Schetsuitwerkingen Bloemkoolwijken by R van Donselaar

bloemkoolwijkEN ontwerpende verkenning voor doorontwikkeling van wijken uit de jaren â&#x20AC;&#x2DC;70-â&#x20AC;&#x2122;80

3 schetsuitwerkingen peelo assen, kronenburg arnhem en holy-noord vlaardingen

HOSPER / M3H / GIDZ oktober 2011

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

Inleiding

Peelo - Assen

Conclusie analyse Overzicht schetsuitwerkingen Groen blauw raamwerk - creëren van hiërarchie en betekenis - dorpslaan Peeloërespad - entreepark - wijkpark Peelo en Pittelo - waterbos Groene dijk Wijkontsluitingsweg - standaard profiel - buurtentree - ensceneren van de route - ensceneren van de wijkentree Hart van de wijk - revitalisering (winkel)centrum - creëren van een gezicht naar de omgeving - opwaarderen park Woonbuurt - uitgeven openbaar gebied Woonerf - verplaatsen van bergingen - verruimen bestemmingsplan

6 7 8 10 12 15 16 18 20 22 24 28 36 38 40 42 43

Kronenburg - Arnhem Conclusie analyse Overzicht schetsuitwerkingen Rand van de wijk - relatie met omgeving - Huissensedijk - Pleijweg Hoofdstructuur - openbare ruimte

48 49 50 52 54 56

bloemkoolwijken

- openbare ruimte Kronenburgbusbaan Hart van de wijk - Croydonplein en entree winkelcentrum west - entree winkelcentrum zuidwest - openbare ruimte en entree winkelcentrum noordwest - entree winkelcentrum zuidoost - voorkant winkelcentrum Matsersingel - oostkant winkelcentrum - westkant winkelcentrum - dak winkelcentrum Woonerf - opwaarderen binnenhoven wooncomplexen - verbeteren achterkanten Woning en kavel - opwaarderen flats - opwaarderen laagbouw

58 60 62 64 66 68 70 72 76 78 82 84 90

Holy-Noord - Vlaardingen Conclusie analyse Overzicht schetsuitwerkingen Groen blauw raamwerk - oostwest ruggengraat - oostwest ruggengraat, cruciale knoop Woning en kavel - oostwest ruggengraat, cruciale knoop - plint gestapelde laagbouw Wijkentree - begraafplaats Holy - Vlaardingse Vaart Groen blauw raamwerk - park Holy Hart van de wijk - revitalisering van het buurtcentrum Hoevenbuurt Woonbuurt - Hoofdstedenbuurt

Colofon

94 95 96 98 100 102 104 106 108 118 134

144

Intro

Inleiding Dit rapport maakt deel uit van het onderzoeksproject Bloemkoolwijken, een ontwerpende verkenning voor doorontwikkeling van wijken uit de jaren â&#x20AC;&#x2DC;70-â&#x20AC;&#x2122;80. Dit onderzoek is gebundeld in twee delen en een bijlage: In deel 1 (Ruimtelijke recepten) worden oplossingsrichtingen voor de doorontwikkeling van bloemkoolwijken verbeeld op verschillende schaalniveaus. Het bestaat uit: een visie, ruimtelijke ingrepen en beschouwingen. De verschillende ingrepen uit deel 1 zijn in een cyclisch ontwerpproces getest op drie locaties in Assen, Vlaardingen en Arnhem. Dit heeft geresulteerd in deel 2 (Schetsuitwerkingen) met per locatie voorbeelduitwerkingen. De schetsuitwerkingen zijn gebaseerd op problemen en kansen in de drie locaties die toegelicht worden in de bijlage van deel 2 (Analyse). Tevens zijn de voorbeelduitwerkingen voedend geweest voor de aanscherping van de oplossingsrichtingen uit de Ruimtelijke recepten.

3 Dit rapport bevat de 3 Schetsuitwerkingen die we gemaakt hebben voor de wijken Peelo Assen, Kronenburg Arnhem en Holy-Noord Vlaardingen.

PEELO ASSEN

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

bloemkoolwijken

2 0 1 1

Conclusie analyse

Drentsche Golf

Pitteloërpark

Peelerpark

Messchenveld

Peelo

rstraat

A28

Marsdijk

Gronin ge

Ter Aard

Europa

weg-N

Pittelo

Noorderpark

oord

Hoofdstructuur - Peelo heeft dorpse kwaliteiten. Het is een groene, rustige wijk. - De structuur van de wijk biedt veel kansen om deze dorpse kwaliteiten door te ontwikkelen. Opgaves: versterken van de dorpse kwaliteiten op alle vlakken: groenstructuur, wijkontsluiting, architectuur.

Relatie met ondergrond en omgeving - Het ontwerp van Peelo is geïnspireerd door de historische ondergrond, maar heeft deze relatie niet ten volle benut. - De wijk ligt gunstig t.o.v. centrum en uitvalswegen. - Peelo ligt verborgen en heeft weinig relaties met de omgeving Opgaves: zoeken naar meer continuïteit tussen wijk en omgeving (park, buitengebied, Noorderpark, Marsdijk).

Hoofdgroenstructuur - Peelo heeft een royale groenstructuur die van grote invloed is op de leefkwaliteit in de wijk. - Het ontbreekt echter aan variatie en hoogtepunten. - Veel routes zijn dichtgegroeid en sociaal onveilig. Opgaves: ensceneren van de groenstructuur d.m.v. variatie in beplanting, open-/geslotenheid en programma.

Wijkontsluiting - De wijkontsluitingsweg heeft een zeer smal en karig profiel. - De buurttoegangen liggen verborgen achter struiken. Opgaves: opwaarderen van wijkontsluitingsweg tot het visitekaartje van Peelo: route ensceneren en integraal doorontwikkelen.

Hart van de wijk - De bebouwing is in zichzelf gekeerd en mist uitstraling. - Het centrum ligt verborgen, de openbare ruimte ontbeert verblijfskwaliteit. Het ‘groene assenkruis’ dat in het centrum bij elkaar komt is niet herkenbaar. Opgaves: opwaarderen openbare ruimte rondom winkelcentrum; winkelcentrum binnenste-buiten-keren.

Buurten en woningvoorraad - Peelo bestaat voor driekwart uit starterswoningen; hierdoor kampt de wijk nauwelijks met vergrijzing en wonen er nog steeds veel gezinnen. Een aantal buurtjes heeft te maken met opeengestapelde problemen. Opgaves: opwaarderen van de woningvoorraad; creëren van kansen voor particulier initiatief en woninguitbreidingen.

Peelo - Assen hart van de wijk

groen blauw raamwerk & rand van de wijk

mbv acupunctuur versterken identiteit, uitstraling en verblijfskwaliteit

onderscheid creëren in groen programma & parkinrichting, versterken ‘lange lijnen’.

1 Oost: laan Peeloërespad versterken. 2 Zuid: Noorderpark continuëren. 3 West: Pitteloërpark beter met Peelo verbinden.

11 Winkelcentrum ‘richten’ op Peeloërespad: winkelcentrum binnenste-buiten keren.

12 Brink vergroenen als verblijfsruimte voor het winkelcentrum.

4 Noord: waterbos langs kanaal. 5 Centrum: continuïteit versterken tpv

Peelerhof en Brink.

wijkontsluitingsweg

Identiteit & oriëntatiegevoel versterken, aantrekkelijkheid vergroten en weg ‘menselijker’ maken en ensceneren scenic route.

6 Standaard wegprofiel tussen woonbuurten opwaarderen.

7 Buurttoegangen markeren

dmv meer openheid, verlichting, bijzondere beplanting, evt. extra bouwmogelijkheden.

8 Wijkentree-west landschappelijk versterken.

13 Opwaarderen architectuur centrum en versterken dorpse identiteit.

17 13-15,18 11 13 5 12

14 Al het vastgoed is ‘strategisch bezit’: verkoopstop woningen Hart. 1

gen ivm toekomstige vergrijzing.

16 Scholen samenvoegen: ‘De

Veldkei’ school vervangen door senioren appartementen.

17 Scholen samenvoegen: oostelijke school kleinschalig uitbreiden; synergie zoeken tussen gedeelde wijkvoorzieningen.

3 8

15 Toevoegen van zorgvoorzienin-

18 Energie-uitwisseling tussen 2

functies. Voorbeeld energie-vloer gymzaal; ook educatief effect.

9 Enscenering hoogtepunten en variatie in scenic route.

10 Wijkentree-oost met landmark

versterken.

woonbuurt 19 Verbeteren kwaliteit woonerven;

verplaatsen bergingen naar achterkant; verbeteren relatie woning & straat; verruimen uitbreidingsmogelijkheden bestemmingsplan.

200m

20 Parkeren en 2e toegang aan

wijkontsluitingsweg.

SCHETSUITWERKINGEN PEELO

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Groen blauw raamwerk: creëren van hiërarchie en betekenis Analyse - Peelo heeft een royale groenstructuur die van grote invloed is op de leefkwaliteit in de wijk. - Het ontbreekt echter aan hiërarchie, variatie en hoogtepunten. - Veel routes zijn dichtgegroeid en sociaal onveilig. - De relaties/overgangen naar de omgeving toe zijn beperkt. Strategie - De strategie richt zich op het creëren van betekenisvollere groengebieden. De bestaande structuur moet doorontwikkeld worden; latent aanwezige kwaliteiten en verschillen moeten versterkt worden. Middelen hiervoor zijn: versterken van de hieërarchie in de wijk; ensceneren van hoogtepunten, variatie in beleving en

referentie dorpslaan (Marsdijk)

beplanting, variatie tussen open en gesloten delen. - Daarnaast richt de strategie zich op het versterken van de relatie tussen Peelo en

de aangrenzende wijken en het buitengebied. - Op de tekening hiernaast zijn 4 groengebieden aangegeven die samen de belangrijkste groenstructuur vormen (nr. 1-3) of veel potentie hebben om te veranderen in een betekenisvolle groenstructuur (nr. 4). De Brink (nr. 5) tot slot, is waar de belangrijkste groenstructuren samenkomen. Deze zal apart behandeld worden bij de schetsen voor het Hart van de wijk (pag. xx). Acupunctuur - Dit wordt besproken bij de verschillende deeluitwerkingen.

referentie entreepark (Noorderpark)

referentie wijkpark (Pitteloërpark)

Peelo - Assen

ds e Aar Ter weg

4. waterbos Groene Dijk

ijsbaan Hart van de wijk Brink

5. 1.

an Peelo dorpsla

ërespad

3. wijkpark Peelo en Pittelo

2. entreepark vanaf binnenstad

Noorderpark

strategie: creëren van meer hiërarchie en betekenis in het groen blauw raamwerk; het definiëren van groentypologieën, zoals hierboven gedaan is, helpt bij het onderscheiden van verschillende sferen, inrichting en gebruiksmogelijkheden

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

bloemkoolwijken

2 0 1 1

Groen blauw raamwerk: dorpslaan Peeloërespad Analyse - Oude laanbomen langs oude cultuurlijn zijn deels verdwenen. - Veldje met heuvel heeft een karige uitstraling en wordt weinig gebruikt. Strategie - Versterken van de ‘lange lijnen’ door de wijk. Hiërarchie aanbrengen door het planten van sterke laanbomen (1e orde). Hierdoor wordt de relatie met het

Hart van de wijk Brink

ijsbaan

ëresp an Peelo dorpsla

verleden ook sterker. - Veldje met heuvel aantrekkelijker inrichten; omzomen met een haag zodat kleine kinderen er veilig kunnen spelen naast de wijkontsluitingsweg; aantal losse bomen planten die mooi bloeien om het veld ‘op te fleuren’ (bv fruitbomen); aantal spelaanleidingen maken. Acupunctuur

- De ingrepen zijn niet duur en kunnen deels samen met bewoners opgepakt en uitgevoerd worden (opzomer actie). - De laanbomen langs het Peeloërespad, die bij voorkeur al wat groter zouden moeten zijn vanaf het planten, vergen een investering, maar het gaat om een bescheiden aantal bomen. - Het veldje ligt langs de wijkontsluitingsweg, en heeft daarom een groot uitstralingseffect op bewoners en bezoekers. Het Peeloërespad is een zeer drukke fietsverbinding; ook hier zullen zeer veel wijkbewoners profiteren van een opwaardering.

bestaande situatie: Peeloërespad zonder voorname laanbeplanting

bestaande situatie: niet gebruikt veldje (midden) en Peeloërespad (links)

Peelo - Assen

strategie: opwaarderen van de oude cultuurweg d.m.v. laanbeplanting; aantrekkelijker maken van grasveldje met heuvel door kleinschalige ingrepen

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Groen blauw raamwerk: entreepark Analyse - Dit is een belangrijke fietsroute naar het centrum van Assen toe. Er staat een gespaarde grote beuk bij de kruising van verschillende fietspaden. Deze is zeer

Brink

beeldbepalend en werkt goed voor de oriëntatie. - De fietsroute is voor een groot deel dichtgegroeid door struiken, waardoor de route ’s avonds sociaal onveilig is, ondanks dat er huizen langs de route staan. - Komende vanaf de binnenstad passeer je eerst het Noorderpark, een mooi

entreepark

geënsceneerd open parkje met solitatire bomen; wanneer je Peelo inrijdt merk je hoe gesloten de groenstructuur rondom het fietspad is.

Noorderpark

Strategie - Creëren van meer openheid rondom het fietspad, waardoor de groenstructuur veel ruimer oogt. Hiervoor moeten vooral struiken verwijderd worden; deze kunnen vervangen worden door gras.

- Versterken van de continuïteit van de fietsroute tussen het Noorderpark en Peelo. Door het Noorderpark hiervoor als referentie te nemen ontstaat er een aangenamere wijkentree, die minder beklemmend overkomt. Dit vergroot het oriëntatiegevoel, zowel in Peelo als op stedelijke schaal. Acupunctuur - De voorgestelde ingrepen zijn buitengewoon goedkoop; deze bestaan voor het grootste deel uit struiken verwijderen; daarnaast kunnen nog nieuwe beplantingen worden aangevuld. - Het effect zal groot zijn (het gaat om een belangrijke wijkentree voor fietsers), en door iedereen te ervaren zijn.

bestaande situatie: zicht vanaf de zuidelijke rand (wijkentree) op het fietspad met oude beuk

Peelo - Assen

strategie: creĂŤren van meer openheid, sociale veilgheid, aantrekkelijkheid, en continuĂŻteit tussen Noorderpark en Peelo

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Groen blauw raamwerk: wijkpark Peelo en Pittelo Analyse

ds e Aar Ter

- Aan de zuidwest zijde van Peelo ligt het mooie Pitteloërpark, tussen beide wijken in. Het ligt excentrisch t.o.v. het hart van Peelo, en de Ter Aardseweg (dijklichaam) scheidt de wijk van het park. Een eigen park van deze omvang is echter niet in Peelo

weg

gelegen; dat maakt het park potentieel aantrekkelijk voor de bewoners. - Aan de Peeloër zijde van de Ter Aardseweg ligt een klein parkje dat zeer karig ingericht is en de kwaliteit mist die wel aanwezig is in het Pitteloërpark. - De Ter Aardseweg leidt naar het buitengebied, dat om de hoek ligt. De landelijke sfeer ervan is echter niet in Peelo te ervaren.

Brink Strategie

wijkpark

- Om het Pitteloërpark beter toegankelijk en zichtbaar te maken vanuit Peelo wordt

Peelo en Pittelo

voorgesteld om de waterstructuur van het park door te trekken in Peelo. Op deze manier kan het bestaande, kleine parkje in Peelo meer sfeer krijgen en ook

beter gebruikt worden. Door het verbinden van een aantal bestaande vijvers en watergangen in Peelo ontstaat er een grote, doorgaande waterstructuur die geschikt

Pittelo

is voor pleziertochtjes met roeiboot of kano. Voorwaarde is dat de waterstructuur onder de Ter Aardseweg door met die van het Pitteloërpark wordt verbonden. - Het verbeteren van de waterstructuur is ook een goede aanleiding om allerlei speelen verblijfsplekken langs het water te maken. Ook het planten van mooie bomen hoort hiertoe. - De Ter Aardseweg zal bij deze ingrepen dóór het park lopen i.p.v. erlangs. Langs deze weg staan reeds een aantal boerderijen. Om de landelijke sfeer van het buitengebied meer voelbaar te maken in Peelo is het interessant om langs de Ter Aardseweg nóg een aantal boederijen te bouwen. Deze zijn ook goed voor de sociale veiligheid van het park Er kan ook gedacht worden aan een functie die gerelateerd is aan het park, zoals een plek waar bootjes gehuurd kunnen worden. Acupunctuur - Het opwaarderen en doortrekken van het park zou in vele kleine stapjes gerealiseerd kunnen worden. De belangrijkste ingreep is het verbinden van de waterstructuren. Dit is, op de kruising met de Ter Aardseweg na, geen grote opgave, die wel al meteen voor een grote verbetering kan zorgen. bestaande situatie: zicht vanaf de Ter Aardseweg richting het kleine parkje van Peelo

Peelo - Assen

strategie: creëren van continu park tussen Peelo en Pittelo door het verbinden van alle watergangen tot één grote structuur; deze biedt aanleiding voor vele gebruiksmogelijkheden

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Groen blauw raamwerk: waterbos Groene Dijk Analyse tussen snelweg en de wijk. Het wordt nauwelijks gebruikt voor bijvoorbeeld

Strategie

weg

recreatieve doeleinden.

ds e Aar Ter

- Het huidige bosje aan de noordwest zijde van Peelo fungeert als een geluidsbuffer

Noord-Willemskanaal waterbos Groene Dijk

- Het enigszins saaie en afgelegen bosje zou een unieke plek in Peelo kunnen worden, die duidelijk anders is dan de hiervoor beschreven hoofdgroenstructuren. Op de collage hiernaast wordt een voorbeeld van een plek met een bijzondere sfeer getoond: een waterbos of nat bos, dat maar beperkt toegankelijk is voor mensen, en dat daardoor een interessant leefmilieu kan worden voor flora en fauna. EĂŠn wandelroute loopt erdoorheen zodat ook wijkbewoners van het waterbos kunnen genieten. - Om de privacy van de aangrenzende woningen te garanderen wordt voorgesteld om

de bestaande sloot, langs de achterkanten van de woningen, te verbreden. Acupunctuur - De ingrepen bestaan uit het graven en verbreden van watergangen. Daarnaast zou een deel van de bestaande bomen vervangen moeten worden door waterminnende bomen en planten. Dit zouden jonge bomen kunnen zijn, zolang de geluidswerende bescherming maar overeind blijft. De transformatie zou op een zeer geleidelijke manier tot stand kunnen worden gebracht, waarbij de investeringen verspreid over de tijd gedaan kunnen worden. Wellicht dat een natuurorganisatie nog zou kunnen

bestaande situatie: fietspad langs Noord-Willemskanaal

helpen d.m.v. kennisinbreng en/of cofinanciering.

bestaande situatie: zicht vanuit het oosten, langs de kanaaldijk, op het geluidsbufferbosje

Peelo - Assen

strategie: creĂŤren van een voor Peelo uniek ecologisch en recreatief landschap: waterbos

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Wijkontsluitingsweg: standaard profiel Analyse - De wijkontsluitingsweg heeft een zeer smal en karig profiel. Dit wordt met name veroorzaakt door het tunneleffect van de ca. 5 m hoge struiken, in combinatie met de breedte (7m weg + 5m massieve struiken aan weerszijden). De struiken vervullen een geluidwerende functie voor de aangrenzende, ondiepe achtertuinen. - De weg heeft een meanderend verloop. In combinatie met de ‘groene muren’ werkt dit voor bezoekers desoriënterend. De uitstraling van de weg is anoniem. - De wijkontsluitingsweg is tevens busroute. De halteplaatsen liggen verstopt in de ‘groene muren’ en zijn vanaf de achterzijde op sociaal onveilige wijze bereikbaar. Strategie - Opwaarderen van de wijkontsluitingsweg tot visitekaartje van de wijk. In het profiel

kaartdetail (1:2000) van een stuk standaard profiel tussen twee woonburten in

moet ruimte worden gezocht voor meer overzicht (optische verbreding) en een rijkere beplanting die de belangrijke status van de weg past. In de hiërarchie van

alle wijkwegen is dit de belangrijkste en dat moeten mensen kunnen ervaren. Het standaard profiel zou kunnen bestaan uit: meidoorn in combinatie met makkelijk te onderhouden lagere losse hagen en aan de wegzijde een grasberm. - De weg moet als een scenic road, als een weg die op een mooie, landschappelijke manier de pareltjes van de wijk toont, worden herontworpen. Hierbij horen vergezichten de wijk in en afwisseling tussen gesloten en open delen. - De weg voert langs de belangrijkste plekken in de wijk (hart van de wijk, hoofdgroenstructuur, buurtentrees); dit zijn de plekken die goed zichtbaar moeten zijn vanaf de weg en het zijn tevens de momenten die gevierd moeten worden door

bestaande situatie: bushaltes slechts toegankelijk via dichtgegroeide achterpaden

middel van verbijzonderingen (bomen, verlichting, bijzondere architectuur). - Om de anonimiteit van de weg te verminderen én om bushaltes op sociaal veiligere wijze te ontsluiten wordt voorgesteld om een voetpad in het profiel op te nemen. Acupunctuur - Investeren in de wijkontsluitingsweg is voor Peelo zeer belangrijk; de wijk kampt met een verslechterd imago en het opwaarderen van deze weg is één van de manieren om de schoonheden van de wijk beter voor het voetlicht te brengen. - Voor het standaard profiel kan begonnen worden met proefstroken om het effect van de transformatie voor iedereen zichtbaar te maken, voordat het hele profiel in één keer aangepakt wordt.

bestaande situatie: standaard profiel tussen twee woonbuurten in

Peelo - Assen

strategie: opwaarderen van de wijkontsluitingsweg door deze een getrapt profiel te geven waardoor de weg breder lijkt; meer variatie in groen en het toevoegen van een voetpad

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Wijkontsluitingsweg: buurtentree Analyse - De buurtentrees en woningen liggen verborgen achter struiken. Ze zijn anoniem; bezoekers hebben de grootste moeite om de juiste buurtentree te kiezen. Daarnaast ontstaan er soms verkeersonveilige situaties door het beperkte overzicht op de T-splitsing. Strategie - Openmaken van de buurtentrees voor het vergroten van overzicht voor weggebruikers. - Verbijzonderen van de buurtentrees; dit kan door struiken te vervangen door gras met een bijzondere boom bij de entree, het plaatsen van bijzondere verlichting, een naambord en plattegrond van de buurt en het plaatsen van een bankje. Ook

kaartdetail (1:2000) de buurtentrees liggen bij de knikken in de weg

kan gedacht worden aan het stimuleren/mogelijk maken van een hoekaccent bij de woningen die direct aan de entree grenzen.

20 Acupunctuur - Het verbijzonderen van de buurtentrees is bij uitstek iets dat door buurtbewoners ter hand kan worden genomen. Met relatief eenvoudige middelen en een beperkt budget (vanuit de gemeente) kunnen flinke verbeteringen worden bereikt waar bewoners trots op kunnen zijn.

bestaande situatie: ook fietsroutes komen ergens een buurt binnen en vormen buurtentrees

bestaande situatie: zicht vanaf wijkontsluitingsweg op anonieme en dichtgegroeide buurtentree

Peelo - Assen

strategie: creëren van een meer open buurtentree die zicht biedt op de woningen; daarnaast het ‘vieren’ van een bijzondere plek in de wijk en buurt, een ideaal project dat door buurtbewoners zelf ter hand kan worden genomen en dat het buurtgevoel versterkt

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Wijkontsluitingsweg: ensceneren van de route Analyse - Deze plek, het raakvlak van de wijkontsluitingsweg met een parkzone, biedt één van de verste doorzichten in de wijk. Voor de automobilist zou dit één van de hoogtepunten van de scenic road kunnen zijn. Deze potentiële ervaring is echter niet uitgebuit. Je beleeft op dit moment een vrij middelmatige ervaring. Strategie - Ensceneren van het landschap om de ervaring als weggebruiker te sublimeren. Dit kan bijvoorbeeld door de kruising van wijkontsluitingsweg en waterstructuur meer beleefbaar te maken. Dit heeft ook een tweede effect: het vergroten van de oriëntatie (‘sla na de brug linksaf en je komt bij mijn woning’). Daarnaast zal dit bijzondere moment in de wijk je ook eerder verleiden om een keer links en rechts

kaartdetail (1:10.000) van de wegcontext

te kijken, richting de verschillende groenzones. Verder kan gedacht worden aan het selectief verwijderen van enkele struikenpartijen waardoor de verschillende

woonbuurten zichtbaar worden gemaakt. Verder kunnen er nog enkele bijzondere boomgroepen geplant worden om daarmee meer variatie in de parkzones aan te brengen en om doorzichten in het park te ensceneren. Acupunctuur - De duurste maatregel is het maken van een mooiere kruising tussen weg en water. Voor de overige maatregelen geldt dat ze kleine precisie-ingrepen zijn die niet duur hoeven te zijn, maar wel veel effect voor de wegbeleving hebben.

bestaande situatie: vergezicht richting noorden vanaf kruising weg-water

bestaande situatie: middelmatige ervaring als weggebruiker op een plek met veel landschappelijke potentie voor een geënsceneerde ervaring

Peelo - Assen

strategie: vergroten van de landschappelijke ervaring als weggebruiker (maken van een hoogtepunt in de wijkontsluitingsweg); vergroten doorzicht en zicht op buurten; meer variatie in parkbeplanting

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Wijkontsluitingsweg: ensceneren van de wijkentree 1 Analyse - Vanaf de zuidwestelijke wijkentree ‘duik’ je vrij snel de ‘groene tunnel’ in. Je verliest het contact met zowel het parkje als met de woonbuurten. Daarnaast is het zicht op het parkje vrij middelmatig: een kaal grasveld met weinig verbijzonderingen. Strategie - Creëren van doorzichten op de omgeving d.m.v. het weghalen van struiken en/of vervangen door lager groeiende beplantingen. - Daarnaast het verbijzonderen van het parkje. Dit zou kunnen op de wijze zoals voorgesteld bij Wijkpark Peelo en Pittelo (pag. xx) door het vergroten van de waterstructuur. Deze ingreep verbijzondert ook de wijkentree. Verder kan gedacht

kaartdetail (1:5.000) van de wijkentree

worden aan het planten van bijzondere bomen en planten.

Acupunctuur - Het gaat hier om goedkope maatregelen die in het groenbeheer meegenomen kunnen worden. Het vergroten van de waterstructuur is iets duurder, maar het effect ervan is groot doordat er reliëf en variatie wordt aangebracht, en daarmee de landschappelijke ervaring wordt vergroot.

bestaande situatie: landschappelijke kwaliteiten parkje zijn niet zichtbaar vanaf wijkentree

bestaande situatie: zicht vanaf wijkentree op parkje (links) en woonbuurt (rechts)

Peelo - Assen

strategie: openmaken van de route vanaf de wijkentree zodat er zicht op park en woonbuurten ontstaat; verbijzonderen van het landschap

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Wijkontsluitingsweg: ensceneren van de wijkentree 2: toevoegen herkenningspunt Analyse Vanaf de omringende hoofdontsluitingswegen is de wijk vrijwel onzichtbaar en ligt verscholen achter geluidswallen en dichte bossages. De wijk heeft letterlijk geen â&#x20AC;&#x2DC;gezichtâ&#x20AC;&#x2122; naar de omgeving. Dit draagt bij aan het negatieve imago en de uitstraling naar buiten toe. Heldere orientatiepunten ontbreken. Strategie Door het toevoegen van een bebouwingsaccent ter plaatse van de wijkentree ontstaat een herkenbaar orientatiepunt en wordt de wijk zichtbaar Op de locatie nabij de wijkentree is ruimte voor een markant gebouw van 6-9 bouwlagen.

Om de omgeving niet te belasten zou het parkeren onder het gebouw moeten worden opgelost. De ontsluiting kan geschieden vanaf het opgewaardeerde fietspad. Acupunctuur Dit is bij uitstek geschikt als plaatselijke ingreep. Ontwilkkeling in cpo (collectief particulier opdrachtgeverschap) en voor een specifieke doelgroep is mogelijk. De aanpassingen aan de openbare ruimte en infrastructuur moeten worden opgebracht uit de ontwikkeling van de locatie.

Peelo - Assen

-toevoegen herkenningspunt tpv wijkentree -markant gebouw 6-9 bouwlagen

illustratie vanuit het noorden - herkenningspunt ter plaatse van de wijkentree

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering (winkel)centrum Analyse Het winkelcentrum in Peelo is een typisch voorbeeld van een wijkcentrum in een bloemkoolwijk en kent de volgende karakteristieke problemen: - Het winkelcentrum is nagenoeg â&#x20AC;&#x2122;onzichtbaarâ&#x20AC;&#x2122; vanuit de wijkontsluitingsweg en de aangrenzende buurten. - Het centrum heeft geen duidelijke relatie met haar omgeving. - Het centrum bestaat uit lage bebouwing met weinig architectonische kwaliteit. - Het centrum wordt van binnenuit ontsloten en heeft dus weinig uitstraling naar buiten.

vogelvlucht winkelcentrum gezien vanaf het zuiden

- De winkelfuncties staan economisch onder druk. Steeds meer winkelfuncties dreigen te verdwijnen. - Het maaiveld wordt gedomineerd door parkeren en heeft lage verblijfskwaliteit. - Het centrum heeft onaantrekkelijke, gesloten achterkanten met bevoorrading. - Dit alles heeft tot gevolg dat het centrum niet de functie heeft van centrale verblijfsplek voor de wijk.

Peelo - Assen

29 winkelcentrum: laagbouw met matige architectonische kwaliteit

westkant winkelcentrum: achterkant, geen uitstraling, geen contact

ingang sporthal via onaantrekkelijk tussenpaadje

gesloten achterkant van sporthal en achterkant winkelcentrum met bevoorrading

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering (winkel)centrum Strategie

8. Het maken van een groen (speel-)plein aan westkant van het winkelcentrum.

Hieronder een overzicht van een aantal verbetervoorstellen voor het winkelcentrum in Peelo:

9. Het optimaliseren van functies, zoals bijvoorbeeld door het samenvoegen van de

1. Het maken van een herkenbare identiteit van centrum door versterking van het

beide scholen en/of het uitbreiden tot een brede school.

dorpse karakter. Door het creëeren van een ensemble van gebouwen, bijvoorbeeld door het toepassen van architectuur met dakkappen, ontstaat een herkenbare

Acupunctuur

identiteit in het ‘dorpshart’.

Het opwaarderen van het centrum bestaat uit een serie maatregelen die in samenhang moeten worden gezien. Ze lopen uiteen van relatief eenvoudige

2. Het versterken van de verblijfskwaliteit en de architectonische kwaliteit. Door

voorstellen zoals het herinrichten en verbeteren van de openbare ruinte die kunnen

het maken van duidelijke voorkanten aan het winkelcentrum aan het Peeloerespad.

worden uitgevoerd ten tijde van regulier onderhoud en grootschalige ingrepen

En door het herorganiseren van het parkeren op de brink waardoor er mogelijkheden

zoals (gedeeltelijke) sloop-nieuwbouw van winkels. Om kleinere winkelcentra

tot ander gebruik ontstaan. De brink wordt een groot bestraat vlak die ook voor

levensvatbaar te houden zijn echter ook deze duurdere ruimtelijke verberingen

bijzondere gelegenheden kan worden gebruikt

nodig om ze aantrekkelijk te maken dan wel te houden. Alleen wanneer genoeg ‘momentum’ kan worden gecreerd is het verder wegzakken van kleine winkelcentra

3. Het versterken van de winkelfuncties door het maken van een aantrekkelijk

te voorkomen. Daarvoor kan ook specialisatie een strategie zijn, bijvoorbeeld het

wijkcentrum met verblijfskwaliteit en functies met uitstraling naar buiten. Dit

bieden van gevarieerde zorgfuncties (zie de voorstellen voor Holy-Noord).

verstekt wederom de vitalitiet en levensvatbaarheid van het winkelcentrum.

Om dergelijke onwikkelingen voor elkaar te krijgen is een samenwerking van alle betrokken partijen nodig: gemeente, corporaties en winkeliers.

4. Het verbeteren van de achterkanten door sloop - nieuwbouw van (deel) van de

De kleinschalige winkelcentra in woonwijken vormen nog steeds een van de

winkels, toegangen maken aan west en noordzijde én door het maken van een entree

kernkwaliteiten van bloemkoolwijken en rechtvaardigen als zodanig extra

en kleedkamers aan de noordzijde van de sporthal (Schambarg).

inspanningen om te worden behouden. Wanneer ze verdwijnen heeft dit zijn neerslag op de aantrekkelijkeheid van de wijk als geheel.

5. Het stimuleren van dubbel grondgebruik, winkels met daarboven wonen, en het verdichten van het gebied door gebouwen met uitstraling toe te voegen. 6. Het verplaatsen van een deel van het parkeren van de zuidkant (Walakker) naar de westkant (Schambarg) van het winkelcentrum waardoor er aan de voorkant meer ruimte vrijkomt en een minder rommelig beeld ontstaat. 7. Het verbeteren van de architectonische uitstraling van de bebouwing rondom het centrum door optoppen en/of ‘befronten’ van de bebouwing aan het Veenbiezenpad en de Walakker. Daardoor wordt het centrum gemarkeerd en beter zichtbaar.

Peelo - Assen

9 31

4 5

3 2 7

winkelcentrum met verbeteringsvoorstellen

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering (winkel)centrum Verbeelding van de verbeterstartegiĂŤen aan de zuidkant van het winkelcentrum: - Het orienteren van de winkels op het Peeloerespad - Het herorganiseren van het parkeren en het maken ven een brink die bijvoorbeeld ook op feestdagen kan worden gebruikt, zoals voor koniginnedag, vrijmarkt, mini kermis, 5 mei viering, lentefeest etcetera - Het verbeteren van de architectonische uitstraling door het maken van gebouwen met een eigen identiteit in het â&#x20AC;&#x2DC;dorpshartâ&#x20AC;&#x2122; - Het versterken van de verblijfskwaliteit - Het verplaatsen van een deel van het parkeren

bestaande situatie tpv Walakker

illustratie winkelcentrum gezien vanaf de Walakker - herorganiseren parkeren op brink

Peelo - Assen

bestaande situatie tpv Walakker

illustratie winkelcentrum gezien vanaf de Walakker - bijzonder gebruik brink

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering (winkel)centrum Verbeelding van de verbeterstartegiëern aan de zuidkant van het winkelcentrum: - Het oriënteren van de winkels op het Peeloerespad - Het opwaarderen van het maaiveld door het maken van een helder bestraat pleinvlak - Het verbeteren van de architectonische uitstraling door maken gebouwen met eigen identiteit in het ‘dorpshart’ - Het versterken van de verblijfskwaliteit - Het aantrekken van horeca-functies

bestaande situatie tpv Peeloerespad

illustratie gezien vanaf het Peeloerespad - maken front aan de zuidkant, ‘dorpse’ uitstraling, ensemble van gebouwen

Peelo - Assen Verbeelding van enkele verbeterstartegiĂŤern Het verbeterenvan de achterkanten door: - Sloop / nieuwbouw van een (deel) van de winkels - Het maken van woningen boven de winkels - Het maken van toegangen aan de west en noordzijde van het winkelcentrum - Het verbetern van de expedietie-ingangen - Het maken van een entree en kleedkamers aan de noordzijde van de sporthal (aan de Schambarg)

illustratie gezien vanaf de Schambarg - maken entree sporthal aan de noordzijde, verbeteren togankelijkheid en uitstraling bevoorrading, rechts: winkels met wonen

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: creëren van een gezicht naar de omgeving Verbeteren van de zichtbaarheid van het dorpshart en van de architectonische uitstraling door het versterken van de identiteit van de bebouwing bij het ‘dorpshart’ d.m.v.: - Het optoppen, maken van kappen en dakverdiepingen - Het uitbreiden/toevoegen van woningen - mogelijkheid voor het maken van aanvullend (woon) programma - Het ’befronten’, het maken nieuwe voorkanten -vergroenen van (gesloten) kopgevels - bijv. maken ‘eetbare gevels’ (druiven, e.d.) Verbeteren van de groene verbinding van het park naar de brink d.m.v.: - Het verplaatsen van parkeerplaatsen - Het opschonen van het groen, het scheppen van overzicht

illustratie gezien vanaf Veenbiezenpad - optoppen + ’befronten’ deel van de bebouwing, vervbeteren architectonische uitstraling, ‘dorpse’ architectuur met schuine daken

Peelo - Assen Hart van de wijk: opwaarderen park Analyse De gebruikswaarde van het parkje aan de Veenwal is op dit moment zeer beperkt. Door de inrichting voegt het weinig toe aan de groene hoofdstuctuur. Ook is er geen goede aansluiting op het naastgelegen centrumgebied. Strategie De gebruikswaarde van het parkje zou met een aantal ingrepen vergroot kunnen worden. Doel is het versterken van de recreatieve functie in het hart van de wijk en het verbeteren van de verblijfs- en gebruikskwaliteit van het park, bijvoorbeeld door: - Het toevoegen van water - Het inrichten als speelen picknickweide met bomen

Door het deels weghalen van de vrijliggende fietspaden kan de hoeveelheid verharding worden teruggedrongen. Verkeersstromen kunnen worden samengevoegd op de weg. Hierdoor verdwijnen er gevaarlijke oversteekplaatsen van langzaam verkeer. Door dat de weg voor alle gebruikers is wordt er meer rekening gehouden met langzaam verkeer. Om de groene verbinding met de brink en de groene hoofdstructuren te verbeteren wordt in dit voorstel een deel van het parkeren aan het Veenbiezenpad verplaatst en wordt het fietsknooppunt vereenvoudigd waardoor meer groene ‘massa’ ontstaat (een groene ‘kop’ aan het centrum) voor de nauwe verbinding tpv het Peeloerespad Een meer ingrijpend idee is het verplaatsen van de school door deze samen te voegen met de andere bestaande school in het centrum tot een nieuwe brede school: parkje - rondlopend watersysteem, markant gebouw in het park

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: opwaarderen park (vervolg Strategie) - Vervangen van de school door een bijzonder gebouw in het park. Een nieuw autonoom en op zich zelf staand volume, met een herkenbare architectuur. - Ontsluiting van dit gebouw kan geschieden via de bestaande infrastructuur vanaf de noordzijde. - Weghalen van overtollige verharding - Parkeren onder het nieuwe gebouw in een (half-verdiepte) parkeerkelder. Dit kan bijvoorbeeld ook op maaiveld met verhoging van het omliggende maaiveld zodat het parkeren toch verdiept komt te liggen zodat geen dure verdiepte parkeerkelder gemaakt hoeft te worden

huidige park aan de Veenwal

Acupunctuur Het inrichten van het park zodat dit meer gebruikswaarde krijgt voor de wijk kan al naar gelang de ambities eenvoudig of ingrijpender. Het oevoegen van extra waterpartijen (en eenvoudige bruggen) is daarbij het duurste element, het voegt veel kwaliteit toe maar is niet perse nodig. Het verplaatsen van de school is een optie voor de wat langere termijn en biedt ruimte om woningbouw te ontwikkelen die wellicht ook een deel van de parkinrichting zou kunnen financieren. Het weghalen van fietspaden is een vrij eenvoudige ingreep.

verbeelding van een bijzonder gebouw in het park - 8- 8 lagen hoog met parkeren onder het gebouw

Peelo - Assen

verbeelding van een bijzonder gebouw in het park - variant doprs ensemble met parkeren onder de bebouwing

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonbuurt: uitgeven openbaar gebied Analyse Bloemkoolwijken hebben een relatief grote hoeveelheid verharding en openbaar groen. De onderhoudsbudgetten voor openbaar gebied zijn daar veelal niet op toegesneden waardoor een verwaarloosde indruk ontstaat. Ook ook het gebruik/de functie van het openbare gebied is niet overal even helder. Strategie Een strategie om de kosten voor onderhoud en beheer van de openbare ruimte voor de gemeente terug te brengen is door het verkopen van deze ruimte aan de aanwonenden. Daarmee krijgen de bewoners grotere erven. Het parkeren geschiedt op eigen erf, alleen het bezoekresparkeren gebeurd in het openbaar gebied. Als ‘bewijslast’ voor deze strategie is dit stukje buurt in Peelo genomen. Deze locatie is dus niet specifiek gekozen omdat hier bijzondere problemen of kansen liggen maar

om aan te tonen wat de mogelijkheden en de voordelen zijn van deze aanpak. Naar schatting kan, afhankelijk van de situatie 40% van het totale openbaar gebied (infra+groen) worden uitgegeven! Dit betekend een transformatie van een buurt met woonerven naar een meer tuinwijk-achtig karakter met stricte overgangen tussen openbaar en prive. Acupunctuur Wanneer en waar is het uitgeven van openbaar gebiek interessant? - In slechte delen van de wijk met merendeels huurwoningen die als ‘complete makeover’ voor de verkoop interessant worden gemaakt. - In goed functionerende stukken buurt met grotere/duurdere woningen. Hier is er meer behoefte aan een grotere tuin en is er bovendien meer financieel draagvlak. - Een goed moment is vlak voor een opknapbeurt van de openbare ruimte. De strategie van uitgeven van openbaar gebiek in deze radicale variant kan alleen per hele buurt/ruimtelijk logische eenheid worden uitgevoerd. Het uitgeven van delen van de groenstroken aan de buurten of wijkonstluitingswegen om carports/parkeerplaatsen met een tweede toegang voor de woningen te maken kan ook op kleinere schaal/als pilotproject worden uitgeprobeerd. huidige situatie

Peelo - Assen

nieuwe situatie

uit te geven openbaar gebied: ca 40% van het totale openbare gebied

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonerf: verplaatsen van bergingen Analyse De woonerven worden vaak gekenmerkt door bergingen aan de voorkant van de woning met gesloten gevels van de bergingen naar de straat. Daardoor is de interactie van de woning met de straat geblokkeerd en onstaat een desolaat beeld met weinig groen. De potentie van een collectief en levendig woonerf wordt niet of nauwelijks benut.

Strategie Door het verplaatsen van bergingen naar de achtertuin

kan de relatie van de woning met het erf worden verbeterd. Een mogelijkheid om de uitstraling van het erf te vergroenen is door hagen als erfafscheiding te gebruiken. Acupunctuur // Het verplaatsen van de bergingen kan bij koopwoningen alleen wanneer de bewoners daar op een andere manier iets voor terug krijgen, bijvoorbeeld door het vergroten van de achtertuin (door de verkoop van openbaar groen of in combinatie combinatie met maatregelen aan buurtontsluitingsweg). Belangrijk is om te laten zien wat de potentie en kwaliteit is van een collectief functionerend woonerf. Bij de inrichting daarvan kunnen de bewoners actief worden betrokken.

weghalen bergingen op woonerf, bergingen worden verplaatst naar de achtertuin

Peelo - Assen Woonerf: verruimen bestemmingsplan

variant 1

Analyse De zone aan de voorkant van de woning met de berging heeft een beperkte gebruikswaarde en heeft een gesloten karakter. De bergingen aan de voorkant van de woning blokkeren de interactie van de woning met de straat.

Strategie Door het verruimen van het bestemmingsplan wordt het mogelijk de woning aan de voorzijde uit te breiden.

variant 1 -toestaan van het volbouwen van het voorerf over 1 laag tot erfgrens. Daarmee kan bijvoorbeeld de woonkamer aanzienlijk worden uitgebreid. Positief effect hiervan voor het straatbeeld is dat er dan ramen op de erfgrens verschijnen (nodig voor daglichttoetreding en uitzicht) waar eerst dichte bergingswanden waren. Ook de mogelijkheden voor werken aan huis en het combineren van wonen en werken en een bedrijf aan huis kunnen worden vergroot. Het wordt makkelijker om een tweede entree te maken voor commerciĂŤle activiteiten aan huis. Acupunctuur Door het bieden van ruimte en gebruiksmogelijkheden aan de voorkant van de woning zijn bewoners eerder geneigd om de berging naar de achtertuin te verplaatsen. verruimen bestemmingsplan - variant 1

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

Woonerf: verruimen bestemmingsplan

variant 2

Analyse zie variant 1

Strategie

variant 2 -het verschuiven van de voorgevelrooilijn tot aan de erfgrens. Dit is een nog iets verdergaande verruiming van de uitbreidingsmogelijkheden aan de voorkant van de woning. In veel gevallen kan het straatprofiel van het woonerf een dergelijke vernauwing prima aan. (In beide varianten is afstemming met het welstandsbeleid nodig) Acupunctuur zie variant 1

verruimen bestemmingsplan - variant 2

bloemkoolwijken

Peelo - Assen

kronenburg arnhem

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

bloemkoolwijken

2 0 1 1

Conclusie analyse Meinerswijk

Malburgen Gelredome

Rijnhal Eimersweide

Elden Vredenburg

Appelgaard en Overmaat

Hoofdstructuur - Kronenburg is nooit gepland: de wijk mist helderheid. - Kronenburg bestaat uit een losse verzameling eilanden. - De combinatie grootschalige functies met kleinschalig wonen creëert veel wrijving in de openbare ruimte. Opgaves: versterken van de eilanden en opwaarderen van de openbare ruimte.

Immerlooplas

Relatie met ondergrond en omgeving - Kronenburg heeft geen relatie met historische ondergrond. - De wijk ligt gunstig t.o.v. centrum en uitvalswegen. - Kronenburg ligt verborgen en is slecht verbonden met de omliggende wijken. Opgaves: water als landschappelijk element in Rijnlandschap toevoegen; wijk beter verbinden met directe omgeving.

Hoofdgroenstructuur - Kronenburg is een versteende wijk --> hitte-eiland. - Het groen bevindt zich hoofdzakelijk in de randen. - Op buurtniveau is er een groot gebrek aan kwalitatief groen. Opgaves: tegengaan van hitte-stress en buurtgroen toevoegen en opwaarderen.

WinkelcentrumKronenburg AAAndacht ABNAMRO AdamMenswear AktieSport AlbertHeijnXL Aldi AmericaToday ArendsBoekenKantoor AsiaGoldenDragontoko AustralianHomemade BaarsOptiek BakkerijDerks BartSmit Beveiliging BibliotheekArnhem Blokker Blue32 Bonheurhetmoment Bruna C&A CoolCat D-reizenvakantiewinkels DailyDeli DeTuinen Didi Dixons Dolcis DouglasParfurmerie Dr.Shoe Dropshop/Mousset EltinkNaaimachines EntréeBrasserie Etos FalascoHairstudio Fietsenstalling FreeRecordShop FreriksSchoenen Gall&Gall GameMania Gemeenteloket GerSchoenLederwaren

Schoenensleutelmakerij GermaMode MarkSpierings Halfords Schoenenreus Handyman Slagerij HansAndersOpticien SnackCounter HEM&HAARkappers StadsbakkerijSuijkerbol Hema Steps Hennes&Mauritz HetHuisHavelaerOpticiens SubwaySanwiches SurpriseShop Hunkemöller Intertoys Telfort Jamin TerStalfashionhouse Jeanscentre ThePhonehouse Kijkshop Trekpleister Kippaleis TropicalInnZonnestudio Knipperette TwinkleJuweliers KPN VanDalHerenmode Kruidvat VanHaren LaMode VanHeteren&ActiefMakelaar Lightshop VeroModa LiveraKronenburg VishandeldeVakman LucardiJuweliers WE M&SMode WongsParadise Wibra Maarten'sFotohoek Xenos Witteveen Managementkantoor XLLingerie Wereldhave Zeeman Manfield Marco'sBloemen MBVatan McDonald's MissEtam MonnereauJuwelier Multivlaai Natuurwinkel NimcoHouseofshoes Open32 OpenbareToiletten PascalLunchroom Pet'sPlaceDierenspeciaalzaak Primera Promiss PTTPostkantoor ReisburoNijenhuis

Rijnhal

Gelredome

Zwembad

ANWB Hogeschool natuurgeneeswijzen

K.v.K Gelderland centraal

UWV

hoofdvestiging IRIS zorg Centrum jeugd en gezin Agens re-integratie tandarts speelplaats

kinderopvang

Gemeenteloket

kapper kopieer centrum

bibliotheek huisarts buurtcentrum de Madser speelplaats

Verpleegtehuis kinderopvang

garage landrover fysiotherapeut

tandarts apotheek

evangelische boekenwinkel

kapper

asielzoekers centrum

Wijkontsluiting - Kronenburg is een labyrint met een chaotische openb.ruimte - Grootschalige centrumfuncties hebben een grote parkeerbehoefte gecreëerd en zorgen voor overlast door bezoekers. Opgaves: één heldere entree voor winkelcentrum maken; parkeerbeleid dat gunstig is voor álle gebruikers van de wijk.

tandarts

sportvereniging openbare basisschool international department

kapper

Voorzieningenkaart - recreatie / speelplekken - onderwijs - winkels - welzijn / zorg - kantoren

Hart van de wijk - Kronenburg heeft een sterk voorzieningenniveau (tot 18.00). - Het opgetilde winkelcentr. creëert problemen op maaiveld. - Het Hart vd wijk mist kwalitatieve, geliefde verblijfsplekken. Opgaves: zoeken naar aanvullende functies; opwaarderen openbare ruimte rondom winkelcentrum.

Buurten en woningvoorraad - Kronenburg is een doorgangswijk; je kunt er goedkoop en snel een appartement huren. Het kampt met een negatief imago. - De combinatie van veel ouderen, alleenstaanden en werklozen sluit goed aan bij het voorzieningenniveau. Opgaves: creëren van buurtparkjes en -pleintjes; opwaarderen woningvoorraad: uitstraling, levensloopbestendig.

Kronenburg - Arnhem

woonbuurt: hofjesbuurt 17 Afsluiten hofjes, maken formele buiten-

wijk en omgeving 1 Opwaarderen Huissensedijk 2 Opwaarderen Pleijweg 3 Maken duidelijke voetgangers-

route naar Gelredome; voorkomen ‘sluipverkeer’ door de buurt stelsel tbv overlast parkeren Gelredome en winkelcentrum, en het geven van een onderhandelingspositie voor de bewoners/gemeente

17 17

5 Vergroenen van de wijk; creëren van een aantal hoogwaardige buurtpleintjes en - groentjes

hart van de wijk: openbare ruimte 6 Vergroenen en hoogwaardige

inrichting Croydonplein + entree winkelcentrum

winkelcentrum

4 1

18 Opwaarderen route

18 17 17 hart van de wijk: winkelcentrum 10 Concentreren inritten parkeergarage en

16 12 4

expeditie op een plek

9 7

7 Opwaarderen entree

9 Opwaarderen entree

6 5

4 13

8 Opwaarderen entree winkelcentrum + verbetering speelterrein

4 Invoeren parkeervergunningen

kanten en informele binnenkanten.Ieder hofje een eigen identiteit. Variaties in inrichting, kijktuin (niet toegangkelijk), collectief uitgegeven; doorgangen die openblijven weer open maken, kwaliteit verbeteren

11 Maken front/gezicht met winkels aan

maaiveld aan Burgemeester Matsersingel 49

12 Maken afgesloten expeditiestraat 13 Verkopen parkeerterrein aan

winkelcentrum, mogelijke uitbreiding winkelcentrum Maken groene afscheiding van parkeren en aangrenzende hofjesbuurt

14 Vergroenen dak en gevels (in combinatie met reclame of het maken van functie op de gevel: bv tennis- of voetbalmuur), tegengaan hittestress. variant: kas op het dak 15 Compartimenteren parkeergarage tbv dubbel gebruik 16 Energieuitwisseling tussen winkelcentrum en (corporatie)woningen mbv warmtenet/wko

200m

SCHETSUITWERKINGEN KRONENBURG

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Rand van de wijk: relatie met omgeving Analyse - Met name langs de noord- (Pleijweg) en zuidzijde (Huissensedijk) ontbreekt het aan landschappelijke continuïteit op de schaal van de stad. - De zichtbaarheid van Kronenburg naar de omgeving toe is slecht. Veelal liggen er achterkanten langs de bovenwijkse wegen. Strategie - Huissensedijk: toevoegen van water, beplanting en recreatieve route. - Pleijweg: toevoegen van water, beplanting en fietsroute. - Bij kansen voor herontwikkeling van gebouwen, zouden er ‘gezichten’ naar de omgeving gemaakt moeten worden. Acupunctuur Zie deeluitwerkingen op volgende pagina’s.

bestaande situatie: doorgaand fietspad en water ontbreekt langs noordrand Kronenburg

Kronenburg - Arnhem

jm Ni

s eg

eg ew

Pl ei jw eg

5) 32 (A

Huis s e ns k edij

em rg u B

r ste

g we er s t Ma

strategie: versterken van noord- (Pleijweg) en zuidrand (Huissensedijk) d.m.v. het toevoegen van water, fietspaden en beplanting

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Rand van de wijk: Huissensedijk Analyse - De dijkzone is momenteel een soort restgebied tussen dijk en woningen. Er bevinden zich diverse parkeerveldjes in deze zone die detoneren met de landschappelijkheid van de dijk. Er is weinig ‘dijksfeer’. - Elders wordt de Huissensedijk juist gekenmerkt door landschappelijke en recreatieve kwaliteiten; de dijk is daar een sierraad voor de aanliggende wijken. Dit komt o.a. door de aanwezigheid van een continue dijksloot. - De fietsroute tussen de wijken Appelgaard en Kronenburg is niet helder: het fietspad loopt over in een wegprofiel met parkeren aan beide zeiden; je rijdt als het ware een parkeerterrein op. Deze fietsroute is echter wel één van de wijkentrees. Zoals in veel bloemkoolwijken heb je het gevoel dat je via achterkanten en onverzorgde ruimtes binnen komt. Strategie

- Versterken van de ‘dijksfeer’: planten van riet, elzen en bloemrijke grasbermen. - Toevoegen van een dijksloot. Deze is niet alleen vanwege de recreatieve, landschappelijke en ecologische kwaliteit interessant, maar ook als avontuurlijke speelplek voor de kinderen uit de buurt. - Voor het beheer van de dijkzone en het creëren van meer dijksfeer is het verder interessant om schapen de dijk te laten begrazen. Dit mag echter niet botsen met de speelgelegenheden voor kinderen. - Voor het opwaarderen van de wijkentree is het essentieel dat het fietspad een continue uitstraling krijgt. De rare overgang tussen fietspad en parkeerplaats moet

bestaande situatie Huissensedijk: parkeerveldjes in de dijkzone; verder een karige inrichting

daarom verdwijnen; het parkeren zal elders ondergebracht moeten worden. - De overige parkeerveldjes in de dijkzone kunnen wel landschappelijk ingebed worden, door ze bijvoorbeeld met losse hagen te omkaderen. Acupunctuur - Op korte termijn kunnen er hagen aangelegd worden rondom de parkeerveldjes - Voor een meer structurele aanpak moet de transformatie vorm worden gegeven samen met het waterschap (dijksloot en beheer/inrichting dijk). - De herinrichting van het fietspad zal de gemeente ter hand moeten nemen, waarbij er eerst gezocht moet worden naar vervangende parkeerplaatsen. bestaande situatie wijkentree: het fietspad loopt over in een parkeerterrein

Kronenburg - Arnhem

strategie: creĂŤren van landschappelijke kwaliteiten in dijkzone, continuĂŻteit op de schaal van stad, opwaarderen wijkentree voor fietsers en wandelaars

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Rand van de wijk: Pleijweg Analyse - De noordzijde van Kronenburg is vanwege de wegreconstructie van de Pleijweg nu een kale vlakte. Begeleidende bomen ontbreken, de aangrenzende kantorenlocatie ligt met lelijke parkeerterreinen open en bloot langs de weg. - Het ontbreekt aan landschappelijke continuïteit op de schaal van de stad. Water- en fietsstructuren lopen niet door. Strategie - Toevoegen van een sloot en bomen langs de weg. Hierdoor ontstaat er continuïteit langs de Pleijweg. Daarnaast heeft Kronenburg slechts 1% water; hier is een goede kans om dit percentage te vergroten. - Toevoegen van een fietspad langs de Pleijweg. Hierdoor ontstaat er een directe verbinding tussen de Immerlooplas en de uiterwaarden van Meinerswijk. - De moeilijkheid bij deze strategie zit in het profiel ter plaatse van de kantoren

(foto rechtsboven). Hier is nu onvoldoende ruimte om zowel een sloot als bomen en een fietspad te maken. Bij een minimale uitvoering zouden alleen fietspad en bomen passen. De meest wenselijke inpassing (incl sloot) vergt een gedeeltelijke onteigening van een stuk parkeerterrein van de kantoren. Dit is voorstelbaar in het licht van twee zaken: 1. de parkeerstrategie die op devolgende pagina’s wordt beschreven; 2. de kantorenmarkt zal langdurig ‘slecht’ blijven; momenteel is er al veel kantooroppervlak in Kronenburg onverhuurd. Wellicht dat de kantoren langs de Pleijweg op termijn herbestemd of opgewaardeerd moeten worden. In dat geval zal er ook aandacht moeten worden besteed aan het maken van ‘gezichten’ langs de

bestaande situatie Pleijweg met parkeerterreinen als ‘visitekaartje’ van Kronenburg

Pleijweg en ontstaan er ook kansen voor een goede inpassing van fietspad, sloot en bomen. Acupunctuur - Op korte termijn kunnen alvast laanbomen worden geplant. Dit zal al een hele verbetering opleveren. - Watergang en fietspad zullen afgestemd en ingepast moeten worden in samenspraak met de kantooreigenaren.

bestaande situatie Pleijweg: door de wegreconstructie is er een kale vlakte ontstaan

Kronenburg - Arnhem

strategie: creëren van landschappelijke kwaliteiten langs Pleijweg, continuïteit op de schaal van stad, creëren van doorgaande fietsroute

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hoofdstructuur: openbare ruimte Analyse - Kronenburg bestaat uit een verzameling losse eilanden of buurtjes. Buurtbewoners hebben aangegeven dat er weinig sociale binding is op de schaal van de wijk. Zelfs op buurtniveau kunnen er grote verschillen tussen de bewoners bestaan, waardoor er soms alleen maar sprake is van cohesie op blokniveau. - Negatief gesteld is er daarnaast veel overlast tussen de verschillende gebruikers van de wijk. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door de grote variëteit in functies (kantoren, woningen, appartementen, winkelcentrum), en anderzijds door een aantal grootschalige wijkoverstijgende functies (Gelredome, winkelcentrum RIjnhal). De overlast bestaat uit: rondzwervend afval, rondhangende en overlastgevende bezoekers en parkeeroverlast. Nu is het zo dat alleen de parkeerplaatsen die bij de woningen horen ‘vogelvrij’ zijn. De overige gebruikers in de wijk hebben hun parkeerterreinen d.m.v. slagbomen ‘beschermd tegen vreemd gebruik’.

- Daarnaast is er een schrijnend tekort aan groen en water in de wijk (dus niet in de rand) + een tekort aan aangename verblijfsplekken in de openbare ruimte. In combinatie met een wijkbevolking die voor een zeer groot deel van de dag

analyse van de bestaande eilandenstructuur: begrenzing van de eilanden

aangewezen is op de wijk zelf (20% werklozen, 24% 65+’ers) heeft het opwaarderen van de openbare ruimte absolute prioriteit. Strategie - De hoogste inzet voor het parkeerprobleem is samenwerking: zoveel mogelijk parkeerplaatsen moeten dubbel gebruikt worden (overdag/’s avonds, week/ weekend). Hierdoor kunnen er parkeerplaatsen aan het aanbod onttrokken worden, waardoor er extra ruimte ontstaat voor het vergroenen van de openbare ruimte. - Omdat dit op korte termijn niet haalbaar lijkt (te veel frictie), is het goed om te beginnen met iedereen zijn eigen, beschermde parkeervoorziening (slagbomen en/of vignetten) te laten hebben. HIerdoor worden er feitelijk parkeerplaatsen (van de woningen) onttrokken aan het openbare aanbod dat nu beschikbaar is voor Gelredome en winkelcentrum. De verwachting is dat door deze maatregel inzicht zal ontstaan bij de verschillende partijen dat het beter is om samen te werken, om zodoende parkeerpieken goed op te kunnen vangen, zonder overlast van elkaar te hebben. strategie voor het parkeren: in 1e instantie elk eiland zijn beschermde parkeervoorziening; in 2e instantie samenwerking en dubbel gebruik

Kronenburg - Arnhem - Bewoners hebben aangegeven dat ze vooral behoefte hebben aan goede verblijfsplekken in de buurten. Op de kaart hiernaast laten we zien welke plekken interessant en kansrijk zijn om op te waarderen. Het gaat in bijna alle gevallen om plekken die op het raakvlak liggen van verschillende buurten of schaalniveaus. Er spelen daardoor altijd verschillende belangen per plek. - Een goed voorbeeld hiervan is het raakvlak van (gesloten) winkelcentrum en omliggende buurten (kaart rechtsonder). De bestaande buiten-ingangen zijn nu al interessante ontmoetings- en verblijfsplekken, ook al zijn ze vaak zeer lelijk vormgegeven en karig ingericht. Door deze op te waarderen wordt zowel het winkelcentrum er beter van als de aanliggende buurten. - Deze strategie kan per buurt uitgevoerd worden. Samen vormen de opgewaardeerde plekken een versterking van de openbare ruimte als geheel. Acupunctuur

- Voor een integrale aanpak van het parkeren is vooral een goed overleg nodig tussen de verschillende belanghebbenden. Een externe mediator is hiervoor het meest ideaal, aangezien alle partijen eigen belangen hebben en het belangrijkste voor

interventies per buurt: toevoegen en opwaarderen van de openbare ruimte

een goede oplossing het kweken van onderling vertrouwen en samenwerking is. De maatregelen om de integrale strategie te verwezenlijken hoeven niet duur te zijn, maar kunnen een zeer groot effect hebben voor het samenleven en de kwaliteit van de openbare ruimte in Kronenburg. - Het opwaarderen en creĂŤren van nieuwe kwalitatieve, groene buurtparkjes en -pleintjes wordt verder beschreven in de volgende deeluitwerkingen.

interventies rondom winkelcentrum: betekenisvolle overgangen tussen winkelcentrum en buurten

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hoofdstructuur: openbare ruimte Kronenburgbusbaan Analyse - De Kronenburgbusbaan is de enige doorgaande recreatieve route d贸贸r de wijk die omliggende wijken met elkaar verbindt (Elden en Vredenburg). Zij verbindt de scholen in Vredenburg met Kronenburg en gaat dan verder naar Huissensedijk. - Het winkelcentrum heeft geen heldere en aantrekkelijke voorkant(en). Dit Kronenburgbusbaan

heeft deels te maken met de moeizame (verkeers)relatie tussen Burgemeester

k edij

grote gezinnen met kinderen die behoefte hebben aan speelgelegenheid. Door de

s e ns

tekort aan groen en verblijfskwaliteit. In de zuidelijke woonerfbuurt wonen veel

Huis

Matsersingel, Kronenburgbusbaan en de entrees van het winkelcentrum. - De buurten ten zuiden en ten noorden van de Kronenburgbusbaan hebben een

r Bu

er st

e ts Ma

eg rw

grote parkeerdruk is de openbare ruimte gevuld met parkeerplaatsen. - Momenteel heeft de Kronenburgbusbaan een verwarrend profiel, dat gedomineerd wordt door verharding. Zoals de naam al aangeeft is er een busbaan, met aan weerszijden doodlopende parallelwegen voor de aanliggende buurten. De noodzaak

van een gescheiden busbaan is hier praktisch nul. Strategie - Het opwaarderen en vergroenen van de Kronenburgbusbaan tot een belangrijke recreatieve route. Daarnaast zou er een nieuwe, meer betekenisvolle naam moeten worden verzonnen, zoals Kronenburglaan. - Ook voor de aangrenzende woonbuurten is het vergroenen van belang: op deze manier kan het tekort aan speelen verblijfsgelegenheid opgelost worden. Het vergroenen kan plaatsvinden door al het verkeer samen op 茅茅n weg te brengen,

bestaande situatie: parallelweg met haaks parkeren; woningen hebben zich op zee van bestrating

met aan weerszijden langsparkeren. Daarmee wordt veel ruimte vrijgespeeld. - Burgemeester Matsersingel en Kronenburgbusbaan vormen de meest aantrekkelijke entreezijden van het winkelcentrum. De bus stopt er en er liggen vier buitenentrees langs deze wegen. Het opwaarderen van de wegen is daarmee ook van groot belang voor de aantrekkelijkheid van het winkelcentrum. Acupunctuur - Bij de herinrichting van de Kronenburgbusbaan zouden winkelcentrum en gemeente samen moeten optrekken om de financiering te organiseren. De gemeente moet hier het initiatief nemen om samen met het busbedrijf te onderzoeken of de busbaan kan opgenomen worden in een normaal wegprofiel.

bestaande situatie Kronenburgbusbaan: een profiel van 38 m, waarvan meer dan 25 m verhard

Kronenburg - Arnhem

strategie: weg opwaarderen tot visitekaartje voor wijk en winkelcentrum; doelmatiger profiel maken: minder asfalt, meer groen; speelgelegenheden maken

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: Croydonplein en entree winkelcentrum west Analyse - Als er één plek in de wijk aanspraak kan maken op de titel wijkplein, dan is dat het Croydonplein. Bewoners waarderen het plein echter niet. - Het is erg versteend (net als de rest van de wijk) en heeft weinig verblijfskwaliteit, o.a. doordat auto’s rondom het plein kunnen rijden en parkeren. Kronenburg is één van de drie hiite-eilanden van Arnhem; dit komt door de combinatie van een hoge bebouwingsdichtheid en een versteende openbare ruimte. - De overgang tussen het opgetild maaiveld van het winkelcentrum en het plein is moeizaam. De poort naar het winkelcentrum erg laag en smal. Strategie - Met behoud van de bestaande trappartijen die naar het winkelcentrum en buurtcentrum leiden kan het plein eenvoudig veranderen in een wijkpark. Hiervoor is het slechts nodig om de bestaande bestrating te vervangen door gras met bomen,

en enkele bankjes toe te voegen. De auto verdwijnt hierbij van het plein, waardoor de verblijfskwaliteit sterk verbeterd wordt en de relatie tussen gebouwplinten en maaiveld kansen krijgt. - Een ambitieuzere verbetering is om te proberen meer commerciële en maatschappelijke functies in de plinten rondom het plein te krijgen. Een horecagelegenheid met terras aan het plein is hierbij het meest wenselijk. Voor nieuwe functies kan het nodig zijn om bestaande plinten uit te bouwen richting plein, waardoor er meer vierkante meters gemaakt kunnen worden. Dit is zeker een optie wanneer blijkt dat de bergingen die zich nu in plinten bevinden niet verplaatst kunnen worden.

bestaande situatie: entree winkelcentrum, met buurtcentrum aan linkerzijde

- Een andere ambitieuze verbetering is om de poort/doorgang naar het winkelcentrum op te hogen door het wegbreken van 1-2 appartementen. - Nog een kwalitatieve toevoeging is om waterelementen aan te leggen; deze kunnen bijdragen aan de leefbaarheid (beperking hitte-eiland effect) en de verblijfskwaliteit van het Croydonplein. Acupunctuur - Met relatief goedkope middelen kan het plein vergroend worden; het uitstralingseffect hiervan is groot. Het aantrekken en huisvesten van nieuwe functies zal een collectieve inspanning van corporaties, gemeente en MKB vergen. bestaande situatie Croydonplein: veel verharding, auto-dominantie en weinig verblijfskwaliteit

Kronenburg - Arnhem

strategie: creĂŤren van verblijfskwaliteit: geen autoâ&#x20AC;&#x2122;s meer, meer groen, meer functies in plinten, opwaarderen entree naar winkelcentrum

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: entree winkelcentrum zuidwest Analyse - Het pleintje is een restruimte tussen winkelcentrum, bibliotheek en appartementen. Het lijkt niemand ‘toe te behoren’. - Tegelijkertijd bevindt zich hier een entree naar het winkelcentrum. De afwerende uitstraling van het centrum helpt niet bij het duiden van de entree. Ook bevindt zich hier een terras dat beheerd wordt door een horecagelegenheid binnen. Het buitenterras is één van de twee in Kronenburg. Strategie - De strategie is er op gericht om deze plek een vriendelijkere uitstraling te geven. Door de plek te vergroenen en trap- en hellingbaan zo vorm te geven dat ze een uitnodigend gebaar maken, wordt het een aangenamere en betekenisvollere plek. - Ook de gevel van het winkelcentrum zou hierbij niet vergeten moeten worden. De meest eenvoudige ingreep hierbij is om de naam van het winkelcentrum te

vermelden op de gevel. Een meer ambitieuze verbetering is om het gekleurde glas te vervangen door helder glas, in combinatie met goede verlichting binnen. Ook het vergroenen van de gevel draagt bij aan een vriendelijkere uitstraling. Acupunctuur - In het algemeen is er een inspanning nodig van de eigenaren van het winkelcentrum om de grote impact van hun kolos en bedrijf te verzachten (o.a. hitte-eiland effect, blinde gevels, beperkte routes door het hart van Kronenburg, parkeeren afvaloverlast), en om een echte relatie met de omgeving aan te gaan. Het

bestaande situatie: één van de twee terrassen in Kronenburg, ingeklemd tussen bebouwing

opwaarderen van de vele entrees (architectuur én buitenruimte) vormt een belangrijk middel en kans om een betere uitstraling naar de buurt te krijgen.

bestaande situatie entree winkelcentrum: schrale uitstraling gebouwen, weinig verblijfskwaliteit

Kronenburg - Arnhem

strategie: creĂŤren van een vriendelijke en duidelijke entree, vergroenen van pleintje en opwaarderen van de architectuur

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonbuurt: openbare ruimte en entree winkelcentrum noordwest Analyse - Deze plek ligt op het raakvlak van drie ‘eilanden’: kantoren, woonbuurt en winkelcentrum. De bebouwing staat voor het grootste deel met achterkanten naar de veldjes toe. - Er bevindt zich een trapveldje en een speelplaats, van elkaar gescheiden door struiken. De plek oogt karig en verwaarloosd. - De entree van het winkelcentrum is tevens een hangplek voor jongeren uit de naastgelegen flat; veel buurtbewoners vinden het onaangenaam om hierlangs naar binnen te gaan. Strategie - Opwaarderen van deze verwaarloosde plek tot een plek waar de verschillende functies uit de buurt van kunnen profiteren: een ontmoetings- en verblijfsplek voor kantoorwerknemers, buurtbewoners en winkelpubliek.

- Hierbij valt te denken aan: hoogwaardigere beplanting (bomenrijen) aanbrengen; struiken weghalen, zitgelegenheden maken, bestrating vernieuwen. - Creëren van doorzicht op de entree van het winkelcentrum waardoor zowel de zichtbaarheid van het winkelcentrum vergroot wordt, als meer sociale veiligheid ter plaatse van de entree ontstaat. - Opwaarderen van de architectonische uitstraling van het winkelcentrum, met bij voorkeur meer openheid naar buiten toe. Acupunctuur

bestaande situatie: restruimte tussen kantoren, woningen en winkelcentrum

- De transformatie van de speelveldjes is een relatief goedkope ingreep met groot uitstralingseffect naar de omgeving (stijging vastgoed en woon- en werkplezier). - Voor de opwaardering van de entree van het winkelcentrum, zie Entree winkelcentrum 2.

bestaande situatie: twee speelveldjes gescheiden door struiken

Kronenburg - Arnhem

strategie: creĂŤren van meer verblijfs- en ontmoetingskwaliteit door middel van hoogwaardige beplanting, zitgelegenheden, zicht op entree winkelcentrum en opwaarderen uitstraling winkelcentrum

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Wijkentree: entree winkelcentrum zuidoost Analyse - Dit is de belangrijkste wijkentree, vanuit het perspectief van het winkelcentrum. Hier komen de meeste auto’s de wijk in, op weg naar de parkeergarage van het winkelcentrum. Het is tegelijkertijd ook de zijde waar het winkelcentrum het meest zichtbaar is. - Tegelijkertijd domineert het verkeersplein de wijkentree compleet, vanwege zijn schaal, verkeersborden en autodominantie. - Op een kleinere schaal ligt aan het verkeersplein een horecagelegenheid met terras en de belangrijkste buitenentree van het winkelcentrum. Het terras ligt nu vrij open en bloot aan het verkeeerplein. Strategie - De strategie is er op gericht om meer verblijfskwaliteit en geborgenheid voor het terras en entreeplein te maken. Veel bezoekers van het winkelcentrum spreken hier

bijvoorbeeld met elkaar af: het heeft een ontmoetingsfunctie. Om dit aangenamer te maken wordt voorgesteld om meer beschutting te creëren in de vorm van verhoogde plantenbakken en bomen. Niveauverschillen creëren trappen waarop bezoekers kunnen verblijven. - Daarnaast ligt er een architectonische opgave om de belangrijkste zijde van het winkelcentrum meer cachet te geven, zowel esthetisch als qua volume. Het winkelcentrum kan maar moeizaam concurreren met de schaal van het verkeersplein. Het toevoegen van volume kan de zichtbaarheid en aantrekkelijkheid van het winkelcentrum versterken.

bestaande situatie wijkenree: verkeersplein gedomineerd door borden en auto’s

Acupunctuur - Voor de opwaardering van de entree van het winkelcentrum, zie Entree winkelcentrum 2.

bestaande situatie: verblijfsplek langs de wijkentree

Kronenburg - Arnhem

strategie: creĂŤren van meer verblijfskwaliteit van het terras en van de hoofdentree van het winkelcentrum

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: voorkant winkelcentrum Matsersingel Analyse Het winkelcentrum Kronenburg is een ‘in zichzelf gekeerd’ winkelcentrum hetgeen typisch is voor bloemkoolwijken. Doordat de winkels (bijna) allemaal vanuit de interne pasages worden ontsloten ontstaan gesloten buitengevels. In combinatie met de zware baksteenarchitectuur geeft dit een weinig aantrekkelijke uitstraling. Het winkelcentrum heeft niet echt een duidelijke voorkant of hoofdentree. Ook het openbare gebied direct rondom het winkecentrum heeft door bovenstaande redenen, én door de grote hoeveelheid infrastructuur en pakeren, weinig verblijfskwaliteit.

Strategie Door het maken van een meer transparant en

uitnodigend winkelfront aan de Burgermeester Matsersingel ontstaat een herkenbaar ‘smoel’ voor het winkelcentrum. Door een brede, aantrekkelijke trap aan de buitenzijde toe te voegen ontstaat een toegang op niveau 1 voor voetgangers (en eventueel fietsers) en een verbinding met de loopbrug over de Burgermeester Matsersingel. Ook de bibliotheek kan aan deze zijde een eigen entree krijgen. Dit deel van het winkelcentrum zou ook ruimere openingstijden (avond) kunnen krijgen. Er kan gezocht worden naar andere functies die beter passen bij deze plek; zoals bijvoorbeeld AH to go / horeca /zorg/ bioscoop/ etc. Door het versmallen van de bushalte, waardoor een brede stoep mogelijk is verbetert de verblijfskwaliteit van het maaiveld. Een hoogteaccent in de bebouwing met dubbel grondgebruik zou WC Kronenburg al van verre zichtbaar kunnen maken aan Burgermeester Matsersingel. maken winkelfront aan de Burgermeester Matsersingel

Kronenburg - Arnhem Acupunctuur De ingrepen om het winkelfront te maken en de randen van het winkelcentrum te verbeteren zijn niet goedkoop. Een deel van de investeringen zal gefinancierd kunnen worden door â&#x20AC;&#x2DC;op te toppenâ&#x20AC;&#x2122;; er kunnen extra functies bovenop het winkelcentrum worden toegevoegd. Er is een uitbreidingsbehoefte van het winkelcentrum. De gemeente kan hieraan tegemoetkomen en daarbij eisen stellen over de uitstraling van de randen van het winkelcentrum en de relatie van het winkelcentrum met de wijk evenals ten aanzien van de overlast veroorzaakt door het parkeren van het winkelend publiek. Dat geldt zowel voor deze voorkant van het winkelcentrum als voor de entree voor de parkeergarage en de achterkanten en kleinere entrees.

referentie trap aan winkelfront met daarboven andere functies

referentie winkelfront op de begane grond met daarboven andere functies

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: oostkant winkelcentrum Analyse Ook aan de oostzijde van het winkelcentrum is de uitstraling van het WC slecht en oogt het als een achterkant. Gesloten gevels, geen aantrekkelijke functies op de begane grond en het leegstaande kantoor geven deze plek een ‘unheimische’ sfeer.

Strategie Op deze plek zou de centrale entree van de

parkeergarage gemaakt kunnen worden. Het leegstaande kantoor zou een tweede leven kunnen krijgen als multifunctioneel woongebouw. Optoppen, uitbreiden en verbouwen zijn mogelijkheden om dit weer tot een aansprekend gebouw te transformeren. Een goede mogelijkheid is het maken van een ‘solid’, cascoverhuur van woon- en werkruimtes, bijvoorbeeld voor startende ondernemers. Ook de gesloten gevels van het WC moeten worden aangepakt, bijvoorbeeld door het gebruik van verticaal groen. Het toeveoegen van functies en toegangen op maaiveld geeft meer uitstraling, levendigheid en sociale controle. Acupunctuur Zie voorkant winkelcentrum.

maken centrale entree parkeergarage, verbouwing leegstaand kantoor tot aansprekend multifunctioneel woon-werkgebouw

Kronenburg - Arnhem

referentie groene gevel

referentie herbestemming kantoorgebouw

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: westkant winkelcentrum Analyse De westzijde van het WC is een desolate plek; gesloten gevels, verharding en auto’s domineren het beeld. Het openbare gebied heeft geen verblijfskwaliteit terwijl hieraan grote flats liggen met veel bewoners die hierop zijn aangewezen.

Strategie Door het afsluiten van de parkeergarage zal de overlast

en (sociale) onveiligheid in en rondom de garage afnemen. Door de gesloten wanden met reclame en verticaal groen te ‘bekleden’ wordt de uitstraling en hiermee de belevingskwaliteit verbeterd. Het groen helpt ook voor het tegengaan van ‘hittestress’ wat in het opwarmende klimaat in verstedelijkte gebieden steeds meer zal voorkomen. Ook dragen deze wanden bij aan de kwantiteit van de natuur en de biodiversiteit in de stad. Acupunctuur Zie voorkant winkelcentrum. Een deel van de begroeiing kan worden gefinancierd uti de reclame inkomsten. Ook de corporaties hebben een verantwoordelijkheid voor de inrichting van het maaiveld rond deze flats. Verbetering van de omgeving zal ook een betekenis hebben voor de vastgoedwaarde.

affsluiten parkeergarage - opwaarderen wand met reclame en verticaal groen

Kronenburg - Arnhem

referentie groene gevel: Mobilane prefab systeem

referentie groene gevel: Sportplaza Mercator Amsterdam

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: westkant winkelcentrum (vervolg Strategie) In de ‘inham’ aan de zuidzijde zou een ‘voetbalkooi’ of andere spelvoorziening bijdrage aan de levendigheid van deze plek.

afsluiten parkeergarage - opwaarderen wand met reclame en verticaal groen en toevoegen van spelvoorziening

Kronenburg - Arnhem

75 referentie tennismuur

referentie voetbalkooi

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

Hart van de wijk: dak winkelcentrum Analyse Het grootste onbenutte oppervlak van het winkelcentrum is wel het platte dak. Hittestress gaat in dit versteende deel van de stad een steeds groter probleem vormen. Ook de koellast van winkelcentra wordt steeds energie slurpender en kostbaarder. Strategie Door het toevoegen van gebruiksfuncties aan dak kan dit gigantische oppervlak bijdragen aan de functionele en recreatieve mogelijkheden van het winkelcentrum, het verbeteren van het uitzicht vanaf de flats, het toevoegen van natuur en hierdoor het tegengaan van hittestress.

Mogelijke functies zijn: - Kas: eetbaar groen. - Terras horeca (serveren producten uit de kas!). - Energiedak (pv-cellen en collectoren). - Groendak. - Sportfaciliteiten. - Woningen: toren / terraswoningen. Acupunctuur Zie voorkant winkelcentrum. De gebruiksmogelijkheden kunnen zich op termijn zelf terugverdienen. Onderzocht moet worden wat de constructieve mogelijkheden zijn.

dak winkelcentrum Kronenburg

bloemkoolwijken

Kronenburg - Arnhem

77 referentie: terraswoningen op dak

referentie: vegetatiedak met sportfaciliteiten

referentie: combinatie groendak met PV cellen

referentie: terras horeca op dak

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonerf: opwaarderen binnenhoven wooncomplexen Analyse De binnenhoven van de blokken in de Hofjesbuurt aan de noord-westzijde van Kronenburg zijn van een matige kwaliteit. Verwilderd snippergroen, onduidelijke overgangen tussen openbaar -en privĂŠgebied, sleetse inrichting van het openbaar terrein en dichte schuttingen bepalen het beeld. Strategie Het maken van een duidelijk onderscheid tussen echt openbare hoven en (â&#x20AC;&#x2DC;s avonds) afsluitbare, collectieve hoven. Doorgaande voetgangersverbindingen alleen door de openbare hoven laten lopen. In overleg met bewoners herinrichten van de hoven. Het toevoegen van gebruiksfuncties. Opwaarderen van erfafscheidingen. Het onderzoeken van de mogelijkheid tot het verbeteren c.q. uitbreiden van woningen waardoor de architectonische uitstraling in de hoven verbeterd, de vastgoedwaarde stijgt en eventueel een andere doelgroep c.q. andere categorie wordt

aangetrokken. Acupunctuur De Hofjesbuurt is een kwetsbaar deel van Kronenburg, ingeklemd tussen grote wegen en het winkelcentrum is het wat betreft buitenruimte en groen op zichzelf aangewezen. Dit maakt het verbeteren van de inrichting van de hoven urgent. Verbetering van de inrichting is vele malen goedkoper dan het opwaarderen van de architectonische kwaliteit. De corporaties hebben hier samen met de gemeente een verantwoordelijkheid. Nu preventief ingrijpen door deze partijen is nodig om deze buurt niet te laten afglijden. Aanpak van de openbare hoven: - Opschonen van de struiken - Toevoegen gebruiksfuncties - Herkenbare vormgeving van de doorgaande looproutes - Opwaarderen van de erfafscheidingen, bijv. hagen - Ieder hof een eigen, hekenbare identiteit geven

openbaar hof met heldere erfafscheidingen en inrichting

Kronenburg - Arnhem

Aanpak van de afsluitbare, collectieve hoven: - Hof afsluitbaar maken. - Opschonen van het groen.

- Bewoners betrekken bij de her-inrichting van het hof, waardoor eigen identiteit ontstaat. - Opwaarderen van de erfafscheidingen, bijv. d.m.v. hagen. - Beheer eventueel door bewoners (samen met corporatie en/of gemeente).

afsluitbaar hof, verbeteren gebruikskwaliteit, collectief beheer, heldere erfafschidingen, verbeteren van de architectuur

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonerf: opwaarderen binnenhoven wooncomplexen (vervolg Strategie) Ook de onderdoorgangen naar de hoven zouden aangepakt moeten worden, bijvoorbeeld door: - Het verbeteren van de zichtbaarheid en uitstraling (materiaal, kleur, verlichting, mogelijke kunsttoepassing). - Het opwaarderen erfafscheidingen door hagen. - Het laten begroeien van de blinde gevels.

afsluiten hoven, verbeteren gebruikskwaliteit, verbeteren overgangen publiek-prive

Kronenburg - Arnhem Voorbeelden van fraaie binnenhoven

referentie kijktuin: â&#x20AC;&#x2DC;The Whaleâ&#x20AC;&#x2122; Amsterdam

referentie collectief binnenhof: Eva Culemborg

referentie toegankelijk binnenhof

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonerf: verbeteren achterstraat Analyse De Hofjesbuurt grenst aan het parkeerterrein van het wnkelcentrum. Tussen het openbaar gebied gebied rondom het winkelcentrum en de hovenbuurt loopt een ontsluitingsstraat met parkeerplaatsen die aan de achtertuinen van de woningen grenst. Zowel het winkelcentrum als de woningen staan met hun (gesloten) achterkant naar de openbare ruimte. Strategie Door het vergroenen van de gesloten gevels en door de woningen aan deze zijde uitbreidingsmogelijkheden te geven zou de uitstraling naar het openbaar gebeid en dus de kwaliteit van de achterstraat verbeterd kunnen worden.

verbeteren achterstraat

Kronenburg - Arnhem

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woning en kavel: opwaarderen flats Analyse

(isoleren en installaties). Hier is een interessante koppeling mogelijk: met een

De bestaande woningen (en met name de flats) zijn van een matige kwaliteit. Zowel

warmtekoudeopslagsysteem kun je met elke 1m2 winkeloppervlak ca 7m2 woning

de bouwkundige staat (slechte isolatiewaarde) als de architectonische uitstraling is zeer matig. De combinatie van de schrale architectuur en het vrijwel volledig verharde maaiveld geeft een erg grijze, harde uitstraling (â&#x20AC;&#x2DC;steenwoestijnâ&#x20AC;&#x2122;). Het woningaanbod is met ca 95% huurwoningen erg eenzijdig

verwarmen! - Het diverser maken van de woningaanbod, bijvoorbeeld door het samenvoegen van woningen, uitbreiden (optoppen) van gebouwen. - Het opwaarderen van buitenruimtes. - Het opwaarderen van de architectuur.

Strategie Opwaarderen (toekomstbestendig maken) van de woningvoorraad door; - Het levensloopbestendig maken voor ouderen (aanpasbaar). - Het beperken van de woonlasten door de energieprestatie te verbeteren

zigzag flat en hat eenheden

Kronenburg - Arnhem

85 combinatie architectuur en maaiveld samen matige kwaliteit

combinatie architectuur en maaiveld samen matige grijze en harde uitstraling

het plein ontbeert functies en verblijfskwaliteit

kleurtoepassing verlevendigd het beeld (NB: zonneschermen alleen bij mooi weer!)

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woning en kavel: opwaarderen flats Dit is een voorbeeld van de opwaardering van een bestaande flat door Lacaton & Vassal te Parijs. De maatrgelen bestonden in hoofdzaak uit: - Volledig nieuwe glazen gevel. - Uitbreiden woningen met wintertuin. - Aanpassen woningplattegrond.

Acupunctuur Met een dergelijke â&#x20AC;&#x2DC;complete makeoverâ&#x20AC;&#x2122; wordt zowel de archititectonische als de bouwkundige kwaliteit naar een ander plan getild. Dit heeft een uitstraling die verder gaat dan het gebouw alleen maar betekend ook (en zeker in het geval van grootschalige flats zoals die in Kronenburg) een verbetering van de buurt. Dit vindt zijn weerslag in de vastgoedwaarde en is als zodanig een interessante investering. Voor de woningen betekend de ingreep naast een energetische verbetering ook een uitbreiding van de gebruiksmogelijkheden en het toevoegen van oppervlak waardoor nieuwe doelgroepen kunnen worden aangetrokken.

referentie: voor

referentie: na

Kronenburg - Arnhem Lacaton & Vassal, Parijs - volledig nieuwe gevel met wintertuinen - uitbreiden woningen met wintertuin - aanpassen woningplattegrond

referentie: plattegrond voor

referentie: plattegrond na

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woning en kavel: opwaarderen flats

88 referentie Lacaton & Vassal, Parijs: interieur voor

referentie Lacaton & Vassal, Parijs: gevelfragment voor

referentie Lacaton & Vassal, Parijs: interieur na

referentie Lacaton & Vassal, Parijs: gevelfragment na

Kronenburg - Arnhem Nog een voorbeeld van een opwaardering van een bestaande flat door Heren 5 architecten te Den Haag. Ook hier is de totale uitstraling van de flat aanzienlijk verbeterd en is een sterke imagoverbetering het resultaat - Volledig nieuwe gevel. - Toevoegen van nieuw programma door opbouw van 9 bouwlagen.

referentie: voor

referentie: na

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woning en kavel: opwaarderen laagbouw Ook de laagbouw eengezinswoningen kampen met dezelfde problemen; slecht geisoleerd met veelal een zeer matige uitstraling. Een voorbeeld van een aanpak waarbij deze beide aspecten samen worden aangepakt is de transformatie van eengezinswoningen in Zwolle door Heren 5 architecten. Dit is wederom een voorbeeld waarbij energetische en architectonische opwaardering zijn gecombineerd. Ook hier heeft de ingreep een effect wat verder gaat dan alleen de opgeknapte woningen. Met nieuwe geintegreerde technieken wordt het van buitenaf isoleren eenvoudiger. De eenvoudigste variant voor energetisch opwaarderen van woningen is vaak (na-) spouwisolatie, waarbij echter niets aan de architectuur wordt gedaan.

90 fantasieloze 80’er jaren laagbouw

referentie nieuwe technieken - integratie gevelisolatie en gevelbekleding

referentie ‘complete makeover’: voor en na

Kronenburg - Arnhem

holy-noord vlaardingen

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

bloemkoolwijken

2 0 1 1

Conclusie analyse richting Delft

Holiërhoekse Polder

A4-

weg

trac

Holy

vard

oule

r elaa Lep l e sing er Lop De yHol l e sing

pab Euro

Broekpolder

Hoofdstructuur - Holy-Noord heeft een goede hoofdopzet met veel variatie. - De wijk is in Vlaardingen geliefd. Bewoners blijven lang wonen. - Alleen de Hoofdstedenbuurt vormt een vreemde eend in de bijt. Opgaves: doorontwikkelen op bestaande kwaliteiten; Hoofdstedenbuurt op termijn deels herstructureren.

Relatie met ondergrond en omgeving - Holy-Noord heeft een zeer gunstige ligging op de rand van stad en ommeland, met een goede regionale ontsluiting. - De overgangszone tussen Holy-Noord en -Zuid is de meest problematische rand (Europaboulevard). Opgaves: relaties met omgeving verder uitbuiten. Europaboulevard opwaarderen. volkstuinen

voorzieningenkaart - begraafplaats - recreatie / speelplekken - onderwijs - winkels - welzijn / zorg - kantoren

dierenkliniek scouting Allart van Heemstede

huisarts

winkelhoeve

sabri's bloemen en kadoshop Chinees -indisch restaurant Asia Lidl Cafe High lander

Tennisclub

winkelhoeve

katholieke basisschool

begraafplaats

Hoofdgroenstructuur - Holy-Noord heeft een prachtige groenblauwe structuur, met veel variatie in beplanting en sfeer op buurten wijkniveau. - Het ecologische park vervult zijn functie als wijkpark niet goed. - Het watersysteem is op veel plekken onderbroken. Opgaves: beter programmeren van wijkpark en verbinden met buurten; watersysteem voor recreatie en beleving versterken.

apotheek

sportveld

Chr.Jenaplan basisschool wijkcentrum de Deel

park

kinderboerderij

jongerencentrum

aphotheek

haven

tandarts openbare basisschool

christelijke openbare basisschool huisarts

plastische apotheek chirurgie

wijkcentrum Holy fysiotherapie

zorg instelling

De Loper

bibliotheek

Wijkontsluiting - Holy-Noord heeft een zeer uitgebreid verkeersnetwerk. - De wijkontsluitingswegen hebben geen continu profiel. - De wijkentrees zijn niet als bijzondere plekken vormgegeven. Opgaves: opwaarderen wijkontsluitingswegen en -entrees.

Poot Bloemenboetiek Rabobank Schiedam - Vlaardingen Schoen & Zo (Schoenen) Sporthuis Mart van Dam (sporthuis) Stomerij (stomerij) Expert Schipper vof (electrodetailhandel)Sporthuis Mart van Dam (sporthuis) FirstLady womenswear (damesmode) Stomerij (stomerij) Super de Boer (supermarkt) Fortis Bank (bank) Tabakspeciaalzaak Gelissen ABN Amro Bank (bank) Fox Kappers (kapsalon) Team Kapsalon (kapper) Albert Heijn ( supermarkt) Gall en Gall (slijterij wijnhandel) Bakkerij Herweijer (bakkerij) Grillcafe Bar Bowling Dok '99 (horeca) Thuis (woonaccesoires en cadeaus) Toerkoop Reisburo Jac. de Groot (reisburo) Bart Smit (speelgoedwinkel) HANS (kleding en textiel) Bloemenhandel Bleomen (bloemen) Hazenberg de echte bakker (bakkerij) Van Dijk Mannenmode (kleding) Verkade & Jacques Kaas- en Wijnkopers Blokker (huis en wone n) Hoylede Apotheek (apotheek) Visspecialist 't Loopertje (viswinkel) Chobon (chocolaterie bonbonnerie) HunkemÃ¶ller (lingerie winkel) Wishful (cards and gifts) Culinaire slagerij Wapenaar Ina van 't Hoog juwelier (juwelier) Yip Soon (snackbar brasserie) DA drogisterij Aad de Vette (drogisterij) IsaZoe Kids (kinderkleding) Aart Pontier De Wijnoogst (slijterij en wijnhandel) Kruidvat (drogisterij) De Schoenenmaker Decorette (woninginrichting) Lady 'N' (damesmode) Hobby Centrum Holy Eetidee winkel (groente speciaalzaak) Nelson (schoenen) Holybird Dierenspeciaalzaak Etos Kroes (drogisterij parfumerie) Planet Hairstyling (kapsalon) Van Kortenhof Vlaardingen Expert Schipper vof (electrodetailhandel) Plantenbeurs (planten)

De Loper

Hart van de wijk - Holy-Noord heeft een sterk voorzieningenniveau. - Door de omvang van de wijk is ooit gekozen voor 2 centra. - Beide centra liggen verstopt en hebben een gedateerde uitstraling. De leefbaarheid staat er onder druk. Opgaves: in stand houden en opwaarderen van de 2 centra.

Buurten en woningvoorraad - Holy-Noord heeft een grote variatie in woningen. - Dubbele vergrijzing is de grootste zorg. Opgaves: zoeken naar verdichtingsmogelijkheden voor het bouwen voor starters en ouderen. Levensloopbestendig maken van bestaande huurwoningen.

Holy-Noord - Vlaardingen groenblauw raamwerk: wijkpark programmeren

ecologisch park omvormen tot een park voor alle bewoners van Holy-Noord.

1 Verbinding met buitengebied zoeken. 2 Tuinderij voor wijkbewoners en

hart van de wijk: Hoevenbuurt 17 Opwaarderen

wijkentree: opwaarderen 14 Entree begraafplaats verbijzonderen. 15 Groene, transparante singel om

winkel- en zorgfuncties Winkelhoeve. Healthy aging.

begraafplaats.

16 Bomen langs woonwagenpark.

18 buurtontsluitingsweg

zorgboerderij.

3 Boomgaard met picnic en barbeque. 4 Bouwspeelplaats. 5 Skatepark kunstobject; eiland van maken. 6 Speelveld. 7 Opwaarderen en toevoegen entrees; routing park verbeteren.

(Kopenhagenlaan & Utrechtlaan) integraal doorontwerpen.

19 Zichtbaar maken

15 16

14 6

groen blauw raamwerk: structuren verbinden 8 Aantal appartementen slopen 9 Koppelen van waterstructuren en parkruimtes.

10 Verbeteren fietsroutes.

7 2 3

gen door woningen aan nieuwe binnenhaven.

25 26

centrum aan Utrechtlaan met bebouwingsaccenten; toevoegen ouderenwoningen (CPO).

20 Maken groene verbinding van plein naar noorden, aanpassen 95 parkeerplaatsen; doetuinen voor school en buurt; sloop â&#x20AC;&#x2DC;oortjesâ&#x20AC;&#x2122; Lidl. 21 Verbetren groenblauwe verbinding; op termijn evt. sloop deel Wouthof en flat langs Hoevenpad. 22 Opwaarderen lage

flats Hoevenpad en Renessehoeve; ouderen / starters; auto-ontsluiting structureel aan zuidzijde.

Maken rondlopend watersysteem.

200m

27 23-24

Hoofdstedenbuurt 23 Deels sloop flats; toevoegen laagbouw. 24 Verbeteren relatie flats met maaiveld. 25 Toevoegen koppen aan trambaan. 26 Watermilieu langs trambaan; helofyten.

wijkentree: bijzonder woonmilieu toevoegen 11 Bestaande complexen op termijn vervan-

op Vlaardingsevaart.

8-10

en vervangen door vrijstaande apartementencomplexen voor senioren.

12 Torentje als baken bij entree Holy-Noord. 13 Binnenhaven biedt zicht vanaf Holysingel

17 20 18-19

27 Maken groenblauwe verbinding met Park.

SCHETSUITWERKINGEN HOLY-NOORD

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken 22 |

i nt egr aal i n r ichti n g s plan b r oe kpold e r

Groen blauw raamwerk: oost-west ruggengraat Analyse - De groenblauwe structuur is (deels) radiaalsgewijs opgezet. Hierdoorheen lopen fietsverbindingen, waarbij het de opzet was dat de meeste fietspaden naar het wijkcentrum zouden lopen. Het is ter plaatse van de groenblauwe knoop (Adenauerlaan) niet gelukt om deze op een goede manier te verbinden met het centrum. - Daarnaast zijn de verbindingen met Broekpolder en Schiedam schaars. Strategie - In de toekomst zullen er twee extra langzaamverkeer-verbindingen worden gerealiseerd: een brug naar de Broekpolder (1) en een fietspad over de A4 naar Schiedam (2). Deze vormen aanleiding om een wijkoverstijgende, oostwest-

oorspronkelijke verkeersstructuur met gestippeld de radiale voetgangers- en fietsstructuur

recreatieve verbinding te maken. Deze ruggengraat koppelt Schiedam-Kethel via Holy-Noord aan de Broekpolder, en verbindt sportvelden, drie basisscholen,

wijkpark, wijkcentrum en Vlaardingse Vaart met elkaar. Hierdoor worden de voorzieningen van de wijk op een veilige, aantrekkelijke en groene manier met elkaar verbonden. - Daarnaast zijn er nog twee verbeteringen in de oostwest-route nodig: • het verbinden van de water- en fietsstructuur tussen Adenauerlaan, wijkcentrum en wijkpark (3); • het verbinden van de water- en fietsstructuur tussen Hoevenpad en wijkpark (4). Acupunctuur

inrichtingsplan Broekpolder met in paars de nieuwe fietsbrug

- Het realiseren van de volledige groenblauwe oostwest ruggengraat is een kwestie van de lange termijn en afhankelijk van veel externe factoren. De route bestaat nu al bínnen de wijk en zou alvast een naam kunnen krijgen en d.m.v. fietsborden kunnen worden aangegeven. Het belangrijkste is om bij toekomstige veranderingen rondom de ruggengraat de belangen en kansen voor de route goed in het oog te blijven houden.

figuur 5 ontwerp van het integraal inrichtingsplan

bestaande situatie: school aan oostwest-ruggengraat: kinderen spelen en fietsen in de groenstructuur en gaan via de de groenstructuur naar school

Holy-Noord - Vlaardingen

SchiedamKethel sportvelden buurtcentrum

school

2. twe o os

4. Park Holy

school

s ing ard Vla

Broekpolder

t o os

at gra gen g u tr wes

Adenauerlaan

ad enp oev

school

t aar eV

wijkcentrum De Loper

strategie: creĂŤren van continue oostwest ruggengraat door het opwaarderen van 4 verbindingsstukken (rood: toegevoegde fietspaden)

at ngra e g r ug

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Groen blauw raamwerk: oost-west ruggengraat: cruciale knoop Analyse - De prachtige oostwest lopende groenstructuur loopt bijna letterlijk dood op een woonerf dat gedomineerd wordt door parkeren. Er is geen zichtrelatie met het wijkpark noch met het wijkcentrum. Het is een desoriënterende plek. De fietsroutes naar park en centrum hebben een onduidelijk verloop. - Vanuit de wijkontsluitingsweg (Churchillsingel) bekeken liggen de groenblauwe structuren verborgen door de blokkerende werking van woningen. - Deze woningen vormen een lange, monotone wand waarbij de gesloten achterkanten een negatief visitekaartje langs de wijkontsluitingsweg zijn. Strategie - Sloop van 10-15 appartementen om ruimte te creëren voor het verbinden van de

laan uer a n l Ade nge illsi h c r Chu detail cruciale knoop Adenauerlaan-wijkcentrum-wijkpark

waterstructuren met een fietspad en bomen erlangs. - Weghalen struiken.

- Rechttrekken van het noordzuid lopende fietspad richting wijkcentrum. - Nieuwbouw van een tweetal urban villa’s die het zicht op de groenblauwe knoop vanuit verschillende richtingen mogelijk maakt. De nieuwbouw financiert de afbraak van de bestaande appartementen. - Programma nieuwbouw: senioren appartementen om de doorstroming binnen de bestaande voorraad te faciliteren. - Architectuur passend binnen jaren ’70 architectuur Holy-Noord. Acupunctuur

schetsvoorstel: verbinden groenblauwe structuren, sloop-nieuwbouw woningen

- Op korte termijn kan er begonnen worden met het weghalen van struiken om zo de fietsroute beter zichtbaar te maken. - Op de langere termijn ontstaan er pas mogelijkheden om de water- en fietsstructuur structureel te verbeteren wanneer de appartementen aan de Adenauerlaan hun afschrijvingstermijn hebben bereikt. Voor nu is het belangrijkste om deze appartementen in het bezit te houden van de corporatie en niet aan bewoners te verkopen.

bestaande situatie: fietsroute gaat sluipdoor-kruipdoor over woonerf Adenauerlaan

Holy-Noord - Vlaardingen

strategie: creĂŤren van continue oostwest ruggengraat door het weghalen van struiken, het verbinden van watergangen en begeleidende bomen te planten; daarnaast het creĂŤren van een betere verbinding naar het wijkcentrum toe door het selectief vervangen van een rijtje appartementen door een open verkaveling met urban villaâ&#x20AC;&#x2122;s

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woning en kavel: oost-west ruggengraat: cruciale knoop Analyse De relatie tussen het winkelcentrum van Hoy-Noord én Holy-Zuid, De Loper, en het centrale park in Holy-Noord is slecht. Beide hebben een belangrijke (centrum-) functie en zijn vlak bij elkaar gelegen, maar van enige verbinding is geen sprake.

100

Strategie Deze knoop zou verbeterd kunnen worden door: - Het slopen van delen van de gestapelde laagbouw. - Het toevoegen van ’koppen’ aan de groen blauwe structuur. - Het makenvan een bebouwingsaccent aan de wijkontsluitingsweg. - Nieuwe bebouwing zou een accent moeten zijn wat wel aansluit op bestaande bebouwing – gebouwen met schuine dak kappen. - Parkeren onder het nieuwe gebouw (half verdiept), waardoor ruimte ontstaat voor groen en water.

illustratie kijkend naar het oosten: gebouwen steken als koppen in de groenblauwe structuur

Holy-Noord - Vlaardingen

Referenties van de architectuur voor de nieuwe gebouwen in de blauw-groene knoop: - Een ensemble van gebouwen in het groen - Een hoogteaccent aan de wijkontsluitingsweg - Aansluiten bij het suburbane/dorpse karakter - Aansluiten op bestaande bebouwing â&#x20AC;&#x201C; gebouwen met kappen

referentie: Vijfhuizen Faro architecten

101

referentie: Dorpshart Vijfhuizen M3H architecten

illustratie kijkend naar het westen: gebouwen steken als koppen in de groenblauwe structuur

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woning en kavel: plint gestapelde laagbouw Ter plaatse van de â&#x20AC;&#x2DC;cruciale knoopâ&#x20AC;&#x2122; tussen De Loper en het Park bevinden zich gestapelde laagbouwblokjes. Deels zouden deze gesloopt moeten worden voor een betere, ruimere verbinding maar ook de te behouden blokjes zouden verbeterd moeten worden. In de huidige toestand hebben zij geen relatie (contact) met het maaiveld en de openbare ruimte rondom de blokjes wordt gedomineerd door parkeren. Een verbeteringsvoorstel zou kunnen zijn: - Maken voortuintjes op de begane grond - Veranderen van dwarsparkeren in langsparkeren voor de benedenwoningen waardoor uimte voor tuinen ontstaat - Parkeren van de bovenwoningen concentreren in nabij gelegen parkeerpockets - Verbetering van de uitstraling van het gebouw is op deze manier een relatief eenvoudige ingreep die zorgt voor waardevermeerdering vastgoed.

102

Holy-Noord - Vlaardingen

103

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Wijkentree: begraafplaats Holy Analyse - Vanaf de wijkontsluitingsweg is er geen zicht op Midden Delfland. De kwaliteiten van het buitengebied liggen verborgen achter een kreupelbosje. Dat is jammer, want Midden Delfland vormt een grote gebiedskwaliteit. - De locatie ligt langs een wijkentree van Holy-Noord. Je komt nu binnen tussen een woonwagenkamp en een verwaarloosd sportveldje, omringd door struiken. - De begraafplaats heeft vanaf de wijkontsluitingswegen weinig uitstraling. Dit geldt ook voor de aula/entreegebouwen van de begraafplaats. Strategie - CreĂŤren van doorzicht richting Midden Delfland, langs de wijkentree-weg. Dit kan gemakkelijk bereikt worden door de struiken weg te halen.

luchtfoto

- Het bestaande sportveldje kan in de toekomst dienen als uitbreiding voor de begraafplaats en in de tussentijd meer landelijk en open worden ingericht,

104

eventueel begraasd door koeien of schapen. - Planten van laanbomen langs de wijkentree-weg om deze meer allure te geven. - Graven van een singel met bijzondere bomen erlangs (bijv. rode beuken), om de

wijkentree begraafplaats Holy

begraafplaats meer betekenis te geven. - Opwaarderen van de bestaande gebouwen van de begraafplaats. Eventueel zou er ook een accent (klokkentorentje) bijgeplaatst kunnen worden om meer status aan het begrafenisritueel te verlenen. Acupunctuur

strategie: creĂŤren van groene, transparante bomensingel om begraafplaats + wijk-entreelaan

- De twee belangrijkste spelers voor de opwaardering van deze wijkentree zijn de gemeente en de begraafplaats Holy. Zij zullen in onderlinge samenwerking de mogelijkheden moeten verkennen, waarbij beide belang hebben bij investeringen.

bestaande situatie: zicht vanaf wijkontsluitingsweg op wijkentree (links) en begraafplaats (rechts)

Holy-Noord - Vlaardingen

105

strategie: creĂŤren van singelprofiel (met rode beuken) om begraafplaats; opwaarderen gebouwen begraafplaats; wijk-entreeweg opwaarderen tot entreelaan

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Wijkentree: Vlaardingse Vaart Analyse - Vanaf de wijkontsluitingswegen van Holy-Noord is er geen zicht op de Vlaardingse Vaart. De kwaliteiten van de vaart liggen verborgen achter een kreupelbosje. Dat is jammer, want de vaart vormt een grote gebiedskwaliteit. - Tegelijkertijd ligt de locatie bij een belangrijke wijkentree van Holy-Noord. Hier staan twee jaren ’70 gebouwen (woonzorgcentrum en serviceflat) die zeer gedateerd aandoen, en verscholen liggen achter het groen. Ze zijn niet representatief voor gebouwen die bij een wijkentree liggen. Strategie - Creëren van doorzicht, in de vorm van een binnenhaven, vanaf Holysingel op Vlaardingse Vaart. Een goedkopere, maar minder spectaculaire variant, is het

luchtfoto

maken van een open, parkachtig doorzicht.

gel hillsin Churc

- De binnenhaven wordt omringd door een nieuwe dijk, die aanleiding is om daar bijzondere dijkwoningen aan te situeren. Deze versterken de landelijke sfeer van de randen van Holy-Noord en vormen een mooie overgang naar de Broekpolder.

gel

afmeren van bootjes en spelaanleidingen voor kinderen. - Voor de bebouwing van deze locatie is ook een scenario denkbaar waarin de

t aar eV

toegevoegd. De binnenhaven maakt het tot een levendige plek, door het aan- en

ysin Hol

Op deze manier wordt ook een uniek woonmilieu aan het woningenbestand

s ing ard Vla

106

bestaande gebouwen deels gesloopt en deels getransformeerd worden. - De hoek van Holysingel en Churchillsingel vormt een ideale locatie voor een baken dat de wijkentree markeert.

strategie: zicht op Vlaardingse Vaart via binnenhaventje, dijkwoningen en baken

Acupunctuur - Er kan begonnen worden met het weghalen van de struiken die momenteel het doorzicht op de vaart blokkeren. Hierdoor ontstaat er besef bij de bewoners voor deze bijzondere plek. Daarna zou er een ideeën-brainstorm samen met bewoners georganiseerd worden. Deze zou moeten gaan over geschikte programma’s voor deze locatie, evt. hergebruik of sloop van de jaren ’70 flats en het benutten van de kwaliteiten van deze plek. De ideeën over een binnenhaven kunnen hierin meegenomen worden. bestaande situtatie: zicht vanaf Holysingel richting Vlaardingse Vaart

Holy-Noord - Vlaardingen

107

strategie: creĂŤren van zichtrelatie tussen Holy-Noord en Vlaardingse Vaart om daarmee de gebiedskwaliteit te integreren; dijkwoningen en binnenhaven maken het tot een levendige en sfeervolle plek

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Groen blauw raamwerk: park Holy 1 Analyse - Het wijkpark kent meer en minder succesvolle delen. Meest geliefde plekken zijn bouwspeelplaats en kinderboerderij. Daarnaast is een groot deel van het park ecologisch ingericht, wat beperkingen voor de toegankelijkheid en het gebruik oplevert. - De Hoevenbuurt en Hoofdstedenbuurt zijn van het park gescheiden door de wijkontsluitingsweg. Er is weliswaar een onderdoorgang die naar de Hoevenbuurt leidt, maar deze is ’s avonds sociaal onveilig en gaat over in een sluipdoor-kruipdoor route in de Hoevenbuurt. - Het wijkpark grenst voor een groot deel aan de wijkontsluitingsweg; vanaf deze weg wordt het zicht naar het park echter vaak belemmerd door struiken. - Het wijkpark staat door middel van een groene ‘uitloper’ in verbinding met het buitengebied Midden Delfland. In het park zelf is hier echter niks van te merken.

bestaande situatie: geen zicht vanaf wijkontsluitingsweg ín het park

Strategie

108

- De belangrijkste strategie is het toevoegen van nieuw programma dat interessant is voor alle bewoners van Holy-Noord. Hierbij hoeft de huidige ecologische inrichting niet volledig verdrongen te worden, maar zal er naar een betere balans gezocht moeten worden tussen ecologie en mens, waarbij een passende inrichting voor wijkbewoners hoofddoel is. Het gaat immers om een centraal in de wijk gelegen park. - Direct hiermee samenhangend is het beter verbinden van de Hoevenbuurt en Hoofdstedenbuurt met het park d.m.v. nieuwe entrees en het opwaarderen van routes, waaronder het Boerderijpad als belangrijke oostwest route door het park. - Een andere route die opgewaardeerd moet worden is de fietsroute, langs de westzijde

bestaande situatie: ecologische inrichting park; getoond is de vlindertuin

van het park die het wijkcentrum De Loper met Midden Delfland verbindt. - Het wijkpark is in potentie een belangrijk visitekaartje voor Holy-Noord. Bezoekers passeren allemaal het park. Het is daarom belangrijk om het zicht vanaf de wijkontsluitingsweg op het park te verbeteren, door het weghalen van struiken. - Het park als visitekaartje valt verder te verbeteren door ook ín het park zelf veel meer openheid en doorzichten te creëren. De ruimtelijke beleving zou veel meer landschappelijk geënsceneerd kunnen worden. Hierbij zou ook geprobeerd kunnen worden om de landelijke sfeer van Midden Delfland in het park te introduceren. Acupunctuur Deze wordt op de volgende pagina’s beschreven bij de deelprojecten

luchtfoto

Holy-Noord - Vlaardingen

buurtcentrum

nieuwe entree

school opwaarderen noordzuid fietsroute

school SchiedamKethel

te rou ren e d aar opw

zorgboerderij met horeca

109

tuinderij ve Hoe

bouwspeelplaats

speelveld

er wat

nieuwe entree

oo gd din bin ver urt uwe denbu bla e fdst Hoo

skatepark

fruitgaard & picnic

n inde erb v : d npa

school

strategie: beter programmeren van het park; beter verbinden met woonbuurten; opwaarderen van routes; zichtbaar maken van het park; landschappelijk ensceneren; landelijke sfeer introduceren

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Groen blauw raamwerk: park Holy 2 Analyse - Het noordelijke deel van het Park ligt verborgen, bezien vanaf de

zicht op Midden Delfland

wijkontsluitingsweg. - De plek is potentieel prachtig, vanwege de heuvel (voormalige vuilstort) die hier aanwezig is, maar wordt nauwelijks gebruikt. Dit komt o.a. door de beperkte - Dit deel van het park ligt heel dicht bij Midden Delfland, maar dit gegeven is nooit benut om de gebiedskwaliteit te versterken. Strategie

we nieu entree k r pa chtlaan r t U e

Hoevenbuurt

aan aml terd A ms

toegankelijkheid van het park hier.

Olm

f ree e nd

- In het noordelijke deel zijn grote kansen voor een interessantere programmering. Te denken valt aan functies die de landelijke gebiedskwaliteit versterken (relatie met Midden Delfland). Hierbij zou dit parkdeel zoveel mogelijk open moeten blijven en doorzicht moeten bieden op het buitengebied.

110

Op de collage op de volgende pagina is een voorbeeld uitgewerkt van een zorgboerderij, waar kinderen met een beperking kunnen wonen en tegelijkertijd op een zingevende manier bij kunnen dragen aan het beheer van het terrein en ontplooien van diverse activiteiten rondom de boerderij. Te denken valt aan: dierenverzorging, tuinieren, horeca en voorlichting. Zo is een combinatie van het kweken van groente en het verkopen en bereiden van deze producten in een horecagelegenheid voorstelbaar en interessant voor de hele wijk. - Daarnaast zou er een extra parkentree moeten worden gemaakt, in het verlengde van de Utrechtlaan. Deze moet ervoor zorgen dat dit deel beter verbonden wordt

bestaande situatie: ecologische inrichting park; getoond is de vlindertuin

met de Hoevenbuurt. - Tot slot is het weghalen van struiken langs de wijkontsluitingsweg een belangrijke strategie om park Holy tot een visitekaartje van de wijk te maken. Acupunctuur - Een functie als zorgboerderij leent zich goed voor een door wijkbewoners en zorgverstrekkers gedragen aanpak. Zij kan volledig geĂŻnitieerd, opgezet en beheerd worden door particulieren en stichtingen. Voorwaarde is dat er veel gebruik kan worden gemaakt van vrijwilligers, maar dat zal in Holy-Noord niet tot problemen leiden gezien het grote aandeel 65+ â&#x20AC;&#x2122;ers. bestaande situtatie: zicht vanaf Amsterdamlaan/Olmendreef richting noordelijk deel park Holy

Holy-Noord - Vlaardingen

111

strategie: landelijke functie aantrekken; openheid behouden; heuvel als geĂŤnsceneerde plek benutten; openheid vanaf wijkontsluitingsweg creĂŤren; extra wijkentree maken

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Groen blauw raamwerk: park Holy 3 Analyse - Momenteel is het Boerderijpad de enige ongelijkvloerse verbinding tussen de Hoevenbuurt en het park. Nadeel is echter dat het slechts een voetpad is en geen fietsverbinding. donkere onderdoorgang, slechte verlichting, de dichte begroeiing langs het pad en het ontbreken van toezicht (geen sociale controle). Strategie

aan aml terd A ms

- Daarnaast wordt deze route â&#x20AC;&#x2122;s avonds als sociaal onveilig ervaren, vanwege de

- De strategie is erop gericht om het Boerderijpad op te waarderen tot de belangrijkste oostwest route van het park. Maatregelen die hierbij passen zijn: 1. verruimen van het profiel (van pad tot laan); 2. toestaan van fietsers; 3. planten van laanbomen;

112

4. vergroten van doorzicht op de rest van het park (weghalen struiken); 5. zorgen voor goede verlichting; 6. aantrekken van een functie langs de laan die ook â&#x20AC;&#x2122;s avonds voor sociale controle kan zorgen. Acupunctuur - Dit is een relatief goedkope ingreep met veel effect voor het gehele park en een sterke verbetering van de koppeling met de aangrenzende woonbuurten. Het zal ook niet moeilijk zijn om wijkbewoners te overtuigen om, met als inzet het vergroten

bestaande situatie: ongelijkvloerse kruising voetpad-wijkontsluitingsweg

van de sociale veiligheid en het meer aantrekkelijk maken van de route, deze ingrepen te doen.

bestaande situtatie: zicht vanaf Amsterdamlaan op donker Boerderijpad

Holy-Noord - Vlaardingen

113

strategie: Boerderijpad opwaarderen tot Boerderijlaan met mooie laanbomen en doorzichten op park; aantrekken van een functie die â&#x20AC;&#x2122;s avonds en overdag voor sociale controle kan zorgen

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Groen blauw raamwerk: park Holy 4 Analyse - Kinderboerderij Holywood is momenteel hét succesnummer van een goed programma voor het wijkpark. - Het meest zuidelijk gelegen eiland is echter niet toegankelijk, zowel vanuit het park als vanuit de aangrenzende Hoofdstedenbuurt. Strategie - Het zuidelijk gelegen eiland, dat zeer gunstig ligt t.o.v. de Hoofdstedenbuurt, zou beter geprogrammeerd kunnen worden. Op de collage is een voorbeelduitwerking te zien waarbij het eiland ingericht is met fruitbomen en picknick-tafels. Daarnaast zou het hier toegestaan kunnen worden om te barbequen, waardoor het een nog beter gebruikte ontmoetingsplek kan worden die een belangrijke sociale werking heeft voor

n laa m a rd ste

tree ken , r a p n we nlaa nieu nhage buurt n e Kop dstede f Hoo

nieuwe waterverbinding

bestaande situatie: geen zicht vanaf wijkontsluitingsweg ín het park

de wijk. - Voorwaarde is dat er een nieuwe parkentree wordt gemaakt, die goed aantakt bij de

114

Hoofdstedenbuurt. Deze zou mooi kunnen aansluiten bij een nog te maken waterverbinding tussen Kopenhagenlaan en Europaboulevard. Op deze manier krijgen zowel de Hoofdstedenbuurt als de nieuwe parkentree meer betekenis en versterken ze elkaar. - Kinderboerderij Holywood ligt momenteel prima. Er is een scenario denkbaar waarbij in de toekomst de kinderboerderij gecombineerd zou kunnen worden met een nieuw te creëren zorgboerderij (zie park Holy 2). Een argument hiervoor is het grotere oppervlak van het noordelijke parkdeel, waardoor er daar meer gebruiksmogelijkheden zijn voor mensen en dieren. Mocht de kinderboerderij ooit verplaatst worden, dan zou een interessante functie voor dit eiland een Tuinderij kunnen zijn. Deze kan

bestaande situatie: recreatieve inrichting park; getoond is de kinderboerderij

beheerd worden door zowel wijkbewoners als door de zorgboerderij. De producten van de Tuinderij kunnen lokaal verkocht worden. De Tuinderij zou ook elders in het park een plekje kunnen vinden. Acupunctuur - De nieuwe inrichting en het toegankelijk maken van het zuidelijke eiland is zeer eenvoudig en goedkoop te realiseren, en kan een populaire plek in het park worden - Een goede koppeling met de Hoofdstedenbuurt (belangrijk onderdeel) zal een wat langere adem vragen, maar er zou alvast begonnen kunnen worden met het aanbrengen van een zebrapad. bestaande situtatie: zicht vanuit park Holy richting Hoofdstedenbuurt

Holy-Noord - Vlaardingen

115

strategie: herprogrammering van het zuidelijke eiland (rechts) met fruitbomen en picknick-banken; links een programmatische toevoeging (tuinderij) die ergens in het park een plekje kan vinden

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Groen blauw raamwerk: park Holy 5 Analyse - Het bestaande skateparkje ligt enigszins uit het zicht en ziet er armoedig uit. Strategie - Er is behoefte aan goede Jongeren Ontmoetings Plaatsen in Holy-Noord. Het bestaande skateparkje zou in deze behoefte kunnen voorzien. Voorwaarde is dat deze aantrekkelijker voor jongeren gemaakt moet worden. Manieren hiervoor zijn: meer en interessantere skate-objecten, die bij voorkeur ook voor andere doelen gebruikt kunnen worden (zit-object, wateropvang); het meer zichtbaar maken van

n aa ml a rd ste

het skatepark vanaf de wijkontsluitingsweg waardoor het voor jongeren ook een ‘showplek’ kan worden. De verbinding van skatepark met een kunst- of landartproject kan nog interessant zijn om het parkje tot een unieke plek te maken.

bestaande situatie: geen zicht vanaf wijkontsluitingsweg ín het park

Acupunctuur

116

- De opwaardering van het skatepark moet in samenwerking met jongeren uit HolyNoord gebeuren. Er kan via scholen een ideeënprijsvraag uitgeschreven worden om draagvlak en ideeënvorming op gang te brengen. Het uiteindelijke doel zou moeten zijn om iets te bedenken dat door veel jongeren (m/v, jong/oud) gedragen wordt. De nieuwe inrichting zou samen met jongeren uitgevoerd kunnen worden. Dit vergroot ook het draagvlak voor een goed beheer van deze plek door jongeren.

referentie Kröller-Möller beeldenpark als vorm van landart die door kinderen gebruikt wordt

Holy-Noord - Vlaardingen

bestaande situtatie: zicht vanaf Amsterdamlaan richting skatepark

bestaande situtatie: zicht vanuit park Holy op skatepark

117

strategie: beter programmeren van het park; beter verbinden met woonbuurten; opwaarderen van routes; zichtbaar maken van het park; landschappelijk ensceneren; landelijke sfeer introduceren

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering van het buurtcentrum Hoevenbuurt Analyse

- De winkelfuncties staan economisch onder druk.

Het ‘centrum’ van de Hoevenbuurt is een typisch voorbeeld van een buurtcentrum in

- De openbare ruimte heeft weinig verblijfskwaliteit.

een bloemkoolwijk met de karakteristieke prolemen:

- Er is geen geen centrale verblijfsplek voor de buurt.

- Het centrumgebied is ’onzichtbaar’ vanuit wijk/buurt-ontsluitingsweg en de

- De gevels van de begane grond (plint) zijn vaak gesloten en hebben daaroor geen

aangrenzende buurten.

uitstraling.

- Het gebied heeft geen goede verbindingen met de omgeving.

- (hang)Jongeren hebben geen plek.

- De gebouwen hebben een lage architectonische kwaliteit. - Het ‘centrum’ heeft een naar binnen gekeerde organisatie met een geringe uitstraling naar buiten.

118

centrumgebied Hoevenbuurt, bestaande situatie, NB: noord is rechts

Holy-Noord - Vlaardingen

Strategie Voor het revitaliseren van het centrumgebied van de Hoevenbuurt: - Maken van een ‘gezicht’ aan Utrechtlaan (wijkontsluitingsweg) d.m.v. bebouwingsaccenten op twee plekken (toegangen noord en oost). - Het maken van een groenverbinding vanuit de centrale pleinruimte naar het noorden. - Het opwaarderen vanwinkel- en zorgfuncties (centrum voor ‘healthy aging’). - Verbeteren van de gevels op de begane grond aan het plein, meer open maken en toevoegen functies. - Verbeteren oost west groenverbinding. - Opwaarderen lage flats aan het Hoevenpad door casco verkoop en uitbreidingen (optoppen).

Acupunctuur Zie hart van de wijk Peelo.

119

centrumgebied Hoevenbuurt met verbeteringsvoorstellen, NB: noord is rechts

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering van het buurtcentrum Hoevenbuurt Het vergroten van de zichtbaarheid van het centrumgebied vanaf de buurtontsluitingsweg (Utrechtlaan): - Verbeteren van de zichtbaarheid en uitstraling door het toevoegen van een bebouwingsaccent op de hoek van het winkelcentrum. - Het maken ven een winkelentree aan de Utrechtlaan. - Mogelijkheid voor toevoegen specifiek programma, tbv ouderen.

120

illustratie vanaf Utrechtlaan

Holy-Noord - Vlaardingen

Referenties van markante gebouwen in centrumgebied.

121

bestaande situatie: fietsroute gaat sluipdoor-kruipdoor over woonerf Adenauerlaan

referentie plint met winkels met daarboven andere functies

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering van het buurtcentrum Hoevenbuurt Het vergroten van de zichtbaarheid van het centrumgebied vanaf de buurtontsluitingsweg (Utrechtlaan): - Verbeteren zichtbaarheid en uitstraling door het toevoegen van een bebouwingsaccent op de hoek - Maken bijzondere functie op de hoek van Utrechtlaan - Mogelijkheid voor toevoegen specifiek programma, tbv ouderen - Mogelijke ontwikkellocatie voor CPO

122

illustratie vanaf Utrechtlaan

Holy-Noord - Vlaardingen

Referenties van markante gebouwen in cenrumgebied.

123

referentie entree met uitstraling, Vijfhuizen, M3H architecten

referentie markant gebouw, Vijfhuizen, M3H architecten

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering van het buurtcentrum Hoevenbuurt Het verbeteren van de groene verbinding naar het plein: - Sloop van de ‘oortjes’ aan gebouw waar de Lidl gevestigd is waardoor meer maat wordt gecreëerd voor een betere groenverbinding en een meer aantrekkelijke pleininrichting. - Maken aansprekende, gezichtsbepalende kopgebouwen. - Maken groene verbinding naar het noorden - met bomenrijen en eventueel met water (voortzetten singel). - Maken van een aantrekkelijke, open plint met functies aan het plein. - Verplaatsen van de parkeerplaatsen aan de Abcoudehoeve. - Creëeren van ‘doetuinen’ voor de school en de buurt. - Eventueel verplaatsen van de gymzaal waardoor de (blauwe en) groene verbinding verder doorgezet kan worden naar het zuiden.

124

illustratie pleinwand ‘Lidl’ gebouw, NB: noord is rechts

Holy-Noord - Vlaardingen

Referentie van een aantrekkelijke, transparante plint op de begane grond en eenvoudige maar aantrekkelijke inrichting van het plein, Jan Linders, Malburgen Arnhem (architect Marco Henssen)

125

referentie: Jan Linders, Malburgen Arnhem

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering van het buurtcentrum Hoevenbuurt Het opwaarderen van de hoofd (winkel-)straat (Winkelhoeve) in het buurtcentrumgebied: - Opwaarderen van de winkel- en zorgfucties in de Winkelhoeve. - Creëeren van een centrum voor ‘healthy aging’. - Toevoegen van een hoekgebouw aan het plein. - Aantrekkelijk en toegankelijk maken van het bestaande grachtje. - Verbeteren verblijfskwaliteit (ook voor ouderen!)

126

illustratie grachtje Winkelhoeve

Holy-Noord - Vlaardingen

Referentie van een aantrekkelijke winkelstraat en straatmeubilair

127

referentie: plint met winkels

referentie: â&#x20AC;&#x2DC;Booomersâ&#x20AC;&#x2122; kunst/speelobjecten voor ouderen, architect Korth Tielens

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering van het buurtcentrum Hoevenbuurt

128

Het versterken van de oost west groenverbinding; - Doortrekken van de waterstructuur naar het park (kan ook in de huidige situatie zonder sloop). - Sloop van het zuidelijke gebouw, daardoor wordt er veel meer ruimte geschapen voor de groene verbinding. - Flat Hoevenpad inkorten en vernieuwen van de kop. Dit is ook een een mogelijkheid voor het toevoegen van specifiek (woon-)programma tbv ouderen.

illustratie groene oost-west verbinding, NB: noord is rechts

Holy-Noord - Vlaardingen

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s van de bestaande situatie. De flats zorgen voor een nauwe verbinding en een gesloten beeld.

129 kijkend naar het zuiden - de flat vernauwd de oost-west groenverbinding

kijkend naar het oosten -overhoekse flats geven gesloten beeld naar Hoofdstedebuurt

overhoekse flats geven gesloten beeld naar Hoofdstedebuurt

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering van het buurtcentrum Hoevenbuurt Referentie van een nieuwe â&#x20AC;&#x2DC;kopâ&#x20AC;&#x2122; aan een deels gesloopte flat; - Toevoegen van een nieuwe aansprekende, gezichtsbepalende kop. - Verbreden van de groene verbinding. - Maken van een aantrekkelijke, open plint met functies aan het plein. - Mogelijkheid voor nieuw (woon)programma.

130

referentie Amsterdam Zuid Oost - nieuwe kop aan bestaande flat

Holy-Noord - Vlaardingen

131

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Hart van de wijk: revitalisering van het buurtcentrum Hoevenbuurt Opwaarderen gestapelde laagbouw Hoevenpad: - Reorganiseren van ontsluiting en voorkanten waardoor een meer helder beeld ontstaat; weghalen van de ontsluiting aan noordzijde en de ontsluiting structureel aan de zuidzijde situeren. - Transformeren naar â&#x20AC;&#x2DC;starters-casco-woningenâ&#x20AC;&#x2122; (naar voorbeeld in Spangen Rotterdam). - Mogelijkheid tot optoppen met extra verdieping. - Collectief beheer van het terrein door bewoners.

Acupunctuur

132

De casco verkoop kan kosten neutraal geschieden. Op deze manier kunnen nieuwe doelgroepen worden aangetrokken hetgeen een interessante vernieuwingsimpuls geeft, goed vooor de levendigheid en het imago.

illustratie van het omzetten naar grondgebonden woningen en optoppen met een verdieping

Holy-Noord - Vlaardingen

Referentie van eengezinswoningen rondom gezamenlijk ingericht en beheerd binnenterrein

133

referentie Eva Culemborg - collectief beheerde tuin

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonbuurt: Hoofdstedenbuurt Analyse

- Het opwaarderen van de plinten van de te behouden flats en het toevoegen van

De hoofdstedenbuurt is een ‘dissonant’ in de bloemkoolwijk Holy-noord. Dit deel is ouder dan de rest van Holy-noord en bestaat (net als Holy-zuid) uit

‘koppen’ aan flats aan de trambaan-zijde - Het maken van een groene verbinding naar het nabij gelegen park.

hoogbouw-flats. Acupunctuur

Dit stuk van Holy-noord heeft een negatief imago.

In de loop van de tijd zal er hoe dan ook grootschalige renovatie van de flats moeten Strategie

plaatsvinden. Dat is het aangewezen moment om na te denken over een gedeeltelijke

Voorstellen voor verbetering zijn:

sloop van de flats en een geleidelijke transformatie van deze buurt naar het hier

- Het vervangen van een deel van de flats door laagbouw waardoor meer aansluiting

geschetste gemenge milieu met hoog en laagbouw.

bij rest van Holy noord wordt gevonden.

134

Hoofdstedenbuurt - voortzetting grootschalige jarenzestig stedenbouw

Holy-Noord - Vlaardingen

Vervangen van een deel van de flats door laagbouw: - Laagbouw tussen hoogbouw geeft interessant beeld en een buurt met een eigen karakter. - Toevoegen laagbouw zorgt voor een betere aansluiting op de rest van de wijk. - Opwaarderen van het maaiveld, meer adressen aan de straat waardoor meer levendigheid en meer sociale controle zal ontstaan. - Vergroting van de diversiteit van het woningaanbod. - Hierdoor een verbetering van het imago.

135

vervangen van een deel van de hoogbouw door laagbouw

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonbuurt: Hoofdstedenbuurt

136

referentie: gemengde hoog- en laagbouw, prijsvraag Heesterveld Amsterdam zuid-oost, M3H architecten

Holy-Noord - Vlaardingen

137

referentie: laagbouw met coulisse van hoogbouw, Hoevenbuurt

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonbuurt: Hoofdstedenbuurt Aanpak van de plinten van de te behouden bestaande flatssituatie; In de huidige situatie bevatten de plinten bergingen en hebben ze een zijn zeer gesloten karakter. Hierdoor is er geen uitstraling en geen sociale controle op maaiveld. De (hoofd-)entrees zijn klein en onaantrekkelijk. Verbeteringsvoorstellen zijn: - Het toevoegen van functies in de plint zoals woningen (maisonettes) en/of kleine bedrijven. - Maken royale entrees en onderdoorgangen. - Verbeteren uitstraling door materiaalgebruik, openheid.

138

gesloten plint

Holy-Noord - Vlaardingen

139

referentie: maken woningen, royale entrees en onderdoorgangen in de plint, Amsterdam zuid-oost

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonbuurt: Hoofdstedenbuurt In de trambaanzone kunnen nieuwe gebouwen worden toegevoegd die met hun koppen in het water staan aan de trambaan: - Visitekaartje van Holy-Noord vanuit de tram, de zone tussen tramban en flats kan veel beter worden benut. - Markante architectuur en positie grenzend aan waterstrook geeft een herkenbaar beeld. - Nieuwe doelgroepen kunnen worden geaccomodeerd â&#x20AC;&#x201C; hoger opgeleiden, ouderen, starters. - Plek met potentie: goede prijs kwaliteit verhouding en zeer goede verbinding met Rotterdam. - Imagoverbetering buurt en wijk.

140

illustratie: markante gebouwen in en aan het water

Holy-Noord - Vlaardingen

141

collage: markante gebouwen in en aan het water

S C H E T S U I T W E R K I N G E N H O S P E R

M 3 H

G I D Z

2 0 1 1

bloemkoolwijken

Woonbuurt: Hoofdstedenbuurt De nu nog onbenutte zone tussen trambaan en flats kan heringericht worden tot een bijzonder en onderscheidend gebied. - Het maken van een waterlandschap met natuurlijke oevers en helofyten. - Het verbeteren van de waterkwaliteit. - Het verbeteren van de hekenbaarheid. - Het verbeteren van de gebruiks-, belevings- en natuurwaarde.

142

waterlandschap langs de trambaan

Holy-Noord - Vlaardingen

De herinrichting van de zone langs de trambaan betekend niet alleen wat voor de zone zelf maar kan worden benut

143

voor verbeteringen op een hoger schaalniveau. - Verbetering van groen-blauwe verbindingen met de rest van de de wijk, zoals een landschappelijke verbinding met het park - Het maken van een rondlopend watersysteem in de Hoofdstedenbuurt - Het vergroten landschappelijke kwaliteit op het niveau van de hele wijk - Het verbeteren van de verbinding van de Hoofdstedenbuurt met de rest van de wijk - Het maken van een landschappelijk interessant accent aan de wijkontsluitingsweg

maken groene verbinding mat het park

ColOFoN

A N A L Y S E S H O S P E R

M 3 H

G I D Z

S C H E T S U I T W E R K I N G E N

2 0 1 1

Dit onderzoek is ge誰nitieerd door:

Hoofdsponsor van het onderzoek is:

HOSPER BV landschapsarchitectuur en stedebouw

Stimuleringsfonds voor Architectuur

Kinderhuissingel 1d

Groothandelsgebouw

Postbus 5231, 2000 CE Haarlem

Weena 723,

tel.

023 531 70 60

Postbus 29066, 3001 GB Rotterdam

info@hosper.nl

tel

www.hosper.nl

010 436 16 00 sfa@architectuurfonds.nl

www.architectuurfonds.nl

146

en samen met M3H en GIDZ uitgewerkt en uitgevoerd:

Cofinanciers zijn:

M3H architecten

HOSPER, M3H, GIDZ

Overtoom 197, 1054 HT Amsterdam tel.

020 625 77 33

m3h@m3h.nl

www.m3h.nl

BNA Onderzoek provincie Drenthe provincie Gelderland

GIDZ Delistraat 3a, 2022 ZC Haarlem

gemeente Arnhem

tel.

06 5532 8779

gemeente Assen

apb@gidz.net

gemeente Vlaardingen

www.gidz.net corporatie Vivare

De analyses van de drie lokaties zijn samen met studenten van een Praktijkatelier van de Academie van Bouwkunst Amsterdam gemaakt.

bloemkoolwijken

Colofon

Onderzoeksteam: HOSPER Jonas Strous (projectleiding) Ronald Bron Margot Dziukala Floris Grondman M3H architecten Marc Reniers Tobias Bader GIDZ Dennis Moet Erika Meershoek Praktijkatelier Pascal Henneberque (6 mnd) Stephan Sliepenbeek (6 mnd) Rob Brink (1 mnd)

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: HOSPER, M3H en GIDZ

Kaartmateriaal: topografische diensten Arnhem, Assen en Vlaardingen kaartbewerkingen, illustraties en collages: Praktijkatelier, HOSPER, M3H en GIDZ

Haarlem / Amsterdam, oktober 2011

147