edukacyjnych. Pracodawcy skupiają się na pracownikach najlepiej wykwalifikowanych, a rządy kierują swoje działania do pracowników z niskimi kwalifikacjami oraz innych przedstawicieli defaworyzowanych grup. Sprawia to, że pracownicy o średnim poziomie kwalifikacji, którzy również muszą sprostać przyszłemu zapotrzebowaniu na umiejętności, są pomijani. Stanowią oni potencjalną grupę docelową dla szkolnictwa wyższego, która pomoże powiększyć europejską bazę umiejętności, poprzez zapewnienie naprzemiennego wykształcenia akademickiego i praktycznego, a także kluczowych umiejętności niezbędnych dziś i w przyszłości. Obecna recesja skłania wielu młodych ludzi do pozostania w systemach kształcenia i szkolenia. Ewoluuje popyt na kształcenie i szkolenie na wyższym poziomie kwalifikacji, a tym samym zapotrzebowanie na systemy ich realizacji oraz dostawców usług edukacyjnych. Choć nadal w stopniu mniejszym niż pozostali, również absolwenci szkół wyższych mogą napotkać trudności ze zdobyciem lub utrzymaniem miejsca pracy, ponieważ albo wybrali kierunek studiów, na który jest mniejszy popyt, albo zdobyta przez nich wiedza, umiejętności i kompetencje nie pasują do bieżących potrzeb przedsiębiorstw. Podczas gdy dostosowywanie wstępnego kształcenia i szkolenia jest czasochłonne, ustawiczne kształcenie i szkolenie zawodowe może i musi zostać szybciej dostosowane do wymagań pojawiających się na bieżąco ze strony rynku pracy. Sytuacja ta dotyczy również kształcenia i szkolenia wyższego. Ponieważ liczba studentów tradycyjnych w Europie może zacząć spadać ze względów demograficznych, instytucje szkolnictwa wyższego mogłyby w większym stopniu otworzyć się na ustawiczne kształcenie i szkolenie. Dowody wskazują na to, że przedsiębiorstwa współpracują z uczelniami i opracowują indywidualnie dobrane programy ustawicznego kształcenia i szkolenia zawodowego dla swoich pracowników lub tworzą własne uniwersytety korporacyjne (Knust i Hanft, 2009). Kilka krajów Europy opracowało tzw. zawodowe programy studiów licencjackich, które zostały stworzone we współpracy pomiędzy instytucjami szkolnictwa wyższego a przedsiębiorstwami z uwzględnieniem potrzeb rynku pracy (CEDEFOP 2011c). Dorośli słuchacze mogą chcieć zdobywać nowe i/lub wyższe kwalifikacje z własnej inicjatywy, być może na innym kierunku studiów niż ich pierwotne wykształcenie w celu zmiany ścieżki kariery na nową. Możliwe też, że będą chcieli podnieść początkowe kwalifikacje z własnej inicjatywy lub z inicjatywy pracodawcy. Mogą na przykład chcieć uzupełnić swoje wykształcenie inżynierskie o moduły studiów biznesowych w celu ubiegania się o stanowisko kierownicze lub założenia własnej firmy. Programy kształcenia i szkolenia zawodowego na wysokim poziomie, które często obejmują zdobywanie doświadczenia zawodowego w przedsiębiorstwach, mogą stanowić uzupełnienie kwalifikacji i ścieżkę do zatrudnienia. Ogólnie rzecz biorąc, kształcenie i szkolenie formalne stanowi jednak jedynie niewielki odsetek ustawicznego kształcenia i szkolenia zawodowego, gdyż w większości jest ono organizowane przez przedsiębiorstwa, głównie w formie kursów, ale także w postaci szkolenia
51 ROZWIJANIE WSPÓŁPR ACY POMIĘDZY KSZ TAŁCENIEM Z AWODOW YM, SZKOLNIC T WEM W YŻSZYM I UCZENIEM SIĘ DOROSŁYCH W ODPOWIEDZI NA W YZWANIA UCZENIA SIĘ PR ZEZ C AŁE ŻYCIE
BUDOWANIE KOMPETENCJI UCZENIA SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE