Hoofdlijnen In deze brochure geven we een update van de stand van zaken van de natuurindicatoren anno 2012 in Vlaanderen. Op basis van de 30 natuurindicatoren worden hieronder de belangrijkste bevindingen in een aantal thema’s samengebracht en kort toegelicht.
Soorten Van het totaal aantal soorten waarvoor een Rode Lijst werd opgesteld, zijn 133 soorten de laatste 100 jaar uit Vlaanderen verdwenen. Van de overige soorten zijn ongeveer één vierde Rode Lijstsoorten. Ze zijn sterk achteruit gegaan en/of hebben een kritisch niveau bereikt waardoor de soort op het punt staat te verdwijnen uit Vlaanderen. In 2011 is een nieuwe Rode Lijst van de dagvlinders in Vlaanderen opgesteld. Van de 67 soorten die sinds het begin van de vorige eeuw in Vlaanderen voorkwamen zijn er ondertussen 19 uitgestorven, 18 soorten zijn in gevaar en 7 bijna in gevaar. Het verdwijnen of achteruitgaan van soorten is een gevolg van de afname van de oppervlakte geschikt habitat en van de dalende habitatkwaliteit. Soorten uit het landbouwgebied komen steeds meer op de Rode Lijst terecht. Ook uit de algemene broedvogelindex blijkt dat de vogels van het landbouwgebied de laatste decennia sterk achteruitgingen. Die achteruitgang houdt verband met de intensivering en schaalvergroting in de landbouw. De vlinderindex van de algemene graslandsoorten vertoont een wisselend verloop. De samengestelde indicator daalt gedurende de eerste 10 jaar van de monitoring maar herstelt zich in de 10 daaropvolgende jaren. Voor 2011 moet er echter opnieuw een daling genoteerd worden. Bij het aantal overwinterende watervogels werd na jaren van een duidelijke toename de laatste jaren bij heel wat soorten een afvlakking of een terugloop van de aantallen vastgesteld. Dit is mogelijk een gevolg van een verbeterde ecologische kwaliteit van de waterlopen, waardoor ze minder voedselrijk zijn en minder productief zijn wat tot een daling van het voedselaanbod leidt. De fragmentatie van waterlopen door stuwen en sluizen vormt een ernstig knelpunt voor de instandhouding van vispopulaties. Indien het huidige saneringstempo wordt aangehouden, zullen de geïnventariseerde vismigratieknelpunten op de prioritaire waterlopen pas na 2015 gesaneerd zijn en
Natuurindicatoren 2012 <3>