Büyük Osmanlı Tarihi
▌
Cilt 1
▌
Joseph von Hammer
«Bontus»663 kalesinin zaptı fetihler silsilesinin başlayışına işaret oldu664. Osmanlı ordusu Buntos'dan Çorlu üzerine yürüdü ve hücumla zaptetti. Bu mevkîin kumandanı, gözü ok ile çıkmış olarak, Murad'ın huzuruna getirildi ve Pâdişah'ın emriyle idam olundu; muhafızlar da kılıçtan geçirildi. Kalenin duvarları yıkılarak etrafı tahrîb edildi665. Çorlu'ya yakın Mezelli mevkîi kumandanı da o hâle düşmek korkusuyla, şehrin anahtarlarını Sultân'm eline teslim etmek için acele etdi. Ahâlîsi tarafından boşaltılan Burgaz tahrîb olundu.666 Murad, muzaffer ordusunun başında, Alespon'un kuzeyine doğru ha-rekei ettiği esnada, kumandanları Hacı îlbeği ve Evranos -ki Ankara üzerine sevkîyâtında Asya'daki fethedilen eyâletlerin muhafazasını onlara emânet etmişti- parlak muvaffakiyetler gösterdiler. Birincisi ipsala ve Malkara arasında bulunan Keşan667 kalesini, ikincisi Kan-takuzen ile zevcesi îren'in ikametgâhı olup toprak işlerinin zerâfeti, bir tepe üzerinde koni şeklinde yerden yükselen kalesi, Sultân Murad'ın bu kale içindeki sarayı, epeyce uzaktan söylenen sözleri birer birer ayırabilecek şekilde aksettiren kubbeleri bulunan hamamlarıyla dikkate şâyân olan Dimetoka'yı zaptetti. Hacı İlbeği bir gece baskınında Dimetuka kumandanının oğlunu esîr etmişti; babası mevkii teslim ile oğlunu esaretten kurtardı. Bu sırada Murad Çatal Boğaz'a kadar ilerlemişti, iki kumandanın kendisine katılmaları üzerine, bir harb meclisinde Rumlar'm şaşkınlıklarından istifâde ile, Edirne'nin derhal muhasara edilmesi kararlaştırıldı. Askerî harekât Lala Şahin ile Hacı îlbeği'ne tevdi edildi. Bunlar geçen sene Edirne kapılarına kadar ilerlemiş, ve o zamandan beri Hacı Ilbeği Burgaz denilen kaleyi668 gafletten istifâde Neoutus yahut Bontus imlâsında -eski yazıda- bir noktanın yanlış konulusu kelimeyi değiştirir; Bratutu -ki «Ahl»yi «Ahular» yapmıştır - bu kaleyi de Nettuto kalesi yapıyor. 664 Nebutus ihtimal ki, eski Afcius-Potamus'dur; bu mevki eski çağlarda Pe-loponnes muharebesinde Ispartalılar'ın Atinalılar'a. Üstünlüğünü gösteren deniz çengiyle meşhurdur. 665 Neşri, Idris, Alî; SolaK-zâde, Bratutu'da Sa/dtt'd-dîn, s. 82. 666 İstanbul - Edime yolu üzerinde olan işbu Burgaz, «Çatalbur-gaz» diye isimlendirilir. Ve şu suretle Edirne şehri kapılan civarında Merih üzerinde kâin olup, Hacı îlbeği tarafından ele geçirilen Hacı llbeği boğazından ve Karadeniz'de Misuri (Me-zambria)*nın alt tarafındaki Burgâz'dan (Birgos) tefrik olunur. 667 Bratutu, s. 84'de «Kiesen» yazar. Hacı Kalfa'nm Rûm-ili*sine müracaat, s. 84. Manner (7, s. 205 ve 227) Sirsella (Çorlu)'yi Rusköy (Lukasdöroskü) yakınında gösterdiğinden Migalegar (Malkara)'ı bilmediği anlaşılıyor. Aynacuk, Malkara, İpsala (Hacı Kalfa, s. 64, 65) hâlen (müverrih zamanında) İstanbul - Selanik yolu üzerinde merhalelerdir. Âşık Paşa-zâde'nin Vatikan'daki el yazısı nüshası Dimetoka'nın zaptını hikâye eder. 668 Bratutu, s. 85 ve Hacı Kalfa'mn Rûm-ili'si, s. 22. Hadîdî, manzum târihinde bu kalenin zaptı hakkında şöyle söyler:
Sayfa
184
663