Büyük Osmanlı Tarihi
▌
Cilt 1
▌
Joseph von Hammer
yirmi dokuz sene hüküm sürdükten sonra vefat etti (589/1193) 153. Bu vak'a -hangisi devletin tek sahibi olacağını tâyin etmek üzere- on kardeş arasında bir muharebeye yol açtı. Evvelâ Mahmud ile Kutbü'd-dîn kanlı bir cenge giriştiler. Ancak arası çok geçmeksizin, Kutbü'd-dîn'in, düşmanını bir tuzağa düşürüp idam etmesini müteakip, vefatı vuku buldu. Muharebe, Konya Beği Keyhusrev ile Tokat Beği Rüknü'd-dîn Süleyman arasında devam etti. Rüknü'd-dîn Sivas ve Kaysariyye'yi aldığz gibi, Keyhusrev'den de Konya'yı zapt ederek, ona mukabil -diğer Dir kardeşi Mugîsü'd-dîn'in çıkarılması suretiyle eline geçirdiği- Elbistan'ı verdi, ve şu suretle pederinin taksim etmiş bulunduğu devletin tamâmına sahip oldu. Keyhusrev, Elbistan'a firar ederek, evvelâ Haleb Beği'ne, daha sonra Ermeni Kralı Leon'un sarayına, sonra da Trabzon'a (Trebi-zond), nihayet Bizans İmparatoru nezdine iltica etti. Orada oğlu Alâü'd-dîn Keykubâd ve îzzü'd-dîn Keyhusrev ile birlikte onbir sene biraderinin vefatım beklemiş oldu154. Rüknü'd-dîn, sapık îsmâiliyye fırkasının gizli taraftarı idi. Bir gün bir hakîm ile bir derviş, hükümdar sarayında ve onun huzurunda mücâdele ediyorlardı. Derviş, hakimin (filozof, hikmet ilmine vâkıf kimse) istidlallerine mağlûp olarak, ona bir tokat vurmak derecesine kadar huddetlendi. Rüknü'd-dîn bu münazaaya asla müdâhele etmedi. Derviş dönünce, hakîm, kendi huzurunda böyle bir kötü muameleye uğradığından dolayı Rüknü'ddın'e serzenişte bulundu. Hükümdar şu cevâbı verdi: «Eğer ben hakimlerin mezhebini alenî surette müdafâa edecek olsam halk seni de, beni de mahveder».155 Mısır Halîfesi, değişme kabul etmez derecede şiddetinden dolayı Rük-nü'ddîn'e «es-Sultânü'1-Kaahir» unvanını vermişti. Bu hükümdar, bir ihtiyar kadının yoğurdunu çalmış olduğu için nedîmi güzel Ayaz'ın karnını deştirmiştir156. Biraderlerini baba mirasından mahrum ettikten sonra, Muhyi'd-dîn?-in oğlu ve kendisinin yeğeni olan Ankara Beği'nin karşısında korkunç bir rakîp buldu. Bu beğ, dik bir kaya üzerinde bina edilmiş olan kalesinde üç sene ısrarlı bir şekilde mukavemet etti. Nihayet uğraşmaya kudreti kalmayınca, Cenâbî, Neşrî, Nnhbe, Lârl. Aksaray şehrini Kılıç Arslan kurmuştur, (istanbul'daki Aksaray'ın fetihden sonra ilk halkı oradajı getirilmiştir.) 154 Cenâbî, Neşri, Lârl, Nnhbetü't-Tevârih. 155 Lârî. Nahbetü't-Tevârîh, Mirâtü'l-Edvâr'dan naklen. Hükümetin îzzü'd-dîn Kılıç Arslan evlâdı meyânında taksimi De-guignes tarafından Hunlar târihinde zikrolunmuştur. 156 Cenabî, varak: 202, Lârl, s. 527.
Sayfa
55
153