Dzieci i młodzież przyszłością narodów Dorosłym często wydaje się, że dzieci nie mają żadnych problemów, co najwyżej takie błahostki jak brak nowej zabawki, czy trudności z nauką czytania. Często nie doceniają inteligencji młodych ludzi, a już na pewno nie uznają ich za filozofów. Tymczasem ludzie już od najmłodszych lat spotykają się z bardzo złożonymi sytuacjami, które wymagają niebanalnego podejścia. W dzisiejszych czasach, rzadziej niż w przeszłości, nadal możemy się spotkać z poważnym zjawiskiem łamania praw dziecka. Nie można zapominać, że dzieciom pomimo braku ich życiowego doświadczenia, należy się szacunek i prawo do podejmowania własnych decyzji. Tylko przestrzegając tych zasad możemy wychować mądre społeczeństwo, które w przyszłości będzie odpowiedzialnie rządzić światem. Rodzice powinni starać się budować relacje „rodzic – dziecko” na zaufaniu i wspólnym zrozumieniu. Powinni służyć wsparciem i dobrą radą swoim dzieciom, aby one nie bały się podejmować odważnych decyzji w przyszłości i mogły realizować swoje marzenia. Często zdarza się, że rodzice narzekają na zachowanie swoich dzieci. Uważają, że dziecko postępuje wbrew ich woli, a prawda jest najczęściej inna. Zapominamy, że każdemu człowiekowi w młodym wieku zaczynają uaktywniać się hormony. Są one częstym sprawcą kłótni czy bójek. Szczególnie na początku dojrzewania hormony biorą górę nad rozsądkiem i mają duży wpływ na zachowanie młodych ludzi. Dorośli mają ten etap rozwoju już za sobą, zatem powinni wspierać i uczyć młode pokolenie jak sobie radzić z wszelkimi wahaniami nastroju. Należy jednak pozostawić dziecku pewną przestrzeń swobodnego działania, tak, aby mogło uczyć się na własnych błędach (oczywiście w bezpiecznym stopniu), by nie popełniać ich w dorosłym życiu. Najtrudniejszym zadaniem każdego młodego człowieka jest odnalezienie siebie. Nie przychodzi to szybko i najczęściej zajmuje całe lata. W rzeczywistości chyba nigdy nie dowiemy się o sobie wszystkiego, bo nie wystarczy nam na to czasu. Trzeba jednak próbować, by później być w stanie określić, co nas interesuje, a w czym nie czujemy się najlepiej.
1
Młodość to ciągłe odkrywanie i eksperymentowanie. Dla nowonarodzonego dziecka cały świat wydaje się być jedną wielką zagadką, każdy pokój inną planetą, podwórko słońcem, a ulica całą galaktyką. Musimy o tym pamiętać i nie denerwować się, gdy malec pyta o najprostsze rzeczy. Wychowywanie dziecka to ogromny wysiłek i odpowiedzialność. Gdy córka lub syn osiągnie wiek kilkunastu lat, zaczynają się nowe doświadczenia, pierwsze miłości, porażki, ważne testy, nowe szkoły, znajomości. Łatwo zniechęcić się przeszkodami pojawiającymi się u progu dorosłości. Główny bohater książki Janusza Korczaka pt. “Bankructwo małego Dżeka” na początku swojej działalności ciągle napotykał na różne przeszkody m.in. na niepoważne traktowanie. Gdy wchodził do sklepu, sprzedawca patrzył na niego krzywo, bo mały i pewnie nie ma pieniędzy. Zdarza się, że dorośli traktują młodszych bez należnego im szacunku. Musimy szanować dzieci, szczególnie za ich miłość, za pozytywne nastawienie, za masę pomysłów, którymi chcą ulepszać świat. To one będą pracować na dalszy rozwój Ziemi, aby nam wszystkim żyło się lepiej. Przykładem takiego bohatera może być „Król Maciuś” z serii bajek Janusza Korczaka, który nie tylko udowadniał, że dziecko potrafi sobie samodzielnie radzić, ale również, że jest w stanie mądrze zarządzać i sprostać wszelkim problemom, z którymi od lat mierzą się dorośli. W dzisiejszych czasach spotykamy się z globalnymi problemami, które wynikają z łamania podstawowych praw dziecka. Jednym z nich jest prawo ochrony przed wyzyskiem i poniżającym traktowaniem. Jest ono łamane głównie w tzw. Krajach Trzeciego Świata. Możemy tam spotkać się z wręcz niewolniczą pracą dzieci, które już w bardzo młodym wieku muszą zarabiać na całą rodzinę, pracując za ciężko jak na swoje możliwości i za niedopuszczalnie niskie wynagrodzenie. W wielu krajach afrykańskich panuje bieda, korupcja i liczne konflikty wewnętrzne. Młodzież i dzieci tych regionów często żyją w otoczeniu niebezpiecznych odpadów, czy wysypisk śmieci. Prowadzi to do licznych epidemii, które pochłaniają miliony istnień ludzkich, w tym wiele bezbronnych dzieci. Mamy tutaj do czynienia z łamaniem prawa do ochrony zdrowia i opieki medycznej. Kolejnym prawem dziecka, które wciąż jest łamane, jest prawo do oświaty i nauki. Nawet w obecnych czasach, gdzie w krajach europejskich prawie każdy obywatel ukończył szkołę podstawową i gimnazjum, a co drugi jest po studiach, w biedniejszych państwach Europy wciąż walczy się z analfabetyzmem.
2
Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku powinna stać na straży respektowania praw dziecka wszędzie tam, gdzie prawa te są łamane. Państwa powinny czuwać nad przestrzeganiem zasad zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych, walczyć z przejawami dyskryminacji dzieci ze względu na rasę, kolor skóry, płeć, język, religię, poglądy polityczne i pochodzenie narodowe. Rządy poszczególnych państw powinny prowadzić politykę zachęcającą przedsiębiorców do inwestowania w młode pokolenie. To właśnie młodzi ludzie napędzają świat ku przyszłości, wprowadzają powiew świeżości we wszystkich aspektach nauki i techniki. Rozwijają nowe technologie, które ułatwiają nam życie i poszerzają horyzonty. Kolejnym problemem są nałogi. Cechą wszystkich nastolatków jest chęć poznawania świata. Młodzi ludzie nie zastanawiają się gruntownie czy dana decyzja jest właściwa, czy też nie, a przez brak bagażu doświadczeń, nie zauważają niebezpieczeństw związanych z np. wszelkiego rodzaju używkami. Używki, to nie jedyne uzależnienie w dzisiejszych czasach. Kolejnym, prawie tak samo poważnym nałogiem są gry komputerowe. Rodzice, w pogoni za pieniędzmi i poczuciem obowiązku zapewnienia dziecku lepszego bytu, pracują po godzinach i nie mają czasu na rodzinę. By zrekompensować swoją nieobecność, obdarowują pociechy różnymi elektronicznymi gadżetami. W rezultacie mamy do czynienia z izolacją wielu dzieci i nastolatków od swoich rówieśników, relacje międzyludzkie zanikają i stajemy się planetą samotników, którzy nie są w stanie współpracować z innymi ludźmi. Człowiek nie został stworzony do życia w pojedynkę. Potrzebujemy wsparcia innych osób, by móc się rozwijać i cieszyć życiem. Zjawisko osamotnienia młodego człowieka w świecie pełnym ludzi pojawiło się wraz z rozwojem cywilizacji i w zasadzie nie występowało w czasach historycznych, kiedy środki komunikacji międzyludzkiej były bardzo ograniczone. Podłoże tego problemu jest zupełnie nowe i należy walczyć z jego przejawami, tak, aby negatywne konsekwencje nie odbiły się w przyszłości na dorosłych osobach budujących swoje rodziny.
3
Nie mniej poważnym problemem w dzisiejszym świecie jest otyłość i złe odżywianie. Przez nieograniczony dostęp do fastfood’ów, napojów gazowanych i wszelkiego rodzaju niezdrowych przekąsek, społeczeństwo tyje. Coraz częściej słyszymy o otyłych dzieciach i nastolatkach, co jeszcze trzydzieści lat temu było rzadkością. Spoglądając wstecz na historię rozwoju społeczeństw, można zauważyć, że w czasach szczególnie trudnych dla wielu narodów, takich jak I i II wojna światowa, mieliśmy do czynienia z poważnym problemem niedożywienia ludności, szczególnie dzieci i młodzieży. Obecnie, w krajach wysoko rozwiniętych, gdzie podstawowe potrzeby człowieka są zazwyczaj zaspokojone mamy do czynienia ze zjawiskiem odwrotnym, choć równie niebezpiecznym. Wraz z rozwojem technologii, rozwijają się media. Dzisiaj można powiedzieć, że to one rządzą światem. Z telewizji i gazet dowiadujemy się o ważnych wydarzeniach, ale też jesteśmy zasypywani reklamami, które oferują coraz to lepsze i ciekawsze produkty. Gdzie nie spojrzymy, wszędzie można zauważyć reklamy przedstawiające nierealnie pięknych i zadbanych ludzi. Młode dziewczyny, dążące do perfekcji osób przedstawionych na okładkach popularnych magazynów, są w stanie zrobić wszystko, by wyglądać podobnie. Nieudane próby ulepszania siebie i poczucie, że wciąż nie jest się idealnym, prowadzą do licznych przypadków bulimii i anoreksji wśród nastolatek, zwiększają kompleksy i wywołują depresje. Moim zdaniem młodzież musi walczyć z wieloma problemami. Zawsze tak było i nadal tak będzie. Pomimo tego, że staramy się rozwiązywać niektóre z nich, ciągle pojawiają się kolejne. Jedyne co można zrobić, to wspierać młodych ludzi, pokazywać, że odgrywają ważną rolę na tej planecie. Janusz Korczak wiedział, że miłość jest kluczem do pokonywania wszelkich problemów. Jeżeli dziecko odczuwa miłość rodziców, to łatwiej odnajdzie się we współczesnym świecie. Nie zapominajmy o bliskości w rodzinie, wspólnych posiłkach, zabawie, gdyż to są czynniki, które kształtują szczęśliwych ludzi i dają im odwagę by realizować siebie.
Amanda Antoszewska
4
Praca została przygotowana na konkurs interdyscyplinarny „Bądź sobą – szukaj własnej drogi. Janusz Korczak”, przeprowadzony przez Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie na zlecenie Mazowieckiego Kuratora Oświaty pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego.
5