Büyük Osmanlı Tarihi
▌
Cilt 1
▌
Joseph von Hammer
kalelerini zapt ederek oralardan şehrin çevre köyleriyle olan ulaşımını tamâmiyle kestiler. Tekrarlanan hücumlardan ve fırtınalı bir gecenin kolaylaştırdığı son bir hücumdan sonra, Filokren'in zaptından beri her ümidden mahrum ve birkaç seneden beri uzayıp giden muhasaranın şiddeti derecesinde kıtlık ve vebadan bîtap kalmış olan şehir -bütün kuvvetiyle gelmeğe acele etmiş olan- Orhan'a456, yalnız muhafızların serbestçe Kostantiniyye'ye çekilmeleri şartıyla teslimiyet gösterdiği (731/1330). Bu serbestiden, İznik muhafızlarından pek azı istifâde ederek, kumandan ile birlikte gittiler457. Reislerinin haksızlığından me'yûs ve Hıristiyan İmparator'dan ziyâde Orhan'ın lûtfundan ümidvar olan muhafızların bakiyyesi, şehir sakinleriyle birlikte galibi istikbâle çıkdılar; Orhan şehrin güney tarafındaki Yenişehir Kapısı'ndan girdi. Orhan'ın burada muamelesi, civanmert ve galibiyet haklarını bilgece siyâsete feda etmesini bilir bir hükümdarın hareket şeklindeydi. Hesapları, beklediği neticeleri yerdi. Ehl-i Salibe karşı kahramanca müdafaasıyla şöhreti ebedîleşmiş olan, Rûm İmparatorluğu'nun ikinci beldesi olup, Asya'da Selçuklular'm ve daha sonra Osmanlıların kuvvetine karşı son şeddi teşkil eden, Rum Sel-çukluları'nailk payitaht ve Kostantiniyye'nin Frenkler tarafından zaptından sonra da Rum İmparatorları'na hükümet merkezi olmuş bulunan İznik şehri şu suretle sukut ediyordu. Godfruva dö Buyyon, Tankred, Buhemund, Büyük Hügva, Flandırlı Rober, Normandiye Kontu Rober, Etiyen Dö Karno, Papas Ademar kumandalarında yedi hafta muhasara eden ilk Ehl-i Salîb'e karşı Selçuklu Sultanlân ne kadar kahramanca müdafaa ettilerse458 Rumlar da o kadar kolaylıkla bıraktılar. îznik'in Hıristiyan ordusu tarafından muhasarasına dâir burada bir küçük ilâveye müsâade olunsun; gerçi bunun içine aldığı vak'a, bizi işgal etmekte olan zamandan haylî önce ise de, bu şehrin tarihinde en fecî sahifeyi teşkil eder ve bundan dolayı mevzûumuzla irtibatı vardır:
Sayfa
129
(Tâcü't-Tevârîh'de -c. 1, s. 41- Kara Tekin ve Tar-gan nâmında iki kale mündericdir. Tâz Alî Ayrı bir kale olsa, bunların üç olması lazım gelirdi. Hammer'in Taz Alî ile Tar-gan'ı bir kaleden ibaret görmesi Tâcü't-Tevârîh'in ifâdesine uygundur.) 456 Celed Sultan ve Canlbek Sultan taraflarından Orhan'a gönderilen mektuplarda, ve cevaplarında, târih yolrtur. Münşeât-i Feridun. (Mİ 2). 457 Sa'dü'd-dln, Neşrî, îdrîs, Nikefor Gregoras, 1, 13 ve 2,282;.Franzes, 1, 7. Hacı Kalfa ile Osmanlı müverrihlerinin cümlesi İznifc'in fethini 731 H. de gösterirler. ' 458 Vilken, H&gen ile Mişon'un Ehl-i Salîb târihlerine, ve Foşe'nin eserinde Etiyen Karno'dan bahsedilen mahalle bkz.