Folia Magazine #16, jaargang 2012-2013

FoliaMagazine weekblad voor HvA en UvA

nr.16 16/01/2013

Floor Sietsma

Extreem slim en ongelooflijk begaafd

(advertentie)

tweede� jaar Omdat we zo dol op jullie zijn hebben we de komende tijd heerlijke aanbiedingen.

Zoals op maandag 28 jan. bij aankoop van een koffie een MUFFIN GRAT IS. Dinsdag 29 jan. is de BASISSOEP GRAT IS! Woensdag 30 jan. zijn de WARME MAALT IJDEN € 2,50. Donderdag 31 jan. is het BIER vanaf 16.00 uur

tot sluit € 1,- inn onze kroegen.

Vrijdag 1 feb. zijn onze beroemde stokbroodjes gezond € 1,50.

Meld je in de ACT IEWEEK (28 jan. - 1 feb.) aan op onze Facebookpagina en maak kans op een GRAT IS LUNCH en een GRAT IS FEESTJE met je vrienden in 1 van onze kroegen!

www.facebook.com/CAMPUS.UvA.HvA

inhoud #16

redactioneel Visie

Knap lastig 6

‘Ik zou willen dat onze studenten competente rebellen worden. Rebellen in de intellectuele zin van het woord. Omdat er nog te veel geaccepteerde dogma’s zijn die ter discussie gesteld moeten worden en, indien nodig, vervangen.’ Dat zei rector magnificus Dymph van den Boom tijdens de diesrede. De dies is de officiële verjaardag van de universiteit, en de onofficiële nieuwjaarsreceptie.

De HvA heeft geen algemene nieuwjaarsbijeenkomst. Dat doen de concurrerende hogescholen beter. Voorzitter Doekle Terpstra kondigde tijdens de nieuwjaarsborrel van Inholland aan dat de ‘oude’ heao weer wordt ingevoerd.

Ron Bormans van de Hogeschool Rotterdam maakte in zijn nieuwjaarsrede bekend dat de HAN sterk wil gaan focussen op de kwaliteit van het voltijd bacheloronderwijs en dat het deeltijdonderwijs op de schop gaat.

Volgend jaar zou de HvA ook een nieuwjaarsreceptie moeten organiseren waarbij de visie voor het komend jaar wordt geschetst.

Dat is goed voor de profilering van de hogeschool, en leuk voor de medewerkers.

Floor Sietsma promoveerde op haar twintigste, maar zeer hoogbegaafd zijn biedt niet alleen voordelen.

Vechten voor De Lax 12

Nationale Koud Pils Dag eindigde in een massale vechtpartij. De ASVL hoopt dat De Lax snel weer open kan.

Schrijfcursus 20

Geesteswetenschappers moeten niet alleen voor vakgenoten schrijven, maar ook voor Tante Mien uit Assen.

Ultieme bekroning 24

Voor Docent van het Jaar Jan van Maarseveen heeft zijn verkiezing meer impact dan trouwen en kinderen krijgen.

Zorg over zorg 30

Drie experts over de zorg van de toekomst en de rol daarin van wetenschappelijk medisch onderzoek.

Jim Jansen, hoofdredacteur Folia Magazine, jim@folia.nl, @jimfjansen

en verder

de week/het moment/navraag 4-5 passie 11 opinie 14-17 Robbert Dijkgraaf 15 Hadjar Benmiloud 17 objectief 18-19 drift 23 op de tong 27 promoties 28 overigens 29 Folia maakt kennis 34-35 Folia tipt 36-37 lezingenladder 37 prikbord 38-39 wasdom 40-41 stage 41 toehoorders 42 de lezer/deining 43

(twitter)

FoliaMagazine

3

de week De gedroomde rebellie van Dymph van den Boom

4

FoliaMagazine

foto Danny Schwarz

Z

e ontpopte zich vorige week even tot een ware Martin Luther King, rector Dymph van den Boom, tijdens de 381e dies natalis van de UvA – de ‘geboortedag’ van de universiteit. Universiteiten volgen de kenniseconomie niet, stelde Van den Boom, zij geven haar vorm. Juist daarom moet de universiteit studenten opleiden tot ‘competente rebellen’. Want: er zijn nog te veel geaccepteerde dogma’s die ter discussie gesteld moeten worden. Er vielen nog nét geen rozenblaadjes naar beneden toen ze haar toespraak afsloot.

Die gedroomde rebellie van Van den Boom lijkt nog niet helemaal overgewaaid naar de UvA-student. Dat bleek dezelfde dag, toen tijdens de diesviering traditiegetrouw de eredoctoraten werden uitgereikt. Een daarvan was bestemd voor Ratan Tata, de machtigste zakenman van India. Hij ontving de universitaire onderscheiding vanwege ‘zijn grote bijdrage aan de wereldwijde expansie van de Tata Group, waarbij hij economische groei liet samengaan met een uitgebreid corporate social responsibility-programma van het concern’. Maar Tata is niet onomstreden. Wapenleveranties aan Birma, nepotisme, landdiefstal: het zijn niet de minste beschuldigingen die Tata aan zijn broek heeft hangen. En hoewel UvA-wetenschappers een kritisch geluid lieten horen in de Volkskrant, konden de UvA-studenten er niet wakker van liggen.

Op dat ene lid van de Internationale Socialisten na, die voor de ingang van de economiefaculteit – waar de zakenman te gast was bij interviewprogramma Room for Discussion – tevergeefs met zijn spandoekje studenten probeerde te overtuigen van al die onrechtvaardigheid.

De ongeïnteresseerde student. De Nijmeegse hoogleraar Jan Derksen heeft er zijn buik vol van, zo tekende hij op in een opiniestuk dat nogal wat stof deed opwaaien. Ze gapen, ze eten, ze praten, maar aandachtig luisteren? Dat doen die uitvreters van studenten anno 2013 niet meer. Vroeger,

Daar staat ze dan. Rector Dymph van den Boom sprak vorige week, tijdens de dies natalis van de UvA, haar toespraak ‘Een beetje moeilijker graag’ uit. Van den Boom vindt dat een universiteit ‘competente rebellen’ moet voortbrengen. De toespraak werd lovend ontvangen.

‘toen studenten nog niet digitaal, individueel en narcistisch waren’, was dat wel anders, aldus Derksen. Hij bepleit: afschaffen die hoorcolleges.

Hoogleraren zijn geen schoolmeesters. Het komt zowel de universiteit als de student ten goede als colleges vervolgens uitsluitend digitaal worden aangeboden. Scheelt een hoop geld en tijd.

Huib de Jong – wellicht kent u hem niet, maar hij is de kersvers benoemde rector van de HvA – is het in elk geval niet met Derksen eens. ‘Leren is meer dan informatie opnemen,’ twitterde hij naar aanleiding van het opiniestuk. ‘Geen goed onderwijs zonder de binding tussen student en docent.’ Mogelijk voelt de Jong zich wat in de

schaduw staan van voorganger en grande dame Jet Bussemaker, maar hij laat in elk geval wel van zich horen. De goedkeuring van zijn rebellerende collega Dymph van den Boom kan hij vast wegdragen. yyy Gijs van der Sanden

14 januari 2013

tweet van de week Susanne Majoor @SusanneMajoor 5,5 voor herkansing spelling en stijl! net gehaalt! https://twitter.com/SusanneMajoor/status

Op 8 januari vierde de UvA haar 381e dies natalis. De verjaardag van de UvA wordt traditiegetrouw gevierd met de uitreiking van eredoctoraten. Dit jaar viel de eer te beurt aan onder meer medicus-astronaut André Kuipers. Erepromotor was hoogleraar keel-, neus- en oorheelkunde Wytske Fokkens. Zij roemde Kuipers onder meer omdat hij de wetenschap en met name de ruimtevaart toegankelijk heeft gemaakt voor een breed publiek, vooral kinderen. Op de foto krijgt Kuipers de kappa omgehangen door UvA-prorector Bob ten Cate. yyy tekst Dirk Wolthekker / foto Danny Schwarz

navraag Ietje Veldman Afgelopen week werd Ietje Veldman benoemd tot voorzitter van domein Onderwijs & Opvoeding van de HvA. De domeinraad zou niet blij zijn met de benoeming, omdat Veldman onder meer te dicht tegen haar pensioen aanzit en niet is gepromoveerd. Ietje Veldman reageert.

Is het feit dat u niet bent gepromoveerd een probleem?

‘Het is niet belangrijk wat ik ervan vind. Veel belangrijker is wat het College van Bestuur vindt. Het feit dat zij mij benoemd hebben spreekt voor zich. Het is niet aan mij om daar een mening over te hebben.’

De domeinraad is minder blij. Hoe gaat u de studenten en medewerkers voor u winnen?

‘Laat ik vooropstellen dat ik heel positief ben over de domeinraad. Ik vind het goed dat de raad betrokken is bij het dossier en bij een nieuwe aanstelling. Ik ben groot voorstander van het gesprek met medewerkers en studenten.

Wanneer ik in mei begin op de HvA wil ik het gesprek dan ook met een open vizier aangaan.

Ik heb daar alle vertrouwen in.’

Wat zijn uw plannen met het domein?

‘Het is nog te vroeg om hier op dit moment antwoord op te kunnen geven. Ik ben van plan in de komende maanden met medewerkers kennis te maken, veel gesprekken te voeren en het dossier goed te leren kennen. Pas daarna kan ik hier meer over zeggen.’

Er zijn geluiden dat specifieke lerarenopleidingen ondergebracht gaan worden bij betreffende domeinen. Wat vindt u daarvan?

‘Het is lastig om nu al uitspraken te doen over de HvA. Ik kan wel een parallel trekken met de universiteit. Het is voor middelbare scholen belangrijk dat er een helder profiel is zodat zij weten wat ze van docenten kunnen verwachten. Ik pleit vanuit mijn huidige positie aan de Universiteit Leiden voor één opleidingsprofiel. Als je de docentenopleidingen verspreidt over faculteiten loop je het risico dat elke faculteit zijn eigen leraren opleidt. Dit kan voor scholen onduidelijkheden oproepen. Als je het al zou doen, dan moet er gelet worden op dat opleidingsprofiel. Ik pleit voor één instituut om de eenheid van het profiel te koesteren.’ yyy Vera Lentjes

FoliaMagazine

5

‘Zo intelligent zijn is lastig’ Op haar twaalfde ging ze studeren, op haar zeventiende had ze haar masterdiploma en op haar twintigste is ze gepromoveerd. Floor Sietsma is extreem hoogbegaafd en dat is soms zwaar, maar geeft wel opties. ‘Ik wil zangeres worden, schrijfster, salsalerares, orthopedagoog en Nobelprijswinnaar.’ tekst Vera Lentjes / foto’s Jan-Maarten Hupkes

D

e grote ramen van café Polder bieden uitzicht op de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) en op sportcentrum Universum. Om de hoek zit het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI), waar Floor Sietsma (20) haar promotieonderzoek deed. Ondanks het kleine stukje dat ze heeft moeten lopen schuift Floor Sietsma bibberend aan een tafeltje bij het raam. Om het ijs te breken praten we over het weer. Floor vertelt dat dat vroeger een hele uitdaging voor haar was. Moeite met sociale vaardigheden is een autistisch trekje dat volgens haar vaker voorkomt bij hoogbegaafde kinderen. Of Floor autistisch is, is nooit getest.

Haar intelligentie wel. Bij alle beschikbare intelligentietesten in Nederland haalt Floor steevast de maximale score.

Ze behoort daarmee tot de groep van extreem hoogbegaafden. Dat betekent dat Floor makkelijk en snel leert, veel kan onthouden en zich sneller ontwikkelt dan haar leeftijdsgenoten. Op de basisschool sloeg ze twee klassen over. Op de middelbare school is ze nauwelijks geweest; ze haalt haar eindexamen na twee jaar zelfstudie.

Op haar twaalfde schrijft ze zich, als jongste studente aan de UvA ooit, in voor een bachelor informatica. En nu, acht jaar later, mag Floor

6

FoliaMagazine

zich wederom de jongste noemen. Ditmaal de jongste promovenda. Afgelopen december promoveerde ze op haar onderzoek naar de gevolgen van communicatievormen op gezamenlijke kennis.

GEScHopt En GEpESt Floor groeit op in Amstelveen bij haar moeder en jongere zusje. Door haar eigen hoogbegaafdheid herkent Floors moeder al snel dat haar dochter intelligenter is dan haar leeftijdsgenootjes. Lang voordat ze een voet in school zet, leert Floor zichzelf lezen. Haar tijd op de basisschool vindt ze verschrikkelijk. Ze wordt geschopt,

‘Ik was bang om naar school te gaan’ getreiterd en gepest door haar klasgenoten. ‘Er was één jongen die me iedere dag schopte. De meisjes riepen vooral gemene dingen. Dat mijn moeder goedkope kleren kocht, of dat ik lelijk was. Een keer heeft een meisje mijn nieuwe gymschoenen gestolen. Ze riep dat ik ze aan haar moest geven en ik durfde niets terug te zeggen.’ Volgens de docenten vallen de peste-

rijen allemaal wel mee. ‘Ach joh, meisjes plagen, kusjes vragen,’ is de reactie.

Ook kunnen de docenten Floor niets nieuws leren. Ze verveelt zich kapot en het budget bestemd voor extra begeleiding gaat, ondanks aandringen van haar moeder, niet naar Floor, maar naar hulp aan trage en dyslectische klasgenoten.

Uit verveling en eenzaamheid leest Floor twee keer de hele bibliotheek uit. ‘De docenten vonden mijn moeder arrogant omdat ze dacht dat ze zo’n slimme dochter had. Ik moest maar leuk gaan spelen met de andere kinderen. Maar dat ging niet.’ Floor vertelt hoe ze steeds somberder werd. Ze was chagrijnig en wilde haar bed niet uitkomen. ‘Vrijdagmiddag was ik ontzettend blij dat het weekend was begonnen. Maar zondagmiddag kreeg ik buikpijn. Ik was bang om naar school te gaan. Ik vond het vreselijk.’

De vurige hoop dat op het tweetalig gymnasium alles anders zou worden vervliegt snel. Ook daar vindt Floor geen uitdaging. Ze zit de lessen uit tot ze weer naar huis mag. ‘Ik vond het veel te makkelijk. Engels sprak ik al. Mijn klasgenoten vonden me maar raar. Ik bleef maar aan mijn moeder vragen of ik alsjeblieft niet meer naar school hoefde. Dat heb ik een jaar volgehouden. Tot ze zei: “Al moet ik naar de

gevangenis, je hoeft nooit meer naar school. We bedenken wel een oplossing.” Floors moeder stelt met toestemming van de leerplichtambtenaar een plan op. Floor mag na twee jaar thuisstudie eindexamen doen en als dat lukt kan ze op haar twaalfde naar de universiteit. Voor Floor voelde het als een bevrijding. Ze kreeg

de mogelijkheid om zich in haar vertrouwde omgeving en met hulp van haar moeder voor te bereiden op haar eindexamen. Met een paar bijlessen Frans, Duits en wiskunde behaalt Floor in 2004 het eerste gedeelte van haar vwoeindexamenvakken. Het tweede gedeelte van de vakken rondt ze af in 2005. En dat is niet het

enige wat ze haalt dat jaar. Floor behaalt tevens haar propedeuse informatica.

EInDElijk op één lijn Een universitaire studie is een logische vervolgstap voor de gemiddelde geslaagde vwo-scholier, maar Floor is dan nog maar een meisje van

FoliaMagazine

7

twaalf. ‘De eerste dag op de universiteit vroeg een wildvreemde jongen me meteen mee lunchen. Hij had in de krant gelezen dat ik kwam studeren en hij vond het supercool.’

Floor weet niet wat ze meemaakt. Haar klasgenoten zijn aardig, snappen haar grapjes en denken over dezelfde dingen na. Ze voelt zich als een vis in het water en studeert hard. Vol enthousiasme stort ze zich in haar nieuwe wereld. ‘Ik voelde me meteen op mijn gemak. Ik ontmoette mensen met wie ik op één lijn zat, voor het eerst in mijn leven. Ik zat dagelijks met mijn klasgenoten in de kelder van de studievereniging. Gewoon een beetje slap te lullen.’

Een studentenleven zonder uitgaan is ondenkbaar. Vanaf haar veertiende staat Floor dan ook regelmatig in de rij voor Korsakoff of Paradiso.

‘Mijn moeder had er niets op tegen. Ik dronk geen alcohol en mocht niet alleen naar huis fietsen, maar verder viel ik niet op. Ik zag er niet jong uit.

Anderen werden eerder uit de rij gepikt en gevraagd om hun ID. Maar het waren ook niet echt heftige feestjes. Ik ging informatica studeren, geen rechten. Het was niet alleen maar bier en ballen.’

Net als iedere puber was ook Floor niet onbekend met razende hormonen, maar het leeftijdsverschil met de jongens in haar omgeving maakte het lastig. ‘Ik kon niets met jongens van mijn leeftijd. Ik heb een jongen die tien jaar ouder was met een sms’je laten weten dat ik verliefd op hem was. “Sorry, ik niet,” stuurde hij terug. Zonder reden, maar ik denk dat hij me te jong vond.’ Floor lacht. Ze begrijpt het wel. ‘Ik was natuurlijk wel intelligent, maar ik had totaal geen ervaring op dat gebied. Wat dat betreft was ik wel weer veertien.’

Een jaar later ontmoet ze haar huidige vriend Bram, die zeven jaar ouder is. ‘Op een feestje van mijn studievereniging heb ik hem versierd. Ik was vijftien en compleet nuchter, hij tweeëntwintig en behoorlijk dronken. De volgende dag kreeg ik van hem een mail dat het niets te betekenen had.

Ik dacht er precies zo over. Tot ik een week later bij hem op de bank een film zat te kijken. Hij had er in het begin moeite mee. Vooral toen hij zijn vrienden moest vertellen dat zijn vriendinnetje

8

FoliaMagazine

pas vijftien was. Gelukkig was ik niet de gemiddelde vijftienjarige puber.’

Ze zijn al meer dan vijf jaar samen en wonen in hetzelfde studentenhuis. ‘Ik heb weinig woorden nodig bij hem. We letten op dezelfde dingen.

Bijvoorbeeld spelfouten op abriposters, die vallen ons allebei meteen op. Ik voel me absoluut niet slimmer dan hij.’ kInDErEn HElpEn Het lijkt alsof Floor geen seconde stil heeft gezeten in de afgelopen acht jaar. Na het succesvol afronden van haar bachelor informatica begint ze met een master logica die ze na twee jaar cum laude afrondt. Ze is dan zeventien en besluit verder gaan in het onderzoek. Ze wordt promovenda bij het CWI. En of dat nog niet

‘Anderen hebben drie voorbeelden nodig’ genoeg is, is Floor afgelopen september gestart met een studie pedagogiek. ‘Uiteindelijk wil ik orthopedagoog worden. Dan kan ik kinderen die dingen meemaken zoals ik helpen. Pesten is ontzettend traumatiserend, vooral als het dag in dag uit gebeurt. Je leert dat jij er niet bij hoort.

Je zelfvertrouwen wordt helemaal aan gort geslagen. Docenten moeten daar meer zorg voor hebben. Of het in ieder geval onderkennen.’

Naast aandacht voor pesten moet er volgens Floor ook meer aandacht voor hoogbegaafdheid komen. ‘Het is in Nederland not done om te koop te lopen met wat je kan en wat je hebt. “Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg.” Terwijl er in Amerika beurzen uitgedeeld worden aan intelligente mensen. Hoogbegaafd zijn heeft veel voordelen. De meeste mensen kiezen één vak, ik ben nu al met mijn tweede studie bezig.’ En dat niet alleen. Floor is net gepromoveerd en heeft haar rijbewijs gehaald, volgt een studie pedagogiek en leert in haar vrije tijd Spaans, Frans en salsadansen. Daarnaast is ze vorige week begonnen met een coachingopleiding, bij haar moeder. ‘Leek me leuk. Er zijn zo veel dingen die me leuk lijken.

Ik wil zangeres worden, schrijfster, salsalerares, orthopedagoog en Nobelprijswinnaar.’

Al die activiteiten in één week proppen lukt haar door alleen de voor haar nuttige dingen te doen. Ze heeft besloten de colleges en werkgroepen van pedagogiek niet meer bij te wonen. ‘Tijdens de werkgroep kregen we uitleg over het schrijven van een introductie voor een wetenschappelijk paper. Ik heb al tien papers gepubliceerd. Ik lees niet sneller, maar als ik iets lees dan onthoud ik het heel snel. Ik koppel dingen makkelijk aan de informatie die ik al heb. In college werd ons verteld dat je een kind iets kan vragen door middel van een metafoor.

Andere studenten hebben drie voorbeelden no-

cV Floor Sietsma 1992 geboren in Amstelveen 1996 – 2002 basisschool 2002 – 2003 tweetalig vwo, Hermann Wesselink College Amstelveen 2003 – 2005 vwo thuisstudie 2004 – 2007 bachelor informatica, Universiteit van Amsterdam 2007 – 2009 master logica, Universiteit van Amsterdam 2009 – 2010 parttime researchproject, CWI 2010 – 2012 promotieonderzoek, CWI 2012 – heden bachelor pedagogiek

dig voordat ze begrijpen wat dat betekent. Kom op jongens, we hebben toch Nederlands gehad.

Iedereen weet toch wat een metafoor is?’ Floor begint harder te praten en fronst. ‘Ik snap wel dat het voor hen langzamer moet, maar voor mij werkt het niet zo.’ nErD Met leeftijdgenoten die ze ontmoet bij pedagogiek heeft ze weinig aansluiting. ‘De gesprekken blijven oppervlakkig. Ze praten over jurken, mascara en wat ze vanavond gaan eten. Zwaardere onderwerpen zoals het afschaffen van studiefinanciering worden niet besproken. Ze zijn iets naïever.’ In het verleden waren sociale contacten een behoorlijk

struikelblok voor Floor. ‘Mijn sociale vaardigheden waren heel slecht. Ik wist niet hoe ik in een groep moest functioneren en hoe ik een gesprek moest beginnen. Waarom begint iedereen altijd

‘Hoogbegaafd zijn heeft veel voordelen’ over het weer? Ik hoorde alleen de letterlijke boodschap. Ja, de zon schijnt, dat zie ik ook. Nu snap ik dat het niet gaat om de woorden, maar dat je de ander op zijn gemak stelt. Ik ben ook niet overal goed in.’ Floor lacht. ‘Waar ik slecht in ben?

Hoofdrekenen. Ik ga toch niet dom sommetjes

uit mijn hoofd leren, terwijl ik een rekenmachine heb? En oog-handcoördinatie en motoriek is ook altijd moeilijk geweest. Ballen vangen is een ramp.

Echt een stereotype nerd,’ zegt ze trots.

Op de vraag of ze hoopt dat haar kinderen haar hoogbegaafdheid erven valt ze stil. Ze staart naar buiten. ‘Ik zou het voor mezelf heel leuk vinden om op dat niveau met ze te kunnen communiceren. Maar zo intelligent zijn, is lastig. Het schoolsysteem sluit niet aan bij wat je kunt. Ik verveel me als ik een gemiddelde krant lees of als ik naar een gemiddeld televisieprogramma kijk. Het gaat te langzaam. Je kunt uitblinken, maar je past niet bij de rest van de maatschappij. Dat wordt nooit anders.’ yyy

FoliaMagazine

9

(ingezonden mededeling)

Ik bestrijd onrecht Heb jij ook wel eens een juridisch probleem?

Kom dan naar het ASVA Rechtsbureau! Bij het Rechtsbureau werken rechtenstudenten die je kunnen helpen met vragen over huurrecht, arbeidsrecht en onderwijsrecht. De medewerkers van het rechtsbureau kunnen je advies geven, je helpen een goede brief te schrijven of met je meegaan naar een hoorzitting. Heb jij bijvoorbeeld een van de volgende problemen?

•

Je bent betrapt op fraude bij een tentamen en nu wil de examencommissie je een sanctie opleggen.

•

Je hebt lekkage in je kamer en je wilt weten wat je rechten zijn, en wie de schade aan je tapijt betaalt.

•

Je hebt alweer een tijdelijk contract gekregen van je werkgever en je vraagt je af of hij je niet een vast contract moet aanbieden.

•

Je hebt studievertraging opgelopen door persoonlijke omstandigheden en je vindt dat je nu ook langer recht hebt op studiefinanciering.

•

Of totaal iets anders!

Neem dan snel contact op het met het ASVA Rechtsbureau en je wordt spoedig uitgenodigd om langs te komen. Stuur een e-mail naar rechtsbureau@asva.nl! Vergeet voor een snelle reactie niet je telefoonnummer te vermelden.

Vincent de Haan, Hoofd Rechtsbureau fotografie: Vera Duivenvoorden

passie Karaoke carlo Van MunStEr (27, theaterprogrammeur Crea) zal zijn eerste karaoke-ervaring nooit vergeten.

‘Het Amsterdamse karaokecafé Casablanca, wie is er niet geëindigd na een avondje flink doorhalen? Daar op het podium kreeg ik een paar jaar geleden een microfoon in mijn handen geduwd. Ik zal het nooit vergeten: ik zong een nummer van Gordon: “Blijf je vannacht bij mij”. De hele kroeg werd stil. Even later stond iedereen met aanstekers in de lucht te zwaaien. Ik had nog nooit gezongen, maar bleek er talent voor te hebben. Vanaf toen was ik verkocht.

Het allermooiste is de verbroedering tijdens het zingen. Het meeblèren, zonder dat je je hoeft te schamen dat het nergens naar klinkt.

Het is geen Idols, je wordt niet beoordeeld.

Dan zie je een drietal mannen “Ademnood” van Linda, Roos en Jessica karaoken, prachtig!

Ik heb laatst tientallen orkestbanden gekocht, de all time favorite “Het is een nacht”, van Guus Meeuwis zit er natuurlijk ook bij.

Al heb ik daar zelf niet zoveel mee, ik ben een groot fan van René Froger. Zijn “Just Say Hello!” verbaster ik soms tijdens een optreden tot “Just say Carlo!”, dat vindt het publiek wel grappig.

Mensen die horen dat ik karaoke fantastisch vind en ook Nederlandstalige hits kan waarderen, vinden dat vaak niet passen bij mij.

Dat zou volks zijn en geen echte “cultuur”.

Ik vind dat iedereen, studenten én professoren, aan karaoke kan doen. Waarom niet?

Karaoke verbroedert.

Voor een optreden kijk ik snel in de spiegel en knipoog ik even naar mezelf. Dat is een vast ritueel: “Je kan het Car,” zeg ik dan hardop tegen mezelf. Ook heb ik onlangs een mooi, glimmend pak aangeschaft. Daar voel ik me goed en zeker in, het showelement komt zo goed naar voren.’ yyy tekst Annemarie Vissers / foto Fred van Diem

FoliaMagazine

11

Nooit meer Koud Pils Dag? Voor het derde jaar op rij vonden er ongeregeldheden plaats tijdens de Nationale Koud Pils Dag van HvA-vereniging ASVL. Een massale vechtpartij maakte een eind aan het feest in sociëteit De Lax, waarbij studenten zo veel mogelijk bier drinken. Nu is De Lax dicht. tekst Marith Iedema / foto Ineke Schipstra

L

ekker bijkomen van college in De Lax zit er voorlopig niet in. Overal in De Leeuwenburg hangen tv-schermen met de boodschap: sociëteit De Lax gesloten tot nader order. En zij die toch afdalen naar de club van de Amsterdamse Studenten Vereniging Leeuwenburg (ASVL) stuiten op een potdichte deur. ‘In de wandelgangen hoor ik veel boze reacties van studenten,’ zegt ASVL-voorzitter Michael Bosscha. ‘Ze snappen niet waarom De Lax is gesloten.’

VEcHtpartij Tijdens de Nationale Koud Pils Dag (NKPD) op 11 december gingen tientallen jongeren buiten De Lax met elkaar op de vuist. Het College van Bestuur (CvB) heeft daarom besloten de HvA-sociëteit te sluiten. Tijdens de jaarlijkse Koud Pils Dag, die wordt georganiseerd door de ASVL, is het de bedoeling tussen 10.00 uur ’s ochtends en 23.00 uur ’s avonds zo veel mogelijk bier te drinken. Het record uit 2010 staat op 3475 liter bier. In datzelfde jaar raakte een jongen na het drinken van te veel bier tijdelijk in coma. Ook de NKPD van 2011 verliep niet vlekkeloos. Rond halftien beëindigde voorzitter Bosscha het feest omdat de sfeer ‘onplezierig’ was. Vervolgens besloot een groep dronken aanwezigen het HvA-gebouw te bekladden.

Meer toezichthouders en een scherper plan van aanpak moesten ervoor zorgen dat de NKPD

12

FoliaMagazine

van 2012 vlekkeloos zou verlopen. Voor € 1,50 gingen de ‘Koude Pilsjes’ zoals elk jaar als warme broodjes over de toonbank. Wat er precies is gebeurd tijdens het evenement bleef tot nu toe onduidelijk. Hoe is het mogelijk dat de NKPD weer zo uit de hand is gelopen?

‘Rond een uur of zes brak er een opstootje uit,’ zegt ASVL-voorzitter Bosscha. Eerder die dag wees nog niets op een agressieve sfeer: studenten vlogen elkaar in de armen en schreeuwden mee met toepasselijke nummers als ‘Zeven dagen lang’. ‘Vanaf een uur of vijf kwamen er steeds meer onbekenden binnen die groepjes vormden,’ zegt Bosscha. ‘Hier en daar werd wat geduwd en getrokken maar wij grepen op tijd in

‘Er was wel veertig man aan het vechten’ om vechten te voorkomen. We hebben alle onrustveroorzakers de sociëteit uitgezet. In totaal een man of vijfentwintig.’

Voorzitter van de sociëteit Hans van Santvoort stond bij de ingang van De Lax toen hij geschreeuw hoorde. Hij rende naar buiten en zag een aantal vechtende mannen bij het Amstelstation. ‘Al knokkend kwamen ze steeds dichter bij De Lax. We denken dat de groep die wij eruit hebben gezet een andere groep is tegengekomen bij het Amstelstation en dat die met elkaar

op de vuist zijn gegaan. Ik ben snel binnen de anderen gaan waarschuwen. Samen met de drie beveiligers is besloten de deuren dicht te houden. Zo kon niemand De Lax meer in of uit.

In de tussentijd bleef de groep dichterbij komen.

Zelf was ik vooral bezig de jongens die rustig een sigaret aan het roken waren voor de deur, onze mensen zeg maar, weg te houden van de vechters. Deze strijd verloor ik jammer genoeg snel doordat ik zelf aangevallen werd.’ Hans stopt even met praten en wrijft met een pijnlijk gezicht over zijn kaak. ‘Mijn tanden doen er nog pijn van. Vanaf dat moment was het chaos. Er was wel veertig man aan het vechten.’

ASVL-lid Merel Kamphuis ging rond kwart over zeven wat eten halen bij het Amstelstation. Bij terugkomst zag ze al van een afstand dat het mis was. ‘In een poging de ruzie te sussen ben ik meteen tussen de groep gedoken. Dat heeft me een hoop blauwe plekken opgeleverd.

Maar mijn geschreeuw en getrek hielp amper.

Ik kreeg geen contact, alsof ze zo door me heen keken.’ Behalve de vier ASVL-toezichthouders waren de vechters onbekenden voor Kamphuis. ‘Mensen van buitenaf. Pas toen de politie met gillende sirenes aan kwam rijden stoof de menigte uiteen. Binnen een paar seconden was alles weer rustig. Maar ons feest was verpest.’

Introducé Koen Slagter bevond zich in De Lax tijdens het gevecht: ‘Binnen was er helemaal niets van te merken. Rond kwart voor acht gin-

ASVL-voorzitter Michael Bosscha in de momenteel gesloten sociëteit De Lax

gen de lichten ineens aan en werd ons verteld dat we weg moesten.’ conSEquEntIES Drie dagen later kreeg het ASVL-bestuur van Geke van Velzen, secretaris van het CvB, te horen dat De Lax per direct dicht moest. HvAwoordvoerder Paul Helbing: ‘Als een evenement keer op keer uit de bocht vliegt moeten wij daar consequenties aan verbinden. Na de incidenten van vorig jaar en het jaar ervoor zijn we steeds om de tafel gaan zitten om te bedenken hoe het beter kon. Door meer toezichthouders neer te zetten bijvoorbeeld. Toch is het weer misgegaan en wij moeten ergens een grens trekken.’

‘We vinden het natuurlijk een beetje lullig dat De Lax op basis van één feest is gesloten,’ zegt ASVL-voorzitter Bosscha. ‘Daarnaast moesten we op Folia Web lezen dat ook alle andere geplande activiteiten van de ASVL op HvAlocaties waren geschrapt. Maar we begrijpen de

beslissing van het CvB wel degelijk. Jammer genoeg hebben we het gevoel dat dit gevecht niet voorkomen had kunnen worden. Er waren drie beveiligers en daarnaast nog eens negen toezichthouders van onze vereniging aanwezig. En

‘We gaan niet verder met een giftige naam’ zowel de beveiliging als het HvA-bestuur heeft ons plan van aanpak van tevoren goedgekeurd.

De groep vechters zocht bewust ruzie, nog wel buiten De Lax. Wat hadden we moeten doen?’ vraagt Bosscha zich af. ‘Maar geleerd hebben we zeker. In het vervolg gaan we geen niet-HvA’ers meer binnenlaten.’

Hoofd veiligheid & beveiliging Marcel Hartendorp bevestigt dat het plan van tevoren is goedgekeurd. ‘Als er wat aan schortte hadden we natuurlijk nooit groen licht gegeven. Met

de voorbereiding was niets mis, maar zoals je ziet kan het altijd fout gaan. En de organisatie is dan verantwoordelijk.’

‘De ASVL laat keer op keer zien geen grip te hebben op de situatie,’ zegt HvA-woordvoerder Helbing. ‘Dat moet veranderen. Anders blijven hun evenementen onzeker. En dat kan de HvA niet tolereren. De ASVL moet een plan maken waarin ze laten zien een bepaalde verantwoordelijkheid aan te kunnen. De bal ligt nu bij hen.’

‘Wij gaan het CvB overtuigen van de functie van De Lax. We weten alleen nog niet helemaal hoe,’ zegt Bosscha. ‘Dit was waarschijnlijk de laatste Koud Pils Dag ooit. Jammer, maar we hebben geen zin om te gaan promoten met een giftige naam. NKPD zou nu waarschijnlijk alleen nog maar meer onruststokers aantrekken. We werken momenteel hard aan een plan dat laat zien dat we wél verantwoordelijk zijn. Als alles meezit hopen we eind januari de deuren van De Lax weer open te kunnen gooien.’ yyy

FoliaMagazine

13

opinie

Leren doe je alleen In plaats van steeds in groepjes te moeten werken zouden studenten op de HvA vaker individueel onderzoek moeten doen, betoogt Stefan Molenaars. illustratie Marc Kolle

2

013 lijkt voor de HvA-opleidingen van Domein Economie & Management (DEM) een jaar van erop of eronder te worden. Dat voel je aan de druk die van alle kanten wordt opgevoerd om het onderwijsrendement en de studenttevredenheid omhoog te krijgen.

Eén dossier dat in dat verband voor een zeurende hoofdpijn zorgt is dat van het niveau van de hbo-bachelorscriptie. Het scriptietraject is nu nog vaak een helletocht voor begeleider en student. De student, denkend de voorgaande jaren enigszins te zijn klaargestoomd voor de laatste, grote proeve van bekwaamheid die scriptie heet, voelt zich ineens ronduit onbekwaam, onzeker en gedesoriënteerd. De docent, die zich eigenlijk zou moeten beperken tot begeleiden en coachen, moet tegen zijn zin in een op een college geven om dingen uit te leggen die de student al lang moet beheersen. Laat staan dat hij met de uren die hij krijgt toebedeeld in staat is de begeleiding te geven die nodig blijkt.

Critici van zowel binnen als buiten het hbo vinden dat hogescholen te veel ‘universiteitje’ willen spelen met hun nadruk op de eindscriptie. Maar goed, als onderzoek dan werkelijk zó belangrijk schijnt, waarom bereiden we studenten dan niet veel beter voor op de eindscriptie? Want let wel,

14

FoliaMagazine

het is voor hbo’ers toch al geen tweede natuur om op systematische wijze tot verantwoorde onderzoeksresultaten en aanbevelingen te komen.

Het liefst spuien ze losjes aanbevelingen uit de losse pols, die best heel bruikbaar kunnen zijn.

Dijkgraaf

Nieuwe wereld Maar écht onderzoek doen moet je leren.

Vooral door het veel, heel veel, te doen.

En dat gebeurt nu dus onvoldoende. Want studenten doen dan wel vaak prachtig opgezette en zinnige projecten op het gebied van bijvoorbeeld ondernemerschap, exportmanagement of strategieontwikkeling, waarin altijd omvangrijke onderzoekscomponenten zitten, maar worden gedwongen dit in groepjes te doen van vier tot zes studenten.

Ook als het gaat om opdrachten die je in het echt helemaal never nooit in groepsverband zou doen! En hoewel onze economie- & managementopleidingen tot het uiterste lijken te willen gaan in het studenten naar de zin te maken (want: studenttevredenheid!), haalt men collectief de schouders op in het negeren van de afkeer onder studenten van groepsprojecten. Want je zou de gezichten eens moeten zien als studenten horen dat ze weer aan zo’n groepsproject vastzitten.

‘Gadverdamme, nee hè, niet weer,’ vertelt hun blik. Gezeik, gehannes met studenten die niks kunnen of willen, kortom, je leert je tijdens groepswerk vooral te ergeren aan medestudenten.

En om het nog sterker te zeggen: de meeste studenten kunnen van zichzelf al prima samenwerken in groepjes. Dat hoef je ze nou juist niet meer te leren. En als ze het niet kunnen, dan leren ze dat wel tijdens hun stage. En anders daarna wel, in het bedrijfsleven. Weer anderen leren het nooit.

Maar in plaats van studenten te leren werken aan de competentie ‘samenwerken’, zou ik het kostbare belastinggeld uit een steeds legere schatkist het liefst besteed zien worden aan zaken die de essentie wel raken. En beperkt tot onderzoek is dat:

leer studenten meermalen individueel te ervaren wat het formuleren van een goede probleemstelling behelst. Leer ze meermalen individueel te ervaren hoe lastig het kiezen van een passende onderzoeksmethodologie is. Hoe je data analyseert.

Dat helder schrijven over je resultaten het gevolg moet zijn van helder denken. En natuurlijk, laat ze daarbij gerust onderling overleggen met elkaar... als we groepswerk daartoe beperken vind ik het best.

Onze bloedeigen minister Jet Bussemaker zei het onlangs zelf: je bewijst de student geen dienst door de lat laag te leggen. Laat dat nou juist zijn waar groepsprojecten te vaak op uitdraaien. Ik beweer hier niet dat groepsprojecten helemaal nergens goed voor zijn. Maar studenten steken er overall te weinig van op.

Aangezien het groepsproject het onderwijs niet aantoonbaar heeft versterkt, zal afschaffing of op zijn minst aanzienlijke terugdringing ervan, natuurlijk niet voldoende zijn om verder onheil af te wenden. Maar het zal wel een belangrijke stap zijn om het onderwijs uit handen te nemen van hen die dachten te kunnen besparen op docenturen met groepsprojecten en het terug te geven aan studenten die weer een eerlijke kans krijgen zo veel mogelijk te leren. yyy Stefan Molenaars is docent marketing en afstudeerbegeleider bij DEM.

Over de vraag wat hij van immigratie vindt, hoeft de Amerikaanse taxichauffeur niet lang na te denken. ‘Just terrific!’ schreeuwt hij direct uit. Een gevoel dat hier breed wordt gedeeld, van bankier tot straatverkoper.

Amerika is een land van immigranten. Dat is in ieder geval het cliché. Maar het is verfrissend dat abstracte idee ook iedere dag in de praktijk uitgevoerd te zien worden, zeker als je uit een land als Nederland komt waar dit onderwerp nog steeds allerlei politieke gevoeligheden oproept en waar een kosmopolitisch levensgevoel hoogstens is voorbehouden aan de welgeïnformeerde klasse.

Niets van dat hier. Voor de meeste inwoners is immigratie een groot goed. Zonder dat waren ze hier eenvoudigweg niet geweest. Het is de motor van de samenleving.

Geen egale melting pot maar een rijke bouillabaisse met herkenbare hapklare stukken. Als ik naar de namenlijst van de klassen van mijn kinderen kijk, is het een wonder als er een John Smith of Mary Johnson tussen staat. Vele namen zijn Russisch, Indiaas of Chinees. Je mag blij zijn als je een ‘echte’ Amerikaan ontmoet – en hij of zij blijkt dan vaak weer uit Canada te komen. Ook in de wetenschap. Van de 27 hoogleraren aan mijn instituut zijn er maar vijf in de Verenigde Staten geboren.

Maar weinig kinderen groeien niet tweetalig op.

Die verschillende culturen blijven rustig doorgroeien ook al zijn ze overgeplant. ’s Zaterdags zijn er de aanvullende klasjes Hebreeuws, Farsi of Duits om het thuisgevoel te versterken.

Dat verklaart wellicht de oppervlakkige Amerikaanse cultuur. Het is geen grondverf, maar eerder een glanzend laagje vernis dat je gemakkelijk door de samenleving heen doet gaan.

Diep van binnen blijft de oude wereld zitten. Zo ook in mijn taxi. De chauffeur zet zijn bandje met Indiase muziek maar eens extra hard. yyy Robbert Dijkgraaf

FoliaMagazine

15

(advertenties)

PAS DENTETIN EG STUCH MELKW S NAAR NDERDAGNA T GRA

38u p/w: Traineeship Management Controller

ELKE DO

StudiJob biedt jou de unieke kans om binnen drie interessante organisaties aan de slag te gaan als

Trainee Management Controller Alles over deze vacature op www.studijob.nl of bel naar StudiJob op 020 - 535 34 60 en vraag naar Joep of Nan.

debat in de aMSteRdaMSe aCadeMISCHe CLUb dONdeRdaG 24 JaN. 17.00 uur

Het eLektRONISCH PatIëNteN dOSSIeR: gevaar of noodzaak? aaNMeLdeN vIa aaC.Uva.NL

03-09-2012 11:11:37

• Oudezijds Achterburgwal 235 1012 DL Amsterdam 020 - 52 515 70 aac.uva.nl

folia-studijob 120831.indd 1

BASS MUSIC, DUBSTE

P & HIPHOP

halen bij de kassa van de t/m 15 maart GRATIS af te Melkweg studentenpas art. Met de pas kun je het eka leg je studenten- of col Melkweg op vertoon van voor slechts € 5 naar en naar CABLE op donderdag hele collegejaar gratis CE op zaterdag!

ENCORE en CTRL+ALT+DAN MELKWEG AMSTERDAM

234A – LIJNBAANSGRACHTWEG.NL WWW.MELK

Benmiloud

Nostal-G Vroeger, toen Marokkanen met bloemen aan de grens verwelkomd werden en Madonna haar gezichtsspieren nog kon bewegen, waren twintigers mensen die in de bloei van hun leven stonden.

Schijnt. Als we de verhalen moeten geloven hebben we wat gemist, ondanks alle katers, financiële problemen en gebroken harten die horen bij het ‘in de bloei van je leven staan’. Die ooms en tantes hebben het ons tot vermoeiens toe wijsgemaakt, wanneer we ons vroeger verveelden: ‘Wacht maar tot je studeert, dat is de beste tijd van je leven.’

Nou. Hier zijn we dan. Valt dat even tegen! De beste tijd, dat was toen de Spice Girls nog bij elkaar waren en het enige dood en verderf in de westerse wereld extreem hoge sterftecijfers onder de Tamagotchipopulatie waren. De beste tijd, dat was toen MTV nog videoclips uitzond en seksuele voorlichting gegeven werd door Break Out! De beste tijd, dat was toen tekenfilms gewoon getekend waren en de figuurtjes symphatieke dansjes deden met kokosnoten op een of andere zeebodem. De beste tijd, dat was toen een ‘tattooketting’ een plastic chokertje was. En Telekids het hoogtepunt van de week.

Trendwatchers hebben het ook over nostalgische twintigers. We schijnen de eerste generatie te zijn die niet echt geniet van onze adolescentie, en weemoedig verlangt naar onze kindertijd… terwijl we nog niets eens volwassen zijn. Dat is de schuld van het internet: in plaats van een leven te leiden, kunnen we de hele dag tekenfilmpjes kijken van vroeger, en Flippo-verzamelingen delen op Facebook. Maar als we straks oud zijn, hebben we niks meer om op terug te blikken, want tijdens de bloei van onze levens waren we al alleen maar aan het terugblikken. Behoorlijk deprimerend.

Vroeger konden mensen genieten van het nu, zonder zo nostalgisch te doen. Ja, vroeger was alles beter…yyy Hadjar Benmiloud

opinie

UvA stelt verkeerde prioriteiten Met het eredoctoraat voor Ratan Tata brengt de UvA haar onafhankelijkheid in het geding, vinden Ewout van den Berg en Renate Klinkenberg.

D

e UvA kende dinsdag 8 januari een eredoctoraat toe aan de Indiase multimiljardair Ratan Tata. Dat hij deze prijs ontvangt is niet alleen tekenend voor de neoliberale bril waarmee de UvA kijkt naar de wereld, maar ook voor hoe zij kijkt naar haar eigen opereren.

Het eredoctoraat werd uitgereikt omdat Ratan Tata’s megaconglomeraat ‘economische groei liet samengaan met een uitgebreid corporate social responsibility-programma’. Maar met liefdadigheid kan Tata de verstrekkende gevolgen van die groei niet compenseren. Honderdduizenden mensen worden in India van het platteland verdreven, richting de almaar uitdijende steden, om plaats te maken voor de zoveelste mijn, dam of fabriek. De gigantische rijkdom voor een paar families zoals die van Tata en de armoede voor zo’n groot gedeelte van de Indiase bevolking zijn twee kanten van hetzelfde neoliberale groeimodel.

De UvA probeert met het eredoctoraat fondsen uit het bedrijfsleven aan te trekken. De onafhankelijkheid van de universiteit staat hiermee op het spel. De universiteit zelf lijkt ook steeds vaker op een fabriek: op werknemers wordt bezuinigd, terwijl studeren lopendebandwerk dreigt te worden.

De werkdruk voor medewerkers in het hoger onderwijs is de afgelopen tien jaar sterk toegenomen. Terwijl het aantal studenten de

afgelopen tien jaar met ongeveer 50 procent toenam, bleef het aantal medewerkers nagenoeg hetzelfde. Steeds meer medewerkers hebben bovendien tijdelijke contracten.

Ook studenten zijn steeds vaker overwerkt. Het artikel ‘dubbel stress door 8-8-4’ op de site van Folia, laat een belangrijke reden hiervoor zien: dezelfde stof wordt in de helft van de tijd die ervoor stond gegeven. Onderwijs wordt steeds intensiever, terwijl studenten ook moeten zien rond te komen in Amsterdam en niet willen eindigen met een gigantische studieschuld.

Studeren wordt hierdoor steeds meer een hordeloop met oogkleppen op en steeds minder een periode in je leven waarin je jezelf breed probeert te ontwikkelen en hierbij kritisch kijkt naar de manier waarop de wereld om je heen en de plek waar je studeert, is ingericht. Studenten en docenten hebben hetzelfde belang in goed, toegankelijk en onafhankelijk onderwijs.

Om het neoliberale tij te keren, hebben we geen universiteit nodig die miljardairs en het bedrijfsleven smeekt om donaties, maar een universiteit die zich consequent verzet tegen bezuinigingen op het hoger onderwijs. yyy Ewout van den Berg studeert internationale betrekkingen, Renate Klinkenberg studeert geschiedenis. Beiden zijn lid van de Internationale Socialisten.

FoliaMagazine

17

1

4 18

FoliaMagazine

2

5

objectief WijzE koppEn De UvA werd als Athenaeum Illustre gesticht op 8 januari 1632 en vierde afgelopen week dus haar 381e verjaardag. De zogenoemde dies natalis behoort tot de jaarlijks terugkerende academische plechtigheden waar tout wetenschappelijk Amsterdam aanwezig is. In de loop van bijna vierhonderd jaar heeft de UvA vele honderden hoogleraren gehad die in 520 geschilderde of gebeeldhouwde portretten vereeuwigd zijn. Een kleine selectie uit de portrettencollectie van de UvA. 1 Nederlands beroemdste wiskundige luitzen Egbertus Jan Brouwer (1891-1966), grondlegger van de intuïtionistische wiskunde en van de moderne topologie. Gebeeldhouwd door Jobs Wertheim (1966).

2 Bioloog en zoöloog carel philip Sluiter (18541933), hoogleraar in de vergelijkende anatomie en

3

zoölogie, specialist in de bouw der kieuwen. Hield in 1908 de diesrede ter gelegenheid van de 276e verjaardag van de UvA. Geschilderd door Frans Oerder (1924).

3 Rechtsgeleerde Jacob pieter Moltzer (18501907), naast hoogleraar en advocaat lid van de Raad van State. Gehuwd met de zus van de liberale voorman Kappeyne van de Coppello.

Geschilderd door Jan Veth (1896) 4 Medicus lodewijk Bolk (1866-1930), onderzoeker van skeletten, schedels en geprepareerde apen. Beroemd vanwege zijn foetalisatietheorie, samengevat in de stelling ‘De mens is een geslachtsrijp geworden apenfoetus’. Geschilderd door Lizzy Ansingh (1921).

5 Bioloog en botanicus Hugo de Vries (18481935), een van de eerste genetici. Hield bij zijn benoeming een oratie over ‘de ademhaling der planten’. Wereldberoemd geworden door de herontdekking van de wetten van Mendel en grondlegger van de mutatietheorie. Gebeeldhouwd door Wassily Watagin (1929) 6 Medicus otto lanz (1865-1935), chirurg en fanatiek verzamelaar van vroeg-Italiaanse kunst.

Hij was de initiatiefnemer van het Zuiderbad. Jan Toorop schilderde in 1927 een portret van Lanz’ ‘doorgroefde bergengidsengelaat’. yyy tekst Dirk Wolthekker / portretten Bijzondere Collecties UvA

6

FoliaMagazine

19

t e h n c i r u e it de i B voren tor

De wetenschap komt naar je toe tegenwoordig. Maar waar natuurwetenschappers

het DWDD-publiek ademloos achterlaten hebben geesteswetenschappers moeite hun bestaansrecht te verdedigen. Platform Hooft wil daar verandering in brengen. Met een cursus opiniestukken schrijven bijvoorbeeld. tekst Marieke Buijs / illustratie Pascal Tieman

‘V

ergeet je vakgenoten, denk aan tante Mien in Assen. Alleen die doet ertoe.’ Opinie-expert Jaffe Vink spreekt een zaal vol jonge onderzoekers fel toe. ‘Academisch lig je eruit, maar ondertussen zijn je collega’s allemaal ó zo jaloers dat jij met een opiniestuk in de Volkskrant of de NRC staat.’

‘Als geesteswetenschapper moet je je op feestjes vaak verdedigen, uitleggen dat je wél nuttig bent,’ zegt Marrigje Rikken, bestuurslid bij platform Hooft. Volgens dat pas opgerichte platform moeten alfa’s zich die scepsis aantrekken en meer naar buiten treden om hun maatschappelijk nut te tonen. Bijvoorbeeld door het publieke debat te verrijken met inzichten uit eigen onderzoek. Maar hoe doe je dat? Hoe eenvoudig moet je het maken om ervoor te zorgen dat tante Mien het begrijpt? Om antwoord te geven op die vragen organiseerde Platform Hooft een workshop opinieschrijven voor promovendi uit de geesteswetenschappen. urGEntIE & BEtrokkEnHEID De cursisten, zo’n dertig, veelal vrouwelijke promovendi uit het hele land, luisteren aandachtig naar de opiniedeskundigen die op de redactie van de Volkskrant uitleg geven over hun vak: opinieredacteuren Derk Walters en Anouk van Kampen van NRC, Chris Rutenfrans van de Volkskrant en Jaffe Vink, oprichter van Trouwbijlage Letter & Geest en weekblad Opinio. De

20

FoliaMagazine

deelnemers hebben ter voorbereiding op deze dag ieder een opiniestuk geschreven en ingeleverd en de cursusleiders geven vast een schot voor de boeg wat betreft het resultaat. Rutenfrans steekt de cursisten een hart onder de riem.

‘Wij krijgen iedere dag zo’n vijfentwintig opiniestukken binnen. Vergeleken bij het gemiddelde niveau daarvan was het een verademing om jullie artikelen te lezen.’

Maar dat wil niet zeggen dat de cursus niet nodig is, want de experts zijn het erover eens dat er nog

‘Ik proef geen woede in de stukken’ het een en ander te verbeteren valt. Rutenfrans: ‘Ik mis vooral urgentie en betrokkenheid. Ik proef geen woede in de stukken. Terwijl die woede er juist voor zorgt dat een opiniestuk indruk maakt.’

Vink is niet zo te spreken over de artikelen van zijn groep. ‘Ik vond veel stukken slecht, dus maak je borst maar nat als je bij mij zit. Ik werd onder meer getroffen door het ontstellend gebrek aan voorbeelden in de stukken. Terwijl tante Mien juist voorbeelden wil lezen. Waar gaat het precies over? Niet alleen vage theorieën.’ Een cursist werpt tegen: ‘Maar we hadden maximaal zeshonderd woorden.’ Vink: ‘Nou, bezuinig dan op theoretisch gewauwel en citaten van geleerden. Niet op de voorbeelden, de kleur in je verhaal.’

Dat belooft niet veel goeds. Gespannen lopen de

negen cursisten die bij Vink zijn ingedeeld achter hem aan naar een vergaderzaaltje. Daar nemen ze enigszins ongemakkelijk plaats aan één hoek van een grote vergaderopstelling. Naambordjes worden geschreven en dan is het tijd voor het serieuze werk. Een voor een passeren de stukken van de deelnemers de revue. De kritiek van Vink is niet mals. Een artikel waarin de schrijfster waarschuwt voor perverse financiële prikkels in het hoger onderwijs, wordt door Vink afgedaan als klaagzang. ‘Je moet zakelijk zijn. We moeten nu eenmaal presteren, dat is de realiteit. Ook op de universiteit.’ De schrijfster knikt beduusd nu haar punt ongeldig wordt verklaard en pent driftig mee met de kritiek van Vink. Een andere deelnemer dient Vink van repliek. ‘Of het stuk goed is hangt toch niet af van of u het er inhoudelijk mee eens bent? Het gaat toch niet om de mening van u als redacteur?’ ‘Natuurlijk niet,’ zegt Vink. ‘Het gaat erom of het stuk interessant is. Heilige verontwaardiging en goede bedoelingen zijn zelden interessant. Je punt is sterker als je dicht bij de harde realiteit blijft.’ tE VEEl JarGon Vink vertelt vooral vaak hoe het níét moet: ‘“Niet-taalkundigen,” dat mag niet! Dat is echt een foeilelijk woord!’ Of spottend: ‘“De waarde van een mensenleven is niet in geld uit te drukken.” Dat is ethisch slijm.’ Waarom de gekozen formulering niet deugt, en hoe het wel zou moeten, blijft onduidelijk.

oren

Af en toe stellen de cursisten wedervragen en ontstaat discussie. Ammeke Kateman (27), promovenda religiestudies aan de UvA, stelt in haar opiniestuk dat er niet één ‘islam’ in Egypte is, maar dat binnen die godsdienst meerdere richtingen bestaan. Vink vindt dat ze tante Mien met te veel jargon lastigvalt. ‘Geen “islamisten”, en zeker niet in de eerste zin. In godsnaam!’

Kateman verweert zich en werpt tegen: ‘Je moet tante Mien ook niet onderschatten. Het moet toch mogelijk zijn om haar uit te leggen dat er meerdere stromingen bestaan binnen de islam.’

Daarmee kan ze op bijval rekenen van haar medecursisten en ook Vink legt zich erbij neer.

Wanneer alle stukken van commentaar zijn voorzien probeert Vink de promovendi toch nog een beetje op te beuren. ‘Jullie moeten de moed niet verliezen, hoor. Met een paar trucjes word je zo twee, drie, misschien wel tien keer beter. Volhouden hoor.’

Na afloop is Kateman wel te spreken over de workshop. ‘Toen Vink aankondigde dat we onze borst nat moesten maken, verwachtte ik dat we totaal afgebrand zouden worden. Maar dat viel reuze mee. Hij was wel kritisch, maar had duidelijk het beste met ons voor. Hij deed zijn best ons iets bij te brengen. Ik heb me opgegeven omdat ik vind dat je als onderzoeker je inzichten moet delen met de buitenwereld, bijvoorbeeld in een opiniestuk. Maar ik vind het lastig om echt stelling te nemen in zo’n stuk. Ik ben meer van het beschouwen. Juist daarom was dit een goede oefening.’ En dat blijkt. Na de workshop kwamen de opiniestukken van twee cursisten in de krant: één in NRC Handelsblad en een ander in nrc.next. yyy

FoliaMagazine

21

(advertenties)

Folia maakt kennis...

...met

slechts betaal t de m €10 e an de as v sprintp ouwburg h c s s stad l ssba.n

Theo van Os

schrijver, dichter en geneticus

nora

Woensdag 16 januari tussen 16.00 en 17.00 uur in de OBA (Oosterdokskade 143) Live te beluisteren op AmsterdamFM (106.8 in de ether en 103.3 op de kabel)

Vanaf 17 januari terug te luisteren op

www.foliaweb.nl

23 januari • Frank van Vree (decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen UvA)

Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam Amsterdam FM.nl de stem van de hoofdstad

toneelgroepamsterdam

van henrik ibsen regie thibaud delpeut

22 t/m 26 jan | stadsschouwburg amsterdam | tga.nl

lokaal WV 15 wormerveerstraat 15 Amsterdam

presenteert

foto’s annemarie van zelst tekeningen martien bos

Genomineerd voor een Emmy, bekroond met een BAFTA Award en miljoenen fans over de hele wereld.

foto’s sander marres

De complete serie van de ijzersterke Deense TV-serie, 40 uur bloedstollende televisie in één box. tHE kIllInG DE coMplEtE SErIE, SEIzoEn 1 - 2 - 3 Ga naar Foliaweb.nl, los de prijsvraag op en win deze schitterende box!

opening: zaterdag 19 januari, 16:00-18:00 expositie van 19 januari t/m 3 februari

de expositie kan bezocht worden op zaterdag and zondag, 26 en 27 januari en 2 en 3 februari tussen 14:00 and 17:00

of op afspraak met josilda da conceicao +31 (06)44184409

galerie lokaal WV 15, wormerveerstraat 15, amsterdam, www.lokaalwv15.com

illustratie Denise van Leeuwen

drift

Nooit meer hetzelfde

A

lexis (26), student psychologie aan de UvA: ‘Alles was altijd hetzelfde.

Het kleine Franse dorp waar ik woonde met dezelfde mensen, dezelfde muziek, dezelfde cafés. Ik zat in een tunnel waar ik niet uitkwam. Morgen weer een dag, ja. Maar als die niet zou komen, was het voor mij ook prima. In liefde geloofde ik niet.

Een gezonde verhouding tussen een man en een vrouw leek me onmogelijk. Ik zag het overal, ook bij mijn ouders: de vrouw is de ondergeschikte. Mijn moeder wast, kookt, strijkt als een slaaf. Omdat het zo hoort.

Hij was muzikant, speelde op het dorpsfeest.

Eén blik was genoeg om te weten dat hij anders was dan iedereen die ik kende. Hij was een frisse wind, één en al positiviteit. Hij vroeg me een sigaret, de enige woorden die we wisselden.

Een paar dagen later kreeg ik een groepsuitnodiging op Facebook van hem voor een of andere muziekcursus. Ik snapte niet hoe hij mij had gevonden, maar het was niet aan mij persoonlijk gericht. Ik reageerde niet.

Een jaar ging voorbij. Alles bleef verschrikkelijk

hetzelfde. Het was mijn grootste droom ooit in een circus te werken, maar ik had geen idee hoe ik dat voor elkaar moest krijgen. Ineens dacht ik aan hem: hij is muzikant, komt overal, misschien kon hij me adviseren. Ik stuurde hem een Facebookbericht.

Hij vond het helemaal niet raar. De volgende dag belde hij. Hij was op dat moment niet meer

‘Ik wilde niet meer in Frankrijk zijn’ in Frankrijk maar in Amsterdam, waar hij bleek te wonen. Sindsdien spraken we elkaar dagelijks, úren. Alsof ik hem altijd al kende.

Toen hij na een paar maanden weer voor concerten naar Zuid-Frankrijk kwam, spraken we af. Hij had een heel gek hoedje op. Stokstijf, als een standbeeld stond hij op mij te wachten. Hij zag er krachtig uit, vastberaden. Het was meteen vanzelfsprekend: we waren samen. Eindelijk.

Twee maanden lang, want dat was de duur van zijn tournee in Frankrijk. Ik wilde niet dat mijn geluk zou afhangen van een ander, dus ik zag het

niet als groot probleem dat hij terugging naar Amsterdam. Zo is het leven, dacht ik.

Maar het was dramatisch. Ik kon de pijn niet verdragen. Ik wilde niet meer in Frankrijk zijn, niet meer dat dorp, die opleiding, die mensen.

Marco had me al zo veranderd dat terugkeren naar mijn oude leventje een stap terug leek.

Ik dacht lang na, een jaar. Soms zag ik hem vier maanden niet – wanneer ik hem zag, was het altijd te kort. Dit kon zo niet. Ik vertrok.

Mijn vader weet niet dat ik hier nu woon om Marco. Hij weet niet eens dat Marco bestaat. Mijn moeder wel, ze is als een vriendin – die vertellen niets door. Mijn vader is het type dat je mee naar huis sleurt wanneer hij je in het dorp op een bankje op schoot bij een jongen ziet zitten. Een kruisverhoor en een maand huisarrest tot gevolg.

Marco is een vagebond, een muzikant. “Wat is jullie toekomst?” zou mijn vader vragen, en ik zou het antwoord niet weten.’ yyy Catrien Spijkerman Om privacyredenen zijn de namen gefingeerd. Wil je ook meedoen aan deze rubriek, mail dan een korte motivatie naar redactie@folia.nl.

FoliaMagazine

23

Docent in hart en nieren Na zes jaar op de longlist schopte chemicus Jan van Maarseveen het dit jaar eindelijk tot de shortlist van de Docent van het Jaarverkiezing. En dat niet alleen, hij won zelfs. ‘Verkozen worden door je eigen studenten, wat is er nou mooier dan dat?’ tekst Marith Iedema / foto’s Ineke Schipstra

M

et een grijns van oor tot oor wandelt chemicus Jan van Maarseveen op woensdag 9 januari door het UvA-gebouw op het Science Park. De vorige dag kreeg hij tijdens de diesviering te horen dat hij is gekozen tot Docent van het Jaar. ‘Ik kan het zelf nog niet helemaal geloven. Trouwen en kinderen krijgen – dat is natuurlijk geweldig. Maar dit heeft nog meer impact,’ laat de 49-jarige Van Maarseveen uitgelaten weten.

Het lijkt alsof iedereen op de hoogte is van Jan van Maarseveens overwinning. Om de paar meter wordt hij gefeliciteerd met zijn net behaalde titel, zowel door collega’s als studenten. ‘Geen idee wie dat was,’ zegt de in Enschede geboren Van Maarseveen na een aantal complimenten in ontvangst te hebben genomen van een jonge vrouw. ‘Maar fantastisch natuurlijk, al die aandacht, net alsof ik bezig ben met een ereronde.’

Hij vervolgt zijn weg door het hypermoderne Science Parkgebouw, waarin alles even mooi glimt, naar een meeting met het Instituut voor Interdisciplinaire Studies (IIS). Tijdens de vergadering zal hem het een en ander worden uitgelegd over een deel van zijn prijs. Als Docent van het Jaar is eer namelijk niet het enige wat je wint. Van Maarsenveen mag daarnaast een eigen honoursmodule oprichten, een speciaal vak dat studenten naast hun gewone studie volgen, en hij krijgt 1500 euro. zEVEnDE noMInatIE Van Maarseveen werkt sinds 1999 bij de UvA en

24

FoliaMagazine

stond al zes keer eerder op de longlist, een lijst met de twintig beste UvA-docenten, naar voren geschoven door de studievereniging van hun opleiding. Maar hij schopte het nooit eerder tot de shortlist. Tot nu toe dan. ‘Toen ik de mail kreeg met de mededeling dat ik op de shortlist van vijf genomineerden stond was ik echt even in shock,’ zegt hij. ‘Dit gaat mijn leven veranderen dacht ik. En dat heeft het gedaan. Het hele verkiezingsproces kostte enorm veel energie. Ik ben er natuurlijk vol voor gegaan, zo ijdel ben ik wel. De dag van de prijsuitreiking zei mijn vrouw tegen me: “Goh Jan, wat zie je ontzettend

‘Fantastisch natuurlijk, al die aandacht’ wit.” Dat kwam puur door de zenuwen. Docent van het Jaar worden is altijd een droom van mij geweest. Ik bedoel, verkozen worden door je eigen studenten, wat is er nou mooier dan dat?

Dat is voor mij het belangrijkst. De rest van de prijzen zijn erg leuk, maar bijzaak.’

Van Maarseveen wordt met een oorverdovend applaus verwelkomd op de vergadering. Met een trotse blik en opgeheven kin laat hij alle lof over zich heen komen. ‘Eigenlijk ben ik heel verlegen hoor,’ zegt hij zachtjes. Collega’s staan te dringen om hem te kunnen feliciteren en speciaal voor de gelegenheid is er taart met slagroom. ‘Je hoeft tijdens de organisatie van de honoursmodule alleen te doen wat je leuk vindt,’ zegt collega Bert de Reuver die in het managementteam van de IIS zit en zelf de honoursmodule Labyrint

geeft. ‘Je mag alles van A tot Z zelf vormgeven. Je eigen excursies bedenken, gastsprekers uitnodigen, je kan het zo gek niet bedenken. En je krijgt een assistent, die kan je zelf uitkiezen.

Dan hoef je helemaal geen papierwerk te doen.’

De van nature enthousiaste Van Maarseveen barst nu bijna uit elkaar van blijdschap. ‘Dat is geweldig, want ik haat papierellende,’ sluit hij de bijeenkomst stralend af.

Voor de zoveelste keer die dag wordt de kersverse Docent van het Jaar tot stoppen gemaand door een enthousiaste voorbijganger. ‘Jan staat altijd voor iedereen klaar, niets is hem te veel,’ zegt onderwijsdirecteur Jeroen Goedkoop van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde & Informatica (FNWI). ‘Daarnaast geeft hij ontzettend passievol les en is hij altijd even vrolijk. Het is geweldig dat hij nu de erkenning krijgt die hij verdient,’ zegt Goedkoop. Van Maarseveen lacht breeduit en met zijn Twentse accent vervolgt hij: ‘Nou, nou. Dat is nogal wat.

Maar ja, als de baas het zegt.’ tHuIS In HEt laB Behalve docent bij een aantal (bio)chemische vakken is Van Maarseveen natuurlijk ook onderzoeker. ‘De combinatie van onderzoek en onderwijs maakt mij een enorm gelukkig man,’ zegt hij, terwijl hij met zijn pasje de deur van het scheikundelaboratorium opent. Zelf studeerde hij scheikunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Overal in het lab staan gekleurde vloeistoffen te pruttelen boven kleine vuurtjes, slangetjes vervoeren stof A naar potje B en formules en moduli vliegen je om de oren.

FoliaMagazine

25

Medea Kosian

Het is een lab zoals we dat allemaal kennen uit films. ‘Ik ben een hardcore scheikundige en hier hoor ik thuis,’ zegt Van Maarseveen. Luuk Steemers knikt bevestigend. Hij is net klaar met zijn studie scheikunde en is momenteel bezig met zijn promotieonderzoek. ‘Ik ken Jan al zes jaar. Hij leeft voor het vak en weet iedereen te motiveren met zijn tomeloze hartstocht. Ik heb meer inspirerende docenten, maar hij staat op één. Ook heeft hij een knuffelfactor. Misschien heeft dat meegeholpen om de jury te overtuigen.

Je gunt hem de overwinning en dan nog dat Twents accent, onweerstaanbaar,’ zegt Steemers met een knipoog.

‘Van Maarseveen doet mee aan bijna alle onderwijsactiviteiten binnen onze faculteit,’ zegt

26

FoliaMagazine

scheikundestudent Medea Kosian. ‘Dat is deels reden waarom ik hem heb genomineerd. Hij is overal bij betrokken en toont veel inzet. Daarnaast is hij grappig. Dat is echt een verademing

‘Hij leeft voor het vak’ af en toe: iemand die het niet zo serieus neemt.

Niet dat het lol trappen is tijdens zijn colleges, het blijft natuurlijk ingewikkelde stof, maar hij weet zijn lessen leuk te maken en te vullen met interactiviteit. Dat is een kunst.’

‘Sommige dingen kun je niet leren,’ laat Van Maarseveen weten terwijl het schuim van een net gedane proef nog op zijn gezicht zit. ‘Ik ben

Luuk Steemers

docent in hart en nieren. Aan Epke Zonderland vraag je ook niet wat zijn geheim is. Het is gewoon een talent. Ik bekijk alles altijd van de positieve kant en een student zal in mijn ogen dan ook niet snel falen. Daarom voelen ze zich veilig bij mij.’

‘Veel van mijn ambities zijn momenteel bereikt. Maar gelukkig blijft er nog altijd wat te wensen over. Zo zou ik graag een bijdrage leveren aan het bedenken van nieuwe energievormen. Onze fossiele brandstoffen raken een keer op. Het lijkt me fantastisch om dat voor de wereld te doen of in ieder geval goede mensen op te leiden die later dit probleemstuk kunnen oplossen. Nog meer dan genoeg te dromen dus, gelukkig.’ yyy

foto Danny Schwarz

op de tong

Restaurant Baut Wibautstraat 125 (Oost)

D

e Wibautstraat is tegenwoordig hot. Niet per se omdat de Amstelcampus er verrees, maar vooral omdat in de oude gebouwen van Trouw en de Volkskrant tegenwoordig hippe clubs huizen. Waar vroeger Het Parool werd

uIt Na het eten nog geen zin om huiswaarts te gaan?

Een keer struikelen en je bent in club Trouw of Canvas. In nachtelijk Amsterdam is het voor de technoliefhebber bijna nergens beter toeven dan in Trouw, ook op zondag. Binnenkort mogen ze zelfs 24 uur per dag open.

In Canvas aan de overkant van de weg geven ze ook leuke feestjes en heb je een fantastisch uitzicht. Je kan bij beide trouwens ook lekker eten.

gemaakt, is nu restaurant Baut gevestigd. De grote, industrieel aandoende ruimte met open keuken zit op deze dinsdagavond helemaal vol.

Op de papieren wegwerpkleedjes op tafel staat ‘maximaal houdbaar tot 31 december 2014’. Dan sluit Baut weer de deuren.

SoFt-SHEll kraB De soft-shell Krab is niet het zachte broertje van de hard gepantserde variant. Het zijn precies dezelfde krabsoorten.

De soft-shell krab is soft omdat hij gevangen wordt op het moment dat hij van pantser wisselt. Je kan hem dan ook in zijn geheel opeten. Eenmaal op je bord terechtgekomen is de krab vaak lekker knapperig. Dit komt omdat de krab meestal gefrituurd wordt.

De bediening is vriendelijk maar niet altijd even alert. Het duurt lang voordat we de wijnkaart krijgen en nog langer voordat we uiteindelijk kunnen bestellen. We vergeven het de blonde serveerster direct als ze onze wijnglazen volschenkt met een goede Viognier.

Op de kaart geen voor- en hoofdgerechten maar iets wat er qua formaat tussenin zit. De gerechtjes kosten tussen de 8,50 en 15 euro. Je kan kiezen uit de Aziatische, Franse, Italiaanse of Nederlandse keuken. Wij weten eerst twee gerechtjes uit Azië: soft-shell krab met mango, paksoi, rode peper, krokante amandelen en koriander; en tartaar van makreel, zoetzure komkommer, sjalot, enoki en limoen. De rauwe makreel smelt op de tong, terwijl de krab juist een goede bite heeft.

Daarna volgen twee gerechtjes uit Italië. Lekker romige risotto, met knapperig gegrilde groene asperges en perfect gegaarde kabeljauw met krokante huid. De tagliarini met bospaddenstoelen, truffel en Parmezaan valt tegen. De slierten pasta zijn zo dun dat ze aan elkaar kleven en de parmezaan is te overheersend. Mijn tafelgenoot merkt op: ‘Dit maak ik thuis lekkerder.’ Na de koffie met goede bonbons en koekjes zijn we dat alweer vergeten. yyy Eva Rooijers Folia Magazine ontvangt graag je restaurantrecensie en vergoedt tot € 50,-. Maximaal 270 woorden, (suggesties voor de) kaders zijn welkom, maar niet verplicht. Mail je recensie naar redactie@folia.nl. Stuur de orginele bon naar Folia Magazine, t.a.v. Stephanie Gude, Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD, A'dam.

EnokI Ieder zichzelf respecterend restaurant heeft tegenwoordig gerechten op de kaart staan waarin ten minste één ingrediënt zit waar de gemiddelde restaurantbezoeker nog nooit van heeft gehoord.

Zo heten kleine augurkjes tegenwoordig om onduidelijke redenen ‘cornichons’. Deze keer deed de enoki ons de wenkbrauwen fronsen.

Even googelen en het blijkt het gecultiveerde broertje te zijn van het fluweelpootje, een paddenstoel. Aan de afbeelding te zien duidelijk behorend tot de familie der schimmels.

FoliaMagazine

27

Cultureel Studenten Centrum

promoties

CREA RoeterSeiland DInSDaG 22/01

VrijDaG 25/01

12.00 uur: Marije Wouters – Rechtsgeleerdheid

10.00 uur: Teaco Kuiper – Geneeskunde

Cannabis Control. Consequences for Consumption and Cultivation (Agnietenkapel)

14.00 uur: Erietta Liarou – Informatica

Adres: Nieuwe Achtergracht 170 Bereikbaar via de Sarphatistraat en de Plantage Muidergracht

Advancements in Colorectal Imaging. Towards More Efficient and Accurate Colonoscopies (Agnietenkapel)

MonetDB/DataCell: Leveraging the Column-store Database Technology for Efficient and Scalable Stream Processing (Agnietenkapel)

11.00 uur: Pim Scholte – Geneeskunde

WoEnSDaG 23/01

12.00 uur: Mariëlle Beerepoot – Geneeskunde

10.00 uur: Xin Qiao – Neuroscience

Anti-Epileptic Drugs Targeting Sodium Channels.

Subunit and Neuron-Type Specific Interactions (Agnietenkapel)

12.00 uur: Nynke Hofman – Geneeskunde

Evaluation of Outcomes of Cardiogenetic Testing in Inherited Arrhythmias (Agnietenkapel)

14.00 uur: Tjerk Jan Schuitmaker sociologie/politicologie

Persistent Problems in the Dutch Health Care System. Learning from Novel Practices for a Transition in Health Care with the UPP Framework (Agnietenkapel)

Enzymatic Cascade Reactions Involving Phosphorylated Intermediates. Immobilization and Process Optimization (Agnietenkapel)

oratie

CREA organiseert jaarlijks zo’n 450 cursussen van digitale media tot beeldend en van theater tot fotografie. Ben je een latent theatertalent, wil je meer weten over webdesign of begin je graag met zangles? Van Monteren tot Schilderen en van Tai Chi tot Hip Hop, er is altijd wel een CREA Cursus die bij je past.

De cursussen starten in de week van 4 februari. Schrijf je nu in!

Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/ nieuws-agenda.

(advertentie)

Aspects of the Syntax of the Haïtian/Aspects de la Syntaxe de l’Haïtien (Agnietenkapel)

Laboratory Investigation in Normal and Pathologic Coagulation (Agnietenkapel)

14.00 uur: Lara Babich – Scheikunde

De verborgen bouwstenen in de psychiatrie (Aula)

Imaging Settlement and Displacement: At Home in Ka-na-ta (Agnietenkapel)

14.00 uur: Kamran Bakhtiari – Geneeskunde

Women with Recurrent Urinary Tract Infections.

Antibiotic Resistance and Non-Antibiotic Prophylaxis (Agnietenkapel)

16.00 uur: Mw. prof. dr. Eske Derks, hoogleraar Genetics in Psychiatry

10.00 uur: Brenda Lafleur – Cultural Analysis

12.00 uur: Henry Glaude – Taalwetenschap

S febtrart 201u3ari

Mental Health in War-Affected Populations (Aula)

VrijDaG 25/01

DonDErDaG 24/01

Nieuwe CurSuSSEn

Opstel, scriptie of proefschrift in helder en degelijk Engels?

Native speaker helpt u hiermee (kosten n.o.t.k.). Contact via email, w.h.molloy@gmail.com

folia-molloy 130109.indd 1

(advertentie)

10-01-13 16:01

theater vr 18, za 19, 20.00u | zo 20, 14.00u

STA – De Rechtvaardigen / De idealisten

Studenten Toneelvereniging Amsterdam speelt twee voorstellingen op één avond, waarin mensen zich verhouden tot hun idealen. In De rechtvaardigen (regie: Maritza Rietdijk) bereidt een groep jonge, idealistische terroristen een aanslag voor. De vrijheid staat op het spel. In De Idealisten (regie: Sita van Sante) vraagt een groep mensen in de rij van McDonalds zich af of er nog idealen zijn om voor te strijden.

Maar zijn ze wel zo vrij als ze denken?.

CREA Theater | STA leden E 5,-, studenten E 10,-, overigen E 15,- | Reserveren: kaartverkoop@sta-toneel.nl

WWW.CREA.UVA.NL 28

FoliaMagazine

overigens De Erasmus Universiteit Rotterdam experimenteerde met een eis van zestig punten in het eerste jaar.

81 procent van de studenten haalde dat.

Gezien het studierendement in Rotterdam zouden ook de HvA en UvA zestig punten moeten eisen van eerstejaarsstudenten.

Jean tillie hoogleraar electorale politiek

ans kolk hoogleraar Sustainable Management

Marco Snoek lector leren & innoveren

Jean tillie ‘Oneens. We slaan door in het hameren op studierendement. Die discussie gaat alleen maar over geld. Dat zou niet de kern moeten zijn.

Je moet jezelf als opleiding afvragen wat voor afgestudeerden je de maatschappij wilt “leveren”. Wanneer je zo focust op studierendement is het antwoord op deze vraag: studenten die snel hebben gestudeerd. Dat is belachelijk. Ik ben net afdelingshoofd bij politicologie en mijn voornemen is de discussie terug te brengen naar kwaliteit van onderwijs en onderzoek.

Natuurlijk vind ik dat studenten hun best moeten doen en punten moeten halen. Maar voor zover ik het kan beoordelen doet de meerderheid dat al. Ik geef het saaiste college aan eerstejaarsstudenten: statistiek. En toch zit de collegezaal steevast vol met geïnteresseerde studenten. Bovendien vind ik de discussie te beperkt. Veel dingen maken je tot mens. Kennis is daar absoluut één van. Maar om die kennis toe te kunnen passen heb je ook zelfkennis en een brede blik nodig. Een kijkje buiten de collegebanken kan helpen dat te ontwikkelen.’

SVaaa

Marco Snoek ‘Eens, zo’n selectie kan opleidingen helpen de beste beroepsbevolking op te leiden. In mijn geval gaat dat om de leraren, maar hetzelfde geldt voor wetenschappers, artsen of journalisten. De proef in Rotterdam toont dat hoge verwachtingen studenten stimuleren het beste uit zichzelf te halen. Dat kan voor studenten zelf ook positief zijn.

Bijvoorbeeld als ze ontdekken dat het interessant is je ergens in te verdiepen. Voorwaarde is wel dat je niet alleen hoge eisen stelt, maar studenten ook uitdaagt. Bijvoorbeeld door boeiende gastsprekers uit verschillende disciplines uit te nodigen.

Verder moet je bewust kiezen waar je op selecteert. Alle pabostudenten worden getest op cognitieve vaardigheden in een reken- en taaltoets. Maar emotionele vaardigheden, waar een goede leraar ook over moet beschikken, blijven dan buiten beschouwing. Dat is een beperking.

Bovendien moet je ervoor waken groepen studenten af te schrikken zich überhaupt in te schrijven. Ze moeten in Rotterdam onderzoeken of de diversiteit van de studentenpopulatie niet afneemt.’

logos

ans kolk ‘Ik deel de zorgen over het rendement. Er zijn nu eenmaal beperkte middelen en je mag dan best van studenten vragen hun studie serieus te nemen en vaart te maken. Op het succes van de pilot in Rotterdam valt echter wel wat af te dingen. Studenten mochten onvoldoendes namelijk compenseren met andere vakken, als ze maar gemiddeld op een zes uitkwamen. Meer dan de helft had die compensatie nodig, en een kwart had voor twee of meer vakken onvoldoende. Ik vind het merkwaardig dat dat mag; die vakken zitten toch niet voor niets in het curriculum. Het rendement is dus niet per se hoger in Rotterdam; de normen zijn veranderd. Beter lijkt het me om de eisen voor het bindend studieadvies wat betreft behaalde vakken geleidelijk verder te verhogen. Om studenten te helpen hun stof bij te houden en vakken te halen, zijn kortere blokken, tussentijdse toetsen en betere programmering ingevoerd. Dan mag je ook resultaat verwachten.

Voor studenten is het immers ook belangrijk hun propedeuse in een jaar te halen gezien de beperkte studiefinancieringsduur.’ yyy Marieke Buijs

FoliaMagazine Venea

29

Tijd voor zorg?

Dankzij de toegenomen welvaart en de voortschrijdende medische wetenschap worden we steeds ouder, maar helaas niet steeds gezonder. We zijn vooral steeds langer ziek. Drie specialisten spreken over de rol van wetenschappelijk onderzoek voor de zorg van de toekomst. ‘Bedrijven willen dicteren welke kant het onderzoek op gaat.’ tekst Marieke Buijs en Eva Rooijers / foto Fred van Diem

‘A

30

ls ik voor een collegezaal met studenten sta, realiseer ik me dat dertig tot veertig procent dement is tegen de tijd dat ze tachtig zijn.

Op negentigjarige leeftijd ligt dat percentage nog hoger.’ Even is het stil als neurowetenschapper Elly Hol (46), die onderzoek doet naar de oorzaken van ouderdomsziekten als alzheimer en parkinson, deze cijfers noemt. ‘Dat is best heftig,’ zegt huisarts en medisch ethicus Dick Willems (58). ‘En hoe is dat op mijn leeftijd?’ vraagt oncoloog Dick Richel (65), die op het punt staat met pensioen te gaan, met een knipoog. Het gezelschap lacht.

een lezing. En de kosten stijgen navenant. De jaarlijkse zorgkosten voor vijfentachtigplussers zijn met een kleine dertigduizend euro zo’n tien keer hoger dan die voor volwassenen tussen de vijfentwintig en vierenveertig jaar, blijkt uit cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.

Op verzoek van Folia Magazine komen de hoogleraren bij elkaar om te praten over het wetenschappelijk onderzoek dat ten grondslag ligt

lanGEr zIEk Het zijn verontrustende cijfers voor vergrijzend Nederland. De toegenomen welvaart en explosief groeiende kennis en kunde in de medische wetenschap hebben ervoor gezorgd dat mensen steeds ouder worden. De levensverwachting van een baby die vandaag geboren wordt, is honderd jaar. En toch vertalen die verbeteringen in de medische zorg zich niet in een gezondere samenleving. Het aantal gezonde levensjaren blijft min of meer gelijk, het is de zieke levensduur die toeneemt, zo schetste Marcel Levi, decaan van de medische faculteit, onlangs in

aan die dure behandelingen. Naar welke ziektes moet onderzoek worden gedaan en naar welke niet? Wie moet dat onderzoek betalen? Kan het onderzoek efficiënter? En zouden mensen alleen nog behandelingen en medicijnen vergoed moeten krijgen waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat ze werken?

‘Doordat je ziektes als kanker beter kunt behandelen, worden mensen steeds ouder en krijgen ouderdomsziektes zoals alzheimer de kans om zich te ontwikkelen,’ zegt Elly Hol. En dat is geen prettig scenario. Een alzheimerziekbed kan vijftien tot twintig jaar duren, begint met

FoliaMagazine

‘Mensen willen graag een pil slikken’ vergeetachtigheid, maar gaat vaak gepaard met angst, verdriet of agressie en leidt onder meer tot incontinentie en moeite met eten. Uiteindelijk is de patiënt zo verzwakt dat hij overlijdt aan bijvoorbeeld een longontsteking.

Daarom moet de wetenschap volgens kankerspecialist Dick Richel gezondheidswinst op alle fronten boeken. ‘Alleen dan krijg je een zinvolle verlenging van het leven. Want als je bij kanker enorme vooruitgang boekt en vervolgens krijgt iedereen alzheimer, dan heb je nog niets.’

Daarom moeten de onderzoeksinspanningen naar ouderdomsziektes volgens hem gelijklo-

V.l.n.r.: Dick Willems, Dick Richel en Elly Hol

pen met die van onderzoek naar andere ziektes zoals kanker.

Dick Willems: ‘Maar de consequentie daarvan is dat er minder geld naar oncologie moet en meer naar parkinson- en alzheimeronderzoek. Dat zijn de onopgeloste aandoeningen.’ Oncoloog Richel reageert laconiek: ‘Dat ben ik helemaal met je eens.’ Neurowetenschapper Hol tempert het enthousiasme van de heren over haar vakgebied. ‘Misschien is die problematiek onoplosbaar. Er zijn al zo veel groepen over heel de wereld die onderzoek doen naar alzheimer.’

Willems: ‘Liggen er dan helemaal geen oplossin-

gen in het verschiet?’ Hol: ‘Nou, ze doen nu dierproeven met vaccinaties. Die lijken veelbelovend, maar of ze te vertalen zijn naar mensen is zeer de vraag. En een pil die de ziekte terugdraait, is er niet. Ik denk ook niet dat die er binnenkort zal komen. Er zijn geen doorbraken in het alzheimeronderzoek. We weten bijvoorbeeld nog steeds niet waarom iemand dement wordt.’

VErDWijnEnDE FInancIErInG Maar wie bepaalt welke ziekte wel en welke ziekte niet moet worden onderzocht? De overheid doet dat steeds minder, waarschuwt

Willems. ‘Het grootste probleem voor de medische wetenschap vormt het verdwijnen van de publieke financiering van onderzoek. Daardoor word je als onderzoeker afhankelijker van de farmaceutische industrie.’ Die doet volgens Willems voornamelijk onderzoek naar geneesmiddelen waarvan men verwacht dat ze flink wat geld in het laatje brengen. ‘Maar er moet ook geld beschikbaar zijn voor onderzoek naar ziektes als malaria, waar voorlopig weinig geld valt te verdienen aan een behandeling.’ Ethicus Willems vreest dat dit onderzoek zal sneuvelen, nu publieke financiering van onderzoek steeds

FoliaMagazine

31

(advertenties)

FLOOR AGENDA

KOHNSTAMMHUIS, WIBAUTSTRAAT 2-4 | WO 9 jANUARI - WO 24 jANUARI aMFI FasHIon & DesIgn Year 2 FasHIon sHow 17 januari, 16.00 -19.00 uur, Arena Tweedejaars studenten Fashion & Design aan het Amsterdam Fashion Institute tonen hun werk. sTageMarkT socIaaL JurIDIscHe DIensTverLenIng 18 januari, 9.00 -12.00 uur, Arena Studenten met elkaar in gesprek over stage opdrachten en opdrachtgevers.

wanneer hij aankomt in Calais.

HTML (How To Make Love) januari-maart In januari begint HTML bij Floor. Een coproductie met theatergroep Jura. Voor HMTL zoekt Floor verhalenvertellers over liefde en vriendschap. Durf jij je verhaal te vertellen? Mail naar floor@hva.nl.

Floor is het leercentrum van de HvA. Floor is voor studenten, docenten en de rest van de wereld. Je kunt er activiteiten bijwonen maar ook organiseren. Mail je idee naar floor@hva.nl.

FILMverTonIng weLcoMe 24 januari, 18.00 -21.00 uur, Arena Bilal, een Koerdische jongen van 17, heeft een Facebook www.facebook.com/floorHvA lange tocht afgelegd door het Midden Oosten Twitter @floorHvA en Europa om bij zijn vriendin in Engeland te zijn. Zijn reis komt tot een abrupt einde

CREATING TOMORROW Folia2012okt_2:Opmaak 1 01-11-12 09:15 Pagina 1 e-mail: hotel@lecoin.nl internet: www.lecoin.nl

Nieuwe Doelenstraat 5 1012 CP Amsterdam 020 - 5246800

Hotel RĂŠsidence Le Coin Het hotel, al jaren een pleisterplaats voor haar Universitaire gasten, ligt in het oude centrum van Amsterdam en op een steenworp afstand van nagenoeg alle universitaire afdelingen. Ook is het een uitstekend vertrekpunt voor het ontdekken van alles wat de stad te bieden heeft, van het bijwonen van een theatervoorstelling tot een rondvaart in een van de vele monumentale grachten.

Gasten van de UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM en de HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM kunnen rekenen op een gereduceerd tarief en ontvangen bij een eerste overnachting, met verwijzing naar deze advertentie, een leuke attentie.

Aan onze vaste gasten wordt natuurlijk ook gedacht.

Bezoek onze website of bel voor nadere informatie.

Gastvrijheid in een karakteristieke sfeer

minder voorhanden is. ‘Dat is een kwalijke ontwikkeling. We hebben de collectieve verantwoordelijkheid ook onderzoek daarnaar te blijven financieren.’

Ook Hol merkt dat de publieke financiering afneemt. ‘We moeten mede door het topsectorenbeleid steeds meer samenwerking zoeken met het bedrijfsleven. Bedrijven willen dicteren welke kant het onderzoek op gaat: de kant die op korte termijn harde cash oplevert. Ik zet ook altijd in onderzoeksvoorstellen dat mijn onderzoek bij zal dragen aan een medicijn tegen alzheimer. Terwijl hier nog lang geen sprake van is.’

Richel: ‘Ik wil toch even een ander geluid laten horen. Je hebt de farmaceutische industrie heel hard nodig. Dat zijn de enige instanties die in staat zijn om de enorme kosten voor de ontwikkeling van een medicijn te dragen. Dat kost miljarden. Er is geen overheid die zich daaraan waagt.’ Willems: ‘Natuurlijk, dat is ook zo. Maar dat ontslaat de overheid niet van haar verantwoordelijkheid.’

EFFEctIVItEIt onBEWEzEn Het gesprek komt op behandelingen waarvan de werking niet is aangetoond. Volgens het gerenommeerde British Medical Journal ontbreekt voor de helft van de medische behandelingen wetenschappelijk bewijs van de effectiviteit. Zo is er bijvoorbeeld ernstige twijfel over de waarde van nierdialyse bij oude patiënten. Zouden dat soort behandelingen nog wel vergoed moeten worden nu de zorgkosten de pan uit rijzen? Willems: ‘Ik zou juist willen pleiten voor het zoeken naar nieuwe vormen van wetenschappelijk bewijs. Kijk, met “wetenschappelijk bewijs” bedoelt men nu dat het nut van een behandeling is aangetoond in een gerandomiseerd onderzoek, de heilige graal in de medische wetenschap.’

In zo’n gerandomiseerd onderzoek worden proefpersonen willekeurig in twee groepen ingedeeld. Eén groep patiënten krijgt het nieuwe middel en de andere groep, de controlegroep, krijgt een placebo of een bestaand medicijn waarvan duidelijk is wat de werking is. Willems: ‘Dat is een betrouwbare methode om de effectiviteit van een geneesmiddel vast te stellen. Maar het is ook erg duur, omdat je heel veel mensen

nodig hebt. Zo’n onderzoek kost honderden miljoenen, zo niet miljarden. En om een medicijn geregistreerd te krijgen moet je niet één zo’n onderzoek uitvoeren, maar wel tien. Dat maakt een behandeling, waarmee de investering moet worden terugverdiend, onbetaalbaar. En die methode van dat gerandomiseerde experiment, die gebruiken we tegenwoordig werkelijk overal voor! Daar moeten we mee ophouden.’

Willems geeft als voorbeeld telezorg voor patienten in de terminale fase van kanker. Mensen zijn volgens hem enthousiast over deze nieuwe behandeling waarbij via internet gecommuniceerd wordt met de patiënt. Het effect van die zorg is echter moeilijk aan te tonen in een gerandomiseerd onderzoek. Willems: ‘Het is namelijk bijna niet te doen om terminale

‘Je hebt de farmaceutische industrie heel hard nodig’ kankerpatiënten in twee vergelijkbare groepen in te delen, omdat die patiënten aan meerdere kwalen tegelijk lijden. Dat vertroebelt het effect van de behandeling. Om dat effect toch te onderscheiden heb je zo veel proefpersonen nodig dat telezorg uiteindelijk nog kostbaarder zou worden dan een kuur tegen kanker. Natuurlijk, je moet het nut van een behandeling aantonen, maar dat kan ook op een andere manier. Je kunt bijvoorbeeld een tevredenheidsonderzoek doen, aan mensen vragen hoe ze de zorg hebben ervaren. Maar dan moet je accepteren dat dat geen harde statistische bewijzen oplevert.’

Oncoloog Richel valt Willems bij. ‘Sommige vormen van kanker zijn zo zeldzaam, die komen misschien tien keer per jaar voor in Nederland, dan kun je nooit in een gerandomiseerd onderzoek testen hoe effectief een behandeling is. Dus vertrouw ik maar op ervaring. Mijn eigen ervaring, maar ook die van collega’s uit de vakbladen. Daarom is het ook geneeskunst en niet geneeskunde. Het is de kunst om te gaan met dingen die niet helemaal hard zijn. Een Finse collega behandelde een vrouw met een

gisttumor, waar eigenlijk niets aan te doen was en waar ze aan zou overlijden. Kort daarvoor had de oncoloog een artikel gelezen over een nieuwe behandeling voor leukemie. Hij bedacht dat hij het leukemiemiddel kon uitproberen op de gisttumor. Die man heeft toen gezegd dat zijn patiënt ook leukemie had om de nieuwe behandeling aan te kunnen vragen. Hij heeft dus tegen alle regels in een patiënt behandeld. Maar de tumor slonk weg. Tegenwoordig behandelt iedereen een gisttumor op die manier.’

Hol: ‘Wat een slimme zet. Deze arts ging creatief om met de beschikbare wetenschappelijke kennis. Wat ik kwalijk vind, zijn artsen die behandelingen aanbieden waar iedere logische of wetenschappelijke onderbouwing voor ontbreekt. Bijvoorbeeld artsen die stamceltherapie aanbieden voor hersenziekten. Daar is geen enkel bewijs voor, ook niet uit proefdieronderzoek.’ Richel: ‘Ja, dat zijn oplichters!’ Hol: ‘Inderdaad. Dat kan gewoon niet! Maar het gebeurt. Niet in Nederland, maar tot 2011 kon dat even over de grens in Duitsland wel. Of in Mexico. Daar betalen mensen duizenden euro’s om stamcellen onder de huid in hun hand in te laten brengen. Dat is een schande. Ondertussen klagen mensen hier op internet over het feit dat Nederlandse artsen die behandeling weigeren.

Alsof ze te conservatief zijn en patiënten een werkzame therapie ontzeggen.’

Hetzelfde geldt volgens Hol voor andere behandelingen van alzheimer. ‘Er zijn ook veel pillen tegen alzheimer die het ziekteproces niet stoppen en de dementieklachten ook niet echt verlichten. Maar in Amerika worden die toch aan iedere patiënt voorgeschreven. In Nederland gebeurt dat volgens mij ook steeds vaker, omdat uit sommige studies toch blijkt dat de pillen de aftakeling een beetje vertragen. Dan is het aan het College van Zorgverzekeraars om te bepalen of die medicatie wel of niet in het zorgpakket moet.’ Zelf weet ze niet wat ze zou aanraden. ‘Die medicijnen kunnen niet veel kwaad, afgezien van wat darmproblemen.

Maar mensen willen graag een pil slikken, omdat ze denken dat er dan iets gebeurt. Dat ze het proces kunnen remmen. En die gedachte is ook waardevol.’ yyy

FoliaMagazine

33

Een erudiet mens Deze week in Folia maakt kennis: Theo van Os, filosoof, geneticus en schrijver. Onlangs verscheen zijn nieuwe roman Zelf bommen leggen. tekst Dirk Wolthekker / foto Danny Schwarz

E

en provocerende schrijfstijl kan AMC-geneticus en parttime schrijver Theo van Os (schrijversnaam Th. van Os) niet worden ontzegd. Ook zijn thematiek mag er zijn. In zijn nieuwe boek Zelf bommen leggen – ‘een broeierige roman tussen twee culturen’ – laat hij protagonist en wetenschapper Henk Snijder via een homochatbox kennismaken met een Marokkaan, een zekere Mo, ‘leuke kop, geil Marokkaantje’. Er ontvouwt zich een verhaal over lust, homoseksualiteit, islam, radicalisering en identiteit, waarbij Van Os plastisch en rauw omschrijft wat er zich in en buiten het bed afspeelt tussen hem en de Marokkaan. De uitgever van het boek – uitgeverij Kleine Uil in Groningen – meldt in een persbericht dat dit de roman is ‘die De Arbeiderspers en De Bezige Bij niet durfden uit te geven’.

‘Theo kan soms heel provocerend zijn,’ zegt zijn goede vriend Chris Gordon, ‘maar dat is niet omdat hij mensen per se wil provoceren, maar omdat hij er niet tegen kan dat de waarheid wordt verbloemd. Hij wil openheid en zou nooit diplomaat kunnen zijn. Als je hem om een mening vraagt dan krijg je die ook, ook al is die onaangenaam. Hij spaart de mensen niet, ook zijn vrienden niet. Eerlijkheid is voor Theo

34

FoliaMagazine

een groot goed, hij vindt dat je daarover geen compromissen moet sluiten.’

Theo van Os (Nijmegen, 1954) studeerde medicijnen en filosofie in Nijmegen. Na zijn doctoraalexamen deed hij een jaar onderzoek aan het Rogoff-Wellcome Medical Research Institute in Petach Tikva, Israël. Hij werkte jarenlang als arts voor verstandelijk gehandicapten, korte tijd

‘Zijn leven is een zoektocht naar kennis’ als scheepsarts, en enkele jaren als onderzoeker aan de VU, waarna hij uiteindelijk een opleiding tot specialist volgde. Sindsdien is hij als klinisch geneticus verbonden aan het AMC, waar hij is gespecialiseerd in erfelijke kanker. Ondertussen ontwikkelde hij zich ook als schrijver en dichter.

In 1996 debuteerde hij met de dichtbundel Beurtzang. Daarna volgden andere dichtbundels en romans. ‘Schrijven geeft vrijheid,’ zegt hij. ‘En fictie biedt de mogelijkheid te ontsnappen aan de benauwenis van het al te particuliere. Wie de wereld toelaat die niet de zijne is, kan de huid van de tijd tekenen.’ Behalve de homoseksuele liefde zijn Van Os’ thema’s afscheid, rouw en

godsdienst. ‘Religie heeft alles met seksualiteit te maken,’ zei hij eerder in een gesprek met Elsbeth Etty. ‘Geloven is een vorm van overgave, van vereniging, waarbij het niet uitmaakt of die vereniging lichamelijk of geestelijk is.’

Collega-geneticus Cora Aalfs, eveneens werkzaam in het AMC, noemt Theo ‘een patiëntendokter’, want als arts is hij mensgericht. ‘Hij is vriendelijk, rustig en hij kan luisteren. Arts-zijn is voor hem een praatvak. De wetenschappelijke kant ervan vindt hij wel belangrijk en hij is er ook zeker in geïnteresseerd, maar ik schat toch in dat dit niet zijn directe voorkeur heeft.

Dingen als statistiek, een database opzetten en bijhouden of laboratoriumonderzoek doen, dat is niet echt iets voor hem. Hij is iemand van de polikliniek waar hij met patiënten praat en consult geeft.’

Chris Gordon noemt Theo ‘een renaissancistisch man’. ‘Tijdens de Renaissance hoorde je over allerlei verschillende onderwerpen mee te kunnen praten. Zo iemand is Theo ook: een allround iemand die ontzaglijk veel weet. Zijn leven is een zoektocht naar kennis. Zelf ben ik blij een boek per maand te kunnen lezen, Theo leest er twee per week. Naast zijn eigen vak weet hij veel over religie, filosofie, muziek, literatuur

Folia maakt kennis en cultuur. Theo is echt een erudiet mens.’

Dat Theo niet alleen arts is, maar ook nog publieksboeken schrijft, is iets wat maar mondjesmaat doorsijpelt op de werkvloer van het AMC, is de ervaring van Aalfs. ‘Misschien heeft dat te maken met het feit dat hij een vijftigprocentbaan heeft, maar ik denk vooral dat zijn schrijverschap en zijn AMC-werk twee verschillende werelden voor hem zijn, twee aparte dingen. In kleine kring vertelt hij weleens iets over het schrijven, maar dat houdt hij voor zichzelf als hij op het AMC is. Bij ons is hij in de eerste plaats geneticus, al vinden wij het natuurlijk heel leuk een schrijver in ons midden te hebben.’ yyy Folia Radio zendt op 16 januari een interview uit met Theo van Os. Aan de orde zullen komen homoseksualiteit in de letteren, dilemma’s in de genetica en het belang van religie in de samenleving. Te beluisteren via Amsterdam FM, in de ether op 106.8 en op de kabel op 103.3, tussen 16.00 en 17.00 uur. Vanaf de volgende dag terug te luisteren via foliaweb.nl/radio.

De uitzending is op zaterdagmiddag 15.00 uur terug te zien op Salto TV. Daarna via salto.nl.

FoliaMagazine

35

Folia tipt

Blue Monday

foto Keke Keukelaar

O

januari. Als de kerstbomen van december afgedankt en broos op de straten liggen en alle goede voornemens in de kiem worden gesmoord. Het mag wel afgelopen zijn met de winter, vind je, maar de lente is nog lang niet in zicht. Het is om weemoedig van te worden.

Op de derde maandag van januari – volgens psychologen de meest deprimerende dag van het jaar – organiseert Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam (Slaa) Blue Monday, een avond over weemoedigheid.

Reve, Hermans, Slauerhoff: stuk voor stuk Nederlandse schrijvers die zich prima thuis voelen in de sombere kant van het leven. Maar geldt dat ook voor de jongere generatie schrijvers? Zo op het eerste gezicht lijkt de jonge generatie schrijvers het zware niet zo te omarmen. Is een goede toepassing van zwaarmoedigheid alleen voorbehouden aan de oudere schrijver? Mist de jeugd levenservaring om echt melancholische boeken te schrijven?

Of zijn er wel degelijk voorbeelden te vinden? Ton Anbeek, Marc van Uchelen, Vrouwkje Tuinman en Daan Heerma van Voss gaan daarover met elkaar in gesprek.

Mijmeren over literatuur, terwijl je je ondertussen kunt verwarmen aan kaarslicht en warme drank. Tussen de bedrijven door worden er zwaarmoedige liederen ten gehore gebracht door het Kobra Ensemble. Je kunt je slechtere scenario’s voorstellen op de somberste dag van het jaar. yyy Maandag 21 januari / De Balie / Aanvang: 20.15 uur / € 10,- (studenten € 5,-)

Vrouwkje Tuinman

tIp 1: 2 BrotHErS on tHE 4tH Floor ‘Come on dream on, come on dream on.’ Puur jeugdsentiment voor veel twintigers van nu, de nummers van het jarennegentigduo 2 Brothers on the 4th Floor. TMF, Kiplingrugtassen, je eerste sneeuwwitje in de buurtdisco. Waar is de tijd toch gebleven? Het is maar goed dat zangeres Des’Ray en rapper D-Rock sinds 2010 aan een comeback zijn begonnen. Aanstaande vrijdag, tijdens 90’s NOW in de Melkweg, kun je weer even twaalf zijn.

90’s NOW / Vrijdag 18 januari, aanvang: 00.00 uur / € 12,- + lidmaatschap

36

FoliaMagazine

tIp 2: HoW MuSIc WorkS – DaVID ByrnE Alles wat David Byrne – zanger-gitarist van de voormalige New Yorkse new wave-band Talking Heads – maar weet over muziek, heeft hij in zijn boek How Music Works gebundeld. Van sociologische inzichten en lessen muziekgeschiedenis tot persoonlijke ervaringen – opgedaan in veertig jaar op het podium. Byrne weet waar hij het over heeft. Met 352 pagina’s een behoorlijke pil, maar niet te missen door de muziekminnende mens.

tIp 3: MoaM &FoaM Vijftien hedendaagse fotografen en ontwerpers geven in deze tentoonstelling hun interpretatie van drie iconische modefoto’s van Anton Corbijn, Erwin Olaf en Inez van Lamsweerde & Vinoodh Matadin. De vorige week geopende tentoonstelling werd gecureerd door de onlangs afgestudeerde Amfi-student Martijn Nekoui (24), die voor zijn afstudeertentoonstelling beloond werd met een tien en volop persaandacht kreeg. Aanrader.

How Music Works – David Byrne / Faber & Faber

MOAM &Foam / Vijzelstraat 78 / Tot 17 maart te

/ € 20,95

bezichtigen

lezingenladder Voor een ieder die geïnteresseerd is in lezingen en debatten is er de Folia Magazine lezingenladder.

Wij streven ernaar hierin de meest interessante lezingen en debatten in Amsterdam op één plek te verzamelen.

Mediaboefjes De Balie DO 17/01, 20.00 uur Debat over de wellicht overdreven media-aandacht voor criminelen en boefjes. Met o.a. Jort Kelder, schrijver Özcan Akyol en misdaadjournalisten Auke Kok en Gerlof Leistra.

Het schandaal ontrafeld Spui25 DO 17/01, 20.00 uur JORIS HACKENG (24), AARDWETENSCHAPPEN, UvA Gaat naar DE trut DISco ELKE ZONDAG IN DE TRUT ‘De Trut disco is elke week op zondagavond. Het leuke daaraan is dat je iets hebt aan het einde van het weekend om naar uit te kijken. Om 22.00 uur stipt gaan de deuren open, maar een halfuur van tevoren sta ik al in de rij. De rij is een belangrijk onderdeel van de avond, daar worden de eerste telefoonnummers uitgewisseld. Als je niet op tijd aansluit krijg je geen nummertje en sta je zeker een paar uur buiten te wachten. De sfeer is altijd heel gemoedelijk, je voelt je heel welkom. Dat geldt overigens wel alleen als je homo of lesbienne bent, hetero’s komen er niet in. De dj wisselt iedere week, dus soms is de muziek heel leuk, soms ook niet. Erg hoeft dat dan niet te zijn, hij staat sowieso altijd erg zacht. Een voordeel daarvan is dat je nog prima een gesprek kan voeren en gedanst wordt er toch wel, het bier kost namelijk maar één euro. Tegen enen ga ik weer naar huis. Dan lig je op tijd in bed om op maandagochtend nog naar college te kunnen. Maar, nu moet ik wel opletten dat ik de avond niet te veel promoot. Straks sta ik zondag een uur in de rij.’ yyy tekst en foto Robrecht de Vocht

Ons aller fascinatie voor het schandaal wordt geanalyseerd door o.a. mediasocioloog Peter Vasterman, bestuurskundige Mark van Ostaijen en journalist Wilma de Rek.

Misdaad & bedrog Doopsgezinde kerk VR 18/01, 13.00 uur Middagsymposium van studievereniging klassieke talen, Laverna. Met lezingen van classici Diederik Burgersdijk, Piet Gerbrandy, Irene de Jong en Alan Sommerstein.

Gezinshereniging De nieuwe liefde ZO 20/01, 14.00 uur Middag over hoe het Nederlands gezinsherenigingsbeleid zich verhoudt tot essentiële mensenrechten en wat de plannen van de huidige regering daarin betekenen.

Martin Luther King

dammers, waar zij zich vestigden en wat hun beroep zou worden.

Een goed gesprek oBa ZO 20/01, 15.00 uur Filosoof Stine Jensen geeft een lezing in het verlengde van de expositie Mag ik je wat vragen? Gereedschap voor een goed gesprek. Met medewerking van Theodor Holman.

Een jeugd in Duitsland Goethe-Institut MA 21/01, 17.00 uur Emeritus hoogleraar geschiedenis Hermann von der Dunk en de Utrechtse germanist Ewout van der Knaap spreken over de schrijver Ernst Toller en zijn werk.

Israëldebat rode Hoed MA 21/01, 20.00 uur Een dag voor de verkiezingen in Israël een groot Israëldebat met Tweedekamerleden van VVD, PvdA, PVV, D66, ChristenUnie, Groenlinks en SGP.

Verdacht DNA De Balie MA 21/01, 20.00 uur Steeds vaker dient DNA als bewijs in strafzaken. Martijn van Calmthout (de Volkskrant) zoekt samen met wetenschappers in de donkere krochten van het verdachte DNA.

De Balie ZO 20/01, 15.00 uur

Taal & biologie

Evenement ter nagedachtenis aan Martin Luther King, waarbij aandacht wordt besteed aan wie er in Nederland voor gerechtigheid strijdt. Met o.a. voormalig Tweede Kamerlid John Leerdam.

rEc p DI 22/01, 16.00 uur Linguïst Andrea Moro verbindt ontdekkingen uit de neuropsychologie en de theoretische linguïstiek en laat zo zien wat er in het brein gebeurt bij taalverwerving.

Naar Amsterdam Stadsarchief ZO 20/01, 15.00 uur

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee

In de 17e eeuw groeide Amsterdam spectaculair. Genealogisch specialist Harmen Snel over de herkomst van deze nieuwe Amster-

graag op deze pagina staan? Stuur tijdig een mailtje naar harmen@folia.nl onder vermelding van ‘Aanmelding lezingenladder’.

FoliaMagazine

37

prikbord HvA DMR Gratis

38

fitness

ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.nl In de tijd dat Folia Magazine niet verschijnt kunt u het prikbord online raadplegen. Zie www.foliaweb.nl/prikbord.

DOO Diner

pensant

Het is weer de maand van de goede voornemens en daar werkt het Universitair Sportcentrum graag aan mee. Van 16 tot en met 20 januari kunnen studenten en medewerkers iedere dag bij een andere USCvestiging gratis fitnessen. Het gaat om de volgende locaties: de Amstelcampus op 16 januari; bij het ASC in het AMC ziekenhuis op 17 januari; bij PCH Fitness in de Spuistraat op 18 januari; bij ClubWest in Nieuw-West op 19 en 20 januari; in sportcentrum Universum in het Science Park op 19 en 20 januari. Zie ook www. usc.uva.nl.

Het Domein Onderwijs & Opvoeding houdt op 17 januari een diner pensant voor collega’s bij scholen, maatschappelijke instellingen en de gemeente Amsterdam. Door met elkaar het gesprek te voeren over over wederzijdse verwachtingen en noodzakelijke vernieuwingen wil het domein streven naar verbetering van de kwaliteit van de opleidingen. Tijdens het diner (van 18.00-21.30 uur in de Kohnstammzaal) worden er gesprekken aan vijf tafels gevoerd met vijf thema’s. Meer informatie via p.e.van.beveren@hva.nl.

DEM Urban

DMCI Brown

Management

Bag Lunch

Na de opleiding bestuurskunde biedt de HvA vanaf volgend jaar september ook de vervolgopleiding aan.

In de master Urban Management staan grootstedelijke vraagstukken uit de metropoolregio Amsterdam centraal. De opleiding is donderdag geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). De master richt zich op ‘professionals’ in de publieke en private sector die zich bezighouden met grootstedelijke vraagstukken zoals veiligheid en armoedebestrijding. De eerste lichting van zestien studenten kan in september 2013 starten.

Create-IT, het kenniscentrum van het domein, organiseert 23 januari weer een Brown Bag Lunch waarin onderzoekers geïnteresseerden bijpraten over de stand van hun onderzoek. Zo zal René König, socioloog aan het Institute for Technology Assessment and Systems (Itas) en verbonden aan het kenniscentrum, een presentatie geven over de culturele en sociale impact die zoekmachines op internet hebben op onze samenleving. De lunchbijeenkomst start om 12.00 uur in de Raadzaal van het Benno Premselahuis (vierde verdieping).

Aanmelden via intranet.

DBSV Kamers

DG Hbo-cao

Zoek jij een kamer in Amsterdam? De HvA-UvA-studentenhuisvesting voor internationale studenten stelt kamers beschikbaar, ook voor Nederlandse studenten, in de periode 30 januari 2013 tot 5 juli 2013. De prijzen van de kamers variëren van 330 tot 500 euro. De kamers zijn verspreid over heel Amsterdam, dus is er ook een kans dat er een kamer bij zit in de buurt van het Dr. Meurerhuis. Kijk voor contactinformatie op het intranet van het Domein Bewegen Sport & Voeding, rechterkolom bovenaan.

Docenten en medewerkers in het hoger beroepsonderwijs krijgen dit jaar een eenmalige uitkering van bruto 425 euro. Hogescholen gaan in het vervolg ook extra geld vrijmaken voor de scholing van hun personeel.

Dat staat in de nieuwe cao waarover de HBO-raad en de vakbonden een akkoord hebben bereikt. Ruimte voor een stijging van de salarissen zien de onderhandelaars niet, daarom wordt er eenmalig een extra bedrag in 2013 uitgekeerd op basis van een fulltimebaan. Deze maand gaan de cao-partijen in gesprek over de uitwerking van de afspraken.

DT Lax

HvA Rector

Sociëteit De Lax van de Amsterdamse studentenvereniging Leeuwenburg (ASVL) is door het bestuur van de hogeschool tot nader orde gesloten. Tijdens de Nationale Koud Pils Dag, vlak voor de kerstvakantie, gingen tientallen jongeren voor de club met elkaar op de vuist. Uiteindelijk moest de politie eraan te pas komen. De sociëteit onder de Leeuwenburg mag zijn deuren pas weer openen als het hogeschoolbestuur het gevoel heeft dat er iets verandert. Alle geplande activiteiten van de ASVL zijn daarom tot nader order geschrapt. Zie ook pagina’s 12-13.

Huib de Jong is benoemd tot de nieuwe rector van de HvA. Het bestuurslid van de Hogeschool Utrecht volgt Jet Bussemaker op als lid van het College van Bestuur van HvA-UvA. De Jong (1954) begint 1 maart 2013. Volgens collegevoorzitter Louise Gunning heeft De Jong zijn sporen in het hoger onderwijs verdiend. ‘Hij kent zowel de wereld van een grote hogeschool als de universitaire omgeving door en door.’ Ook de Centrale Medezeggenschapsraad, het vertegenwoordigende orgaan van medewerkers en studenten, is te spreken over de benoeming.

FoliaMagazine

prikbord UvA

ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.nl In de tijd dat Folia Magazine niet verschijnt kunt u het prikbord online raadplegen. Zie www.foliaweb.nl/prikbord.

Acta Patiëntenstop

BC Kookboekgala

Tot aan komende zomer heeft Acta-locatie Amsterdam, gevestigd in het Acta-pand aan de Zuidas, een patiëntenstop ingesteld. Al enige tijd melden zich bij Acta Amsterdam veel nieuwe patiënten aan. Om aan elke patiënt aandacht en zorg te kunnen geven heeft Acta dit besluit moeten nemen. Patiënten die op de wachtlijst zijn geplaatst worden de eerste helft van 2013 benaderd voor het maken van een afspraak. Wie is doorverwezen door zijn tandarts kan nog wel terecht bij Acta Amsterdam. Acta Almere neemt nog wel nieuwe patiënten aan. Zie ook www.acta.nl.

Op 18 januari organiseren de BC het Gala van het Kookboek rond de uitreiking van de Johannes van Damprijs 2012 aan Claudia Roden en van de Joop Witteveenprijs 2012, waarvan de winnaar tijdens de plechtigheid wordt bekendgemaakt. De UvA verleent de Johannes van Damprijs aan een auteur die zich zeer verdienstelijk heeft gemaakt voor de verspreiding van de kennis van de gastronomie. De Joop Witteveenprijs gaat naar het beste historische onderzoek op het gebied van de Nederlandse en Vlaamse eetcultuur. Zie www.bijzonderecollecties.uva.nl.

UvA UvA

FEB Nieuwjaarsborrel

Pride

Op 24 januari organiseert UvA Pride weer een borrel voor alle roze UvA-medewerkers, alumni en hun sympathisanten. Deze speciale roze medewerkersborrel geeft je de gelegenheid op laagdrempelige en gezellige wijze kennis te maken met collega’s. Op de borrel, in lesbo-café Vivelavie bij het Rembrandtplein, zijn naast LGBT-medewerkers ook UvA-alumni welkom. Het bestuur van UvA Pride zal aanwezig zijn voor informatie, vragen en de gezelligheid. Locatie: Vivelavie, Amstelstraat 7. Tijdstip: 17.00 uur. Toegang gratis, consumpties voor eigen rekening.

Op 17 januari vindt de tweede editie van de FEBNieuwjaarsbijeenkomst plaats. In informele sfeer heft decaan Han van Dissel met medewerkers en studenten het glas op 2013. Ook staat hij stil bij de 4 S’en van de FEB: Simplicity, Synergy, Superior performance en Significance, en worden een aantal prijzen uitgereikt, waaronder de Van der Schroeffprijs voor de beste FEB-docent van 2012 en de Joop Hartog proefschriftprijs voor het beste promotieonderzoek.

Aanvang: 16.00 uur. Locatie: Koninklijk Instituut voor de Tropen, Mauritskade 63.

UvA Loonsverhogingen

AAC Jankarel

De vakbonden en de werkgeversorganisatie VSNU hebben een onderhandelaarsakkoord bereikt voor een nieuwe cao Nederlandse universiteiten. De laatste aanpassing van de cao vond in 2010 plaats. De nieuwe cao wordt afgesloten voor een periode van drie jaar, tot 1 januari 2014. Voor de ruim 50.000 werknemers die onder de cao vallen zijn afspraken gemaakt over loonsverhogingen.

Onderhandelaars zijn het eens geworden over een loonsverhoging in 2013. Het gaat om een verhoging van één procent per 1 januari 2013 en nogmaals één procent per 1 september 2013.

In aanwezigheid van zijn weduwe Margareth en zijn dochter Mildred is op 10 januari op de entresol van de Amsterdamse Academische Club de Jankarel Gevers-zaal geopend, vernoemd naar de zeer geliefde oud-collegevoorzitter van de UvA, Jankarel Gevers (1945-1998), een eigenzinnig en visionair bestuurder die midden in de zomer in het harnas stierf en de UvA verweesd achter liet. Hij was initiatiefnemer voor de oprichting van de club. In de naar hem genoemde zaal kunnen kleine groepen bijeenkomen en hangt het schilderij dat Ger van Elk van hem maakte.

AUC Open

FGw Kees

Dag

Het Amsterdam University College organiseert op 19 januari een open dag voor iedereen die is geïnteresseerd in het volgen van deze Engelstalige opleiding. Onder het motto ‘excellence and diversity in a global city’ kunnen studenten op Science Park een bèta-georiënteerde driejarige interdisciplinaire bachelor volgen. Tijdens de open dag kunnen studenten en hun ouders meer te weten komen over de opleiding, het curriculum, toelating en het studentenleven. Er zijn daarnaast rondleidingen en gesprekken met staf en docenten. Zie ook www.auc.nl.

Gevers

Boeke

Op 11 januari is het boek De geest in dit huis is liefderijk. Het leven en De Werkplaats van Kees Boeke (1884-1966) gepresenteerd, geschreven door UvA-promovenda Daniela Hooghiemstra. De christen-pacifist Kees Boeke wordt wel ‘onderwijshervormer’ genoemd, maar hij beoogde niet minder dan de stichting van een nieuwe wereld. Toen de poging daartoe mislukte, besloot hij een school te stichten waar de ‘nieuwe wereld’ van de grond af opgebouwd moest worden. Koningin Beatrix was een van zijn prominente leerlingen.

FoliaMagazine

39

wasdom Uiteindelijk schrijver Karin Amatmoekrim Leeftijd: 36 (geboren op 25 december 1976) Beroep: Schrijver van onder meer de boeken Het gym en Titus Studie: Moderne letterkunde (UvA) Afgestudeerd: 2003 Docent: ‘Bert Paasman, docent West-Indische literatuur, een warme en gepassioneerde docent.

In het eerste college vertelde hij over de mate van ontworteling onder migranten. Het deed mij heel veel om daar over te horen op een plek van wetenschap, uit de mond van een blank persoon. Ik heb stiekem gehuild in de collegebanken. Later ben ik bij hem afgestudeerd.’

Locatie: ‘Ik heb als scholier een masterclass gevolgd op de Oudemanhuispoort, prachtig. Helaas kwam ik tijdens mijn studie in het afzichtelijke P.C. Hoofthuis terecht.’

Café: ‘De Duivel, een hiphopcafé in de Reguliersdwarsstraat.’

Afknapper: ‘Ik vond de colleges van Herman Pleij fantastisch, maar zakte voor het tentamen. Het jaar daarna bleek dat hij de colleges die zo veel indruk op mij hadden gemaakt, letterlijk herhaalde.’

40

FoliaMagazine

stage Zij studeerde moderne letterkunde en werd schrijver: Karin Amatmoekrim. tekst Julie de Graaf / foto Bob Bronshoff

‘T

oen ik letterkunde ging studeren, had ik al twee jaar psychologie achter de rug.

Psychologie leek mij een goede keuze, maar ik stopte omdat de studie steeds praktischer werd. Ik ben een observator en geïnteresseerd in de vraag wat mensen beweegt en waarom ze de dingen doen die ze doen, maar niet in behandelmethodes. Mijn moeder was pislink toen ik stopte. Ik was de eerste in mijn familie die naar de universiteit ging. Dat ik zou stoppen was ondenkbaar.

Toch besloot ik een jaar te gaan werken en mij te bezinnen op mijn volgende stap.

Ik heb altijd veel gelezen en houd van boeken. Ik wist al vroeg dat ik kon schrijven, want elke keer als ik een opstel voor school moest schrijven, werd daar heel enthousiast op gereageerd. Ergens had ik wel de ambitie om boeken te schrijven, maar die heb ik lang weggestopt. Ik wilde liever carrière maken en geld verdienen. Dat heeft alles met mijn afkomst te maken. Er was vroeger weinig geld bij ons thuis en mijn moeder heeft veel voor mij en mijn broertje en zusje opgegeven. Ze heeft ons gepusht om hard te werken en hoge cijfers te halen. Vanaf mijn twaalfde heb ik baantjes gehad en mijn studie heb ik zelf betaald. Van jongs af aan was ik gefocust op carrière maken, en daar paste literatuur niet bij.

In het jaar na psychologie werkte ik vooral als telefonist. Op een gegeven moment kwam ik in die functie bij een reclamebureau terecht. Ik keek om me heen en dacht: “Dingen mooier maken dan dat ze zijn, dat kan ik ook.” Toen heb ik een plan gemaakt.

Ik zou voor een studie kiezen die ik echt leuk vond en daarnaast in de marketing- of

reclamewereld werken. Op die manier kon ik voor mezelf rechtvaardigen dat ik letterkunde ging studeren; een studie die mij geweldig leek, maar waarmee ik mezelf niet makkelijk een baan zag krijgen. Mijn plan is uitgekomen. Ik begon aan letterkunde en ging werken in de marketing; eerst bij een klein communicatiebureau, later begon ik voor mezelf. Ik kwam in de muziekmarketing terecht en verzorgde reclamecampagnes voor grote evenementen op locaties als Ahoy. Dat was een totaal andere wereld dan mijn studie, waar we de mooiste ideeën te horen kregen en de prachtigste boeken bespraken. Tijdens een lange treinreis naar Zuid-Frankrijk schreef ik op een paar losse papiertjes een kort verhaal gebaseerd op die twee werelden en de keuzes die ik in mijn leven maakte.

De dag dat ik mijn scriptie had ingeleverd, kwam ik erachter dat ik zwanger was. Dat was heel welkom, maar totaal niet gepland.

Ik wilde alles uit het leven halen, en nu werd ik opeens moeder en zou mijn leven voorbij zijn. Ik besloot om, nu het nog kon, dat ruwe verhaal dat ik in de trein schreef, uit te werken tot een boek. Ik schreef het eerste hoofdstuk, stuurde het op naar een uitgeverij en kreeg een contract aangeboden. Mijn debuutroman Het knipperleven en mijn eerste kind zijn bijna tegelijk geboren. Daarna heeft het nog drie jaar geduurd voordat ik mijn baan in de reclame durfde op te zeggen om fulltime voor schrijven te gaan. Schrijven is het enige moment waarop ik helemaal mezelf ben. Zelfs als het niet lukt, of als ik tegen een writer’s block aanloop; het voelt als mijn natuurlijke staat.’ yyy

Marco Visscher (22) Stage Video bij BNN Today Verdiensten 275 euro per maand Beoordeling JJJJJ ‘Het radioprogramma BNN Today wordt iedere doordeweekse dag uitgezonden op Radio 1. De dag begint met een redactievergadering waarin we de items bespreken. Bij bepaalde onderwerpen maak ik filmpjes voor de website. Ik doe alles zelf.

Productie, filmen en monteren.

De mix van jonge, beginnende en ervaren mensen maakt werken op de redactie erg leerzaam. Net een speeltuin. In korte tijd leer je veel en iedereen is altijd bereid je te helpen. Ik haal wel eens koffie ja. Zij halen ook koffie voor mij. Roken is bijna een aanrader. Op het rookbalkon leer je iedereen kennen. Naast filmen ben ik betrokken bij de voorbereidingen van het radioprogramma. Tof als je de presentatrice een tekst hoort zeggen die jij hebt getypt. Toch film ik het liefst. Mijn eerste project was een visueel vriendenboekje voor Gerdi Verbeet. Supercool als Alexander Pechtold voor je camera vertelt dat hij met Verbeet naar de Antillen zou willen en wat zijn lievelingskleur is. Laatst stond ik verkleed als zwarte piet met roe langs een rode loper van de première van Alles is familie. Georgina Verbaan wilde mij wel een tik verkopen met het ding. Katja Schuurman gaf me liever een kus. Ook Sophia Loren heb ik in gebrekkig Italiaans om een kus gevraagd. Dat doe je niet iedere dag. Ik scheet in mijn broek.

Het is echt een stage om aan te bevelen. Als je initiatief toont kan je er alles uithalen wat erin zit.

En je moet vooral niet bang zijn. Elk idee wordt gewaardeerd.’ yyy Vera Lentjes

FoliaMagazine

41

FoliaMagaz ine weekblad

toehoorders Hoorcollege ‘Jeugdrecht’, door Wim van Dijk, vrijdag 11 januari, 14.20 uur, Kohnstammhuis 00A11 tekst en foto’s Clara van de Wiel

H

et is een intieme bijeenkomst, deze vrijdagmiddag bij de opleiding pedagogiek. Zes studentes zijn gekomen om als extra tentamenvoorbereiding met docent Wim van Dijk twee oude toetsen te bespreken. Die knusheid steekt schril af tegen de behandelde stof. Wie pedagogiek ging studeren omdat ze ‘iets leuks met kinderen’ wilden doen, komt van een koude kermis thuis. Scheidende ouders met slaande ruzie, draagmoeders die weigeren hun kind af te staan, excessief gewelddadige minderjarigen; scenaristen van een willekeurige soap kunnen na dit college weer jarenlang vooruit.

Van Dijk behandelt de casussen niettemin stoïcijns.

Bijvoorbeeld die van het echtpaar Allard en Brechtje, die geen kinderen kunnen krijgen en draagmoeder Yvonne in de arm nemen. Wat nu als Yvonne het kind na de geboorte niet meer wil afstaan? Of alleenstaande moeder Brenda, die weggelopen vader Arjan wil dwingen zijn plichten na te komen. Kan dat zomaar?

Van de ondermijningen van het traditionele gezin die hier voorbijkomen zou Paus Benedictus spontaan nachtmerries krijgen. Zo ook over het gezin van Alan en Bianca: een verstandelijk gehandicapt stel waarvan dochter Christina dagelijks in het park aan de breezers zit. Wanneer kunnen we overgaan tot een crisisuithuisplaatsing? Het rijtje studentes op rij twee schrijft driftig alle voorwaarden op waaraan voldaan moet zijn. En dat zijn er nogal wat. De regels van het wetboek kunnen onder hen dan ook niet altijd op instemming rekenen.

Bijvoorbeeld als Christina na een fijne tijd in een pleeggezin toch terug moet naar haar echte ouders. En het vervolgens wéér fout gaat. ‘Ik vind dit zo krom!’ roept een toehoorder verontwaardigd. Van Dijk knikt begrijpend. Maar ja, een pedagoog: dat is hij niet. ‘Wat het beste is voor het kind, dat weet ik niet,’ legt Van Dijk uit. ‘Dit gaat alleen over de wet.’ Regels zijn nu eenmaal regels. En misschien ook maar beter, in de verdorven samenleving die dit college ons openbaart. yyy

42

FoliaMagazine

en UvA

nr.16 16/01/201 3

cover Jan-Maarten Hupkes Extreem slim

Docent/student ratio: Eén op zes Haarkleur: Blond GtSt-factor casussen: Hoog Scrabblewoorden: draagmoederschapswens, inverzekeringstelling, crisisplaatsingsverzoek

voor HvA

Floor Sie

tsma en ongeloo flijk begaafd

colofon

Weekblad voor de HvA en

UvA Folia Magazine is in 2011 voortgekomen uit Folia (1948) en

Laureen Donker (23, pedagogiek)

‘De stof die hier behandeld wordt vind ik heel interessant, maar ik ben het vaak niet helemaal eens met de beslissingen. Ik heb stage gelopen bij een school voor moeilijk lerende kinderen en daar kreeg ik regelmatig te maken met uithuisplaatsingen. Dan merk je dat rechters vaak niet weten wat in de praktijk het beste is voor die kinderen. Ze worden echt van hot naar her gestuurd.’

Havana (1996).

Redactieadres Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD Amsterdam, telefoon 020-5253981, e-mail: redactie@folia.nl Hoofdredacteur Jim Jansen Chef redactie Mirna van Dijk Art director Pascal Tieman Redactie (print/web) Marieke Buijs, Sandra Hazenberg, Luuk Heezen, Wim de Jong, Vera Lentjes, Eva Rooijers, Gijs van der Sanden, Ineke Schipstra, Annemarie Vissers, Robrecht de Vocht, Dirk Wolthekker

Anne-Roos Kuipers (19, pedagogiek)

‘Eigenlijk konden wij dit vak niet dit jaar doen, omdat het tentamen pas over een paar weken zou zijn en wij zessen binnenkort stage gaan lopen in Suriname. Daarom zijn we ook niet naar de colleges geweest.

Maar de toets is plotseling verplaatst naar volgende week, zodat we het nu toch kunnen doen. Dit college was voor ons dus vooral een bijspijkercursusje. Erg aardig van de docent dat hij speciaal voor ons is gekomen.’

Aan dit nummer werkten mee Hadjar Benmiloud, Bob Bronshoff, Fred van Diem, Robbert Dijkgraaf, Julie de Graaf, Jan-Maarten Hupkes, Marc Kolle, Denise van Leeuwen, Danny Schwarz, Catrien Spijkerman, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Clara van de Wiel Eindredactie Harmen van der Meulen Correctie Martien Bos Opmaak Pascal Tieman, Carl Zevenboom Uitgever Stichting Folia Civitatis Redactieraad Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn,

Anouk Piso

(22, pedagogiek) ‘Ik heb meer aan dit vak dan aan veel andere vakken in de studie.

De geschiedenis van onderwijs en opvoeding is allemaal best interessant, maar in de praktijk heb je daar toch weinig aan. Ik zou liever leren hoe je een handelingsplan maakt. Met het jeugdrecht krijg je juist wel te maken. Zelf wil ik het onderwijs in. Als je met probleemgezinnen moet omgaan, is het goed om te weten wat de juridische mogelijkheden zijn.’

Jurriaan Gorter, Jaap Kooijman, Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke Secretariaat Stephanie Gude (projectbegeleider) Zakelijke leiding Paul van de Water Drukker Roularta Printing, Roeselare België Advertenties Bureau van Vliet, Zandvoort, 023-5714745, zandvoort@bureauvanvliet.nl

deining ‘Als het goed is, kunnen we hem uit het hart schroeven en vervangen. Lukt dat niet, dan schroeven we er een tweede naast. Of een derde. Dat kan, blijkt uit proeven op driehonderd schapen.’

AMC-cardioloog rEInouD knopS plaatste de eerste draadloze pacemaker van Nederland bij een 86-jarige hartpatiënt, in Het Parool.

‘Als dat wel zo was, zou ik bijvoorbeeld elke dag met liefde mijn portemonnee grijpen voor de dagelijkse voorpaginacolumn die Arnon Grunberg voor de Volkskrant schrijft.’ Blogger ErnStJan pFautH legt uit dat de komst van betaalmuren voor online kranten onvermijdelijk is, en vindt dat niet erg, in nrc.next.

‘Want dat is nou net de crux: wetenschap probeert introspectieve illusies te onderscheiden van werkelijk objectief bestaande kennis. De mens heeft nogal de neiging om patronen te zien die er niet werkelijk zijn: huilende Maria’s in geroosterde boterhammen.’ Hersenonderzoeker VIctor laMME ageert tegen spirituele VU-professor René van Woudenberg, in nrc.next.

‘Ik zei: ik ga weg, en ik wil mijn status. De dokter zei: die krijgt u niet. Ik zei: jawel, hoor, griste hem uit zijn handen en hinkelde weg.’ Emeritus hoogleraar sociale wetenschap aBraM DE SWaan is faliekant tegen het epd, maar vóór het recht van de patiënt om zijn status te zien, in Medisch Contact.

‘Sinds 12 september weet ik beter: sociaaldemocraten deinzen er niet voor terug hun eigen achterban te offeren aan de verarmingsmachine die euro heet. In ruil voor wat macht en invloed.’

Hoogleraar financiële geografie EWalD EnGElEn fulmineert tegen de vreugde over het Eurogroep-voorzitterschap van Jeroen Dijsselbloem, in Het Parool.

Opvallende quotes uit de afgelopen week van (voormalig) HvA’ers en UvA’ers. Iets leuks gezien, mail het naar redactie@folia.nl.

de lezer

In de rubriek ‘de lezer’ blikt wekelijks iemand terug op het vorige nummer.

Wil jij diegene een keer zijn? Meld je dan aan via redactie@folia.nl.

nanDa DrIESSEnS (20), GEnEESkunDE, uva ‘Folia Magazine lees ik wel eens in de UB. Dan blader ik het een beetje door in mijn pauze en soms als ik iets interessants zie lees ik het. Hoe vaak komt hij eigenlijk uit, elke maand of zo?

Deze speciale editie vond ik leuk. De cover is grappig en maakte me nieuwsgierig. Jelle Brandt Corstius herkende ik van zijn series over Rusland. Daarom was ik ook wel benieuwd naar “Broer zoekt vrouw”. Grappig idee van zijn zus. De foto’s bij dat stuk over die eeneiige tweelingen trekken wel de aandacht. Ik was benieuwd waar het over ging, maar heb het uiteindelijk niet helemaal uitgelezen. Datzelfde geldt voor het artikel over Valentijn. Ik herkende de naam, maar vond het artikel niet zo bijzonder. Columns sla ik altijd over, geen idee waarom eigenlijk. “De waarheid over de kinderrij” vond ik een heel leuk stuk. Ik herkende er veel in en had wel eens eerder wat over dat onderwerp gelezen. In dit stuk wordt dat weer onderuitgehaald. Het artikel bracht me aan het denken over hoe het eigenlijk zit met mijn eigen broertjes en zusjes. Die broer-zus-prijsvraag vond ik ook leuk, maar wel erg moeilijk.

Heb samen met een studiegenootje geprobeerd hem op te los lossen, maar we kwamen er niet uit. De broers en zussen ston stonden overigens wel erg intiem met elkaar op de foto. Vooral die twee blonde zusjes. Een leuk idee zo’n special, maar aan het einde van het blad had ik het wel weer een beetje gehad met dat broer-enzusthema.’ yyy tekst en foto Robrecht de Vocht

meer Folia

foliaweb.nl twitter.com/foliaweb facebook.com/FoliaWeb.en.Magazine

Deze week op Folia Web

Volgende week in Folia Magazine

Kleine talen

Voorgevoel

De facultaire studentenraad geesteswetenschappen houdt een bijeenkomst over kleinetalenstudies, die bedreigd worden met opheffing. Folia Web doet verslag.

Een interview met bewustzijnsonderzoeker Dick Bierman, het gezicht van de Nederlandse parapsychologie. Bestaat voorgevoel?

Informatie technologie

Ouderworkshop

Mettina Veenstra, lector Interactive Public Spaces, hield op 15 januari haar lectorale rede over informatietechnologie in de openbare ruimte. Folia Web interviewde haar.

Volgende week in Folia Magazine

Niet elke ouder weet hoe hij zijn studerende kinderen het beste kan ondersteunen.

Daarom biedt de HvA een workshop aan.

FoliaMagazine

43

Kennis in actie master urban management Nieuw vanaf september 2013: de tweejarige professional master Urban Management. Centraal staat de multidisciplinaire aanpak van grootstedelijke vraagstukken vanuit een sociaal, fysiek, economisch en politiek-bestuurlijk perspectief. Met een focus op de metropoolregio Amsterdam. Een innovatieve opleiding voor professionals die op zoek zijn naar nieuwe denk- en werkwijzen. Meer weten? Kijk op www.hva.nl/mum.

creating tOmOrrOW