Οι Νομιζμαηογπάθοι Βαζιλική Αλεξιάδος
Παναγιώηα Γεπαζοπούλος Αναζηάζιορ Χαζακιοίληρ
Άννα Χαηζή
Υλικά και τρόποι κατασκεσής
Ζ κέζνδνο παξαγσγήο ησλ λνκηζκάησλ εδψ θαη 2500 πεξίπνπ ρξφληα έκεηλε ζρεδφλ ίδηα . Ο ρξφλνο θαηαζθεπήο ησλ πξψησλ λνκηζκάησλ δηαξθνχζε εψο θαη έλα κήλα. Δμαηηίαο ηεο θαηαζθεπήο κηαο ζθξαγίδαο πνπ απνηεινχζε ην ζρέδην ηεο κήηξαο
Ζ πξψηε ζεκαληηθή βειηίσζε ζηελ παξαγσγή ησλ λνκηζκάησλ ζεκεηψζεθε ην 1551 κε ηελ ίδξπζε ελφο λένπ λνκηζκαηνθνπείνπ ζην Παξίζη Απν ην 1818 αληηθαηαζηάζεθαλ νη αηκνθίλεηεο πξέζεο κε ηηο πξέζεο κνρινχ. Σα ράξαθηα θνκκάηηα κεηάινπ έθηαλαλ κέζσ ελφο αγσγνχ αληη λα ηνπνζεηνχληαη κε ην ρέξη βειηηψλνληαο έηζη ηελ αζθάιεηα ησλ εξγαδνκέλσλ. Απν ηηο αξρέο ηνπ 18νπ αηψλα ρξεζηκνπνηνχληαλ κεραλέο γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ κεηξψλ θαη ησλ ζθξαγίδσλ.
Ζ πξψηε ζεκαληηθή βειηίσζε ζηελ παξαγσγή ησλ λνκηζκάησλ ζεκεηψζεθε ην 1551 κε ηελ ίδξπζε ελφο λένπ λνκηζκαηνθνπείνπ ζην Παξίζη Απν ην 1818 αληηθαηαζηάζεθαλ νη αηκνθίλεηεο πξέζεο κε ηηο πξέζεο κνρινχ. Σα ράξαθηα θνκκάηηα κεηάινπ έθηαλαλ κέζσ ελφο αγσγνχ αληη λα ηνπνζεηνχληαη κε ην ρέξη βειηηψλνληαο έηζη ηελ αζθάιεηα ησλ εξγαδνκέλσλ. Απν ηηο αξρέο ηνπ 18νπ αηψλα ρξεζηκνπνηνχληαλ κεραλέο γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ κεηξψλ θαη ησλ ζθξαγίδσλ.
ήκεξα γηα ηελ παξαγσγή ησλ λνκηζκάησλ ρξεζηκνπνηνχληαη απηφκαηεο κεράλεο πςειήο ηερλνινγίαο, φκσο ν βαζηθφο ηξφπνο ιεηηνπξγίαο , παξακέολεη ίδηνο κε απηφ ηεο κεραλήο Οχριρνξλ, κε πνιιέο φκσο βειηηψζεηο.ηα ζχρξνλα λνκηζκαηνθνπεία ην κέηαιιν ηήθεηαη ζε θιηβάλνπο θαη ζηε ζπλέρεηα κεηαηξέπεηαη ζε ινξίδεο απφ ηηο νπνίεο θφβνληαη ηα αζθξάγηζηα θνκκάηηα κεηάιινπ ,ηα νπνία πξηλ ζθξαγηζηνχλ πθίζηαηαη κηα εηδίθε θαηεξγαζία γηα λα καιαθψζνπλ.Σν ζθξαγηζκά ηνπο γίλεηαη ζε παλίζρπξεο πξέζζεο φπνπ δηακνξθψλνληαη ηαπηφρξνλα ν εκπξνζζφηνηππνο, ν νπηζζφηππνο θαη ην γξακκσηφ ρείινο. Οη ζχρξνλεο κήηξεο θαηαζθεπάδνληαη απφ πνιχ ζθιεξά θξάκαηα ράιπβα θαη ηηηάληνπ θαη είλαη εμαηξεηηθά αλζεθηηθεο.Οη ζπγρξνλεο πδξαβιηθέο πξέζζεο θέξνπλ πνιιαπιέο κήηξεο θαη κπνξνχλ λα ραξάμνπλ πεξίπνπ 400 λνκίζκαηα ην ιεπηφ.
ηαζκηθνί Καλφλεο ζηελ Αξραία Αζήλα Σα πξψηα λνκίζκαηα θαηαζθεπάζηεθαλ ζηελ Μηθξά Αζία ζηα ηέιε ηνπ 7νπ αηψλα π.Υ. ηα κέζα ηνπ 6νπ αηψλα π.Υ. Δίρε ήδε αξρίζεη ε παξαγσγή λνκηζκάησλ ζηελ επεηξσηηθή Διιάδα θαη ζηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ. Σν αζήκη επηθξαηνχζε σο πιηθφ θαηαζθεπήο ηνπο Έλα απφ ηα λνκίζκαηα απηά είλαη ε δξαρκή πνπ πξνέξρεηαη απφ ην ξήκα <<δξάηησ>> (= θξαηψ ζηελ παιάκε). Οη αξραίνη Έιιελεο είραλ πνιιή κεγάιε παξα γσγή λνκηζκάησλ, έθνβαλ λνκίζκαηα ζρεδφλ ζε φιεο ηηο ζεκαληηθέο πφιιεηο. Πνιιέο απφ απηέο είραλ ηνπο δηθνχο ηνπο ζηαζκηζηηθνχο θαλφλεο πνπ εθαξκφδνληαλ θαη ζηηο απνηθίεο ηνπο 1 Σάιαλην(26 ριγξ.) 60 Μλεο 1 Μλα(436,6 γξ.)
100 Γξαρκέο
1 Γηδξαρκφλ ή ηάηεξαο(8,75)
2 Γξαρκέο
1 Γξαρκή
6 Οβνινί
1 Οβνιφο(0,72 γξ.)
8 Υαιθνί
Κατασκεσή αρταίων νομισμάτων
Πρέσες για κοπή νομισμάτων τοσ 18οσ αιώνα
ΣΑ ΕΤΡΩΠΟΤΛΑ
ΙΩΑΝΝΟΤ ΡΑΝΙΑ ΚΟΤΣΟΤΦΛΙΑΝΙΩΣΗ ΒΑΓΙΑ ΑΜΑΡΑ ΕΤΓΕΝΙΑ ΚΟΤΣΙΩΝΗ ΑΝΝΑ ΚΑΡΑΟΓΛΑΝΙΔΟΤ ΑΝΘΟΤΑ
Ο Αριςτοτζλησ αναφζρει: ‘ότι τον καιρό του ζβλεπε κανείσ ςτον ναό τησ Ήρασ του Άργουσ μετάλλινουσ οβελίςκουσ, που ο βαςιλεφσ Φείδων αφιζρωςε άλλοτε. Δεν ήςαν παρά δείγματα ποφ χρηςίμευαν για την ανταλλαγή, πριν αντικαταςταθοφν από τα αργυρά νομίςματα, τισ χελϊνεσ. Ο Φείδων τα εκρζμαςε ςτο τοίχωμα, ςαν ιερά λείψανα, προσ μαρτυρίαν ςεβαςμοφ και εθίμων’.
Η ιςτορία του νομίςματοσ Το χρήμα χρηςιμοποιείται ςε όλεσ τισ κατευθφνςεισκαι για όλουσ τουσ ςκοποφσ. Η απόκτηςή του υπήρξε εδώ και πολλοφσ αιώνεσ μία από τισ κφριεσ επιδιώξεισ των ανθρώπων. Τα νομίςματα αποτελοφν μια βαςική μονάδα μζτρηςησ του χρήματοσ. Τα νομίςματα άλλαξαν, μεταβλήθηκαν, προςαρμόςτηκαν ςτισ εκάςτοτε αλλαγζσ που προκάλεςαν ή προκλήθηκαν από διαφορετικζσ αιτίεσ παρακολουθώντασ κοινωνικζσ, οικονομικζσ και ιςτορικζσ ςυνθήκεσ. Τα πρϊτα νομίςματα καταςκευάςτηκαν ςτην Μ. Αςία από ήλεκτρο, κράμα χρυςοφ και αργφρου, ςτα τζλη του 7ου π. Χ αι. Το πολφτιμο μζταλλο ζδινε την αξία, το μικρό ςχήμα το ζκανε εφκολο ςτην μεταφορά, το ςφμβολο τησ κάθε εκδίδουςασ αρχήσ, που προςτζθηκε αργότερα, ζδινε την εγγφηςη για το βάροσ και την αυθεντικότητά του.
Τπεχζπλε Καζεγήηξηα: Εακπνπλίδνπ Γάθλε Μαζεηέο: Μνπζρνχιεο Γεκήηξηνο, Βαζίιεο Παληίδεο
Η εργαςύα μασ ϋχει ωσ θϋμα την αλλαγό τησ
δραχμόσ ςε ευρώ αλλϊ θα κϊνουμε μύα περύληψη από τα πρώτα νομύςματα που προώπόρχαν και όταν οι λύγοι φούνικεσ που εύχαν κυκλοφορόςει ςε χαρτονομύςματα και αποςύρθηκαν ςταδιακϊ και τϋθηκαν εκτόσ κυκλοφορύασ. Επιπλϋον, τον Αύγουςτο του 1833 θα απαγορευθεύ ςτη χωρϊ η κυκλοφορύα των τουρκικών γρόςςων, τα οπούα δεν θα γύνονται πια δεκτϊ ςτισ ςυναλλαγϋσ.
Τότε η Δραχμό ορύζεται ςτισ 8 Φεβρουαρύου του 1833, επύςημα ωσ το νϋο νόμιςμα του ελληνικού κρϊτουσ. Οι πρώτεσ μεταλλικϋσ δραχμϋσ και οι υποδιαιρϋςεισ τησ κόπηκαν ςτη Βαυαρύα, από τισ μότρεσ που χϊραξε ςτο Μόναχο ο Konrad lange,ο μετϋπειτα διευθυντόσ του Ελληνικού Βαςιλικού Νομιςματοκοπεύου και τα νομύςματα που το 1833 κυκλοφορόςαν όταν: 1.Χρυςϊ των εύκοςι δραχμών που ονομϊςτηκαν Οθώνεια. 2.Αργυρϊ των πϋντε δραχμών ,τησ μια δραχμόσ, τησ μιςόσ δραχμόσ και του ενόσ τετϊρτου τησ δραχμόσ, 3.Χϊλκινα του ενόσ, δυο,πϋντε και δϋκα λεπτών. Το 1867 η δραχμό εντϊχθηκε ςτο νομιςματικό ςύςτημα τησ Λατινικόσ Ένωςησ. Κρϊτη – μϋλη τησ όταν η Γαλλύα, η Ελβετύα , το Βϋλγιο, η Ιταλύα, η Ρουμανύα και η Ελλϊδα. Οι χώρεσ αυτϋσ εύχαν μεταξύ τουσ ανεπτυγμϋνεσ εμπορικϋσ ςχϋςεισ και όθελαν τα νομύςματα τουσ να εύναι ιςότιμα. Τα κϋρματα των κρατών – μελών τησ αυτόσ τησ ϋνωςησ περιεύχαν ςυγκεκριμϋνη ποςότητα αςημιού η χρυςού. Μετϊ την προςχώρηςη τησ Ελλϊδοσ ςτην Λατινικό νομιςματικό ϋνωςη, ϋπαυςε η εγχωρύα κοπό μεταλλικών νομιςμϊτων που από τότε παραγγϋλλονται ςε μεγϊλα ευρωπαώκϊ νομιςματοκοπεύα. Όμωσ λόγου των βαλκανικών, του μικραςιατικού και του Α΄ Παγκόςμιου πόλεμου, εξαντλόθηκαν τα αποθϋματα ςε πολύτιμα μϋταλλα. Η Δραχμό τησ πρώτησ Ελληνικόσ Δημοκρατύασ το 1926, όταν από νικϋλιο και παρϋμεινε ςε χρόςη μϋχρι τη γερμανικό κατοχό. Τα νομύςματα τησ πρώτησ Ελληνικόσ Δημοκρατύασ αποδεςμεύονται από το βαςιλικό κϊδρο και
•
•
• • • • •
Σν 1928 ην δηθαίσκα εθηχπσζεο θαη θπθινθνξίαο ραξηνλνκηζκάησλ παξαρσξήζεθε ζηελ Σξάπεδα ηεο Διιάδνο πνπ κφιηο είρε ηδξπζεί. Απφ ην ηφηε ε πην ελδηαθέξνπζα πεξίνδνο ήηαλ ηεο ηξηπιήο θαηνρήο ζηελ Διιάδα (1941-1944).Ζ Καηαζηξνθή ηεο νηθνλνκίαο ήηαλ νινθιεξσηηθή. Άξρηζαλ λα θπθινθνξνχλ δηαθνξά λνκίζκαηα ζηελ Διιάδα φπσο ε γεξκαληθή κάξθα, ε αγγιηθή ρξπζή ιχξα, θαη βνπιγαξηθά λνκίζκαηα. Μεηά ην ηέινο ηνπ πνιέκνπ ε δξαρκή άξρηζε λα παξνπζηάδεη ζηαζεξή πνξεία θαη θέξδηζε ζηγά ζηγά ηελ εκπηζηνζχλε ηνπ θφζκνπ. Ζ Διιάδα κε πξφζθαηα αθφκα ηα εξείπηα ηεο θαηνρήο θαη ηνπ εκθπιίνπ πνιέκνπ πξνζπαζεί λα ζηαζεί ζηα πφδηα ηεο.
Σν 1954 ην εζληθφ καο λφκηζκα κπήθε ζηε ηειεπηαία θάζε ηεο ηζηνξίαο ηνπ. Δίλαη ε επνρή πνπ ε αμία ηεο δξαρκήο αλέβεθε πάιη. Κφπεθε μαλά κεηαιιηθή, απφ ληθέιην. Σν 1973 ε δξαρκή άιιαμε θαη έγηλε κπξνχηδηλε. Ζ ζεηξά θεξκάησλ ηεο δηθηαηνξίαο, ηνπ 1973, αλαγξαθεί ζηε κηα φςε «ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ» θέξεη ηελ εκεξνκελία θαη ην θνίληθα. ηελ άιιε φςε θέξνπλ ηελ ηξίαηλα κε ηα δχν δειθίληα, ην θιαδί ειηάο, ηελ θνπθνπβάγηα, ηνλ Πήγαζν θαη ηελ πξνηνκή ηεο Αζελάο. Καηά ηελ πεξίνδν 1974 – 1976 ε εγρψξηα αγνξά ήηαλ γεκάηε κε κηα απίζαλε πνηθηιία θεξκάησλ. Σν 1976 θπθινθνξήζαλ λέα θέξκαηα πνπ, καδί κε θάπνηα πνπ θφπεθαλ αξγφηεξα ζα παξακείλνπλ ζηελ θπθινθνξία κέρξη ην ηέινο ηνπ 2001. Σελ 01/01/2002 ε δξαρκή αληηθαζίζηαηαη απφ ην επξψ.
Απν ηελ δξαρκή ζην επξψ! Ζ ΔΤΡΩΠΖ ΣΟΤ ΔΝΗΑΗΟΤ ΝΟΜΗΜΑΣΟ ηηο 15 Ηνπλίνπ 1989, θαηα ηε δηάξθεηα ηνπ Δπξσπατθνπ πκβνπιίνπ ηεο Μαδξίηεο, νη αξρεγνί ησλ θξαηψλ-κειψλ απνθάζηζαλ ηελ Οηθνλνκηθή θαη Ννκηζκαηηθή Έλσζε (ΟΝΔ), θαζψο θαη ηελ δεκηνπξγία ησλ θαηάιιεισλ πξνυπνζέζεσλ γηα ηελ εηζαγσγή θαη ηελ θαζηέξσζε ελφο θνηλνχ, εληαίνπ λνκίζκαηνο, ηνπ επξψ. Ζ ηζηνξία ηνπ επξψ Απν ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 1999 ην επξψ (ζε ινγηζηηθή κνξθή) πηνζεηήζεθε σο ην εζληθφ λφκηζκα έληεθα θξαηψλ-κειψλ ηεο Δπξσπαίθεο Έλσζεο (Απζηξία,Βέιγην,Γαιιία,Γεξκαλία,Ηζπαλία,Ηηαιία,Λνπμεκβνχξγν,Οιιαλδία,Πνξηνγαιία θαη Φηλιαλδία). Σα έληεθα απηά θξάηε επηιέρζεθαλ λα ζπκκεηάζρνπλ ζηελ Δπξσπατθή Ννκηζκαηηθή Έλσζε κε απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζηηο αξρέο Ματνπ ηνπ 1998,αθνχ είραλ εθπιεξψζεη ηα θξηηήξηα ζχγθιηζεο ηνπ πξνβιέπνληαλ ζηεπλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη. ηηο 19 Ηνπλίνπ 2000, ζην πιαίζην ηεο πλφδνπ ηνπ Δπξσπατθνπ πκβνπιίνπ ηεο Santa Maria de Feira,ε Διιάδα έγηλε δεθηή σο ην δσδέθαην κέινο ηεο δψλεο ηνπ επξψ απφ ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 2001, αθνχ εθηηκήζεθε φηη πιεξνχζε ηα θξηηήξηα ζχγθιηζεο. Σαπηφρξνλα θαζνξίζηεθε ε ακεηάθιεηε ηζνηηκία κεηαηξνπήο ηεο δξαρκήο ζε επξψ,ε νπνία ηζρχεη απφ ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 2001,
Σα ραξηνλνκίζκαηα ηνπ επξψ είλαη επηά,έρνπλ δηανθξεηηθά ρξψκαηα θαη κεγέζε θαη αληηζηνηρνχλ ζε 500,200,100,50,20,10 θαη 5 επξψ. Ο ζρεδηαζηήο ησλ ραξηνλνκηζκάησλ απησλ, ν Απζηξηαθφο Ρφκπεξη Καιίλα ην ζέκα πνπ επέιεμε γηα ηα ραξηνλνκίζκαηα ηνπ επξψ ήηαλ ε εμέιημε ηεο αξρηηεθηνληθήο ζηελ Δπξψπε.Δπέιεμε αξρηηεθηνληθα ζηνηρεηα γλσζηψλ κλεκείσλ απφ φιεο ηηο επξσπατθέο ρψξεο, ηα νπνία απνηθνλίδνπλ γέθπξεο,παξάζπξα θαη πχιεο πνπ αληηπξνζσπεχνπλ δηαθνξεηηθέο επνρέο ηηο επξσπατθήο αξρηηεθηνληθήο:θιαζηθή,γνηζηθή,αλαγελλεζ ηαθή,κπαξφθ-ξνθνθφ, αξρηηεθηνληθή κε ζίδεξν θαη γπαιί θαη, ηέινο, ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ 20νπ αηψλα
Σα λνκίζκαηα ηνπ επξψ είλαη νθηψ:2 θαη 1 επξψ θαη 50,20,10,5,2 θαη 1 ιεπηά. Κάζε θέξκα έρεη κία θνηλή επξσπατθή φςε, ε νπνία απεηθνλίδεη ην ράξηε ηεο Δπξψπεο θαη ηα αζηέξηα ηεο ζεκαίαο ηεο. Όπσο θάζε λφκηζκα ηνπ επξψ ζε φιεο ηηο ρψξεο έηζη θαη ην ειιεληθφ λφκηζκα έρεη ηηο δηθέο ηνπ ραξαθηηξηζηηθέο εηθφλεο ην 1 ιεπην έρεη σο πξψηε φςε ηελ Αζελαίθε ηξηήξεο, ην 2 ιεπην έρεη έλα πινίν ηνπ Αγψλα ηνπ 1821,ην 5 ιεπην έρεη έλα ζχλρξνλν εκπνξηθφ ηαλθεξ, ην 10ιεπην έρεη σο απεηθψληζε ηνλ Ρήγα Φεξαίν, ην 20ιεπην ηνλ Ησάλλε Καπνδίζηξηα,ην 50ιεπην ηνλ Διεπζέξην Βεληδέιν, ην 1επξσ ηελ θνπθνπβάγηα απφ ην αξραίν αζελατθφ ηεηξάδξαρκν θαη ην 2επξσ απεηθσλίδεη ηελ Αξπαγή ηεο Δπξψπεο απφ ηνλ Γία.
Aπό
ςα πξλύ παλαιά χοόμια ξι άμθοωπξι για μα διεσκξλύμξσμ ςημ αμςαλλαγή αγαθώμ χωοίπ μα σπάοχξσμε ποξβλήμαςα ξδηγήθηκαμ ρςημ κξπή και ςημ χοήρη ςξσ μξμίρμαςξπ, ςξ ξπξίξ απέκςηρε χαοακςήοα εμπξοεσμαςξχοημαςικό και έγιμε ςξ κύοιξ μέρξ ρσμαλλαγήπ.
Η
ενέλινη ςξσ μξμίρμαςξπ ρςημ χώοα μαπ είμαι ςξ εσοώ, ςξ ξπξίξ δημιξσογήθηκε από μια ρσμξμξρπξμδία 27 κοαςώμ πξσ ξμξμάζεςαι Ευρωπαϊκή Ένωση.