GVpresent zomer (1)

GV

P R E S E NT

Thuis op vele fronten

ZOMER 2013

Bleivuh lagguh!

Clown zoekt contact Missie Turkije in beeld Bange koning doodt zijn nar Islamohumor

GV Present | Zomer | 2013

Een dag niet gelachen…

U mag hem zelf aanvullen. Deze tijd van het jaar stemt het gemoed een stuk vrolijker: de zon, warmte, vitamine D, vakantie, onbekende oorden, lange zomeravonden, even niets aan je hoofd. Daarom geheel in de sfeer van het jaar een luchtig nummer over humor. En laten we eerlijk zijn: defensie is nu eenmaal een schier onuitputtelijke bron voor grappige situaties, karikaturale figuren en typische opmerkingen en gezegden. En alles onder het motto: daar waar logica eindigt, begint defensie. Gelukkig voor ons dat lachen gezond en jeugdig van

colofon

geest houdt. Zeker in tijden dat de minister ons niet het beste nieuws brengt. Om tijdens deze zomer bij te dragen aan uw geestelijke gezondheid krijgt u onder andere antwoord op de vraag of moslims humor hebben, gunnen we u een kijkje in de keuken van de defensie

GV Present GV Present wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van de hoofden van dienst van de Diensten Geestelijke Verzorging.

2

Redactie: Claudia Bisschops (hoofdredacteur), Henk Fonteyn (eindredacteur), Hedwich Hoogcarspel, John van Eenennaam, Hugo Houtgast, Gert de Wolf, Fred Omvlee (webredactie)

entertainment business (ja zeker!) en blijkt clown een vak apart. Maar omdat ik denk dat je niet alleen over humor moet lezen, maar humor vooral moet beoefenen, willen we u de grappigste momenten uit de EVO niet onthouden en kan een ijzersterke cartoon uiteraard niet ontbreken!

Namens de redactie: veel plezier!

Claudia Bisschops cmj.bisschops@mindef.nl

Redactieadres: cmj.bisschops@mindef.nl Adresmutaties: JC.Steeman@mindef.nl Aan dit nummer werkten mee: Sanneke Brouwers, Delta groep EVO 1301, Latoya Hallatu, Leerlingen School Luchtmobiel, Mostafa Hilali, Erik Kopp, Theo van Kralingen, Pieter Visschers, Ria le Sage, Martine Schwärz-Spaans, Piet Thielen Fotografie en illustraties: André Bongers, Cynthia Amelsbeek, Michael Stiefel, Willy Lohmann, Pieter Visschers, e.a.

Vormgeving: Wim Balyon (OBT) Druk: OBT bv, Den Haag GV Present op Facebook en Twitter: www.Facebook.com/GVPresent of www.twitter.com/GVPresent of tweet met #GVPresent Overname van de inhoud kan alleen geschieden met toestemming van de redactie ISSN: 2214-2002 Oplage: 60.000

inhoud

Kleine missies 3 Heroes & villains 5 Teamspirit 8 Cartoon 10 Ondertussen op twitter 11 Soldatenhumor 12 Ridder, jonkvrouw, draak 14 Tour of Duty 18 Kookrubriek 21 Biechtgesprek 22 Humor doet wonderen 24 Moslims en humor 26 Boek & Film 28 Op het lijf geschreven 30

kleine missies

GV Present | Zomer | 2013

Missie Turkije:

3

Een strijd dichtbij!

Begin dit jaar is er een nieuwe missie gestart: ‘Ballistic Missile Defence Task Force’. Op aanvraag van Turkije levert Nederland luchtverdediging door middel van Patriot-raketten, vanwege mogelijke dreiging die voortkomt uit de onlusten in Syrië.

Aalmoezenier Sanneke Brouwers was erbij. zijn er twee fire units ingericht die in het geval van een aanval met ballistische raketten vanuit Syrië deze direct kunnen uitschakelen.

het wapensysteem altijd in werking zijn.

Dit betekent dat er geen momenten van verslapping of onzorgvuldigheid mogen voorkomen. Toch kunnen de dagen op Incirlik Air Base op elkaar lijken...

Geen verslapping Adana is met ruim anderhalf miljoen inwoners de derde stad van Turkije. Het ligt niet zo ver van de veelvuldig bevochten Syrische stad Aleppo. We zijn te gast op de Amerikaanse basis: ‘Incirlik Air Base’ waar we hartelijk worden ontvangen en samenwerken met Amerikaanse en Turkse collega’s. Het doel van de missie is het beschermen van de stad Adana. Daarvoor

Natuurlijk doet het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingcommando (DGLC) dit niet alleen en is er ondersteuning aanwezig, o.a. op het gebied van logistiek, verbindingen, veiligheid en gezondheid. Tot op dit moment van schrijven heeft de luchtverdediging niet in actie hoeven komen. We hopen dat dit zo blijft. Iedereen blijft paraat voor een mogelijke inzet en daarom moet

Eigen aardigheden Daarom is het belangrijk dat men er met elkaar wat van maakt. Zeker als je naast de werklocatie ook de legeringkamer deelt. Veel collega’s hebben op de werkplek en legeringkamer fysiek weinig bewegingsruimte. Dan is het belangrijk dat je rekening houdt met elkaars (eigen) aardigheden. Want wanneer je zo veel bij elkaar bent, leer je elkaar door en

GV Present | Zomer | 2013

door kennen. Dit vraagt om zorgvuldige communicatie en professionele kwaliteiten als betrokkenheid, geduld en mildheid.

Complimenten voor de wijze waarop onze mensen daarmee omgaan!

Niet alles gaat goed

4

Dat er niet wordt geschoten, betekent niet dat alles goed gaat. De situatie in Syrië en de omgeving is zeer schrijnend en in toenemende mate zorgwekkend. Steeds meer mensen vluchten het land uit, onder andere richting Turkije. Op beeldschermen kan men luchtaanvallen op bijvoorbeeld Aleppo waarnemen: dit zijn zichtbare oorlogshandelingen. Helaas kunnen we slechts de veiligheid van de mensen in Adana waarborgen. We hopen dat de interne onrust in Turkije niet groeit en de chaos in de regio niet verder vergroot.

Bevrijdingsdag, 5 mei, is simpelweg de andere kant van de medaille van 4 mei.

We rollen automatisch van het een in het ander. Tijdens de dodenherdenking van 4 mei hier staan we niet alleen stil bij de oorlog van 70 jaar geleden. We staan ook stil bij de oorlog hier en nu, slechts 70 kilometer hier vandaan. Dus gedenken we ook de slachtoffers die gevallen zijn in de Syrische oorlog die nu al twee jaar duurt.

Buiten de hekken Hoe kunnen we hier oorlog herdenken?

We zitten er midden in. Ook al realiseren we ons dat niet altijd. Meer dan 320.000 vluchtelingen zijn er in Turkije. Nog eens meer dan één miljoen mensen zoekt toevlucht in Egypte, Irak, Jordanië en Libanon. Het dodental stijgt: meer dan 70.000 is de schatting van dit moment.

Syriërs vragen zich af waarom de

wereld niet ingrijpt. De wereld vindt het ingrijpend, maar heeft geen antwoord…

Deze oorlog begon als een strijd voor meer vrijheid. Een Arabische lente in de knop verdord. Misschien zouden we meer willen. Op dit moment doen we wat we kunnen: het beschermen van de stad Adana. Niemand hoort thuis in een oorlog. Burgers niet, militairen niet, geen enkel mens. We willen vrede, hopen op stabilisering van de situatie. Oorlog hoort thuis in de geschiedenis, hooguit in een spannende film.

Lucht en leegte Terwijl we hopen dat er na deze tijd een nieuw seizoen aanbreekt, worden we meegenomen in het ritme van de missie.

Ondertussen resoneert er een bepaalde wijsheid van het bijbelboek Prediker in mij. Prediker schrijft dat het leven ‘lucht en leegte’ is. Lucht is hier wel van toepassing, omdat we een luchtverdedigingstaak vervullen. Leegte omdat het luchtruim gelukkig leeg is gebleven. Althans binnen onze sectie. Want de situatie in andere regio’s is niet stabiel. Leegte ervaren veel collega’s ook tijdens hun werkzaamheden en de tijd tussen twee shiften of diensten.

Het leven krijgt een ritme, soms wordt het een sleur. We noemen het dan wel: Groundhog day.

Vrijheid en herdenken Ondervinden wij enige onvrijheid?

Natuurlijk, we zijn gebonden aan Incirlik Air Base. Een plek, omgeven met prikkeldraad, een slagboom, hekken die onze bewegingsvrijheid beperken. We kennen ‘onvrijheid’ door gedragsregels, tenuevoorschriften over petjes en patjes. Beperking van vrijheid door het moeten delen van ruimtes in barakken, waar we slapen en werken. Maar onvrij?

Wij zijn opgegroeid in een land waar gelijkwaardigheid tussen mensen de belangrijkste wet is. Wij kijken niet naar ras, geloof of seksuele geaardheid, maken geen onderscheid tussen man en vrouw. We leven in een vrij land, we zijn geboren in een vrij land. Wat weten we daarom van vrijheid? Weinig, want met onvrijheid hebben we nauwelijks ervaring.

Wij zijn opgegroeid in een land waar gelijkwaardigheid tussen mensen de belangrijkste wet is. Wij kijken niet naar ras, geloof of seksuele geaardheid, maken geen onderscheid tussen man en vrouw. We leven in een vrij land, we zijn geboren in een vrij land. Wat weten we daarom van vrijheid?

Alles heeft zijn tijd Veel mensen komen in een ritme terecht.

Natuurlijk zijn er de werkzaamheden op de werkplek en tijdens de vrije tijd de wasjes, het sporten en het contact met thuis.

De wijsheid van Prediker zegt ook: ‘voor alles wat er is, is er een uur’. Dus: een tijd om op shift te gaan, een tijd om naar de Sultan’s Inn te gaan. Twaalf uur op, twaalf uur af. De tijd tikt vanzelf verder. Een tijd van opbouwen, een tijd van inpakken. Een tijd van GVT, een tijd van korte broek. Een tijd van controle, een tijd van vertrouwen.

Tijd van spanning, tijd van ontspanning, tijd van onderspanning.We maken het allemaal mee met elkaar.

Sanneke Brouwers SPW.Brouwers@mindef.nl

heroes & villains

GV Present | Zomer | 2013

Van verbindelaar naar cliniclown

De clown is een groot spelend kind, dat een ander spelend kind zoekt Ik zag een kind vanwege zijn spastische trekken vastgesnoerd in zijn rolstoel zitten. Zijn lijf was verkrampt en hij keek, met zijn hoofd scheef, naar boven. Ik ben er gewoon naast gaan zitten, in stilte, en met hem mee gaan kijken naar boven, naar niks. Langzaam voelde ik de spanning uit zijn lichaam wegvloeien. Hij ontspande zich. Dat is magisch.

Ria le Sage besloot na een aantal jaar bij de marine gediend te hebben het roer om te gooien. Via een aantal tussenstappen kwam zij uiteindelijk terecht bij de Cliniclowns. Inmiddels trekt zij alweer 13 jaar als clown Joep langs de kinderafdelingen van ziekenhuizen in het Noorden van het land.

Waarom ben je destijds bij de marine gaan werken?

“Na de middelbare school had ik geen zin in huisje-boompje-beestje. Ik hoefde geen vent, geen kinderen en ik wilde de wijde wereld in. Op zoek naar vrijheid. Ik ben toen bij de marine gegaan. In Den Helder heb ik mijn opleiding gedaan en ben toen als matroos verbindelaar bij vliegveld Valkenburg gaan werken en later in Den Haag. Ik vond het geweldig. Ik was altijd boordplaatser. Lekker sporten, veel gezelligheid met elkaar. In 1984 heb ik ook nog een half jaar in de Sinai-woestijn gezeten. Dat voelde voor mij als zes maanden vakantie. Maar na die uitzending kwam ik terug in Amsterdam en zat ik als inmiddels wat oudere matroos weer met tig jonge meiden op zaal en ik merkte dat ik daar geen zin meer in had. Ik stond voor mijn gevoel stil, maar wilde doorgroeien, mezelf ontwikkelen en die kans kreeg ik toen niet bij defensie. Ik was KVV’er en

relatief duur voor de organisatie. Al met al heb ik zeven jaar gediend. Echt een prachttijd gehad. Maar dan stap je uit het verzorgde leventje van de krijgsmacht de burgermaatschappij in. Dat was een cultuurshock. Bij defensie werd alles voor je geregeld en nu stond ik er ineens alleen voor. Ik wist niet wat ik allemaal moest doen: zelf een huisarts zoeken bijvoorbeeld. Ik merkte bij sollicitaties, waar dan ook, dat het een voordeel was dat ik bij defensie had gewerkt. Mensen vanuit de krijgsmacht staan toch bekend als aanpakkers. Bij de marine was ook de interesse ontstaan om iets met mijn haar te doen. Iedereen zag er daar hetzelfde uit.

Ik zocht naar iets waardoor ik er toch uit kon springen. Het rebelse zat er kennelijk al in: ‘ik ga lekker toch laten zien dat ik anders ben.’ Toen ben ik mijn haar gaan kleuren en scheren.”

En toen de stap van matroos naar clown?

“Na defensie heb ik een aantal baantjes gehad en was ik op zoek naar wat ik echt wilde. Niet heel bewust, maar ik voelde bij elke baan steeds iets van ‘dit is het niet.’

Op een gegeven moment ben ik bij de Efteling gaan werken. Ik woonde weer thuis en het was dicht bij mijn ouders. Bij een attractie. Leuk en gezellig, maar ook niet wat ik zocht. Toen zag ik daar clowns lopen door het park en Pardoes. En die

5

GV Present | Zomer | 2013

vrijheid die zij hadden, lekker rondlopen en mensen aanspreken, dat leek me geweldig. Ze zochten iemand om in dat pak van Pardoes te lopen, dat ben ik gaan doen. Tijdens de wintersluiting mocht ik meedoen met de workshops van de afdeling entertainment. Toen bleek dat er wel wat in zat op het gebied van straattheater en clownerie. Daar ben ik toen ingerold. Door het vervolgens vijf dagen per week te doen, ben ik clown geworden.”

Wat biedt de clown jou?

6

“Clown zijn geeft mij de vrijheid om dingen te doen en te mogen. Ik kan kind zijn, ik mag spelen. Een acteur zit vast aan zijn rol en een volwassene wordt geacht niet te spelen. De clown heeft de simpelheid van het kind zijn. Daar voel ik me prettig bij. Als clown kan ik reageren op mijn onderbuikgevoelens en kan ik iets doen met wat er om me heen gebeurt.

Je kunt veel maken bij iedereen als clown.

Dingen van jezelf, die als volwassene eigenlijk niet kunnen, zijn uitvergroot in de clown. Ik kan gewoon hondsbrutaal zijn tegen een arts, of tegen een kind zelfs.

Zaken die je als volwassene niet kunt maken. Ik ben bijvoorbeeld echt niet handig en ik vergeet snel dingen en snap niet alles gelijk. Als clown maak ik daar gebruik van. Ik zet dat in. De clown toont zijn verbazing en verwondering over wat hij ziet. Hij geeft geen oordeel, maar constateert. Een kind kan heel eerlijk zeggen: ‘wat zit je haar gek’. Een clown kan dat ook. De clown is geen grappenmaker.

Hij maakt gebruik van situaties die zich voordoen en dat kan grappig zijn. In mijn onhandigheid kan ik tegen een deur aan

Clown zijn geeft mij de vrijheid om dingen te doen en te mogen. lopen en dat kan grappig zijn. Als ik voor de grap tegen de deur ga lopen, is het niet echt en dus ook niet grappig. Bij mij althans. Sommigen zijn goed in slapstick en dan is het wel leuk. Ik kan het niet. Ik ben van nature vrij aards en nuchter. Dat is Joep, mijn clownskarakter, ook. Je hebt

clowns die met een simpel lepeltje een uur kunnen spelen, die gaan helemaal de fantasie in. Voor mij is een lepeltje een lepeltje. De basis bij mij is ‘doe maar gewoon’. Je moet als clown dicht bij jezelf blijven om geloofwaardig te zijn. Kinderen voelen of het echt is wat ik kom doen, hoe gek het ook is, of dat ik zogenaamd leuk ben. Ik kan best wel allerlei rollen spelen, maar de basis moet echt zijn. Zo moet je niet met gekke stemmetjes gaan werken, dat hou je niet vol. Door middel van trainingen kom je erachter dat je dat niet nodig hebt en dat je eigen stem ook goed kan werken. Ik kan heel erg mezelf zijn. Het lijntje tussen mij en Joep is best wel dun.”

En waarom de Cliniclowns?

“Bij de Efteling moest ik van alles spelen, maar ik wilde echt clown zijn. Ik vond kinderen wel leuk, maar wilde geen clown op verjaardagsfeestjes worden. Daar verwachten ze een ballonnenclown of een Bassie met grappen en grollen en dat ben ik niet. Kinderen vinden Bassie heel leuk. Ik ben juist goed in het één-op-één contact en in improvisatie. Daar moet ik het dan ook bij houden. Bij de Cliniclowns had ik

GV Present | Zomer | 2013

de mogelijkheid om alleen maar te clownen. Wat het betekende om dat voor zieke kinderen te doen, wist ik eerlijk gezegd niet. Ik was geen idealist die iets voor zieke kinderen wilde doen. Ik wilde gewoon lekker spelen. Gaandeweg ben ik gaan ontdekken dat ik heel veel kan betekenen voor deze kinderen. Je merkt dat kinderen ontspannen als je er bent.

Ook autistische kinderen, of kinderen met het Down-syndroom. Gewoon ernaast gaan zitten, is soms al genoeg. Ze krijgen vaak al zoveel prikkels, daar moet ik dan niet te veel aan toevoegen. Bij een ander moet je juist wel heel duidelijk aanwezig zijn en druk doen om iets te doorbreken.

Dit moet je aanvoelen. Wij zorgen ervoor dat kinderen even vergeten waarom ze in het ziekenhuis zijn. We brengen ze even in de war. Soms zie je dat een kind in de stress ligt omdat het een prik moet krijgen of zo en dan komen wij binnen en zie je het kind ontspannen, dat is magisch. Dat doe ik! We brengen afleiding en plezier.

Iedereen wil iets van zo’n kind, zelfs ouders vragen steeds hoe het is. Als wij komen hoeven ze even niets. Ze mogen ook zeggen ‘ga maar weg.’ Als kinderen er echt geen zin in hebben, dringen we ook niet verder aan. Het kind heeft de controle. We brengen een andere energie in een kamer.

Dan zie je zo’n jong kindje en ouders die er helemaal doorheen zitten, die zitten echt in zo’n cocon. Wij komen dan binnen en maken een muziekje en het kind wordt rustig, papa en mama beginnen te huilen,

want die moeten de spanning ook kwijt, en daarna kunnen ze weer.

We zorgen voor verwarring. De clown kan goed op het niveau van het kind gaan zitten. Van een clown wordt dat geaccepteerd. Als een volwassene op dat niveau gaat zitten, doe je kinderachtig. De clown is gelijkwaardig aan het kind. De clown is een groot spelend kind, dat een ander spelend kind zoekt. We zijn op zoek naar het gezonde in het kind. Je kunt het best over hun ziekte hebben, maar dan in het spel.

Voordat we aan de slag gaan, spreken we altijd met de pedagogisch medewerker.

Dan krijgen we eventuele bijzonderheden te horen. Daarna lopen we meestal met muziek over de afdeling zodat men ziet dat we er zijn en wij kunnen peilen hoe de sfeer is. Daarna gaan we de kamers langs.

We reageren op wat er gebeurt. Het is puur intuïtief, puur improvisatie.”

kijken in hoeverre ik zaken binnen laat komen. Ik kan me niet afsluiten voor wat er zich afspeelt, want dan kan ik niet spelen, maar ik kan ook niet alles binnen laten, want dan wordt het teveel. Dat is altijd wel een spanning. Het lukt mij gelukkig goed om de dingen in het ziekenhuis te laten.

Vaak ook door er direct met mijn collega over te praten op de afdeling. Op weg naar huis de muziek keihard aan in de auto en

Je komt natuurlijk ook een hoop heftige zaken tegen …

Met sommige kinderen bouw je een flinke band op. Soms speel je wel een jaar voor ze. Als zo’n kind dan overlijdt, hakt het er wel in. Ik ben er ook wel mee bezig om te

Je moet als clown dicht bij jezelf blijven om geloofwaardig te zijn.

7

dan voluit meezingen, helpt mij ook als er nog wat zit. Thuis vraagt mijn vriend ook altijd hoe het was. En als we er helemaal niet uitkomen, kan ook de stichting professionele zorg bieden. Daar kunnen we altijd aankloppen. Ik heb in de loop der jaren geleerd hoe met heftige zaken om te gaan, wat voor mij werkt.”

Dit is de baan van je leven?

“Tot nu toe had ik steeds na zes, zeven jaar behoefte aan iets nieuws. Dit doe ik tot aan mijn pensioen. Ik blijf mezelf ontwikkelen en dat is heerlijk. We doen veel aan bijscholing, je werkt weer eens met een ander maatje die nieuwe impulsen geeft en we hebben verschillende werkvelden: het ziekenhuis, verstandelijk beperkte kinderen, in het theater, in het speciaal onderwijs, et cetera. Elk werkterrein vraagt iets anders van de clown. Zo blijf je werken aan je clown en wordt je rugzak steeds gevulder.”

Hugo Houtgast HG.Houtgast@mindef.nl Meer weten? Kijk op www.cliniclowns.nl

GV Present | Zomer | 2013 teamspirit

Begin juli vond de eindoefening van de School Luchtmobiel plaats. De eindoefening duurt een week en wordt afgesloten met de uitreiking van de rode baret. 151 mannen en 2 vrouwen kregen ‘m uitgereikt door de generaal Geerts op de Oranjekazerne in Schaarsbergen. Als individu moet je presteren, maar de groep haalt je er doorheen. Eén voor allen en allen voor één! En omdat beelden soms meer zeggen dan 1000 woorden, hierbij een collage van de prachtige prestatie die deze dames en heren met elkaar hebben neergezet!

8 3 Delta voor de Schützhalle in Siedlinghausen: een hechte groep die elkaar aanspreekt, de wil heeft om te winnen en de kunst kent om de sfeer goed te houden.

Afdalen in de groeven van Siedlinghausen.

Voor velen geen alledaagse kost, dus mentale ondersteuning en teamspirit is hier gewenst!

Bij Luchtmobiel denk je aan vliegen, maar het is vooral veel lopen. Met de 120 liter rugzak op je rug wordt er een aanslag gepleegd op de voetjes. De Zau doet goede zaken.

Werken met heli’s vereist speciale vaardigheden van een groep. Hier de eindoefening in de buurt van Enschede.

GV Present | Zomer | 2013

Iedereen heeft ‘z’n momentje’… Er zijn voor elkaar als je zelf niet meer kunt, dat is 11 LMB! Luchtmobiel ter land, ter zee en in de lucht. Na een nacht zonder slaap, een bielzenmars en bruggen beklimmen ook nog 11 kilometer varen over het Twentekanaal. Met “verzwotste” koppen de koers recht houden. Op-neer, op-neer: een aanslag op de teamgeest!

9 En dan op middernacht , voor de eindmars, een GV-moment op de Airborne- begraafplaats in Oosterbeek. Denken aan vroeger en kijken naar de toekomst bij 1799 graven van rode baretten die hier ooit vochten voor onze vrijheid.

…je maat van 80 kg 4 kilometer door het mulle zand dragen op een brancard (hell on earth).

Ondanks pijntjes en uitval van deelnemers kan er nog gelachen worden. Humor als behoud van het moreel, ook al is het soms met moeite…

Dan nog even een fabriekje beklimmen…

De instructeurs hebben samen met de generaal de rode baretten uitgedeeld. Ook voor hen is het zo te zien tijd voor vakantie….

…en een zoen van mam!

Tekst: aalmoezenier Pieter Visschers - Foto’s: Sgt1 Michael Stiefel en aalmoezenier Pieter Visschers.

GV Present | Zomer | 2013

10

ondertussen op twitter

GV Present | Zomer | 2013

De minister twittert naar je toe!

Defensie op Facebook Heb jij leuke filmpjes of foto’s van jouw leven op de kazerne, tijdens een oefening, op een schip? Deel ze met ons op Facebook of Twitter! Het social media beleid van Defensie ontwikkelt zich met de week. Het schip Zr. Ms. Amsterdam heeft sinds kort een prachtige Facebookpagina waarop actuele filmpjes en foto’s verschijnen. Je ziet het schip bevoorraden op zee, je ziet passerende buitenlandse marineschepen. Kijk op www.facebook.com/AmsterdamA836. Het thuisfront maakt in beeld en geluid mee wat er zo al gebeurt. Ook voor veteranen zijn er veel Facebookpagina’s en groepen en als je in opleiding zit bij Luchtmobiel, volg dan eens www.facebook.com/pieter.visschers, de aalmoezenier die mooi verslag doet van alle gebeurtenissen.

Tweet Up Onze Minister van Defensie is een enthousiaste gebruiker van Twitter. Minister Jeanine Hennis Plasschaert was als kamerlid al actief en als minister blijft ze dat doen. Ze wil graag actief contact met militairen. Op 11 juni nodigde ze de vijftig meest actieve twitteraars (ook wel: tweeps) van Defensie uit voor een Tweet Up: een twitter bijeenkomst. Ik was ook uitgenodigd en trof er een aantal bekenden, maar juist ook mensen die ik nog niet ‘in real life’ had ontmoet, maar wel via Twitter kende. Want als je op twitter #Defensie intikt, zie je alles wat er over dit onderwerp de wereld ingestuurd wordt en wie dat doet. En als je de minister tweet, @jeaninehennis, dan twittert ze terug!

Tijdens de Tweet Up met hashtag #TUDEF zei ze dat ze natuurlijk geen voorgenomen besluiten kan tweeten, dat moet via de Tweede Kamer. Wel wil ze echt contact houden met militairen. En ze hoopt dat wij veel mooie berichten twitteren over de dingen die wij doen als militairen. Als militairen en medewerkers bij Defensie zijn wij zelf de beste ambassadeurs van het goede werk.

Twitter en OPSEC? Vraag je je af of je wel moet twitteren als militair? Natuurlijk, maar wees verstandig. Bedenk: is het waar, is het nodig, is het aardig? Als je op één van die drie ja kan zeggen, is het goed. Liefst op twee of drie. En alles wat operationeel is, OPSEC, tweet je sowieso niet. Tweet niet wat je gaat doen of waar je heen gaat, maar tweet wel over de mooie dingen die je gedaan hebt, of plaatsen die je bezocht hebt.

De sociale media kunnen zo een mooi, menselijk en divers beeld geven van wat wij bij Defensie allemaal doen. En deel het natuurlijk ook even op www.facebook.com/GVPresent!

Fred Omvlee www.twitter.com/fromvlee www.twitter.com/GVPresent

Minister Jeanine Hennis ontmoet Defensie tweeps luitenant ter zee Jasper Bol, stafadjudant Martin van Dalen, chef der equipage CZSK Walter Kers en dominee Fred Omvlee

11

GV Present | Zomer | 2013

Vanaf het allereerste moment, tijdens de initiele opleiding, is humor een belangrijke bron van veerkracht en volharding. En dat blijft zo! Tijdens slopende marsen, verregende oefeningen, lange wachttijden, eindeloze vaartochten, missies waar geen eind aan lijkt te komen. Klas Delta van EVO-lichting 1301 vanuit het mariniersopleidingscentrum was van 3 op 4 juli voor een GVconferentie op Beukbergen. Een paar dagen voor de FINEX. Humor is belangrijk om de pittige maanden van de EVO door te komen.

Waar hebben ze het meest om gelachen?

SOLDATENHUM 12

van spraken it u m o st gen het mee n om din e t n “Je lacht a e serg bij oraal of en die je p p a r g de korp de gaan. En die fout ithaalt.” elkaar u

“De korporaal die als hij één gra ssprietje in je uitrusting vindt, zegt dat je de hele Oirschotse heide meesjouwt. Of bij anderhalve zan dkorrel uit z’n plaat gaat omdat je ‘de hele Sahara’ in je helm hebt zitten.” de st werden door ea ende eb g d n te et tz on eant die een slap rg r se e aa m “D , en er “De keer dat we een moesten tijg n knoeperd van ee or de waterbak o et d m et en t m as al g en ra o en rp ko om te do ” ijs gaaf vonden w n o k lij zijn helm mept. en g p ” ei o k. k u ta le t ie wij het n ij h amen. Dat vond big smiles aankw “Toen ik o tijden ntzettend moes s het “De LT die zegt dat je als t poe speed “De korporaal sport die een sprong voor wil same pen m ngekn arsen marinier moet doorbeuken epen moes doen, dat niet goed doet en constateert: billen en met t mak de m en en en als voorbeeld een crusader ars af ‘dit was niet smerig model, geloof ik’.” terna u kazer oppakt om die verderop neer te ne ha wernood d alde.” e gooien, maar halverwege haast over zijn eigen benen struikelt.”

blikopener

GV Present | Zomer | 2013

column blikopener VEERKRACHT

MOR “De korporaal die moppert ‘duurt lang’ als je niet binnen twee seconde vanuit voorligsteun in de houding staat en je daarom weer terugzet in voorligsteun, en binnen een seconde weer roept ‘duurt lang’.”

“Dat e r drie keer a elkaa chter r iem a n d ove gespa r een nnen t o u wtje d shells e crape inflikk ert.”

“Als we op vrijdagmiddag op weekend worden gestuurd en binnen 30 seconden van de kazerne af moeten zijn.”

rede bij een niet zo b “De keer dat we er in em en talkpoed ez b n ee en g n jo .” zijn bed stopten “Iemand

aansluite

s broodje

n op de o

ham

plader.”

“De scheerschuim in iemands kisten.”

zijn g te slapen la ld e v t e d die in h tels.”

“Bij ieman onijnenkeu k n e s ra g akken met gezicht inp

Tegenwoordig hoor je in de hoek van de geestelijke gezondheidszorg en het militaire vormingswerk de term ‘resilience’ nogal eens vallen. ‘Veerkracht’ is het Nederlandse woord, trouwens veel gemakkelijker uit te spreken en te onthouden...

Veerkracht: zeker een eigenschap die de militair broodnodig heeft, zijn droevig lot door alle eeuwen heen in aanmerking nemend. Welke militaire roman of kroniek je ook leest, welke film je ook bekijkt, het leven van Jan Soldaat gaat nooit over rozen. Los van vijandige aanvallen is er altijd het gevaar van eigen vuur. Om van het stagneren van de logistieke lijnen maar te zwijgen. Nu eens is de munitie op en krijg je in plaats van patronen een kist met baretten gedropt. Dan weer loopt de fouragering in de soep en is er dus geen soep. Of ‘liggen de verbindingen er ineens uit.’ En ondanks de aanwezigheid van de hemelpiloot is het altijd op de meest ongewenste momenten slecht weer! Voertuigen lopen vast in de modder, je slaapzak voelt klam en klef, je loopt te soppen in je kisten en je kleding plakt aan je lijf.

Veerkracht dringend gewenst dus! Maar hoe voorkom je dat de rek er helemaal uit raakt? Het antwoord luidt: soldatenhumor!

Voor mij ging een nieuwe wereld open toen ik me als ‘specialist’ aan de KMA moest melden om drie maanden lang groen geverfd te worden. Ik denk met heel veel warmte en plezier terug aan de lessen van het kader. Aan adjudant Piet die ter illustratie van zijn betoog altijd de denkbeeldige militair Van Gummigalgen opvoerde. Die ons in het bos aanmoedigde om een zachte steen te zoeken en ons aanspoorde, dingen waar wij, of hij, geen kant mee op konden, te bergen op ‘een plek waar de zon niet schijnt.’ Ik denk aan de exercitieoefeningen waarbij sommige collega’s een dusdanig gebrek aan ritmisch gevoel aan de dag legden, dat zelfs de drill-sergeant niet meer in staat was om zijn gezicht strak te houden.

Humor doet overleven! En militairen zijn meesters in de humor!

Naarmate de situatie ernstiger wordt, kan het gehalte van de grappen en grollen grover of cynischer worden. Maar de humor blijft en vormt naast de kameraadschap zelfs in de meest beroerde omstandigheden een bron van veerkracht. En het aardige is dat daarvoor geen specialisten hoeven te worden opgeleid of ingekocht. Het is alsof deze humor ingeweven zit in de kleding en uitrusting die elke militair bij zijn aantreden krijgt uitgereikt door het KPU-bedrijf. Of niet natuurlijk...En ook dat is lachen. Toch?

Henk Fonteyn

13

GV Present | Zomer | 2013

Ridder, jonkvrouw, Er is wel eens gezegd dat het de diepste droom en drive van iedere man is: een avontuurlijke reis maken, een draak bevechten en een jonkvrouw redden. Het verklaart in elk geval waarom praktisch elke man enthousiast wordt van een atlas en een site als Google Maps.

14

Het verklaart waarom een mannenhart sneller gaat kloppen en z’n bloed sneller begint te stromen bij verhalen en films waarin mentale en fysieke grenzen worden verlegd, honger, hitte of kou, hoogtemeters of kilometers worden getrotseerd en verheven doelen worden gerealiseerd. In elke man schuilt een ridder en een ontdekkingsreiziger. Adam is volgens het scheppingsverhaal uit het bijbelboek Genesis uit de klei getrokken om op deze wereldbol grote dingen te doen: vruchtbaar en talrijk worden, de aarde onder zijn gezag brengen, heersen over al wat leeft, wilde dieren temmen, het land bebouwen en bewerken. En dat alles samen met de jonkvrouw Eva. Gespreksonderwerp nummer 1 onder mannen, ver boven Ajax, Feyenoord en PSV en boven de Harley en de Kawasaki, is de vrouw. Niet altijd op even subtiele wijze, maar zelfs onder veel grofheid en platheid kun je vaak het verlangen horen naar de

jonkvrouw uit de sprookjes. De prinses van je dromen met wie het leven lang en gelukkig zal zijn. Eva, die thuis wacht, bijvoorbeeld na een maandenlange militaire missie in de woestijn van Afghanistan. Eva, die naarmate de maanden verstrijken, steeds begeerlijker en volmaakter wordt. Eva, die straks de erkenning en waardering zal geven die veel belangrijker is dan medailles en lovende toespraken van generaals en ministers van defensie.

En Eva, ‘’vlees van zijn vlees”, weet als geen ander feilloos wat voor vlees ze met haar Adam in de kuip heeft. Zij weet hoe hij opleeft als zij hem aanmoedigt en

waardeert om alle inspanningen die hij levert voor koning en vaderland, voor gezin, familieclan en vereniging. Want zo weet hij zich de ridder: geroepen om op deze aarde grote dingen te doen, zelfs al gaat de reis misschien niet verder dan de naburige stad, zelfs al is de draak in de ogen van buitenstaanders een salamandertje en zelfs al is de prinses van zijn dromen ogenschijnlijk een gewone Hollandse meid.

Een man bloeit op als hij respect, waardering en vertrouwen ontvangt. En ja, het klinkt als een truc: regelmatig prijzen, dan doet hij alles wat je wil... Een handige gebruiksaanwijzing waarmee je Adam kunt kneden tot pantoffelheld. Maar dan onderschat je de mannelijke intuïtie. Hij kan wel degelijk onderscheid maken tussen fake en real.

Fnuikend voor zijn zelfrespect en zelfvertrouwen is het, als waar wordt wat zo mooi, maar ook zo schrijnend door Annie M.G. Schmidt is verwoord in het liedje ‘Op een mooie Pinksterdag’:

GV Present | Zomer | 2013

draak Van GV Present redacteur Henk Fonteyn verscheen recent bij uitgeverij Ark Media het boek ‘Man, wat bezielt je?’, verhalen over mannelijke kracht en kwetsbaarheid.

Met veel voorbeelden en eigen ervaringen vanuit de wereld van de krijgsmacht. Artikel op deze pagina’s is uit genoemd boek afkomstig.

Vader is een hypocriet Vader is een nul Vader is er enkel en alleen maar voor de centen En de rest is flauwekul ( Uit de musical ‘Heerlijk duur het langst’)

Als Adam zo benaderd wordt, zal de ridder in hem een stille dood sterven en eindigt het sprookje in treurnis en frustratie. Maar met de hulp van een ware jonkvrouw wordt hij de man die hij zijn mag, in zijn beste vorm: een ridder, geroepen tot grote daden. Op een wit paard of een Harley, of op een ouwe fiets, op klompen of

pantoffels. Bereid om het avontuur te zoeken, de draak te lijf te gaan, zijn jonkvrouw te redden en haar te laten merken: jij bent mijn prinses!

Henk Fonteyn h.fonteyn@kpnplanet.nl

15

GV Present | Zomer | 2013

16

As you travel on life’s way With its many ups and downs Remember it’s quite true to say One smile is worth a dozen frowns.

Among the worlds expensive things A smile is very cheap And when you give a smile away, You get one back to keep.

GV Present | Zomer | 2013

17

GV Present | Zomer | 2013

ONTSPANNEN MEDEWERKERS KUNNEN MEER SPANNING AAN!

Tour of Duty vanuit het hart “Dit is echt mensenwerk, werk dat je met je hart doet. Omdat je om mensen geeft!’’ Aan het woord zijn Martine Schwärz-Spaans en majoor Theo van Kralingen van de ‘Produktgroep Ontwikkeling en Ontspanning’ bij het Commando Landstrijdkrachten, gezeteld in een vaste kantoorruimte in gebouw K8 op de Kromhoutkazerne. Hun motto: Ontspannen medewerkers kunnen meer spanning aan! Geen natte kreet in deze voor vele Defensiemederwerkers zo spannende dagen!

18

‘Ontspanning en ontwikkeling is onze missie. Voor militairen en veteranen, voor het thuisfront en voor de collega’s op missie. In de mess en de legeringsgebouwen, tijdens oefeningen, op sportdagen en bij ceremonies en herdenkingen.Verzin het maar, O&O is erbij betrokken. Samen met negentien lokale O&O functionarissen op de diverse landmachtlocaties. En in steeds hechtere samenwerking met de collega’s van de ‘Wellfare’ bij de Koninklijke Luchtmacht en – tot nog toe in iets mindere mate –die van de Koninkijke Marine. Samenwerking die gezien de bezuinigingen trouwens onontkoombaar is.’

Van Haas tot Klaas In het kader van ontspanning biedt O&O een indrukwekkend pakket aan producten en diensten aan, waar de commandanten van eenheden in den lande in allerlei voorkomende situaties een beroep op kunnen doen. Theo en Martine sommen op: ‘Hulp bij het organiseren van onderdeelsfeesten en teambuildingsuitjes.

En allerlei apparatuur die de feestvreugde kan verhogen, zoals een pubquizstation.

Bovendien zijn er kortingsafspraken met entertainmentbureaus, met pretparken, musea etc. Wat heel veel mensen niet weten, is dat wij ook beschikken over een

professionele audioreportagewagen met opgeleid personeel, waarmee we steun verlenen bij allerlei evenementen: grote zoals de Vierdaagse of de Landelijke Veteranendag. Maar op verzoek ook bij plaatselijke gebeurtenissen, een thuisfrontdag, een herdenkingsplechtigheid of een andere militaire ceremonie. En zo kunnen we nog wel even doorgaan! Complete uitrustingen voor

koningsdag, met veel oranje. En voor het Nederlands Elftal natuurlijk. Met toeters en mutsen en slingers en de hele mikmak.

Sinterklaaspakken, kerstmannen- en paashaaspakken, verzin het maar en het is er! Voor op de kazerne, voor tijdens de uitzending, bij een oefening. En last but not least: in de Kromme Rijn, vlakbij de Kromhoutkazerne, liggen zes bijna nieuwe Canadese kayaks klaar, gratis en voor niets

ontspanning

GV Present | Zomer | 2013

te gebruiken. Een ideale invulling voor een saamhorigheidsdagje! Voor de missies levert O&O altijd een standaard barpakket, met koelkast, koffiezetapparaat, lectuurpakket, bordspelen, dartboards, een karaokeset en een satelliet TV met abonnement. Zelfs in hotel Crispy op Kreta te vinden!’

Sushi en Sigaren ‘Voor de kazernes in Nederland hebben we bovendien jaarlijks budget om met een artiest of band vijf optredens te verzorgen op vijf locaties, onder de noemer ‘Music for the Soldiers’. Dit jaar met de band IDance met Raffaëla Paton, bekend van Idols en

The Voice. Daarnaast ondersteunen we financieel allerlei cursussen en workshops die voor binnenslapers op locaties worden aangeboden. Ook worden met deze ondersteuning onder andere de sauna’s op de kazerne opgeknapt. Op ’t Harde, op de Lkol Tonnetkazerne, is dat momenteel heel succesvol. Er zijn workshops wijnproeven, sushi maken, fotografie, sigaren maken e.a. en daar komen gemiddeld een man of veertig. Dat is een trend die haaks staat op de klacht dat iedereen zich tegenwoordig met zijn eigen laptop en harde schijf vol films in z’n eigen cocon terugtrekt. Over die films gesproken... Wij stellen maandelijks een top 12 van nieuwe films ter beschikking, als uitleenpakket. We weten dat we het nooit helemaal kunnen uitbannen, maar op deze wijze willen we proberen het illegaal downloaden te beperken, indachtig de commissie Staal en de militaire gedragscode.’

Vrouwelijk schoon?

‘Voor de militairen op missie organiseren we eenmaal per missie een ‘Tour of Duty’ met muzikale artiesten. Er wordt wel eens gezegd dat het daarbij vooral om tieten gaat, maar dat is wel heel kort door de bocht. Ook hier houden we terdege rekening met wat ethisch aanvaardbaar is. Wij willen niet graag meewerken aan gedrag dat onze mensen

een slechte naam bezorgt. Het is waar dat we naar verhouding vaker met vrouwelijke artiesten werken. En ja, dat is mede omdat het oog van de – overwegend – mannelijke militairen ook wat wil. Maar wij selecteren wel op uitstraling. Artiesten die hun act teveel laten aankomen op hun sexy presentatie, komen niet in aanmerking. Het gaat om een professionele interactie met het publiek.

We snappen best dat het helpt als de artiesten mooi zijn om naar te kijken en ze hoeven zich niet in vormloze zakken te hullen bij hun optreden. Maar we begeleiden en briefen hen wel zorgvuldig, zodat er geen grenzen worden overschreden. Dat heeft trouwens ook te maken met respect voor de andere culturen waarin onze militairen optreden.

Behalve een muzikaal optreden nemen we trouwens meestal ook een DJ annex entertainer mee.’

19

GV Present | Zomer | 2013

De ‘witte’ O&O

20

‘Witte O&O noemen we alles dat niet direct gelinkt is aan operationele omstandigheden. We hebben het dan over vrijetijdsbesteding. Kortingen op allerlei gezinsattracties bijvoorbeeld. En 15% op je nieuwe paar loopschoenen als je die bij Runners World koopt! Maar ook – en dat schijnen heel veel collega’s niet te weten – zeer aantrekkelijke reducties op alle schriftelijke studies van de LOI, de Leidse Onderwijsinstellingen. Voor alle defensiemedewerkers en veteranen die aan zelfstudie willen doen. En dat gaat van journalistiek tot bloemschikken, van Italiaans op reis tot kunstgeschiedenis.

Zeker in deze tijd van bezuinigingen en gedwongen ontslagen is het volgens ons heel interessant voor collega’s om dit te weten. Jezelf ontwikkelen, in jezelf investeren met het oog op een toekomst die veel onzekerheid vertoont, is momenteel een aanrader! Wij willen daarbij graag ondersteunen. Het is jammer dat we voor deze ‘witte’ component van de afdeling Communicatie geen publiciteit mogen genereren op de Mindef

Internetsite. Wel mogen we incidenteel een berichtje op de startpagina plaatsen, bijvoorbeeld als er toegangskaartjes voor een voetbalinterland van Oranje tegen gereduceerde prijzen kunnen worden aangeschaft. Maar wij zouden onze ‘witte’ service graag wat beter onder de aandacht van onze doelgroep brengen! In deze tijd van crisis zijn leuke kortingen op gezinsuitstapjes heel welkom, denken we.

En dat geldt ook voor kortingen op zelfstudie. Volgens ons een vorm van bijzondere personeelszorg die uiteindelijk ook van positieve invloed is op de mannen en vrouwen onder operationele omstandigheden. Vooralsnog behelpen we ons met een Facebookpagina Defensie Ontwikkeling& Ontspanning, maar het nadeel is dat veel oudere veteranen daar niet op zitten en klagen dat ze ons op Internet niet kunnen vinden. Hoe dan ook, we zijn ondanks de bezuinigingen volop actief en we doen dit werk met heel ons hart! Omdat we om mensen geven, omdat we om onze collega’s geven!’

Henk Fonteyn

culinair met een bite!

GV GVPresent Present || Zomer Zomer | 2013

Rolletje Noordzeeschol met Serranoham en Noilly-Pratsaus Bereidingstijd ongeveer 25 minuten Benodigdheden voor 4 personen 8 st Noordzeescholfilets 8 pl Serranoham 4 takjes verse dragon 2 st sinaasappel 8 st zwarte olijven zonder pit 1 st prei (alleen het wit) 1 st rood pepertje

3 dl witte vermouth (Noilly Prat) 8 st groene asperges.

3 dl room (ongezoet) 50 gr roomboter olijfolie peper en zout

Voor de Noilly-Prat saus (vermouth)

1,5 dl Noilly-Prat Dry (droge witte vermouth) 3,5 dl room Zout verse peper uit de molen 50 gram koude boter Bereidingswijze saus Kook de vermouth in tot een lichtstroperige massa. Sla regelmatig met een garde door dit mengsel. Voeg 3,5 dl room toe en kook het mengsel opnieuw in tot sausdikte. Breng op smaak met zout en peper. Klop 50 gram klontjes koude boter door de saus (let op, de saus mag niet meer koken!).

Beiding rolletjes schol met Serranoham Plet de scholfilets lichtjes tussen plastic en beleg hierop de Serranoham. Rol de filets strak op tot mooie rolletjes en zet deze vast met houten prikkertjes. Bestrijk de filets met iets olijfolie en strooi er peper en zout over. Gaar de rolletjes in een voorverwarmde oven van ongeveer 180 graden in 8 minuten. Snijd intussen partjes uit de sinaasappel en snijd de olijven in de lengte door. Verwijder de zaadjes uit het pepertje en snijd het pepertje in zeer fijne reepjes. Was de prei, snijd de prei in de lengte twee maal door en vervolgens in grove stukjes. Snijd de kopjes van de groene asperges, pluk de verse dragon in plukjes.

Verwarm de olijfolie in een wokpan, zweet hierin de prei, olijven, dragon en het pepertje ca. 1 minuut. Blus het geheel af met de vermouth (borrelglaasje) en voeg de asperges en sinaasappelpartjes toe. Lepel het sinaasappelmengsel op de borden en serveer hierop de schol met Serranoham.

Serveertip : Serveer de Noilly-Pratsaus apart

Piet Thielen

21

GV Present | Zomer | 2013

In de reeks “Het Biechtgesprek” leggen we telkens een prominente defensiemedewerker de zeven zonden en deugden voor. De ondervraagde daalt af in zijn binnenste en gunt u een kijkje in zijn diepste zielenroerselen. Deze keer hebben we onze pijlen gericht op de Commandant CDC, ViceAdmiraal Erik Kopp. Als zoon van een marineofficier was de keuze voor de marine snel gemaakt. Maar het marineblauw heeft wel altijd een lichtblauw randje gehad, aangezien de Marineluchtvaartdienst een bijzondere plek heeft gekregen in zijn hart. Nu het FLO met rasse schreden nadert, is dit wellicht een mooi moment voor bezinning en zelfreflectie voor deze molenaar in opleiding.

Fides (geloof)

De zeven deugden Ik ben een voorzichtig mens en sta niet voorop bij iets gevaarlijks.

Wel voel ik me als commandant altijd verantwoordelijk en sta dus in die zin voorop en vol in de wind. Ik ben iemand van het type: als een ander het kan, kan ik het ook. Maar de kat uit de boom kijken, hoort wel bij mij. Bovendien ben ik een ontzettend gevoelsmens.

Als ik ergens een goed gevoel bij heb dan gaan we dat doen. Dat is misschien niet altijd even verstandig. Maar het is gelukkig altijd goed gegaan. Je ontwikkelt in de loop van de tijd, ook door ervaring, een soort van Fingerspitzengefühl.

Iustitia (rechtvaardigheid - rechtschapenheid) score: 7

Spes (hoop)

De reden dat ik naar de krijgsmacht ben gegaan, is omdat ik wil dat het goed geregeld is voor andere mensen. Het is goed om mensen te helpen. Dit is voor mij een intrinsieke motivatie om dit vak uit te oefenen. Neem de anti-piraterij missie. Dat is voor mij een duidelijk voorbeeld van de rechtvaardiging dat wat we doen goed is. In het grotere geheel lever ik daar graag mijn bijdrage.

Ik ben van nature heel optimistisch. Regelmatig tot verbazing van mijn echtgenote zie ik altijd ook in hele negatieve dingen wel iets positiefs. Ik heb altijd de hoop en de overtuiging dat er iets ten goede in iets vervelends zit. Het gaat vooral ook over de manier waarop je met iets negatiefs omgaat en wat je er toch nog uit kunt halen om op te pakken en tot iets goeds te maken. Zeker nu we midden in de reorganisatie zitten, is het heel belangrijk om dit voor ogen te houden. Ik probeer altijd, ondanks dat de boodschap soms heel vervelend is, de ander perspectief te bieden op mogelijkheden.

Hoop is een krachtig middel dat zorgt dat je op koers blijft.

Prudentia (wijsheid - verantwoordelijkheid)

22

score: 8

In de zin van levensbeschouwelijk ben ik niet gelovig. Ik heb wel een sterk geloof in mensen. Ik kan mensen heel veel vertrouwen geven en ik geloof in het beste in mensen. Je leert in de loop der tijd dat het vertrouwen dat je geeft op een bepaald moment terugkomt. Ik ben een echt mensenmens. Ik probeer altijd het maximale uit mensen te halen, mensen tot volledige wasdom te laten komen. Het mooiste is wanneer mensen erachter komen dat ze iets blijken te kunnen wat ze niet van zichzelf wisten. Als ik daarbij heb kunnen helpen, heb ik een topdag. Op de vraag of ik in mezelf geloof? Soms heb ik een gezonde twijfel, zelfreflectie. Maar tegelijkertijd probeer ik ook op mezelf toe te passen hoe ik anderen benader. Als anderen mij het vertrouwen willen schenken dat ik een bepaalde functie aankan, put ik daar het vertrouwen uit dat ik het tot een goed einde zal brengen.

Temperantia (gematigdheid-zelfbeheersing)

score: 7

score: 8

Ik kan me heel goed beheersen. Ik word bijna nooit boos en als ik al boos word, merk je dat niet aan mij. Ik probeer dat altijd te controleren. Al denk ik dat mensen die me heel goed kennen het wel op mijn gezicht lezen. Ik probeer juist mijn energie te richten op het goede en het constructieve. Daarbij komt ook dat ik een vrij gematigd mens ben in mijn negatieve emoties. Ik heb wel enorme uitschieters in gevoelens van vreugde en geluk. Maar negatieve emoties probeer ik in de hand te houden. Om een voorbeeld te geven: mijn echtgenote en ik hebben in de afgelopen 20-30 jaar maar een paar keer echt ruzie gehad.

Fortitudo (moed - standvastigheid)

score: 7

Ik weet niet of ik heel moedig ben, maar ik kan wel heel sterk aan iets vasthouden. Ik zal niet direct voorop lopen in dingen. Zoals ik al zei, ik zal eerst kijken hoe een ander iets doet en als blijkt dat het kan, zal ik het zeker ook doen. Als ik echter overtuigd ben van een bepaald voornemen, zal ik alles in het werk stellen om het tot een goed einde te brengen. Daarin kan ik heel volhardend zijn.

Caritas (naastenliefde)

score: 8

score: 7

Het ligt voor mij zo voor de hand dat je goed voor elkaar zorgt. Het komt niet in me op dat ik dat niet zou doen en mensen in mijn omgeving in de put zou laten zitten. Hierin zit wel verschil tussen mijn privésituatie en hoe ik daar functioneel in sta. In mijn werk probeer ik zoveel mogelijk aan te sturen op de zelfredzaamheid van mensen. Maar als ik zie dat dat dan niet goed gaat, zal ik bijspringen.

Persoonlijk leed van mensen, zoals een werknemer die ongeneeslijk ziek blijkt te zijn, kan me enorm raken. Ook al vallen er 11.000 mensen onder het CDC, die ene persoon raakt me! En dat neem ik dan ook wel mee naar huis. Maar over het algemeen sta ik wat zakelijker in het werk. Je kunt niet alle zorgen van alle werknemers op je schouders nemen. Privé ligt dat anders. Privé gaat wel voor alles.

Als thuis iets gebeurt, laat ik bij wijze van spreken alles uit mijn handen vallen.

GV Present | Zomer | 2013

Indivia (afgunst - jaloezie)

score: 2

Ik kan heel makkelijk dingen bij anderen laten en anderen iets gunnen. In het werk was mijn ambitie om Commandant Marinevliegbasis Valkenburg te worden. Dat heb ik bereikt en toen was het mooi. Ik heb nooit bewust een weg gekozen of een bepaald pad bewandeld om ergens te komen. Het is eigenlijk altijd vanzelf gegaan. Ik heb gedaan waar ik goed in was en daar ben ik beter in worden. Ik heb vooral mijn talenten verder ontwikkeld. Niet te veel aandacht besteed aan waar ik minder goed in was. Dat heb ik gedaan vanuit het idee dat als je ergens goed in bent, men je vroeg of laat vanwege je talent of talenten nodig heeft. Dan val je op en kom je vanzelf boven drijven. Zo ben ik op functies terecht gekomen die ik zelf niet meteen voor ogen had. Denken in talenten geldt ook voor de mensen om me heen. Ik kies mensen omdat ze ergens goed in zijn. Ik vind het belangrijk dat mensen vanuit hun kracht werken.

Gula (onmatigheid)

De zeven zonden Superbia (hoogmoed - ijdelheid)

score: 3 Ira (woede - wraak)

Ik heb helemaal geen last van ijdelheid. Ik krijg terug van collega’s van vroeger dat ik niets veranderd ben. Dat is voor mij een mooi compliment. Blijkbaar ben ik heel erg bij mezelf gebleven. Een auto met chauffeur is mooi, omringd zijn door een kabinet, het hoort bij mijn huidige functie, maar ik ontleen er niets aan, al zal ik hen straks na mijn FLO als mensen natuurlijk erg missen.

Avaritia (hebzucht - gierigheid)

score: 3

Volgens mij heb ik daar niet zoveel last van, maar ik krijg wel eens van mijn echtgenote te horen dat ik aan de voorzichtige kant zit. Ik ben niet gierig, maar ik kijk wel altijd of zaken financieel kunnen. Ik spaar voor iets en dan ga ik naar de winkel en koop ik het.

Daarnaast ben ik ook niet van het bewaren. Ik ruim alles op als ik het niet meer nodig heb.

Dat geldt ook voor militaire geschenken die ik in de loop der tijd heb ontvangen. Als ik straks met FLO ben, zal ik kritisch beoordelen wat ik daarvan wil bewaren. Wat ik zeker wél zal bewaren zijn mijn twee Orion modelvliegtuigen, omdat ik daar 25 jaar in heb gevlogen en die twee miniaturen prachtige herinneringen bij me oproepen.

Luxuria (zucht naar weelde - lust)

score: 5

Als je mij een bak cashewnoten voorzet, is die op. Daarnaast heb ik ook een zwak voor knabbelzoutjes. Als we op vakantie gaan, gaat altijd een grote zak knabbeltjes mee, want de kinderen weten dat pa dat nodig heeft voor onderweg. Dat zijn mijn twee zwakheden. Luxe producten kan ik goed laten staan. Ook ben ik matig met drank, want ik vind dat ik als commandant altijd aanspreekbaar moet zijn. Daarbij komt dat ik gelukkig een hoop lol en plezier kan maken zonder dit soort zaken nodig te hebben.

score: 2

23

Ik word bijna nooit boos. Ik kan me soms wel ergeren aan iets. Als ik mijn stem verhef, weet mijn omgeving wel dat het menens is.

Overigens duurt boosheid bij mij maximaal een uur. Als ik iets wil uitspreken met iemand heb ik wel even denktijd nodig om het gesprek aan te gaan. Zeker omdat voor mij het doel van het gesprek is om er samen beter uit te komen en in de toekomst dit soort zaken te voorkomen. Daarbij zal ik zo snel mogelijk het gesprek aangaan. Dan blijft het opgeruimd in mijn hoofd, anders moet je heel veel zaken onthouden en meenemen.

Acedia (luiheid)

score: 3

Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Dus daarin scoor ik wel op dit punt. Ik ben niet lui, maar ik kan goed dingen bij anderen neerleggen. Ik heb niet de drang om alles zelf te doen. Ook stap ik nog wel eens in de valkuil dat ik omwille van de makkelijke weg de regels over het hoofd wil zien. Ik zie wel sterk het belang van de tijd nemen voor zaken en me goed voorbereiden. Ik ben personal coach van een paar mensen. En ik neem altijd een half uur voorbereidingstijd voorafgaand aan het gesprek, zodat ik gedegen in het gesprek zit.

Daarmee doe ik die ander recht. Dat valt niet onder luiheid, maar wel dat ik mijn rust en tijd neem.

score: 4

Ik houd van luxe en kwaliteit. We gaan één keer in de vijf jaar op een luxe vakantie met het hele gezin en dan kijk ik niet op een dubbeltje. Zo zijn we vijf jaar geleden naar Kenia geweest en dit jaar gaan we naar Indonesië. Maar daarnaast kan ik ook genieten van een kampeervakantie. Dat doen we ook nog regelmatig. Dan pakken we de tent in, geen luxe. Die twee uitersten heb ik nog steeds in me. Dus ook hierin ben ik een gematigd mens. Als het kan, is het goed om je eens in de zoveel tijd luxe te permitteren en dan genieten we enorm, maar alles met mate.

Het eindoordeel De Commandant CDC geeft aan in alles een gematigd man te zijn en dat blijkt ook uit zijn score. Een mooie 7,4 voor de deugden, waarmee hij zichzelf voorzichtig inschaalt. Daar staat tegenover een uitgesproken 3,1 voor de zonden. Daarmee valt hem de eer te beurt met voorsprong het laagste cijfer tot nu toe te hebben gehaald! En aangezien de DGV ook onder de hoede van Erik Kopp valt, kan ondergetekende een gevoel van trots niet onderdrukken.

biechtgesprek Claudia Bisschops

denktank

GV Present | Zomer | 2013

Humor doet wonderen!

Ternauwernood ontkomen aan vijandelijk vuur, met de adrenaline nog in het lijf, puft een militair met een glimlach: “Hé pater, die engeltjes op onze schouders hebben overuren gedraaid. Ze zijn helemaal op! Hoog tijd dat u zondag weer nieuwe aanmaakt.”

Een beetje humor om voorbij de ernst te komen. Wie is anders in staat om te dealen met de absurditeiten van het leven? Humor doet wonderen.

Opluchting

24

In literatuur over humor en de sociale functie ervan gaat het om opluchting, ongerijmdheid en leedvermaak. Humor is onlosmakelijk verbonden met onze ‘condition humaine’. Het geeft opluchting, vermindert een ongemakkelijke of een nerveuze spanning (Spencer, Freud).

Niemand overspeelt ongestraft de ernst van het leven. Maar met humor valt er veel te relativeren. Je laat je minder door angsten leiden als je er gebruik van maakt.

De stress vermindert. Bovendien is humor een zeer beproefd middel om gevoelige onderwerpen als ziekte, overleven en zelfs de dood bespreekbaar te maken. Met ernst vertelt Theo Maassen: “Je wordt geboren, je leeft een tijdje en dan ga je dood. Wij gaan allemaal – in een bepaalde volgorde – dood. Behalve militairen… die sneuvelen.”

De klank waarmee hij ‘sneuvelen’ zegt, laat iedereen lachen. Humor is in staat om het zware minder zwaar en beladen te maken.

Goede clowns zijn onbetaalbaar.

We maken humor ook onderdeel van discussies. Soms krijg je een hele etalage van grappen aangeboden. Niet zelden gaan ze over onze vooroordelen ten opzichte van wat of wie wij vreemd vinden.

Wat doet humor? Het creëert een vrije ruimte in onze geest. Het helpt ons om sociaal-culturele gevoeligheden te overstijgen of te overbruggen. Of om taboes te doorbreken. Via grappen en

grollen worden de meer persoonlijke en intieme onderwerpen, zoals onze seksuele beleving, aan de kaak gesteld. En het is niet alleen de taak van de cabaretiers om ons een spiegel voor te houden. Af en toe een goede grap in de groep maakt het samenzijn ‘spelend’ en vitaal. Juist als er gewerkt moet worden onder verzwarende omstandigheden, weet de grapjas in de groep met gevoel voor timing het ventiel te vinden. Die opluchting geeft ruimte en nieuwe energie. Goede clowns zijn onbetaalbaar!

Ongerijmdheid Wij mensen zijn gewoontedieren, beperkt, logisch en voorspelbaar. We hebben geleerd om de dingen die we horen, zien of ondervinden in een kader te plaatsen.

We genieten voorkeur voor ‘de samenhang der dingen’. Slim gezegd: we denken congruent. Maar de humor van de ongerijmdheid doorbreekt dat nu juist (Kant, Schopenhauer). Het is grappenmakerij die ons verrast. We worden vroeg of laat ‘op het verkeerde been gezet’. De cabaretier Finkers vertelt: “Bij onweer moet je tellen vanaf het moment dat je de flits ziet tot het moment

dat je de donder hoort. Als je het aantal tellen deelt door de afstand waarop het onweer verwijderd is, weet je precies hoe snel je geteld hebt.” In die komische flits merken we opeens dat de ons bekende logica uiteindelijk anders uitpakt. We raken in verwarring. Wij houden ons aan de regels van ons taalsysteem. De taal, waar wij betekenissen aan verbinden, maakt alles logisch en voorspelbaar. En dat is het hem juist. Er gebeurt iets wat je volstrekt niet verwacht. Het is hilarisch dat onze aannames en vanzelfsprekendheden die we vanuit routine bij elkaar denken, opeens

In de katholieke kerk fluistert een jonge vrouw tijdens de biecht: “Als ik in de spiegel kijk en zie hoe mooi ik ben, bega ik de zonde van ijdelheid.” De pastoor antwoordt: “dat is geen zonde, mijn kind.

Dat is een vergissing.” niet meer kloppen. Door die grap krijgt het verhaal een onverwachte wending. Iemand speelt een spelletje met het verhaal binnen in ons. Gegoochel tussen de taal, de betekenissen en de feiten. We kunnen het even niet meer met elkaar rijmen, zijn even van ons à propos gebracht.

De ‘kunstenaar’ die door ons onbewuste

GV Present | Zomer | 2013

doolt, lijkt ons beter te kennen dan wij onszelf bewust zijn. Alles ligt overhoop. We blijven in een moment van verwarring en verwondering achter. In de goede nar is de kunst vaardig om alles om te keren. Soms zien we daardoor juist dat we onze visie of verwachtingen beter kunnen bijstellen.

Vroeger kreeg de cabaretier ook een functie aan het hof, vandaar: de hofnar. Hij mocht zijn speelse creativiteit botvieren.

Ook mocht hij als enige onwijze of bekrompen ideeën van de machthebbers onder kritiek stellen. Ongerijmde grappen over ernstige zaken en kolderieke omkeringen maakten mensen aan het lachen. Ontwapenend. Tijdens die momenten kon een visie nog eens worden besproken en bijgesteld. Het lachen gaf energie, verloste van krampachtigheid of ijdelheid. Nimmer kreeg de harlekijn op zijn falie. Alleen als de koning geen gevoel voor humor had of bang was uitgevallen, kon het hem de kop kosten.

Nimmer kreeg de harlekijn op zijn falie.

Alleen als de koning geen gevoel voor humor had of bang was uitgevallen, kon het hem de kop kosten.

Leedvermaak Lachen om Homevideos… als jij zelf, je huisdier of familielid verkeerd terecht komt. Lachen! Tenminste, als het leed van wie blundert niet te fors is. Opeens gaat er iets mis, het is ongebruikelijk en vreemd.

Soms zetten we dat in scene, om iemand erin te laten lopen. Voorpret, lachen, gieren, brullen, dijenkletsen en napret. Wat vreemd is, roept bij ons reacties op. Van nature beschouwen mensen zichzelf als ‘de norm’. Ik maakte het mee tijdens een vakantie dat een groepje Nederlanders in een toeristisch straatje voorbij kwam. “Als ik zó door het leven moest, maakte ik mij vandaag nog van kant!” Een paar lachsalvo’s volgden. Tussen de mensen zag ik een verlamd meisje in een rolstoel, dat vol zorg door haar vader vooruit werd geduwd. Ik vond dat misplaatste humor, was verbijsterd en walgde ervan.

Plaatsvervangende schaamte overviel mij.

Voor mij was in deze situatie de waardigheid in het geding. Volgens de filosofen (Plato, Aristoteles, Hobbes) kan het in onze sociale relaties misgaan als iemand tot mikpunt van spot wordt gemaakt. Leedvermaak om een tekortkoming, een gebrek of om de ellendige situatie van de ander kan te ver gaan. Grapjes waarbij met minderheden de spot wordt gedreven, kunnen krenkend zijn. Humor heeft met persoonlijke smaak te maken. Maar ik hoor liever geen grapjes over de Holocaust. Al begrijp ik wel dat men ontspanning zoekt bij de zwaarte van deze tragiek. Wie het mikpunt is van kolder,

kan vernedering ervaren. Volgens mij kan er met humor heel veel, maar niet alles.

Haat-liefdeverhouding?

De verhalen over de Griekse goden vertellen dat er vaak werd gelachen. In de Bijbel lees je ook komische gebeurtenissen.

In rabbijnse discussies van het Jodendom kom je komische verhaaltjes tegen die te denken geven. Het christelijke Paasfeest neemt zelfs ‘de dood’ op de hak. Er zijn theologen en gelovigen die humor in de ban hebben gedaan. Zij menen dat je geen spot mag drijven met heilige zaken. Staat er niet geschreven in de heilige boeken dat je geen beeld van God mag maken of de naam van God niet ijdel mag gebruiken?

De theoloog Frank Bosman daarentegen schreef recent een kleine theologie van de humor. Volgens hem kan God wel tegen een geintje. Ja, misschien zijn er wel situaties dat mensen hun verhouding met humor te ernstig nemen. In de militaire

God kan wel tegen een geintje. wereld beseffen we maar al te goed de impact van een cartoon of het verbranden van een heilig boek. Meestal is er dan niet alleen sprake van krenking, maar komt het op een politiek-strategische agenda?

Godsgeschenk In ieder geval hebben we de datum 1 april legitiem verklaard om mensen beet te nemen. Die dag kun je een redelijk voorspelbare manier van humor verwachten. Verder klinkt het gezegde ‘een dag niet gelachen is een dag niet geleefd’ mij vaak als humorloze tegeltjeswijsheid in de oren. De lach is soms een onverwacht moment van goeie genade. Zie het als een uitstekende act van verlossing. Als het je gelukkig overkomt, ontvang het als een Godsgeschenk! Met die humor is er nog een wereld te winnen.

John van Eenennaam JJ.v.Eenennaam@mindef.nl Leestip: God houdt wel van een geintje. Een kleine theologie van de humor. Frank G. Bosman.

ISBN: 9789021144276. Uitgeverij Meinema, Zoetermeer, 2012.

The Philosophy of Laughter and Humor, John Morreall (Editor), Suny Press, New York, 1987.

25

GV Present | Zomer | 2013

Moslims zijn net mensen

Islamohumor Een een vreemde titel, deze samenvoeging van islam en humor. Zeker omdat voor veel mensen deze combinatie niet mogelijk lijkt. Moslims die humor hebben? Velen denken dat dat niet kan. En al is het voor mij als moslim pijnlijk om te horen, ik kan het ook wel begrijpen. Wat zien veel niet-moslims continue? Moslims op de televisie die woest kijken, boosheid uitstralen en agressief reageren. Zelfspot lijkt niet te bestaan en o wee, als iemand een grap maakt over iets religieus. Grote demonstraties, verbrande vlaggen en dreigende taal zijn dan de minst indrukwekkende reacties.

Het is dus niet helemaal vreemd dat veel niet-moslims zich afvragen waar de humor in de islam is gebleven. Maar is dat de realiteit? Ik durf te beweren van niet!

Eén islam?

26

Maar waar is de humor in de islam dan?

Als we beginnen met die vraag, gaan we er vanuit dat er één islam is. Dat is al lastig, want er is niet één islam, maar veel verschillende interpretaties daarvan.

Los van Shia en Sunni islam, bestaan er vrijzinnige, conservatieve, mystieke, orthodoxe, liberale, modernistische, radicale, vredelievende en extremistische stromingen. Welke van deze verschillende interpretaties is de enige ware?

Elke stroming zal zeggen: ”onze.” Dat is eigenlijk al erg grappig wat mij betreft.

Al die verschillende stromingen die allemaal beweren dat er maar één islam bestaat. Daarnaast is het eigenlijk al erg grappig om te denken dat religie en humor iets met elkaar zouden hebben. Laten we eerlijk zijn, hoeveel humor komen we nu tegen in onze heilige boeken? Of het nu de Koran, Bijbel, Torah of Bhagavad Gita is.

Allen zijn gevuld met waarschuwingen, regels en voorschriften. Moppen, grappen en dijenkletsers zijn er dun gezaaid. Religie lijkt een erg serieus onderwerp met weinig ruimte voor humor, in ieder geval niet vanuit dogma’s, doctrines en religieuze normen en waarden.

Geen geintjes over God Een onderwerp dat binnen de islam erg gevoelig ligt, is het maken van grappen over God. Hieronder vallen uiteraard ook spotprenten, cartoons en filmpjes. Hier zijn eigenlijk twee redenen voor. Ten eerste

bestaat er een religieus verbod op het afbeelden van God in welke vorm dan ook.

Dus een cartoon waarin God wordt afgebeeld is, ondanks de inhoud van de grap, religieus “not done.” De tweede reden om geen grappen over God te maken is dat een grap God zou “reduceren” tot het menselijke niveau, iets dat onacceptabel is vanuit religieuze normen en waarden. Toch zie je soms wel degelijk God in grappen terugkomen, maar dan op een manier waarop niet wordt getornd aan Zijn positie, almacht en waardigheid. Zoals in onderstaande cartoon van de Facebookpagina “The Muslim Show.”

voorbeeld voor alle moslims wordt gezien.

Sterker nog, ditzelfde geldt ook voor het bespotten van andere profeten. Na de rellen rond de Mohammedcartoons gaven moslims regelmatig aan dat zij nooit zouden reageren met cartoons over Jezus of Mozes, omdat ook dezen profeten van God zijn. Toch zijn er ook humoristische Of over de profeet verhalen bekend over de profeet Een ander gevoelig onderwerp is de profeet Mohammed. Het gaat dan vaak om Mohammed. Grappen over hem of ten zogenaamde hadiths, anekdotes over het koste van hem worden als zeer kwetsend leven van Mohammed waarin beschreven ervaren door moslims, omdat deze afbreuk wordt dat hij op een bepaald moment iets doen aan de status en waardigheid van zei, deed of naliet. Een voorbeeld: hem die door moslims als grootste De Profeet heeft gezegd: Adam en Mozes

GV Present | Zomer | 2013

waren aan het redetwisten in aanwezigheid van hun Heer. Mozes zei: ”Jij bent Adam, die onze Heer eigenhandig geschapen heeft en Zijn geest heeft ingeblazen en voor wie Hij de engelen zich ter aarde heeft laten werpen en die Hij in het paradijs heeft laten wonen; toen heb jij de mensen door jouw zonde laten afdalen naar de aarde.” Adam antwoordde: “Jij bent Mozes, die God heeft uitverkozen met Zijn zending en Zijn woord; Hij heeft jou de tafelen gegeven die de verklaring van alle dingen bevatten; Hij heeft jou dichtbij zich laten komen voor een vertrouwelijk gesprek. Hoe lang voordat ik geschapen werd, dacht je dat God de Torah had geschreven?”“Veertig jaar,” zei Mozes. “En heb je daarin ook gevonden: Adam was zijn Heer ongehoorzaam en dwaalde af?”

“Ja,” zei Mozes. Waarop Adam zei: “Je verwijt mij dus dat ik iets heb gedaan wat God voor mij heeft beschikt veertig jaar voordat Hij mij schiep?” De Profeet zei: “Adam was Mozes te slim af!”

Deze hadith heeft me altijd geïntrigeerd.

Vaak wordt deze namelijk aangehaald in religieuze debatten over predestinatie, lotsbeschikking en vrije keuze. Voor mij is de laatste zin echter de kern van de hadith.

Als het ging om een serieus advies aan zijn volgers, waarom zou hij die laatste uitspraak doen? Het komt bij mij over als een opmerking die je maakt als je met een knipoog of grap wilt eindigen. Vandaar dat

ik het altijd als een ‘Sam en Moos grap’ heb geïnterpreteerd.

De grap en de groep Ik kan me voorstellen dat niet iedereen dit zo ziet. Humor is natuurlijk een cultureel fenomeen. En ja, moslims zijn mensen en hebben hun eigen culturele bagage, afhankelijk van waar ze vandaan komen.

Voor de meeste moslims geldt echter wel dat ze uit oosterse culturen komen. Veel van die culturen hebben een sterke orale traditie. Oftewel, het vertellen van verhalen is belangrijk en wordt als iets bijzonders ervaren. Grappen worden daardoor ook vaak in die context gegoten. Oosterse humor gaat vaak niet om een korte “oneliner” of “punchline”. Nee, het draait om het mooie verhaal eromheen en de grap is niet grappig zonder een uitgebreid verhaal.

Daarnaast is de groep waarbinnen de grap wordt gemaakt ook erg belangrijk. Zo zullen moslims onderling veel meer grappen maken over religieuze aangelegenheden zoals bidden, vasten, het geven van aalmoezen en de hadj. Deze grappen kunnen vaak best ver gaan en gaan daarnaast ook wel eens over imams, andere religieuze leiders en zelfs engelen.

Als er echter een niet-moslim bij is, zullen deze grappen veel minder gemaakt worden. Dat komt omdat men grappen over de eigen groep ervaart als een vorm van zelfspot en dat is wel acceptabel

tegenover de eigen groep, maar niet naar buiten toe. Zo kunnen broers onderling flinke pret hebben om hun ouders, maar zullen nooit accepteren dat de buurman dat doet. Ditzelfde zien we bij grappen tussen de sexes. Vrouwen en mannen kunnen en zullen onderling veel meer grappen maken dan naar elkaar en zeker als het om de meer schunnige humor gaat.

Iets dat mijn niet-islamitische vrouw altijd verbaast als ze het weer van dichtbij ervaart, in contact met mijn zussen en moeder.

Toch zien we ook hier een ontwikkeling, zeker op Social Media. De Ramadan was net begonnen of er werd al snel een cartoon gepost over Ramadan. Deze word echter nauwelijks als beledigend ervaren.

Juist vele moslims moeten erg lachen om de vergelijking en delen het plaatje massaal op Facebook.

Daarom tenslotte: moslims zijn net mensen. En, zoals overal heb je er mensen tussen zitten met veel, minder, weinig of geen gevoel voor humor. Leer ze kennen en ze blijken vaak ook gewoon om grappen te lachen. Vaak zijn moslims zelf ook in staat om goede grappen te maken, iets dat door Najib Amhali meerdere malen is aangetoond. Maar voor hen die het echt zeker willen weten, kijk eens op Youtube naar de show “Allah made me funny” en geniet ervan!

Mostafa Hilali Majoor der Limburgse Jagers M. Hilali is werkzaam bij de Directie Communicatie van het ministerie van Defensie. Bovenstaande heeft hij op persoonlijke titel geschreven.

27

GV Present | Zomer | 2013

M*A*S*H 28

Ik kon een kreet van verrukking niet bedwingen. Daar lag hij, in de bak van drie voor een tientje: MASH! Jaren zeventig nostalgie in volle glorie!

Voor de jongere lezertjes onder ons: M*A*S*H (Mobile Army Surgical Hospital) is een film uit 1970 van Robert Altman. Een Amerikaanse vette parodie op het mlitaire leven die in Nederland razend populair werd als televisieserie, tussen 1972 en 1983.

Proef op de som? Als je vader in die tijd een jaar of zestien was, vraag hem dan maar eens of hij de herkenningsmelodie wil voorzingen: Suicide is painless. Zeker weten dat hij in die tijd achter de buis gezeten heeft!

MASH speelt aan het front in een veldhospitaal tijdens de Koreaanse Oorlog in de jaren 50. De tragiek en ellende van alledag wordt zichtbaar in de beelden van talrijke gewonden die per helicopter worden binnengebracht. In de overvolle operatiekamers staan de chirurgische teams in een absurde overdaad aan bloederigheid – scherp afstekend tegen het wit van hun doktersjassen – ruw te

snijden, te zagen en dicht te naaien.

‘Officier of gewoon soldaat? Gewoon soldaat? Dan met grote steken dichtmaken!’

Om het uit te houden in die ellende zijn er seks, drank en humor. Ruwe, grove, maar vaak ook rake soldatenhumor. ‘Typetjes’ zoals de tandarts (“Painless”), de hemelpiloot, de dienstklopper e.a. worden aansprekend neergezet. En er zijn absurdistische scenes, zoals de zogenaamde suicide van de tandarts als deze tot de conclusie komt, dat hij ‘gay’ is.

Dit voorafgegaan door een soort ‘afscheidsbijeenkomst’ die qua regie onmiddellijk de associatie met het ‘laatste avondmaal’ uit het evangelie oproept. Voor veel kijkers werd daarmee destijds trouwens een grens overschreden.

Hoe leuk is MASH nog als je het ruim dertig jaar later terugziet? Ik moet eerlijk bekennen: het viel mij wat tegen. De grappen zijn vaak grof en buitengewoon seksistisch. En hilarische momenten, zoals wanneer het hele kamp dankzij een handige verbindingsman kan

meegenieten van het liefdesspel van de stuitend vrome majoor Burns en zijn vrouwelijke evenknie die als enorme dienstklopper bekend staat, zijn eigenlijk wel heel erg voorspelbaar. Niettemin, er valt zeker het nodige te lachen. Met name de American footballwedstrijd in de slotscene is een hoogtepunt!

De serie kwam na 251 afleveringen tot een einde en won talrijke onderscheidingen, waaronder 14 Emmy Awards. De laatste aflevering geldt als een van de best bekeken programma’s ooit.

Kortom, naar de Blokker en zoeken of hij nog in de koopjesbak ligt! En misschien wel met je vader kijken!

Henk Fonteyn

leeswijzer

GV Present | Zomer | 2013

Biografie Churandy Martina Door Frank Woestenburg

Met een voorwoord van Pieter van den Hoogenband Tirion Uitgevers, Utrecht 2013, 2e druk

E 16,95

Eerlijk gezegd, voor de Olympische Spelen in Londen vorig jaar had ik nooit van Churandy Martina gehoord. Maar met dezelfde stelligheid kan ik zeggen dat hij me sindsdien wel bijgebleven is.

Niet dat ik nog kan vertellen hoe snel hij liep op welke afstand.

Maar wat me nog helder voor de geest staat, is de positieve uitstraling, de nuchterheid, de humor en de levensvreugde van deze atleet.

Dankzij dit boek van Frank Woestenburg weet ik inmiddels dat Martina in 2012 tweevoudig Europees kampioen op de 200 en de 4x100 meter is geworden en dat hij tijdens de Olympics maar liefst driemaal een finaleplaats wist te veroveren. Geen medaille, het is waar, maar hij genoot zichtbaar en wist dat ook geloofwaardig over te brengen voor de camera. Maar achter de gulle lach en zijn intussen al bijna legendarische uitspraak ‘ik ben blij, man!’ ligt ook een ander verhaal. Martina heeft keihard gewerkt om topatleet te worden. Geboren op Curacao vestigde hij zich als student in Amerika, waar hij naast intensieve training ook een beroepsopleiding volgde. Martina woont nog altijd in de States, ook al komt hij sinds 2011 – na het zelfstandig worden van Curacao – voor Nederland uit. Op Curacao woont zijn familie, inclusief zijn ex-vriendin met hun twee dochtertjes, met wie Martina weliswaar regelmatig contact heeft, maar die hij relatief weinig ziet. Topsporter zijn en daarmee je boterham verdienen, kan veel kosten. De relatie van Martina en de moeder van zijn kinderen was niet bestand tegen zijn veelvuldige afwezigheid. ‘Ik train, ik eet en ik slaap, dat is mijn leven...’ Toch is hij niet volledig op zichzelf en zijn carrière gericht. Zelf geeft hij aan dat het geloof - dat hem van huis uit stevig ingeprent is – hem helpt om een beter mens te zijn. ‘Als topsporter moet je geen egoïstische klootzak zijn. Juist niet, want je bent vaak ook een voorbeeld of een rolmodel voor anderen... Ik wil geen egoïst zijn en alleen maar aan mezelf denken onder het mom dat je daarmee energie spaart.

Sterker nog, het kost geen energie als je iets voor een ander doet,

29

het geeft juist energie.’ Martina’s aanstekelijke glimlach, met de ene gouden voortand met de C van Churandy, Curacao en Champion, komt voort uit zijn levensfilosofie: ‘lachen doe je nooit genoeg’. Toegegeven, het is makkelijker lachen als je bankrekening gevuld is en allerlei dromen en idealen in elk geval niet op financiële obstakels hoeven stuk te lopen. En Martina’s dromen zijn overduidelijk gebaseerd op de opties die zijn inkomen als topsporter en reclamester hem bieden. Het neemt niet weg dat hij in dit boek naar voren komt als een toegankelijk mens met een positieve levensinstelling die plezier beleeft aan zijn talent en anderen in dat plezier laat delen. Niet in het minst ook via de door hem opgerichte en naar hem genoemde stichting die beurzen verleent aan Antilliaanse jongeren met een bijzonder talent, sportief, muzikaal of anderszins. Een leuk boek voor wie niet heel erg van lezen, maar wel veel van sport houdt!

Henk Fonteyn

op het lijf geschreven

GV Present | December | 2012

30

Op het lijf geschreven Als jong meisje van 13 jaar was ik al gefascineerd door tatoeages. Ik wilde het ook, maar mijn ouders vonden mij te jong, want een tattoo is blijvend. Toen ik 18 werd, kreeg ik mijn eerste tatoeage. In hetzelfde jaar kwam mijn opa (Flip Hallatu) op de Molukken te overlijden. De drang om me meer te verdiepen in mijn afkomst en het dorp waar mijn opa vandaan kwam, werd groter. Mijn voorouders komen van het dorp Amahei op het grootste eiland van de Molukken, Ceram.

De tekens van mijn tattoo zijn tekens van ons bestaan.

De tattoo toont de gebruiken in onze samenleving en de kijk op het leven in ons dorp van afkomst. Wat ik op mijn rug heb, kun je vergelijken met een familiewapen, alleen is dit wapen niet van een familie maar van een clan, een ‘soa’. Het dorp is verdeeld in soa’s: mijn opa’s clan is de ‘Soa Lessy’ en de tekens die bij deze clan horen, heb ik laten zetten. Ze vertellen dus over mijn roots en die van mijn familie.

1. De bovenste tattoo is de ‘Daun Kaladi’ met 5 bladeren die staan voor 5 families Hallatu. Zoals je ziet is het bovenste blad een kleintje. Die staat voor een

familie die was verbannen. Maar we houden er rekening mee dat eventuele nazaten ooit terug kunnen komen in het dorp.

2. De tweede tattoo verbeeldt de drie belangrijke rivieren op het eiland Ceram: Tala, Eti en Sapalawa. De mensen volgen hun stroom om uiteindelijk hun bestaan elders te vestigen.

3. Bij deze tatoeage hoort een mooi liefdesverhaal. Het liefdesverhaal vertelt dat een man langs de rivier liep en een lange haar zag drijven in het water. Hij volgde de rivier tot hij oog in oog stond met een mooie vrouw met prachtig lang haar. Zij was een dochter uit de familie Hallatu. De man werd ogenblikkelijk verliefd. Hij vroeg en kreeg toestemming om met haar te trouwen, op voorwaarde dat hij haar naam aannam. Zodoende is de naam ‘’HALLATUKILANG’’ ontstaan.

4. De laatste tatoeage is het hart van de negorij (dorp) ‘Djantung Negeri’.’

Latoya Hallatu

GV Present | Voorjaar | 2013

Aanbod Themaconferenties Beukbergen Aanmelden kan bij Liza Kok, tel. 0346-332136.

Of per e-mail: e.kok.04@mindef.nl Alles verandert, ook mijn geloof?

Wat ik geloof, bepaalt wat ik doe. Maar ook mijn geloof verandert. Het maakt niet uit of je atheïst, agnost of gelovig bent. Wil je meer zicht krijgen op je eigen levensbeschouwelijke ontwikkeling, dan is deze conferentie voor jou bedoeld. Oriënteer je met anderen aan de hand van een interessante ontwikkelingstheorie.

Data: 16 en 17 september Begeleiding: John van Eenennaam en Henk Fonteyn Inschrijven tot 19 augustus Persoonlijk Humanisme Tot welke denkbeelden voel je je aangetrokken? Op welke wijze kan je deze denkbeelden in je dagelijks leven integreren, zodat je ze ook betekenis kan geven? Dit zijn verschillende vragen waarop we in de conferentie antwoorden gaan zoeken. Door werkvormen, videofragmenten en gesprek zal worden onderzocht hoe jouw persoonlijke humanisme eruit ziet.

Data: 11 en 12 november Begeleiding: Hester Schipper Inschrijven tot uiterlijk 14 oktober Christen-zijn binnen defensie, hoe gaat dat?

Hoe combineer jij je christen-zijn met je werk bij defensie? Waar loop jij in je dagelijkse praktijk zoal tegenaan? Met de bijbel open zoeken we samen naar antwoorden op vragen die bij je leven en naar de bronnen waaruit je put. Om ervaringen te delen en bemoedigd jje weg te vervolgen.

Data: 14 en 15 oktober Begeleiding: Ties Schutte Inschrijven tot 16 september Pestgedrag op de werkvloer Conferentie over pestgedrag jegens “minderheden.” Tijdens deze 3-daagse krijgt u inzicht in de oorzaken van zichtbaar en onzichtbaar pestgedrag en wat u er zelf aan kunt doen. Op dag één bieden wij een intensieve groepsbegeleiding over de zin en onzin van pestgedrag en een workshop. Op dag twee een bezoek aan een organisatie die

met deze thematiek te maken heeft gehad. De derde dag is gericht op bezinning en zingeving.

Data: 30 oktober t/m 1 november Begeleiding: Wilko Mulder en Eline Verbruggen Inschrijven tot uiterlijk 1 oktober Conferentie Humanitair Oorlogsrecht Aan de hand van bekende en recente voorbeelden worden de dilemma’s van oorlog, recht en ethiek toegelicht en besproken.

Onderwerpen: de verhouding van de krijgsmacht t.o.v. het internationaal recht, internationale Rode Kruis en NGO’s; ontsporingen en de rol van media; de dynamiek van besluitvorming en de rol van de ROE. Data: 14 en 15 november Begeleiding: A.C. te Lintelo (militair jurist) en Jan Peter van Bruggen.

Inschrijven tot medio oktober Levenskunst Als mens sta je soms stil bij de vraag is dit nu wat ik wil? Het doel van Levenskunst is een goed en mooi leven te realiseren, gebaseerd op waarden en idealen. Levenskunst is niet alleen iets waarover je nadenkt, het is vooral iets wat je doet. Uitgangspunt is dat jij jezelf, je karakter en je leven vormgeeft door oefening. Al deze aspecten komen aan de orde. Levenskunst.

Data: 11 en 12 november Begeleiding: Marlies Joosten Inschrijven tot 22 oktober Pelgrimage naar Santiago de Compostela Een conferentie voor wie zich zich al wandelend of fietsend willen bezinnen op een nieuwe koers in hun leven, bv. na het FLO. Aan bod komen vragen als: Wat is pelgrimeren en wat kan het doen met je? Hoe organiseer ik een langdurig onderweg zijn? Wat kost het allemaal? Deze conferentie biedt zowel een geestelijke als praktische oriëntatie. Het is mogelijk om (tegen betaling) samen met uw partner deel te nemen.

Data: 7 en 8 november Begeleiding: Niels Morphey Inschrijven t/m 8 oktober Timemanagement: een kwestie van tijd?

Heb je ook het gevoel dat de tijd je door de vingers glipt? Ervaar je een spanningsveld tussen werktijd en privétijd? Kun je tijd “maken”?

Ontdek je eigen timemanagementgedrag en leer hoe je je persoonlijke tijdmanagement kunt

verbeteren. Aan het eind van deze conferentie heb je je eigen actieplan opgesteld.

Datum: 18 november (inclusief diner) Begeleiding: Niels Morphey Inschrijven t/m 18 oktober Voorbereidende conferentie vormingsreis Auschwitz Wanneer er behoefte bestaat binnen een eenheid om saamhorigheid, bewustwording en gewetensvorming met elkaar te verbinden in een vormingsactiviteit, is een bezoek aan vernietigingskamp Auschwitz te overwegen.

Deze conferentie biedt ondersteuning in het organiseren van zo’n vormingsmoment, helpt bij het in elkaar zetten van een programma en biedt hulp bij praktische zaken. De eenheid zal zelf voor de financiering van reis en verblijf moeten zorgen.

Data: 1-daagse op 11 september Begeleiding: Czarek Lubinski Inschrijven t/m 12 augustus Gezocht: Strijders (m/v) Wil je bezig zijn met vragen over verlies of andere kwesties naar aanleiding van je uitzending(en), zonder daar al te persoonlijk over te willen worden? Dan is een beetje afstand soms de beste nabijheid. Het verwerken van deze kwesties vraagt om ruimte. Daarom hebben we de zesdaagse conferentie `Gezocht: Strijders’ zo ingericht dat veel van deze vragen aan de orde kunnen komen waar en wanneer je er zelf voor kiest.

Tegelijkertijd vormt het werken in de groep, en de onderlinge vertrouwdheid die je daardoor opbouwt, een belangrijk aspect van de conferentie.

Data: 26 en27 september, 17 en18 oktober, 7 en 8 november Begeleiding: Janna van Baalen ( Psychosynthese begeleider|Coach) en Ger Wildering Inschrijven t/m 2 september

31

GV

P R E S E NT

Thuis op vele fronten

ZOMER 2013

b e h r e e n n a w , j i j n t E s t a a l t e h r o jij vo lachen? e g t ech GV Present op Facebook en Twitter: www.facebook.com/GVPresent of www.twitter.com/GVPresent of tweet met #GVPresent GV Bereikbaarheidsdienst: 0800 5 777 777