GİRİŞ Milattan Önce 7250 yıllarına kadar giden, dünyadaki ilk yerleşimlerden biri olan Çayönü,’Ergani’ye yakın bir yerleşim yeridir. Çayönü dünyada ilk tarımın yapıldığı bir mekândır.94 9000 yıl önce gülgillerin Diyarbakır’da Çayönünde yetiştiğini George Wıllcox’dan öğreniyoruz.95
Günümüzde pek bilinmiyor olsa da, Diyarbakır’da gül yetiştiriciliğinin geçmişi Asur dönemine kadar uzanır. İngiliz Arkeolog Sir Leonard Wooley’in bilim dünyasına tanıttığı Mezopotamya kil tabletlerinde yazıldığına göre MÖ 2684–2630 yılları arasında Asur kralı I. Sargon gülfidanlarını kendi ülkesine Diyarbakır civarından götürmüş. Bu belgede Kral I.Sargon’un Dicle nehrinin üst kısımlarına askeri keşif gezisi yaptığını bu geziden “Asma, incir ve gülfidanları” ile geri döndüğü yazılıyor.96
94 Güneli, Zülküf, “Diyarbakır Kent Kimliği İçin Önemli Bir Öğe Suriçi Dokusu Diyarbakır Kale-Kent,” 1.Uluslararası Nebiler Sahabeler Krallar Kenti Sempozyumu, Diyarbakır, 2009. 95 George Wıllcox. Manon Savard, “Güneydoğu Anadolu’da Tarımın Benimsenmesine İlişkin Veriler,” Mehmet Özdoğan, Nezih Başgelen, Ed. Türkiye’de Neolitik Dönem, Arkeoloji ve Sanat Yay. İst. 2007, s. 427– 440.
96 Ludvık Vecera, Classıc Roses, Published Great Britain, 1989, s. 7–11; Eıgıl Kıaer, Methuen Handbook of Roses, Ancıent Tımes, London, 1965, s. 10; Altıntaş, Ayten, “İslam Tasavvufunda Gül, Peygamberimiz ve Diyarbakır”. 2. Nebiler Sahabiler Azizler Krallar Kenti Diyarbakır Sempozyumu, 2010.
Gül Şehri Diyarbakır Sempozyumu 24 Mayıs 2011
73