ediyor. “Saç Bağı”… Bu figür de evlilik isteğinin göstergesi olarak biliniyor. Doğumu ve çoğalmayı simgeliyor. “Boynuz” bereket, güç, kahramanlık ve erkekliği sembolize ediyor. Koçboynuzu motifi koçun önden, yandan ve tepeden görünüşü spiral, hilâl gibi şekiller-
Nakış Bir Gönül İşi İSMEK’in ödüllü usta öğreticilerinden Neslihan Coşkun, el nakışı için “Bir gönül işi” diyor. Kız meslek lisesi mezunu olduğunu öğrendiğimiz Coşkun, ilkokulun hemen ardından ortaokul döneminde tanıştığı nakışta en çok Türk işi tekniğini sevdiğini dile getiriyor. Bakırköy Osmaniye Kurs Merkezi’nde görevli Neslihan Coşkun, el emeği göz nuru nakış işlerinin, Suriye’nin başkenti Şam’da ve Avusturya’da düzenlenen sergilerde görücüye çıktığını, büyük beğeni topladığını dile getiriyor. İSMEK’teki 17 el nakışı hocasından biri olan Neslihan Coşkun, geleneksel değerlerimizden biri olan el nakışı işlerin yurt dışında daha fazla tanıtılması gerektiğini vurguluyor. Daha çok kendisine ait desen tasarımları üzerine nakışlar ürettiğini anlatan Coşkun, birebir çizilmiş bir tasarım üzerinde çok nadir olarak çalıştığını ifade ediyor. Antep işinde ise özellikle doğaçlama çalışmayı tercih ettiğini sözlerine ekliyor Neslihan Coşkun. İSMEK’te nakış derslerine de değinen Coşkun, kursiyerlerine nakış işini öğretirken her birine ayrı bir ilgi ve alâka gösterdiğini kaydediyor. Coşkun, “Kursiyerleri, hep bir yarışmaya hazırlanıyormuş gibi çalıştırıyorum. Bu da onların birbirinden güzel nakış desenlerini, yarışma heyecanıyla nakşetmesini sağlıyor. Ortaya da takdir edilesi işler çıkıyor böylece” diyor.
73