ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ by κεντρο διδασκαλιας και μελετης

ΚΑΤΟΥΝΗ Σ ΣΤΑΘΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ Κ ΑΤ ΕΥΘΥΝΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ Κ ΑΤ ΕΥΘΥΝΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

fax:fax: 210210 95 65 95 108 65 108

Καλλιθέα Καλλιθέα e-mail: e-mail: zafirop@acci.gr zafirop@acci.gr

www.frontistiria-kallithea.gr www.frontistiria-kallithea.gr

Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ Γ΄ Λ ΥΚΕΙ ΟΥ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Μαντζαγριωτάκη 89, 176 Βενιζέλου Βενιζέλου 150, 150, 176 176 7672 76Καλλιθέα Ελ. Ελ. τηλ. / fax: 210 95 33 254 fax: fax: 210 210 95 95 65 65 108 108 τηλ.: τηλ.: 210 210 95 95 92 92 070 070 Ελ. Ελ. Βενιζέλου Βενιζέλου 150, 150, 176 176 76 Καλλιθέα 76 Καλλιθέα e-mail: ster14@otenet.gr rop@acci.gr τηλ.: τηλ.: 210210 95 rop@acci.gr 92 95 070 92 070

Γ΄ Λ ΥΚΕΙ ΟΥ

Ελ. Βενιζέλου 150, 17689, 7689, Καλλιθέα Μ αντζαγριωτάκη Μ αντζαγριωτάκη 176 176 72 72 τηλ.: 210 95 92 070 τηλ. τηλ. / fax: / fax: 210 210 95 95 33 33 254 254 Μαντζαγριωτάκη Μαντζαγριωτάκη 89, 89, 176176 72 Καλλιθέα 72 Καλλιθέα fax: 210 95 65 108 e-mail: e-mail: ster14@otenet.gr ster14@otenet.gr τηλ.τηλ. / fax: / fax: 210210 95 33 95 254 33 254 e-mail: zafirop.nt@gmail.com e-mail: e-mail: ster14@otenet.gr ster14@otenet.gr

ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣΚ ΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΣΠΟΥΔΩΝ ΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

γ΄γ΄ γ΄λυκείου λυκείου γ΄ λυκείου λυκείου Επιµέλεια: Επιµέλεια: ΚΑΤΟΥΝΗΣ ΚΑΤΟΥΝΗΣ ΣΤΑΘΗΣ ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΤΟΥΝΗΣ ΚΑΤΟΥΝΗΣ ΣΤΑΘΗΣ ΣΤΑΘΗΣ

ΚΑΤΟΥΝΗΣ ΚΑΤΟΥΝΗΣ ΣΤΑΘΗΣ ΑΝΝΑ ΣΤΑΘΗΣ ΚΡΙΚΟΡΙΑΝ

ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ & ΜΕΛΕΤΗΣ ΝΤΙΝΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΙΑ ΟΕ ΕΚΦΡΑΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

σελ.

Θεωρία 1.Γλώσσα και γλωσσικές ποικιλίες .................................................................................... 3 2.Η παράγραφος .................................................................................................................. 9 2.Α.Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου ................................................................................... 11 2.Β.Συνοχή παραγράφου ..................................................................................................... 13 3.Η περίληψη ...................................................................................................................... 14 4. Η έκθεση ......................................................................................................................... 18 5.Επικοινωνιακό πλαίσιο / 5.α.Το άρθρο............................................................................ 20 5.β. Η επιστολή / το γράμμα ............................................................................................... 21 5.γ. Η ομιλία ........................................................................................................................ 22 5.δ. Το δοκίμιο .................................................................................................................... 24 6.Υποστηρικτικό υλικό για την έκθεση .............................................................................. 25 7.Επαναληπτικές ασκήσεις ................................................................................................. 29 Σχεδιαγράμματα θεμάτων 1.Γλώσσα ............................................................................................................................ 35 2.Γλωσσομάθεια ................................................................................................................. 39 3.Αναλφαβητισμός .............................................................................................................. 46 4.Διάλογος ........................................................................................................................... 55 5.Εφηβεία – Νεότητα .......................................................................................................... 65 6.Πρότυπα ........................................................................................................................... 73 7.Χάσμα γενεών .................................................................................................................. 78 8.Τρίτη ηλικία ..................................................................................................................... 85 9.Μόδα – Ένδυση ............................................................................................................... 92 10.Ελεύθερος χρόνος – Ψυχαγωγία .................................................................................... 100 11.Αγάπη – Έρωτας ............................................................................................................ 108 12.Γέλιο και κωμικό στοιχείο ............................................................................................. 113 13.Διαφήμιση ...................................................................................................................... 119 14.ΜΜΕ .............................................................................................................................. 120 Βιβλιογραφία ...................................................................................................................... 121

Έκφραση - Έκθεση Α΄ Λυκείου ΘΕΩΡΙΑ 1. ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ I. ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ 1. Η απεραντοσύνη της γλώσσας («Γλώσσα είναι ολόκληρος ο λαός»): Χρησιμοποιούμε τη γλώσσα,  για να περιγράφουμε τα πάντα γύρω μας, από τα πιο μικρά μέχρι τα πιο μεγάλα (τον κόσμο, τον μικρόκοσμο και τον μακρόκοσμο),  για να εκφράζουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, από τους πιο βαθείς στοχασμούς μας μέχρι τα πιο λεπτά μας συναισθήματα,  για να επικοινωνούμε και να συζητάμε για τα πιο ασήμαντα μέχρι τα πιο σπουδαία θέματα,  για να ψυχαγωγούμαστε (π.χ. τραγούδι, παραμύθι, παιχνίδι),  για να σκεπτόμαστε, καθώς η νόηση και η γλώσσα συνδέονται στενά. Κατά τον Πλάτωνα, η σκέψη είναι ένας ενδιάθετος (= εσωτερικός) λόγος. Η γλώσσα, λοιπόν, εξαπλώνεται σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας. Είναι τόσο πλατιά, όσο και ο κόσμος μας. Γι’ αυτόν το λόγο, ο φιλόσοφος Βίτγκενσταϊν είπε χαρακτηριστικά: «τα όρια της γλώσσας μου ορίζουν τα όρια του κόσμου μου», εννοώντας ότι ο κόσμος είναι τόσος και τέτοιος, όσο μπορεί κανείς να τον εκφράσει γλωσσικά. Επομένως, ο απέραντος κόσμος μας προϋποθέτει και μια απέραντη γλώσσα που θα τον περιγράφει. 2. Η πολυμορφία της γλώσσας («Η γλώσσα είναι πρωτεϊκή») (Πρωτεϊκός ονομάζεται ο πολύμορφος, αυτός που παρουσιάζει ποικίλες όψεις ( = Πρωτέας: θαλάσσια θεότητα της μυθολογίας, που είχε την ικανότητα να μεταμορφώνεται):

Οι ποικίλες ανάγκες της καθημερινής ζωής ικανοποιούνται διά μέσου της γλώσσας, η οποία ανταποκρίνεται σε όλες τις περιστάσεις. Με τη γλώσσα επικοινωνούμε, συνεργαζόμαστε, συμβουλεύουμε, κρίνουμε, ρωτάμε, περιγράφουμε, σκεφτόμαστε, σχεδιάζουμε το μέλλον μας, κ.ά. Για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες αυτές, η γλώσσα λαμβάνει διάφορες μορφές, οι οποίες υπαγορεύονται από τη συντακτική δομή και τη γραμματική της οργάνωση. Για παράδειγμα, όταν διατάζουμε κάποιον χρησιμοποιούμε την προστακτική έγκλιση («Δώσε πίσω το μολύβι μου!»), ενώ όταν ζητάμε κάτι ευγενικά αξιοποιούμε την υποτακτική («Θα ήθελα να μου επιστρέψεις το μολύβι μου»). 3. Η παντοδυναμία της γλώσσας («Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει, μα κόκαλα τσακίζει»): Με τη γλώσσα μπορεί κάποιος να δώσει μια προσταγή, μια συμβουλή ή ένα πειστικό επιχείρημα. Τα στοιχεία αυτά οδηγούν τον δέκτη (της προσταγής, της συμβουλής, του πειστικού επιχειρήματος) στην τέλεση κάποιων πράξεων, στη λήψη ορισμένων αποφάσεων και στη συγκρότηση συγκεκριμένων σκέψεων. Φυσικά, ο γνώστης και επαρκής χρήστης της γλώσσας έχει τη δύναμη, εύκολα και αποτελεσματικά, να επηρεάσει με το λόγο του τους ανθρώπους γύρω του. Η δύναμη αυτή εφόσον συνδυάζεται με τη πνευματική καλλιέργεια και την κοινωνική καταξίωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί θετικά αλλιώς έχει αρνητικές επιδράσεις όπως την επιβολή κάποιου στους άλλους και την παραπλάνηση. ΙΙ. ΟΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Η γλώσσα, όπως και η κοινωνία στην οποία μιλιέται, είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Βρίσκεται διαρκώς σε εξέλιξη. Όπως μια κοινότητα, ανάλογα με τη γεωγραφική θέση της, την 3

ανάπτυξη στον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό τομέα, το τεχνολογικό επίπεδο και την πνευματική της πρόοδο, διαμορφώνει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, έτσι και η γλώσσα, ως κοινωνικό προϊόν, αντικατοπτρίζει κατά κάποιον τρόπο τις ιδιαιτερότητες αυτές, με αποτέλεσμα οι ομιλητές της εκάστοτε γλωσσικής κοινότητας να χρησιμοποιούν διαφορετικές γλωσσικές ποικιλίες. Οι ποικιλίες αυτές διακρίνονται σε δύο άξονες: τον γεωγραφικό (οριζόντια κατάταξη) και τον κοινωνικό (κάθετη κατάταξη).

ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Α ) ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ

Β) ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ

Διάλεκτος Ιδίωμα Ιδιωματισμός Ιδιωτισμός

Ηλικία Μόρφωση Κοινωνική τάξη Φύλο Καταγωγή Επάγγελμα Περίσταση

Κοινή Γλώσσα Κοινή ονομάζεται η επίσημη γλώσσα μιας χώρας που χρησιμοποιείται από όλους (ακόμα και από όσους μιλούν διαλεκτικά ή ιδιωματικά). Διάλεκτος – Ιδίωμα Η διάλεκτος και το ιδίωμα είναι δύο όροι που χαρακτηρίζουν τη γεωγραφική διαφοροποίηση μιας γλώσσας. Διάλεκτος ονομάζεται η μορφή μιας γλώσσας που παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις από την κοινή ως προς την προφορά, τη γραμματική, το συντακτικό και το λεξιλόγιο. Οι ομιλητές της εντοπίζονται σε συγκεκριμένες περιοχές και γίνονται δύσκολα κατανοητοί. Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν τέσσερεις διάλεκτοι: η ιωνική - αττική, η δωρική, η αρκαδοκυπριακή και η βορειοδυτική. Στη νεότερη εποχή, απαντούν τα ποντιακά, τα καππαδοκικά, τα τσακώνικα και τα κατωιταλικά. Από μερικούς θεωρούνται επίσης διάλεκτοι τα κυπριακά και τα κρητικά. Ιδίωμα ονομάζεται η μικρή απόκλιση από την κοινή γλώσσα, που δεν εμποδίζει ιδιαίτερα την κατανόηση από τους ομιλητές της κοινής. Ως ιδιώματα της ελληνικής γλώσσας θεωρούνται τα θρακιώτικα, μακεδονικά, ηπειρωτικά, θεσσαλικά και στερεοελλαδίτικα (βόρεια ιδιώματα), τα πελοποννησιακά και κρητικά (νότια ιδιώματα), τα κυπριακά, χιώτικα και δωδεκανησιακά (ανατολικά ιδιώματα) και τα επτανησιακά και κυκλαδικά (δυτικά ιδιώματα). Ιδιωματισμός – Ιδιωτισμός Οι δύο αυτοί όροι ταυτίζονται συχνότατα εξ αιτίας της ομοιότητάς τους έχουν όμως διαφορετική σημασία. Ιδιωματισμός είναι μια ιδιωματική λέξη / τύπος που δε συνηθίζεται στην κοινή γλώσσα. π.χ., με λέει [= μου λέει (συντακτικός ιδιωματισμός των βορείων ιδιωμάτων)], αφορδακός [= βάτραχος (λεξιλογικό ιδίωμα των κρητικών)] και πιδί [= παιδί (φωνολογικός ιδιωματισμός)].

Έκφραση - Έκθεση Α΄ Λυκείου Είδη συλλογισμών Με βάση την πορεία της σκέψης: 1. Παραγωγικός συλλογισμός → Από μια γενική και αφηρημένη αρχή (το όλον) συμπεραίνουμε για τα επιμέρους. Στην παραγωγική μέθοδο έχουμε ορθά συμπεράσματα. 2. Επαγωγικός συλλογισμός → Από ειδικές και συγκεκριμένες διαπιστώσεις (τα επιμέρους) συμπεραίνουμε για το όλον. Οδηγεί συνήθως σε πιθανά συμπεράσματα. 3. Αναλογικός συλλογισμός → Από μια συγκεκριμένη διαπίστωση (τα επιμέρους) συμπεραίνουμε πάλι για τα επιμέρους. Οδηγεί πάντα σε πιθανά συμπεράσματα. Με βάση τον αριθμό των προκειμένων:  

Έμμεσος συλλογισμός: όταν οι προκείμενες προτάσεις είναι δύο ή περισσότερες. Άμεσος συλλογισμός: όταν το συμπέρασμα προκύπτει από μια μόνο προκείμενη, καθώς οι υπόλοιπες εννοούνται εύκολα.

2. Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Παράγραφος ονομάζεται το μικρό κομμάτι του γραπτού πεζού λόγου, το οποίο αποτελεί μια νοηματική ενότητα. Κάθε παράγραφος απαρτίζεται από δύο ή περισσότερες περιόδους, στις οποίες αναπτύσσεται η επιχειρηματολογία για μια επιμέρους ιδέα (σε σχέση με την κύρια ιδέα της έκθεσης ή του κειμένου). Κάθε μια διακρίνεται από την άλλη νοηματικά και μορφικά. Ωστόσο, οι παράγραφοι δεν είναι ανεξάρτητες σε μια έκθεση ή σ’ ένα κείμενο. Απεναντίας όλες μαζί οι παράγραφοι συνθέτουν την έκθεση. Η έκταση μιας νοηματικά ολοκληρωμένης παραγράφου θα πρέπει συμβατικά να οριοθετείται μεταξύ 8 – 15 στίχων ˙ εξαίρεση αποτελεί η μεταβατική παράγραφος η οποία έχει συνδετικό χαρακτήρα γι’ αυτό συγκροτείται από λιγότερους στίχους. Η παράγραφος αποτελεί τη μικρογραφία μιας δοκιμιακής έκθεσης. Μια οργανωμένη, πειστική και λειτουργική παράγραφος χαρακτηρίζεται από σωστή δομή. Αυτή συνίσταται: α) στη θεματική περίοδο β) στις λεπτομέρειες / σχόλια γ) στην κατακλείδα. Α) Θεματική πρόταση / περίοδος: εκφράζει την κύρια ιδέα της παραγράφου και τη θέση του συγγραφέα. Είναι σύντομη και περιεκτική, γεγονός που εξασφαλίζει λειτουργικότητα και σαφήνεια. Βρίσκεται, συνήθως, στην αρχή της παραγράφου. Ωστόσο, μπορεί να βρίσκεται και στο τέλος της παραγράφου, όταν αναπτύσσουμε επαγωγικά το συλλογισμό μας, στη μέση, όταν ακολουθούμε έναν συνθετικό τρόπο σκέψης, π.χ. μπορεί να λειτουργεί ως «γέφυρα» για τη ένωση των δύο μισών μιας σύγκρισης, ή ακόμη και να απουσιάζει, οπότε εύκολα μπορούμε να την εννοήσουμε από τα συμφραζόμενα. Αρετές θεματικής πρότασης   

να είναι σαφής και ακριβής ως προς τη διατύπωση και το νόημα που εμπεριέχει, να είναι άμεση και εύστοχη ως προς το στόχο που υπηρετεί σε σχέση με την κύρια ιδέα που διαπραγματεύεται το κείμενο (αλληλουχία), π.χ. αν πρόκειται για αιτιολόγηση ενός φαινομένου, να αποδίδει άμεσα και εύστοχα μία αιτία αυτού, να συνδέεται λεκτικά-μορφικά (συνοχή) με την προηγούμενη ή τις προηγούμενες παραγράφους, 9

Έκφραση - Έκθεση Α΄ Λυκείου Προεργασία για τη σύνταξη της περίληψης Βήμα 1ο Σε ολόκληρο το κείμενο : 1. Διαβάζουμε όλο το κείμενο μια φορά και προσπαθούμε να εντοπίσουμε το κεντρικό θέμα και τη θέση του συγγραφέα σε αυτό προσέχοντας παράλληλα τα ακόλουθα: τον τίτλο, τον συγγραφέα και την προέλευση του κειμένου. 2. Με την πρώτη ανάγνωση είναι καλό να διακρίνουμε και το γραμματειακό είδος στο οποίο ανήκει το δοσμένο κείμενο (διήγημα, περιγραφή, άρθρο, δοκίμιο κλπ). 3. Διακρίνουμε τη δομή του κειμένου (πρόλογος, κύριο μέρος, επίλογος). Βήμα 2ο Κατά παράγραφο 1. Εντοπίζουμε τα βασικά μέρη κάθε παραγράφου (θεματική περίοδος, λεπτομέρειες, κατακλείδα). 2. Στις λεπτομέρειες – σχόλια υπογραμμίζουμε λέξεις ή φράσεις - κλειδιά της παραγράφου, ώστε να διακρίνουμε τις πιο σημαντικές από αυτές. 3. Διατυπώνουμε τον πλαγιότιτλο της παραγράφου αποδίδοντας το νόημά της και προσέχοντας: o να μην αντιγράφουμε λέξεις και φράσεις του κειμένου o να βάζουμε την προσωπική μας πινελιά o να αποδεικνύουμε ότι έχουμε κατανοήσει πολύ καλά το νόημα της παραγράφου κι ότι έχει γίνει κτήμα μας. Βήμα 3ο Σε ολόκληρο το κείμενο 1. Εντοπίζουμε τις διαρθρωτικές λέξεις που συνδέουν τις παραγράφους. Ο σκοπός αυτής της ενέργειας είναι ο χωρισμός του κειμένου σε νοηματικές ενότητες. 2. Μελετώντας τους πλαγιότιτλους που καταγράψαμε, προσπαθούμε να παρακολουθήσουμε τη λογική πορεία του συγγραφέα, τη συλλογιστική του, από παράγραφο σε παράγραφο, δηλαδή τη σειρά παράθεσης των ιδεών ή των γεγονότων. Σύνταξη της περίληψης 1. Γράφουμε τη θεματική περίοδο της περίληψής μας στην οποία πρέπει να διατυπώνεται με σαφήνεια το θέμα και η θέση του συγγραφέα του κειμένου. Επίσης, μπορούμε να δηλώσουμε σε αυτή το γραμματειακό είδος, το συγγραφέα, τον τίτλο του κειμένου. 2. Με τη βοήθεια των πλαγιότιτλων και των σημαντικών λεπτομερειών που επισημάναμε, γράφουμε την περίληψη εφαρμόζοντας κάθε φορά την κατάλληλη τεχνική πύκνωσης. 3. Με την επιλογή των κατάλληλων ρημάτων και τη σωστή χρήση των συνδετικών λέξεων πυκνώνουμε το αρχικό κείμενο χωρίς να διατυπώνουμε παραδείγματα, σχόλια προσωπικά, αναλύσεις, γενικεύσεις, σχολιασμούς, αφηγήσεις, απαριθμήσεις. Στο τέλος ελέγχουμε αν το κείμενο έχει: o Ξεκάθαρη Δομή: → θεματική πρόταση → λεπτομέρειες → κατακλείδα o Καθορισμένο αριθμό λέξεων o Συνοχή και συνεκτικότητα o Επιλογή των σημαντικών ιδεών του κειμένου o Κατάλληλο ύφος o Ορθή χρήση της γλώσσας → ορθογραφία → στίξη → σύνταξη

Έκφραση - Έκθεση Α΄ Λυκείου 6. ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ 1. ΑΙΤΙΑ Α) Από το άτομο →  χαμηλό πνευματικό επίπεδο,  περιορισμένα ενδιαφέροντα,  αδιαφορία για τις κοινές υποθέσεις,  προκαταλήψεις, στερεότυπα, φανατισμός,  εγωισμός, αλαζονεία,  συμπλέγματα κατωτερότητας. Β) Από τους φορείς κοινωνικοποίησης → Οικογένεια :  χαμηλό πνευματικό – μορφωτικό επίπεδο,  καταπίεση, υπερπροστατευτισμός / άκριτος φιλελευθερισμός,  έλλειψη χρόνου για επαφή και επικοινωνία,  ενδοοικογενειακές συγκρούσεις,  χάσμα γενεών. Σχολείο :  Στείρα αποστήθιση γνώσεων, άγονος εγκυκλοπαιδισμός.  Διδάσκει αλλά δεν εμπνέει, εξετασιοκεντρικό σύστημα  Χρησιμοθηρική γνώση, στόχος το πτυχίο  Έλλειψη υποδομής, έλλειψη ψυχοπαιδαγωγικής κατάρτισης των εκπαιδευτικών.  Έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας, διαμόρφωσης σφαιρικού ανθρώπου. ΜΜΕ :  Παραπληροφόρηση – προπαγάνδα  Εμπορευματοποίηση τους λόγω πολιτικών και οικονομικών σκοπιμοτήτων,  Μοναδικός τους στόχος το κέρδος, χαμηλή ποιότητα προβαλλόμενων προγραμμάτων, προβολή αρνητικών προτύπων ( επιθετικά, βίας. υλιστικά, καταναλωτικά, ηρωοποίηση αντικοινωνικών μορφών συμπεριφοράς) Πολιτεία – Κράτος :  Δυσλειτουργία κρατικής μηχανής, απουσία προγραμματισμού, γραφειοκρατία, αδυναμία επίλυσης προβλημάτων  Αναξιοπιστία, αναξιοκρατία, αρνητικά πρότυπα – απογοήτευση, καλλιέργεια ατομικισμού, απομάκρυνση του πολίτη από τα κοινά.  Προσπάθεια επιτηδείων να ανελιχθούν στην εξουσία με οποιοδήποτε τρόπο, καλλιέργεια εθνικισμού. Πνευματικοί άνθρωποι Αδιαφορία για το λαό, στείρος ελιτισμός, αδυναμία αφύπνισης συνειδήσεων, αποστασιοποίηση από τα κοινά. Επιστήμονες → όχι επιστήμη για το κέρδος ή για πολιτικούς σκοπούς, αλλά για τον άνθρωπο. Γ) Χαρακτηριστικά σύγχρονης εποχής  Επικράτηση στείρας τεχνοκρατικής αντίληψης  Πολυπλοκότητα κοινωνιών – γρήγοροι ρυθμοί ζωής, καταιγισμός μηνυμάτων, έλλειψη ελεύθερου χρόνου, άγχος. 25

Έκφραση - Έκθεση Α΄ Λυκείου

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 1) ΓΛΩΣΣΑ Ορισμός : Γλώσσα είναι ένας κώδικας σημείων ορισμένης μορφής ( γλωσσικής) με τα οποία επιτυγχάνεται η επικοινωνία των μελών μιας γλωσσικής κοινότητας, ( Γ. Μπαμπινιώτης ). Γλώσσα δεν είναι καθώς φαντάζονται κάποιοι αράδιασμά από λέξεις, τύπους και κανόνες, όπως αναγράφονται σε λεξικά και γραμματικές … παρά η έκφραση του εσωτερικού μας κόσμου, κύμα ζωής, άνοιγμα και επαφή ψυχών, ανταλλαγή αισθημάτων και σκέψεων μέσα σε συνομιλία, ερώτηση και απόκριση, άρνηση και κατάφαση, προσταγή, απαγόρευση και παράκληση, μικροεπεισόδια, πεζότητες και ταπεινότητες της καθημερινής ζωής και έξαρση και κατάνυξη, τραγούδι και κλάμα, χαρά και καημός, τρικυμία και γαλήνη, αγάπη και πάθος, αγωνία και κατάρα, επιστήμη και ζωή, σκέψη, ενατένιση της μοίρας και φιλοσοφία – όλα αυτά είναι γλώσσα ατομική και εθνική. ( Μ.Τριανταφυλλίδης ) Γι’ αυτό το λόγο η πιο ουσιαστική προσέγγιση ενός πολιτισμού περνάει πάντα μέσα από τον λόγο που τον εκφράζει. Σημασία – Αξία της γλώσσας 1. Συμβάλλει στην πνευματική συγκρότηση και ολοκλήρωση του ατόμου:      

Μέσω της γλώσσας διευρύνεται το γνωστικό πεδίο του ανθρώπου και αναπτύσσεται η κριτική ικανότητά του. Αποτελεί φορέα αξιών , απόψεων και ιδεών. Η μελέτη του γλωσσικού φαινομένου διευρύνει τους γνωστικούς ορίζοντες του ανθρώπου. Η ορθή γνώση της γλώσσας και ο ακριβής χειρισμός της βοηθά το άτομο να κατανοεί αλλά και να εκφράζει τις λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις μιας έννοιας. Δίνει μορφή στη σκέψη του. Γλώσσα και σκέψη είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους.(«ουκουν διάνοια και λόγος ταυτόν» = βέβαια, γλώσσα και σκέψη είναι το ίδιο) Είναι μέσο και περιεχόμενο μαζί της παιδείας του ανθρώπου , αν αναλογιστούμε ότι με τη γλώσσα μαθαίνουμε και ότι η ίδια η γλώσσα ( ως γραπτός κυρίως λόγος ) είναι περιεχόμενο μάθησης ( γραμματειακά κείμενα).

2. Σημαντικός ο ρόλος της στην πολιτική ζωή: 

 

Στις δημοκρατικές κοινωνίες, όπου υπάρχει πλουραλισμός κομμάτων και πολυφωνία απόψεων, η διαφοροποίηση και η συναίνεση επιτυγχάνεται με τη γλώσσα. Οι άνθρωποι ανταλλάσσουν πολιτικές απόψεις, επιχειρηματολογούν, συμφωνούν ή διαφωνούν. Με την ορθή χρήση της γλώσσας οι πολίτες διατυπώνουν τις απόψεις τους με σαφήνεια και πειθώ. Η βαθιά γνώση των λειτουργιών της αποκαλύπτει τις δημαγωγικές τακτικές και τη λαϊκίστικη ρητορεία.

3. Συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση του ατόμου:  

Με το διάλογο, τα μέλη μιας κοινωνίας προσεγγίζουν το ένα το άλλο, συνεργάζονται, συνεννοούνται και επιλύουν τις τυχόν διαφορές τους. Η διαδικασία κοινωνικοποίησης του ατόμου στηρίζεται στη γλώσσα. Όσο πιο πλούσια σε περιεχόμενο, έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων είναι μια γλώσσα , ανάλογη είναι και η ποιότητα της κοινωνικοποίησης. 35



Καλλιεργεί την καχυποψία, την αυθαιρεσία, την ανωριμότητα, το δογματισμό, το μονόλογο.

Η σημασία του διαλόγου στους τομείς της ανθρώπινης ζωής 1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Με την ανταλλαγή απόψεων στον παραγωγικό τομέα επιτυγχάνονται οι διαδικασίες της οικονομικής δράσης και αυξάνεται η παραγωγικότητα. Επιπλέον ο διάλογος μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων συντονίζει και προωθεί τις προσπάθειες με στόχο το κοινό όφελος. Τέλος, οι εμπορικές συναλλαγές προωθούνται και βελτιώνονται με το διάλογο. 2. ΠΑΙΔΕΙΑ: Ο διάλογος δασκάλων και μαθητών αλλά και των μαθητών μεταξύ τους βοηθά στην ολόπλευρη εξέταση των ζητημάτων της παιδείας, στην ενίσχυση του γόνιμου προβληματισμού, στην ανάπτυξη καλοπροαίρετης κριτικής και ουσιαστικού προβληματισμού για το σύγχρονο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι , στη δημιουργική αφομοίωση των γνώσεων, στην πνευματική εγρήγορση, στην καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας των μαθητών και στη διαμόρφωση δημοκρατικής συνείδησης. Αποτελεί την καλύτερη παιδαγωγική μέθοδο που πρέπει να υιοθετούν οι σύγχρονοι εκπαιδευτικοί. 3. ΕΠΙΣΤΗΜΗ: Ο διάλογος μεταξύ των επιστημόνων οδηγεί στην επιστημονική πρόοδο, γιατί μ’ αυτόν γίνεται διασταύρωση των γνώσεων και προσέγγιση στην όσο γίνεται αντικειμενικότερη αλήθεια. Παράλληλα, αποφεύγεται η πνευματική μονομέρεια εξαιτίας της μεγάλης επιστημονικής εξειδίκευσης και συνειδητοποιεί κάθε επιστήμονας την κοινωνική του ευθύνη. 4. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Ο διάλογος βοηθά στη σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων και στην ομαλή κοινωνικοποίησή τους. Παράλληλα, ενισχύει το θεσμό της οικογένειας, αφού εξασφαλίζει την ομαλή, αλλά και γόνιμη συμβίωση των μελών της μέσα σ’ αυτήν. Τέλος, λειτουργεί ως παράγοντας άρσης του χάσματος των γενεών, αφού καλλιεργεί κλίμα αλληλοσεβασμού, συνεργασίας για την επίλυση των κοινών προβλημάτων και αλληλοκατανόησης. Με το διάλογο μεταφέρονται εμπειρίες ζωής, παραδόσεις και αξίες από γενιά σε γενιά και αναπόφευκτα περιορίζεται το χάσμα των γενεών. Οι γονείς λειτουργούν ως υγιή πρότυπα που προσπαθούν να επιχειρηματολογήσουν τις απόψεις τους στα παιδιά τους χωρίς να τους τις επιβάλλουν. 5. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ: Στις καθημερινές συναναστροφές ο διάλογος συμβάλλει αποφασιστικά στη στενότερη επαφή και επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, στην καταπολέμηση της μοναξιάς που αισθάνεται ο σύγχρονος άνθρωπος, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η έννοια της φιλίας καλλιεργώντας σταθερά ένα πολυδύναμο πνεύμα συνεργασίας ανάμεσα στα άτομα και τους λαούς αμβλύνοντας τις κοινωνικές αντιθέσεις και περιορίζοντας τις κοινωνικές αντιπαλότητες. Οι πολίτες μέσω του διαλόγου διεκδικούν τα ατομικά και πολιτικά τους δικαιώματα, ασκούν έλεγχο στην εκάστοτε εξουσία και καταδικάζουν απερίφραστα κάθε είδους παρανομίας και ατασθαλίας. 6. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΖΩΗ: Α) Ο διάλογος μεταξύ των πολιτικών και κομμάτων είναι αποφασιστικός παράγοντας για την ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος και γενικότερα για την εγκαθίδρυση της ελευθερίας, της παρρησίας και της δημοκρατίας, κοινωνικοπολιτικών αξιών που δεν μπορούν να πραγματωθούν 58

Έκφραση - Έκθεση Α΄ Λυκείου χωρίς το διάλογο. Ο πολίτης απαλλάσσεται από το δογματισμό και την πνευματική μονομέρεια.. Β) Ο διάλογος πολίτη – κράτους βοηθά στη δημιουργία κλίματος πολιτικής σταθερότητας, στη σωστή λειτουργία του κρατικού – διοικητικού μηχανισμού, ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολιτών και ταυτόχρονα συμβάλλει στην ομαλή κοινωνικοποίηση των νέων. Ο διάλογος λειτουργεί ως ένα εργαλείο δημοκρατίας, συνεννόησης των ανθρώπων και επίλυσης των προβλημάτων. Γ) Σε διεθνές επίπεδο, ο διάλογος μεταξύ των λαών συντελεί στην ανάπτυξη της διεθνούς συνεργασίας και εξομαλύνει τις διεθνείς διαφορές. Έτσι, βοηθά στην ειρηνική επίλυση των προβλημάτων που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα, με στόχο την διασφάλιση της διεθνούς τάξης και την παγίωση της παγκόσμιας ειρήνης. 7.ΔΙΕΘΝΗΣ ΖΩΗ: Ο διάλογος μεταξύ των λαών αποτελεί τον καλύτερο τρόπο άρσης των αντιπαραθέσεων και διαφωνιών. Οι λαοί αναζητούν κοινούς τρόπους επαφής, συνεργάζονται για την επίλυση των προβλημάτων τους, τηρούν τις διεθνείς συμφωνίες και αναπτύσσουν τις προϋποθέσεις για την παγκόσμια συναδέλφωση και ειρήνη. Σήμερα μάλιστα, σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, η αρμονία πολιτισμού και ανάπτυξης με σεβασμό στις πολιτιστικές ταυτότητες, συνιστά ένα στόχο στον οποίο πρέπει να συγκλίνουν οι πολιτικές των κρατών .

Επίθετα θετικά θετικός, ευεργετικός, ουσιαστικός, αποτελεσματικός, καρποφόρος, ωφέλιμος, ενδιαφέρον, δημοκρατικός, παραγωγικός, φιλελεύθερος, ειλικρινής, ενδελεχής, ευρηματικός, οικουμενικός, αντικειμενικός, εκτενής, συναινετικός, αντιπροσωπευτικός, ισότιμος

Λέξεις σχετικές με το διάλογο Αρνητικά επίθετα Ρήματα θετικά ατελέσφορος, στείρος, επιζήμιος, ατυχής, αναποτελεσματικός, αρνητικός, άκαρπος, στείρος, ανώφελος, καταστροφικός, μάταιος, φανατικός

διεξάγεται, πραγματοποιείται, λαμβάνει χώρα, γίνεται, διεξάγεται, υλοποιείται, αναβαθμίζεται, ενισχύεται, ευδοκιμεί, προωθείται, αναπτύσσεται

Ρήματα αρνητικά δυσχεραίνεται, παρεμποδίζεται, εκφυλίζεται, διαταράσσεται, συρρικνώνεται, ακυρώνεται, διακόπτεται, διαλύεται, αναστέλλεται, περιορίζεται

ΚΕΙΜΕΝΑ 1) Η αξία του διαλόγου Με όλο που ο διάλογος είναι στον άνθρωπο μια φυσική ανάγκη, της ίδιας ζωτικής σημασίας για το πνεύμα όπως η αναπνοή για το σώμα, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η σύνεση 59

3) Να υποθέσετε ότι συμμετέχετε σε μια εκδήλωση που διοργανώνει ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων του σχολείου σας με θέμα τη διαπαιδαγώγηση των νέων. Στην ομιλία σας, αφού υπογραμμίσετε την παιδευτική αξία των προτύπων, να αναφέρετε τους χώρους από τους οποίους αυτά αντλούνται και τα κριτήρια που πρέπει να έχει ο νέος προκειμένου να επιλέξει σωστά. (300- 400 λέξεις)

7) ΧΑΣΜΑ ΓΕΝΕΩΝ Με τον όρο Χάσμα Γενεών μπορούμε να θεωρήσουμε τη διαμορφωμένη κατάσταση στην οποία παρατηρείται ένα αδιέξοδο στις σχέσεις νέων και «ώριμων», ένα κενό επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων, ένα καθεστώς αμοιβαίας αντιπαλότητας και καχυποψίας που αναιρεί κάθε προσπάθεια προσέγγισης και κατανόησης των μεν από τους δε. Η διάσταση ανάμεσα στη νέα και την ώριμη γενιά προβάλλει πολλαπλώς. Ενδεικτικές μορφές εκδήλωσης στης σύγκρουσης αποτελούν οι ακόλουθες: διαφωνίες, αλληλοκατηγορίες, αναίδεια, αυθάδεια, οργισμένη συμπεριφορά, συγκρούσεις, χλευασμός, θράσος, απάθεια, αδιαφορία, στείρα αμφισβήτηση καθιερωμένων αξιών, τυπική επικοινωνία, τάσεις φυγής, εγκατάλειψη της οικογενειακής εστίας, περιθωριοποίηση, ροπή σε φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας (αναρχισμός, χουλιγκανισμός, βία, παραβατική συμπεριφορά, ανταρσίες, ναρκωτικά κ. ά). Αίτια διάστασης γενεών Α. Εσωτερικά αίτια  Η ηλικιακή διαφορά (βιολογικό αίτιο): το νεαρό της ηλικίας και η σωματική ευρωστία προσδίδουν στους νέους ζωντάνια, ενεργητικότητα, δύναμη σε αντίθεση με την έλλειψη των χαρακτηριστικών αυτών στην ώριμη ηλικία.  Η διαφορετική ψυχοσύνθεσή τους λόγω των ανόμοιων σε αριθμό και ένταση βιωμάτων, με αποτέλεσμα οι δύο γενιές να παρουσιάζουν αντιθετικά γνωρίσματα. Οι νέοι, λόγου χάρη, από τη φύση τους είναι ονειροπόλοι, ευαίσθητοι, ενθουσιώδεις, αισιόδοξοι αλλά και επιπόλαιοι, ανυπόμονοι, ενώ οι μεγάλοι χαρακτηρίζονται συντηρητικοί, συμβιβασμένοι, διστακτικοί αλλά και υπομονετικοί, έμπειροι κ.λπ. Στην ουσία, εκπροσωπούν διαφορετικούς κόσμους. Η νεολαία επιχειρεί αλλαγές, καθώς αγαπά την ανανέωση και παρασύρεται από το συναίσθημα, ενώ οι ώριμοι προτιμούν τις σταδιακές και ελεγχόμενες μεταβολές, διότι δρουν με λογική και ρεαλισμό. Β. Εξωτερικά αίτια Το χάσμα των γενεών στο σύγχρονο κόσμο προβάλλει πιο έντονο και αποδίδεται σε θετικά και αρνητικά γνωρίσματα της ίδιας της εποχής που διανύουμε. Ειδικότερα, στα θετικά μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής: 1. Λόγω της διεύρυνσης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και της εξέλιξης των Μ.Μ.Ε. τα σημερινά παιδιά επεκτείνουν διαρκώς τους πνευματικούς τους ορίζοντες, γίνονται κοινωνοί της γνώσης και της μόρφωσης, μέτοχοι της πληροφόρησης και ενημέρωσης, μυούνται στον κοσμοπολιτισμό (π.χ. σπουδές, γλωσσομάθεια, πλήθος ερεθισμάτων). Έτσι, αποκτούν εμπειρίες, αναπτύσσουν τον προβληματισμό και την κριτική τους ικανότητα, αμφισβητούν παγιωμένες αντιλήψεις, πολεμούν το κατεστημένο, διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους και ωριμάζουν γρηγορότερα. 2. Στην εποχή μας σημειώνονται ραγδαίες εξελίξεις, πλήθος αλλαγών, πρωτοφανής έκρηξη των γνώσεων τις οποίες οι νέοι μπορούν να κατακτήσουν ευχερώς –λόγω της αφομοιωτικής τους ικανότητας αλλά και της άριστης σχέσης τους με την τεχνολογία και τα επιτεύγματά της. 78

δημοσιεύεται στη σχολική εφημερίδα µε αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Τρίτης Ηλικίας, την 1η Οκτωβρίου).

9) ΜΟΔΑ – ΕΝΔΥΣΗ Μόδα [< moda (ιταλικό) < modus (= τρόπος· λατινικό)] ονομάζεται η περιοδική και διαρκώς μεταβαλλόμενη τάση που επικρατεί μεταξύ των μελών ενός κοινωνικού συνόλου και αφορά στην αμφίεση και, γενικότερα, στον τρόπο συμπεριφοράς και σκέψης. « Υπάρχει μια άστατη, γεμάτη πειρασμούς Θεά, φανταστική στα γούστα της, παιχνιδιάρα στο στολισμό της, κάθε εποχή φαίνεται να φεύγει, επιστρέφοντας όμως ανατέλλοντας πάλι. Πρωτέας είναι ο πατέρας της , το όνομα της είναι μόδα » Βολταίρος. Χαρακτηριστικά Μόδας  Μεταβλητότητα  Μαζοποίηση  Τυποποίηση  Νεωτερικότητα  Ρήξη με το προηγούμενο κατεστημένο  Τάση επιβολής και παγίωσης Παράγοντες που επηρεάζουν και δημιουργούν τη μόδα Η μόδα είναι κοινωνικό φαινόμενο. Επομένως, οτιδήποτε επηρεάζει τη δομή και την εξέλιξη μιας κοινωνίας επηρεάζει και τη μόδα. Οικονομικοί:  



Πανίσχυροι οικονομικοί κολοσσοί στο χώρο της ένδυσης. Τα ΜΜΕ (η τηλεόραση, ο ημερήσιος τύπος και περιοδικά ποικίλης ύλης ή εστιασμένα στο χώρο της μόδας) αφιερώνουν πολύωρες εκπομπές, ειδικές στήλες και έντυπα αποκλειστικά στη μόδα. Επίσης, προωθούν μέσω των διαφημίσεων νέες τάσεις. Η ενσάρκωση της σύγχρονης οικονομικής και καταναλωτικής νοοτροπίας. Το πνεύμα του υλικού ευδαιμονισμού και της καταναλωτικής μανίας τροφοδοτεί τις νέες τάσεις της μόδας. Η συσσώρευση πλούτου και η δυνατότητα αρκετών ατόμων να ανταποκρίνονται στις ακριβές απαιτήσεις της.

Κοινωνικοί: 

Η διαμορφωμένη κοινή γνώμη που επιβάλλει την προσαρμογή στις επιταγές της (κοινωνική τυποποίηση). 92

           

Πλύση εγκεφάλου. Αποπροσανατολισμός από την πραγματικότητα. Περιορισμός της κριτικής σκέψης. Θεοποίηση της ύλης και της υπερκατανάλωσης. Υποδούλωση του ατόμου σε πλασματικές ανάγκες. Ανάδειξη του χρήματος σε υπέρτατη αξία. Άγχος. Αλλοίωση της γλώσσας από τη συνθηματολογία και τη χρήση ξένων λέξεων. Απομάκρυνση από την παράδοση, τη γλώσσα, την τέχνη. Μεταβολή του πολίτη σε εύκολο θύμα της απληστίας του κεφαλαίου. Κατάλυση της ελευθερίας της βούλησης. Επιβάρυνση της τιμής των προϊόντων.

Τρόποι αντιμετώπισης των αρνητικών διαφημίσεων :   



Καθιέρωση ορίων και υποχρεώσεων προς τους διαφημιστές για σεβασμό της αλήθειας μέσω νόμων και κρατικών κανόνων. Η διαφήμιση να στηρίζεται στις αρχές: α. της αλήθειας. β. της αντικειμενικότητας. γ. του θεμιτού ανταγωνισμού. δ. του σεβασμού στις κοινωνικές και πολιτισμικές αξίες. Το άτομο να αποφασίζει για τα πραγματικά απαραίτητα προϊόντα. Συνειδητοποίηση ότι η ευτυχία δεν βρίσκεται στην κατανάλωση.

14) ΜΜΕ Ορισμός: Τα μέσα (έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος) που ταυτόχρονα μεταδίδουν μηνύματα, απόψεις και ειδήσεις και απευθύνονται σε απεριόριστο αριθμό προσώπων. ΘΕΤΙΚΑ:  Η έγκυρη, αντικειμενική και έγκαιρη ενημέρωση - η μετάδοση κάθε είδους μηνύματος, είδησης και πληροφορίας.  Η αναζήτηση και η αποκάλυψη της αλήθειας.  Ο υπεύθυνος και σοβαρός σχολιασμός ειδήσεων και γεγονότων.  Ο πλουραλισμός και η προβολή των διαφορετικών απόψεων.  Η κατοχύρωση της ελευθεροτυπίας.  Η καλλιέργεια της κοινωνικής συνείδησης.  Η απαλλαγή από τον κίνδυνο της ιδεολογικής χειραγώγησης.  Αποτελούν μηχανισμό πολιτικού ελέγχου, προασπίζοντας τα δικαιώματα των πολιτών.  Αποτελούν μέσα της επικοινωνίας των λαών.  Βοηθούν στην καλλιέργεια του πνεύματος και στη διεύρυνση των γνωστικών οριζόντων.  Διασκεδάζουν και ψυχαγωγούν. ΑΡΝΗΤΙΚΑ :  Εξυπηρέτηση κομματικών ή ιδιωτικών συμφερόντων.  Προβολή χαμηλής ποιότητας προγραμμάτων.  Προβολή ή όχι κάποιων ειδήσεων - γεγονότων, λόγω συμφερόντων ή γιατί πουλάνε.  Προβολή της βίας και «προτύπων».  Κακοποιούν την ελληνική γλώσσα.  Ξενόγλωσσα προγράμματα. 120

Έκφραση - Έκθεση Α΄ Λυκείου   

Καλλιεργούν υπερκαταναλωτικά πρότυπα. Ο άνθρωπος αποχαυνώνεται και δεν στρέφεται σε μορφές γνήσιας ψυχαγωγίας. Δε θίγουν τα πραγματικά προβλήματα.

Προϋποθέσεις ορθής λειτουργίας :  



 

Τα Μ.Μ.Ε. λειτουργούν σωστά μόνο μέσα στο δημοκρατικό πλαίσιο, όπου ευνοείται η ελευθεροτυπία και η απρόσκοπτη έκφραση. Άλλου είδους πολιτεύματα χαρακτηρίζονται από επεμβατισμό και λογοκρισία. Η απεμπλοκή από κομματικούς υπολογισμούς και οικονομικά συμφέροντα. Η ανεξαρτησία, δηλαδή, των μέσων από πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες, ώστε να επιτυγχάνεται αδέσμευτα το δημοσιογραφικό λειτούργημα. Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται η οικονομική ενίσχυση των Μ.Μ.Ε. από το κράτος. Η τήρηση του κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας και η επιστράτευση των ελεγκτικών μηχανισμών του τύπου και της ραδιοτηλεόρασης. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι η πολιτεία πρέπει να οδηγείται σε υπερβολές, όπως είναι η φίμωση του δημοσιογραφικού λόγου και η λογοκρισία. Να πληροφορούν και όχι να παραπληροφορούν. Σκοπός ύπαρξής τους να είναι η αντικειμενική και έγκυρη ενημέρωση. Να προάγουν τον πολιτισμό και την πνευματική αναβάθμιση του ανθρώπου μέσα από υψηλής ποιότητας προγράμματα, παιδευτικές εκπομπές και παροχή ορθών γλωσσικών ερεθισμάτων.

Βιβλιογραφία :          

Έκφραση – έκθεση για το Ενιαίο Λύκειο, Αναθεωρημένη Έκδοση, Α΄ τεύχος, ΟΕΔΒ,Αθήνα Έκφραση – έκθεση για το Ενιαίο Λύκειο, Θεματικοί κύκλοι, ΟΕΔΒ, Αθήνα Έκφραση – έκθεση για το Ενιαίο Λύκειο, Γλωσσικές Ασκήσεις, ΟΕΔΒ, Αθήνα Μπατζίνας Γ. – Λούλος Δ., Έκφραση – Έκθεση γ΄ ενιαίου λυκείου, εκδ. Ζήτη, Θεσσαλονίκη 2001. Παπαστάθη Δ., Σημειώσεις για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας Α΄ Λυκείου, Ιωάννινα 2012. Παρίσης Ιω. – Παρίσης Ν., Λεξικό λογοτεχνικών όρων, εκδ. ΟΕΔΒ, Αθήνα 2007. Σπυρογιάννη Μ. – Μπέκου Αγγ., Έκφραση – Έκθεση Α΄ Λυκείου, εκδ. Βολανάκη, Αθήνα. Εφημερίδες : Καθημερινή, Το Βήμα, Τα Νέα Χατζημωυσιάδης Σ. Παναγιώτης – Μαρία Αθανασίου, Η Νεοελληνική Γλώσσα στο Λύκειο, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2001 Σφακιανάκης Ι. Δημήτρης – Μπακάλη Ε. Γεωργία, Έκφραση – Έκθεση, Α΄ Λυκείου, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2004

121