Secundaria unitate 2 eu by Fundación Gizagune

UNI TATEDI DAKTI KOA I

UNI DADESDI DACTI CAS

menu nagus i a UNI TATEDI DAKTI KOA

1 .BI ZI TZARAKO TREBETASUNAK

2. 1 .ELKARTASUNA

2. 3.I NGURUMENA

2. 2.ERRESP ETUA

2. 4.LANKI DETZA

1 . 1 .KOMUNI KAZI OMODUAK

1 . 3.ASERTI BI TATEA

1 . 2.EMOZI OAK ADI ERAZTEA

1 . 4.AUTOESTI MUA

2.BALI OETAN HEZTEA

3. 1 .GATAZKAREN KONTZEP TUA 3. 2.GATAZKAK I DENTI FI KATZEA ETA HORI EIEKI TEA

3.GATAZKEN TRATAMENDUA

3. 3.I NTERESAK ETA J ARRERAK 3. 4.GATAZKAREN AURREKO ERANTZUNMOTAK

menu nagus i a UNI TATEDI DAKTI KOA

4. 1 .BERDI NTASUNA

4. 3.GENEROAROLAK

4. 2.ASKATASUNA

4. 4.GI ZARTEESKUBI DEAK

5.KULTURARTEKOTASUNA

4.GI ZA ESKUBI DEETAN HEZTEA

5. 1 .ESTEREOTI P OAK

5. 3.BELAUNALDI EN ARTEKO KOMUNI KAZI OA

5. 2.BESTE KULTURETARAHURBI LTZEA

5. 4.GI ZA TALDEAK

A. 1 .P OLI ZI AREN FUNTZI OAK

A. 2.I NDARKERI AREN BERAREN ETA I NDARKERI AREN ERABI LERAREN I NGURUAN HAUSNARKETA EGI N

ERANSKI NA.UDALTZAI NGOA

1 . 1 .KOMUNI KAZI OMODUAK

1 . 1 . 1 .BEHAR BEZALA ENTZUN DELAKO EGI AZTAP ENA

1 . 1 . 2.KOMUNI KAZI OOZTOP OAK

m enu NA GUSI A

1 . 2.EMOZI OAK ADI ERAZTEA

1 . 2. 1 .P OSI TI BOAN

1 . 2. 2.EMOZI OEN ARGAZKI AK EGI TEN

m enu NA GUSI A

1 . 3.ASERTI BI TATEA

1 . 3. 1 .NOLA EXI J I TU NAHIDUDANA BESTE ALDEA GOGAI TU GABE

1 . 3. 2.BEGI RATU ALA EP AI TU

m enu NA GUSI A

1 . 4.AUTOESTI MUA

1 . 4. 1 .AUTOKONTZEP TUA

1 . 4. 2.GURE NORTASUNA OSATZEN DUTE ELEMENTUAK

m enu NA GUSI A

2. 1 .ELKARTASUNA

2. 1 . 1 .ARRAZOISOLI DARI OAK ETA EZ SOLI DARI OAK

2. 1 . 2.NORBERAREN I STORI OA

m enu NA GUSI A

2. 2.ERRESP ETUA

2. 2. 1 .TALDEP RESI OA

2. 2. 2.DENA DAGOKI ON TOKI AN

m enu NA GUSI A

2. 3.I NGURUMENA

2. 3. 1 .“ P URI P URI AN DAGOEN GAI A:I NGURUMENA”

2. 3. 2.BI OERREGAI AK: EGI AZKO I RTENBI DEA KLI MAALDAKETAREN AURREAN

m enu NA GUSI A

2. 4.LANKI DETZA

2. 4. 1 .I STORI A BI RMOLDATZEN

2. 4. 2.ZERGATI K ZEHARKATU BAKARRI KI BAI A?

m enu NA GUSI A

3. 1 .GATAZKAREN KONTZEP TUA

3. 1 . 1 .ADI ERAZP EN ASKEA

3. 1 . 2.GATAZKAREN ELEMENTUAK

m enu NA GUSI A

3. 2.GATAZKAK I DENTI FI KATZEA ETA HORI EIEKI TEA

3. 2. 1 .HI RU TXANDEN METODOA

3. 2. 2.EZTABAI DA ALA ELKARRI ZKETA?

m enu NA GUSI A

3. 3.I NTERESAK ETA J ARRERAK

3. 3. 1 .MUSKI ZERA ALA SOP ELARA?

3. 3. 2.I NTERES KOMUNAK

m enu NA GUSI A

3. 4.GATAZKAREN AURREKO ERANTZUNMOTAK

3. 4. 1 . NOLA J OKATZEN DUGU EGOERA ZAI LEN AURREA?

3. 4. 2.GATAZKAREN AURREKO BOST ERANTZUNMOTAK

m enu NA GUSI A

4. 1 .BERDI NTASUNA

4. 1 . 1 .GENEROBERDI NTASUNA

4. 1 . 2.“ GLOBOSALTZAI LEA”

m enu na gusi a

4. 2.ASKATASUNA

4. 2. 1 .ADI ERAZP ENASKATASUNA

4. 2. 2.GURE ASKATASUNA MUGATZEN

m enu NA GUSI A

4. 3.GENEREOAROLAK

4. 3. 1 .J ON ETA J ONEREN I STORI A

4. 3. 2.EMAKUMEEN ETA GI ZONEN ARTEKO SOLDATAALDEA

m enu NA GUSI A

4. 4.GI ZARTEESKUBI DEAK

4. 4. 1 .DUI NTASUNEZ LAN EGI TEKO ESKUBI DEA

4. 4. 2.GI ZA GARAP ENAREN I NDI ZEA

m enu na gusi a

5. 1 .ESTEREOTI P OAK

5. 1 . 1 .AURREI RI TZI AK BI ZI TZEN

5. 1 . 2.I NMI GRAZI OAREN TRATAMENDUA HEDABI DEETAN

m enu na gusi a

5. 2.BESTE KULTURETARA HURBI LTZEA

5. 2. 1 .MUSI KA AFRI KARRA

5. 2. 2.I J I TOKULTURARIHURBI LTZEA

m enu na gusi a

5. 3.BELAUNALDI EN ARTEKO KOMUNI KAZI OA

5. 3. 1 .AMAMAREN P ARRANDAK

5. 3. 2.NOLA BI ZIDI RA GURE NAGUSI AK?

m enu na gusi a

5. 4.GI ZATALDEAK

5. 4. 1 .GELA BARRUKO GI ZA TALDEAK

5. 4. 2.GORDELEKU ALDAKETA

m enu na gusi a

ERANSKI NA.UDALTZAI NGOA

A. 1 .P OLI ZI AREN FUNTZI OAK

A. 2.I NDARKERI AREN BERAREN ETA I NDARKERI AREN ERABI LERAREN I NGURUAN HAUSNARKETA EGI N

m enu NA GUSI A

1 . 1 . 1 .BEHAR BEZALA ENTZUN DELAKO EGI AZTAP ENA HELBURUAK Ent zut eakt i boasust at ukoduent ekni ka sor t zea. Par af r aseat zeni kast eaet aegi azko egoer et anapl i kat uahali zat ea. I kasl eeigat azkeibeharbezal aaur r e egi t ekot r esnet akobathel ar azt ea. Enpat i asust at zea.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

GARAP ENA Hast eko,i kasl eakpar af r aseat zeazer t andat zanazal dukodu.Ondor engo i nf or mazi oabal i agar r i ai zandai t ekehor r et ar ako: Par af r aseat zea,f unt sean,bat en bat ek esat en duena ent zun et a ul er t u dugunageur ehi t zeki ner r epi kat zeandat za. Par af r aseat zea ber ezi kii nt er esgar r i ai zan dai t eke,beharbezal a ul er t u dugul azi ur t at unahiduguneanet abest eper t sonakhel ar azinahiduena egokii nt er pr et at zekoar r i skuadut enegoer et an.Par af r aseat zear ent ekni ka er abi l i ahal i zangodugu,hal aber ,“ ger t at ut akoakal deekemat endi et enbal or azi onegat i bor i kgabedeskr i bat zen”sai at zeandat za,“ hor r el aar azoar en per t zepzi oezber di naahal bi det zenbai t a”1.

Zei negoer at anger t at zendapr obet xugar r i apar af r aseat zea? Bat enbatosohaser r edagoeneanet al asai t zeaet aesanduenazhausnar t zeanahidugunean.

Per t sonar i ,ger t akar i enet aber ei nt er pr et azi oedoemozi oenar t ean ber ei zt enl agundunahidi ogunean.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut ukobisai o.

Bat enbat ekbest eper t sonakgogai tdi t zakeenzer bai tesat enduenean.

Beharbezal aul er t udugul azi ur t at unahidugunean.

Hi t zegi t enar idenper t sonar igur ei nt er esaet aul er t zendugul aj aki nar azinahidi ogunean.

BI BLI OGRAFI A 1.Escol adeCul t ur adePau,Pr ogr ama deeducaci ónpar al aPaz. ht t p: / / escol apau. uab. cat / cast / convi enci a / i ndex. ht m

Or dur aar t eesandakoal abur bi l duedoel kar r i zket azent r at unahidugunean.

m enu NA GUSI A

1 . 1 . 1 .BEHAR BEZALA ENTZUN DELAKO EGI AZTAP ENA GARAP ENA Nol apar af r aseat ubehardugu?Par af r aseat zer akoan,kont uani zanbehar r ekohai nbatahol kudago: Ezemanzur ei r i t zi a. er ei zt uger t aer aket ahor i ekper t sonabakoi t zar enganer agi t endi t uzt enemozi oak. iB ai hest ut er mi nonegat i boaket asal at zai l eak. iS i l at ual deakl asai t zenl agundezaket enesaer ak,al deekber enj ar r er eni ngur uanhausnar t zear enal deegi nez. iB zmozt ubest eper t sonahi t zegi t enar idenbi t ar t ean. iE zi nt er pr et at uesannahii zanduena,zer bai tar gigel di t uezbadagal det uegi t enda,et aezondor i ozt at u. iE i

Ondor en,hi r uki dekot al det anj ar r i kodi r ai kasl eaket apar af r aseat zear ent ekni kal andubehar kodut e.Bakoi t zakdagoki oni st or i o batpent sat ubehar koduet agai ner akot al deki deeikont at ubehar kodi e.Best eper t sonabat ekpar af r aseat uegi ngoduet ahi r ugar r enakpar af r aseat zeaazt er t ukodu. Ondor en,bi i st or i opr oposat ukodi r aet apar af r aseat zeenhai nbatadi bi dej ar r i kodi r a.Hel bur ua:i r akasl eaki st or i oakkont at uahal a, i kasl ebakoi t zakhor i ekpar af r aseat zea. Adi bi deak: 1)Mar t i n:â&#x20AC;&#x153; Sut annago!At zoapar kal ekuanut zinuenaut oakl aser aj oat eko,et ai t zul ini nt zenean,bat enbat ekaut oaer amat ean ni r ear i kol pebatemanet aar gi aapur t uzi dan.Gai ner a,ohar r i kut zi gabeal deegi nzuen.Hor i aur pegi a!Zeregi ngodutor ai n,asegur uar ihonenber r ieman,ni kneukor dai ndu?.Egi aesan,ezdutdagozki oner ant zuki zunakber eegi t enezdi t uenj endeaj asat en. Azkenf i nean,di r ukont uabai noezda,badaki tezdel ahor r enbest er ako,bai nahaser r et uegi t ennauj endeahai nber ekoi ai zat eak et aber ebur uazbai noezar dur at zeak. â&#x20AC;? PARAFRASEATZEA:Ongiul er t ubadi zut ,bat enbat ekkol pebatemandi zuaut oanet aar gi aapur t udi zu.Haser r ezaudeber e bur uai dent i f i kat zeagust at ukozi t zai zul ako,egoer aebat ziahali zat eko.

m enu na gusi a

1 . 1 . 1 .BEHAR BEZALA ENTZUN DELAKO EGI AZTAP ENA GARAP ENA 2)I r ene:“ Asper t ut anagopi suki deez,j asangai t zdaude.Ezdut e et xekoezeregi nnahi ,ondopasat zeazbai noezdut epent sat zen. Lehen er ei r t et en gi nen,bai na l asai ago.Or ai n,er ot u di r el a emat en du.Jaki na,or ai n bur ua ber ot u di en “ l agunt xo”ber r i a dut e,et aezdut eezi kast en,ezezeregi t en.Egoer aezda,j ada, l ehen bezal akoa,et aj aki na,“ ber ezi a”ninai z,neu nai zel ako gauzakesat endi zki ena. . .Gai ner a,neskahor iezzai tbat er egust at zen,l ot sagut xiduel aust edut ,et ai nor kj asat enezduenez, ber ai ez apr obet xat zen del akoan nago.Bai na nor bai taur ki t u ahal aezdi ej ar amoni kegi ngoet a,or duanbai ,or duanni gana et or r i kodi r aber r i zer enegar r ezet adamut uz,ezagut zendugu el kar ,bai na! ” PARAFRASEATZEA:Ondoul er t ubadi zutkezkat ut azaudepi suki -

deez,l agundunahidi ezu,bai naber ai ekzugandi kur r undudi r el a sent i t zenduzuet abakar r i ksent i t zenzar a.

Di nami kansakondunahii zanezger o,hi r ukot al deet anj ar r iet a par af r aseat zear en t ekni ka l ant zeko pr oposa daki eke i kasl eei . Bakoi t zakdagoki oni st or i obatpent sat ubehar koduet agai ner ako t al deki deeikont at ubehar kodi e.Best eper t sonabat ekpar af r aseat uegi ngoduet ahi r ugar r enakpar af r aseat zeaazt er t ukodu.

m enu na gusi a

EBALUAZI OA Nol asent i t udi r apar af r aseat zer akoan?,et aber ai ek esandakoapar af r aseat udut enean?,ul er t udi t uzt el a sent i t udut e? Er abi l gar r i ai r udi t uzai zuet ekni kahau?Egi azkozei n egoer at aner abi lzenezaket el aust eduzue? Bi zi t zako zei n egoer at an i r udi t zen zai zue zai l en par af r aseat zea? Par af r aseat u behari zan duzuen per t sona nahi ko mi ndut aedohaser r ezegoenean,nabar i t ualduzue par af r aseat uondor enber eer r eakzi oaal dat udel a?

1 . 1 . 2.KOMUNI KAZI OOZTOP OAK HELBURUAK Per t sonenar t ekokomuni kazi oagal ar azt endut enozt opoper t sonalezber di nakezagut zea. Ozt opohauener agi l eaket aondor i oak azt er t zea. Komuni kazi ohobear enal deegi t en dut enj ar r er eni ngur uanhausnar t zea.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

GARAP ENA Komuni kazi oandaudenozt opoezber di nakazal dukodi zki ei r akasl eaki kasl eei .Bat et i k,ozt opo per t sonal ak daude:aur r ei r i t zi ak,ant si et at ea edo emozi okar ga,er abi l t zendugunhi zker a,or okor t zeak,i r i t ziet abal or azi oak, er ant zuki zunaukat zea,er abi l t zendenahot sar ent onua,bol umena.Badi r a, hal aber ,i ngur umenozt opoaker e:zar at ak,er emua( al t zar i ekel kari kust ea gal ar azdezaket eedoespazi oper t sonal ahardezaket e. . . ) ;Azkeni k,gi zar t eozt opoakdaude:har t ubehardugunr ol a,est at usa. . . Bakoi t zakgehi ener r epi kat zendi t uenkomuni kazi oozt opoezmi nut ubat zuet anhausnar t zeandat zadi nami ka.Guzt i enar t eanbatauker at ukodu,et a hor r eni ngur uangar at ukodaar i ket a.Ondor en,i kasl eguzt i akbibi r i bi l et an kokat ukodi r a,bat abest ear enbar r uanegongodel a,gel aki deguzt i ak,bi kot eka,aur r ezaur r eegondai t ezen.Jar r ai an,bi kot ebakoi t zanahiduenazhi t z egi t enhasi koda,ozt opoahandi t uz( adi bi dez:hi t zegi t enar i denar i hi t zakendukodi ol aauker at uduenak,et engabeegi ngodu;i aezul er t zekobezai n azkarhi t zegi t eaer abakiduenak,osoosoazkarhi t zegi ngodu. . . ) .Par ebat mi nut uzhor r el aegonondor en,bar r ukozi r kul uakeskui nal der ant zegi ngodu, et a kanpoal dekoak,ber r i z,ezker r er ant z,et a di nami ka er r epi kat uko da hur r engogel aki dear eki n. I kaski deguzt i eki nhi t zegi net aaur ki t ukodi t ugunozt opoezber di nakpr obat zeandat za.

m enu na gusi a

1 . 1 . 2.KOMUNI KAZI OOZTOP OAK

EBALUAZI OA Nol asent i t uzi r en? Zer eki negi ndut et opoel kar r i zket et an? Zer gat i kdi r aozt opo? Nol aer agi t endi ot eozt opoekal deenar t ekokomuni kazi oar i ? Ust eduzuei kusidi t ugunozt opohauekzueneguner okoezt abai daet a el kar r i zket et aner eohi koakdi r el a?Sai at uzuenpor t aer azi nt zot asunez azt er t zen. Zei nondor i oi zat endi t u? Komuni kazi oar enozt opoezj abet uondor en,komuni kazi oar enal de egi t enduenar ibur uzhausnar t ubehar kodut e.( ar gi t asunamezuet an, koher ent zi aahozkoadenet aezdenkomuni kazi oar enar t ean,ezebal uat zea,sent i menduakezadi er azt ea,aser t i bot asuna,ar r et azent zut ea, ar gi t zekogal der akâ&#x20AC;Ś)

m enu na gusi a

1 . 2. 1 .P OSI TI BOAN HELBURUAK Emozi oakadi er azt eni kast ea. Emozi ozkohi zker aer abi l t zea. Emozi oen el kar t r uke at segi ngar r i ar i bi deemat ea.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

GARAP ENA Di nami kabeharbezal aat er adadi n,posi t i boanpent sat zekoahal egi nakegi t eak duengar r ant zi aadi er azt endi ei r akasl eaki kasl eei . Gel akoi kasl eeki kaski deguzt i ensent i menduadi er azpenaj asokodut e.Guzt i ekgai ner akogel aki deeiesannahidi et enposi t i boadenzer bai t et anpent sat u behar kodut e.Esal dihauekposi t i boan,l ehenper t sonanet ahonel ai dat zi ko di r a:“ . . .sent i t zennai z” ,“ . . .gust at zenzai t ” ,. . . I kasl ebakoi t zakber ei zenai dat zi koduor r ibat ean,et agai ner akogel aki deei pasat ukodi eber ar ibur uzzer bai tposi t i boai dat zdezat en.Bakoi t zakper t sona hor r eni ngur uanzer bai tposi t i boai dat ziondor en,or r i ar enzent i met r obat zuk t ol est ukodi t u,gai ner akoi kaski deeki dat ziduenaezi kust eko.Guzt i ekt ol est u ondor en,abani kobati zangodaor r i a.

EBALUAZI OA Nol asent i t uzi r engel aki deenl audor i oakj asot zean? EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

Zeregi t enzai guer r azagol audor i oakj asoal aadi er azt ea?Zer gat i k? Nol aapl i kadaki okeesper i ent zi ahauf ami l i abi zi t zar i ,l agunt al dear i ?Nol abi zi di t uzt el audor i ohauekbi zi t zakoar l ohor i et an? Hausnar t uguzt i enar t eanzer gat i kegi t enzai gunzai l agol audor i oakj asot zea, kr i t i kakbai no.

m enu na gusi a

1 . 2. 2.EMOZI OEN ARGAZKI AK EGI TEN 1 HELBURUAK Emozi oakhi t zegi ngabeadi er azt en i kast ea. Emozi oezber di nenesanahi azehazt ensai at zea. Adi er azt er akoan,hi t zi kgabeko komuni kazi oakduengar r ant zi ar en i ngur uanhausnar t zea.

MATERI ALAK Hai nbatar gazki kamer a.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

BI BLI OGRAFI A 1.Honet anoi nar r i t ut a:Novar a,D.et aPasser i ni ,E ( 2005)Educaci 贸nSoci oaf ect i va. 150act i vi dadespar aconocer se,comuni car seyapr enderdel osconf l i ct os. Madr i l :Nar cea.

GARAP ENA Gel aki deak3,4edo5t al det anbanat zendi r a,di t ugunar gazki kamer en ar aber a. Tal de bakoi t zean emozi o ezber di nen ar gazki ak egi n behar ko di t uzt e. Hor r et ar ako,banakakozei nt al dekoar gazki akegi nahaldi t uzt e,auker at ut akoemozi oakahal i ket ahober eni r udi kat zensai at uz.Hor r et ar ako,sar r i t an,hobei zangodagor put zosoar enar gazki aegi t ea,per t sonahor i ekhel ar azinahidi gut enemozi oar ibur uzkoi nf or mazi ogehi agoi zat eko. Tal de bakoi t zakzazpiedo zor t ziemozi oi r udi kat zea gomendat zen da, ber ai ekauker at zendi t uzt enak.Honel akoaki zandai t ezke:poza,nahi gabea,l ot sa,haser r ea,mai t asuna,bel dur r a,har r i dur a,ur dur i t asuna,mi r espena,amor r ua,axol agabeker i a,f r ust r azi oa,konf i ant za,gogobet et asuna, mi na,at sekabea,et si pena,et ab. Ondor en,ar gazki aker r ebel at u edo or denagai l ur a pasat uko di r a.Tal de bakoi t zakar gazki akazt er t uet aadi er azinahizenemozi obakoi t zanol a i r udi kat udener abaki kodu.Hor r el a,emozi obakoi t zaondoeni r udi kat zen duenaauker at ukodu. Jar r ai an,t al debakoi t zakauker at ut akoar gazki aker akut si kodi zki egai ner ako gel aki deeiet a,gai ka edo emozi oen ar aber a,best et al dekoeneki n al der at ukodi t uzt e( t al debat ekbai nogehi agokemozi ober ar enar gazki a egi nduenean) .

m enu na gusi a

1 . 2. 2.EMOZI OEN ARGAZKI AK EGI TEN 1

EBALUAZI OA Er r azegi nalzai zueemozi ohor i ekadi er aziet aber ei zt ea?Zer nol ako emozi oakzi r ener r azagoaki nt er pr et at zenedohaut emat en? Er r azegi nalzai zuegai ner akoekadi er azinahizi t uzt enemozi oakasmat zea?Zerdel aet a? Nol aust eduzueadi er azt endi t ugul ahobet ogur eemozi oak?( ahoz,hi t z egi ngabe. . . ) Zer t anj ar t zenduzuear r et ar i khandi enabat enbat eki nhi t zegi t enduzuenean?

m enu na gusi a

1 . 3. 1 .NOLA EXI J I TU NAHIDUDANA BESTE ALDEA GOGAI TU GABE HELBURUAK Hi r upor t aer amot ak( pasi boa,aser t zi ozkoaet aol dar kor r a)et aber en ezaugar r i akezagut zea. Por t aer amot abakoi t zar idagozki on abant ai l aet adesabant ai l eibur uz hausnar t zea. Azt er t uzei negoer at aner abi l t zen dugunpor t aer amot abakoi t zaet a zer gat i k.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

GARAP ENA I r akasl eakhi r upor t aer amot akzei nt zukdi r enazal dukodi ei kasl eei ,hot s: pasi boa,aser t zi ozkoaet aol dar kor r a. Duengar r ant zi agat i k,f i t xahaul ehenhezkunt zakol ehenzi kl okouni t at e di dakt i koet aner el ant zenda. Por t aer apasi boa:Ukoegi t enzai oegi azkosent i menduak,emozi oakedo i r i t zi akzuzeneanet aar gi adi er azt ear i ,et aal di ber ean,gai ner akoei nor ber e eki nt zaker abakiet azuzent zenuzt enzai e.Nor ber ar ennahi akgar r ant zi azgabet uzeskubi deper t sonal akur r at zendi r a,et agai ner akoper t sonekezdi t uzt e gur e sent i menduaket ai r i t zi akul er t uko.Por t aer a hau, sar r i t an,ezt abai dabatgal ar azt ekonahi ar enondor i oda. Por t aer aol dar kor r a:Por t aer ahoneki n,per t sonakzuzenzuzeneandef endat zendi t uber eeskubi deak,bai naezdi t uber esent i menduaket ai dei ak beharbezal aadi er azt en,gai ner akoeneskubi deakur r at uz.Por t aer ahau emat enda,ber ezi ki ,per t sonekhel bur unagusi t zatâ&#x20AC;&#x153; i r abazt eaâ&#x20AC;?dut enean, et aezhor r enbest eel karul er t zeaedogat azkakkonpont zea. Aser t zi ozko por t aer a: Por t aer a honeki n, per t sonak ber e eskubi deak babest endi t ugai ner akoeneskubi deakur r at ugabe. Aser t zi ozkopor t aer a, nor ber ar ensent i mendu,si nesmenet ai r i t zi enadi er azpenegoki ,zuzen et azi nt zoada.

m enu na gusi a

1 . 3. 1 .NOLA EXI J I TU NAHIDUDANA BESTE ALDEA GOGAI TU GABE GARAP ENA

m enu na gusi a

1 . 3. 1 .NOLA EXI J I TU NAHIDUDANA BESTE ALDEA GOGAI TU GABE

EBALUAZI OA Adi bi deani kusiduguzer nol akoel ement ueker amanahalgai t uzt enj okabi de edopor t aer apasi boa( l ot sa,gut azesat endut enar enbel dur r a)i zat er a.Zei n best ear r azoiot ut zenzai zki zuehonel aj okat zeko?Zei negoer at anj okat zen duzuehor r el a? Er ant zungal der aber ber eipor t aer aol dar kor r ar enbi dez. Zer nol akoondor i oaki zandi t zakepor t aer amot abakoi t zakt ar t ekoper t sona bakoi t zar engan,hor i enar t ekoer l azi or akoet agat azkaber aebal uat zeko? Zuenust ez,hi r upor t aer et at i kzei ner abi l t zenduzuesar r i ago?Zei negoer at anj okat zenduzueer abat er aedobest er a?( Adi bi dez,zei ngai r enaur r ean, zeper t soneki n,et ab. )Zer gat i k?

m enu na gusi a

1 . 3. 2.BEGI RATU ALA EP AI TU? HELBURUAK

GARAP ENA

Azt er t uer abi l iohidugunkomuni kazi omodua. Hausnar t ui r i t zi et anoi nar r i t ut akokomuni kazi oar enondor i oeibur uz. Sai at ui kasl eakohar t ar azt enbehaket an oi nar r i t ut ako komuni kazi oa aser t i boagoai zat endel aet aegonezi nt xi ki agoa sor t zenduel a.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

m enu na gusi a

1 . 3. 2.BEGI RATU ALA EP AI TU?

EBALUAZI OA Er r azegi nzai zuegauzaber ai r i t zi r i kemangabeesat ea?Gauzai zango zi nat eket egauzaber abehaket ar eni kuspegi t i khel ar azt eko? Zuenabur uz,or okor r ean,gur ei r i t zi aemanet ahonel aor okor t zekoj oer a dugu?Zueni r i t zi z,zei negoer at anegi t endugu? Zuenust ez,zei nondor i odi t ukomuni kazi or akomodubat er aedobest er a adi er azt eak?Zei ni zandai t eke,zueni r i t zi z,er agi nkor r ena?Zei nunet an? Nol aer ant zut endugugur ebur uaepai t ut asent i t zendugunean?

m enu na gusi a

1 . 4. 1 .AUTOKONTZEP TUA HELBURUAK I kasl eekber enbur uazdut eni r udi a i ndar t zea. Nor ber ar enal der diposi t i boet anegat i boeni ngur uanhausnar t zea,aut oest i muaer ai ki t zeko. Nor ber ar enal der diposi t i boet anegat i boakbal or at zeaet agai ner akoenak er r espet at zea.

MATERI ALAK

GARAP ENA Bakoi t zakber ebur uazhausnar t ubehar koduet apaperbat eani dat zi ,bat et i k, al der diposi t i boak,hal anol a:biezaugar r if i si ko,nor t asunar enbinol akot asun et anor ber akat segi ndi t uenber ebigai t asun.Et abest et i k,hor r enbest eat segi n ezdi t uenber el aual der di .Ger o,bi kot ekaj ar r iet ai dat zi t akoael kar t r ukat uko dut e. Kont uan i zanda gur e bur uar en i ngur uan gauza onezpent sat zea kost at zen zai gul a,i r akasl eakhai nbatnol akot asunbot at zer aani madi t zakei kasl eak,hal a nol a:gogot sua,zi nt zoa,ser i oa,azkar r a,at segi na. . . Gar r ant zi t sua da azpi mar r at zea i npor t ant ea del a best eak nor ber az esat en duenaonar t zea,i kaski deakadi er azt enduenazi nor kbar r eegi ngabe. Ondor en,gel akoguzt i enar t eani dei azapar r adabot akoda,aut oest i muahandi t zekoi dei aki r adoki t zekof ant asi aer abi l i z.I dei akkar t ul i net anj aso,et agel an eskegidai t ezke.

Ezdamat er i al i kbehar .

EBALUAZI OA EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

Nol asent i t uzi r enegi nbeharzut enhausnar ket al anaent zut ean? Zai legi nzi t zai enar i ket a?Zer gat i k? Nol aer ant zunzuenber egel aki deak?( ador eaemanzi on,har r i t uegi nzen, bi hot zemanzi onâ&#x20AC;Ś) Bal i agar r iger t at uzai ear i ket a?

m enu na gusi a

1 . 4. 2.GURE NORTASUNA OSATZEN DUTEN ELEMENTUAK HELBURUAK

GARAP ENA

Hausnar t ugur enor t asunaosat zen dut enel ement uugar i r eni ngur uan. Egi azt at uel ement uhor i ekguzt i ak bat er at zeakper t sonaber ezibi hur t zen gai t uel a. Fr ogat ui aper t sonaguzt i ekdi t uzt en ezaugar r iedozi r kunst ant zi aber ber ak di t ugul aet ahor r eknol abai tel kar t u ahalgai t uel a.

MATERI ALAK Mat er i al i kbeharezbadaer e,ar i ket a er emuzabalbat eanegi t eakomenida, hal anol a:j ol ast okiedogi mnasi o.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

m enu na gusi a

1 . 4. 2.GURE NORTASUNA OSATZEN DUTEN ELEMENTUAK GARAP ENA Ondor engoel ement uhauekpr oposat ukodi r a,j ar duer abest eel ement uaskor eki negi nahalbadaer e.Hai nbat et an,el ement ui r eki akbi l at zen sai at ukoda,i l ear enadi bi dear eki nger t at zenzenbezal a,er ant zunbatbai nogehi agoi zandezat en: i

Jat or r i a( nongoakzi r enar basoak,zer t anl anegi nzut en,et ab. ,ot ut zenzai ena)

ALTUERA i I LEA i B EGI AK i K I ROLA i B ESTE ZALETASUN BATZUK ( KI ROLAZGAI N) i B I ZI LEKUA i A NAI ARREBA KOPURUA i E RLI JI OA EDO SI NI SMENAK i K EZKAK EDO KONPROMI SOAK i B I SI TATU NAHILUKETEN LEKU BAT i L ANBI DEA ( ZEI N LANBI DE I ZAN NAHIDUTEN, OSO ERREALI STA EZBADI RUDIERE) i S EXUA i A MAHI ZKUNTZA i Z UEN BI ZI TZAN GARRANTZI TSUA I ZAN DELA USTE DUZUEN BI ZI PENEN BAT PARTEKATZEA ( EDOZEI N MOTATAKOA, BETI ERE BEREN BI ZI TZAN ERAGI NA I ZAN DUELA USTE BADUTE) i GOGOKO DUTEN MUSI KAMOTA ( EDO ZAI LEGI TEN BAZAI E, TALDE ZEHATZAK) i T ELEBI STASAI ORI K GOGOKOENA i Z EI N ANI MALII ZAN NAHI KO LUKETEN i E ZAUGARRIPERTSONALAK: BAI KORRAK, ALAI AK, SOLI DARI OAK, LOTSATI AK, ETAB… i

m enu na gusi a

1 . 4. 2.GURE NORTASUNA OSATZEN DUTEN ELEMENTUAK

EBALUAZI OA Per t sonaguzt i eki nedoi aguzt i eki nbategi nduzue?( Ohi koabai et zl i t zat eke) .Zueki nguzt i anbatet or r idenper t sonar enbategonda?Zei nondor i o at er at zenduzuehor ii kusi t a? Ezaugar r iedozi r kunst ant zi ahor i ekguzt i ekzuennor t asunar enosagai di r el aust eduzue?Denekgar r ant ziber ber adut eal a,zuenabur uz,el ement uhor i et akobat zuekbest ebat zuekbai nogehi agoesat endut ezuen nor t asunaz?Zehazt ui t zazue.

m enu na gusi a

2. 1 . 1 .ARRAZOISOLI DARI OAK ETA EZ SOLI DARI OAK HELBURUAK

GARAP ENA

“ El kar t asuna”bal i oar enal deet aaur ka j ar dut ear enat zeandaudenbur umekani smoakezagut zea. Mekani smohauener abi l er azj abet zea.

MATERI ALAK I dat zipaperbat eanhonakohi t zhauek: Si val ,Epai l eak,Novalet aNar r at zai l eak.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

BI BLI OGRAFI A Tej adaLet aRodr i guezO.( 2005) .“ Val or espar al apar t i ci paci óndel ani ñezy adol escenci a” .Pr est akunt zaEskul i bur uak.I I .Chi l dMedi aPr oi ekt ua.Roa Pl ana.Panama.

m enu na gusi a

2. 1 . 1 .ARRAZOISOLI DARI OAK ETA EZ SOLI DARI OAK

GARAP ENA Funt sezkoal der di akazt er t uet anabar mendukodi r a,par t ehar t zai l eekber enper t sonai eki npar ekat uar t e. Ant ol at u4l ant al de,et aadi er azi ber enl ehenegi t ekoa,eur ekedobest eper t sonabat zuekbi zi t zako3egoer ai dazt ekoeskat u, hor i et ansol i dar i oi zandenedo,al der ant zi z,sol i dar i oi zanezdenper t sonar enbatazal dubehardel ar i k. i

Esl ei t ut al debakoi t zar iondor engor ol et akobat :1.Si val ,2.Epai l eak,3.Noval ,4.Nar r at zai l eak.

Jaki nar aziesl ei t ut akor ol akbehi nbehi nekoakdi r el a,ondor en,t xandakat ukodi r el ako.

Jar r it al dea( eser i t a)zi r kul ubat eant xandandagoki onr ol enar aber a( eskui nal der ant z,1,4,3,2).

Or ai n,nar r at zai l eent al deakegoer et akobati r akur r i kodu,et aSi valt al deak,mi nut ubat ean,el kar t asunar enbal i oar enal deko l i t ezkeenar gudi oakpr est at ukodi t u.Novalt al deak,ber r i z,el kar t asunar enaur kakoar gudi oakpr est at ukodi t udenbor at ar t e ber ber ean.Tal debi ekber enar gument uakazal duet aoi nar r i t ukodi t uzt e.Epai l eent al deakzei nt al dekemandi t uenar gudi or i k onenaket azei nt zukdaudenhobet ooi nar r i t ut aer abaki kodu( bakar bakar r i k,sor mena,zuhur t asunaet aor i gi nal t asunakont uani zanda,ezor dea,al der dimor al ak) . i

Tal deenr ol akeskui nal der ant zt xandakat ukodi r a,egoer akamai t uar t e.

Bi der at zai l eakemai t zai nt er esgar r i aket aegoer akoi nar r i t uet aazt er t zekoer abi l i t akomekani smoaki dat zi kodi t u.

Ondor en,i dat zi t akoemai t zeni ngur uanezt abai dat ukoda.

m enu na gusi a

2. 1 . 1 .ARRAZOISOLI DARI OAK ETA EZ SOLI DARI OAK

EBALUAZI OA Zeri r udi t uzi t zai en? Zeri zanzeni nt er esgar r i ena? Er r azegi t enalzai zueel kar t asuneanbi zi t zea?Zer gat i k? Zer ker r azt endi gugur ef ami l i an,l agunar t ean. . .sol i dar i oi zat ea? Zei nt zukdi r abal i ohaugauzat zekoozt opoak?

m enu na gusi a

2. 1 . 2.NORBERAREN I STORI OA HELBURUAK Best eper t sonar eki nenpat i zat uet asol i dar i oi zat ekogai t asunasust at zea. I norezagut zenezdent okibat er ahel t zean sent i t zendenaesper i ment at zea. Ber r i adennor bai t iondosent idadi nl agunt zekomoduar ibur uzhausnar t zea.

MATERI ALAK Paper aet abol i gr af oa.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

GARAP ENA Bi st ar at zear i ket abategi ngodugu.I kasl eeibegi aki xt ekoet akont at uko zai enai maj i nat zekoeskat ukozai e. â&#x20AC;&#x153; Or ai n,zuekzar et ezuenher r i al det i kal deegi nbeharduzuenok,ekonomi agi zar t e-et apol i t i kaegoer aeut si ezi nadel ako.I maj i nat uher r i al deber r i r a hel duzar et el a,et aber t akokal eak,et xeak,aut oak,er r epi deak,hi zkunt za, j endear enar r opa. .denaber r i adazuent zat ,kol or eak,usai nak. . .Zuenet xe ber r i r a,zuen l ogel a ber r i r a hel t zen zar et e.Hur r engo egunean i nst i t ut u ber r i r azoazt e,i kaski deak,i kasmahai ak,j ol ast oki a. . .denaber r i adaâ&#x20AC;? . Ber enbur uaher r i al deber r i anbi st ar at zekoeskat ukozai e,gai ner akoenj ant zi ak,kal eet an pasi er an,i nst i t ut uko kor r i dor eet at i ki bi l t zen bi st ar at zeko. Nol abegi r at zendi et ebest eek?. . . Nar r azi ohauegokii r i zt endi t ugunel ement ueki net at al deakont uani zanda l anduahalda. Ondor en,ber enhi st or i ai dazt ekoeskat ukozai e.

50mi nut u.

BI BLI OGRAFI A anoi nar r i t ut a www.Ger za. com weborri

m enu na gusi a

2. 1 . 2.NORBERAREN I STORI OA

EBALUAZI OA Nol asent i t udi r al ar r uazalber r i ar enazpi an,hi zkunt zaet akal eakezagut u gabe,l aguni kgabe. . . ? Nol asent i t udi r agut xi enent al dekoai zanda? Nol asent i t udi r al aguni kgabe? Nol asent i ar azidi t uzt eper t sonenbegi r adek?( et i ket at ut a) Ondor en,ber e hi st or i a ozenkii r akur t zeko eskat uko zai e,hausnar t zen l agundukobai t i e.

m enu na gusi a

2. 2. 1 .TALDE P RESI OA HELBURUAK

GARAP ENA

Edozei nezber di nt asunmot ar eki ko er r espet uj ar r er aksust at zea. Per t sonener aguzt i et akoaskat asunaker r espet at zea. Nor bai t ier r espet uagal t zekodauden moduezber di neibur uzhausnar t zea.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

m enu na gusi a

2. 2. 1 .TALDE P RESI OA GARAP ENA Jar r ai anondor engogai akj or r at ubehar kodi r a.Hor r et ar ako,6batl agunekol ant al deakegi nedogel at al deosoar eki negi n dai t eke: Zuenabur uz,zer gat i kpr esi onat zendut al deakAbdoedat eko? Zueni r i t zi z,zer gat i kkost azai ohor r enbest et al dear iul er t zeaAbdokezduel aedannahi ?Zuenust ez,ezul er t ze hor r ekAbdopr esi onat zeaj ust i f i kat zendu? Nol adeskr i bat ukozenuket eAbdor enegoer a?Zei nt zukl i r at ekeal kohol i kezedat ekoer abaki ar ieust ear enondor i oak?et a,edat enhast ear enondor i oak? Zeral dat ukol i t zat ekeezedat ekoar r azoi abest ebatbal i t z?Tal deakper t sonahor i pr esi onat ukol uket al deanal kohol i k edat enezduenbakar r abal i t zet aar r azoi aker l i j i osoakezbal i r a?Er r espet at zenalduguosasunar r azoi engat i kal a, best er i kgabe,nahiezduel akoedannahiezduenper t sonabat ? Sai at uhausnar t zen,gehi engoakegi t enedopent sat zenduenbezal aj ar dunedopent sat zenezdut enper t sonakbest el akozei negoer at anpr esi onat uaki zat endi r en.Zer nol akopr esi oaer agi t enzai eper t sonahor i ei ?Zei ndagur ehel bur uahol aedohal apr esi onat zendi t ugunean?Zerpent sat ukodut eper t sonahor i ekpr esi ohor r enaur r ean? Nol asent i t ukozi nat eket eant zekoegoer abat ean,ezbaduzuezer bai tegi nnahibai nat al deakegi t ekopr esi onat zen bazai t uzt e?Nol anahi kozenuket eeur ekzuekt r at at zea? Zerbehar kozenuket e?

m enu na gusi a

2. 2. 2.DENA DAGOKI ON TOKI AN HELBURUAK

MATERI ALAK

Denenpar t ehar t zeazer r espet uar en kont zept uaer at zea. Ezber di npent sat zendut eneient zut ea. Gai ner akoeni r i t zi abal or at zeni kast ea.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

BI BLI OGRAFI A Pr est akunt zaEskul i bur ua.I I .Chi l d Medi aPr oi ekt ua.RoaPl ana.Panama.

m enu na gusi a

2. 2. 2.DENA DAGOKI ON TOKI AN

GARAP ENA Azal du di nami kar en hel bur ua l anduko dugun bal i oa ( er r espet ua)ai pat ugabe.Banat upar t ehar t zai l eakgehi enez 15ki dekot al deet an.Banat ut al deeikol or eber ekot xar t el sor t abana.Jaki nar azii kasl eeit xar t el sor t abakoi t zakj or r at ukodenbal i oar endef i ni zi oaj asot zenduel a.Jar duer ant xar t el hor i ekbeharbezal aant ol at ubehardi r a,kont zept uaosat u et azei nbal i ozar igar enaur ki t zeko.Azpi mar r at upunt uazi o mar kakkont uani zanbehardi r el a.Tal debakoi t zakkar t ul i na handibat ean i t sat si ko di t ut xar t el ak,goi bur uan bal i oar en i zenaj ar r i t a.Ondor en,t al debakoi t zar enemai t zazmi nt zat ukogar aguzt i okel kar r eki n.

EBALUAZI OA Di nami kar ibur uzmi nt zat zer abul t zat zea. Gal det ugust at uzai en,zeri kasi dut en,zerezzai engust at u,zerhobet ukol uket en.Ber ai eki koer r espet uasent i t u zut en esal di ar en or denar ibur uzko i r i t zi a emat en zut enean. Ber ai enabezal akoi r i t zi aezzut eneient zundi et en. I r i t zi guzt i akj asot zer akoan,i norbazt er t ut asent i t ugabe, i zandi t uzt enzai l t asunak. Nol aer amandezaket enbi zi penhaueguner okobi zi t zakobest ebat zuet ar a. Esper i ent zi apar t ekat uet aezbakar r i knegat i boak,posi t i boet aner epent sadezat el a.

m enu na gusi a

2. 3. 1 .“ P URI P URI AN DAGOEN GAI A:I NGURUMENA” HELBURUAK Denenar t ean,l andubehar r eko kont zept uaer at zea. Gi zar t eakgaihoneni ngur uanduen j ar r er azhausnar t zea. Kont zi ent zi aekol ogi koasust at zeko gur eeskudagoenguzt i azj abet zea.

GARAP ENA Egi nl ant al deaki kasl ekopur uar enar aber a.Emant al debakoi t zar ipaper or r i a,ar kat zaet at xar t el sor t a.Txar t el et akohi zki eki nl andukodugunkont zept uaaur ki t uet aer at ubehar kodut e,hot s,“ kont zi ent zi aekol ogi koa” .Ondor en,akr ost i kobategi ngodut e,hi zkihaueker abi l i t aahal i ket ahi t zgehi en osat ukodi t ugu.Hi t zhauek,egi at anedoust ez( sor t zekoahal menaer abi l i z) , j or r at ubehar r ekogai ar eki ner l azi onat ut aegonbehardut e. Par t ehar t zai l eekhi t zakkont zi ent zi aekol ogi koar enbal i oar eki nl ot zekoer abi l i kodi t uzt enbal i abi deakdi r ai nt er esgar r iet aaber asgar r i enak.

MATERI ALAK Paper or r i ak,ar kat zak,kar t ul i nazkot xar t el ak,et ahor i et akobakoi t zean“ kont zi ent zi aekol ogi koa”t er mi noar en21hi zki et ako bati dat zi t a.

EBALUAZI OA Azt er t uzei nhi t zat er adi r ent al deguzt i et an.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

Hai enust ez,zer nol akoeki nt zet ani sl at zendaj endear enkont zi ent zi aekol ogi koa?,Zei nt zuet anez?;Nol abi zidut egauregungogazt eekkont zi ent zi a ekol ogi koa,nagusi enal dean?,Zeregi ndai t ekekont zi ent zi aekol ogi koa

m enu na gusi a

2. 3. 2.BI OERREGAI AK:EGI AZKO I RTENBI DEA KLI MAALDAKETAREN AURREAN? HELBURUAK

GARAP ENA

Er r egai mot ahaueni ngur uanzer t xobai t gehi agoj aki t ea. Er r egai mot a bakoi t zar en al deko et a aur kakoal der di aket ahor i ekekoi zt uet a kont sumi t zear enondor i oakazt er t zea. Gi zapol i t i kaket aer abaki eki ngur umenar endi t uzt enondor i oeibur uzhausnar t zea.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

m enu na gusi a

2. 3. 2.BI OERREGAI AK:EGI AZKO I RTENBI DEA KLI MAALDAKETAREN AURREAN?

GARAP ENA Er r egaihauek,ber ezi kibi odi esel aet abi oet anol a,gasol i oar enosagar r iedoor dezkot zater abi l t zendi r a,et ahai nbatl andar er en ol i ot i k( ol eagi nosoak:eki l or ea,kol t zaet abest ebat zuk)et aer abi l i t akoel i kadur aol i ot i kat er at zendi r a. Bi odi esel a,l andar eol i o,ani mal i agant zet abest epr odukt ubi odegr adagar r ibat zuezegi ndai t eke.Ol i oet agant zhaueki r agazi et apr ozesat zendi r a,koi pear enmol ekul akhaut si z,et ahor r el abi odi esel asor t zenda,gl i zer i nabezal akobest epr odukt ubat zueki nbat er a. Bi oet anol aekoi zt ekopr ozesuagar agar doaegi t ekoer abi l t zendenar enant zekoada.Mat er i al azukr edunet at i kat er at zenda,best eakbest e,t uber kul u,azukr ekanaber aet azer eal al eet at i k.Landar emat er i at xi ki t u,har t zi t uet adest i l at uegi t enda.Pr ozesu honet an,gasol i nar eki nnahast uedohor r enor dezkoi zandai t ezkeenal kohol aet aet anol aer auzt endi r a1. Hal aer e,ohi koer r egaif osi l akhonel akoer r egai mot eki nor dezkat zeaezdahasi er abat eanesper ozenbezai nposi t i boai zat en ar i .Hai nbatf akt or er enondor i odahor i ,et ahor i enar t ean,l abur bi l duz,honakohaueknabar mendi t zakegu: Sar r i t an,ezdi r anegut egi ef ekt ukogas( NEG)i gor penakegi azkimur r i zt en,er r egaihauekl anduet apr ozesat zeko( zei n hor i ekgar r ai at zeko)er r egaif osi l enkopur uhandi akbehardi r el ako. Oi nar r i zkoel i kagaibat zukgar est i t uegi ndi r a,bi oer r egaiekoi zpenar eneskar i anemandengor akadahandi agat i k. Di ber t si t at ehandi kobasoet aohi anazal er aar r ashandi aksoi l t zenar idi r a,bi oer r egai akekoi zt er azuzendut akoar t oa, soj a,et ab.l andat zeko.Bi odi ber t si t at eagal ar azt eazgai n,basosoi l t zeakber oket agl obal aer egehi t zendu,CO2kohobi ak gal t zean. Basosoi l t zeakezezi k,l ur zor uar ener abi l er aner eal daket ahandi akemat enar idi r a,monol abor ant zaet aagr oki mi koen er abi l er agor aegi t enar ibai t a.

m enu NA GUSI A

2. 3. 2.BI OERREGAI AK:EGI AZKO I RTENBI DEA KLI MAALDAKETAREN AURREAN?

GARAP ENA Eskal ahandi anger t at zenar ida,l ur kont zent r azi ohandi agor eki n,et ai ndi genaet anekazar i enkomuni t at eenl ekual dat zeak er agi t endi t u. Eskual deaskot akober ar i azkoel i kadur agal t zenar ida,l ekuaskot an,ber t okoakel i kat zekol abor ant zenor dez,bi oer r egai ak ekoi zt ekol abor ant zakezar t zenar ibai t i r a. Bi oer r egai akekoi zt ekouret aongar r iugar ikont sumi t ubehardi r a. Pobr et ut akoher r i al deakdi r abi oer r egai akekoi zt ear enondor i okal t egar r i akpai r at zenar idi r enak. Hezi t zai l eakondor enazal t zendi r enbai ezt apenakbanat ukodi t uet ai kasl eeker ant zunegoki akbi l at ubehar kodi t uzt eI nt er net en. Er ant zunzuzenakl or t zendut enean,gel aki deeij aki nar azi kodi zki et e,et ahezi t zai l eakgor agoazal dut akot eor i agehi t uahal kodu. Honahemenbai ezt apenak: 2 2007.ur t ean,%20et a%25bi t ar t eani gozen,mundumai l an,el i kagai enpr ezi oa.( Gezur r a,i a%40i gozen)

El i kagai enpr ezi oagar est i t zeaker agi nber adumundukobi zt anl eguzt i engan.( Gezur r a) Hai nbather r i al det an,gar iet a/ edoar r ozar enkont sumoazor dezkat zenar idaar t oar ena,ar t oaaskogar est i t ubai t a3.( Egi a) Agr oer r egai aker abi l t zeakezdu,i nol aer e,kl i maal daket aar i nt zear enal deegi nahali zango.( Gezur r a,bi gar r enbel aunal di kobi oer r egaii zenezezagut zendi r enenbi t ar t ezl orl i t eke,del akohor i ekaskozer agi nkor r agoakdi r el akoet aezdi r el ako 4 behar r ezkoakl abor ant zaener get i koakbezal akol ur eskar i ak)

m enu na gusi a

2. 3. 2.BI OERREGAI AK:EGI AZKO I RTENBI DEA KLI MAALDAKETAREN AURREAN? GARAP ENA Bi oer r egai akmodur i kegoki eneaner abi l i ezar r enet ahasi er abat eanesper ozi r enemai t zakl or t uezbadi r aer e,er r egai f osi l akbai noal t er nat i baegoki agoadi r akl i maal daket ar enondor i oakar i nt zeko.( Gezur r a) El i kadur a,pet r ol i o-et ael ekt r i zi t at eenpr esahandi akar idi r aet eki ni khandi enakat er at zenbi oer r egai enbi t ar t ez.( Egi a) Ber ar i azkoel i kadur agal t zeadabi zt anl er i ar enzat ihandibatbi oer r egai enaur kaegot ekoar r azoinagusi et akobat .( Egi a)

BI BLI OGRAFI A 1. GREENPEACE( 2007) .Txost ena:Bi oener gí a:opor t uni dadesyr i esgo. ¿QuédebehacerAr gent i naenmat er i adebi ocombust i bl es?.Ar gent i na. 2. Nekazar i t zaet aEl i kadur ar akoNazi oBat uenEr akundear en( FAO)dat uak. 3. I FPRI r en( I nt er nat i onalFoodPol i cyResear chI nst i t ut e)dat uak. 4. Gr eenpeaceAr gent i nar endat uak. Gr eenpeace( 2007) .Txost ena:Bi oener gí a:opor t uni dadesyr i esgo. ¿QuédebehacerAr gent i naenmat er i adebi ocombust i bl es?Ar gent i na.

m enu na gusi a

2. 4. 1 .HI STORI A BI RMOLDATZEN HELBURUAK

MATERI ALAK

I kasl eenar t eannol abai t eko el kar menpekot asunmai l aemat enden t est ui ngur uaksor t zea,gai ner akoeki n l anki det zanar i t zekobehar r asent i dezat en. Lanki det zakoj ar r er akgar at zea. Hel bur uakl or t zeko,l anki det zazei n pozgar r i ai zandai t ekeenesper i ment at zea.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

m enu na gusi a

2. 4. 1 .HI STORI A BI RMOLDATZEN MATERI ALAK

BI BLI OGRAFI A 1.Test uar eni t ur r i a:“ Text ospar at r abaj ar l a i nt er cul t ur al i dad, pr opuest a di dáct i ca par a secundar i a” ,Gober nu, l anet ahi r i t ar r ent zakozer bi t zuet ar ako ar l oak ar gi t ar at ua et a FERECECAk egi na,Madr i l ,2005.

m enu na gusi a

2. 4. 1 .HI STORI A BI RMOLDATZEN

GARAP ENA

EBALUAZI OA

m enu na gusi a

2. 4. 2.ZERGATI K ZEHARKATU BAKARRI KI BAI A?1 HELBURUAK Zer egi nakel kar l aneanegi t eakdi t uen onur ezj abet zea. Lanki det zakol anmoduakbar ner at zea. Zer nol akol anmoduet ar akoj oer a dugunet azer gat i khausnar t zea.

MATERI ALAK Tal deandagoeni kasl ebest eegunkar i or r i ( zat i t ugabe,hauda,DI NA3f ol i oabal i r a) .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

GARAP ENA I kasl eakgel akoedoj ol ast oki ko( ai r ezabal eanegi t eakomeni kol i t zat eke, edobest el at ar t eanozt opor i kezduengel abat ean)hor mabat eanj ar r iet a egunkar i or r ibanaemangozai e. Aur r ezaur r ekohor mar enar t ekot ar t eaur ezbet et adagoel ai maj i nat zeko eskat ukozai e,et aezi ndut el auki t uj aki nar azi ,kr okodi l oakdaudel ako.Ur a ezuki t zeko,egunkar i or r i aker abi l iahali zangodi t uzt e,bal t sar enaegi ngo bai t ut e.Nahidut enbezal aer abi l iahali zangodi t uzt eegunkar i or r i ak,nahi dut enaegi nahali zangodut ehor i eki nbest eal der ai no,zor uauki t ugabe, hel t zeko.Ezdagoar aur i k.Best eal der ai nozehar kat uet ai t zul t zekoeskat ukozai e.Espazi of i si koakahal bi det zenbadu,zai l agoadenzer bai teska daki eke,hal anol a,eskai l er aki goet aj ai st eko,et ab. I kasl eeiezzai eezei nmoment ut anel kar l aneanar i t zekogonbi tegi ngoet a gal der ar enbategi t enbadut e,nahi agodut enaegi ndezaket el a,ar aur i kez dagoel abai noezzai eer ant zungo. Ohi koenadai kasl ebakoi t zabanakaegi t easai at zeaet aazkaregi nbehar del apent sat zea,aur r enahel t zendenai r abazi koduel ako( hor r el akor i kesan bazai eer e) .

50mi nut u.

BI BLI OGRAFI A 1. Gr eenpeaceEspa単akegoki t ut ako her r i di nami ka.

m enu na gusi a

2. 4. 2.ZERGATI K ZEHARKATU BAKARRI KI BAI A?1

GARAP ENA I r akasl eakaskat asunezar i t zenut zi kodi ei kasl eei et a hel t zen hast en di r enean,ber r i r o egi t eko eskat uko zai e,bai naor ai ngoan,el kar l aneanegi t eko.Honel a, egunkar i or r i akpar t ekat uznahi koer r azadel aegi azt at uko dut e.Honako hau auker a bati zan l i t eke: aur r ena at er at zen den per t sonak ber ei kaski deen or r i akj ar r i kodi t u,et aat zekoak,ber eat zet i kj oango di r a,or r i akpasaahal a. Honel a,bi debategi ngodut eet agel aki deguzt i ak pasat u ahali zango di r a.Or r i kopur ua bi de osoa est al t zeko nahi koa ezbal i t z,azken post uan doan per t sonakdagoeneko er abi l t zen ezdi t uzt en ( i t zul i ar t e,behi nt zat )or r i akbi l dukodi t u,bananbanan,et a aur r er ant zpasat ukodi t u.

EBALUAZI OA Zei ni zandal ehener r eakzi oa? Zuenust ez,zer gat i kduguj ar duer akbanaka,et azi ur r eni k,l ehi akor t asunezegi t ekoj oer a? Zei ndaeskol an,ki r ol j ar duer et anet aabar r et anest i l or i k ohi koena:el kar l anekoaal al ehi akor r a?

m enu na gusi a

3. 1 . 1 .ADI ERAZP EN ASKEA HELBURUAK Gat azkar ibur uzduguni r i t zi aaskat asunezet amar r azkibat enbi t ar t ez adi er azt ea. Al dezaur r et i kezar r i t akoar aur i kgabe mar r azkibategi t ekoesper i ent zi a bi zi t zea. Gat azkakont zept uar eni kuspegi a zabal t zea.

MATERI ALAK Hat zeki nmar got zekopi nt ur ak.Zat ar paper a.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

40mi nut u.

GARAP ENA Al dezaur r et i kar aur i kezar r igabe,gat azkahi t zar enesanahi aaskat asunosoz mar r azt eko eskat uko zai ei kasl eei .Hor mai r udiosoa mar got ut a gel di t zeko best edenbor aemangozai e.

EBALUAZI OA Gat azkar ibur uzmar r azt ean nol a sent i t u di r en adi er azt ea.Et a ar aur i kgabe mar r azt eannol asent i t udi r en.Gut xi engust at uzai ena,zer gat i k,et ahor r el azer k sent i ar azi di t uen. . .( ar aur i kezak,espazi oannor aezeansent i t zeak. . . )adi er azt ea. Mar r azt eanzer nol akogat azkaki zandi t uzt enel kar r enar t ean.Nol aer r eakzi onat udut enhor r el akoegoer et an.Gat azkar ibur uzdut eni dei aazt er t zea.Gat azka zer bai tnegat i boaezdel aazal t zea.Gur eeguner okobi zi t zangat azkaksai hest ezi nak di r el a et a gar r ant zi t suena ez del a eki di t ea,hor i eiaur r e egi t ea et a emat enzai ener ant zunabai zi k. Osogai net i k( aur r er agohonel akoer ant zunei bl okeosobateskai ni kobai t zai e)par t ekat zekogonbi tegi nahalzai e.Zei nt zuk i zandi r aer ant zunhor i ek?.Zer -nol akoer ant zunekbul t zat zendut e“ ni ki r abazt en dut–zuki r abazt enduzu”mot akoebazpena?

m enu na gusi a

3. 1 . 2.GATAZKAREN ELEMENTUAK HELBURUAK

GARAP ENA

Gat azkaguzt i ekdi t uzt enel ement uber ber akezagut zea. Azal t zen di r en gat azket ako el ement uaki dent i f i kat zea. Gur ei ngur ukogat azkakhobet oul er t zenl agunt zea.

MATERI ALAK Hasi er a bat ean,ez da mat er i al i k behar , bai nabal i t ekeauker at ut akogat azkeni ngur uan pi xka bati ker t zeko,I nt er net en edo al di zkar i edoegunkar i r enbat eankont sul t at ubehari zat ea.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

m enu na gusi a

3. 1 . 2.GATAZKAREN ELEMENTUAK GARAP ENA

m enu na gusi a

3. 1 . 2.GATAZKAREN ELEMENTUAK GARAP ENA Hauazal duondor en,bospaseiki dekot al deakegi net agat azka auker at zekoeskat ukozai ei kasl eei . Tal debakoi t za,gat azkahor i enhi r uel ement unagusi akzehazt ensai at ubehar koda:per t sonak,ar azoaet apr ozesua.Bal i t ekebat zuet anpi xkabati ker t ubehari zat ea( bal i t ekegat azka hor r ekl uzar oani r auni zanaet ahor i et akoaskokpr ozesuosoa ezezagut zeaedogat azkar ener agi l eakzei nt zukdi r enondoez j aki t ea) . Amai t zeko,komeni gar r i al i t zat eke t al de bakoi t zak gai ner ako gel aki deenaur r eanauker at ut akogat azka( bal i t ekehor i et akor enbater r epi kat zea)et ahor r enel ement unagusi eibur uzegi ndakoazt er ket aaur kezt ea.

EBALUAZI OA Gat azkar en i ngur uan i kusi di t ugun hi r u el ement uei bur uzkonahi koai nf or mazi oi zanohidugu? Zuenust ez,i nf or mazi ohauezagut ugabegat azkabat beharbezal aul er t uahaldugu? Er r azegi ngoalzai gugat azkaebazt ekokonponbi deegoki akaur ki t zeai nf or mazi ohaui zangabe? I noi zepai t zenaldi t uguper t sonakedoemat enaldugu gat azkar ibur uzduguni r i t zi ahi r uel ement uhauekondo ezagut ugabe?

m enu na gusi a

3. 2. 1 .HI RU TXANDEN METODOA 1 HELBURUAK

GARAP ENA

Tal deosoar idagoki ongai akazt er t zea, punt ukomuneiar r et aber ezi aeskai ni z. Hel bur unagusi t zatgai ner akoakkonbent zi t zeaduenezt abai dagal ar azt ea. Punt ukomunakzehazt ener r azt ea.

MATERI ALAK Fol i oaket abol i gr af oak.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

BI BLI OGRAFI A

m enu na gusi a

3. 2. 1 .HI RU TXANDEN METODOA 1 GARAP ENA c)Bi gar r en t xanda:Par t ehar t zai l ebakoi t zakeskuhar t uahal i zangodugai ner akoei ,azal dut akohobet oul er t zer i ki zandezan, ar gi t asunak,punt ur enbat eansakont zekoedoxehet asungehi agoeskat zeko.Txandahonet aner eezi ngodagai ner akot al deki deenazal penakezt abai dat uedohor i enaur kaegi n. d)Hi r ugar r en t xanda:Esku har t zeko azken t xanda honet an, ber eabur uz,gai ner akoi kasl eeneskuhar t zeet at i kzei nt zuki zan di r enal der diedopr oposameni ki nt er esgar r iedoegoki enakadi er azibehar kodui kasl ebakoi t zak. e)Akt a:Al dezaur r et i khor r et ar akoi zendat ut akohai nbatt al deki dekeskuhar t zeenhi r ugar r ent xandahor r enakt aj asokodut e. Tal dear iakt aaur kezt ubai nol ehen,koher ent zi aemanbehar ko di ot e,et ahor r et ar ako,i r i t ziezber di nakber r egi t ur at u,bat er at uet a or ekat u.Beharbezal aegi t ur at ut akoakt ahauhasi er akoakor di oa i zan dai t eke,zal ant zar i kezbadago er e,ondor en l an gehi ago egi n behar ko del a.Edonol a er e,abi apunt u egoki ai zango da hur r engosai oet anpunt ugehi agor eni ngur uanhi t zegi t en,l ant zen et agar at zenj ar r ai t zeko.

EBALUAZI OA Nol asent i t uzar adi nami kar eki n? Nol asent i t uzar agai ai nor ket engabeazal duahali zat ean? Zei nt zukdi r agur eeguner okobi zi t zanar azobatazal t zeko aur ki t zendi t ugunozt opoak? Nol ai r agandasai oai kaski debat ier eezi naur kaegi ndaedo ezt abai dat uezi ngabe? Zei nt zuk di r a ar azo hauek j or r at zeko er abi l iohiduzuen moduar eki koezber di nt asunak? Nol asent i t uzar et eadosezzeundet engauzabat ibur uzezt abai dat uezi ni kegot ean?

m enu na gusi a

3. 2. 2.EZTABAI DA ALA ELKARRI ZKETA HELBURUAK Ezt abai dar enet ael kar r i zket ar enar t eko ezber di nt asunaki kast ea. “ Ezt abai dat zeko”modubakoi t zean l or t ut akoemai t zar ibur uzhausnar t zea. Gai ak def endat zeko di t ugun moduak azt er t zea.

MATERI ALAK El kar r i zket ar enet aezt abai dar enar t eko ezber di nt asunar ibur uzkoor r i a.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

GARAP ENA Di nami kahi r udenbor at angar at ukodaet adenbor abakoi t zean,i kasl eekdef endat u behar kodut engai bategongoda( abor t ua,eskol anbel oaer abi l t zea,dr ogenl egal i zazi oa. . .edobest egaii nt er esgar r i r enbat ) . Gel abit al det anbanat uet at al debakoi t zakgaibatdef endat ubehar kodu“ ezt abai dar en”kont si gnar ij ar r ai ki .Txandahonet ar ako10mi nut uer abi l i kodi r a.Bi gar r en moment u bat ean,“ el kar r i zket ar en”kont si gna emango zai ot al deet ako bat iet a best e gaibatj or r at uko da.Honet an er e 10 mi nut u er abi l i ko di r a.Hi r ugar r en moment ubat ean,guzt i ei“ el kar r i zket ar en”kont si gnaemangozai e.10’ . Hi r ueskuhar t zeakamai t zean,ger t at ut akoaazt er t ukoda.

EBALUAZI OA Nol asent i t uzi r enezt abai daezber di net an? Zei nt zuki zan zi r en gai ner akoekesat en zut ena ul er t zeko aur ki t u zi t uzt en ozt opoak? Posi bl ei zanzi t ekeenakor di or enbat er ai r i st ea? Zer nol akoj ar r er aki zat endi t uzuzukeguner okobi zi t zan? Hausnar t u ezt abai da bat zuk eki di t eko bar ner at u behar ko geni t uzkeen por t aer eibur uz.Zei nt zukkost at zenzai zki gugehi en?Zer gat i k?

m enu na gusi a

3. 3. 1 .MUSKI ZERA ALA SOP ELARA? HELBURUAK

GARAP ENA

Gat azkabat ier ant zunaemat er akoan per t sona bakoi t zar en i nt er esak kont uanhar t zea. Gat azkabakoi t zar enkonponbi de ezber di nakazt er t zea. Akor di obat er ahel t zekoj ar r er aposi t i boai zat ea.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

m enu na gusi a

3. 3. 1 .MUSKI ZERA ALA SOP ELARA? GARAP ENA Azal pen honen ondor en,gat azkar en al der dibakoi t zak di t uen i nt er eset akobat zukazal dukodi r a,et ai nf or mazi ohor r et azj abet u ondor en,gai ar ibur uz ber r i r o ezt abai dat zeko eskat uko zai e t al deei ,bai an or ai ngoan,al de bakoi t zar en i nt er esak ai nt zat har t uz: i

Muski zkoj ai et ar aj oannahidut enneskamut i l eni nt er esak: Gel aki debat zuekkont zer t uaemangodut ehan21: 00et an et aezl uket egal dunahi .Ezdi t uzt ei noi zj ot zeni kusiet a badaki t ezei ngar r ant zi t suadenhai ent zat . i

Best ei kaski debat zuker ej oangodi r akont zer t ur aet apoz handi aemat endi ehai eki nl agunakj ot zeni kust er aj oat eak. i

Sopel akoj ai et ar aj oannahidut enneskamut i l eni nt er esak: Gauosoanmet r oadagoenez,nahidut enor dut ani t zul i ahali zangodi r aet xer a. i

Bet ij oandi r aSopel akoj ai et ar aet aosogogokodi t uzt e. Gai ner a,hanezagunaskor eki negi t endut et opobet iet a pr i mer anpasat zendut e. i

Hamabostbatmi nut uko denbor at ar t e bat en ondor en,t al de bakoi t zar igauer ako,azkenean,er abakidut enpl anaazal t zeko eskat ukozai o.

EBALUAZI OA Er r azagoegi nzai zueer abaki akhar t zeabest eal dear en i nt er esakezagut ut a? Al deeni nt er esakgogobet edi r a?Zei nneur r i t an? Askot ar i kokonponbi deakegondi r a? Honakohaueki zanl i t ezkekonponbi debat zuk: Ost i r al ean Muski zer a et al ar unbat ean Sopel ar a j oat ea,goi zekobost et at i kaur r er aegonbadagoel ako Muski zt i kBi l bor akot r ena,et azi urasko,ezdut eor du hor ibai nol ehenet xer aj oannahii zango.Lehenago i t zul inahibadut e,agi an ezl i t zat eke hai n gar est i a Por t ugal et er ai not axi ahar t uet ahanmet r ohar t zea. Konponbi de honeki n,pl an bi akbet e et a al de bi en i nt er esakgogobet el i t ezke.

Muski zko kont zer t ur aj oan et a Bi l bor ako azken t r ena( 23: 15i ngur uan)har t zea.Handi kSopel ar aj oan l i t ezke,et ahor r el aMuski zer aj oannahi zut enekkont zer t uai kusiet agel aki deeki negonl i t ezkeet a,ondor en,Sopel akoj ai ezgozat u.

m enu na gusi a

3. 3. 2.I NTERES KOMUNAK HELBURUAK

GARAP ENA

Gat azkakeki di t ekoi nt er esakezagut zea. I nt er eskomunakaur ki t uahaldi t ugul a j aki t ea. Sar r i t an,al deeki nt er esenar t eanber ber ak di r en bat zuk i zan di t zaket el a kont ur at zea et a,ezagut u et a ai nt zat har t zenbadi t ugu,osoer abi l gar r ii zan dai t ezkeel a gat azkar imodu egoki an eki t eko. Gat azkar ener agi npeandaudenbest e per t sonen i nt er es et a behar r eki ko i nt er esar enal deegi t ea.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

m enu na gusi a

3. 3. 2.I NTERES KOMUNAK GARAP ENA I kasl eek,t al deka,r ol pl ayi ngaegi nbehar kodut eet ai nt er es komunet ar ahel du,asanbl adar enakt ai dat ziet aUdal ar ier amat eko. Bi gar r enf asebat ean,Udal ar enet aauzoki deenbi or dezkar i r enar t ekor ol pl ayi ngaegi ngoda.Fasehonet an,i nt er esak l andubehar kodi r aber r i r oer e,et abai t aal debi eni nt er esak ai nt zathar t zendi t uzt enal t er nat i baegoki akbi l at uer e. Honako hauek i zan l i t ezke i nt er es komunet ako bat zuk: haser r ar azizi t uen gai zkiul er t u hur a ar gi t zea,adi ski det asuna ber r eskur at zea,l agunt al dean er osoago sent i t zea, t al dear iozt opoegi net al aguneizai l t asunaksor t zear iuzt ea. Amai t udut enean,i dent i f i kat udi t uzt eni nt er eskomunaket a ber ai ek gat azkar inol a hel duko l i oket en azal du behar ko di t uzt et al deek.

EBALUAZI OA Nol asent i t udi r a? Zer nol akozai l t asunaki zandi t uzuei nt er eskomunak aur ki t zeko? Zuenust ez,al deeki nt er esber di nbat zuki zanohi di t uzt e? I nt er eskomunakdaudel aj aki n et a ai nt zathar t u ohi di t ugu?

m enu na gusi a

3. 4. 1 .NOLA J OKATZEN DUGU EGOERA ZAI LEN AURREAN?1 HELBURUAK Gat azkaegoer a ezber di nen aur r ean nol aer ant zut endugunazt er t zea. Er ant zunhor i enat zeandagoensent i menduar ibur uzgogoet aegi t ea. Per t sona bakoi t zar eki n nol aj okat zen dugunhausnar t zea. Gur eer ant zunenondor i oezj abet zea.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar . EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

BI BLI OGRAFI A

GARAP ENA Bi kot ekal anegi ngodut ei kasl eek.Bi kot eki debat ekel kar r i zket agi l ear ena egi ngodu,et abest eaker ant zunegi ngodu. El kar r i zket agi l eakondor engogal der akegi nbehar kodi zki oer ant zul ear i : Nol asent i t zenzar a. . .?et a,Nol aj okat zenduzu. . . ? Bat enbat eki r ai nduedo,mal t zur ker i az,zer bai tmi ngar r i aesat en di zunean.

Bat enbat ekegi nezduzunzer bai tl epor at zendi zunean.

Egi nduzunzer bai t engat i kzi gor t zenzai t uzt enean.

Agi ndubatemat endi zut enean.

Bat enbat ekgel aki deenaur r eani sekaegi t endi zunean.

Bat enbat ekzur el anagut xi est enduenean.

Bat enbat ekmozt uet aezbadi zuhi t zegi t enj ar r ai t zenuzt en.

Bat enbat ekoi huegi t endi zunean.

Bat enbat eki ndar ker i af i si kor enbatzur eaur kaer abi l t zenduenean ( bul t zakadabat ,et ab. ) .

m enu na gusi a

3. 4. 1 .NOLA J OKATZEN DUGU EGOERA ZAI LEN AURREAN?1

GARAP ENA El kar r i zket agi l eekel kar r i zket akezmozt ensai at ubehar ko dut el a azal duko zai e neskamut i l ei ,bai na ent zut en ar i di r enabeharbezal aul er t zenar i di r el aegi azt at zekogal der ak egi nahali zangodi t uzt el a. El kar r i zket aer ant zut enar idenakgal der aguzt i eier ant zun di onean,zer egi nakel kar t r ukat ukodi r a.

EBALUAZI OA Kasuguzt i et anar gizenut ennol asent i t zenzar et enet a nol aj okat zenduzuen? Egoer aber ar enaur r ean,ber di nj okat zenduzueedozei n per t sonar eki n? Zei n per t soneki n dugu desegoki ago j okat zeko j oer a? Zer gat i k? Zerl or t unahiduzuhonel akopor t aer eki n? Zei nt zukdi r aer ant zunhonenondor i oak? Nol aj ust i f i kat zendi t ugugur eer ant zunak?,best eahasi zen. . . ,eznuennahi . . .Zer ker amanzezakeeni norhor r el aj okat zer a?

m enu na gusi a

3. 4. 2.GATAZKAREN AURREKO BOST ERANTZUNMOTAK HELBURUAK Gat azkabat ier ant zut er akoanhar di t zakegunj ar r er amot aezber di nak ezagut zea. Mot ahor i et akobakoi t zak,al deen ar t ekohar r emaner akonahi zgat azkar enber ar enbi l akaer ar akoi zan di t zakeenondor i oezhausnar t zea. Gat azkamot aezber di nenaur r eko geur eer ant zunmot akazt er t zea.

GARAP ENA Hast eko,gat azkar ier ant zut ekodaudenbostj ar r er amot akazal dukodi t u i r akasl eak.Hor r et ar ako,ondor enazal t zendeni nf or mazi oazbal i at uahal i zangoda: Gat azka bat en aur r ean aur ki t zen gar enean,gut ako bakoi t zak ezber di n er ant zut endu.Denok,unebat eanedobest ean,bostpor t aer amot aezber di ni zat endi t ugu;hal aer e,egi adabat zukbest eakbai nogehi agoer abi l t zekoj oer adugul a.Gehi ener abi l t zendugunpor t aer a,gur ej okat zekoj oer ada. Honahemenbostpor t aer amot ahor i ek:

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

1.Lehi at u.Per t sonekhonel aj okat zendut enean,ber enhel bur uak l or t unahii zat endi t uzt e,best eper t sonenbehar r ezedohar r emanak nol aj ar r ai t ukoduenar dur at ugabe.Ber ej ar r er ai r abazi / gal t zear ena da( “ ni ki r abazi ,zugal t zenduzu” ) . 2.Mol dat u–Amor eeman.Best eal dear eni nt er esaknor ber ar enen aur r eanl ehenest eandat za.Bat zuet an,per t sonekhonel aj okat zen dut e best e al dear eki ko har r emanak kal t et zear ibel dur bai t i ot e. Amor eemangal t zear enj ar r er ada.

BI BLI OGRAFI A

m enu na gusi a

3. 4. 2.GATAZKAREN AURREKO BOST ERANTZUNMOTAK GARAP ENA 3.Sai hest u.Gat azkasai hest eandat za,et ahonekeznor ber ei nt er esper t sonal akezt abest eal dear enaker eezbet et zea eskat zendu.Gal dugal t zear enj oer ada. 4.Adost u.Per t sonekhonel aj okat zendut enean,al deguzt i ei zer bai tat er at zeaahal bi det ukodi enakor di oabi l at zeazar dur at zendi r a.Er di guneaaur ki t uar t eguzt i ekamor eemanbehari zat ear enj ar r er ada. 5.Lagundu.Moduhonet an,nor ber ar enzei ngai ner akoeni nt er esakbet enahidi r a.I r abazi i r abazt ear enj ar r er ada. Ondor en,i kasl eakhi r uzpal auper t sonakot al det anbanat uet aegoer aj aki nar azi kozai e: Opor r et anel kar r eki nj oat eaer abaki dut enbi l agundi r aHai zeaet aAne.Gauropor r akant ol at zekogel di t udi r a,bai nabakoi t zakosobest el akopl anaegi nnahidu:Hai zeakEur opar aj oannahidui nt er r ai l ez,et aAnek,ber r i z,nahi agoduopor pl an l asai agoaBeni dor men,hondar t zar aj oanet agauezi r t enda. Gat azkar enaur r ekoer ant zunmot eibur uzi kasi t akoaai nt zakot zathar t uz,i kasl eekgat azkanol abi l akal i t ekeenaur r ei kust en sai at ubehar kodut e,bakoi t zaker ant zut enduenmoduar enar aber a.Hor r et ar ako,best eakbest e,el kar r i zket anol akoai zango den,azkeneanzerer abaki kodut enet aer abaki ahar t zekopr ozesuanol akoai zangodeni maj i nat ubehar kodut e. Ondor engoaki zanl i t ezkel andubehar r ekoegoer ak1 : a) b) c) d) e) f ) g) h)

Bi ekl ehi akor t asunezj okat zendut e. Bi ekamor eemat eaer abaki t zendut e. Bi eknahi agodut egat azkasai hest ea. Bi ekâ&#x20AC;&#x153; adost uâ&#x20AC;?est i l oar enar aber aj okat zendut e. Bi ekl agunt zendut e. Anekl ehi at uet aHai zeakgat azkagal ar azt endu. Hai zeakamor eemanet aAnekl agunduegi t endu. Hai zeakl ehi at uet aAnekadost ea er abaki t zendu.

m enu na gusi a

3. 4. 2.GATAZKAREN AURREKO BOST ERANTZUNMOTAK

EBALUAZI OA Zuen ust ez,zei n modu i zango l i t zat eke zai l ena al de bi akgogobet eko l i t uzkeener abaki ahar t zeko? Zuenabur uz,zei nmodut ar aj oohidugugur egi zar t ean? Zei nkasut anedoegoer at anazal t zengar al agunt zai l eagoet azei nt zuet an l agunt zendugugut xi en? Noi zl ehi at zengar a? Noi zi zat endugunahi agogat azkasai hest u? Amai t zeko,i kasl ebakoi t zar i ber aki zanohi duenpor t aer ar i bur uzhausnar t zekogonbi tegi ngozai o.

m enu na gusi a

4. 1 . 1 .GENEROBERDI NTASUNA HELBURUAK Gur egi zar t ekober di nt asunar ibur uz hausnar t zea. Gener odi skr i mi nazi oar ol j okobat en bi dezbi zi t zea. Gener ober di nt asunar enal de bor r okat zeakduengar r ant zi az gogoet aegi t ea.

MATERI ALAK

GARAP ENA Rol j okoaegi t ekobibol unt ar i oeskat ukodi r a.Or ai nar t eneskent zatosat ut a egondenauzokodant zat al deansar t unahiduenmut i lbat ibur uzkor ol j okoa da.Bibol unt ar i oet akobat eki r akasl ear enaegi ngoduet abest eakmut i l ar ena.

Rol ak: I r akasl ea:Jaki nbadaki zumut i l aonadel a,bai naust eduzumut i l enpsi komot r i zi t at ear enbi l akaer aezber di nadel a,hai enj okoai ndar r enar enadel agehi ago et at al dean sar t uz ger o nesken ar r et a desbi der at uko duel a.Gai ner a,zer esangol uket et al dekoneskekmut i lbat isar t zenut zi zger o? Mut i l a:Tal deakmi st oai zanbehar kol ukeel aust eduzu.Osodant zar ionazar a, osogi mnast aona,mal gua,er r i t mor akosenonekoa. . .ezduzuonar t ukosar t zenezuzt eamut i l ai zat eagat i k,dant zat zekoduzungai t asunagar r ant zi t suagoadel aust eduzul ako.

Ezdamat er i al i kbehar .

EBALUAZI OA EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

40mi nut u.

Nol asent i t udi r ar ol ar enpr ot agoni st ak? Et agai ner akogel aki deak? Zur ei r i t zi z,nol abi l akat zenar idaber di nt asunagur egi zar t ean? Denbor at ar t e batemango da bakoi t zak ber di nt asunar eki ko,bat en bat sexuagat i konar t zeko,l ar r uazal ar enkol or eagat i k. . .di t uenaur r ei r i t zi eibur uz hausnar t zeko. Zer t anegi nduaur r er aber di nt asunakgur egi zar t eanet aaskodagoor ai ndi k egi t eko?

m enu na gusi a

4. 1 . 2.“ GLOBOSALTZAI LEA” HELBURUAK

GARAP ENA

Ber di nt asunet aer r espet uzkoj ar r er aksust at zea.

“ Gl obosal t zai l ea”i pui nai r akur r i kodi ei r akasl eaki kasl eei .

I dat zi zadi er azt ea.

“Gl obosal t zai l ea”

Ber di nt asuner akoeskubi dear ibur uz hausnar t zea.

MATERI ALAK “ Gl obosal t zai l ea”i pui na.Bol i gr af oak et af ol i oak. EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

2sai o.

BI BLI OGRAFI A Test uar en i t ur r i a: Fer eCeca ( 2005) . Text ospar at r abaj arl ai nt er cul t ur al i dad, pr opuest a di dáct i ca par a secundar i a. Madr i l .Gober nu,l anet ahi r i t ar r ent zako zer bi t zuet ar akoar l oakar gi t ar at ua.

Mut i kobel t zakl i l ur at ut abegi r at zenzi ongl obosal t zai l ear i bar r aket an, et aager i anzegoensal t zai l ebi kai nazel a.Hal akobat ean,gl obogor r i bataskat uet azer uet angor ai gozen,l i t ezkeenbezer ogazt easkor en ar r et adei t uz.Ondor en,gl obour di naaskat uzuen,ger ohor i a,j ar r i an zur ibat . . .guzt i ekzer uet angor aegi nzut endesager t uar t e. Mut i kobel t zak,ai t zi t i k,ezzi onsal t zai l eakaskat zenezzuengl obo bel t zbat i begi r at zear i uzt enet aazkeneanhonel agal det uzi on:j auna, gl obobel t zaaskat ukobazenu,best eakbest ei gokol i t zat eke? Sal t zai l eaki r r i bar r eegi nzi onhaur r ar iul er kor ,gl obobel t zar ieust en zi onkor del aaskat uet a,zer uet angor aegi t enzuenbi t ar t eanesan zi on:ezdakol or eagl oboaal t xar azt enduena,ume,bar r uandagoena bai zi k” . I pui na i r akur r iondor en t al deka j ar r i ko di r a,kol or e,sexu,j at or r i zko her r i al de,ar r aza,er l i j i osi ni smen,i r i t zi pol i t i ko,et aabar r engat i kodi skr i mi nazi or i kezaai nt zathar t ut a, ber di nt asunar ibur uzkober eni pui na egi t eko.Ondor en,i pui n haueki kast et xeko al di zkar i an ar gi t ar at zeko edoi r agar ki t aul anj ar t zekogonbi tegi ngozai e,i kast et xekogai ner ako i kasl eeki r akur t zer i ki zandi t zat en.

m enu na gusi a

4. 1 . 2.â&#x20AC;&#x153; GLOBOSALTZAI LEAâ&#x20AC;?

EBALUAZI OA Zei nt zuki zanzi r enber di nt asunar il ot uzi zki ot eni dei ak? Ber enust ez,nol abi zidabal i ohaui ngur uner i khur bi l enean( auzoan, i kast et xean,f ami l i an. . . ) ? Zeregi ndezakegu,et azeregi t enduguber di nt asuneanbi zi t zeko?

m enu na gusi a

4. 2. 1 .ADI ERAZP ENASKATASUNA HELBURUAK I nposat ut ako ar au bat ek mugat zen zai t uenean i dei a ber r i ak sor t zeko dagoenzai l t asunar eni ngur uankont zi ent zi ar azt ea. I ngur ukoekmugat zendi gut enaskat asunaesper i ment at zea. Ezar r i t akoar auenmenpel anegi t ear enal denegat i boabi zi t zea.

GARAP ENA I kasl eeimol dat ubehar kodut enpl ast i l i naedobuzt i nzat ibanaemango zai e.Hasi er abat eanaskat asunosozmol dat ubehar kodut eet abakoi t zak nahiduen i r udi a egi n.Bi gar r en moment u bat ean,“ ar i ket al i br e del a” esangodui r akasl eakbehi net aber r i zbat bat ekot asunez,et agai ner a, i kasl eeker r espet at ubehar kodi t uzt enar auaki nposat zenj oangoda:“ ezi n dabi r i bi l adenzer bai ti zan” ,“ gi zai r udi ai zanbehardu” ,“ kol or eaknahast u ahaldi r a”( pl ast i l i naer abi l t zekot an) ,“ ezi ndaani mal i ai zan” ,“ ezi ndahi t z egi n” . . .Et aot ut zenzai zki onguzt i ak.

MATERI ALAK Buzt i naedopl ast i l i na.

EBALUAZI OA Or ai n,pr akt i kahauber eneguner okobi zi t zar eki ner l azi onat uet ahor r ibur uz hausnar t ubehar kodut ei kasl eek.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

Nol asent i t udi r a? Zerdahai ent zataskat asuna? Zei negoer at anmugat zenzai zueaskat asunai nposat ut akoar aueki n?Zuen ust ez,askat asunaasegur at zekozei nmoment ut andi r aegoki akar auak? Zei ner emut ansent i t zenduzuaskat asuni khandi ena?Zer t anhaut emat enda? Zei net anaskat asuni kt xi ki ena?Zer t anhaut emat enda?

m enu na gusi a

4. 2. 2.GURE ASKATASUNAK MUGATZEN HELBURUAK Askat asunbakoi t zakzuzenbi deet a mor al ar en ar l oko ber e mugak er e badi t uel aj abet zea. Gai ner ako per t sonak et a ber en askat asunak er r espet at zeko muga hor i ekdut engar r ant zi ar ibur uzhausnar t zea.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

GARAP ENA I kasl eek,denenar t eanzei nt al deka,ondor engoaskat asuneki zanbehardi t uzt en mugei bur uzhausnar t ubehar kodut e.Ezdabakar r i kmugaj ur i di koet anpent sat u behar ,bai t amugamor al aker e,gai ner akoper t sonaket aber enaskat asunaker e er r espet at uaki zandai t ezen: i er azpenaskat asuna:Zer nol ako mugaki zan behar ko l i t uzke askat aI Ad sunaker emu pr i bat uan ( Adi bi dez,f ami l i ar t ean,gur el aguneki n,et ab. ) ? Zer nol akogauzakezgeni t uzkeesanbehar ? gi menduaskat asuna:Zer nol akomugaki zanbehar kol i t uzkeaskat asun I Mu honeki nor ier r espet uaezgal t zekoet abest eper t sonenmugi menduaskat asuna ezmur r i zt eko?Nol amugat zendugur ebi zi moduamugi menduaskat asunak? Eguner okozei nbehar r i zanekmugadezaket e? xuaskat asuna:er ant zun mugi menduaskat asunar idagozki on gal der a I Se ber ber ei .

EBALUAZI OA EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

Zerger t at ukol i t zat ekehi r uaskat asunhaueki nol akomugar i kgabegauzat uko bal i r a? Zuen ust ez,gi zar t ear iezar r iahalzai zki on mugakzueki dent i f i kat u di t uzuen askat asunmor al akbai nohandi agoakal at xi ki agoakdi r a?Zerdel aet a? Zuen ust ez,muga j ur i di koeki kuspegimor al et i knol abai tezar r iahaldi r enak bai nozor r ot zagoaki zanbehar kol uket e,al aezhai nzor r ot zak?

m enu na gusi a

4. 3. 1 .J ON ETA J ONEREN I STORI OA HELBURUAK Emakumear iet a gi zonar igi zar t ean dagoki enr ol aal der at zea. I ngur unean bi zi di r en ezber di nt asunakazt er t zea. Gi zoneket aemakumeekdi t uzt enet a ezber di nt asun hau sust at zen dut en por t aer eibur uzhausnar t zea.

GARAP ENA Par t ehar t zai l eekzi r kul ubategi ngodut eet api l ot apasat ukodi ot eel kar r i azkaret ahaut azkonor abi deet an.Ar i ket abii st or i osor t zeandat za;l ehenengoemakumear ena,Joner ena,et aondor engi zonar ena,Jonena. Bat ekpi l ot ahar t zenduenbakoi t zean,i r udi zkoper t sonai ar enbi zi t zar en i ngur ukozer bai tesanbehar kodu,denenar t eanbi ogr af i aant zekobatosa dezat en.Adi bi dez:Jone,her r iar r ant zal e bat et i kger t u dagoen baser r i bat eanj ai ozen. . . Hor r el azenduar t e. Ger o,gauzaber aegi ngodaJoneki n.

MATERI ALAK Pi l ot abat .

EBALUAZI OA

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

I r akasl eakedo best er en bat ek,ondor en azt er ket a egi t ea ahal bi det uko dut enel ement ur i kgar r ant zi t suenaki dat zi kodi t u. Al der at ui st or i obakoi t zekoel ement uak.( Jener al ean,emakumeak pai r at zen duen opr esi oa nabar ment zen da,baiet a sexur olt xi ki ak nol aezar t zendi r ener e. . . )

50mi nut u.

BI BLI OGRAFI A www. ger za. com webor r i anoi nar r i t ut a.

Azt er t ueur eni ngur uneandesber di nt asunhor i ekbi zidi t uzt en

Jaki nar azigai ner akoei ,gi zonedoemakumei zat eagat i kdi skr i mi nazi oasent i t udut enesper i ent zi aper t sonal akedoezagunak.

m enu na gusi a

4. 3. 2.EMAKUMEEN ETA GI ZONEN ARTEKO SOLDATATALDEA HELBURUAK

GARAP ENA

Emakumeenet agi zonenar t eko sol dat aal dear enl i t ezkeenar r azoi ei bur uzhausnar t zea. Egun,gi zonenet aemakumeenar t ean daudendi f er ent zi eibur uzgogoet a egi t ea.

MATERI ALAK Tal dekoi kasl ebat iemandakoi nf or mazi oar enkopi abat .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

BI BLI OGRAFI A 1. LANE:ht t p: / / www. i l o. or g 2. Est at i st i kako I nst i t ut u Nazi onal a,Encuest a de Est r uct ur a Sal ar i al2002.Resul t ados Def i ni t i vos. Not adepr ensade16denovi embr e de2004. 3.Emakumear enI nst i t ut ua( Lanet aGi zar t eGai et akoMi ni st er i oa) ,Di f er enci aydi scr i mi naci 贸nsal ar i al porr az贸ndesexo.2007,Madr i l .

m enu na gusi a

4. 3. 2.EMAKUMEEN ETA GI ZONEN ARTEKO SOLDATATALDEA GARAP ENA

m enu na gusi a

4. 3. 2.EMAKUMEEN ETA GI ZONEN ARTEKO SOLDATATALDEA

EBALUAZI OA Zuenust ez,enpr esabur uekbal di nt zahobeakezar t zendi t uzt egi zonezkoekl anpost uj aki nbat zuekbet edi t zat en?Zer gat i k? Zuenust ez,baaldaudeor ai ndi kgi zoneiedoemakumeeil ot ut ako l anpost uak?Bai ezkot an,zer enondor i oadaet azei nt zukdi r azuen abur uz?

m enu na gusi a

4. 4. 1 .DUI NTASUEK LAN EGI TEKO ESKUBI DEA 1 HELBURUAK Her r i al debehar t suet akol angi l een l anbal di nt zeni ngur uansent i kor t zea. Honel akoegoer aknol aet azer gat i k emat endi r enhausnar t zea.

GARAP ENA Banakal anegi ngodut enbospaseii kasl ekot al deakegi ngodi r a.I st or i oai r akur r i , et ager ot al debakoi t zaker abakibathar t ubehar kodu.Adost uegi nbehar kodut e er abaki a,ezdel akol angi l eguzt i ekmoduber eanj ar dut eakomeni .Azkenean,t al de guzt i ekbategi ngodut ej okoanzeharsor t ut akoer ant zunaket aegoer akbi l t zeko, et aEbal uazi oaat al ekogal der akpl ant eat ukodi r a. Best al de,gel abit al det anbanat ukodaondor engogai akj or r at zeko.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut uko2sai o.

BI BLI OGRAFI A

1.t al dea:Euskadi ko enpr esa bat ean zerger t at uko l i t zat ekeen azt er t uko dut e. Hor r et ar ako,si ndi kat ubat eki nedodenadel akobat eki nhar r emanet anj ar r i ,et a per t sonekdi t uzt en eskubi deen et a def endat zen di t uzt en l ege guzt i en zer r enda egi nbehar kodut e,hot s: hi t zar menkol ekt i boak,l anekoar r i skuenpr ebent zi oa, gi zar t ear l okoepai t egi ak,si ndi kat uak. . . 2.t al dea:ElSal vador r ekoedobest el ekur enbat ekomaki l eibur uzkol anaegi n behar kodut e,zer nol akoeskubi deakdi t uzt en,babesbat enet abest ear enar t eko al deakazt er t u. . . Ondor engoadai st or i oa: Ehungi nt zal ant egibat ekol angi l eakzar et e.Askokost at al or t uduzuel anhau,El Sal vador r enj endeaskodagoel akol angabezi an. Ekoi zt enduzuenar r opaEur opaet aEst at uBat uet ansal t zenda,osomar kaezagunenet i ket eki n.Ondor engol anor dut egi aduzue:ast el ehenet i kost i r al er a 6: 45et i k 19: 00et ar a,et al ar unbat et an 6: 45et i k14: 00et ar a.

1.Wi l l i amsRamos,J.I nt er monOxf am. GuĂ aDi dĂĄct i caDer echosl abor al es. ht t p: / / www. i nt er monoxf am. or g/ es/ page. asp ?i d=1181

m enu na gusi a

4. 4. 1 .DUI NTASUEK LAN EGI TEKO ESKUBI DEA 1

GARAP ENA Egunot ankami set akj ost enar izar et eet azuot akobakoi t zar ikami set ar enj ost ur aezber di nbategi t eadagoki o.250kami set aekoi zt endi r aor duko.Osoazkaret aar r et agal dugabel anegi nbeharduzue:j ost ur abatbest ebat enat zet i k,bur uaj ost ekomaki nat i k al t xat ugabe. Ezdi t uzt ezehazt asunezamai t ut aezdaudenj ant zi akonar t zenet asol dat at i kkent zendi zki zuet e. Egunbat zuet anezzar et eezar r i t akohel bur uet ar ahel t zen,et aor duest r akegi t engel di t ubehari zat enduzue,or okor r ean,or dai nt zenezbadi r aer e. Best al de,j asot zenduzuensol dat aezdazuenf ami l i ar enoi nar r i zkobehar r akbet et zekohel t zen.Lant egi an,gai ner a,l anbal di nt zak ezdi r aosoonak:komungut xidagoet aber oi t zel aegi t endui aur t eosoanzehar ,hai zagai l ur i kezdagoel ako.Per t sonar enbat gai xot uzger oet ahi r uegunet anl aner ahut segi nezger o,kal er at uegi t endut eber ehal akoan. Aur r ekoesper i ent zi eker akut sidi zut ebanakakopr oposamenekezergut xibal i odut el a,enpr esekadosezdaudenakkal er at uet a j endeber r i akont r at at zenbai t u. Hor r exegat i k,or ai ngoan,ahal egi nhandi akegi nez,si ndi kat u( l angi l eenel kar t ea)batosat zeal or t uduzue.Bai korzar et e,l angi l een %80ber t andagoel ako. Zuzendar i t zakbi dal i t akobathonakomezuhauemat er aet or r izai zue:enpr esakkami set asor t abatat er abehardupr emi azEur opakomul t i nazi onalbat ent zat .Eskaer abiegunet anbet et zenezbada,enpr esaeur opar r akezdi okami set agehi agoer osi kol anl eku duzuenl ant egi ar i .Eskaer agar ai zamai t uzger o,l ant egi al i t ezkeensol dat ahobekunt zeibur uzhi t zegi t ekopr estdago,bai naezdi t u gai ner akoeskaki zunakai pat zen. Mezul ar i akal deegi t enduenean,zeregi nbeharduzuenezt abai dat ukoduzuezuek.Per t sonabat zukezdi r azuzendar i t zezf i dat zen. Best ebat zuek,or dea,ust edut ekami set aekoi zpenagar ai zat er at zekoamar r uadel a.Bat ekesat enduhobel i t zat ekeel al aner a i t zul t zea.Er abakibathar t ubeharduzue.Zei ndazur ei r i t zi a?. . .

m enu na gusi a

4. 4. 1 .DUI NTASUEK LAN EGI TEKO ESKUBI DEA 1

EBALUAZI OA Zer nol akozai l t asunakaur ki t uzi t uzt ener abakibakoi t zean? Zuenust ez,zer nol akozai l t asunakaur ki t zendi t uzt el angi l eek ber enenpr eset an? Zei nl i t zat ekemoduegoki aenpr eset aner abaki akhar t zeko? Er abaki ahar t zer akoant al deannol asent i t uzi r enj aki nar azi .

m enu na gusi a

4. 4. 2.GI ZA GARAP ENAREN I NDI ZEA HELBURUAK Nazi oBat uet akoer akundebat zuk ezagut uet ai dent i f i kat zea. Gi zaGar apenar enI ndi zear enkont zept uaezagut zea. Her r i al deenar t eanzei nher r i al de bar r uandaudenal dehandi eibur uz hausnar t zea. I ker ket a-et adi bul gazi ol anaegi t ea. El kar l anekol anaegi t ea,zei net an i kasl eguzt i guzt i akezi nbest ekoak i zangodi r en.

MATERI ALAK I nt er net er akosar bi deaduengel abat , hor mai r udibategi t ekobehar r ezko mat er i al ak.

GARAP ENA Gi zaGar apenar enI ndi zeazerdenazal dukodi ei r akasl eaki kasl eei .Zerneur t zen duen,et ab.Hor r et ar ako,ondor engoi nf or mazi oabal i agar r i ager t adaki oke: I RAKASLEENTZAKO I NFORMAZI O BALI AGARRI A: Gi za Gar apenar en I ndi zea ( GGI ) ,Nazi o Bat uen Gar apener ako Pr ogr amak ( NBGP)her r i al debakoi t zeanl or t ut akoGi zaGar apenaneur t zekoer abi l t zenduen dat umul t zoada.Gi zaGar apenhor ihi r ual der di r enar aber aneur t zenda: a) Bi zi t zal uzeet aosasungar r i a,j ai ot zeandagoenbi zi i t xar openar enar aber a. b) Hezkunt za,honako hauen ar aber a neur t ut a:hel duen al f abet at zemai l a et a l ehen,bi gar r enet ahi r ugar r enhezkunt zakomat r i kul azi ot asagor di nkonbi nat ua. 1 c) Bi zi t zadui nar enmai l a,bi zt anl ekoBPGr enar aber aneur t ut a. Gi zaGar apenar enkont zept ua,GGIedobest eedozei ni ndi zekneurdezakeena bai noaskozzabal agoada,bai nadi r usar r er ahut senal t er nat i badagi zaongi zat eaneur t zeko. Ondor en,i kasl eei j aki nar azi kozai edi nami kahonet anegunkar i bategi ngodel a,et a hor r eneduki akgi zagar apenar eni ndi zear i et ahor r i l ot ut aegondai t ezkeengai guzt i ei( BPG,bat ezbest eko sol dat a,eskol ar at zei ndi zea,pobr ezi ai ndi zea,bi zi i t xar opena,haur r enbal di nt zak,gi zaeskubi deak,gener oar eni ngur ukogi zagar apenar eni ndi zea, . . . )bur uzkoai zanbehar koduel a.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

3or du.

BI BLI OGRAFI A 1.PNUD,I nf or mesobr edesar r ol l ohumano2005.Lacooper aci 贸ni nt er naci onalant euna encr uci j ada:ayudaaldesar r ol l o,comer ci oysegur i dadenunmundodesi gual .

m enu na gusi a

4. 4. 2.GI ZA GARAP ENAREN I NDI ZEA

GARAP ENA Hai ekauker at zendi t uzt enbiher r i al der en( adi bi dez,espai ni arEst at uaet aSenegal ,edobest ebat zuk)i ngur uanegi ndezaket ei ker l anhau. Lanaer r azt uet aopt i mi zat zeal der a,i kasl eeil ant al det anbanat zekopr oposat ukozai e.Adi bi degi sa,l i t ezkeent al dehauekpl ant eat ukodi r a: I ker ket a:dat uakbi l at uet al andubehar kodi t uzt e,her r i al debakoi t zar ener r eal i t at eaet aauker at zendi r enher r i al deen( adi bi dez,espai ni arEst at ua et a Senegal ,edo best e bat zuk)ar t eko al deak i sl at uko di t uzt en est at i st i kat aul ak egi t ea hel bur u nagusi ai zani k. Est at i st i kadat uakegi t ekomat emat i kakoi r akasl ear il agunt zaeskat uahali zangodi ot e.Best eauker abat ,El kar r i zket ent al dear eki n ( aur r er agoazal dukodena) ,seni t ar t ekoei ,i r akasl eei ,i kaski deeiet aabar r eii nkest abategi t eai zandai t eke. Er r edakzi oa:t al dehauegunkar i aosat ukodut enar t i kul uekhi zpi dei zangodi t uzt engai akauker at zeazar dur at ukoda.Ganor azko i t ur r i et ar aj obehar kodut e,hal anol a,egunkar i et ar aet aNazi oBat uakbezal akonazi oar t ekoer akundeenWebor r i et ar a. El kar r i zket ak:t al dehauosat zendut enekel kar r i zket anor i egi n,zei ngai j or r at uet azei ngal der aegi ngodi t uzt ener abaki behar kodi t uzt e.Pol i t i kar i ei ,Gi zaEskubi deenGKEet akoor dezkar i ei ,i mmi gr azi oet agar apener akol anki det zaar l okoudalar dur adunei ,edoi nt er esgar r i adel ai r i zt endut enbest eedozei nper t sonar iegi nahalzai eel kar r i zket a. Di sei nuaet aedi zi oa:l i t ekeenbest et al debat ekegunkar i r akobi net aket aazal aegi n,ar t i kul uenor denaer abaki ,et ab.egi nbehar ko l uke.Mar r azt eazgai n,edi zi oaant ol at uet agai ner akot al deakkoor di nat zeazar dur at ukol i t zat eke. Hi zkunt zaet al i t er at ur akoi r akasl ear ieskat uahalzai o,or obat ,ar t i kul umot aezber di nei ,hor i eni dazket ar i ,i zenbur uakauker at zear iet aabar r eibur uzkoeskol abatemat ekodagoenekoemanezbadu. Beharbest edenbor aeskai niahalzai odi nami kar i ,i kasl eaknahast eaet ai ker ket a-et adi f usi ol angar r ant zi t subategi t eni kast enduenbi t ar t eanondopasat zeal or t unahibai t a.

m enu na gusi a

4. 4. 2.GI ZA GARAP ENAREN I NDI ZEA

EBALUAZI OA Zeri r udi t uzai zul ana? Er ososent i t uzar at al deanl anegi t en? Zeri kasiduzuGGI az?Aur r ezezagut zenzenuenNazi oBat uakegi t en duenl ana? Zur eabur uz,gar r ant zi t suaaldaj endeakmundukobest et okibat zuet anzei negoer at anbi zidenezagut zea? Zur ei r i t zi z,bat zuet anbi zt anl er i ar enzat i r i khandi enar enbi zi bal di nt zei bur uzkoi nf or mazi oaf al t azai gu?

m enu na gusi a

5. 1 . 1 .AURREI RI TZI AK BI ZI TZEN HELBURUAK Aur r ei r i t zi ak,posi t i boanzei nnegat i boan,l ehenper t sonanbi zi t zea. Aur r ei r i t zi aknol aet azer gat i ksor t zen di r enhausnar t zeaet aezt abai dat zea. Per t sonabat ,nahi koaezagut ugabe epai t zeannol asent idai t ekeenkont ur at zea.

MATERI ALAK Bur uar eni ngur uanj ardai t ezkeenzi nt ak, auker at ut akokal i f i kat zai l eet aaur r ei r i t zi eki n.Honel akoaki zandai t ezkekal i f i kat zai l eak: Bar r egar r i a,desat segi na,egozent r i koa, al daber a,har r oput za,onpuska,â&#x20AC;&#x153; f r i ki aâ&#x20AC;? , kuxkuxer oa,andr ezal e/ mut i l zal ea.

GARAP ENA I kasl eakseiedozazpiper t sonakot al det anant ol at ukodi r a.Hai nbatmahai el kar t uet ai ngur uaneser i kodi r a,j at et xebat eanegongobal i r abezal a. I kasl eeizi nt abanaj ar r i kozai e,zei net an,bekoki ar enpar ean,kal i f i kat zai l e batazal dukoden.I nor kezi ngoduj aki nzerdi oenj ar r idi ot enzi nt ak. Bakoi t zakondor engoegoer ai maj i nat ubeharduel aesangozai e:ezkont za bat eandaudeet a,mahai an,ezagut zenezdi t uenper t soneki nj ar r idut e. Ezkondudi r enper t sonekmahai koguzt i akezagut zendi t uzt e,et abakoi t zar i af ar i an mahai ki de i zango duen per t sonar ibur uzko deskr i bapen l abur r a ( bekoki anazal t zendenkal i f i kat zai l ea)egi ngodi ot e.Per t sonabakoi t zak, gai ner akoeibur uzadi er azidi zki ot enkal i f i kat zai l eakkont uani zandat r at at ukodi t ubest eak,hor i ekaur r ei r i t zii zandai t ezen. I kasl eeij aki nar azi kozai eosogar r ant zi t suadel aper t sonabakoi t zar eki ko por t aer aemanzai eni nf or mazi oar enar aber aal dat zea.Gar r ant zi t suada, hal aber ,i nor kezj aki t ea zi nt an j ar r idi ot en kal i f i kat zai l ea zei n den,et a benet anezkont zabat eandaudel ai maj i nat zensai at zea.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

m enu na gusi a

5. 1 . 1 .AURREI RI TZI AK BI ZI TZEN

EBALUAZI OA Zi nt akenduaur r et i k,per t sonabakoi t zaknol asent i t udenadi er azibehar ko duet a,segunet anol at r at at udut en,esl ei t uzai onkal i f i kat zai l eazei nden i maj i nat zekogai den.Ondor en,el kar r eki n,honakogal der ahauei er ant zungodi et e: Zuenust ez,egi azkobi zi t zanaskoal dat zenaldaper t soneki kogur e j ar r er a hor i eibur uzaur r ezsor t u dugun aur r ei r i t zi en ar aber a? Zer nol akoper t soneki ngar adesat segi nagogut akobakoi t za?Zer gat i k? Nol asent i t uahaldaper t sonabat ,ezer t azezagut ugabe,gai zkit r at at zendut enean? Zer t an oi nar r i t ut a sor t zen di t ugu aur r ei r i t zihor i ek? Zuen ust ez, i nf or mazi oi t ur r ihor i eknahi kof i dagar r i akdi r anor bai t ibur uzi r i t zibat i zanahali zat eko?Zer gat i kezdugugukgeukegi azt at zen?

m enu na gusi a

5. 1 . 2.I NMI GRAZI OAREN TRATAMENDUA HEDABI DEETAN HELBURUAK Hedabi deeki mmi gr azi oanol at r at at zen dut enkont ur at zea. Tr at amendu hor r ek i r i t zipubl i koar en sor r er an i zan dezakeen er agi na,et a hor r ekbi zt anl er i ar engani zandi t zakeen ondor i oakazt er t zea. Hedabi deen i kuspegi honek gugan duener agi nar ibur uzhausnar t zea.

GARAP ENA Pr ent saar t i kul uezber di nenbizat iaur kezt ukozai zki ei kasl eei : TUEN ADI N TXI KI KO BAT HAURDUN UZTEAZ AKUSATUTA 1)GERTAERAK ONARTU ZI DAGOENAK 1

“ Epai r akopr estgel di t uzenauzi a.Andr ésJul i ánL.H. ,2005.ur t eanber e neskal agunakzai nt zenzuen10ur t ekoneskat i l abathaur dunut zizuen kol onbi ar r ak,l epor at zendi zki ot enbiger t aer akonar t uzi t uen:bur ut ut ako sexuer asoar endel i t ua,et abest ebatsai akunt zamai l an. ” LAULKIBATEAN DAGOEN GI ZON BATEK KOLONBI AR BATITI RO EGI N ETA 2)GURPI LI SKARRA SORTU ZUEN 2

MATERI ALAK I kasl eeial bi st een kopi ak banat zea komeni kol i t zat eke,ar t i kul uenxehet asuneihobet oer r epar at zeko.

“ Lar r i t asunezber di nekol auzaur i t ui zanzi r enat zogoi zal dean,Pl azaEl i pt i kot i kger t uko User abar r ut i kokopat aber nabat eanger t at ut akobor r oka bat ean.Bi kt i met akobat ekbal abatj asozuenbul ar r al dean,bi hot zondoan. Samur BabesZi bi l ekosani t ar i oenj ar dunakzi ur r aemat enzuenher i ot za gal ar azizuen,t or akot omi abategi nez( bi hot zabi zkor t zekot or axai r eki t zea) .Best ehi r ugi zonezkokar mazur i kozaur i akj asozi t uzt enet aber e kabuzj oanzi r enDocedeOct ubr eospi t al er a.Hor i et akobatosoosol ar r i dago.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

m enu na gusi a

5. 1 . 2.I NMI GRAZI OAREN TRATAMENDUA HEDABI DEETAN GARAP ENA â&#x20AC;&#x153; Lar r i t asunezber di nekol auzaur i t ui zanzi r enat zogoi zal dean,Pl azaEl i pt i kot i kger t ukoUser abar r ut i kokopat aber nabat eanger t at ut akobor r okabat ean.Bi kt i met akobat ekbal abatj asozuenbul ar r al dean,bi hot zondoan.Samur BabesZi bi l ekosani t ar i oen j ar dunakzi ur r aemat enzuenher i ot zagal ar azizuen,t or akot omi abategi nez( bi hot zabi zkor t zekot or axai r eki t zea) .Best ehi r u gi zonezkokar mazur i kozaur i akj asozi t uzt enet aber ekabuzj oanzi r enDocedeOct ubr eospi t al er a.Hor i et akobatosoosol ar r i dago. Di r udi enez,bi anai aager t uzi r en,hor i et akobatgur pi l aul ki an,et ahoneki kami kakomenzi t uenaur r ezt al dear eki n.Li skar r ager t at uzenet aezgai t uakpi st ol abatat er azuen.Bit i r oegi nzi t uen,bai naar mat r abat uzi t zai on.Hi r ugar r enj aur t i ket a,ber r i z,at er a,et a 29ur t ekoDi egoFer nandoM.V.kol onbi ar r ar ibul arbet ebet eanemanzi onâ&#x20AC;? . Ber r i aki r akur r iondor en,t al dekaedodenekel kar r eki n,ger t aer enpr ot agoni st aket or ki naki zat eanol at r at at zendenazt er t ubehar kodut e.Adi bi dez,honakohaueni ngur uanezt abai dat ubehar kodut e: Ger t aer enpr ot agoni st akespai ni arnazi onal i t at ekoaki zanezger o,ber ehal akoanadi er azi kozenzi r kunst ant zi ahor i ? i Z er nol akogar r ant zi aduger t aer anpr ot agoni st ennazi onal i t at eak?Zer gat i k? i A i pat zenaldi r aper t sonahauenbest eezaugar r ibat zuk,esat er ako,adi na,et ab. ? i Z er gat i kemat enzai ogar r ant zihandi agoanazi onal i t at ear iedoEst at uanl egezkanpoegot ear i ? i Z er nol ako er agi na i zan dezake i r i t zipubl i koan et or ki n bat ek del i t ur en bategi t en duenean hor r en nazi onal i t at ear i hor r enbest ekogar r ant zi aemat eak? i He dabi deeni mmi gr azi oat r at at zekomoduak,zur eabur uz,zerer agi n,sor t zenduber t akobi zt anl er i ar engan?( aur r ei r i t zi ak) . i

m enu na gusi a

5. 1 . 2.I NMI GRAZI OAREN TRATAMENDUA HEDABI DEETAN

BI BLI OGRAFI A 1.20080513koABCEgunkar i t i kat er at akoar t i kul ua. 2.20080329koABCEgunkar i t i kat er at akoar t i kul ua.

EBALUAZI OA Zer nol akoondor i oaki zandi t zakeet or ki nent zathedabi deek ber ai eibur uzhonel akoi r udi aeskai nt zeak? Zei nt zuki zangodi r aber t akobi zt anl er i ar ent zakoondor i oak? I kasl eekegunber ekoegunkar iezber di nakekar r iahaldi t uzt e,hor i et anber r iber azei nmoduezber di net ani dazt enden azt er t zeko.

m enu na gusi a

5. 2. 1 .MUSI KA AFRI KARRA HELBURUAK Af r i karkont i nent ear en kokapena et a banaket aezagut zea. Af r i kako musi kaani zt asunar en i ngur ukoj aki ngur api zt ea. Musi kaaf r i kar r akont i nent ekobi zi modu ezber di nen i r udi kapen gi sa ul er t zea.

MATERI ALAK Af r i kakoher r i al deezber di net ako musi kar i ,musi kat r eneiet aabar r ei bur uzkoi nf or mazi oabi l at zekobehar r ezkoak( ent zi kl opedi ak,I nt er net , l i bur uak,di skoak. . . ) .

GARAP ENA Hast eko,Af r i kakomusi kar ibur uzzerdaki t en,Af r i kakomusi kaguzt i aant zekoadengal det ukodi ei r akasl eaki kasl eei ,et aeskual debat zuet akoet a best eet ako musi ken ar t eko al deaknahi ko nabar menakdi r el a adi er azi . Hal aber ,honel akoak er e koment at u ahaldi t uzt e:ber en i r i t zi z,musi ka af r i kar r ean,or okor r ean,zei nt zuk di r en i nst r ument u nagusi ak,nol a bi zi dut enmusi kaaf r i kargehi enek,et ab. Ondor en,t al det anbanat ukodi r ai kasl eak,gut xi enezbostt al deosat zen sai at uz.Tal de bakoi t zak her r i al de af r i karbatauker at u et a hor r et ako musi kamot ar i ,gehi ener abi l t zendi r enmusi kat r esnei ,et aabar r eibur uzko i nf or mazi oabi l at ubehar kodu.Gai ner a,her r i al dehor r et akomusi kapi ezak aur ki t ubehar kodi t uzt egai ner akogel aki deekent zundezat en.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

45mi nut ukobisai o.

m enu na gusi a

5. 2. 1 .MUSI KA AFRI KARRA

GARAP ENA Tal debakoi t zaknahiduenher r i al deedoeskual deaf r i kar r aauker at uahal kodu,bai nat al deekAf r i kakoeskual de ezber di net akoher r i al deakauker at zeagomendat zenda, musi ka-et a kul t ur aani zt asuna handi agoa i zan dadi n. Hor r egat i k,i nt er esgar r i al i t zat eke,her r i al dea auker at u bai nol ehen,denenar t eanAf r i kakomapabatkont sul t at zea.Best eakbest e,her r i al dehaueki zanl i t ezke:Mal i , Ni ger i a,Egi pt o,Kenya,Zi mbabwe,Angol a,Mor oko, Kamer un et ab.Nahi ago badut e,di aspor an bi zidi r en af r i kar j at or r i ko komuni t at een musi ka er e auker at u ahal kodut e. Her r i al debakoi t zar ibur uzkobehar r ezkoi nf or mazi oaet a hai nbatpi ezabi l duost ean,t al deekl or t udut eni nf or mazi oaet amusi kaazal dubehar kodi t uzt e. Amai t zeko,i kasl e guzt i ek,el kar r eki n,ent zun di t uzt en musi kaest i l oezber di nakal der at ubehar kodi t uzt e,ant zekot asunaket aezber di nt asunakbi l at uz.

EBALUAZI OA I nt er esagar r i al i t zat ekeondor engogal der eier ant zut ea: Zer nol akoezber di nt asunakaur ki t udi t uzueher r i al de ezber di net akomusi kapi ezenar t ean? Or okor r ean â&#x20AC;&#x153; musi ka af r i kar r azâ&#x20AC;?hi t zegi n behar r ean, zei ni zenemanahalzai odi nami kahoni ? Zei nneur r i t anedonol ai sl at zendumusi kakher r i al de bat enber ezkoi zaer a,bi zi moduak,hi st or i a,et ab. ?

m enu na gusi a

5. 2. 2.I J I TOKULTURARIHURBI LTZEA HELBURUAK I j i t okul t ur ar enal der diezber di nak ezagut zeaet aber eaber ast asunaz j abet zea:bi zi modua,t r adi zi oak, hi zkunt za,musi ka,et ab. Hi st or i ar ibur uzi ker t zea,et aber ezi ki , espai ni arEst at uanger t at ut ako j azoer anagusi eneibur uz. I j i t oher r i ar enj azoer ahi st or i koaet a egungoegoer akr i t i kokiazt er t zea.

MATERI ALAK I nt er net er a konekt at ut ako or denagai l uak et ai j i t oher r i ar en hi st or i ar iet a kul t ur ar ibur uzkomat er i aldi dakt i koak.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

45mi nut ukobisai o.

GARAP ENA Hi r uper t sonai ngur ukot al deet an,i kasl eeki j i t oher r i ar enhi st or i aet akul t ur ar ibur uzko i nf or mazi oa bi l at u behar ko dut e.Hor r et ar ako,ondor engo I nt er netat ar i akbal i agar r ii zandai t ezke: i

Uni 贸nRoman铆 r enor r iof i zi al a:ht t p: / / www. uni onr omani . or g

Edual t er( Bake,gar apen et a kul t ur ar t ekot asuner ako hezkunt zako bal i abi desar ea) :ht t p: / / www. edual t er . or g

Kal edorKayi ko:ht t p: / / www. kal edor kayi ko. or g

ROMIEmakumeI j i t oenEl kar t ea:ht t p: / / www. muj er esr omi . or g

At ar ihor i et anaur ki t ut akoi nf or mazi oar eki n,t al debakoi t zakondor engogal der eier ant zunbehar kodi e.Hi st or i ar ibur uzkogal der ak:1,2,3,4,5,6. Kul t ur aar l okoak:7,8,9,10, 11. 1. -Nondi kust edadat ozel ai j i t oak? 2. Gaur egun, zei n her r i al de edo eskual det an bi zi di r a i j i t okomuni t at er i khandi enak? 3. -Hi st or i koki ,zei nt zuki zandi r aber enbi zi moduar enezaugar r inagusi ak? 4. -Zei npr agmat i kasi nat uzut enEr r egeKat ol i koek1499.ur t ean?Zei n egoer at anut zizi t uenhonekEspai ni anbi zizi r eni j i t oak? 5. -Zei nt zuki zanzi r enhur r engomendeet an( XVI ,XVI Iet aXVI I I )i j i t oent zatezar r i t akoar auak?

m enu na gusi a

5. 2. 2.I J I TOKULTURARIHURBI LTZEA GARAP ENA 6. -Zei nt zukdi r aEspai ni arKor oar enmendehauet akoar aur i kadi er azgar r i enak( i j i t oeidagozki enak)et azerezar r izut en? 7. -Nol adei t zendai j i t oenhi zkunt za?Nondi kdat or ? 8. -Zei nt zukdi r ahi zkunt zahor r endi al ekt oak?Zei ndaespai ni arEst at uanbi zidi r eni j i t oeker abi l t zendut ena?Gauregun, zabal dut adagohor r ener abi l er agazt eenenar t ean? 9. Neskamut i koeki j i t ohi zker akohi t zaket aadi er azpenakbi l adi t zaket eI nt er net en.Hor r et ar ako,adi bi dez,ondor engo l ot ur akkont sul t adi t zaket e:ht t p: / / www. avi zor a. com/ gl osar i os/ gl osar i os_c/ t ext os_c/ cal o_gi t ano_c_0008. ht m et a ht t p: / / www. geoci t i es. com/ webr omany/ not as_gr amat i cal es/ dos_ej empl os/ l a_l engua_gi t ana_en_espana. ht ml 10. Zerdaer r omi nt xel a?Nondi kdat or ? 11. -Zer nol akogar r ant zi ai zanduet adumusi kaki j i t okul t ur an?Zei nt zukdi r amusi kamot ahonenezaugar r inagusi ak? Tal deekgal der eier ant zut en amai t zen dut enean,denen ar t ean er ant zunakazal du et a hor i eibur uzhi t zegi t eko t ar t ea emangozai e.Amai t zeko,el kar r eki n,Ebal uazi oaat al ekogal der eibur uzhausnar t ukodut e.

BI BLI OGRAFI A Adar r aPedagogi aEl kar t ea,Cent r osdei nt er ésespecí f i cosconni ñosy ni ñasgi t anas Bl ai ,F.Li sbona,J.Sal i nas,Jet aSal vador ,M.Pr opuest aspar aunt r abaj oi nt er cul t ur alenl aescuel a

m enu na gusi a

5. 2. 2.I J I TOKULTURARIHURBI LTZEA

EBALUAZI OA Ar i ket ahauegi nbai nol ehen,zerezagut zenzenueni j i t oher r i ar enhi st or i aet akul t ur az? Zuenabur uz,zer nol akoi kuspegi adu,or okor r ean,gur egi zar t eaki j i t oen i ngur uan? Her r ihonen hi st or i a et a kul t ur ar ibur uzko i nf or mazi oa bi l du ondor en, zuenust ez,zerdel aet ai kuspegihau? Zer gat i kj asandui j i t oher r i ak,hi st or i koki ,j azar pena?Zer nol akoondor i oaki zandi t uj azar penhonekespai ni arEst at uanbi zidi r eni j i t oent zat ? Zer nol ako er l azi oa dago hi st or i kokiher r ihauen aur ka emandako ar auenet aegungoegoer ar enar t ean?

m enu NA GUSI A

5. 3. 1 .AMAMAREN P ARRANDAK HELBURUAK Best ebi zi moduet aol get amot abat zueki koi nt er esapi zt ea,et abest e bel aunal di enbi zi el ement uezber di nakezagut zea. Gur enagusi akbest eal der diet a egoer abat zuenar aber aezagut zea. Bel aunal di zbel aunal dier r epi kat zen di r enel ement ueibur uzhausnar t zea.

MATERI ALAK Mat er i al i kbeharezbadaer e,ber ai eki nhi t zegi t endut enper t sonanagusi ekesat endut enai dazt eakomenida; ber az,koader noet abol i gr af oaedo ant zekoaker amanbehar kol i t uzket e.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

GARAP ENA Per t sonabakoi t zakber ei ngur ukoper t sonanagusibat eki n( seni t ar t ekoa, auzoki dea,edoger t ukobest eper t sonar enbat )hi t zegi net agazt et anondo pasat zekozeregi t enzuenbi l at ubehar kodu:par r andanzeregi t enzuen. Ar i ket ahonenhel bur uadaper t sonanagusi ekondopasat zekozeregi t en zut enj aki t eaet aper t sonahor i ekbest eal der dibat zuet anezagut zea. Hor r et ar ako,honel akogal der akegi nbehar kodi zki et e: Zer nol akopar r andakegi t enzi t uzt en( dant zal diher r i koi ak,dant zak, bazkar i ak,et ab. ) .

Nor aet anor eki nj oat enzi r en.

Zei nor dut anet azer gat i k.

Zer nol akomusi kaent zun,abest uet adant zat zenzut en.

Jaihauet akobest eel ement ubat zuk:dant zak,edar i a, neskat an/ mut i l et ani bi l t zea,et ab.

Nol aer l azi onat zenzi r enbest eper t sonabat zueki n,nol aet anor eki n l i gat zenzut en. . .

I nf or mazi ohaubi l duost ean,ondopasat zekomoduei bur uzj asodut eni nf or mazi oa azal duko dut el abur ,et a guzt i en ar t ean,Ebal uazi oa at al ean aur r ei kusi t akoel ement uakl andukodi t uzt e.

10mi nut uazal t zeko.Et xeanegi ngodu i kasl ebakoi t zakgar apena.Ebal uazi or akosai obatbehar koda.

m enu NA GUSI A

5. 3. 1 .AMAMAREN P ARRANDAK

EBALUAZI OA Or ohar ,zeri r udi t uzai zki zuezueki nhi t zegi ndut enper t sonanagusi enondo pasat zekomoduak? Aspal di anet aegunpar r andani bi l t zekomoduet anel ement uber ber ak daude?Zei nt zuk( dant zat u,edan,l i gat u,et ab. ) ?Zer gat i kdaudebel aunal diguzt i et anaur kidi t zakegunel ement uak? Zei nt zuk di r a al der i k handi enak? Zer en ondor i o di r a ezber di nt asun hauek?Zeral dat udat est ui ngur uhi st or i koanet abel aunal diezber di nek j asodugunhezi ket an? Kost at ualzai zuamona,ai t ona,et ab.par r andanal aneskat an/ mut i l et an i maj i nat zea?Zer gat i k? Zeri maj i nat zenduzueesangoduel ahemendi k50ur t er akogazt er i ak zuenol get amoduar ibur uz?Et azeresangoduzuezuekhai enaz?

m enu NA GUSI A

5. 3. 2.NOLA BI ZIDI RA GURE NAGUSI AK? GARAP ENA

HELBURUAK I kasl eak,ber en komuni t at eko hi r ugar r enadi nekoper t sonabat zuenbehar , sent i menduet aegoer eni ngur uansent i kor t zea. Hi r ugar r enadi nekoper t soneki koenpat i asust at zea. Bi zt anl er i asekt or ehonenbi zi bal di nt zakhobet zekopr oposamenak egi t ea.

MATERI ALAK El kar r i zket an ohar r ak i dazt eko behar denmat er i al a.Bal i agar r i ai zandai t eke i kasl eent zatgr abagai l ubati zat ea.

I kasl eekel kar r i zket akegi nbehar kodi zki et eper t sonanagusi ei ,honel akoakgal det uz: i

Nol akoadahai enbi zi modua( bat zuet an,menpekoper t sonaki zangodi r a) ?

Zei nt zukdi r ahai enbehar r ak( af ekt i boak,zai nt zakoak,et ab. ) ?

Zei nt zukdi r ahai enbel dur r i khandi enak?

Zer nol akogauzeiemat endi et ebal i ober ezi aet anol aemandi ezazki ekegu?

Nol adi ber t i t zendi r a?

Nol asent i t uohidi r a?

i Z er nol akoosasunar azoak( f i si koakzei nbur ukoak)i zat endi t uzt eet anol a er agi t endi ehonekber eneguner okot asunean?

Ondor en,posi t i boal i t zat ekegel aki deekber enesper i ent zi aket aabur uakel kar t r ukat zea.

EBALUAZI OA Nol ai maj i nat zenzenut enper t sonanagusi enbi zi modua?

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

Jar duer a,bat ezer e,i kast et xet i kkanpo gar at ukoda.Ondor en,gel anj asot akoa azal t zekoet aEbal uazi oaegi t ekodenbor aut zi koda.

Or ai nar t e,pent sat ualduzuei noi zhai enbehar ,sent i mendu,bel duret aabar r ez? Zuenust ez,nahi koaar r et aeskai nt zendi egi zar t eakhi r ugar r enadi nekoper t sonei ? Zeri r udi t zenzai zueper t sonanagusi eieskai nt zenzai enar r et a? Zuenust ez,zeregi nl ezakegi zar t eakbi zt anl ehaueil agunt zekoedober enbehar r akaset zeko?Zeregi t ekopr estegongozi nat ekezuek

m enu NA GUSI A

5. 4. 1 .GELA BARRUKOGI ZA TALDEAK HELBURUAK Tal dear en er r eal i t at ea et a, best eak best e,har r emanak i zan,el kar t u et a banat zekomoduakazt er t zea. Banaket ahauet ar aer amat engai t uzt en el ement ueibur uz et a hor r ek gi zabanakobakoi t zar enganzei nt al deani zan di t zakeenondor i oeibur uzhausnar t zea. Gi zabanako bakoi t za ezber di na del a et aber ezkoezaugar r i ak( t al debakoi t zar enezaugar r i et at i khar at ago)di t uel a ber eganat zeaet ahor i ,hal aer e,ezdel a har r emanaki zat ekoozt opoa.

MATERI ALAK Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

GARAP ENA Ondor engoi st or i oakont at ukodi ei r akasl eaki kasl eei : I boni nst i t ut ur ahel duber r ida.Lehenegunhauet anezduber ei kaski deber r i eki n har r emani ki zan.I bonekt al deki deakazt er t udi t u,osat zendi t uzt ent al det xoak,et ab. Har r i t usamardago,gel aki deakosobanat ut adaudel aant zemanduel ako.I zaner e, bakoi t zakber et al deadaukaet at al dehor i ekezdut eel kar r eki nhar r emanhandi r i k. Ber ai kast et xet xi kibat et i k,gel abakoi t zeani kasl egut xizi t uenbat et i kdat or ,et a hor r et annahi koel kar t ut azeudendenak,hal agel annol agel at i kkanpo,et ahor r exegat i khar r i t uduegoer ak. Ant zemanduenar enar aber a,honakohauekdi r aber egel aber r i anaur kidai t ezkeen t al deak: i “ Bi kai nak”.I bonekaber askumeen,sur f l ar ii t xur adar amat en,askoapai nt zen di r en. .neskamut i l ent al dear ider i t zohor r el a.Tal det xohonet akoki deekmar kako ar r opadar amat e,et aeur enest i l oaosozai nduaet azehat zada.Ezdut ehar r emani kgai ner akogel aki deeki net aj ol asor duanl ekuber eanel kar t zendi r abet i , ondokogel et akoant zekoper t soneki n. i Al t er nat i boak.Tal dehonet akoki deekar dur agabei t xur adut e,bai naf unt sean, “ bi kai nen”t al dekoakbezai naber askumedi r udi t e.Neskamut i kohauekbest eengat i kber ei zt eko,gel akogi r oangehi egi ezeskuhar t zeko. .behar r adut el aemat en du.Aur r ekot al dear ii sekaegi t endi ot ebet i ,et aosogi r oezber di net anmugi t zen di r a,bai naI bonent zat ,egi aesanda,nahi koant zekoakdi r a.

50mi nut u.

m enu NA GUSI A

5. 4. 1 .GELA BARRUKOGI ZA TALDEAK GARAP ENA i Ne skamut i lgogor r ak..Hi r umut i l eket aneskabat ekosat zendut ent al det xi kibatdago,et ahaueigogor r ar enaegi t eagust at zen zai el adi r udi .Sar r i t an,i sekaegi t endi et eai ur r igut xi agokoeiet ahor i eki r r i gar r iust ekoj oer adut e.I bonkont ur at udai norezdel ahor i eki nsar t zer aausar t zen,bel durdi et el adi r udi .Munduguzt i aker r espet uadi e,bai nasai hest ensai at zendi r aar azor i kezi zat eko.

I kast unak.Tal det xohaui r akasl eeiâ&#x20AC;&#x153; koi peaemat enâ&#x20AC;?ar idaegunosoan.Ezdi r ai kaski deeki nsar t zen,bai nagai ner akogel aki deak nahi kogogor r akdi r ahai eki n,i r akasl eeki ndut enj ar r er agat i ket aosoakt i boakezdi r el ako.Egi aesan,denekbi t xi akbal i r at r at at zen di t uzt e.I bonii nor eki nsar t zenezdi r el agust at zenzai o,bai naegi aesan,nahi kot al deasper gar r i ada,bet igel akogauzezmi nt zat zen ar idi r el akoet al ehi anar i t zenbai t i r ael kar r enar t ean,i r akasl eenkut unaki zat eko. i

I bonekezdakiongizeregi negoer ahonenaur r ean.Ber ar iguzt i eki nhar r emanaki zat eagust at ukol i t zai oke,guzt i akezagut zeaet ahober enkonpont zendenper t sonenl agunai zat ea.Bai nai r udi t zenzai ot al der enbat ekonar t zeanahibadu,bakar r aauker at ubehar koduel a. I boneni r i t zi znahi kobar r egar r i akdi r abanaket ahaueket aber aezdaezei nt al der eki ni dent i f i kat ut asent i t zen. I boneni st or i oaent zunondor en,i kasl eek,el kar r eki n,ondor engogal der eier ant zunbehar kodi et e: i

Zeri r udi t zenzai zueI bonengel aber r i koegoer a?

Zeregi ngozenuket eegoer ahonet an?

Ger t at zenaldaant zekor i kzuengel an?Zenbat er ai no?

Zei nt al dei dent i f i kat ukozeni t uzket ezuengel an?

Amai t zeko,Ebal uazi oat al ekogal der eibur uzhausnardezaket e.

m enu NA GUSI A

5. 4. 1 .GELA BARRUKOGI ZA TALDEAK

EBALUAZI OA Zer nol akoel ement uedoi r i zpi deenar aber aegi t endi t uzuet al deakzuengel an? Egoer a honek zent zur i k baduel ai r udi t zen zai zue? Zer nol a ondor i oak i zan di t zakegi zabanakobakoi t zar ent zatet at al dear enhar r emanet ar ako? Zuenust ez,nol akoakdi r at al debakoi t zekoper t sonak?Zei nt zukdi r ael kar r en ar t ekober di nt asunaket aezber di nt asunak? Zueni r i t zi z,et i ket adunt al dezehat zbat ekoaki zat eabi l at zendugu? Zeremat endi ot et al dehor r eket aber eet i ket akgi zabanakobakoi t zar i ? Zergal t zenduguhor r el akobanaket akegi net agai ner akot al deet akoper t soneki n har r emani kezbadugu? Nol asent i t zenzar et eosoezber di nakdi r enper t soneki ndenbor at ar t ebati r agot zenduzuenean? Zerger t at ukodat al dehor r ekomendi t uenbal i oet aezaugar r i eki ni dent i f i kat ut a sent i t zenezgar enegunean?Edol agunonbat ent zategoki aki zat ear iuzt endi ot enean?

m enu NA GUSI A

5. 4. 2.GORDELEKU ALDAKETA HELBURUAK Tal dekoai zat ear enezaugar r i akbi zi t zea. Bi zi t zakoegoer aezber di nenaur r ean nol aer r eakzi onat zendut eni kust ea. Tal deeki kopor t aer aki dent i f i kat zea.

MATERI AL Ezdamat er i al i kbehar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

50mi nut u.

BI BLI OGRAFI A www.Ger za. com

GARAP ENA Gor del ekuet anbi zi di r enunt xi akdi r el ai maj i nat zekoeskat ukodi ei r akasl eak i kasl eei .Jaki nar azii kasl eeii r akasl eaksei nal eaemat enduenean,gor del ekuet anel kar t ubehar kodut el anahidut eneki n.El kar t ut adaudenean,i r akasl eakmi nut ubat zukpasat zenut zi et agor del ekuzal dat ubehardut el aesango di e,or ai nkokal ekudut enaur ezbet edel ako.Gor del ekuzal dat zekosei nal ea emangodu. Best egor del ekubat eandaudenean,i r akasl eakbostmi nut uzi t xar ongodu et aekai t zadat or r el aet agor del ekuzal dat ubehardut el aesangodi e.Gor del ekuakber r i r oosat zean,ehi zt ar i akdat ozel aet aahaldenazkar r engor del ekuzal dat ubehardut el ahel ar azi kodi e.Et ahor r el anahibest ebi der . ( Di nami kahoneki nkont ur at uahalgar ai kasl eekt al debat ekoaki zat ear en zenbat er ai noko sent i mendua dut en,zer nol ako mal gut asunez al dat zen di t uzt eni kasl eekadi ski deez.Tal dezezal dat zeak,hauda,bet it al deki de ber ber eki n gel di t zeak adi er azt en du;gai ner akoeki n bi zi t zeko pr estez daudenazpi t al deakosat zeak,ber r i z,t al dekoai zat ear enzer nol akosent i menduadakar r enber ar eki n) . I r akasl eakpr ozesuagi dat ukodu,t al deakbi zi t zani kasi t akoanol aapl i kadai t ekeenazt erdezan.

EBALUAZI OA I kasl edenek,el kar r eki n,nol asent i t udi r enadi er azi kodut e. Tal dez,hauda,gor del ekuzal dat zekoi zandi t uzt enzai l t asunedoer r azt asunenar aber a,ber enpor t aer ai dent i f i kat ukodut e.Tal dekoai zat ear ensent i menduar ibur uzhausnar t ukodut e.

m enu NA GUSI A

A. 1 .P OLI ZI AREN FUNTZI OAK HELBURUAK Udal t zai ngoazei ner emudesber di net anbanat zendenj aki n.Udal t zai ngoanzenbatespezi al i zazi odauden ezagut zeadahel bur ua

MATERI ALAK Udal t zai ngoar enl aner emuenor gani gr amak.

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

Or dubet e.

GARAP ENA 3ORGANIGRAMA ERABILGARRIEMANGO DIRA: A)A) UDALTZAI NGOARENLANEREMUAKHAUEKDI RA: a. Zi r kul azi oa. b. Zer bi t zuBer ezi ak,hauekbar ne:Pol i zi aZi ent i f i koa,Del i t uenI ker ket a,Agi nt ar i enSegur t asuna,Dr ogaUni t at ea,Egi nbi deak,At xi l ot uenSegur t asunaet a Zai nt za,I nf or mazi oet aDokument azi oa,TxakurUni t at ea. c. Her r i t ar r akbabest u( Pol i zi ar enOi nar r i zkoUni t at ea,Pol i zi aAdmi ni st r at i boa et aLagunt zaUni t at eI bi l t ar i a) . B)UDALTZAI NGOARENLANEREMUAKHAUEKDI RA: a. Sut eenaur kakobabesa. b. Er ai ki nenZai nt za. c. Tur i st eii nf or mazi oaemat ea. C)C)UDALTZAI NGOARENLANEREMUAKHAUEKDI RA: a. Anbul ant zi enkudeaket a. b. Jendeazai nduet ababest u. c. Del i t ugi l eakat zeman.

EBALUAZI OA Bakoi t zar idagozki oner emuet aegi t ekoeni ngur uanezt abai daegi ngoda,par t e har t zai l eekal dezaur r et i kezagut zenzi t uzt enedoezj aki t eko.Or gani gr ama zuzenaAda.

m enu NA GUSI A

A. 2.I NDARKERI AREN BERAREN ETA I NDARKERI AREN ERABI LERAREN I NGURUAN HAUSNARKETA EGI N HELBURUAK I ndar ker i ar enezaugar r i enet ael ement ueni ngur uangogoet aegi net anol akoa dener eazt er t u. I ndar ker i a mi nt zaki dea mendean har t zeko“ t r esna”batdaet ahor i er abi l i zbat al abest eegi ndezanl or t unahida. I ndar ker i akhi r uel ement udi t u:Zuzenekoi ndar ker i a,egi t ur azkoaet akul t ur al a ( bakoi t zar en i ngur uan azal pen l abur r a emangoda) .

MATERI ALAK Jar dunhonet ar akoezdamat er i al ber ezi r i kbehar .

GARAP ENA Bol unt ar i oakeskat zendi t uzt ei st or i obatkont at zeko.I nor knahiezbadusei l agunekot al deakegi t endi r ai st or i oakont at zeaer r azagoai zandadi n. Kont uadabakoi t zakber ej ar r er azdamut ui zandeni st or i or enbatkont at zea ( f ami l i ar eki nedol aguneki nhaser r et ui zana,oi hukaedoozenhi t zegi nez, et ager odamut ui zana–nahi zet abar kamenaezeskat u;edobest enor bai t enganakoj ar r er abi dezkoaezdel ai kusi,bai naezeresat ekogaii zanez denezber ehor r et anut ziduenean) . Tal debakoi t zeani st or i obatauker at zendut eet akont at uduenar iet abol unt ar i o bat ii st or i oa ant zezt eko eskat zen zai e,et a ger o er r epi ka dezat el a, bai naor ai ngoani ndar ker i aezer abi l t zear eni ngur uani kasi dut enguzt i akont uani zani k,el karent zunez,ul er t uz,gal der akegi nezet aabar .

EGI TEKO BEHAR DEN DENBORA

Or duet aer di .

m enu NA GUSI A

A. 2.I NDARKERI AREN BERAREN ETA I NDARKERI AREN ERABI LERAREN I NGURUAN HAUSNARKETA EGI N

EBALUAZI OA Honeni ngur uangogoet aegi n: Zeri zandaer agi nkor r agoa,zei npr ozedur ar enbi t ar t ezl or t udi r ael kar ul er t uak? Hi t zezkoi ndar ker i aer abi l idut enekzersent i t zendut e?Zer gat i kust e duzuhal ai zandel a?Zerger t at zenzen?El kar r ient zut ekogaialzi r en? El kar r i zket aer abi l idut enekzersent i t udut e?El kar r ient zut enalzi ot en? Zerust eduzuedel aohi koago?Et aar r azoi akzei ndi r el aust eduzue?

m enu NA GUSI A