Crisismanagement Loods jezelf door een noodsituatie
Crises vallen niet te plannen. Voorbereidingen wel.
I
In uw organisatie selecteert u de juiste
zo klein mogelijk. We leren uw mensen
professionals om het dagelijkse werk
mentale vaardigheden aan waarmee ze
zo effectief, efficiënt en veilig mogelijk
rationele, goed doordachte beslissingen kunnen
uit te laten voeren. Logisch, uw core business
nemen om verdere schade te voorkomen. En
staat immers voorop. Maar staat u er wel eens
bereiden hen voor op een goede wijze van
bij stil dat dit werk bruut verstoord kan worden
nazorg, met aandacht voor essentiële zaken
door een plotselinge noodsituatie, bijvoorbeeld
als crisiscommunicatie, slachtofferhulp en
als gevolg van een bedrijfsongeval, een brand
traumaverwerking. Zo zorgen we ervoor dat uw
of het uitvallen van uw systemen? Bent u
organisatie en medewerkers toch sterk uit een
dan in staat om deze situatie te managen?
crisis komen.
Treft u de juiste voorzorgsmaatregelen en beschikt u over een actueel noodplan? Heeft
Onze trajecten ondersteunen u bij (een van)
u de juiste materialen en middelen in huis om
de volgende stappen:
de veiligheid in uw omgeving te garanderen?
1. Het opstellen van de Risico Inventarisatie
En zijn uw mensen voldoende geoefend om in
& Evaluatie (RI&E) met Plan van Aanpak
stressvolle omstandigheden helder en adequaat
(PvA), gericht op crisismanagement;
te kunnen reageren?
2. Planvorming met bepaling van sterkte,
opleidingen en bezetting van de
Onze crisismanagement advies-, opleidings-,
crisisorganisatie;
trainings- en coachingstrajecten helpen
3. Het vaststellen van benodigde materialen
u bij het opzetten van een professionele
crisismanagement (BHV) organisatie. We
4. Het op maat opleiden van uw personeel;
bieden u en uw medewerkers houvast om goed
5. Toetsen van uw gemaakte stappen aan
voorbereid te reageren op het onverwachte.
de hand van de Plan – Do – Check – Act
Zo legt u in een noodsituatie de leiding bij de
(PDCA) cyclus.
juiste mensen en houdt u de kans op escalatie
en middelen;
1. RI&E, inclusief PvA Samen met u stellen we een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) op, of we analyseren de reeds bestaande. De RI&E brengt functies, opleidingsbehoeften, functieprofielen, aanwezige competenties, materiële behoeften en mogelijke noodscenario’s in kaart. We leggen risico’s bloot en leggen de basis voor een passend en effectief Plan van Aanpak (PvA). Door uitgebreid onderzoek, juist advies en een
Een noodplan bestaat uit 6 deelplannen:
opleidingsbeleid op maat -specifiek afgestemd
1. Ontruimingsplan
op uw bedrijfsprocessen- zorgen wij ervoor dat
2. BHV-plan
uw crisismanagement (BHV) organisatie een
3. Veiligheidsplan
doeltreffend strategisch beleid kan voeren om
4. Communicatieplan
elke noodsituatie of crisis te managen.
5. Crisismanagementteamplan 6. Nazorgplan
2. Noodplan Een crisis kan zich in vele vormen aandienen, de
Het noodplan is essentieel tijdens een crisis.
schade kan enorm zijn. Daarom is het belangrijk
Daarom houden we alle deelplannen kritisch
dat er een goed noodplan klaar ligt. Hiermee is
tegen het licht. Waar nodig, passen we ze samen
het voor iedereen duidelijk wie de leiding heeft en
met u aan. Vervolgens evalueren en testen we het
wat er van hem of haar wordt verwacht. Het plan
noodplan elke drie jaar, zodat we er zeker van zijn
schept structuur en houvast. Daarmee geeft het
dat het werkbaar en up-to-date blijft. Daarnaast
in tijden van stress veel vertrouwen, met betere
voldoet u daarmee aantoonbaar aan wet- en
prestaties tot gevolg.
regelgeving.
3. Het vaststellen van benodigde materialen en middelen
Niveaubepaling crisismanagement (BHV)
Een goede risico-inschatting helpt u om een
Met behulp van een persoonlijke intake en een
crisis te voorkomen. Daarvoor is de RI&E
eventuele nulmeting bepalen we het niveau
BHV, opgenomen in het BHV-plan. Mocht er
van uw Crisismanagement (BHV) organisatie.
desondanks iets misgaan, is het van groot
In combinatie met uw behoeften passen we de
belang om de juiste beschermingsmiddelen en
trainingen daarop aan.
organisatie
materialen in huis te hebben om het incident adequaat te bestrijden. Wij adviseren en trainen
Crisismanagement (BHV) organisatie
uw organisatie, zodat dit goed is geregeld.
trainingen Tijdens onze crisismanagementtrainingen
4. Het op maat opleiden van uw personeel
en -metingen bootsen wij mogelijke crises
Een crisis kan materiële-, persoonlijke- en
op crisisbeheersing en -bestrijding tijdens
imagoschade met zich meebrengen, om nog
de verschillende fasen met gebruik van de
maar te zwijgen over de mogelijke financieel-
Crisisradar.
in uw organisatie na. We trainen gericht
economische gevolgen. Crises hebben ook een aantal gemeenschappelijke delers: ze komen
Tijdens de Crisismanagement (BHV)
onverwacht, de beslismomenten volgen elkaar
organisatietrainingen en -metingen komen
snel op, er is weinig tijd tot handelen, ze geven
onder andere de volgende aspecten aan bod:
stress en vormen altijd een bedreiging voor
>>
fasen in crisisbeheersing en -management
uw organisatie. Door alle mensen in alle lagen
>>
informatievergaring middels LOODS
van uw crisismanagement (BHV) organisatie
>>
risico-inschatting (korte en lange termijn)
structureel hierop voor te bereiden, is iedereen
>>
werken onder druk en omgaan met stress adhv het MPP
erop getraind om in voorkomende gevallen juist te handelen.
>>
inspelen op what-if scenario’s middels de de BowTie methode
De Crisisradar helpt u bij het proces
>>
beeldvorming – oordeelsvorming –
van beeldvorming, oordeelsvorming en
besluitvorming adhv de Crisisradar
besluitvorming. Daarnaast maakt u met de
>>
impactanalyse bron- en effectgebied
Crisisradar een inschatting van de impact
>>
taken en rollen CMT-leden
die de crisis op korte en lange termijn heeft,
>>
time management
zodat het CMT gericht acties kan ondernemen.
>>
aansturing van collega’s en hulpverleners
We introduceren daarnaast het door politie,
>>
dilemma’s (kiezen uit diverse slechte scenario’s)
brandweer en GHOR beproefde L.O.O.D.S. model
>>
mediacontact
(Locatie, Omstandigheden, Objecten, Deelnemers,
>>
te woord staan van belanghebbenden,
Slachtoffers) om tot de juiste acties en uitvoering
zoals de burgemeester
te komen. Voor een minutieuze risicoanalyse en
>>
crisiscommunicatie
het bepalen van what-if scenario’s maken wij
>>
debriefing, reflectie en evaluaties
gebruik van de BowTie methode.
binnen de nazorgfase
>>
verslaglegging middels plotter
>>
nazorg aan medewerkers, slachtoffers
en/of nabestaanden
Crisismanagement (BHV) organisatie
of de veiligheidsketen de gewenste uitwerking
oefeningen en evaluaties
heeft gehad. Bij een eindoefening betrekken
Om de drie jaar oefenen we samen met u het
we professionele acteurs en deskundige
complete (interne) noodplan, van niveau 1 tot en
observatoren. Indien mogelijk, kan de oefening
met 5. De scenario’s worden toegespitst op uw
ook worden begeleid door de lokale hulpdiensten
eigen organisatie, waarbij we leermomenten uit
(brandweer, ambulance, politie). Zij krijgen dan
het eerdere opleidingstraject laten terugkomen.
een eigen rol in een gesimuleerde GRIP 1 tot en
Zo toetsen we
met GRIP 4 situatie.
A. BEELDVORMING
Check feiten en aannames
4 3
B. OORDEELSVORMING
L.O.O.D.S.
1 ACTIES WIE WAT WAAR WANNEER WAARMEE HOE
2 WHAT-IF-SCENARIO’S MEEST REALISTISCH MEEST GEVAARLIJK DILEMMAKEUZE
2 UITVOERING SITRAPS LOGBOEK DOEL/EFFECT BEREIKT MENTAAL PRESTATIE PLAN
MIDDELEN, MENSEN, MOGELIJKHEDEN
3 RISICOANALYSE KANS (H/M/L) EFFECT (H/M/L) PRIORITEIT KORTE TERMIJN LANGE TERMIJN 1 ORGANISATIE 2 DIRECTE OMGEVING 3 LOKAAL | REGIONAAL 4 NATIONAAL | INTERNATIONAAL LOCATIE, OMSTANDIGHEDEN, OBJECTEN, DEELNEMERS, SLACHTOFFERS
C. BESLUITVORMING
1 INFORMATIE L.O.O.D.S. 1 T/M 4 BRONGEBIED EFFECTGEBIED BESTRIJDING:
2 1
Check feiten en aannames
4 SITUATIE VERANDERT HERSTART BEELDVORMING
3 CONTROLE SITUATIONAL AWARENESS TIMEMANAGEMENT COMMUNICATIE 4 SITUATIE VERANDERT HERSTART BEELDVORMING
Crisis Management Team (CMT)
Tijdens de opleiding leert het hoofd BHV de
Om een crisis het hoofd te bieden, is het
Arbeidsomstandighedenwet te integreren in de
essentieel om een krachtige crisismanagement
crisismanagement (BHV) organisatie.
(BHV)organisatie te hebben met een goed
De functie van hoofd BHV is een puur
getraind Crisis Management Team (CMT).
beleidsmatige.
De praktijk is helaas vaak anders. Medewerkers zijn zich er vaak onvoldoende van bewust dat
Crisiscoördinator
zelfs de kleinste organisatie in een grote crisis
De crisiscoördinator is eigenlijk de kapitein
kan belanden. Zonder een goede voorbereiding
tijdens een crisis of calamiteit. Hij fungeert als
kan die desastreuze gevolgen hebben. Die
schakel tussen het CMT en de operationele
situatie willen we graag voorkomen. We stellen
bestrijding. Als de crisis zo groot is dat er
daarom een competentieprofiel op van uw
door de regionale veiligheidsorganisaties
ideale CMT.
een Commando Plaats Incident (CoPI) wordt ingericht, staat de crisiscoördinator
We selecteren via een gericht assessment de
voortdurend in verbinding met zowel het CoPi
beste kandidaten en trainen hen aan de hand
als de civiele hulpverleningsorganisaties. Hij is
van uw crisismanagementteamplan.
degene met het totaaloverzicht en zorgt ervoor
We verzorgen onze CMT trainingen op vier
dat het CMT en de bestrijders constant van alle
niveaus: Beginner, Basis, Gevorderde en Expert.
ontwikkelingen op de hoogte zijn.
Als u het huidige niveau niet kunt inschatten, houden we een nulmeting. De trainingen
De crisiscoördinator is een functionaris die
variëren in omvang van 8 tot 16 uur en
op strategisch (effectgebied) en tactisch
bevatten onder andere tabletop-, simulatie- en
(brongebied) niveau zorgt voor aansturing
scenariotrainingen, desktop- en alarmerings-
en coördinatie. Hij of zij neemt zitting in het
oefeningen.
CMT of informeert het CMT, zodat tijdens de crisis de beschikbare informatie kan
Hoofd BHV
worden vertaald naar what-if scenario’s
Het hoofd BHV is verantwoordelijk voor de
en te nemen maatregelen. Het onder druk
implementatie van het beleid. Hij zorgt er
komen tot beeldvorming, oordeelsvorming
daarmee voor dat aan alle voorwaarden is
en besluitvorming, gericht op de bestrijding
voldaan om bij een plotselinge noodsituatie
en beheersing van de crisis, is een belangrijk
goed crisismanagement te kunnen voeren.
aandachtspunt.
Dat betekent dat hij wettelijke eisen vertaalt in concrete maatregelen, die voor alle betrokkenen
Tijdens de training leert de crisiscoördinator
helder zijn. Zo is hij verantwoordelijk
tijdens reële scenario’s feiten en aannames
voor het opzetten en beheren van de
te scheiden, informatie om te zetten in een
crisismanagement (BHV) organisatie, zorgt hij
gestructureerde risicoanalyse en what-if
dat alle medewerkers binnen deze organisatie
scenario’s en op te treden als liaison. We
voldoende zijn opgeleid en getraind en
behandelen zijn rol in de nazorgfase en
communiceert hij doorlopend met werkgever,
evaluatie en leren de crisiscoördinator om
ondernemingsraad, medewerkers en externe
zelf oefeningen te organiseren en zo het
betrokkenen (zoals professionele hulpdiensten).
veiligheidsbeleid te verbeteren.
De training crisiscoördinator is er op strategisch
reageren. Dankzij gerichte trainingen, afgestemd
niveau als Crisiscoördinator CMT en op tactisch/
op omstandigheden en situaties die zich in
operationeel niveau als Crisiscoördinator
uw organisatie kunnen voordoen, bereiden we
Repressie.
uw BHV’ers voor op alle denkbare scenario’s. Uiteraard bestaan de trainingen uit zowel theorie-
Ploegleider BHV
als praktijkgedeelten. De theorie bieden we
Ook al heeft u nog zulke goede BHV’ers op
desgewenst ook via e-learning aan.
de werkvloer rondlopen, in het geval van een calamiteit zijn orde, structuur en overzicht zeker
EHBO’ers
zo belangrijk. Hiervoor zorgt de ploegleider BHV.
Specifieke risico’s vergen bijzondere kennis,
Door het jaar heen beheert deze functionaris
kunde en vaardigheden. EHBO’ers zijn bekwamer
de benodigde materialen en zorgt ervoor dat
in het bieden van eerste hulp dan BHV’ers. Uit de
zijn mensen hun vaardigheden op peil houden.
RI&E met PvA moet blijken aan hoeveel EHBO’ers
Zijn ware kracht komt tot uiting op het moment
uw organisatie behoefte heeft. Het opnemen van
dat zich daadwerkelijk een noodsituatie
de aangestelde EHBO’ers wordt als onderdeel
aandient. Door de BHV’ers te instrueren en
opgenomen in de planvorming ‘materialen- en
hun werkzaamheden te coördineren, zorgt de
middelenbehoefte en opleidingen’.
ploegleider voor een effectieve bestrijding. Daarbij hoort ook een soepele samenwerking met andere
Ontruimer
hulpdiensten.
Om een ontruiming soepel te laten verlopen, worden vaak medewerkers aangesteld en
BHV’ers
getraind die de crisismanagement (BHV)
De aansturing tijdens een crisissituatie mag
organisatie bijstaan. Hierdoor wordt de
dan nog zo goed zijn, slagvaardig optreden is
werkdruk verdeeld en bovendien ontstaat er
alleen mogelijk als de BHV’ers goed zijn opgeleid
binnen de organisatie meer draagvlak voor
en getraind. Zij zijn degenen die binnen uw
crisismanagement. Ontruimers hebben deeltaken
organisatie weten hoe ze in noodgevallen moeten
die anders zijn toebedeeld aan de BHV’ers.
In het Crisismanagementhuis vindt u de juiste trainingen om naar een professionele Crisismanagement (BHV) organisatie te groeien.
CRISISMANAGEMENT OPLEIDINGSHUIS CRISIS MANAGEMENT TEAM
NIVEAU
DUUR
OPLEIDINGSNIVEAU
1
CRISIS MANAGEMENT (BHV) ORGANISATIE NULMETING
6
4 - 8 UUR
HBO
2
CRISIS MANAGEMENT (BHV) ORGANISATIE TRAININGEN
6
4 - 8 UUR
HBO
3
CRISIS MANAGEMENT (BHV) ORGANISATIE OEFENINGEN EN EVALUATIES
6
4 - 8 UUR
HBO
4
CRISIS MANAGEMENT TEAM NULMETING - BEGINNER - BASIS - GEVORDERD - EXPERT
5
4 - 60 UUR
5
HOOFD BEDRIJFSHULPVERLENING
4
8 - 40 UUR
Diploma
MBO 4 - HBO
6
CRISIS COORDINATOR REPRESSIE - CRISIS MANAGEMENT TEAM
3/4 - 4/5
8 - 24 UUR
Certificaat
MBO 4 - HBO
7
PLOEGLEIDER BHV
2
8 - 16 UUR
Diploma
MBO 4
8
BEDRIJFSHULPVERLENER
1
8 - 16 UUR
Diploma
Alle niveauʼs
9
EHBO-ER
1
8 - 12 UUR
Diploma
Alle niveauʼs
ONTRUIMER
1
4 UUR
Certificaat
Alle niveauʼs
10
HBO
Mentaal Prestatie Plan
5. Toetsen van uw gemaakte stappen
Bij een crisis krijgen werknemers te maken met
De stappen 1 tot en met 4 worden tijdens
stress en emotie. Daarom besteden wij tijdens
eindoefeningen getoetst op effectiviteit en
onze trainingen veel aandacht aan het presteren
doelmatigheid. Hiermee houden we de PDCA-
onder druk. Met behulp van het door ons
cyclus in stand om blijvend de crisismanagement
ontwikkelde Mentaal Prestatie Plan (MPP) leren
(BHV) organisatie te verbeteren.
we de deelnemers zes mentale vaardigheden aan die hen in staat stellen om in de meest hectische
Het effect
situaties toch helder te blijven nadenken.
Tijdens de crisismanagement advies-,
Centraal in het MPP staan het analyseren,
opleidings-, trainings- en coachingstrajecten
relativeren, denken, beslissen, reflecteren en
leren we de deelnemers en organisaties om zich
handelen vanuit het denkend brein (menselijk
zo goed mogelijk voor te bereiden op een crisis.
brein of neocortex) om zo de crisis vanuit de
Met gebruik van de Crisisradar, BowTie, LOODS
ratio te lijf te gaan en weg te blijven van emotie
en andere tools bieden we uw medewerkers
en stress. Het MPP is het perfecte stappenplan
houvast en structuur om onder druk te presteren
om stressvolle situaties als media-interviews,
en de juiste beslissing te nemen vanuit de ratio.
gesprekken met emotionele familieleden of
Daarnaast zorgen we voor eenduidigheid en
een bezoek van de burgemeester zelfverzekerd
structuur in het besluitvormingsproces.
tegemoet te treden.
MENTAAL PRESTATIE PLAN ZELFSCAN 1
Welke gedachte heb ik nu? (1 woord)
2 Wat is mijn gevoel? (1 woord)
BEWUSTWORDING
NA DE PRESTATIE DEBRIEF
IN WELK BREIN ZIT IK? DENKEND BREIN
GEVOELSREFLECTIE
3 Hoe hoog is mijn stress niveau? (0-10)
1
Hoe hoog is mijn stressniveau? (0-10)
2 Start met een rustige ademhaling.
MENTALE VOORBEREIDING
3 Wat is mijn gevoel? (1 woord) 1
4 Waar komt mijn gevoel vandaan?
Ik start met een rustige ademhaling (4 in – 4 uit)
5 Wat kan ik doen om dit gevoel te veranderen of te behouden?
2 Wat is mijn prestatiedoel? 3 Hoe ga ik dit doel bereiken?
PROCESEVALUATIE
4 Ik leg mijn aandacht op? 5 Ik laat me niet afleiden door? 6 Welke what-if scenario’s zie ik voor me?
1 EMOTIONEEL BREIN
7 Ik start met het positief visualiseren van mijn eigen handelen.
3 Wat ging er minder goed? 4 Wat zou ik de volgende keer anders doen?
8 Ik check mijn mindset of hij positief is.
5 Wat zijn mijn aanbevelingen,
9 Ik buig negatieve gedachten om naar positieve gedachten. 10 Ik blijf rustig ademen (4 in – 4 uit)
oplossingen of adviezen?
HOE HOOG IS MIJN STRESSNIVEAU?
CHECKLISTS 1 A = ALTIJD N = NAVRAGEN N = NOOIT A = AANNEMEN N = NIET I = INVULLEN V = VOOR E = EEN A = ANDER
Wat heb ik gedaan?
2 Wat ging er goed? REPTIELEN BREIN
2
3
4
rationeel GEVOELENS
5
6
emotioneel
7
8
9
10
primaire stress
(aanvinken)
NAZORG
VERSLAGLEGGING
1
1 melden
start BOB
2 prioriteren
2 first impression report
3 slachtofferhulp
3 final evaluation report
4 psychosociale zorg
4 terugkoppelen
5 imagoschade
5 aanpassen of verbeteren
6 communicatie
6 lessons learned
vreugde
blij
spijt
verdriet
hoop
haat
PRESTEREN
angst
wanhoop
schaamte
1
woede
verwijt
schuldgevoel
2 Ik blijf rustig doorademen (4 in – 4 uit)
verbazing
liefde
minachting
3 Ik blijf mijn energie managen.
afschuw
trots
verantwoordelijk
4 Ik houd focus op mijn doel.
bewondering
opgelucht
rust
5 Ik ga mijn prestatiedoel behalen.
jaloezie
tevreden
controle
Voor vragen kunt u altijd contact met ons opnemen
Good Work Personnel Development
Veiligheidscentrum Limburg B.V.
Binnenwei 8, 4854 KD Bavel, Noord-Brabant
Industriestraat 6, 6361 HD Nuth, Limburg
Tel +31(0)6 48 17 29 45 | info@good-work.nl
Tel +31 (0)45 524 82 80 | opleiding@veiligheidscentrumlimburg.nl
www.good-work.nl | twitter.com/goodworkpd
www.veiligheidscentrumlimburg.nl/cursuskalender
facebook.com/goodworkpd
twitter.com/vclimburg | facebook.com/vclimburg
TIJDENS DE PRESTATIE
Ik ga presteren met vertrouwen.
7 materiele schade 8 financiele schade
IS DE SITUATIE VERANDERD? START OPNIEUW MET DE ZELFSCAN!
Dankzij de mentale training zijn deelnemers in
5. Aandacht en hulp voor mensen die iets
staat om zich tijdens een crisissituatie op hun
ingrijpends hebben meegemaakt met het
eigen taak te focussen en gecontroleerd met
geheel van maatregelen gericht op terugkeer
emotie en spanning om te gaan.
naar een zoveel mogelijk normale situatie (nazorg).
De aangeboden mentale vaardigheden en crisistools bieden altijd uitkomst. Hiermee zijn uw
Dit zijn de vijf stappen die tijdens onze advies en
medewerkers in staat om de gevolgen van een
training cycli worden doorlopen.+ Met als doel het
crisis te minimaliseren en de organisatie door
voorkomen of bezweren van een crisis om de en
denoodsituatie heen te loodsen.
de gevolgen zo minimaal mogelijk te houden.
Veiligheidsketen 1. Het wegnemen van structurele oorzaken van
1>
onveiligheid (proactie).
PROACTIE
2. Voorkomen dat er problemen ontstaan door van tevoren in te grijpen (preventie). 3. Het treffen van alle voorbereidende maatregelen die nodig zijn voor repressie
5>
2>
NAZORG
PREVENTIE
en preventie (preparatie). 4. De bestrijding en hulpverlening in noodsituaties door inzet van interne en externe hulpverleningsdiensten (Repressie).
4>
REPRESSIE
3>
PREPARATIE
Veiligheidscentrum Limburg Het meest veelzijdige indoor trainingscomplex van Zuid Nederland >> Indoor trainingscomplex van 2100 m2
>> Centraal gelegen en goed bereikbaar via de A2
>> 2 indoor oefenbanen met vuur, rook en
>> 7 dagen per week beschikbaar zowel
blusmogelijkheden
>> Meerdere volledig ingerichte leslokalen
>> Parkeergelegenheid voor meer dan 100 auto’s
>> Unieke ontruimingszorgstraat ingericht met alle
met ingebouwde camera systemen
overdag als in de avonduren
>> 2 trainingszalen met meer dan 100 tot 200 m2
>> 2 kantines met luxe catering
voor grotere groepen tbv workshops, lezingen
ziekenhuis/zorg voorzieningen
>> Voor iedere branche realistisch ingerichte oefenruimtes
UNIEKE TRAIN IN VRAGE GEN N E E N U N OM IEK LOCAT E IE
Veiligheidscentrum Limburg
Good Work Personnel Development
Tel +31 (0)45 524 82 80 opleiding@veiligheidscentrumlimburg.nl www.veiligheidscentrumlimburg.nl/cursuskalender
Tel +31 (0)6 48172945 info@good-work.nl www.good-work.nl/crisismanagement
Erkend partner van: