Help mij Leven Nieuwsbrief
(AJUDE ME A VIVER)
Jaargang 24, nr. 97: december 2010
De reproductie van deze nieuwsbrief werd mogelijk gemaakt door KuiperCompagnons en Repro C5
Nieuwsbrief
Colofon en inhoudsopgave
Jaargang 24, nr. 97, december 2010
Inhoudsopgave
Colofon De nieuwsbrief is een uitgave van stichting ‘Help mij leven’ en verschijnt vier keer per jaar. Oplage ca. 1200 stuks
Voorwoord.......................................3 Bestuursmededelingen...................... 3 Van servet naar tafellaken............. ....4
Redactie
Aldo Golja André van der Eijk Marco Kalverda Yke Meindersma
Brief uit Brazilië................................6
Correspondentie
Tude bem!..................................... 15
Nieuws van Sparta........................... 13
Postbus 155, 2665 ZK Bleiswijk E-mail: mail@helpmijleven.org
Robert muzikaal ondersteund!.......... 21
Portokosten gesponsord door BonPhysics
Contact......................................... 22
Stichting ‘Help mij leven’ geniet het CBF-keur, uitgegeven door het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). Alle instellingen met een CBF-keur zijn door het onafhankelijke CBF langs dezelfde meetlat gelegd. Ook ‘Help mij leven’ vindt het belangrijk om regelmatig te worden getoetst door een onafhankelijke en betrouwbare instantie. Zo kunt u als donateur er zeker van zijn dat wij voldoen aan de criteria van transparantie en goed bestuur.
Voorwoord Beste vrienden, Voor u ligt de laatste nieuwsbrief van 2010. Een extra dik kerstnummer om op uw gemak tussen kerstbrunch en -diner door te lezen! Ook dit keer bevat de nieuwsbrief veel interessants. We zijn erg blij dat we u uit diverse invalshoeken veel nieuws uit Brazilië kunnen brengen: naast nieuws van Robert Smits en Sparta doen onze vrijwilligers verslag van hun eigen ervaringen, op de Sítio en middenin de actualiteit in Rio de Janeiro. De opstand van de drugsbendes heeft veel stof doen opwaaien. Vrijwilligers Jacoline en Bram vertellen hoe zij de gevechten tussen de politie en de drugbendes van dichtbij hebben beleefd. Tegelijkertijd wijzen we u ook nog eens op onze website. Langzaamaan wordt deze interactiever. U kunt er door oude nieuwsbrieven bladeren, maar ook treft u een nieuwe rubriek aan met ervaringen van vrijwilligers. Leuk om terug te luisteren of kijken: de verschillende optredens van Robert in de media. En dankzij korte video’s over het werk van Sparta en REMER, of links naar actueel beeldmateriaal van bijvoorbeeld de vredespolitie in de krottenwijken, krijgt u de komende periode een goed beeld van het werk en de wereld in Brazilië. U staat nog net niet samen met Robert en zijn mensen midden op staat, maar het laat wel beter zien waarom uw bijdrage zo hard nodig is. Kortom: www.helpmijleven.org is een bezoekje waard! De redactie wenst u tijdens de kerstperiode veel leesplezier.
Bestuursmededelingen We kijken met gemengde gevoelens terug op het afgelopen jaar. We konden u zowel in Nederland, als in Brazilië vaak mooi nieuws melden. We konden rekenen op enthousiaste vrijwilligers in Brazi bekenden en donateurs die ook vrienden zijn geworen. Dit heeft Robert veel goed gedaan. Op de avond zelf sprak hij met enthousiasme over de nieuwe plannen in Rio de Janeiro, maar ook over de relativiteit van de successen die de vredespolitie in Rio boekt. Zolang Rio ‘hot’ is in verband met de aangekondigde internationale sporttoernooien, blijft de vredespolitie in enkele van de circa 1.000 krottenwijken de rust handhaven. Maar wat gebeurt er na 2016? Naast bezoek aan oude bekenden, bereikte Robert ook nieuwe geïnteresseerden en ontving uit diverse hoeken een mooie bijdrage voor de begroting van 2011. Robert was ook te gast bij VPRO’s Radio 1 programma ‘Villa VPRO’, waarin hij vertelde over de misstanden in Rio de Janeiro.
Stichting ‘Help mij leven’ helpt Braziliaanse straatkinderen bij hun dagelijkse strijd om het bestaan.
3/22
We kijken dus met tevredenheid terug op het bezoek van Robert aan Nederland. 2011 wordt echter wel een lastig jaar. Zolang de wisselkoersverschillen groot blijven, moeten we in Nederland blijven zoeken naar donateurs die een stuctureel en hogere bijdrage willen leveren aan dit fantastische project. En daar hebben wij u hard voor nodig! Steeds weer blijkt dat de persoonlijke verhalen van donateurs anderen zorgen voor nieuwe, betrokken donateurs. De kinderen hebben niet alleen Robert en REMER, maar ook uw inspiratie nodig. U bent het inmiddels van ons gewend: bij deze editie treft u een acceptgiro aan. Daarmee kunt u, indien u dat wilt, een extra kerstgift doen. Wij kunnen daarmee de lopende kosten van het werk in Brazilië bekostigen. Maar daarnaast heeft Robert een verlanglijst achtergelaten: zaken die ook hard nodig zijn, maar waarvoor op dit moment geen ruimte is. Wilt u Robert helpen dit lijstje af te strepen? Dat zou geweldig zijn. Namens het bestuur dank ik u voor alles wat u voor de kinderen in Brazilië heeft bijgedragen in het afgelopen jaar. Ik wens ik u een gezegend kerstfeest en een gelukkig nieuwjaar! Marieke Oostenbrink, Voorzitter
Wie helpt ons van servet naar (klein) tafellaken? Deze zomer hebben wij een professionele adviseur naar onze organisatie laten kijken. Uiteraard kosteloos, omdat we een fantastisch aanbod kregen van de Orde van Organisatie Adviseurs die dit in het kader van hun jubileum organiseerden. De heer Rens van Overdam van bureau True Aspirations heeft onze organisatie kritisch geanalyseerd, een vergelijking met andere (kleinschalige en grotere) goede doelen gemaakt en op een aantal punten zeer nuttig advies gegeven. Eén van de observaties van de adviseur was dat wij als organisatie 'te groot voor het servet en te klein voor het tafellaken zijn'. Ons bestuur van zeven vrijwilligers heeft moeite om de groei in uitgaven van Sparta en REMER bij te houden, zelfs met de hulp van vele enthousiaste donateurs die vaak kleine, soms grote, maar altijd belangrijke bijdragen aan het werk leveren. Omdat wij allemaal een drukke baan hebben, kunnen we niet voldoende tijd investeren om nieuwe inkomstenbronnen voor REMER en Sparta te vinden.
4/22
Nieuwsbrief jaargang 24, nr. 97: december 2010
Wij hebben hierover in het bestuur gesproken en denken dat het nodig is om de organisatie uit te breiden. Daarbij willen we graag gebruik maken van de kennis, expertise en motivatie om bij te dragen die veel mensen uit ons netwerk hebben. Tegelijkertijd realiseren we ons dat ook anderen drukbezet zijn en willen we geen grote tijdsinvestering vragen. Ons plan is om geleidelijk drie teams te formeren: Team Fondsenwerving, Team Relatiebeheer en Team Media. Eens per kwartaal komen de teams langs in de bestuursvergadering om gezamenlijk te brainstormen, te overleggen over doelen en te volgen aanpak en om verslag te doen van hun activiteiten. In elk team is een bestuurslid actief, die via de andere (maandelijkse) bestuursvergaderingen de coördinatie met bestuur en andere teams verzorgt. Wij zoeken nu mensen die mogelijk invulling willen geven aan deze teams. Heeft u interesse? Bel of e-mail dan met Marco Kalverda via kalverda@helpmijleven.org of 06-52085752. Bij voorbaat dank!
Team Fondsenwerving
Team Relatiebeheer
Team Media
Doel: benaderen van (voornamelijk) nieuwe organisaties/particulieren
Doel: onderhouden / activeren van bestaande contacten
Doel: boodschap van HML wervend, informatief en effectief overbrengen
Taken: • Indienen van verzoeken om steun bij fondsen, zowel nieuwe als bestaande • Nieuwe contacten leggen met: - Kerken - Scholen - Serviceclubs - Vermogende particulieren • Acties, bijvoorbeeld: - Statiegeldbussen - Babybox - Kringloopwinkels
Taken: • Communicatie met donateurs (bellen, schrijven, events) • Contact met vrijwilligersgroepen (Gouda, Grou, Obrigado) • Beïnvloeden van geefgedrag • Onderhouden van bestaande contacten, met bijvoorbeeld: - Kerken - Scholen - Serviceclubs - Vermogende particulieren
Taken: • Ontwikkeling en onderhouden website • Ontwikkelen en onderhouden van contact met pers/media • Schrijven, redigeren en lay-out nieuwsbrief • Opzetten van social media (facebook, linkedin, etc.) • Nieuws en blogs vanuit Brazilië realiseren
Stichting ‘Help mij leven’ helpt Braziliaanse straatkinderen bij hun dagelijkse strijd om het bestaan.
5/22
Brief uit Brazilië Beste vrienden, Velen van jullie herinneren zich vast nog wel de woorden van Neil Armstrong toen hij de eerste stap op de maan zette: “een kleine stap voor de mens, een grote sprong voor de mensheid”. Eind november trok in Rio de Janeiro het leger en de politie de favela ‘Complexo Alemão’ in met tankvoertuigen en helikopters. Deze krottenwijk is het misdaadbolwerk van de ‘Comando Vermelho’, de grootste drugsbende van Rio. Toen ik de beelden van honderden op de vlucht geslagen drugssoldaten op de televisie zag moest ik aan die woorden van Armstrong denken. In Rio zijn in het afgelopen jaar ongeveer vijftien favela’s bevrijd van gewapende drugsbendes. Wijken waar voor het eerst sinds tientallen jaren weer vrede heerst. De drugsbazen worden daar natuurlijk niet blij van: Ze organiseerden een grote tegenactie door vele bussen en auto’s in de brand te steken om daarmee angst in te boezemen onder de bevolking die niet in de favela’s wonen. ‘Complexo Alemão’ werd door velen als een onneembare vesting beschouwd en vanuit dit bolwerk kwam het bevel om onrust te zaaien. Maar niemand had verwacht, dat juist daar, na een inval van de politie de drugssoldaten op de vlucht sloegen. Deze indrukwekkende beelden, die iedereen live op televisie kon zien, toonden dat het echt mogelijk is om iedere favela vrij te maken van de tirannie van drugsbendes. Het eenzijdige beeld van de gewelddadige macht van de drugssoldaat is aangetast en in de ongeveer 900 favela’s waar de bendes nog de baas zijn is er de stille schreeuw: “bevrijd ons!”. Tegelijkertijd vraag ik mij af: “Waarom heeft het meer dan 30 jaar geduurd, waarom kon dit niet eerder?”. In die 30 jaar zijn meer dan honderdduizend mensen, vooral jongeren, vermoord.
REMER-Rio Straatwerk Ik vertel vaak dat als je tien straatkinderen in een kring zet daarvan zeven jong zullen sterven. Maar ik kan nog steeds niet zien welke drie het uiteindelijk zullen redden. Een mooi voorbeeld is Ratinho. Wij zagen hem voor het eerst op straat in 1994. Hij was toen acht jaar. Zijn vader, die door een drugsbende werd vermoord, heeft hij nooit gekend en thuis was het één grote armoede. Zijn moeder werkte voor de drugsbende en Ratinho was altijd op het plein Central. Samen met zijn 10-jarige zus Vania, de 12-jarige broer Robson en zijn beste vriendje Fernando maakte hij het plein onveilig. Ratinho was erg handig in het ontfutselen van horloges en portemonnees. Zo nu en dan wist de politie hem op te pakken en kwam hij in een kindergevangenis terecht. Meestal wist hij dan binnen een paar dagen te ontsnappen. Uiteindelijk hadden de politieagenten, die het plein ‘schoon’ moesten houden, daar genoeg van. In plaats van de gevangenis werd Ratinho steeds harder in elkaar geslagen. Al op jonge leeftijd vertoonde het lichaam van 6/22
Nieuwsbrief jaargang 24, nr. 97: december 2010
het jochie vele littekens. In die jaren werkten Nando, Luzilda en de Braziliaanse vrijwilliger José Cassio drie avonden in de week op het plein Central. Er waren vele kinderen op straat, er werd brood en limonade uitgedeeld, spelletjes gedaan en de wonden werden behandeld. De vriendjes waren er altijd, maar op een hoge uitzondering na, kwamen ze nooit naar ons woonhuis. Wel zorgden zij vaak voor ruzie bij het verdelen van de broodjes, zodat zij uiteindelijk meer dan anderen hadden. Dit stonden de ouderen weer niet toe en er vielen rake klappen. In diezelfde tijd woonde José, een zakenman, in een chique wijk van Rio. Hij werd beroofd door straatkinderen en was daardoor zo getroffen dat hij besloot om die kinderen juist een helpende hand te bieden. Hij koos voor REMER om iets te kunnen doen. Het zat hem niet mee want op de allereerste avond werd hij op de proef gesteld doordat een jochie zijn bril pikte. José, met glazen van min 7, moest door Nando thuis gebracht worden. De bril werd de volgende dag bij het woonhuis van REMER ingeleverd en José werd een trouwe medewerker. Thuis op een regenachtige zaterdagavond zat José met 2 zakenvrienden uit São Paulo, heerlijk bij een glas wijn, over REMER te vertellen. Ineens kreeg José het heldere idee om hen uit te nodigen om een kijkje te nemen op het toen gevaarlijke plein Central. Zij zetten de auto op een afstand van 200 meter en liepen over het plein naar de plek waar de kinderen lijm snoven. De meeste kinderen waren blij om José te zien en omarmden hem. Op een gegeven moment kwamen Ratinho en Fernando er aan en zij riepen: “heb je nog broodjes voor ons over?”. José sprak toen de onsterfelijke woorden: “Nou, eigenlijk heb ik die niet eens meegenomen!”. Wat toen volgde was het onvergetelijke beeld van 3 rijke zakenlui die hun luie stoel verruilden voor Stichting ‘Help mij leven’ helpt Braziliaanse straatkinderen bij hun dagelijkse strijd om het bestaan.
7/22
een run van 200 meter naar de auto, achterna gezeten door twee straatjochies van acht jaar, die hen met modder bekogelden. JosÊ heeft nog jaren voor ons als vrijwilliger gewerkt, maar ging er nooit meer alleen op uit! Ratinho zat steeds vaker en langer in de jeugdgevangenis, terwijl zijn moeder stierf aan aids en zijn broer Robson omkwam bij een roofoverval. Vanaf zijn 17e kwam hij steeds vaker naar ons inloophuis, waar hij graag verbleef, maar waar alles wel moest gaan op zijn manier. Geweld, waarbij bijvoorbeeld de maatschappelijk werkster werd overgoten met benzine om dan op zoek te gaan naar een lucifer, was schering en inslag. Ratinho was een jongen waarvan je soms eigenlijk hoopte dat hij niet naar ons inloophuis kwam. Maar toch, als hij er weer werd uitgezet moest hij regelmatig huilen, want diep in zijn hart wilde hij zo dolgraag blijven. Maar het lukte hem gewoon niet. Kort daarna stierf ook zijn oudere zus, op straat geveld door een kogel tussen haar ogen. Ratinho raakte door het dolle heen, roofde meer dan ooit en ging van de jeugdgevangenis naar de gewone gevangenis. Een maand geleden kwam hij opeens naar huize Betânia om te vertellen dat hij nu een baan heeft, voor de 2 kinderen van zijn overleden zus zorgt en trouw naar de kerk gaat. Elke keer verbaas ik mij weer over wie dood gaat en wie het overleeft! Een paar dagen geleden ging ik mee naar Manguinhos met het straatteam. Ik keek in de ogen van de tientallen kinderen, die crack gebruiken en zag hun holle blik. Het leek alsof zij al dood waren. Kinderen die sliepen en echt op geen enkele manier wakker werden. Iedereen werd uitgenodigd om naar de plek te gaan waar de groep bij elkaar komt, even weg uit deze hel. Uiteindelijk zijn 12 kinderen op de uitnodiging ingegaan. Met ieder wordt gepraat, maar vooral het geven van een dikke kus op het voorhoofd en het omhelzen van een ik-weet-niet-hoe-lange
8/22
Nieuwsbrief jaargang 24, nr. 97: december 2010
puber, zorgt er voor dat de kinderen weer even lachen. Heel even zijn ze trots dat er van ze gehouden wordt, voordat zij de hel weer instappen. Soms gaat een jochie of meisje mee naar het inloophuis. Inloophuis Betânia De stad moet worden schoongemaakt. Rio is hot met de komende VN Aarde-top, de Confederatie Cup, het WK voetbal en de Olympische Spelen. Langs de weg vanaf het vliegveld naar het centrum zijn grote wanden geplaatst zodat men de favela’s niet meer kan zien. Krottenwijken in het centrum krijgen een kleurtje. De
straatkinderen worden van de pleinen verdreven en moeten zich steeds meer en sneller verplaatsen. Dit heeft tot gevolg dat velen de pleinen verlaten voor een plek in een favela waar de buitenwacht hen niet meer ziet, maar waar het wel veel gevaarlijker voor ze is. Van de straatkinderen, die altijd lijm en terpentine gebruikten, is nu 85% verslaafd aan crack, een zeer dodelijke drugssoort, waardoor zij vaak nog maar een paar jaar te leven hebben. De kinderen die naar ons huis komen zijn meestal zo dodelijk vermoeid dat zij de verplichte douche nog maar net kunnen nemen om daarna in een diepe slaap te vallen. Wat ik nog nooit eerder had gezien was een kind dat tegen de muur slapend gewoon een boterham at. Honderden kinderen hebben dit jaar het huis bezocht, menigeen werd naar de kinderbescherming gebracht, maar waren veelal snel weer gevlucht naar de straat, eenvoudigweg omdat er in heel Rio geen enkel huis bestaat voor aan crackverslaafde straatkinderen. Voordat ik naar Nederland ging waren er vergevorderde gesprekken met de Gemeente Rio om zo’n huis in 2011 te openen. REMER zou zorg dragen voor het maatschappelijk werk en de Gemeente voor het eten en de gezondheidszorg. We hebben al een prachtig huis met veel groen rondom op het oog. Nu kwam ik weer terug in Brazilië en waren de betreffende gemeentesecretaris en zijn team ontslagen. Gelukkig ziet het Openbaar Ministerie, de Kinderbescherming en de Gemeente wel in dat deze kinderen geholpen moeten worden. Wij gaan ons in ieder geval 100% inzetten om de kinderen deze enige kans om te overleven in 2011 te bieden. Moises (15 jaar) werd in Manguinhos aangetroffen. Hij is één van de weinige die in een ziekenhuis afkickt en thuis kan blijven wonen, omdat zijn hele familie hem steunt en begeleidt. Voor de meeste kinderen geldt dit niet. Zij hebben vaak niet eens of nauwelijks een familie. Stichting ‘Help mij leven’ helpt Braziliaanse straatkinderen bij hun dagelijkse strijd om het bestaan.
9/22
Jacoline, onze vrijwilliger uit Reeuwijk, werkt nu met een visum voor 2 jaar in huize Betânia. Zij heeft al eerder een half jaar in Pequeri gewerkt. Wij zijn heel erg blij met haar hulp!
REMER-Minas Sítio Shalom De zomervakantie komt er weer aan voor de kinderen. Een record van 90% van de kinderen is overgegaan naar de volgende klas. Vijf kinderen zullen de boerderij verlaten omdat een familielid of een pleeggezin zich over hen zal ontfermen. Steeds meer benadrukt de kinderbescherming dat de kinderen niet te lang op de Sítio mogen blijven maar in een gezin geplaatst moeten worden. Samen met de kinderbescherming zoeken wij naar een plaatsvervangend gezin, alhoewel dat niet altijd helemaal goed gaat. Zoals Eliane die terug werd gebracht naar de boerderij, omdat zij als 11-jarige te moeilijk zou zijn. Nog erger, er werd zelfs gevraagd af wij haar niet wilden ruilen voor een jonger kind! Financieel gaat het een stuk minder goed met het werk omdat onze President Lula overal verkondigt hoe economisch goed het met ons land gaat. Toch is dat in de praktijk heel anders. Wij zouden geld moeten ontvangen via de omringende gemeenten, maar die klagen weer dat zij minder van de Staat ontvangen, zodat de kinderen weer eens de dupe zijn. Dit ook omdat in Brazilië alles om politiek draait en kinderen leveren helaas geen stemmen op. Gelukkig komt er wel steeds iets meer hulp van kerken en bedrijfjes. Voor 2011 komt de hulp nu voor 30% vanuit 10/22
Nieuwsbrief jaargang 24, nr. 97: december 2010
Brazilië en 70% vanuit Nederland. De Braziliaanse financiële hulp was twee jaar geleden nog maar 2% van onze begroting. Van de week zaten Janine en ik de hele nacht te bomen over alle moeilijkheden van het werk en vroeg zij zich af of wij nog wel door moesten gaan. De volgende dag werden wij gebeld door Robertinho die jaren op de boerderij heeft gewoond en waar hij 3 jaar geleden op 18-jarige leeftijd is vertrokken. Hij vertelde dat hij nu een goede baan heeft en hoe goed het met hem ging. Daarnaast vertelde hij hoe belangrijk wij voor hem zijn geweest, hoe het werk van REMER zijn leven heeft veranderd en hoe hij nu positief tegen alles aankijkt. Hij zei verder dat hij vaak aan anderen vertelt dat dit geen gewoon weeshuis is, maar een plaatsvervangend gezin waarin hij veel heeft geleerd. Het was een wonderlijke ervaring voor Janine en mij om weer eens bemoedigd te mogen worden door één van de jongeren die hier heeft gewoond. Twee dagen daarna waren wij getuigen bij het huwelijk van Katia en Anderson. Katia heeft jarenlang op de boerderij en in het jongerenhuis gewoond. Wat een blijdschap was het voor haar en natuurlijk ook voor ons, dat wij daarbij aanwezig waren. Zij woont in een dorp op 45 minuten afstand van Pequeri. De hele familie van haar man, die gemeentewerker is, is wel arm, maar het was prachtig om te zien hoeveel werk zij hadden gemaakt van deze dag. Ik moest de prachtige bruidstaart voor het bruidspaar ophalen bij een huis waar ik zoveel troep zag dat ik even aarzelde voordat ik een hap nam. Janine zat heerlijk te eten, die heb ik het maar niet gezegd!
Op de boerderij hebben wij nu twee vrijwilligsters uit België en één vrijwilliger uit Nederland die allerlei taken verrichten. Door alle verschillende culturen is het hier weer een stuk gezelliger. Stichting ‘Help mij leven’ helpt Braziliaanse straatkinderen bij hun dagelijkse strijd om het bestaan.
11/22
Jongerenhuis Juiz de Fora Op Thiago na zijn alle jongeren over naar de volgende klas. Thiago is nu 16 jaar en heeft het erg moeilijk met leren. Het feit dat hij naar een gewone lagere school gaat waar veel problemen zijn bevordert dat ook niet echt. Een paar jaar geleden zou hij bijna geadopteerd worden. Hij ging al verschillende weekenden en vakanties naar het gezin toe. Na ĂŠĂŠn flinke ruzie heeft het echtpaar besloten hem niet te willen adopteren. Dit gebeuren heeft Thiago erg aangeslagen en hij is veel agressiever geworden. Mede door zijn leerproblemen hebben wij besloten hem weer terug te plaatsen op de boerderij, waar wij hem van dichtbij hopen te helpen. Zelf was hij er gelukkig ook wel blij mee. Waarom willen gezinnen andere kinderen wel helpen, maar geven ze de moed ook zo snel op als het maar even tegen zit? Een toch al getraumatiseerd kind krijgt dan opnieuw een klap.
Aan het einde van 2010 kijken wij terug op een toch moeilijk jaar met ook wel weer veel overwinningen. Soms lijkt het maar zo klein en weinig, maar iedere overwinning is een feest! Ieder leven is zo ontzettend belangrijk. Wij zouden alles overhebben voor ons eigen kind, maar als het gaat om de kosten van een ander kind gaan wij ineens fanatiek rekenen en verkondigen dat het allemaal wel eens te duur zou zijn. Niets is minder waar! Ik wil jullie in ieder geval ontzettend bedanken voor jullie steun in welke vorm dan ook. Jullie haken niet af want samen weten we dat er nog zo ontzettend veel te doen is en voor die steun danken wij jullie zo ontzettend! In de naam van alle kinderen en medewerkers wensen wij jullie Gods Rijke Zegen toe met de herdenking van het echte kerstverhaal en natuurlijk een ongelofelijk gezond en goed 2011, Met zeer vriendelijke groet, Oetsia, Moises, Janine en Robert Smits 12/22
Nieuwsbrief jaargang 24, nr. 97: december 2010
Nieuws van Sparta
Rio 23/11/2010 1ª Edição – Nov / 2010
S P A R T A
Destaques Aula de Capoeira - 02 História de Vida - 03
O que é o SPARTA? Notícias • Alunos do SPARTA no Cine Tela Brasil • Equipe do SPARTA participa da 1ª Copa Santa Marta de JiuJitsu
O SPARTA Associação Esportiva do Morro da Providência, Fundado em 12 de Outubro de 1987, na Cidade do Rio de Janeiro – RJ, é uma entidade sócioeducativa filantrópica, sem fins lucrativos, que desenvolve trabalhos sociais, educativos, culturais, esportivos e recreativos, com meninos (as) entre 02 à 18 anos, moradores do Morro da Providência, contribuindo para seu pleno desenvolvimento pessoal, social, afetivo e escolar assim, preparando-os para serem agentes transformadores do seu próprio futuro e ocuparem lugar na sociedade.
• SPARTA na Copa União de Futsal do RJ
Contatos SPARTA
Venha fazer parte da nossa turma, seja você também um parceiro do SPARTA!
Núcleo Esportivo
Afgelopen november lanceerde Sparta voor het eerst in haar geschiedenis een officiële nieuwsbrief ('Boletim Informativo'). Enkele dagen later sloeg het geweld toe in Rio, waarover u wellicht in het nieuws of elders in deze nieuwsbrief iets hebt gezien. Dat was direct aanleiding voor een bijzondere uitgave van de Spartanieuwsbrief. Wij hebben voor u een greep uit het in beide brieven gepresenteerde nieuws gemaakt.
Rua Rivadávia Corrêa 188 Rio de Janeiro – Brasil Cep: 20220-290
Núcleo Educacional – Espaço Cultural SPARTA Rua Rego Barros 97 – Fundos Central do Brasil Cep: 202200-350
Como é o trabalho do SPARTA? O trabalho do SPARTA é baseado no respeito, carinho e confiança, onde o principal objetivo é contribuir para a melhoria da qualidade de vida das crianças, expostas aos riscos pessoais e sociais, atuando em aspectos fundamentais de desenvolvimento do ser humano. Capaz de despertar a riqueza interior das crianças participantes dos projetos, tirando-as das ruas, do consumo e do tráfico de drogas, da ociosidade, abrindo-lhes oportunidades através de um convívio social e participação em um trabalho de educação não formal, que estimula práticas culturais, esportivas e recreativas.
Sparta start met Capoeiralessen
Op 14 oktober is Sparta begonnen met een capoeiraproject. Capoeira is een typisch Braziliaanse sport die het midden houdt tussen dansen en vechten. De capoeiralessen vallen binnen het bredere aanbod voor de kinderen van het schooltje in Pedra Lisa. De leerlingen krijgen zowel theorie- als praktijklessen, waardoor ze leren over de geschiedenis van Brazilië maar ook muzikaal, ritmisch en bewegingsonderwijs krijgen. Bovendien is capoeira erg populair in Brazilië en zo krijgen de kinderen een sterkere eigenwaarde dankzij het aanbod van deze lessen en groeit ook het schooltje van Sparta nog verder in aanzien in de wijk. Om de uniformen te bekostigen die bij capoeira horen, is Sparta met een donateurs-programma gestart waarbij mensen een kind van Sparta kunnen 'adopteren' voor 20 real per jaar (circa 9 euro). TELEFONE: (21) 3087-9773
EMAIL: spartario@globo.com HOME PAGE: www.spartario.com
ÁLBUM DE FOTOS NO ORKUT: Sparta Rio
O SPARTA está na Web! Acesse e confira o nosso trabalho
Bijzondere bioscoop bij Sparta Leerlingen van Sparta waren op 11 november 2010 getuige van 'Cine Tela Brasil'. Dit is een project dat een complete en gratis bioscoopzaal inricht en films vertoont op locaties in de periferie waar bewoners doorgaans geen toegang hebben tot conventionele filmzalen. In dit geval werd Cine Tela Brasil ingericht in de sporthal van Sparta en werd druk bezocht door de kinderen uit de Morro da Providência, waar Sparta werkt.
Stichting ‘Help mij leven’ helpt Braziliaanse straatkinderen bij hun dagelijkse strijd om het bestaan.
13/22
Sparta vraagt om beëindigen van geweld Sinds zondag 21 november werd Rio getroffen door een golf van geweld en straatterreur, met gevechten tussen drugsbendes, het leger en de politie. Hoewel dit zich vooral afspeelde rond Complexo Alemão, waren bewoners van andere krottenwijken in het centrum van Rio doodsbenauwd dat het geweld naar hun wijk zou overslaan. De bewoners van Morro da Providência vormden hierop geen uitzondering. Zij bleven uit voorzorg weg van werk of studie, verschansten zich in hun woning, scholen en winkels waren gesloten, bedrijven gaven werknemers vroeger vrij en sommige kinderen kwamen ook niet meer naar de sportclub of het schooltje van Sparta. Bewoners, die meestal niets te maken hebben met de drugshandel, voelen zich het slachtoffer van een oorlog waar zij tegen wil en dank in terecht zijn gekomen. Namens allen deed Sparta in een speciale editie van de nieuwsbrief de oproep om het geweld van beide zijden te beëindigen en te streven naar vrede.
14/22
Nieuwsbrief jaargang 24, nr. 97: december 2010
Hoe gaat het met onze vrijwilligers? Sinds oktober steken vier vrijwilligers hun handen uit de mouwen voor REMER: Bram van Workum uit Leiden, Judith Coene en Penelope Delcour uit Gent en Jacoline Groenendijk uit Reeuwijk. Jacoline is er voor de tweede keer en werkt in Rio, de anderen op Sítio Shalom. Regelmatig schrijven zij over hun belevenissen op hun eigen blogs en onze website. Hieronder een bloemlezing.
Tudo bem! Jacoline Groenendijk, 30 november 2010 Vorige week was erg heftig. De politie begon maandag een grote actie tegen criminele bendes, die de afgelopen week gewelddadige aanvallen ondernamen op het openbaar vervoer, auto’s en politiebureaus. Afgelopen week verschenen op verscheidene belangrijke doorgangswegen in de stad groepjes gewapende criminelen die mensen beroofden en ook willekeurig op voertuigen schoten. De afgelopen dagen zijn er 102 voertuigen in brand gestoken en kwamen 37 mensen om het leven bij de gevechten. Vrijdagochtend is bij mij aan het eind van de straat een man door de politie is doodgeschoten. Gelukkig heb ik daar weinig van meegekregen, alleen uit de verhalen. Om in deze situatie alleen door Rio te gaan wandelen leek me niet zo’n goed plan. Daarom heb ik besloten om afgelopen weekend in Pequeri door te brengen op de Sitio. Heerlijk om dan een uitvalsbasis op de boerderij te hebben. Een heerlijk rustig weekend gehad in de prachtige natuur. Als je ’s morgens wakker wordt hoor je geen verkeer, maar papegaaien, je ziet geen politiewagens rijden, maar een kolibri en paarden in de wei. Het voelde als een heel andere wereld. Vandaag weer terug in deze hectische stad. Gelukkig zag ik al direct een groot verschil met vorige week: maar twee politieagenten met getrokken wapens op de hoek van de straat, in plaats van een hele kudde. Niet meer heel de dag sirenes en helikopters in de lucht. Het geweld is minder geworden en niet meer verspreid over heel de stad. Alleen in één hele grote favela is het leger nog actief. In 16 andere sloppenwijken is de politie nog aanwezig en vinden vuurgevechten plaats. Ook nog in de twee wijken waar wij werken, dus daar wordt even niet heengegaan. Té gevaarlijk! En dan te bedenken dat er duizenden mensen wonen en leven in deze gevaarlijk situaties. Stichting ‘Help mij leven’ helpt Braziliaanse straatkinderen bij hun dagelijkse strijd om het bestaan.
15/22
De politie heeft hard opgetreden en de drugsbendes hadden zich verzameld in de favela Complexo do Alem達o nadat ze uit andere wijken waren verdreven. Hier wonen circa 400.000 mensen. Vanuit dit gebied wordt 40% van alle misdaden in Rio gepleegd. In de wijk hielden zich ruim zeshonderd drugscriminelen schuil. De wijk werd omsingeld door politie en leger en na het verstrijken van het ultimatum openden ze het vuur. Ze werden ondersteund door helikopters en gepantserde voertuigen. De drugscrinminelen zijn de wijk uitgevlucht. Heel de wijk wordt doorzocht. Men heeft ondertussen al 51 ton marihuana, 375 kilo coca誰ne, 77 geweren en diverse granaten, dynamiet en benzinebommen gevonden. Straatwaarde: meer dan 125 miljoen euro. Het leger zal de wijk bezet houden tot de veiligheidspolitie (UPP) hier is ge誰nstalleerd. Kortom, het is heftig geweest, maar gelukkig nu weer iets rustiger. Vandaag heb ik weer gewerkt en als ik zo met die jongens van de straat aan het voetballen ben (met 39 graden!) is het weer helemaal prima om hier te zijn en het werk is echt genieten! Ik heb het nog steeds vreselijk naar mijn zin en als je vraagt hoe het met mij gaat, kan ik alleen maar zeggen: tudo bem! Alles goed!
Honderden briefjes voor vrede Bram van Workum, 7 december 2010 Rio is rustig geweest de afgelopen week, heel rustig. De wijken waar het begon waren niet hermetisch afgesloten maar wel kalm. Ik heb bustourtje ondernomen om in gesprek te raken met agenten die daar aan het werk waren, maar dat is niet gelukt want ze waren al vertrokken. Het is heel makkelijk om weinig meer te merken van al het geweld wat zich nog 16/22
Nieuwsbrief jaargang 24, nr. 97: december 2010
steeds afspeelt in de wijken rondom Rio. Ik kan mij dan ook het een en ander voorstellen bij de verhalen van vroeger over hoe het leven in steden doorging terwijl een vijandelijk leger de boel al aan het belegeren was in de buitenwijken. Al herinneren de dagelijkse patrouilles van gevechtshelikopters wel aan de werkelijkheid. In de afgelopen dagen (sinds vorige weekend) is er niet veel meer voorgevallen in de stad. Het nieuws gaat vooral over de politie en hoe die met gemak de wijken opruimt. De boeven zouden zich vanuit Complexo do Alemão verplaatst hebben naar andere wijken en dus blijft het leger nog 6 maanden met de politie samenwerken om verschillende wijken op te ruimen. Het criminele element wordt duidelijk over de bergen gejaagd of gearresteerd om maar een soort buffer te bouwen voor de komende jaren. Het is grappig om te zien hoe kinderen zijn gaan zwemmen in zwembaden van drugsbaronnen terwijl de politie er twee stappen vandaan het huis nog doorzoekt. Ook wordt nu de infrastructuur van de smokkelaars afgebroken. Vele tunnels/ bunkers en verborgen holen worden opgeblazen of gesloopt maar dan ook echt afgebroken en niet simpelweg bedolven ofzo want anders graven ze het weer uit. Een hoop mensen melden in de krant (redelijk anoniem zoals: een pastoor uit wijk X) dat ze blij zijn dat de criminelen nu weg zijn en dat er weer vrede is. Echter vreest men dat de boeven ooit weer terug komen. Iemand hier naast mij vermeldde cynisch dat ze alleen maar aanschuiven met diegenen die ze als de sterkste zien en dat als de drugsbaronnen er weer zijn dat ze weer hun mond houden en toestaan wat de boeven maar willen. Echter geloof ik het stiekem wel als er honderden
Stichting ‘Help mij leven’ helpt Braziliaanse straatkinderen bij hun dagelijkse strijd om het bestaan.
17/22
briefjes verschijnen in de straten waarop in verschillende handschriften te lezen is dat men vrede wil. Vooral de protestmars van zwangere vrouwen met “Paz e Segurança” (vrede en veiligheid) op hun buik was aangrijpend. Nu ben ik weer op de Sítio, waar ik morgen de beloofde danslessen voor de kinderen ga oppakken. Alle kinderen hebben hier een bijzonder verhaal. Wie mij vanaf dag 1 al opviel is João. Hij is 16 jaar en wil professioneel voetballer worden. Hij is zeer serieus over school, mist niks en maakt altijd zijn huiswerk. Tussendoor doet hij zijn taken in het huisje waar hij woont en helpt hij mij met hardlopen. Ik kan het niet en hij rent naar het dorp op en neer en haalt auto’s in; zo hard gaat hij ongeveer. Als het weekend is gaat hij voetballen in het dorp met zijn team in de hoop dat er ooit een scout van een grote club langskomt. In mijn eerste week hier zag ik João voetballen met zijn tweeling broertjes. Hij deed allerlei ingewikkelde balschoten terwijl het kleine duo in het doel stond. Naderhand ging hij op doel en viel hij bij ballen die hij met gemak kon hebben. Z’n broertjes probeerde de voetbewegingen na te doen die grote broer net liet zien en als ze raak schoten gilde ze het uit van plezier. Ik zag daar wel dat João nu al meer een vader is voor zijn broertjes dan hun echte vader ooit is geweest. Die smeerde ‘m namelijk toen João 6 jaar was en later overleed ook zijn moeder. Toen ze er alleen voor stonden hadden ze wel familieleden maar die woonden overal en nergens door het land. Een tante van João woont in Rio in een sloppenwijk en daar kon hij ook niet echt blijven. Uiteindelijk zijn ze in Rio bij REMER terechtgekomen en wonen ze nu in Pequeri.
18/22
Nieuwsbrief jaargang 24, nr. 97: december 2010
Bang voor heimwee Judith en Penelope, 27 november 2010 Reeds meer dan een maand verstreken, 1/6 van ons verblijf zit erop. Tot voor mijn vertrek was Brazilië, evenals het werk van REMER, geen tastbaar begrip. Na een goede maand te vertoeven op de sitio is het dat wel! Plots wordt je wakker met krijsende papegaaitjes, spelende kinderen, een ongekende warmte of hevige regenbui, krijg je versgeplukte -maar tevens nog onrijpe- mango's voorgeschoteld, rijd je rond met een Volkswagenbusje, blijken de ‘heuvels’ geen evidentie om te trotseren met het busje, staat er een band in de mis en zingt iedereen uit volle borst mee... Je wordt overrompeld door de ervaring. Plots sta je er midden in. In tegenstelling tot België, is het klimaat hier zomers op dit moment: veel regen, nog nooit zoveel regen gezien, gelukkig blijft de aarde hier dit gretig opslorpen en wordt het omgezet in prachtige natuur. Het is elke dag ongeveer een graad of dertig. De Sítio en omstreken is een uniek staaltje natuur, stel je een beetje de Ardennen voor, maar dan tropischer. Het is moeilijk uit te leggen. Maar we besseffen zelf nog met moeite waar we zitten... in die zin dat het zoooooooo verschillend is met thuis, maar dat je je daar niet altijd bewust van bent. De voorbije week hebben wij echt de Sítio, de opvang, opvoeding van de kinderen in de huisjes, van binnenuit leren kennen. Er was een educador ziek, dus zijn wij daar 'mama' of zoals ze hier zeggen 'tia' gaan spelen. Het was zalig om de kinderen op een andere manier te leren kennen. Buiten, tijdens de spelletjes, zijn we de entertainers, binnen in het huisje vervullen we hun basisbehoeften, en voelden we ons automtisch ook nuttiger. We hebben nu een week in een huisje gezeten, constant bij de kinderen, maar in een bepaalde zin minder lastig. Je moet niet zelf zorgen voor een dagindeling, je gaat mee en bouwt mee aan de structuur die er in de huisjes heerst. Je hebt ook gewoon heel veel te doen, echt de cliché dingen van huisvrouw zijn, tien kinderen bij elkaar, spelende kinderen die je samenroept voor het vieruurtje, elk kind een eigen kleur van drinkbeker, knorrende magen die tegen het avondeten steeds frequenter aan de keuken staan, muziek van Justin Bieber, Beyonce en dergelijke luidkeels aan het afspelen op de dvd, meehelpen met huiswerk, kinderen die je roepen om wilde katjes te tonen die ze onder de lavabo hebben gevonden... Het was een geheel andere ervaring, je voelt je echt nuttig. Bovendien luisteren ze daar ook beter, dan wanneer ze in groep zijn op het moment dat we een spelletjes willen beginnen. Zo heb ik bijvoorbeeld deze week gebrobeerd een boombaldanslesje te geven. Niet dus, voor ik het wist, was de activiteit afgelopen, ze liepen daar rond in de refter, over elkaar rollen, met ballen smijten, achter elkaar aanlopen (daar vullen ze uren mee) en zo viel mijn activiteit in het water. Maar blijven proberen! De komende periode zal op zich ook weer iets anders zijn, dan we gewoon zijn. Er gaan heel veel kinderen op vakantie, bij ouders, familie en mogelijke adoptieouders. Diegenen die overblijven op de sitio, zijn dus de kinderen met de minste mogelijkheden vandaag, wat betreft het vinden van een nieuw thuis. Ik zie het wel goed zitten om met die kinderen een zalige feestperiode te beleven. Naar het schijnt zijn de kinderen daar echt wel triestig om. Stichting ‘Help mij leven’ helpt Braziliaanse straatkinderen bij hun dagelijkse strijd om het bestaan.
19/22
Ik denk alleen al om het feit dat andere kinderen dat wel kunnen. Op dat moment worden ze er echt mee geconfronteerd dat ze geen familie hebben. Wat zo mooi is aan de filosofie van REMER is dat er enerzijds alles aan wordt gedaan zodat de kinderen zich hier thuisvoelen, en dat er anderzijds alles aan wordt gedaan om een nieuw thuis te vinden. Hoewel de kinderen het hier supergoed hebben, op een bepaalde manier veel zussen en broers of toch tenminste veel vriendjes hebben, blijft het belangrijk voor later, om een familie te hebben. Eens ze van de schoolbanken zijn bijvoorbeeld, op het moment dat ze alleen gaan wonen, is het belangrijk dat ze mensen om zich heen hebben waar ze kunnen op steunen, waar ze kunnen op vertrouwen, waar ze om kunnen geven en omgekeerd. Het is een onmogelijke taak voor REMER om dat voor elk kind in de toekomst te kunnen blijven betekenen, maar de liefde die ze hier voelen is een belangrijke voedingsbodem voor later. Bovendien ´herstellen´ze hier ook echt, we horen vaak van de educadores dat het nu zoveel beter gaat met dat kind dan voorheen. Na 1/6 van onze tijd zijn we nu al bang voor heimwee naar deze wereld.
20/22
Nieuwsbrief jaargang 24, nr. 97: december 2010
Robert muzikaal ondersteund door Jeugdharmonie Op 5 november heeft het jeugdorkest “On the Move” uit Sneek gespeeld op een benefietavond voor Robert Smits en de stichting Help Mij Leven. De jeugd wilde op deze wijze een bijdrage leveren aan het werk van Robert en de stichting. Voor de aanwezige donateurs en belangstellenden was dit een prachtige avond. De jeugd liet zich van haar beste kant zien en speelde heel gevarieerde muziek. Dat dit ook voor Robert bijzonder was, bleek wel uit zijn reactie. Robert vertelde enthausiast aan iedereen dat hij ook zoiets met de kinderen van REMER in Brazilië zou willen organiseren. Robert kon tussen de optredens van het orkest door zijn verhaal vertellen en had daarvoor een nieuwe en indrukwekkende fotoreportage bij. Ook de kinderen van het Harmonieorkest zaten ademloos te luisteren naar het verhaal van Robert. De avond was niet alleen muzikaal een succes, maar ook financieel. We konden na afloop € 700 bijschrijven. Al met al een benefietavond voor herhaling vatbaar!
Foto- en verhalenboek over 20 jaar Robert in Brazilië Vorig jaar kwamen wij in contact met de Amerikaanse fotografe Viviane Moos, die in de jaren negentig twee keer een aantal weken met REMER heeft meegelopen. Zij heeft destijds tientallen rauwe en indrukwekkende foto’s gemaakt van het straatleven en het werk van REMER, foto’s die nog niets aan actualiteit hebben ingeboet. De verhalen en foto’s zijn gebundeld in een mooi ingebonden boek, waarvan de eerste exemplaren werden uitgereikt aan Robert en minister Rouvoet. Het boek geeft een indrukwekkend beeld van het harde straatleven in Rio en de hartverscheurende gebeurtenissen die Robert door de jaren heeft meegemaakt. Wij bieden iedereen die zich betrokken voelt bij het werk van REMER en Sparta graag de gelegenheid dit boek te bestellen. Om uit de kosten te komen vragen wij daarvoor een vergoeding van € 20,= plus verzendkosten. U kunt het boek bestellen door een mail te sturen aan ons secretariaat: i n f o @ h e l p m i j l e v e n . o r g, of via onze website www.helpmijleven.org Van harte aanbevolen!
Stichting ‘Help mij leven’ helpt Braziliaanse straatkinderen bij hun dagelijkse strijd om het bestaan.
21/22
Contact
Informatie en adresgegevens
Bestuur ‘Help mij leven’
Secretariaat
Mw. C.M. Oostenbrink- Pronk (voorzitter) Mw.T.C. van der Ent (secretaris) Dhr. V. van Haeren (penningmeester) Dhr. A.A. Golja Dhr. A.P. van der Eijk Dhr. M.B. Kalverda Dhr. A.J. van Asten
Postbus 155 2665 ZK Bleiswijk Telefoon: 0182-634730
Giften
Coördinatie vrijwilligers
t.n.v. Stichting ‘Help mij leven’
Mw. G. Bakker Mosstraat 32 2802 KW Gouda Telefoon: 0182-520174
Rabobank Postbank
10.76.14.642 404.56.41
E - m a i l : mail@helpmijleven.org Website: www.helpmijleven.org
E - m a i l : vrijwilligers@helpmijleven.org
Postadres REMER
Sítio Shalom Estrada Pequeri-Bicas km2 cep. 36.610-000 Pequeri (MG) Brazilië 22/22
© Copyright 2010 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, Internet of welke andere wijze dan ook, zonder uitdrukkelijke toestemming van stichting ‘Help mij leven’. Nieuwsbrief jaargang 24, nr. 97: december 2010
Gemakkelijk geld overmaken Graag maken wij u attent op de mogelijkheid om periodiek een vast bedrag naar de stichting over te maken. Het voordeel daarvan is dat u er geen omkijken meer naar heeft. Met de onderstaande machtiging kunt u aangeven op welk bedrag Robert en zijn medewerkers maandelijks kunnen rekenen. Robert, de medewerkers en de kinderen doet u daar een groot plezier mee! Als vaste donateur van stichting ‘Help mij leven’ ontvangt u (indien u daar prijs op stelt) vier keer per jaar onze nieuwsbrief. Ook blijft u via onze website op de hoogte van de actuele ontwikkelingen in Brazilië. Wilt u het werk onder de straatkinderen van Rio de Janeiro structureel ondersteunen, vul dan de machtiging onderaan deze pagina in en stuur die naar het secretariaat van de stichting. U kunt uw betaling uiteraard altijd stopzetten wanneer u dat wenst: een briefje aan het secretariaat is voldoende. Wat kunnen wij doen met uw steun? € 5,-
Een maandvoorraad kleurpotloden
€ 40,- Een maandvoorraad medicijnen voor het straatwerk
€ 10,-
Kleurboeken voor het straatwerk
€ 90,- Een maand brood met beleg uitdelen op straat
€ 37,-
Een maand lang drinken uitdelen op straat
€ 460
Een maandsalaris van een straatwerker
Afschrijvingen Maandincasso: Rond de 30e van de maand Kwartaalincasso: 30 maart, 30 juni, 30 september en 30 december Halfjaarincasso: 30 juni en 30 december
Sturen aan: stichting ‘Help mij leven’ - Postbus 155 - 2665 ZK - Bleiswijk
Ik ondersteun het werk in Brazilië met een financiële bijdrage, daarom stuur ik de onderstaande machtiging op. Ik ontvang ieder kwartaal de nieuwsbrief van stichting ‘Help mij leven’. Ondergetekende, Naam en voorletters
________________________________________________
Adres Postcode & woonplaats
________________________________________________
(Email-adres)
________________________________________________
Bankrekeningnummer
________________________________________________
Postbanknummer
________________________________________________
________________________________________________
verleent hiermee tot wederopzegging machtiging aan stichting ‘Help mij leven’ om € ______ (euro) eenmalig/per maand/kwartaal/jaar* van zijn/haar* bovenvermelde rekening af te schrijven.
De nieuwsbrief ontvang ik graag per post/digitaal* Datum: _________________________ *) Doorhalen wat niet van toepassing is
Handtekening: ___________________________
DRUKWERK
www.helpmijleven.org
Onjuist geadresseerd?
Wilt u dan onderstaande gegevens invullen en de omslag van deze nieuwsbrief retourneren naar het onderstaande adres?
Adres:
Naam:
_______________________________________
_______________________________________
Verhuisd, adres onbekend Verhuisd, nieuwe/juiste adresgegevens:
Postcode & woonplaats:
______________________
Bedankt!
Stichting ‘Help mij leven’ - Postbus 155 - 2665 ZK - Bleiswijk