32
ZBIGNIEW WŁODKOWSKI EUROPEJSKA IDEA UCZENIA SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE W KONTEKŚCIE ZMIAN W POLSKIEJ EDUKACJI
skie, dostępniejsze i elastyczniejsze niż w roku 2010, oferując m.in. elastyczność systemową uwzględniającą podejście oparte na efektach uczenia się oraz sprzyjając elastycznym ścieżkom uczenia się, w tym przemieszczaniu się w ramach różnych podsystemów kształcenia i szkolenia. Realizacja celów wyznaczonych w strategii Europa 2020, takich jak: zmniejszenie odsetka osób przedwcześnie kończących naukę do poniżej 10 proc. oraz osiągnięcie poziomu co najmniej 40 proc. osób w wieku 30-34 lat posiadających wykształcenie wyższe wymaga podjęcia działań, które ułatwią dostęp do szeroko pojętej edukacji (obejmującej zarówno formalny, jak i pozaformalny kontekst uczenia się), gwarantującej osobom uczącym się drożność i przenikalność różnych podsystemów kształcenia. Zapewnienie uczącym się przejrzystych i elastycznych ścieżek podnoszenia kwalifikacji, a tym samym umożliwienie im osiągania coraz wyższych szczebli kariery zawodowej z jednej strony powinno zminimalizować ryzyko porzucania nauki (poprzez kształtowanie nawyku uczenia się), z drugiej – przyczynić się do zwiększania odsetka dorosłych uczestniczących w procesie uczenia się przez całe życie, tak by do roku 2020 było możliwe osiągnięcie przez Unię Europejską 15-procentowego wskaźnika w tym zakresie. W tym celu niezbędne wydaje się przyspieszenie prac nad potwierdzaniem i uznawaniem wiedzy i umiejętności nabytych poza systemem szkolnym oraz tworzenie elastycznych i zindywidualizowanych ścieżek uczenia się, również poprzez zapewnienie możliwości dostępu do wyższych, a nawet najwyższych szczebli kwalifikacji dla osób uczestniczących w kształceniu zawodowym. W tym kontekście nie bez znaczenia będzie wzmocnienie współpracy pomiędzy organizatorami kształcenia na poziomie ponadgimnazjalnym i wyższym, co w powiązaniu z zaangażowaniem pracodawców w proces kształcenia pozwoli na podniesienie jakości kształcenia oraz dostosowanie jego oferty do szybko zmieniających się wymagań rynku pracy. Należy jednak pamiętać, że realizacja koncepcji uczenia się przez całe życie to nie tylko odejście od tradycyjnego modelu życia szkoła – praca – emerytura na rzecz ciągłego doskonalenia umiejętności zawodowych dorosłych, ale również rozwijanie kompetencji ogólnych osób dorosłych, w tym zwłaszcza kompetencji kluczowych. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera otwarcie szkolnictwa wyższego na dorosłych, w szczególności na uczących się pozaformalnie i nieformalnie, o czym będzie szerzej mowa w dalszej części konferencji. Możemy zatem mówić o potrzebie tworzenia swoistych trójkątów wiedzy (szkolnictwo zawodowe – szkolnictwo wyższe – uczenie się dorosłych), które mają szansę przyczynić się do urzeczywistnienia idei uczenia się przez całe życie w Europie. Współpraca szkół zawodowych ze szkołami wyższymi stwarza niejako okazję do pozostania uczniów na ścieżce uczenia się, zapobiegając tym samym przedwczesnemu porzucaniu nauki, co z kolei dobrze rokuje na ich aktywność edukacyjną w dorosłym życiu. Czynnikiem scalającym wspomnianą strukturę trójkątów wiedzy powinien być zintegrowany system doradztwa i porad-