Modernleşme bazı temel özelliklere sahiptir. Sekülerleşme, ilerlemecilik(lineer anlayış ve evrim), şehirleşme-sanayileşme, pozitivizmbilimcilik, hümanizm, yabancılaşma-bilimcilik, feminizm, bürokrasi, demokrasi, düalizm ve rasyonel ahlak bu özelliklerden en önemlileridir. Şehirleşmenin birçok noktada modernleşme ile ilişkisi vardır. Bunu Z. Bauman’ın çok bilinen sözü ile ifade etmek gerekirse; “Bütün kent yaşamı modern değildir fakat bütün modern yaşam kent yaşamıdır. Çünkü yaşamın modernleşmesi demek kent yaşamına daha fazla benzemek demektir.”179 Şehirleşme birçok noktada modernleşmeye ya sebeptir ya da bunun sonucudur. Yabancılaşma, sekülerleşme, bürokrasi, demokrasi ve sanayileşme büyük oranda şehirleşme ile bağlantılıdır. Kırsalda yaşayan insanlar ile şehirli halkların farklı toplumsal sistemleri temsil ettiği tartışmasız bir durumdur.180 Kırsalda ki insanların manevi değerlere yatkınlığı ile şehirlilerin ilgisinin aynı olması beklenmemelidir. Benzer şekilde bürokrasinin bir kentleşme olgusu olduğu, sanayinin şehirlerde gerekli insan kaynaklarına ulaştığı bilinen şeylerdir. Sekülerleşmeye bağlı olarak rasyonel bir ahlakın oluşması, hümanizmanın ve feminizmin güçlenmesi daha çok şehirlerde ortaya çıkmaktadır.
Modernleşme, küreselleşme ve kent kavramları beraber ele alınacak olursa bunların bir birlerini tamamladığı görülür. Nasıl ki modernleşmenin şartlarından ve sonuçlarından birisi kentleşme ise küreselleşmenin de sebep-sonuçlarından bir tanesi kentleşmedir. 18 ve 19.yy’da ki sömürge faaliyetleri, makineleşme ve üretimin artması kır-köy dengesini bozmaya başlamıştır. Kırsalın az üretip az tüketen kültürü yerine kapitalizm çok üretip çok tüketen yeni bir model koymuştur. Yeni sistem ise şehirlerde fabrika kurmayı, buralarda üretimin bir parçası olmayı gerektiriyordu. Bu dönemde başlayan hızlı şehirleşme sanayinin yaygınlaşması ile 2. ve 3. dünya ülkelerine de yayılmıştır. 1990 yılında %37 olan dünya kent nüfusu oranının 2025 yılında %60 olması beklenmektedir.181 Doğal olarak da hızlı kentleşmenin getirdiği sorunlar kentleri, hükümetleri fazlasıyla uğraştırmaktadır. Sorun geçmişte olduğu gibi sadece bir şehrin-ülkenin değil artık küreselleşeme ile bütün gelişen-gelişmekte olan şehir ve ülkelerin problemi haline gelmiştir. Diyarbakır şehri de yakın tarihinde iki ayrı dönemde bu hızlı kentleşme olgusunu yaşamıştır. Bunların tamamen küreselleşme ve modernleşme ile bağlı olduğu söylenemese de konuyla ilgisiz olduğu da söylenemez.
runları”, Sosyoloji, Ed. Feridun Merter- Mustafa Talas, Lisans Yay. İst. 2010, s. 444. 179 Bauman, Zygmund, Parçalanmış Hayat, Çev. İsmail Türkmen, Ayrıntı Yay. İst. 2001, s. 170. 180 Kottak, age, s. 545.
Küreselleşeme-modernleşme-kentleşme bağlamında konumuzla ilgili önemli görülen nokta iki başlıkla özetlenebilir; 1- Hızlı kentleşme 181 Kottak, age, s. 544.
Gül Şehri Diyarbakır Sempozyumu 24 Mayıs 2011 141