G. Gazeta Powiatowa
str. 6
5 wrzeŚnia 2012
Kraśnik. W tym roku kraśnicki PSS obchodzi okrągły jubileusz swojego istnienia
Sto lat Powszechnej Spółdzielni Spożywców w Kraśniku Piękną kartę historii Kraśnika stanowią dzieje „Społem” Powszechnej Spółdzielni Spożywców. To jedna z najstarszych tego typu placówek na naszym terenie. W tym roku obchodzi właśnie 100 lat swego istnienia. Główne uroczystości jubileuszowe wieńczące wysiłek kilku pokoleń członków i pracowników, którzy swoją pracą i zaangażowaniem wpłynęli na dzisiejszy kształt i rozwój Spółdzielni jej władze zaplanowały na przyszły miesiąc. Dziś już jednak w skrócie przypominamy jej historię. Zapoczątkowało ją założenie w 1912 roku Spółdzielczego Stowarzyszenia Spożywców „Przyszłość”. Wśród wielu działaczy społecznych, którzy wyróżnili się jako organizatorzy stowarzyszenia należy wymienić m. in. ks. Józefa Kobylińskiego, Tomasza Kołtuna – ówczesnego burmistrza miasta Kraśnika, Stefana Czerwińskiego – aptekarza, czy Józefa Latosa – kierownika szkoły podstawowej.
Jest Spółdzielnia, jest pierwszy sklep Pierwszym prezesem zarządu został ks. Kobyliński, a kierownikiem pierwszego sklepu, który powstał na ul. Kościuszki został Kazimierz Marzan. Podczas I wojny światowej w 1916 r. w czasie przemarszu wojsk Spółdzielnia została ograbiona. Mimo to pod koniec 1917 r. powtórnie udało się uruchomić pierwszy sklep. Pod koniec 1922 r. na podstawie Ustawy Spółdzielczej z 1920 r. kraśnicką Spółdzielnię wpisano do rejestru handlowego Sądu Okręgowego w Lublinie, jako Spółdzielcze Stowarzyszenie Spożywców „Przyszłość” w Kraśniku z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości udziałów. W tym czasie liczba jej członków zaczęła systematycznie rosnąć. Kolejne lata, które przyniosły terror okupacji znacznie ograniczyły działalność gospodarczą Spółdzielni. Mimo wszystko je praca nie została zawieszona, a wręcz przeciwnie Spółdzielnia zwiększyła liczbę swych członków. W 1942 r. było ich już 718 osób. Bogate lata dla rozwoju Spółdzielni Po odzyskaniu niepodległości w 1945 r. nastąpił szybki rozwój Spółdzielni. Postały nowe placówki handlowe, wzrosło zatrudnienie, nabyto
- Przetrwaliśmy jednak te ciężkie czasy i mimo ciągle rosnącej konkurencji nadal istniejemy - mówi Danuta Guzy, prezes zarządu PSS „Przyszłość” w Kraśniku, która dodaje, że uczciwa i partnerska konkurencja jeszcze bardziej mobilizuje do działania. – Obecnie każda nasza placówka ma swoich klientów, których mimo wszystko udało się nam utrzymać. A to wszystko dzięki dobrej cenie, dobrej ofercie i dobrej jakości naszych produktów. Tego nadal będziemy się trzymać – mówi prezes Danuta Guzy.
Archiwalne zdjęcie sklepu PSS Społem nr 1.
nowe nieruchomości. Poza tym systematycznie wzrastała wartość obrotów ze sprzedaży detalicznej. W latach tzw. wzrostu potencjału gospodarczego Spółdzielnia poszerzyła zakres swoje działalności o gastronomię, masarnictwo i piekarnictwo. Prowadziła wówczas 35 sklepów, 9 kiosków, 7 zakładów produkcyjnych, 4 restauracje i zatrudniała około 400 pracowników. Ponadto prowadziła działalność społeczno-wychowawczą, a także działalność kulturalno-oświatową dla kobiet, dzieci i młodzieży. Słowem nie było w Kraśniku dziedziny życia, w której PSS nie miałoby czegoś ważnego do powiedzenia. Na początku lat 70-tych ówczesne władze Spółdzielni rozpoczęły budowę nowych sklepów. Efektem tego w 1976 r. oddano do użytku dwa największe obiekty: „Supersam” na ul. Sikorskiego oraz Spółdzielczy Dom Handlowy na Placu Wolności, którego piętro decyzją władz odebrano i przekazano Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu Handlu Wewnętrznego (WPHW). Dopiero po wielu starciach i interwencjach na początku 1986 r. pomieszczenia te wróciły do „Społem”.
Powstało Społem, czyli …
Lata 80-te przyniosły ze sobą przemiany historyczne, które wpłynęły również na historię Spółdzielni. Nową uchwałą podjętą 14 listopada 1982 r. zgonie z ustawą „Prawo Spółdzielcze” z dnia 16 września 1982 r. powstała Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Przyszłość” w Kraśniku. Zatwierdzono wówczas jej nowy statut, regulamin Rady Nadzorczej oraz główne kierunki działalności. Druga dekada lat 80-tych to jeszcze okres intensywnego rozwoju gospodarczego kraśnickiego PSS. Pod koniec 1988 r. Spółdzielnia była w posiadaniu 36 skle-
pów, 36 zakładów gastronomii otwartej i zamkniętej, 6 zakładów produkcyjnych w tym: 3
Spółdzielnia dziś
Dziś w roku jubileuszu 100-lecia „Społem” PSS w Kra-
wym. Działalność produkcyjna natomiast prowadzona jest w dwóch zakładach produkcyjnych: Zakład Piekarsko-Ciastkarski na ul. Kolejowej oraz Piekarnia Osiedlowa „Rogalik” na ul. Kasprowicza. - W swej 100-letniej historii „Społem” poddawane było licznym reorganizacjom sprzecznym z ideą spółdzielczości. Mimo tych przeciwności jednak przetrwało – mówi prezes Guzy. - Dlatego my dzisiaj, jako to pokolenie, ten zarząd, który w czasie tego jubileuszu pracuje poczuwamy się do obowiązku, by lokalnej społeczności pokazać nasza dorobek – dodaje. Toteż zarząd Spółdzielni na 18 października zaplanował uroczystą Galę, na którą zaproszone zostaną lokalne władze samorządowe, władze krajowego związku „Społem” i prezesi PSS-ów z całej Lubelszczyzny, przedstawiciele lokalnych firm i instytucji z którymi Spółdzielnia na co dzień współpracuje. - Podczas tych uroczystości wręczone zostaną odznaczenia dla naszych działaczy i pracowników – informuje prezes kraśnickiego „Społem” – Otrzyma je około 70 osób zasłużonych zarówno dla społem, jaki i dla spółdzielczości – dodaje.
Przyszłość Spółdzielni?
Swój sukces Spółdzielnia zawdzięcza pracy wielu pokoleń pracowników.
piekarni, ciastkarni, masarni i wytwórni wód gazowanych i rozlewni piwa oraz 10 punktów usługowych, a zatrudniała 614 pracowników.
śniku zrzesza 718 członków i w chwili obecnej zatrudnia około 120 osób. Na jej podstawową
Czy będzie obchodziła kolejny taki jubileusz? Obecna prezes zarządu Danuta Guzy marzy już o kolejnym stuleciu, choć dodaje, że sama tego nie doczeka. - W najbliższej przyszłości będziemy nadal starali się nadążyć z pomysłami i działać tak, by dostosowywać się do potrzeb rynku i naszych klientów – mówi prezes lokal-
Spółdzielczy kryzys
Z początkiem lat 90-tych zaszły ogromne zmiany w funkcjonowaniu państwa, a w konsekwencji tego również w Spółdzielni. W życie weszła „Ustawa o Wolności Gospodarczej” i rozpoczęła się prywatyzacja gospodarki, a w tym przede wszystkim handlu. Kraśnicki „Społem” podobnie, jak i inne PSS-y straciła wiele placówek handlowych prowadzonych w lokalach dzierżawionych. Zlikwidowano również zakłady gastronomiczne, wytwórnię wód gazowanych i rozlewnię piwa oraz ośrodek „Praktyczna Pani”. Z tej przyczyny wielu pracowników straciło pracę. Koniec lat 90-tych to trudne lata dla Spółdzielni, bowiem w tym czasie na nasz teren wkroczyły zagraniczne sieci wielkopowierzchniowe, które zagroziły nie tylko kraśnickiej spółdzielni, ale także pozostałym lokalnym przedsiębiorcom.
Archiwalne zdjęcie budynku PSS Społem w którym mieściła się m.in. jadłodajnia. Dzielnica Fabryczna, obecnie al. Niepodległości.
działalność składa się handel i produkcja. Ponadto uzupełniająco prowadzony jest wynajem obiektów, lokali i powierzchni handlowych w niektórych placówkach. Sieć handlowa Społem w Kraśniku obejmuje dziś 12 sklepów, które funkcjonują w systemie samoobsługo-
nego „Społem”. - Jeszcze 10 lat temu w spółdzielni było bardzo ciężko, teraz jednak udało się to wszystko odbudować. Mamy się ekonomicznie dobrze, sklepy są rentowne, produkcja którą prowadzimy w dwóch zakładach jest zyskowna. I oby było tak dalej – kończy prezes. JC