Play-Doc 2018 by Play-Doc

Benvidos á Welcome to the

edición th edition

«Toda desviación do convencional, morto,

cinema oficial é un signo saudable. Necesitamos filmes menos perfectos e máis libres» proclamaba Jonas Mekas.

Esta declaración ben podería servir de epígrafe para esta décimo cuarta edición de Play-Doc. Unha edición repleta de filmes libres, como os de Goldman (o noso director en retrospectiva), verdadeiro «apóstolo do único», o xenio máis esquecido do New American Cinema. Filmes libres como os de Aloysio Raulino (do que amosamos a primeira retrospectiva internacional), orixinais, inclasificables e descoñecidos. Libres tamén como os de Ozualdo Candeias, pioneiro do cinema de autor e precursor do Cinema Marginal brasileiro (a quen rendemos unha pequena e necesaria homenaxe polo centenario do seu nacemento). Esta liberdade, que se estende tamén ao resto da programación, parece indisociable dunha forte marxinalidade. Liberdade e marxinalidade que atopan o seu escenario perfecto nas rúas. É por estas rúas, omnipresentes nesta edición, polas que te convidamos a deambular, a perderte, a desviarte do camiño convencional, para entrar por canellóns menos seguros, pero infinitamente máis excitantes e moito máis interesantes.

Sara García Villanueva

“E

very deviation from conventional, dead, official cinema is a healthy sign. We need films which are freer and less perfect” said Jonas Mekas. This statement could well be the motto of this fourteenth edition of Play-Doc. It is an edition filled with free-spirited films. Examples are those by Goldman (the subject of our director retrospective), who was a true “apostle of the unique”, and a major but forgotten genius of New American Cinema. Or those by Aloysio Raulino (about whom we are showing the first international retrospective), which are original, unclassifiable and unknown. This free spirit can also be seen in Ozualdo Candeias’s films, to whom we pay a small but necessary tribute, celebrating the centenary of the birth of this pioneer of auteur cinema and Brazilian Cinema Marginal. This freedom, such a key characteristic of these three directors and also present throughout the rest of the programme, is inextricably linked to a strong focus on society’s margins. Freedom and the margins find their perfect stage in the streets. It is our wish for you to wander through these streets, which are ubiquitous at this year’s event, to lose yourself in them, to turn off the conventional path and go down edgier side-streets, which may not be so safe, but are far more exciting and interesting. 2

7 Competición / Competition 10 Xurado / Jury 11 Peter Emanuel Goldman 19 Aloysio Raulino 25 Ozualdo Candeias 28 (Anti)heroínas / (Anti)heroines 32 Cinema galego / Galician Cinema 36 Tres procesos / Three Processes 37 A crítica feminista / The Feminist

Criticism

38 Obradoiros de La Cinematográfica /

Workshops from La Cinematográfica

39 Día do Cinema Doméstico / Home

Movie Day

39 Mesa redonda / Round Table 40 Play-Doc Live! 44 Equipo / Team 45 Sponsors 46 TUI 47 Horario / Schedule

Foto_ Tamara de la Fuente

uerido Play-Doc:

Son Dominic Gagnon, de Rimouski. Desde fai 20 difíciles anos fago películas. Unhas funcionan e outras non. Con todo en retrospectiva todas funcionan. Por que? Porque finalmente teñen unha audiencia. Unha audiencia que podería ser de Rimouski, pero que finalmente é de Tui. Por que Tui? Teriamos que preguntarlle a Sara e a Anxo, pero a pregunta non é por que, senón como. Como coñecín despois de vinte anos de carreira a un xornalista da revista Cahiers du Cinéma? Como acabei bailando pogo e morto de risa en metade da noite cos Dirty Coal Train? Como coñecín a Claire Simon, un ídolo, de quen me namorei no tempo que tardamos en chegar a un restaurante? Como houbo un público distinto para cada unha das miñas proxeccións e como é que cheguei a comer tan ben cada noite e en tan grata compañía? Como atopei nesta pequena cidade fortificada, a calma e a protección para falar dos meus problemas de cineasta e dos meus proxectos máis desatinados? Foi no ano 2017, en Tui, onde recuperei a confianza perdida tras a longa controversia que rodeou á miña película Of the North (2015). Coñecín a fantásticos invitados de Nova York, París, Londres e Berlín, pero principalmente de Tui e das zonas próximas. Persoas apaixonadas polo cinema e orgullosas do seu festival. Conmoveume camiñar polas súas rúas e ver que en cada tenda había un cartel do festival. Non houbo un só momento no que non me preguntase: Por que non é así en Rimouski, a miña cidade natal, que é apenas máis grande que Tui pero igual de excéntrica en relación ás grandes cidades? Por que? Bo, a resposta é simple. De novo volvemos a Sara, a Anxo e aos membros do seu equipo que tras unha semana practicamente todos se converteron en amigos. Sempre regresarei a Tui. Grazas Play-Doc.

Keep on Rockin’!

Dominic Gagnon 4

ear Play-Doc,

It’s Dominic Gagnon, from Rimouski. I’ve been struggling to make films for 20 years: sometimes they work, sometimes they don’t. But in a retrospective, they all work. Why? Because they finally have an audience. An audience that could have been from Rimouski, but ends up being from Tui. Why Tui? We’d have to ask Sara and Ángel, but the question is not so much about why, but how. How is it that I met, after a twenty-year career, a journalist from Cahiers du Cinéma? How did I end up in a mosh pit laughing my head off with Dirty Coal Train? How did I meet Claire Simon, an icon, who I fell in love with in the time it took us to go into a restaurant? How was it that there was a different audience for each screening of my films and how was I able to have such great dinners among such great company every evening? How did I find, in this old walled town, the peace and protection to talk about my problems as a film-maker and about my quirkiest projects? It was in 2017, in Tui, where I recovered the confidence I had lost after the long controversy which followed my film Of the North (2015). I met some fantastic guests from New York, Paris, London and Berlin, but even more from Tui and the surrounding area. People who are passionate about cinema and proud of their festival. Walking around the town’s streets and seeing that there was a poster about the festival in each shop window really warmed my heart. There wasn’t a single moment in which I didn’t wonder: why isn’t it like this in Rimouski, my home town, which is a little bigger than Tui, but equally off the beaten track as far as large cities are concerned? Why? Well, the answer is simple. We come back to Sara, Ángel and the members of their team – practically all of them became my friends after just one week. I will always come back to Tui. Thanks Play-Doc.

Keep on Rockin’! 5

COMPETICIÓN / competition LAMALAND (TEIL I)

Pablo Sigg / 91’ / 2018 / México - Suiza Sala 1 domingo Sunday ás 16:30h Escrita, producida e dirixida por: Pablo Sigg Produtora: SIGGFILM Produción: Nico Pascal Fotografía e Son: Pablo Sigg Montaxe: Emilio del Cañal Música: Richard Wagner, James Tenney, Friedrich Nietzsche Con: Friedrich Schweikhart (F), Max Josef Schweikhart (M) Condenados a vivir en radical illamento no paraíso perdido chamado Nueva Germania, os últimos dous descendentes da colonia aria fundada pola irmá de Friedrich Nietzsche na selva paraguaia son confrontados coa revelación do seu destino último grazas a unha espontánea ruptura na fosilizada orde da súa existencia diaria: como se as potencias escuras do tempo, os deuses do aire e dos elementos reclamasen a fin de quen soñaron un mundo cunha soa historia, unha soa lingua, unha soa deidade, unha soa raza, un só territorio. LAMALAND (Parte I) foi realizada en Nueva Germania, Paraguai, con Friedrich e Max Josef Schweikhart, sobreviventes directos da comunidade utópica imaxinada por Richard Wagner e establecida ao sur do Amazonas a finais do século XIX por Elisabeth Förster-Nietzsche. A ela, pola súa inquebrantable «teima suramericana», o seu irmán Friedrich chamábaa —con afecto sarcástico, quizais— «Llama». Fated to live in a radical state of isolation in the paradise lost called Nueva Germania, the two surviving descendants of the Aryan colony founded by Friedrich Nietzsche’s sister in the Paraguayan jungle have their ultimate destiny revealed to them through a spontaneous breakdown of the fossilized order of their daily existence. It is as if the dark forces of time, the gods of the air and of the elements were calling for the end of the men who dreamt of a world with one history, one language, one deity, one race and one territory. LAMALAND was made in Nueva Germania, Paraguay, with Friedrich and Max Josef Schweikhart, direct survivors of the Utopian community imagined by Richard Wagner and established in the south of the Amazonia at the end of the 19th century by Elisabeth FörsterNietzsche. Due to her unwavering “South American stubbornness,” her brother Friedrich called her — with a sarcastic affection, perhaps — “Llama”. 7

GOING SOUTH

Dominic Gagnon / 104’ / 2018 / Canadá Sala 1 sábado Saturday ás 16:30h Dirixido, producido e editado por: Dominic Gagnon

Nos seus traballos previos, que presentamos en retrospectiva na pasada edición de Play-Doc, Gagnon demostraba como as teorías da conspiración agroman nun clima de post-verdade, e como enganar aos outros converteuse nun desafío, nun xogo e por último nun hábito. Neste novo proxecto, Gagnon explora o efecto democratizador da Internet en detrimento dos expertos, e a tendencia das redes sociais a pecharnos en cámaras de eco e difuminar os límites entre a realidade e a ficción. Todo isto lévanos á conclusión de que en Internet todo é verdade. Going South é a continuación da controvertida Of the North e a segunda parte dunha tetraloxía que explora os catro puntos cardinais da Internet. Gagnon’s previous works, – that we presented in retrospective at Play-Doc’s last edition –, demonstrated how conspiracy theories are blossoming in a post-truth climate and how deceiving others becomes a challenge, a game, and ultimately a habit. In this new project, Gagnon explores the democratizing effect of the internet, the resultant decline in deference to experts, the tendency of social media to lock us in echo chambers and the blurring of fact and fiction. This leading us all to this: on the Internet everything is true. Going South follows the highly controversial film Of the North and it is the second film of a tetralogy that explores the four cardinal directions on the internet.

LES UNWANTED DE EUROPA Fabrizio Ferraro / 111’ / 2018 / Italia-España Sala 1 luns Monday ás 16:30h Escrito e dirixido por: Fabrizio Ferraro Produción: Marcello Fagiani, LLuís Miñarro, Fabrizio Ferraro, Fabio Parente Produtora: Boudu, Eddie Saeta, Rai Cinema Fotografía: Giancarlo Leggeri, Simone Borgna Montaxe: Fabrizio Ferraro Música: Pau Riba Con: Euplemio Macrì, Catarina Wallenstein, Pau Riba, Bruno Duchêne, Marco Teti Entre 1939 e 1940, o sueste dos Pireneos foi testemuña dun auténtico éxodo. Os refuxiados da Guerra Civil Española cruzaron a fronteira para chegar a Francia e foron concentrados en campos de detención. Un ano despois, o filósofo Walter Benjamin realizou a mesma viaxe no sentido contrario fuxindo da Francia colaboracionista. Un movemento bidireccional próximo aos eventos de hoxe en día en Europa. Catalunya, South-Eastern Pyrenees. The elements and a mineral landscape. Along the “Lister Route”, in February 1939 the refugees of the Spanish Civil War advance slowly. Among them, three antifascists militiamen. Just one year later another group of “unwanted” embarks the same route through the Pyrenees but this time in the opposite direction. It is the population of anti-fascists, foreigners and Jews fleeing from occupied and “collaborationist” France. The philosopher Walter Benjamin is one of them. 8

TERRA FRANCA

Leonor Teles / 82’ / 2018 / Portugal Sala 1 sábado Saturday ás 18:30h Dirixido por: Leonor Teles Fotografía: Leonor Teles Produción: Filipa Reis, João Miller Guerra Produtora: Uma Pedra no Sapato Montaxe: Luísa Homem, João Braz Son: Bernardo Theriaga, Rafael Cardoso

Terra Franca retrata a vida dun singular pescador chamado Albertino Lobo en Vila Franca de Xira, unha antiga comunidade de pescadores próxima a Lisboa. Dividido entre a soidade do río e os vínculos familiares que o devolven á ribeira, a película documenta un ano na vida de Albertino e da súa familia, marcado polos preparativos da voda da súa filla maior. De maneira íntima pero sen traspasar nunca unha respectuosa distancia, Leonor Teles captura, nesta súa primeira longametraxe, o final dun ciclo e o comezo doutro. Terra Franca (Ashore) portrays the life of a singular fisherman named Albertino Lobo, in Vila Franca de Xira, an ancient riverfront community near Lisbon. Divided between the quiet solitude of the river and the family ties that wash him ashore, the film documents the life of Albertino and his family during one year, marked by the upcoming marriage of his eldest daughter. With profound intimacy and respectful distance, Leonor Teles captures the end of a life cycle and the beginning of a new one in this beautiful and moving first feature.

THE WALDHEIM WALTZ

Ruth Beckermann / 93’ / 2018 / Austria Sala 1 venres Friday ás 20:30h Escrito, dirixido e producido por: Ruth Beckermann Montaxe: Dieter Pichler, Kurt Hennrich Son: Manuel Grandpierre, Rudi Pototschnig Documentación: Sebastian Brameshuber, Félix Leemann

Mentiras, verdades, realidades alternativas. Esta película analiza o proceso que acabou por sacar á luz o pasado do ex Secretario Xeral das Nacións Unidas, Kurt Waldheim, como criminal de guerra, por parte do Congreso Xudeu Mundial. Realizado a partir de material filmado pola propia Beckermann e tamén con arquivos de televisións de diversos países, este estremecedor documental amosa o efectiva que resulta a propagada e o discurso político populista para manipular e espertar sentimentos de odio e anti-semitismo na sociedade. The Waldheim Waltz coloca o caso Waldheim nun contexto de política internacional máis amplo. Transcorridos 30 anos, continúa sendo un tema preocupante e de actualidade. Lies, truth, alternative facts. The film analyses the uncovering of former UN Secretary General Kurt Waldheim’s wartime past by the World Jewish Congress. Created entirely with Beckermann’s own footage archive and international TV-material, the film shows the successful use of anti-semitism and propaganda and how easily emotions can be stirred up against others and used by populist politicians. The Waldheim Waltz sets the Waldheim affair in a bigger international political context, yet 30 years on, it is dauntingly timely. 9

XURADO / JURY CHIARA MARAÑÓN Chiara Marañón é Directora de Programación en MUBI, cinemateca global en

liña, e encárgase das adquisicións e curaduría da plataforma, así como da nova aposta da compañía pola distribución en salas no Reino Unido. Chiara estudou na Universidade Pompeu Fabra de Barcelona e na Escola Internacional de Cinema e Televisión de San Antonio de los Baños (Cuba), graduándose na especialidade de guión baixo a titoría de Jaime Rosales. Posteriormente realizou un Máster en dirección de cinema na University of Westminster de Londres, cidade na que reside. Traballou co mestre iraniano Abbas Kiarostami na peza A Moza da Fábrica de Limóns. É tamén colaboradora habitual do cineasta colombiano Juan Soto.

Chiara Marañón is the Director of Programming for the global online cinematheque MUBI, looking after acquisitions and curation for the platform, as well as the company’s new branching into theatrical distribution in the UK. She studied film at Pompeu Fabra University of Barcelona and the International Film and Television School of Cuba (EICTV), where she graduated in Screenwriting under the tutorship of Jaime Rosales. She completed afterwards an MA in Directing at the University of Westminster in London, city where she is currently based. As a filmmaker she has worked with renowned Iranian master Abbas Kiarostami on The Girl in The Lemon Factory. She is a regular collaborator of Colombian filmmaker Juan Soto. ROGER KOZA

Membro de FIPRESCI (Federación Internacional da prensa cinematográfica), Roger Koza traballa como crítico no diario La Voz del Interior da provincia de Córdoba (Arxentina); ademais publica regularmente sobre cinema nas revistas Ñ e Quid, como tamén no seu blog Con los ojos abiertos. Conduce semanalmente El cinematógrafo, programa que se emite en Canal10 de Córdoba, e é columnista convidado de Filmoteca, na televisión pública. É tamén programador do Festival Internacional de Cinema de Hamburgo e tamén do Festival Internacional de Cinema da Universidade Autónoma de México. No 2014 asumiu a dirección artística do Festival Internacional de Cinema de Cosquín. Foi xurado en IFFR, Festival de Cinema de Locarno, Golden Apricot Filme Festival, Bafici, Festival Internacional de Cinema de Mar del Plata e FicValdivia, entre outros.

Member of FIPRESCI (the International Federation of the Cinematographic Press), Roger Koza works for La Voz del Interior (Córdoba, Argentina) as a film critic; He also writes about cinema for Ñ and Quid magazines, and his blog Con los ojos abiertos. He conducts the weekly TV program El cinematógrafo, and is guest columnist for Filmoteca, on the public television. Koza is also a programmer at Filmfest Hamburg, in Germany, and FICUNAM, in Mexico. In 2014 he became Artistic Director at Festival Internacional de Cine de Cosquín. He has participated as a jury member at IFFR, Locarno Film Festival, Golden Apricot Film Festival, Bafici, Festival Internacional de Cine de Mar del Plata and FicValdivia, among others.

CAROLINE MALEVILLE Despois de varias experiencias en institucións cinematográficas e na indus-

tria da distribución, Caroline Maleville únese á Cinemateca Francesa-Museo do Cinema en 2005. Responsable da programación da Cinemateca desde 2009, Maleville organiza de maneira habitual debates ao redor da creación contemporánea. Traballou para os festivais de Locarno e Belfort e na actualidade é membro de diversos comités rexionais de cinema, así como de Arte France Cinema.

After several experiences in film institutions and the distribution industry,

Caroline Maleville joins La Cinémathèque française – Museum of Cinema in 2005. In charge of film programing since 2009, she has, among other things, organized discussions with the young and contemporary movie creation on a regular basis. She has taken part in the Locarno and Belfort film festivals and is currently a member of many regional film review committees as well as for Arte France Cinema.

PETER EMANUEL GOLDMAN por / by Philippe Azoury

nha ínfima mutación

minuscule mutation

1. Que foi o que aconteceu aquela tarde de do- 1. mingo en París, a finais dos 90? Un shock, provocado pola proxección de Echoes of Silence de Peter Emanuel Goldman, organizada pola revista Trafic no Jeu de Paume. Daquela dicíase que era «o filme máis raro do mundo», defendido por Mekas, por Godard, prohibido pola censura francesa entre 1967 e 1970, estreado ás agachadas no verán do 70 e finalmente caído no esquecemento. O seu título, o máis fermoso do mundo, facíanos soñar. En 1997 mesmo cheguei a copiar nun pequeno caderno as magníficas liñas que lle dedicou Jean-Claude Biette no Cahiers du Cinéma de marzo de 1967; últimos lazos que nos unían a aquel filme invisible, do que eu naquela altura contemplaba a posibilidade de facer un remake, baseándome pouco máis que na crítica de Biette: «A orde e o número de secuencias pouco parece importar. Cada capítulo ou bosquexo interrómpese a forza de durar, as olladas que se

What happened that Sunday afternoon in Paris towards the end of the 90s? A shock. That caused by the screening, organised by the journal Trafic at Jeu de Paume, of Peter Emanuel Goldman’s Echoes of Silence. ‘The strangest film in the world,’ as they used to say then; defended by Mekas, by Godard, banned by French censors between 1967 and 1970, premiered on the sly in the summer of 1970 to later fall into oblivion. Its title, the most beautiful in the world, made us dream. In 1997 I even copied on a school notebook the magnificent lines that JeanClaude Biette had dedicated to it in Cahiers du Cinéma in March 1967 – the last bonds linking us to that invisible film, a remake of which I dreamt of shooting at that time, based only on the statements provided by Biette’s critique: ‘The order and number of the sequences does not appear to matter much. Each chapter or canvas is interrupted by its duration itself: the looks 11

intercambian tres mozas nunha pequena habitación non conducen a nada, mantendo, latente, un drama que non termina de abrollar. A estes seres perdidos en Nova York, nada lles acontece. Nada se resolve, tan só se observa unha ínfima mutación, e o filme avanza por amplificación, coma un poema latente, pola suma das soidades aglutinadas1».

exchanged by the three girls in a small room do not lead anywhere and keep within themselves, latent, a drama that never comes to break out. Nothing happens to these beings lost in New York. Nothing is resolved; all that is perceived is a minuscule mutation, and the film progresses by amplification, as a latent ode – by the engulfing addition of solitudes.’1

Esta soidade «aglutinada» da que falaba Biette, aínda a podo sentir. Véxome de novo saíndo daquela proxección, conmocionado, entrando no metro. Había no vagón outros mozos cinéfilos, cos que nunca antes falara, e entre os que se atopaban algúns futuros cineastas importantes: Serge Bozon, Axelle Roppert, Julien Husson. Ollabámonos sen falar, como para marcar co silencio a nosa pertenza a unha sociedade secreta: a seita dos que viramos Echoes of Silence. O filme continuaba a exercer a súa influencia sobre nós. Facíanos escoitar a súa violencia íntima. Fixeramos un voto de silencio.

I can still feel today that ‘engulfing’ solitude Biette talked about. I can see myself again coming out of the screening, shaken, getting on the underground. There were other young cinema enthusiasts on the train; I had never spoken to them, and some of them would later become major filmmakers: Serge Bozon, Axelle Roppert, Julien Husson. We stared at each other without speaking, as if marking in that silence our membership in a secret society: the sect of those who have seen Echoes of Silence. The film still kept its hold on us. It made us hear its intimate violence. We had taken a vow of silence.

Aínda podo escoitar a choiva que aquela noite petaba nos cristais do metro aéreo. Calado ata os ósos, tremendo. Convertérame neles. Miguel, Stasia, Viraj, desorientados, camiñando entolecidos polas rúas de Greenwich Village, os ollos devorados pola carencia emocional. Ter 20 anos é unha merda indescritible. E pouco importa se o cinema nos contou sempre o contrario. De todos xeitos Echoes of Silence está feito á marxe do cinema. Todo quedaba dito no primeiro intertítulo, debuxado a man polo propio cineasta, a modo de introdución, a páxina dun diario íntimo, proxectada de súpeto nunha pantalla demasiado grande. «Esta foto é dunha casa no tranquilo barrio de Greenwich Village, en Nova York. Vivín no apartamento do terceiro andar. O segundo andar primeiro estivo ocupado por Stasia. Cando ela marchou, Miguel converteuse no inquilino. Nunca se atoparon malia frecuentar os mesmos cafés e ter algúns amigos en común. Viraj vivía onde podía. En ocasións visitaba a Stasia. Ás veces eu acompañábaos coa miña cámara. Así é como xurdiu este filme».

I can still hear the rain that beat against the windows of the above-ground train that day. Soaked to the bone, I was shaking. I had become them: Miguel, Stasia, Viraj, all dazed, walking wildly across the streets of Greenwich Village, our eyes consumed by emotional starvation. Being 20 is some indescribable shit. Just too bad that cinema has always told us otherwise. Moreover, Echoes of Silence was made on the fringes of cinema. Everything was said on the title card already, drawn by hand by the filmmaker himself, by way of introduction; a page from a private diary suddenly projected on too large a screen: ‘This photo is of a house in a quiet section of New York’s Greenwich Village. I lived in the apartment on the third floor. The second floor apartment was first occupied by Stasia. When she left, Miguel became the tenant. They never met each other though they haunted the same cafes and had some of the same friends. Vraj lived where he could. Occasionally he visited Stasia. Sometimes I would accompany them with my camera. That’s how this film came into being.’

A intención? Manter día a día a crónica dun fato de mozos beatnicks movéndose no anonimato baleiro dunha cidade-ogro: Nova York. Nova York e o seu concepto enorme da democracia, é dicir, da multitude. E que sería deste concepto

His gesture? To keep a daily record of the chronicles of a handful of young beatniks navigating the hollow anonymity of an ogre city: New York. New York and its grand idea of democracy, meaning the masses. And what

1. Jean-Claude Biette, Cahiers du Cinéma, 188, marzo 1967.

1. Jean-Claude Biette, Cahiers du Cinéma, 188, March 1967.

de multitude totalmente americano se non estivese acompañado de toda esa soidade esparexida? Echoes of Silence négase a ver desaparecer gradualmente os corpos e as caras que pasan. Quere arrincarllos á multitude que os traga. Nova York é unha cidade-vampiro e Miguel vaga por Nova York coma un Nosferatu poético. Tras el, o contrabaixo de Charles Mingus latexa, berra. Unhas semanas máis tarde, na Cinemateca Francesa, Jean-Claude Biette amosará, ao final dunha conferencia, unha curtametraxe descoñecida de Goldman, Pestilent City, realizada en 1965, algúns meses despois de Echoes of Silence. Outro berro de carraxe botado desde a gorxa de Nova York, filmada coma unha cidade inhumana, a cámara lenta e en negativo. Goldman aparecíaseme cada vez máis coma un Murnau tolo, chegado da noite dos tempos, traendo de novo os anos 60, coa violencia da cultura da xente nova e a brutalidade do underground, os grandes dilemas entre o cinema mudo, o cinema da forza dos rostros e da fotografía, o poder da imaxe inmóbil. Goldman é, ao mesmo tempo, un cineasta da multitude, do vagar, do movemento, e un cineasta do fotograma, da imaxe que se inmobiliza de súpeto por esgotamento, por condensación de afectos.

2. Despois foi preciso indagar un pouco, investigar, pescudar quen era ese tipo, como ese cinema fóra das regras fora quen de xurdir, case da inconsciencia total. Sóubose que Peter Emanuel Goldman licenciárase en Inglés e Historia na Universidade de Brown, en Providence. Que en 1960 foi a París a estudar Historia na Sorbona. Que en 1961 se inscribe en Berkeley mais pasa a maior parte do tempo nun ximnasio de boxeo. Máis tarde enrolarase nun barco ata Venezuela. Á súa volta, o seu pai agasallarao cunha cámara de Súper 8. En 1962 volve a París e escribe sobre arte no Paris Herald Tribune. A finais de 1962, de novo en Nova York, comparte un apartamento en Greenwich Village. Merca unha Bolex de 16mm a manivela e comeza a filmar a mozas e a mozos, anónimos ou amigos, que pasan por ese apartamento. É así como nace Echoes of Silence. A película, obsoleta, non custa máis que 50 centavos por unidade. Miguel, o protagonista, ao comezo era o técnico de iluminación. A montaxe faise pola noite, a música sae dos discos espallados polo apartamento. Le sacre du Printemps de Stravinsky, Semyon Kotko Suite de Prokofiev,

would this utterly American notion of the masses be if it was not inevitably accompanied by all that solitude spread out? What Echoes of Silence refuses to do is to see passing bodies and faces gradually disappear. It wants to snatch them from the masses that swallow them. New York is a vampire city and Miguel wanders across New York as a romantic Nosferatu. Behind him, Charles Mingus’ double bass beats and howls. A few weeks later, at the end of a lecture at the Cinémathèque, Jean-Claude Biette showed an unknown short film by Goldman, Pestilent City, made in 1965, a few months after Echoes of Silence. Yet another cry of rage tossed at the throat of New York, shot as an inhumane city, in slow motion and in the negative. More and more, Goldman appeared to me as a loony Murnau coming from the night of time, bringing again to the 60s – with the violence of youth culture and the brutality of underground – the great debates between silent cinema, the cinema of the force of the face, and photography, the power of still images. Goldman is a filmmaker of the masses, of the wandering, of the flowing, and at the same time a filmmaker of frames, of images that suddenly stand still out of exhaustion, as a result of the condensation of affects.

2. It was then necessary to do some research, to inquire, to find out who that guy was, how that cinema outside the rules could have possibly emerged, in a situation of virtually total unawareness. This we found out: Peter Emanuel Goldman had graduated in English and History from Brown University in Providence. He moved to Paris in 1960 to study History at the Sorbonne. In 1961, he enrolled in Berkeley but spent most of his time in a boxing gym. Then he joined a vessel that took him to Venezuela. Upon his return, his father gave him an 8mm camera. In 1962, he went back to Paris and wrote about art in the Paris Herald Tribune. In late 1962, back in New York, he shared a flat in Greenwich Village. He bought a Bolex 16mm camera with a winding crank and started shooting the girls and boys, whether anonymous people or friends, who dropped by this flat. This is how Echoes of Silence was born. The film, obsolete, cost a mere 50 cents per unit. Miguel, the hero of the movie, was initially working as an electrician for the film. The montage was made at night; the music was taken from among the

Haitian Fight Song de Charles Mingus. Susan Sontag mira o filme ao comezo de 1965 e entusiásmase. Goldman proxecta o filme no Soho, nas sesións nocturnas do Film-Makers Coop, Jonas Mekas escribe sobre Echoes of Silence no Village Voice e o filme é seleccionado no Festival de Pésaro en Italia, viveiro do «cinema novo». Estréase en salas de Nova York, cunha copia en 35 mm. A estrea francesa é prohibida pola censura. Italia igualmente censurará o filme. Goldman tamén roda en 1964-65 algunhas curtas aparentemente perdidas: Recommended by Duncan Hines, ou Night Crawlers. Tan só se salva Pestilent City, rodada na rúa 42 e en Time Square. En 1965, Goldman realiza por 10.000 dólares The Sensualists, un filme erótico que lle encarga Stanley Borden, produtor de películas destinadas ás salas da rúa 42. Do filme non quedan hoxe máis que algúns anacos. Goldman casa cunha moza danesa, Birgit Nielsen, que aparece na súa terceira longametraxe, Wheel of Ashes, filmada en París entre 1967 e 1968 coa axuda dunha bolsa que obtén grazas a Jean-Luc Godard. O filme, rodado en sete semanas, con Pierre Clémenti no papel principal, evidencia unha crise mística. Clémenti, que como moitos franceses da época non fala inglés, entende o título dun xeito completamente diferente: «We Love Haschisch».

3. Sol frío. París 1968 iluminada por unha luz xe-

latinosa, vía láctea pavimentada de mozas e espectros. O home que camiña é o irmán do home que dorme. O seu somnambulismo letárxico, o seu vagar paranoico está obstaculizado polas visións: visións de divindades, de pernas cinguidas en fundas de coiro. Os anos 60 descubrían as minisaias e as botas altas. Camiñar pola rúa volvía ter sentido. Daquela el camiña cos ollos ben abertos, perplexo. «Pero cheiro a primavera. E coa primavera cheiro as mulleres». Frecuenta os cafés ata que o amor o asolaga. El camiña, camiña, levando a súa soidade ata o extremo máis duro. Camiñar, tropezando coas pantasmas da cidade, aprender a primeira lección: o camiñante, o vagabundo, o drogadicto, o místico, o tolo, son os estados avanzados dunha mesma revelación. Polo tanto el camiña, en abstinencia, nun estado supernaturalista, agardando nos parques, coma un anxo exterminado, descarnado, paseando a súa ollada polos escaparates das tendas de Saint-Germain, vagando polos Cinéacs2, polos

2. Salas de cinema que proxectaban unicamente filmes de información.

records scattered across the flat: Stravinsky’s The Rite of Spring, Prokofiev’s suite Semyon Kotko, Charles Mingus’ Haitian Fight Song. Susan Sontag saw the film in early 1965 and was enthusiastic about it. Goldman showed the film in SoHo, during the evening sessions at the Film-Makers’ Coop. Jonas Mekas wrote about Echoes of Silence in The Village Voice and the film was selected at the Pesaro Film Festival in Italy, a breeding ground for ‘young cinema’. The film premiered in New York in a 35mm copy. The French premiere was banned by censors. Italy, in turn, censored the film. Goldman also shot in 1964-65 several short films that now appear to be totally lost, including Recommended by Duncan Hines or Night Crawlers. Only Pestilent City, shot on 42nd Street and Times Square, was saved. In 1965, for a total of $10,000, Goldman shot The Sensualists, a sexploitation film commissioned by Stanley Borden, a producer of films intended for the movie theatres on 42nd Street. Nothing but some fragments remain from the film. Goldman married a young Danish woman, Birgit Nielsen, who had a role in Wheel of Ashes, his third feature film, which he shot in Paris in 1967-68 thanks to a grant he received through Jean-Luc Godard. The film, shot in seven weeks with Pierre Clémenti in the main role, reflects a mystic crisis. Pierre Clémenti, who, just as so many French people at that time, did not speak English, understood the title in a totally different way: ‘We Love Hashish.’

3. Cold sun. Paris 1968 coated in a frozen light,

a milky way paved with girls and spectres. The walking man is the sleeping man’s brother. Their lethargic sleepwalking, their paranoid wandering, is hindered by visions: visions of idols, of legs in tight leather sheaths. The sixties were discovering miniskirts and thigh boots. Walking on the street was becoming meaningful again. So he walks, his eyes open, stunned: ‘But I can feel the spring, and with the spring I smell women.’ He haunts the cafés until love takes over. He walks and walks, carrying his loneliness towards the hardest end. Walking, bumping into the city ghosts, drawing the first lesson from it: the walking man, the wandering man, the drugged man, the mystic man, the madman are all advanced states of the same revelation. So he walks empty in a supernaturalist state; he stays in the parks, waiting, as an exterminated, emaciated angel, his gaze flying across the shop windows in Saint-Germain, dragging himself across the

Peep-Show, sumido nos vapores bohemios da libraría Shakespeare & Compagnie. Entra nun cinema: están poñendo Paranoia de Adriaan Ditvoorst, a moza ao seu carón leva minisaia, distracción e tentación. O seu camiño remata nun bordel da rúa Saint-Denis, amor a cen francos. Wheel of Ashes é o diario íntimo dun americano perdido en París, Peter Emanuel Goldman e o seu dobre Pierre Clémenti, aprendendo a converterse no «home verdadeiro», na procura da elevación. «Din que me afasto da realidade, pero a única realidade que coñezo é o caos». En Echoes of Silence, Peter Emanuel Goldman resume Nova York nunha serie de silencios illados. En Wheel of Ashes busca o amor, comeza a súa crise mística, filma o estancamento nunha habitación de hotel na Bastilla. A roda énchese de cinsas a medida que a bobina da película xira e se consome. Virá o Anxo? E a muller? E o neno? Nado de novo, acadará a iluminación?

4. Tras esta crise, Peter Emanuel Goldman vivirá primeiro nun ashram en Francia, e marchará despois cara a Dinamarca e Israel. Nunca máis volveu facer filmes.

ECHOES OF SILENCE 76’ / 1965 / EUA

Sala 1 sábado Saturday ás 20:30h

PESTILENT CITY 16’ / 1965 / EUA

Cinéacs, the peepshows, the bohemian vapours of the library Shakespeare and Company. He walks into a cinema: they are showing Paranoia by Adriaan Ditvoorst and the girl next to him is wearing a miniskirt – distraction and temptation. His walk ends in a short-time hotel on rue SaintDenis, love at one hundred francs. Wheel of Ashes is the private diary of an American lost in Paris, with Pierre Clémenti as Peter Emanuel Goldman’s double, the two of them learning to become ‘the true man’, searching for elevation. ‘They tell me I stray too far from reality. The only reality I know is chaos.’ In Echoes of Silence, Peter Emanuel Goldman had summed up New York in a series of isolated silences. In Wheel of Ashes, he searches for love, he begins his mystic crisis, he films the stagnation in a hotel room by the Bastille. The street is filled with ashes as the reel of the film unrolls and becomes thinner. Will the Angel come? And the woman? And the child? Born again, will he wait to be dazed?

4. After this crisis, Peter Emanuel Goldman lived in an ashram in France first, to later leave for Denmark and Israel. He never shot a film again.

Escrito, dirixido, fotografado e editado por Peter Emanuel Goldman Asistentes: Riva Freifeld, Michael Sheridan Música: Charles Mingus, Igor Stravinsky, Serge Prokofiev, Pete Seeger. Con: Miguel Chacour, Stasia Gelber, Viraj Amonsin Miguel, Stasia e Viraj, tres mozos de Greenwich Village, deambulan sen rumbo por unha angustiosa Nova York. Tratan de atopar sentido ás súas vidas, e tamén buscan sexo.

Echoes of Silence focuses on three young people in Greenwich Village, Miguel, Stasia and Viraj, and their aimless wandering in search of meaning and sex in an oppressive New York.

Escrito, dirixido, fotografado e editado por Peter Emanuel Goldman Asistente: Birgit Bogh Nielsen Retrato dantesco dunha metrópole alienada. A Nova York de Goldman certamente non é a mesma que a de Woody Allen.

A Dantesque portrait of an alienated metropolis. Goldman’s New York is certainly not Woody Allen’s New York.

Sala 1 sábado Saturday ás 20:30h

WHEEL OF ASHES

95’ / 1968 / EUA-FRANCIA

Sala 1 domingo Sunday ás 20:30h

THE SENSUALISTS 80’ / 1966 / EUA

Sala 2 domingo Sunday ás 17:30h

Escrito e dirixido por Peter Emanuel Goldman Produción: Stephen Ujlaki Fotografía: Tristan Burgess, Pierre-William Glenn, Peter Emanuel Goldman Montaxe: Joële Van Effenterre Música: Hugh Robertson, Olivier Taïariol Debuxos: Stasia Gelber, Pierre Besançon Con: Pierre Clémenti, Katinka Bo, Pierre Besançon, Richard Leblanc, Juliet Berto Un mozo perturbado e atormentado, interpretado por Pierre Clémenti, íllase do mundo coa esperanza de atopar a Deus a través do misticismo oriental. Con todo, isto provocará unha terrible loita interior entre a súa natureza mística, os seus impulsos sexuais e o seu amor cara a unha muller.

A haunted and alienated young man, played by Pierre Clémenti, attempts to find God through Eastern mysticism by cutting himself off from the world: Instead, he becomes the focus of a terrible inner struggle between his mystical and sexual natures and the love of a young woman.

Despois dun forte desengano amoroso, Katrina deixa a súa Dinamarca natal para ir a Nova York. Alí coñecerá a Sharon, unha camareira de Greenwich Village que lle ofrecerá o seu apartamento. Esta película erótica, desaparecida despois de 1968, foi filmada por Goldman imitando diferentes estilos, desde Godard ata Bergman pasando por Truffaut ou Bertolucci. O seu produtor odiouna e Brian de Palma escribiu un divertido artigo sobre ela no Village Voice. Todo o que queda de The Sensualists hoxe en día é un tráiler en 35 mm e 8 rolos de brutos en 16 mm sen son, que vos amosamos en exclusiva grazas á axuda da Cinemateca Francesa.

Katrina leaves her home in Denmark after an unhappy love affair and comes to New York where she meets Sharon, a Greenwich Village coffee house waitress, who offers the shelter of her apartment. This sexploitation film, unfortunately lost, and never seen again after 1968, was shot in different styles, sometimes imitating Godard, Bergman, Truffaut or Bertolucci. The producer hated it and Brian DePalma wrote a funny article about it in the Village Voice. All that remains of it is a 35mm trailer and 8 reels of 16mm work print without sound that we are presenting in a special screening with the support of La Cinémathèque française.

A sesión inclúe tamén as primeiras curtas de Goldman Recommended by Duncan Hines (1963, 4 min.) e Nightcrawlers (1963, 4 min.).

This session also includes Goldman’s earlier shorts Recommended by Duncan Hines (1963, 4 min) and Nightcrawlers (1963, 4 min).

LOVE, DESPAIR AND LONGING

Exposición fotográfica / Photographic exhibition Peter Emanuel Goldman As miñas fotografías directas, reaparecidas milagrosamente despois de 50 anos dentro dunha caixa que me foi enviada desde París, seméllanse ás miñas películas nalgúns aspectos e difiren noutros. Case todas elas foron tiradas mentres filmaba Echoes e durante o ano seguinte, antes de facer Pestilent City, The Sensualists e Wheel of Ashes en París. Algunhas delas foron escenificadas coma se dunha película se tratase —rostros e planos de desexo e soidade—, mentres que outras eran fotos de amigos, coñecidos e noivas; así como de escenas de rúa e xente en Greenwich Village, sobre todo pola noite.

My straight photos, which miraculously reappeared after 50 years in a box sent from Paris, resemble my films to some extent and differ in others. The photos were mostly made at the time I was shooting Echoes and in the year following, before making Pestilent City, The Sensualists, and Wheel of Ashes in Paris. I would stage some scenes almost like I was directing a film—faces and shots of longing and loneliness, while many other photos were taken of friends, acquaintances, girlfriends, as well as street scenes and people in Greenwich Village, especially at night.

Que é o que fai que unha fotografía sexa boa? En primeiro lugar é algo que che fai querer mirar e seguir mirando. Non é só o que está na fotografía, senón tamén o que non está. Unha boa foto é unha especie de misterio, coma se nela estivesen a suceder moitas máis cousas das que podemos ver. Mentres unha película representa unha escena, o espectador dunha fotografía ten que crear a súa propia historia. O tema e a composición reflicten o ollo interior do fotógrafo. A composición, a luz,

o tema, os rostros... cando todo isto se aliña da maneira xusta, fai que a fotografía sexa excelente. En 1961, mentres estaba no metro de París lendo unha crítica sobre os poemas de Boris Pasternak, decateime de que non quería ser un académico e escribir sobre a obra doutros (estudaba Historia na Sorbona e tiña pensado graduarme en Berkeley ao ano seguinte). Souben entón que quería ser artista, e aínda que non sabía nin como nin a través de que medio, tiña a certeza de que quería crear. O cinema e a literatura convertéronse nas miñas maiores áreas de expresión, pero a fotografía tamén foi moi importante para min. Só agardo que miredes estas fotografías e continuedes mirándoas. Á fin e ao cabo elas son un reflexo externo do meu eu interior. Peter Emanuel Goldman Como afirma o historiador e curador José Antonio Navarrete, «o pequeno e compacto arquivo de negativos de Goldman introduce un capítulo descoñecido na historia da fotografía estadounidense desde os comezos ata mediados dos anos sesenta e inmediatamente posteriores. Sexo, amor, desexo, paixón, drogas, vida nocturna, tristura, desesperación e soidade teñen o seu lugar neste arquivo. Unha sensibilidade próxima á de Goldman non aparecería na fotografía ata a década seguinte con Nan Goldin, a fotógrafa da dependencia sexual». Esta exposición fotográfica, que se presenta en España por primeira vez en Play-Doc, foi posible grazas á colaboración de ArtMedia Gallery.

Sala de exposicións da Área Panorámica

What makes a good photo? Firstly, it is something you want to look at and keep looking at. It is not only what is in the photo but what is not. A good photo has a sort of mystery as if there is much more happening than what we see. While a film plays out the scene, the viewer of a straight photo must create his own story. The subject and composition reflect the inner eye of the photographer. Composition, light, subject, faces when lined up just right make an excellent photo. In 1961, while riding the métro in Paris, I was reading a critique of Boris Pasternak’s poems, when I realized I didn’t want to be an academic and write about other people’s work (I was studying history at the Sorbonne and scheduled to go to grad school at Berkeley the following year.) I knew I wanted to be an artist, but I didn’t know how or in what medium. But I was driven to create. Film and writing became my main areas of expression, but still photography was also very important to me. I only hope that you will look at the photos and keep looking. They are, after all, an external reflection of my inner self. Peter Emanuel Goldman As curator and art historian José Antonio Navarrete says: “Goldman’s small and compact negative archive introduces an unknown chapter in the history of American photography from the early to the middle sixties and immediately beyond. Sex, love, desire, passion, drugs, night life, sadness, despair, loneliness have its place in this archive. A sensibility that approximates Goldman’s would not appear in photography until the following decade with Nan Goldin, the photographer of sexual dependency.” This photo exhibition, presented for the first time in Spain, at Play-Doc, is possible thanks to the ArtMedia Gallery.

ALOYSIO RAULINO por / by Paulo Sacramento

oñecín a Aloysio Raulino cando, a finais da década dos oitenta, ingresei como alumno no curso de comunicación social e cinema da ECA-USP (Escola de Comunicações e Artes/Universidade de São Paulo). Nese período a produción brasileira de longametraxes fora cortada por un decreto do entón presidente da República que, disolvendo a empresa estatal de cinema EMBRAFILME, reduciu practicamente a cero a cantidade de longametraxes producidas en Brasil. A pesar de non existir ningún horizonte concreto na continuación da produción cinematográfica do país, o curso proseguía de forma utópica. Viamos e debatiamos vorazmente centenares de películas, principalmente rarezas en 16 mm e 35 mm que pertencían á filmoteca do departamento. De entre estas películas, lembro ter acceso a copias bastante precarias da singular produción dun dos profesores, Aloysio Raulino. Eran curtametraxes, documentais estraños, moi diferentes daqueles aos que eu e unha grande parte do alumnado identificabamos coa produción brasileira nos anos 60 e 70, marcada no noso imaxinario por unha narración comprometida, omnipresente e didáctica.

met Aloysio Raulino in the late 1980s, when I started studying a social communication and cinema course at ECA-USP (Escola de Comunicações e Artes, Universidade de São Paulo). At that time, feature film production in Brazil had been stopped by a decree from the then president of the country to liquidate the state cinema company EMBRAFILME. This brought film production in Brazil practically to a standstill. Even though there was no prospect on the horizon of film production beginning again, our course continued as if nothing was wrong. We watched and fiercely debated hundreds of films, mainly rare pieces on 16mm and 35mm film which belonged to the department’s own holdings. Of those films, I remember having access to some which, apart from being in a rather precarious state, formed part of the unique oeuvre of one of our lecturers, Aloysio Raulino. They were short films: strange documentaries which were very different to those which I many other students saw as typical of Brazilian film production in the 60s and 70s, characterized by a socially committed, omnipresent and didactic narration.

Hoxe en día cambiei de opinión respecto de diversas películas que rexeitei naquela época. Pero non cabe a menor dúbida de que aquelas curtas de Aloysio Raulino foron as que espertaron o meu interese polo cinema documental. Curiosamente as súas películas non me dicían cousas, provocábanme. Máis que ensinar, facíanme pensar, cuestionar, querer saber máis. E empurrábanme a discusións apaixonadas e extremadamente enriquecedoras. De maneira moi particular, eu sentía no misterio das curtas de Aloysio Raulino, que a realidade necesitaba ser buscada urxentemente. E non soamente cos ollos da razón, nin con armas ideolóxicas. A partir das súas curtametraxes comprendín que as películas non teñen que esgotar os seus temas coa claridade fría dos datos obxectivos ou coa precisión da súa retórica. Comprendín que o cinema que me interesaba debía abrir portas, convidando con xenerosidade ao espectador a participar dos seus cuestionamentos. Recoñezo hoxe a mestría de Raulino para facer as películas aparentemente simples que tanto admirei, pois hai un rigoroso camiño ata esa simplicidade. Mirándoas de novo vexo moito máis nítidas as decisións e a precisión dun mestre. Mestre que, coma os grandes, entrelaza a vida e a obra, deixando as pegadas da súa intelixencia e sensibilidade para sinalar camiños cara á sensibilidade e a intelixencia dos seus espectadores. Aloysio dirixiu ao longo da súa carreira decenas de películas e vídeos marcados indeleblemente pola súa personalidade de cineasta e artista. Se hai pobreza e carencias retratadas en practicamente todos os títulos, en ningún deles existe o menor sinal de miseria. Pois os seus ollos e a súa cámara só deixaban entrever a dignidade das persoas ás que filmou, mesmo naqueles contextos tan adversos, tan elocuentes e tan reveladores dun Brasil subdesenvolvido. Ao longo de toda a súa obra Aloysio sempre tivo a grandeza de ver por dentro, de rexeitar o fácil, as obviedades ou calquera tipo de auto-indulxencia. Nunca utilizou o cinema para demostrar ideas preconcibidas. Ao contrario, lanzouse á confrontación co outro, manténdose aberto ao espanto. Empuñando a súa cámara, cantas veces retratou a aparición non da dor, senón do pracer, nos momentos máis inesperados... Outros cineastas, sorprendidos, apagarían a cámara onde el daba un paso á fronte con firmeza e convencemento,

Today, I have changed my mind about several films that I rejected at that time. But there is no doubt in my mind that those short films made by Aloysio Raulino were what aroused my interest in documentary films. The strange thing was that his films did not say anything specific to me – rather, they provoked me. Instead of teaching me, they made me think, question things, want to find out more. They led me into impassioned and extremely enriching debates. In a very peculiar way, I felt that the mystery present in Aloysio Raulino’s short films revealed to me that the search for reality was an urgent one. And that in this search we should not just use the gaze of reason, or ideological weapons. His short films made me see that cinema should not exhaust its themes with the cold clarity of objective data or with the precision of its rhetoric. I came to understand that the kind of cinema that I found interesting was that which could leave doors open, gently inviting the viewer to take part in questioning the issues at hand. I can now see Raulino’s masterful skill in making films which were so apparently simple and yet so admirable: much rigour was employed in achieving this simplicity. Seeing them again now, I can perceive the clear decision-making and precision of a true maestro. And like all the greats, he was a master in finding the link between life and art, leaving traces of his intelligence and sensitivity to point the way for the viewers’ own sensitivity and intelligence to follow. Over the course of his career, Aloysio directed dozens of films and videos which all carry the indelible mark of his cinematic and artistic personality. Poverty and need are present in practically all of them – just as misery is equally notable for its complete absence. For his gaze and his camera only showed the dignity of the people he filmed, even when the surrounding context was so adverse, so eloquent and so revealing of the underdevelopment of Brazil. All of Aloysio’s work demonstrates his nobility in looking deeper, in rejecting the facile, the obvious, or the self-indulgent. He never used cinema to support preconceived ideas. On the contrary, he set out to face the Other, leaving himself open to being shocked. Camera in hand, there were so many times that he portrayed the appearance of pleasure, rather than pain, at the most unexpected of moments. At those moments in

pois non concibía de ningunha maneira a vida sen a total liberdade do pracer. Despois da miña formación, tiven a honra de compartir con el proxectos, así como unha amizade próxima. Naqueles anos de convivencia entendín aínda mellor o seu lugar no mundo, a contribución incalculable dunha mirada singular e precisa nun universo cargado de excesos. Aloysio xa non investía en proxectos propios como director, pero demostraba unha enorme alegría participando como director de fotografía en proxectos de directores novos ou debutantes. Foi deste xeito, co seu talento e humanismo, que Aloysio Raulino ensinounos diariamente e sen présas a afinar a mirada e a non disociar, baixo ningún concepto, a emoción do intelecto e da ética. Paulo Sacramento é cineasta e socio de Aloysio Raulino nas películas O Prisioneiro da Grade de Ferro (auto-retratos) e Riocorrente.

which other directors, taken by surprise, would have stopped filming, he took a step forward and kept rolling – being unshaken in his view that life was not life without total freedom for pleasure. After my education, I was fortunate enough to work alongside him in different projects and become good friends with him. Those years of companionship helped me to understand what he achieved better still: an invaluable contribution made by a unique and precise eye in a world full of excess. Aloysio stopped investing in projects he directed, but was extremely happy to be the director of photography of films by young and first-time directors. In this way, day after day, with his talent and humanity, Aloysio Raulino kept on taking the time to show us how to refine our way of looking at the world and that we should never separate emotion from the intellect and ethical concerns under any circumstances. Paulo Sacramento is a film-maker and partner of Aloysio Raulino on the films O Prisioneiro da Grade de Ferro (auto-retratos) and Riocorrente.

Unha película de Aloysio Raulino e Luna Alkalay Animación: Marcelo G. Tassara

ARRASTA A BANDEIRA COLORIDA

O entroido da rúa de São Paulo: o decorado, as escolas de samba, as asociacións, os bailaríns, o transo. Película realizada a partir de fotografías en branco e negro e con banda sonora de sambas clásicas.

The São Paulo street carnival: the decorations, the samba schools, the associations, the dancers, the ecstasy. Shot in black and white, it has a soundtrack made up of classic samba pieces.

12’ / 1970 / BRASIL

Sala 1 venres Friday ás 22:30h

Realización: Aloysio Raulino e Luna Alkalay Os arredores da, naquela altura recén aberta, Marginal Tietê, importante autovía de São Paulo: favelas, fábricas, terreos baldíos. Pero, principalmente, os habitantes da súa contorna.

The area surrounding the newlyopened Marginal Tietê, a major motorway in São Paulo: slums, factories, and wasteland. But most importantly, the people who live there.

LACRIMOSA

12’ / 1970 / BRASIL Sala 1 venres Friday ás 22:30h

Dirección, produción e fotografía: Aloysio Raulino Cámara: Aloysio Raulino e Deutrudes Carlos da Rocha Montaxe: Roman B. Stulbach Son: Paulo Valadares Fotos: Luna Alkalay

JARDIM NOVA BAHIA 15’ / 1971 / BRASIL Sala 1 venres Friday ás 22:30hh

Deutrudes Carlos dá Rocha, baiano de 24 anos, negro, analfabeto, vive en São Paulo e gáñase a vida lavando coches. A través da súa narración e empuñando a cámara, Deutrudes fainos partícipes das súas experiencias e da súa visión do mundo.

Deutrudes Carlos da Rocha, 24, from Bahia, black, and illiterate: he lives in São Paulo and earns a living washing cars. As he tells us his story and picks up the camera, Deutrudes makes us experience his life and his vision of the world.

Dirección, guión e fotografia: Aloysio Raulino Produción: Luna Alkalay e Mario Masetti Montaxe: Roman B. Stulbach Son: Mario Masetti

TEREMOS INFÂNCIA

Abandonado cando era neno, Arnulfo Silva relata as dificultades da súa infancia, durante a cal foi vítima de todo tipo de sufrimentos e humillacións.

Abandoned when he was a child, Arnulfo Silva tells us of his difficult childhood, during which he which he suffered all kinds of hardship and humiliation.

12’ / 1974 / BRASIL

Sala 1 venres Friday ás 22:30h

Realización: Futura Filmes. Equipo: Aloysio Raulino, Guilherme Lisboa, Mário Kuperman e Romeu Quinto

TARUMÃ

Contundente declaración sobre a educación e as condicións de traballo no campo, que denuncia as raíces da explotación e o estado de miseria da poboación campesiña.

A hard-hitting statement on education and working conditions in the countryside, which denounces the roots of the exploitation and miserable state of the peasant population.

14’ / 1975 / BRASIL Sala 1 venres Friday ás 22:30h

Dirección, guión, fotografía e montaxe: Aloysio Raulino Produción: Aloysio Raulino, Tania Savietto e Jorge Bouquet Son: Clodomiro Bacelar e Romeu Quinto Narración: José Luiz Franca

O TIGRE E A GAZELA 14’ / 1977 / BRASIL

Sala 2 sábado Saturday ás 19:30h

As imaxes de pobreza e dignidade das persoas que aparecen nesta película se xuxtapoñen aos textos de Frantz Fanon, importante escritor negro e militante político da Martinica, que foi partícipe da liberación de Alxeria, e que morreu con 36 anos de idade.

The images of poverty and of dignity of those who appear in this film are juxtaposed with texts from Frantz Fanon, an important black writer and political activist from Martinique, who participated in the liberation of Algeria and died at 36 years of age.

Dirección, guión e fotografía: Aloysio Raulino Produción e narración: Tania Savietto Montaxe: José Motta Son: Roberto Gervitz, Hugo Gama, Mario Masetti e Miguel Sagatio

O PORTO DE SANTOS 19’ / 1978 / BRASIL

As paisaxes e as xentes do porto de Santos, o maior de América Latina, mestúranse na visión poética do traballo nos peiraos e as noites bohemias dos embarcadoiros.

The landscapes and people of the port of Santos, the biggest in Latin America, are combined with a poetic vision of work there and the bohemian nights at its docks.

Sala 2 sábado Saturday ás 19:30h

Dirección: Roberto Gervitz, Sérgio Toledo Produción: Hugo Gama Fotografia: Aloysio Raulino Montaxe: Roberto Gervitz, Sergio Toledo Son: Roberto Gervitz Música: Luiz Henrique Xavier

BRAÇOS CRUZADOS, MÁQUINAS PARADAS 79’ / 1978/ BRASIL Sala 2 luns Monday ás 17:30h

São Paulo, 1978. Tres listas dispútanse a dirección do sindicato dos traballadores metalúrxicos de São Paulo, o maior de Latinoamérica, con 300.000 afiliados. No medio das eleccións, eclosionan as primeiras folgas sindicais que cambiarían o país.

Documentary that addresses the election of the metalworkers’ union of São Paulo in 1978, demonstrating the authoritarian actions of the government in the internal issues of the institution.

Dirección: Aloysio Raulino Guión e Fotografía: Aloysio Raulino e Hermano Penna Produción: Tania Savietto, Wagner Carvalho. Montaxe: José Motta Son: Walter Rogério Reparto: Rafael Ponzi, Ana Maria Ferreira, Felisberto Duarte, Emmanuel Cavalcanti, José Dumont, Aurora Duarte, Sérgio Mamberti, Célia Maracajá, e o índio Alberto

NOITES PARAGUAYAS 93’ / 1982 / BRASIL

Sala 2 sábado Saturday ás 21:30h

Rosendo deixa a súa pequena cidade natal, no interior de Paraguai, para probar sorte na capital, en Asunción. De aí continúa para São Paulo, onde se hospeda en casa duns paisanos. Cando regresa a Paraguai, atópase cun país moi cambiado.

Rosendo left his small home town, in the interior of Paraguay, to try out life in the capital, Asunción. From there, he travels on to São Paulo, where he stays with some compatriots, When he returns to Paraguay, he finds a much changed country.

Dirección, guión, montaxe e fotografía: Aloysio Raulino Produción: Wagner Carvalho Son: Walter Rogério Con: Tamy Marrachine, José Gomes, Piriri, Mineiro, Tavinho, Lia

INVENTÁRIO DA RAPINA

Baseado nos textos do poeta Cláudio Willer, a película rexistra impresións sobre Brasil, podendo ser definido como un drama intimista-patriótico.

Based on texts written by the poet Cláudio Willer, the film records impressions of Brazil, and it could be defined as an intimate and patriotic drama.

26’ / 1985 / BRASIL

Sala 2 sábado Saturday ás 19:30h

Dirección: Paulo Sacramento Asistente de dirección: Dennison Ramalho Produción: Gustavo Steinberg, Paulo Sacramento Fotografía: Aloysio Raulino Montaxe: Idê Lacreta, Paulo Sacramento Son: Robin, Márcio Jacovani, Ricardo Reis

O PRISIONEIRO DA GRADE DE FERRO (AUTO-RETRATOS) 123’ / 2003 / BRASIL Sala 1 luns Monday ás 22:30h

O sistema penal brasileiro visto desde dentro. Un ano antes da demolición da casa de detención de Carandiru, os presos aprenden a utilizar cámaras de vídeo e comezan a documentar o seu día a día no maior cárcere de Latinoamérica.

The Brazilian penitentiar y system seen from inside: one year before the demolition of Carandiru House of Detention, inmates learn how to use video cameras and start recording daily life inside the biggest jail in Latin-America.

Dirección, guión e produción: Andrea Tonacci Produtores: Sérgio Pinto de Oliveira, Wellington Gomes Figueiredo Fotografía: Aloysio Raulino, Alziro Barbosa, Fernando Coster Montaxe: Cristina Amaral Música: Ruy Weber

SERRAS DA DESORDEM 135’ / 2006 / BRASIL

Sala 2 domingo Sunday ás 21:30h

Escapando do masacre da súa tribo Awá-Guajá en 1978, Carapiru vivirá errante e só polas serras do centro de Brasil, ata que 10 anos máis tarde será atopado a 2.000 km de distancia do lugar de onde fuxiu. Andrea Tonacci xunto a Carapiru reconstrúe esta odisea mediante recreacións e material de arquivo.

Having escaped the massacre of his Awá-Guajá community in 1978, Carapiru wandered alone for ten years until he was found 2,000 km from his starting point. Andrea Tonacci, together with Carapiru, reconstructs this journey and interweaves this reenactment with archive footage.

OZUALDO CANDEIAS por / by Eugénio Puppo

zualdo Candeias foi un dos cineastas máis creativos que deu Brasil. Precursor do cinema de autor e do chamado Cinema Marxinal —un dos movementos máis fecundos do cinema brasileiro—, Candeias viaxou polo interior do estado de São Paulo como camioneiro, e a comezos dos anos 50 mercou unha cámara Keystone de 16 mm para rexistralos. Foi así como pasou a realizar filmes amateur.

Falar da traxectoria de Candeias é contar tamén a historia de Boca do Lixo, que a partir dos anos 20 acolle a diversas distribuidoras de cinema atraídas pola facilidade loxística que supón a proximidade das estacións de tren. Para a distribución da súa primeira longametraxe, A Margem (1967), Candeias comeza a frecuentar este reduto do centro de São Paulo, acuñado polos xornais da época con ese nome debido ao grande número de figuras marxinais que frecuentan o lugar, como prostitutas, ladróns e traficantes. Candeias foi un dos primeiros en filmar en Boca do Lixo, que a finais do sesenta atraeu a cineastas como Rogério Sganzerla, Carlos Reichenbach, Jean Garrett, Ody Fraga e José Mojica Marins. As películas dirixidas por este grupo foron medrando en popularidade e comezaron a encher as salas de cinema. Como

zualdo Candeias is one of the most creative film-makers Brazil has ever produced. An early example of an auteur and a pioneer of Cinema Marginal – one of the most fertile movements in Brazilian cinema – Candeias was a lorry driver in the interior of the state of Sao Paulo and, in the early 1950s, he bought a Keystone 16mm camera to record that time. That was how he began to make amateur films. An examination of Candeias’s career also reveals the history of Boca do Lixo. From the 1920s onwards, this central area of Sao Paulo became home to various cinema distributors, attracted by the logistic advantages of being near the train stations. To gain distribution for his first feature film, A Margem (1967), Candeias began to visit the area, whose name (which roughly translates as “mouth of rubbish”) was coined by journalists at that time, based on the large number of people living on the margins of society to be found there, such as prostitutes, thieves and drug dealers. Candeias was one of the first people to film in Boca do Lixo, which in the late 60s attracted other film-makers such as Rogério Sganzerla, Carlos Reichenbach, Jean Garrett, Ody Fraga and José Mojica Marins. The films directed by this 25

resultado, a Boca transformouse nun centro de produción cinematográfica que na década do setenta foi responsable de preto do 50% da produción total de filmes en Brasil. A creatividade e a orixinalidade na composición da narrativa cinematográfica son aspectos chave na vida e na obra de Ozualdo Candeias. O uso e dominio da cámara en man, encadres inusitados e de peculiar forza e beleza, a síntese a través da montaxe, a fuxida da redundancia e dos camiños fáciles, son características das súas opcións estéticas. En case toda a súa filmografía, Candeias desempeñou as funcións de director, guionista, cámara e montador. En A Margem (1967), considerada unha das películas máis importantes do cinema brasileiro, atopamos unha serie de personaxes marxinais, marcadas por un vagar incesante que expresa a inconstancia das súas propias vidas. Con Aopção (1981), premiada co Leopardo de Bronce no Festival de Cinema de Locarno, Candeias opta por filmar en diversas rexións de Brasil. Por momentos parece un documental e non unha sofisticadísima ficción. O crítico João Carlos Rodrigues observa que «como nos mellores momentos da súa obra, tamén aquí o cineasta dá pouca importancia aos diálogos que, aínda que existen, son meramente coloquiais. Hai momentos que lembran á poesía de Dovzhenko; outros ao humor de Buñuel; outros mesmo á aspereza contundente de Kaneto Shindo, pero é sempre Ozualdo Candeias, un dos poucos directores brasileiros que, a pesar de artista e intelectual, non provén das clases dominantes do seu país». A Herança (1971) marca a carreira de Candeias como a única adaptación de Hamlet, de William Shakespeare, feita no cinema brasileiro. A película foi aclamada pola crítica como unha das adaptacións máis orixinais xamais realizadas. A contribución cultural da súa obra verase tamén recoñecida en Meu Nome é...Tonho! (1969), Manelão, O Caçador de Orelhas (1982), As Belas da Billings (1987) e O Vigilante (1992). Considerado como un dos cineastas máis auténticos e irreverentes do cinema brasileiro, Ozualdo Candeias faleceu en 2007, aos 89 anos, deixando unha obra composta por 33 películas, ademais dun amplo acervo fotográfico. Tan importante como coñecer a súa obra é mantela viva. Temos a grande esperanza de que compartindo unha parte da súa obra co público de Play-Doc, estaremos a contribuír a que as novas xeracións crean no valor do cinema de autor.

group became more and more popular and this box-office success transformed the Boca area, turning it into a film production hub: in the 1970s it was responsible for around 50% of total film production in Brazil. Creativity and originality in cinematic narrative are a fundamental part of the life and work of Ozualdo Candeias. His masterful handheld camera work, his unusual but eye-catching and beautiful use of framing, his astute editing to tell the story, and the avoidance of the repetitive and the facile are all characteristics of his aesthetic vision. For almost all of his films, Candeias was the director, scriptwriter, camera operator and editor. In A Margem (1967), considered to be one of the most important films in Brazilian cinema, we see a series of people living on the margins of organized society, ceaseless wanderers marked out by the lack of direction of their lives. In the case of Aopção (1981), which was awarded the Bronze Leopard at the Locarno film festival, Candeias chose to film in different parts of Brazil. Sometimes it feels like we are watching a documentary rather than an extremely sophisticated piece of fiction. The critic João Carlos Rodrigues has noted that, “as is the case with all the best moments of his work, Candeias places little emphasis on dialogue, which is present but does not go beyond the merely conversational. There are moments reminiscent of the visual poetry of Dovzhenko; others of the comic touch of Buñuel; and still others which remind one of the blunt curtness of Kaneto Shindo, but it is all characteristically Ozualdo Candeias, one of the few Brazilian directors who, despite being an artist and intellectual, is not from the dominant classes of the country.” A Herança (1971) is one of the standout films of Candeias’s career, as it is the only Brazilian film adaptation of William Shakespeare’s Hamlet. The film was acclaimed by critics as one of the most original adaptations ever made. His great contribution to culture can also be seen in films such as Meu Nome é...Tonho! (1969), Manelão, O Caçador de Orelhas (1982), As Bellas da Billings (1987) and O Vigilante (1992). Seen as one the most authentic and irreverent filmmakers in Brazilian cinema, Ozualdo Candeias died in 2007 at 89 years of age, having made 33 films, while also leaving behind an extensive photographic oeuvre. Ensuring his work stays alive is just as important as being acquainted with it. It is our hope that, by sharing some of his work with the Play-Doc audience, we will help to ensure that new generations appreciate and value cinema made by true auteurs.

Dirección, guión, montaxe e produción: Ozualdo R. Candeias Fotografía: Belarmino Manccini Música: Luiz Chaves e Zimbo Trio Con: Mário Benvenutti, Valéria Vidal, Bentinho, Lucy Rangel, Telé, Karé, Paula Ramos, Brigitte, Ana F. Mendonça, Paulo Gaeta e Nelson Gasparini

A MARGEM

96’ / 1967 / BRASIL Sala 1 luns Monday ás 18:30h

Inspirado en sucesos reais publicados pola prensa amarela, A Marxem aborda o día a día da poboación pobre que habita nas marxes do río Tietê, en São Paulo, a través das experiencias de catro personaxes. Ao comezo, unha muller en canoa xorde do río para agoirar a morte de todos eles, profecía que se cumprirá na segunda parte da película.

Inspired by real events published in popular tabloids, the film narrates the daily experiences of four characters living on the margins of the Tietê River, in São Paulo. They first observe the coming of a woman along the river, announcing their imminent death, which will occur in the second part of the film.

Dirección, guión, fotografía, montaxe e produción: Ozualdo R. Candeias Produtora: Prodsul Produções Cinematográficas, Secretaria de Estado da Cultura do Governo de São Paulo e Embrafilme Con: Carmen Angélica, Alan Fontaine, Cristina Gondinho, Carmen Ortega, Virgílio Roveda, Lair Norton, Júlio Veloso, Zé Risonho, Cláudia Camargo e Jasa

AOPÇÃO OU AS ROSAS DA ESTRADA 87’ / 1981 / BRASIL Sala 1 domingo Sunday ás 22:30h

Nesta película, entre o documental e a ficción, Candeias baséase en experiencias persoais para denunciar a difícil situación de explotación laboral das mulleres campesiñas, que cortan cana de azucre e malviven en destartalados barrios ao longo da autoestrada. Soñando cunha vida mellor, e sen outra opción que a prostitución, moitas delas saen á estrada para irse á gran cidade, onde novas formas de explotación espéranlles.

Based on firsthand experiences and combining documentary and fiction, Candeias delves into the plight of exploited rural women who cut sugar cane and live in crumbling neighborhoods along the highway. Dreaming of a better life, and with no other option than prostitution, many of them hit the road towards the big city, where new ways of exploitation awaits them.

(ANTI)HEROÍNAS / (anti)heroines por / by Sara García Villanueva La Noire de… (Ousmane Sembène, 1966) // Anna (Alberto Griffi, Massimo Sarchielli, 1975) // Out of the Blue (Dennis Hopper, 1980) // Streetwise (Martin Bell, 1984).

iouana, Anna, Cebe and Tiny, the respective protagonists of these four films, share some typically antiheroic traits, such as alienation, individualism, questionable morality and an implicit critique of society. Yet they also share some extraordinary virtues, similar to those of epic heroes, and although there is no altruistic motivation in what they do, their courage and determination are exemplary.

Ademais de seren mulleres, as catro protagonistas son menores de idade (Tiny ten 13 anos, Linda Manz, aínda que de 19, interpreta a Cebe, de tan só 15, Anna ten 16 e Mbissine Thérèse Diop, que interpreta a Diouana, 17). Así mesmo, todas viven en situacións marxinais, non teñen familia, ou as súas familias son pobres ou disfuncionais. Como cabe esperar, todas elas sofren algún tipo de obxectualización, de sexualización e de abuso. Todo isto fainas particularmente vulnerables.

Besides being women, they are also minors: Tiny is 13, Linda Manz was 19 but her character Cebe is just 15, Anna is 16 and Mbissine Thérèse Diop, who plays the role of Diouana, was 17). They live on the margins of society and they have no family or their families are poor or dysfunctional. As one might expect, each of them suffer some type of objectification, sexualization and abuse. All of this makes them particularly vulnerable.

Con todo, a fascinación que exercen é abafadora, así como a súa forza e a súa rebeldía. Tiny prostitúese porque ama a súa liberdade por riba de todas as cousas, gaña cartos e iso dálle certo control sobre a súa vida. Cebe non se conforma co papel de moza nin acepta a violenta masculinidade do seu pai. Anna é utilizada sen demasiados escrúpulos, pero a súa vinganza chegará de maneira concluínte. A heroicidade de Diouana é digna dunha traxedia grega, e tamén o é o seu acto de emancipación final. Este rexeitamento e a desobediencia cara a un sistema e unha sociedade que as explota e as marxina, fai que a súa mera presenza na pantalla sexa un xesto revolucionario, de denuncia e de subversión. 28

iouana, Anna, Cebe e Tiny, as respectivas protagonistas destes catro títulos, non só comparten trazos tipicamente antiheroicos, como a alienación e o individualismo, unha moralidade cuestionable e unha implícita crítica social. Posúen ademais virtudes extraordinarias, similares ás que se atopan nos heroes dos relatos épicos, e aínda que as súas fazañas non teñen unha vontade altruísta, a súa valentía e a súa determinación son exemplares.

Yet the fascination they have for the viewer is overwhelming, as is their strength and rebelliousness. Tiny prostitutes herself because she loves her freedom above all else, and making money allows her a certain amount of control over her life. Cebe refuses to settle for the role of a girl and she rejects her father’s violent masculinity. Anna is ruthlessly used, but her revenge will be final. Diouana’s heroism is worthy of a Greek tragedy, as is her final emancipation. This rejection and disobedience of a system and a society which exploits and marginalizes them makes their mere presence on screen a radical, revolutionary and critical act. They are all also a reflection and consequence of the socio-political and economic context in which they live. Diouana’s story reveals

Todas elas son, ademáis, o reflexo e a consecuencia do contexto socio-político e económico no que viven. O drama de Diouana expón as complexidades do post-colonialismo. Anna anticipa os cambios na esquerda europea de finais dos setenta. Cebe encarna o sentimento nihilista do final dunha era, e Tiny cuestiona a prosperidade económica da Norteamérica dos 80. Isto intensifícase pola calidade de cápsula do tempo que teñen estas catro películas, sexa por permanecer esquecidas e ocultas durante décadas, sexa por seren descoñecidas para a inmensa maioría. Poderíase mencionar aínda a importancia das rúas. A rúa como antagonista e tamén como espazo de liberación. Memorable é a secuencia na que Cebe vagabundea pola capital, fuxindo de pedófilos e demais perigos, e que culmina cunha gloriosa inmersión na florecente escena punk da cidade. A éxtase é total. Tiny gosta de estar nas rúas, alí fai o que quere e non ten que aturar a súa nai alcohólica nin o noivo desta. Anna tamén prefire as rúas ás institucións nas que estivo recluída toda a súa vida, renunciando tamén á posibilidade dunha familia, que a final de contas non deixa de ser outra institución. A Diouana, pola contra, trala súa chegada a Francia nunca máis a volveremos ver na rúa, pois a casa na que traballa converteuse nunha prisión. Como en todo filme de culto, hai un pouco de lenda e un pouco de misterio ao redor deles. Incluídas algunhas historias algo sórdidas. Anna parece estar particularmente maldita. Tamén as súas protagonistas convertéronse en figuras de culto para logo desaparecer. De Anna endexamais se soubo nada. Mbissine Thérèse Diop non volveu facer ningunha outra película, fóra dunha anecdótica aparición en Emitaï, de Ousmane Sembène, en 1971. Linda Manz interpretou papeis menores durante algúns anos sen demasiado éxito, aínda que en 1997 reaparecería de novo noutra obra de culto, Gummo, dirixida por Harmony Korine. Trinta e dous anos despois de Streetwise, aínda marxinada e nai de dez fillos, Tiny protagonizaría a secuela Tiny: The Life of Erin Blackwell, dirixida tamén por Martin Bell. Aínda que protagonizadas por mulleres, estas catro películas están dirixidas por homes, e sendo que o seminario deste ano versa sobre a crítica feminista, sería oportuno reflexionar tamén aquí sobre a representación das mulleres a través da mirada masculina imperante. Non podo garantir que saiades indemnes despois de velas, pero si vos adianto que non teñen un final feliz.

the complexities of post-colonialism. Anna provides us with a foretaste of the changes in the European left in the late 70s. Cebe embodies the nihilistic sentiment of the end of an era and Tiny questions the economic prosperity of North America in the 80s. Enhancing all this still further is the time-capsule feel to these four films, which may derive from the fact that these films were forgotten and hidden for decades or that they are largely unknown to most people. Another characteristic feature of these films is the importance of the street. The street is an antagonist but also a liberating space. There is a memorable sequence in which Cebe wanders through the capital, fleeing from paedophiles and other dangers, and which ends with a glorious immersion in the city’s flourishing punk scene. The ecstasy is unbounded. Tiny likes being in the street: she can do what she wants there and does not have to put up with her alcoholic mother or her boyfriend. Anna also prefers the street to the institutions she has been stuck in all her life, and she also rejects the possibility of a family, which in the end is just another institution. In contrast, after Diouana arrives in France we never see her in the street again, since the house in which she works has become her prison. As with all cult films, there is a something of myth and mystery about them, and even some rather sordid stories. Anna seems to have been particularly cursed. The protagonists became cult figures only to disappear again. Nothing more was heard about Anna: Mbissine Thérèse Diop never made another film, apart from a cameo appearance in Ousmane Sembène’s Emitaï, in 1971. Linda Manz played some minor roles for a few years, going largely unnoticed, although in 1997 she reappeared in another cult film, Harmony Korine’s Gummo. Thirty-two years after Streetwise, still on the edges of society and mother of ten children, Tiny was the subject of a sequel Tiny: The Life of Erin Blackwell, also directed by Martin Bell. Although these films’ protagonists are women, they are directed by men. Given that the seminar this year concerns feminist criticism, it would be appropriate to reflect here on the representation of women from the dominant male perspective. I cannot guarantee that you will come out unscathed after watching these films, but what I can say is that there is no happy ending.

ANNA

Alberto Grifi, Massimo Sarchielli / 225’ / 1975 / Italia Sala 1 venres Friday ás 16:30h Dirección: Alberto Grifi, Massimo Sarchielli Edición: Alberto Grifi Fotografía: Alberto Grifi, Raoul Calabrò, Mario Gianni Con: Anna, Massimo Sarchielli, Vincenzo Mazza, Raoul Calabrò, Terry, Louis Waldon, Jane Fonda (menos de dez segundos), Annabella Miscuglio, Alberto Grifi

En 1972, o actor Massimo Sarchielli atopou a Anna na Piazza Navona, unha moza de 16 anos, embarazada de oito meses, enferma, drogada e sen casa. Sarchielli levouna ao seu apartamento coa intención de facer unha película sobre ela e chamou ao seu amigo, o realizador underground Alberto Grifi. A idea era facer un experimento social pero a vida acabou por tomar o control sobre a película e Anna converteuse noutra cousa. Trala súa estrea a película caeu no esquecemento durante catro décadas. In 1972, actor Massimo Sarchielli met Anna, a 16 years old girl in Piazza Navona, eight months pregnant, sick, homeless and on drugs. He took her to his apartment with the intention to make a film about her and called the underground filmmaker Alberto Grifi. The film was meant to be a sort of social experiment, but life took over cinema and Anna became something else. After its premier, the film fell into oblivion for over 4 decades.

LA NOIRE DE…

Ousmane Sembène / 65’ / 1966 / Senegal-Francia Sala 1 domingo Sunday ás 18:30h • Sala 2 martes Tuesday ás 21:30h Baseada nunha novela de Ousmane Sembène Director: Ousmane Sembène Produtor: André Zwoboda Fotografía: Christian Lacoste Montaxe: André Gaudier Reparto: Mbissine Thérèse Diop, Anne-Marie Jelinck (Señora), Robert Fontaine (Señor), Momar Nar Sene (Noivo), Ibrahima Boy (Neno con máscara)

Diouana é unha moza senegalesa que viaxa a Francia para traballar supostamente como aia na casa dunha familia branca de clase media. Alí descubrirá que as súas tarefas domésticas son unha sorte de escravitude. A loita de Diouana contra a súa crecente deshumanización serve de alegoría para expoñer as complexidades do post-colonialismo. *Restaurada en 2015 polo Filme Foundation’s World Cinema Project en colaboración co Sembène Estate, Institut National de l’Audiovisuel, INA, Eclair laboratories e o Centre National de Cinématographie. Restauración levada a cabo na Cineteca di Bologna/L’Immagine Ritrovata laboratory.

Diouana is a young Senegalese woman who moves to France to work as a nanny for a middle-class white family. Soon she will realize that she has been mislead into a form of slavery. Diouana’s struggle against her growing dehumanization becomes an allegory of the complexities of post-colonialism. *Restored in 2015 by The Film Foundation’s World Cinema Project in collaboration with the Sembène Estate, Institut National de l’Audiovisuel, INA, Eclair laboratories and Centre National de Cinématographie. Restoration carried out at Cineteca di Bologna/L’Immagine Ritrovata laboratory.

OUT OF THE BLUE

Dennis Hopper / 94’ / 1980 / Canadá Sala 1 luns Monday ás 20:30h • Sala 2 venres Friday ás 21:30h Dirección: Dennis Hopper Produción: Jean Gontier, Paul Lewis, Gary Jules Jouvenat, Leonard Yakir, Aaron Sadovnick Guión: Dennis Hopper (sen crédito), Gary Jules Jouvenat (sen crédito), Leonard Yakir, Brenda Nielson Fotografía: Marc Champion Montaxe: Doris Dyck Música: Neil Young, Elvis Presley, Pointed Sticks, Tom Lavin Con: Linda Manz, Dennis Hopper, Sharon Farrell, Don Gordon, Raymond Burr Esta perturbadora e incomprensiblemente ignorada obra mestra, non só está considerada como a película máis contundente sobre a era do punk rock, senón tamén como o maior logro de Dennis Hopper como realizador. Malia causar unha grande sensación no Festival de Cannes en 1980, onde competiu pola Palma de Ouro, a película apenas tivo distribución e caeu practicamente no esquecemento. A día de hoxe, Out of the Blue continúa a ser unha obra de culto descoñecida e unha marabillosa sorpresa. This disturbing and overlooked masterpiece, is considered the greatest accomplishment of Dennis Hopper as a director and the ultimate film about the punk rock era. Out of the Blue competed for the Palme d’Or at the 1980 Cannes Film Festival and caused a great sensation, but having an unsuccessful distribution, the film remained nearly forgotten. Today Out of the Blue is still a littleknown cult film and an absolute wonder.

STREETWISE

Martin Bell / 91’ / 1984 / EUA Sala 1 sábado Saturday ás 22:30h • Sala 2 luns Monday ás 21:30h Dirección: Martin Bell Produción: Cheryl McCall Fotografía: Martin Bell Montaxe: Nancy Baker, Jonathan Oppenheim Música: Tom Waits Con: Erin Blackwell (Tiny), Rat, Lulu, Dewayne Pomeroy, Munchkin, Shadow, Baby Gramps, Kim, Shellie, Lillie, Patti, Tom Waits

Inspirado por un artigo publicado na revista Life en 1983, titulado «Streets of the Lost», de Cheryl McCall e Mary Ellen Mark, Streetwise é un cru e fascinante documental que amosa a vida dun grupo de nenos das rúas, en Seattle, centrándose sobre todo en Tiny, unha prostituta de trece anos de idade. Este magnífico clásico, filmado en 16 mm e con banda sonora de Tom Waits, foi nomeado ao Oscar ao mellor documental en 1984. Con todo, deixou de verse durante máis de 25 anos, existindo tan só en VHS. Streetwise, que acaba de ser remasterizada dixitalmente, nunca antes fora estreada en España. Inspired by the 1983 Life magazine essay “Streets of the Lost” by Mary Ellen Mark and Cheryl McCall, Martin Bell’s raw, mesmerizing documentary, chronicles the lives of a group of street children in Seattle, centering on Tiny, a 13-year-old prostitute. This superb classic, shot in 16mm and featuring music by Tom Waits, got an Oscar nomination in 1984 and was never seen again for over 25 years, except on VHS. Streetwise, that has been digitally remastered just now, has never been released in Spain before. 31

CINEMA GALEGO / Galician Cinema

por / by Beli Martínez

acer cinema documental na Galiza é froito dun milagre.

Se revisamos a produción de cinema galego dende a creación desta sección en PlayDoc, podemos observar unha evolución na cantidade e na calidade dos traballos, así como nos logros obtidos por eles. Estes filmes fan que a nosa identidade e a nosa forma de entender o que nos arrodea se espallen polo mundo e se amosen como una cultura completa e complexa, sen límites, sen resistencias. Se quixéramos establecer un fío condutor entre as pezas que conforman esta selección, diversas e variadas en formas e intencións, poderíamos dicir que o que principalmente as vencella é o instinto de supervivencia. Cineastas que fan filmes porque teñen a vontade de querer contar, de amosar o seu universo e o seu xeito de relacionarse con el. Filmes feitos dende a autoprodución, sen apenas apoio institucional, cunha fraxilidade que é vencida pola teima dos cineastas. Dando os seus froitos: filmes libres. Filmes que desafían o imaxinable. Filmes inesperados.

ocumentary film-making in Galicia is the result of a miracle.

If one looks back at film production in Galicia since this section of Play-Doc was opened, we can see a clear trend with regard to the quantity and quality of the work produced, and also with regard to the achievements of these films. They transmit our understanding of what surrounds us and they communicate our identity to the world, putting a complete and complex culture on display. If a link were sought between this selection of films – diverse and varied as they are in their forms and intentions – we might say that the only thing they have in common is the survival instinct. They are created by people who make films out of their desire to tell a story, to display their world and the relationship they have with it. These films are self-made, receiving little or no institutional support, and it is only the sheer determination and obsession of the film-makers which brings them through to fruition. The result? Films which defy the imagination. Unexpected films.

Dirección: Nicolás Combarro Produción: Miguel Ángel Delgado Guión: Nicolás Combarro Fotografía: Miguel Ángel Delgado Montaxe: Juan Ugarriza, Miguel Ángel Delgado Música: David García Díaz Con: Alberto García-Alix

ALBERTO GARCÍA-ALIX. LA LÍNEA DE LA SOMBRA NICOLÁS COMBARRO 82’ / 2017 / ESPAÑA Sala 1 xoves Thursday ás 22:30h

Alberto García-Alix. La línea de sombra é o retrato dun dos autores máis importantes do panorama fotográfico internacional e referente de toda unha xeración. A película é testemuña directa das luces e sombras que o artista tivo que atravesar para atopar o seu camiño. Narrada dende a intimidade do seu estudio, amosa unha viaxe entre presente e pasado, un diálogo entre a súa vida e a súa obra.

Alberto García-Alix. The Shadow Line is the portrait of one of the most recognized authors of the recent international photographic panorama, and a reference of a whole generation. The film is a direct testimony of the lights and shadows that the artist has had to go through to find his way. Narrated from the intimacy of his studio, it proposes a journey between present and past, a dialogue between his life and his work.

Dirección: Diana Toucedo Produción: Cristina Bodelón, Jaime Otero, Ignacio de Vicente,Diana Toucedo Cinematografía: Lara Vilanova Fotografía: Lara Vilanova Montaxe: Ana Pfaff, Diana Toucedo Son: Ricard Marcet

TRINTA LUMES

DIANA TOUCEDO 80’ / 2018 / ESPAÑA Sala 2 sábado Saturday ás 17:30h

Alba ten doce anos e desexa descubrir o descoñecido, o misterioso e o fascinante da morte. Co seu mellor amigo Samuel entran en casas abandonadas, percorren pobos destruídos e adéntranse no interior dunhas montañas que agochan outro mundo paralelo. Unha viaxe que parte da inocencia para atopar o misterio da loita entre a vida e a morte.

Alba is twelve years old and wants to discover the mysterious, fascinating and unknown reality of death. With her best friend Samuel, she enters abandoned houses, travels through forgotten villages and explores remote mountains that hide another parallel world. Hers is a journey to reveal the unexplainable conflict between the living and the dead.

Dirección: Ángel Santos Produción: Ángel Santos, Deputación de Pontevedra Retrato do pintor pontevedrés Manuel Moldes e os traballos que realiza na preparación dunha retrospectiva sobre a súa obra.

Portrait of the Galician painter Manuel Moldes during the preparation of a retrospective on his work.

ÁNGEL SANTOS 14’ / 2017 / ESPAÑA Sala 2 luns Monday ás 19:30h

Dirección: Ana Domínguez Guión: Ana Domínguez Fotografía: Ángel Rueda Montaxe: Ana Domínguez, Ángel Rueda Música: Lucía Rolle Postprodución de son: Sisco Lariño

OS FILLOS DA VIDE ANA DOMÍNGUEZ 69’ / 2017 / ESPAÑA Sala 1 martes Tuesday ás 18:30h

Retornando ás súas raíces, Ana Domínguez introdúcese nunha viaxe que vai do persoal ao ancestral a través dos ciclos da vida e das estacións: os viñedos, a vendima e o viño. Os ritos, os ritmos da natureza e as tradicións en perigo de extinción, a través das paisaxes e de quen as habitan, debuxan esta mirada na que etnografía e emoción fúndense nunha revelación das correntes pagás e míticas das bacanais que son as festas populares, explosións de fertilidade e de vida.

Returning to her roots, Ana Domínguez makes a journey that goes from the personal to the ancestral through the cycles of life and the seasons: vineyards, grape harvest and wine. The rites, the rhythms of nature and the traditions in danger of becoming extinct offer, through the landscapes and the people who live there, this view in which ethnography and emotion mingle in a revelation of the pagan and mythical influences on the popular celebrations, authentic bacchanals and explosions of fertility and life.

Dirección: Oliver Laxe Facer unha película é querer domar o salvaxe, capturalo. Este nos atrae e estimula: un mundo salvaxe, unha vida salvaxe, un amor salvaxe... Esta película é un retrato de seres indomables.

Making a film is about wanting to tame and capture the wild. The idea is both appealing and stimulating: the wild world, wild living, and wild love. This film is a portrait of the untameable.

O SALVAXE LEVA O SEU TEMPO OLIVER LAXE 26’ / 2018 / ESPAÑA

Sala 2 martes Tuesday ás 19:30h

Dirección: Adrián Canoura

SALITRE NAS VEAS ADRIÁN CANOURA 2’ / 2017 / ESPAÑA

Sala 2 luns Monday ás 19:30h

O home e o mar son descoñecidos o un para o outro. Do mesmo xeito que o mar agocha tesouros ocultos, o home tamén garda os seus, os seus segredos. O home e o mar loitan contra o tempo, loitan contra a súa extinción, contra a fin de si mesmos. Pero tamén se respectan por igual.

Man and sea are unknown to each other. In the same way that the sea holds hidden treasures, man also keeps his own, his secrets. Man and the sea fight against time, fight against their extinction, against the end of themselves. But they are also respected equally.

Director: Adrián Canoura Nas crenzas populares, uns foron demos, /outros espíritos intermedios, nin bos, nin ruís. /Como son espíritos dos elementos, /dos montes, das fontes, /os xenios domésticos, /as razas míticas.

CAERÁN LÓSTREGOS DO CEO ADRIÁN CANOURA 26’ / 2018 / ESPAÑA Sala 2 luns Monday ás 19:30h

Para a sociedade tradicional, esencialmente rural, o lóstregro é un dos peores males; por iso, atribúeselle ao Maligno e asóciase co demo. Mística e natureza. Un fenómeno que cabalga entre mito e realidade. O abstracto, o intanxible, o incomprensible. O que xa é previamente e somos incapaces de definir por alusivo. Existe ou non existe?

In popular beliefs, some were demons, other intermediate spirits, /neither good nor ruinous. /As they are spirits of the elements, /two mountains, of fountains, /the domestic geniuses, the mythical races. Mysticism and nature. A phenomenon that rides between myth and reality. The abstract, the intangible, the incomprehensible. What is previously and we are unable to define by allusive. Does it exist or does it not exist? For traditional society, essentially rural, thunder is one of the worst evils; therefore, it is attributed to the Maligno and is associated with the devil.

Dirección: Iván Nespereira Montaxe: Vicente Vázquez, Iván Nespereira Son: David Machado

NUEVA GALICIA

IVÁN NESPEREIRA 27’ / 2017 / ESPAÑA

O océano Atlántico, o río Amazonas, o río Ucayali, o río Abujao. Un barco de colectores, unha barcaza, unha canoa. Unha viaxe buscando o rastro que deixaron migrantes europeos no seu paso polo Amazonas.

The Atlantic Ocean, the Ucayali R i ve r, t h e A b u j a o R i ve r. A container ship, a barge, a canoe. A trip looking for the trace left by European migrants on their way through the Amazon.

Sala 2 martes Tuesday ás 19:30h

Dirección: Gonzalo E. Veloso Son: Carlos Martínez Peñalver

ALGUNHAS NUBES FLOTAN LONXANAS GONZALO E. VELOSO 6’ / 2017 / ESPAÑA Sala 2 luns Monday ás 19:30h

De que xeito funciona a memoria ao lembrar experiencias? A fabulación, o erro, a proxección do que non existe tal como na realidade. Un obxecto sempre supón un suxeito implícito. Deste xeito, este proxecto céntrase na imaxe e na súa correlación coa cousa, pero tamén apela á existencia, a un eu que a experimentou e a lembra. En definitiva, é unha reflexión sobre a identidade a través de momentos pasados fragmentarios.

How does the mind work when we remember? The complex process of the projection of w h a t n o lo n g er ex ists. A n object always implicates an implicit subject. So, this project focuses on the image and its correlation with the thing, but it also appeals to the existence of the self. In conclusion, it’s a reflection of identity through fragmented past memories.

Dirección: Gloria Vilches Montaxe: José Antonio Soria

O FAREIRO DE SÁLVORA GLORIA VILCHES 11’ / 2017 / ESPAÑA Sala 2 martes Tuesday ás 19:30h

En 1980, Julio Vilches chegou á Illa de Sálvora para traballar como fareiro, un oficio que continuaría desenvolvendo durante 37 anos, ata a recente automatización do faro. Acompañan o relato oral imaxes amateur da illa e o faro filmadas en Super 8, un soporte de cinema analóxico que comparte co tema dos faros un aire anacrónico.

In 1980, Julio Vilches came to the island of Sálvora to work as a lighthouse keeper, something he would do for the next 37 years, until the lighthouse was recently automatized. His oral history is combined with amateur Super 8 footage of the island and the lighthouse. The blend of the analogue format with the theme of the lighthouse gives one the sense of looking at a bygone age.

TRES PROCESOS / Three Processes Oliver Laxe: Sala 2 venres Friday ás 17:30h Lois Patiño: Sala 2 venres Friday ás 19:30h Eloy Enciso: Sala 2 domingo Sunday ás 19:30h

Tan interesante é ver unha película como achegarse ao proceso de creala.

Witnessing the film-making process can be just as interesting as watching the film itself.

Nestes tres encontros poderemos aproximarnos ao proceso no que están inmersos tres dos directores máis destacados do panorama galego: Lois Patiño (Costa da Morte), Oliver Laxe (Mimosas) e Eloy Enciso (Arraianos).

At these three events, we will gain an insight into this process with three of the most prominent directors of the Galician scene: Lois Patiño (Costa da Morte), Oliver Laxe (Mimosas) and Eloy Enciso (Arraianos).

Nesta sección, a modo de diálogo aberto co público, amosaranse imaxes dos seus novos traballos (Tempo Vertical, Aquilo que arde e Longa Noite), aínda en construción, e darannos a coñecer eses filmes e secuencias que dalgún xeito inspiran e acompañan nun momento decisivo. Sesións nas que os directores se converten en programadores e convidan a compartir eses pequenos documentos e traballos que dalgún xeito marcarán o seu camiño.

In this section, there will be an open dialogue with the audience as the directors show footage from their new but still unfinished films (Tempo Vertical, Aquilo que arde and Longa Noite), while they will also talk about those films and sequences which have inspired them in one way or another at key points of the process. In these sessions, the directors are the programmers and will share with the audience those pieces of work which represent the milestones in their careers to date.

A CRÍTICA FEMINISTA

/ The Feminist Criticism por / by Brais Romero Suárez e Iván Villarmea Sempre hai alguén detrás da cámara: unha persoa que determina coa súa ollada a forma na que vemos o mundo. Esas persoas adoitan ser homes brancos heterosexuais, que levan séculos inscribindo a súa cosmovisión e o seu sistema de valores nas imaxes. Por iso, a ollada masculina é percibida como unha ollada neutra, malia que non toda a xente repara nas mesmas cousas do mesmo xeito. Na verdade, cada persoa ten a súa ollada, segundo as súas circunstancias, mais a ollada dos cineastas, sexan homes ou mulleres, inflúe directamente no xeito no que vemos o mundo: vemos, sobre todo, aquilo que antes nos amosaron.

There is always someone behind the camera: a person whose point of view determines the way in which we see the world. Such people tend to be white heterosexual men, who have imposed their worldview and value system on imagery for centuries. That is why the masculine point of view is perceived as being neutral, even though not everyone sees things in the same way. In fact, each person has their own point of view, which is subject to their own personal circumstances, but the filmmaker’s point of view, whether this person is a man or a woman, directly influences the way in which we see the world: in the end, we see what has been shown to us.

A teoría feminista axudounos a desenmascarar esa ollada neutra, a identificar quen está detrás da cámara, polo que agora cómpre levar os seus achados á práctica. Para iso, Marta Pérez Pereiro, Elena Oroz e Marga Carnicé Mur —as tres relatoras desta quinta edición do seminario de crítica cinematográfica que A Cuarta Parede organiza en Play-Doc— farán que vexamos cousas diferentes de xeito diferente, para así cuestionar as cosmovisións hexemónicas e, chegado o caso, construír representacións alternativas dos nosos corpos, relacións e estilos de vida.

Feminist theory has enabled us to unmask this point of view for what it is, to identify who is behind the camera, and so what we must do now is apply the conclusions drawn from this. To this end, Marta Pérez Pereiro, Elena Oroz and Marga Carnicé Mur – the three keynote speakers at this fifth edition of the film criticism seminar organized by A Cuarta Parede at Play-Doc – will help us to see things in a different way, to question the dominant worldviews and, if possible, to construct alternative representations of our bodies, relationships and lifestyles.

OBRADOIROS / workshops Proxección Sala 2 martes Tuesday ás 17:30h

Obradoiro de cinema en 16 mm

16mm film workshop

O obxectivo do obradoiro é que os participantes aprendan a traballar o celuloide para que poidan desenvolver producións artesanais de forma autónoma. Practicarán todos os procesos de traballo relacionados coa imaxe analóxica, desde a carga da película ata a proxección do material filmado, pasando polo proceso de revelado químico.

The aim of this workshop is to train participants in the use of celluloid so that they can make their own home-made productions. Participants will experience the full range of processes related to analogue film production, from the loading of the celluloid film to developing and then screening it.

A parte de filmación centrarase en rexistrar as transformacións da paisaxe a través do contraste entre planos filmados en Súper 8 polos veciños de Tui durante os anos 70 (procedentes do Arquivo Galego de Cinema Doméstico) e os planos filmados durante o obradoiro. Co resultado do obradoiro, farase unha proxección pública durante o festival.

Descubrindo as imaxes: obradoiro de cinema infantil

Apart from dealing with footage in this way, participants will focus on recording the transformations in landscapes, by contrasting film shot with a Super 8 by Tui residents in the 70s (from the regional film archive, the Archivo Gallego de Cine Doméstico) and the footage shot during the workshop. The results of the workshop will be publicly screened during the festival.

Discovering images: cinema workshop for children

Obradoiro práctico onde os máis pequenos xogarán con cámaras de fotografía e vídeo para retroceder no tempo e entender como nace a fotografía e o cinema. Construirán unha cámara fotográfica e descubrirán como se crean as imaxes na cámara escura, revelando as súas fotografías analóxicas no laboratorio.

In this practical workshop, children will go back in time as they experiment with photographic and video cameras, helping them to understand how photography and cinema began. They will build a photographic camera, discover how images can be created with a camera obscura, and they will develop their own analogue photographs in the laboratory.

Ademais, xogarán con cámaras de vídeo para representar e gravar películas de 1 minuto de duración, imitando as filmacións dos irmáns Lumière. Un bo exercicio para divertirse e entender a importancia da acción no plano, o ritmo e a narración.

They will also experiment with video cameras to create and film minute-long films, in imitation of the films made by the Lumière brothers. This fun exercise will help them to understand the importance of action within a shot, pacing, and narration.

Día do Cinema Doméstico / Home Movie Day Proxección Sala 1 martes Tuesday ás 20:30h

O Día do Cinema Doméstico (Home Movie Day) é un evento cinematográfico que recupera e proxecta películas de Súper 8 para lembrar as vivencias familiares dos anos 60, 70 e 80.

The Día do Cinema Doméstico (Home Movie Day) is an event which aims to bring together and screen Super 8 films which can remind us of everyday family life in the 60s, 70s and 80s.

Tras localizar e dixitalizar 7.000 metros de películas esquecidas en trasteiros e bufardas de Tui, o Play-Doc, xunto a La Cinematográfica e Cafés Candelas, organizan a proxección dunha selección de materiais filmados durante aqueles anos. É unha oportunidade emocionante para reunir á comunidade e compartir as películas que retratan a historia familiar dos habitantes de Tui, dando a importancia persoal, histórica e social que merece o cinema doméstico.

After finding and digitizing 7,000 metres of film, left forgotten in various attics and storage rooms across Tui, Play-Doc, in conjunction with La Cinematográfica and Cafés Candelas, will screen a selection of this material from years gone by. It will be an exciting opportunity to bring the community together and share films which tell of the family histories of the people of Tui, highlighting the personal, historical and social value of home movies.

MESA REDONDA / round table Peter von Bagh sinalaba que «programar é escribir a historia do cinema», pero programar vai máis aló da evolución das narrativas. Tamén implica falar da evolución tecnolóxica, dos cambios nos hábitos de visionado. Como, cando e onde vemos cinema?

Peter von Bagh said that “programming is like writing the history of cinema”, but programming goes beyond showing the changes in narratives. It also involves talking about technological change and about changes in viewing habits. How, when and where do we watch film?

A sala de cinema, a filmoteca, a rede e o festival.

In the cinema, in a film archive, on the internet or at a festival.

Nesta mesa analizarase de que xeito conviven as diferentes plataformas: Como cooperan ou se relacionan? Cales son os principais cambios aos que se enfrontan os diferentes espazos? *Intervirán: Roger Koza, crítico e programador referencial en América; unha das figuras chave na internacionalización do cinema galego, Chiara Marañón, directora de programación en MUBI, Ramiro Ledo da Sala Numax de Santiago de Compostela e Caroline Maleville, directora de programación da Cinemateca Francesa. Moderado por Gustavo Beck.

Sala de prensa luns Monday ás 17:30h

This roundtable will consider the way in which the different platforms coexist. How do they cooperate or relate to each other? What are the challenges that these different locations are facing? *The participants will include: Roger Koza, a prominent critic and programmer in Latin America, Chiara Marañón, a key figure in the internationalization of Galician cinema and currently director of programming at MUBI, Ramiro Ledo from Numax Cinema Santiago de Compostela and Caroline Maleville, director of programming at la Cinematèque française. Moderated by Gustavo Beck.

ESTEBAN & MANUEL MARTES 1 DE MAIO 13:00 - 16:00h / TUESDAY MAY 1st 13:00 - 16:00h PASEO FLUVIAL / RIVER WALK- TUI Entrada de balde / Free entrance.

Esteban & Manuel: A proposta tropical de Esteban & Manuel: Sinsal tropical sounds Sinsal para Play-Doc for Play-Doc Unha edición máis, o festival Sinsal SON Estrella Galicia e Play-Doc estreitan lazos no seu afán de descubrir talento creativo nun ambiente relaxado e coa proximidade do público. Sinsal propón unha xornada de baile coa cumbiatune deste dúo coruñés. Esteban & Manuel son un fenómeno da música. Co seu primeiro disco La banda sonora de tu día a día (La Melona, 2017), Esteban & Manuel convertéronse nunha sorpresa non só no panorama musical galego, senón tamén fóra, especialmente tras o seu paso polo Monkey Week (Sevilla) o pasado ano. Sen complexos, estes dous amigos amantes da música latina con apariencia un chisco demodé, serán os encargados de traer a verbena para o mediodía do 1 de maio, xornada de clausura do festival. 40

The collaboration between Play-Doc and Sinsal SON Estrella Galicia, seeks to put both experiences in common, as well as to join forces to offer the best possible musical proposal to the festival audience of Tui. This year the offer from Sinsal staff is cumbiatune by this duet from A Coruña. Esteban & Manuel are a music phenomenon. They became sucessful artists with their first recording La banda sonora de tu día a día (La Melona, 2017), not only for Galicia audience but also outside, especially after they join Monkey Week line-up last year. These two friends, both Latin music lovers and oldfashioned look, will bring verbena to Play-Doc on closing day May 1st.

RUBBLEBUCKET SÁBADO 28 DE ABRIL 00:30h / SATURDAY 28th APRIL 00:30h

SALA METROPOL Anticipada / pre-booked tickets 12€ - Billeteira / box-office 16€ Entradas anticipadas en play-doc.com e ticketea / pre-book on play-doc.com and ticketea Entrada de balde con pase especial supporter. Free entry for special supporter ticket-holders. Nunha era onde a imitación se converteu no camiño ao éxito, Rubblebucket mantivéronse fieis ás súas raíces infestadas de influencias e formas sonoras non convencionais. Indi, afro-funk, art-rock, pop, dance… son só etiquetas incapaces de acoutar o eclecticismo e a orixinalidade dunha banda cuxo único propósito é que as súas cancións emocionen, e che fagan saltar da túa cadeira e poñerte a bailar. Á fronte da banda están Kalmia Traver (voz e saxo tenor) e o trompetista Alex Toth. O seu cuarto EP If U C My Enemies, exemplifica perfectamente porqué miles de persoas gravitaron ao redor do son destes músicos con sede en Brooklyn. É sobresaínte, divertido, apegadizo e optimista. É, noutras palabras, o tónico perfecto para os días tristes. Levantará o teu ánimo e porache de pé, lembrándonos que a música pode conmovernos de moitos xeitos.

In an era in which imitation is the way to success, Rubblebucket have remained faithful to their roots – roots which are full of unconventional influences and sounds. Labels such as indie, afrofunk, art-rock, pop, or dance are too narrow to express the eclecticism and originality of a band whose only aim is to get the audience moving – out of their seats and onto the dancefloor. Leading the band are Kalmia Traver (singing and on the tenor sax) and the trumpet player, Alex Toth. Their fourth EP If U C My Enemies is the perfect example of why thousands of people have been attracted to these musicians based in Brooklyn. The music is outstanding, fun, catchy and optimistic. It is in other words the perfect tonic on grey days. It will pick you up, literally, reminding us that music has the power to move us in many ways.

o mellor do festival, 365 días ao ano en televisión R Play-Doc TV é o noso proxecto dun festival ininterrompido grazas á televisión R. O obxectivo de sempre de Play-Doc é achegar ao público un independentes que existen: o cinema documental. Un cinema en estado puro, esencial e na meirande parte dos casos, inaccesible fóra do circuíto de festivais. Así naceu Play-Doc TV, para levar o festival os 365 días do ano á pequena pantalla e facer que desfrutes na túa propia casa da mellor escolma de programación que ofrecemos cada ano no Play-Doc e moito, moito máis. Play-Doc TV en R brir retrospectivas dedicadas a recoñecidos cineastas do mundo enteiro e marabillosas películas ás veces inéditas no noso país.

tv.play-doc.com Subscríbete xa!

máis información en R.gal ou no 1445

Dirección Sara García e Ángel Sánchez Dirección artística Sara García Programación Sara García e Gustavo Beck

Deseño, imaxe e cabeceira Calpurnio Pisón www.calpurnio.com Aplicación da imaxe María Rodríguez MARRRIA m.ar.te@hotmail.com

Programa Cinema Galego Beli Martínez

Coordinador técnico Gus Abreu abreu.gus@gmail.com

Dirección de produción Ángel Sánchez

OnMedia Web jorge@on-media.es

Coordinación de produción Pablo Comesaña e María Cortegoso

Tradución ao galego Bárbara Primo

Teatro Municipal de Tui Miguel Alfaya, Melchor Ordóñez, Diego Leirós

Subtítulos Vose Traducciones Audiovisuales mariajose@vosetraducciones.com

Equipo de produción Alba Martínez, Alejandro Lorenzo Farrapeira, Alejandro Rodríguez Diéguez, Aline Romero, Ana Rodríguez, Andrea Costa, Dani Rodríguez, Fran García, Gonzalo Lomba, Jorge Álvarez Romero, Juan J. Serodio Vila, Lucía González, Pablo Dorado, Pablo Lomba, Patri Alfaya, Sara Alonso Guerreiro, Sara Álvarez, Sel De La Iglesia Faraldo Responsable de comunicación e redes Arancha Estévez prensa@play-doc.com

Fotografía Tamara De La Fuente delafuente.tamara@gmail.com Pablo Nunes pablonunesphoto@gmail.com Merchandising Arlequín arlequinpublitui@gmail.com

Trofeo obra do escultor Juan Vázquez

AGRADECEMENTOS Peter Emanuel Goldman, Jake Perlin, Philippe Azoury, Elena López, Ariel Schwietzer, Caroline Maleville, Emilie Cauquy, Eugénio Puppo, Paulo Sacramento, Filipe Furtado, Paulo Soares, Javier Torre Dávila, Luis Campos, Paulino Pérez, Marta Rodríguez, Bárbara Primo, Natacha Alabau, Marta Díaz, Pixi Arnoso, Comunidade de Montes de Pexegueiro… Grazas ao persoal do Teatro Municipal de Tui, ao equipo da RMT, a José Font, ás becarias da Universidade de Vigo, ás voluntarias e ao equipo de produción polo seu traballo e dedicación. A todas as empresas, entidades e particulares que colaboran co festival e por suposto á xenerosidade dos nosos supporters. Este Festival, como todos os anteriores e os que virán, está dedicado á memoria de Leo Cardell, nela sempre atopamos apoio, bo refuxio, e a mellor das enerxías para poder seguir adiante. Amor Infinito. This Festival, as in all previous editions and those to come, is dedicated to the memory of Leo Cardell, who always offered support, refuge, and the most motivating energy. Infinite love. GRAZAS! THANK YOU! 44

ONDE COMER 1. Mesón Adega 2. Artepizza 3. Pizzería DiMarco 4. Ideas Peregrinas 5. Jamonería Jaqueyvi 6. La de Manu 7. La Pizarra del Silabario 8. La Saborería 9. Le Crepe da Pía 10. Tapería O Albergue 11. Tapería O Alboio 12. O Novo Cabalo Furado 13. Santiamén 14. Tapas e Viños

A Guarda – Portugal

DISCOTECAS, PUBS 23. Asociación Cultural Betún 24. Metropol

CERVEXERíAS, CAFETERíAS, BARES 15. Amadeus 16. Cafetería Amazonas 17. El Pilar Café Bar 18. O Peto das Ánimas 19. Taller de Dulces Óscar Romero 20. Pony Express 21. Café Sopa Boba 22. The White Clover

Río Miño

14 1

2 10 19 3 12 9 5 4 15 24

Actual

Zona moderna ss.XV-XIV

Zona Medieval ss.XI-XIV

Camiño de Santiago

Zona monumental

H 20

Catedral Muralla S. XII-XVI Paseo Fluvial Praia da Marina 2

3 4

Área Panorámica PLAY-DOC

Igrexa S. Bartomeu (200 m)

Guillarei – Vigo

Baiona – Vigo Monte Aloia

SALA DE PRENSA

LUNS 30 ÁS 17:30: MESA REDONDA CON PROGRAMADORES p. 39

SALA 2

p. 36

65’ VOSEI · p. 21-22

Aloysio Raulino curtas

94’ VOSEI · p. 31

Out of the Blue

93’ VOSEI · p. 9

The Waldheim Waltz

DOMINGO 29 ÁS 17:30: SESIÓN ESPECIAL ENCONTRO CON PETER GOLDMAN. p. 16

82’ VOSEI · p. 33

Alberto García-Alix. La línea de la sombra

Proxección con música en directo de arquivo fílmico de Súper 8 de Tui

Filme - Concerto

ENCONTROS:

22:30

21:30

20:30

ACTO DE INAUGURACIÓN

Aloysio Raulino curtas

Tres procesos: Lois Patiño

19:30

91’ VOSE · p. 31

RUBBLEBUCKET

SALA METROPOL 16 €

00:30

Streetwise

Noites Paraguayas

76’ + 16’ VOSEI · p. 15 93’ SD · p. 23

Pestilent City

Echoes of Silence

59’ VOSEI · p. 22-23-24

82’ VOSEI · p. 9

80’ VOGSI · p. 33

Terra Franca

Trinta lumes

104’ VOSE · p. 8

Anna (continuación)

p. 36

225’ VOSE · p. 30

Going South

18:30

Anna

SÁBADO 28

Tres procesos: Oliver Laxe

HORARIO SCHEDULE

VENRES 27

17:30

16:30

XOVES 26

ENTRADAS 3 € por sesión

SALA 2

SALA 1

VO · versión orixinal S · subtítulos E · español I · inglés G · galego

87’ VOSEI · p. 27

Aopção ou As Rosas da Estrada

ENTREGA DE PREMIOS 22:00

Serras da Desordem

95’ VOSEI · p. 16 135’ VOSE · p. 24

p. 36

65’ VOSEI· p. 30

Wheel of Ashes

Tres procesos: Eloy Enciso

La Noire de...

80’ SD · p. 16

91’ VOSEI · p. 7

The Sensualists

Lamaland

DOMINGO 29

96’ VOSEI · p. 27

91’ VOSE · p. 31

123’ VOSEI · p. 24

O Prisioneiro da Grade de Ferro (Auto-Retratos)

Streetwise

94’ VOSE · p. 31

Out of the Blue

58’ p. 33-34-35

Cinema Galego curtas

A Margem

79’ VOSE · p. 23

Braços Cruzados, Máquinas Paradas

111’ VOSEI · p. 8

Les Unwanted de Europa

LUNS 30

p. 39

Esteban y Manuel

13:00 - 16:00

PASEO FLUVIAL TUI

Filme gañador

65’ VOSEI · p. 30

La Noire de...

Día do Cinema Doméstico

64’ p. 34-35-36

Cinema Galego curtas

69’ VOGSI · p. 34

Os fillos da vide

p. 38

Proxección Obradoiro de Cinema en 16 mm

MARTES 1