dzą zmiany w kierunku większej elastyczności, w szczególności na rzecz zwiększenia elastyczności w nadawaniu kwalifikacji (np. modularyzacja, systemy potwierdzania osiągnięć i uznawanie uczenia się w szerokim tego słowa znaczeniu). Celem jest umożliwienie uczenia się przez całe życie w sposób stopniowy i przejrzysty (CEDEFOP 2010). Kolejnym elementem elastyczności jest rozwój nowych metod dostępu do programów kształcenia i szkolenia, a konkretnie pełne wykorzystanie walidacji edukacji pozaformalnej i nieformalnej. Mechanizmy walidacji rozwijane są w różnym tempie w większości krajów europejskich. Mogą stanowić sposób dostępu do szkolnictwa wyższego, a w niektórych przypadkach prowadzić do uznawania osiągnięć, a nawet pełnych kwalifikacji (Duchemin i Hawley 2010). W rezultacie rozwój elastycznych ścieżek prowadzących do szkolnictwa wyższego lub biegnących przez różne segmenty edukacyjne w znacznej mierze zależy od wprowadzenia Krajowych Ram Kwalifikacji, wdrożenia systemów uznawania osiągnięć (na przykład opierających się na modelu ECVET) oraz przeglądu standardów kwalifikacji. Cechą łączącą te narzędzia jest wpływ, jaki wywierają na kwalifikacje: struktury ramowe ułatwiają zrozumienie ich poziomów oraz relacji występujących między nimi w obrębie poszczególnych krajów. W ECVET kwalifikacje stanowią główny punkt odniesienia dla uznawania osiągnięć odpowiadających efektom uczenia się uzyskanym za granicą, a tym samym wspierają transfer i uznawanie doświadczeń edukacyjnych. Standardy kwalifikacji dotyczą otoczenia zarówno regulacyjnego, jak i prawnego, zapewniających jakość kształcenia i szkolenia, powiązanie kwalifikacji z potrzebami rynku pracy oraz wspólny punkt odniesienia na potrzeby walidacji. Na Schemacie 1. przedstawiono sposób, w jaki interakcje między wspólnymi europejskimi narzędziami i zasadami wspierają płynne przechodzenie między różnymi etapami kształcenia i szkolenia. Jednak aby te różne sposoby łączenia kształcenia ustawicznego i szkolnictwa wyższego były skuteczne, wymagane są: spójna strategia dotycząca umiejętności, sprzyjające otoczenie polityczne i współpraca szerokiego kręgu podmiotów. Wymaga to również opracowania wszechstronnych strategii uczenia się przez całe życie, które pozwolą na realizację, przerwanie i powrót do kształcenia i szkolenia na różnych etapach życia. Ponadto nadal konieczne są zmiany w sposobie myślenia pedagogów, organizatorów kształcenia i szkolenia, jak i decydentów w celu zaspokojenia potrzeb słuchaczy nietradycyjnych i zapewnienia szkolenia ustawicznego we współpracy z przedsiębiorstwami. Należy także wziąć pod uwagę poszczególne osoby i ich interes w kontynuowaniu nauki lub zmianie kariery zawodowej. Zmiany w kształceniu i szkoleniu mogą nastąpić dopiero wtedy, gdy popyt ze strony uczących się lub rynku pracy osiągnie masę krytyczną, a koszty całego procesu spadną. Analiza postępów w realizacji priorytetów polityki europejskiej na lata 2007-2010 pokazuje pozytywne zmiany w przejmowaniu przez jednostki kontroli nad decyzjami w sprawie nabywania i ciągłego rozwoju wiedzy, umiejętności i kompetencji (CEDEFOP 2011a).
53 ROZWIJANIE WSPÓŁPR ACY POMIĘDZY KSZ TAŁCENIEM Z AWODOW YM, SZKOLNIC T WEM W YŻSZYM I UCZENIEM SIĘ DOROSŁYCH W ODPOWIEDZI NA W YZWANIA UCZENIA SIĘ PR ZEZ C AŁE ŻYCIE
BUDOWANIE KOMPETENCJI UCZENIA SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE