Aktuelno natabakterijaipotencijalnosozdavasredinakojaja promovira antibiotskata rezistentnost. Zatoa, razbirawetozapravilnataupotrebanaantibioticitei pri~inite koi proizleguvaat od nedovolnoto pridr`uvawe kon antibiotsktite terapii (na pr. deka re`imitenadozirawevklu~uvaatnekolkukratnodozirawevotekotnadenot)eklu~novorazvojotnafenomenotdaliantibiotskatarezistentnostekontrolirana7,8.Rabotata nafarmacevtitevoovaaoblastne vklu~uvasamonajdobrapraksanaizdavawe,tukuistotakaiinformaciizava`nostanazemawetonaantibioticite taka kako {to se propi{ani i vo odnos nare`imot(napr:sekoi12~asa)ivoodnosnatrae- weto na terapijata (na pr: 7 dena). Ponatamu, preku sledewe i informirawe na pacientite za mo`nite strani~niefekti,nesakanireakciiiinterakciiso drugi lekovi, farmacevtite pridonesuvaat vo pravilnataupotrebanaantibioticiteiidentifikacijatanapri~initezanepridr`uvawekonterapijata. Od druga strana, aptekarite se ~esto prvo mesto zakontaktsonaselenietokogasepojavuvaatsimptomite,taka{toimaatcentralnaulogavosovetuvawetonapacientitezaposlabitezaboluvawainivnoto upatuvawenalekarkogaepotrebno.Ulogatanafarmacevtitevodemistificirawenapotrebatazaupotrebanaantibioticizalekuvawenanastinkiidrugi slabizaboluvawaenavistinamnoguva`na. Dopolnitelno,prekupostoewenacentrizasobirawe na lekovi, bazicirani vo aptekite, farmacevtitepridonesuvaatvonamaluvawenadostapniteantibioticivodoma}instvata.Nepotrebnataupotreba na ostatoci od antibiotici, od nekoja prethodna upotreba (samolekuvawe) mo`e da ja zgolemi rezistentnosta na antibioticite na drugata flora koja `ive vo organizmot so vr{ewe na selektivno naru{uvawevogastrointestinalniottrakt,ko`atai gorniot respiratoren trakt, favoriziraj}i ja rezistentnostanabakteriitekonantibioticite.7 Ponatamu,aptekariteseva`enizvornaoniezaednici pri promocija na kampawi za zdravjeto. Pokrajobezbeduvawenainformaciiipromocijanakampawizazdravjeto,nanivonaapteka,promovirawevo u~ili{tataidrugiteorganizaciivolokalnitezaednicimo`atadabidatidrugefektivenna~innapodigawenasvestazaracionalnaisoodvetnaupotreba na lekovite, vklu~uvaj}i gi i antibioticite. Vo nekoiodzemjite-~lenki,farmacevtitesopoddr{ka odnivniteprofesionalniorganizacii,giposetuvaatu~ili{tataigrupitezapoddr{kaodzaednicata zadagiprenesatporakiteokoluzdravjeto.
Farmacevtski informator Konkretniprimerizapridonesotnafarmacevtitevosoodvetnataupotrebanalekoviteeobezbedena voAneks1. Povikzaakcija Vo kontekst na seopfatnata strategija na EU za kontrolanarezistentnostanaantibioticite,FGEU giohrabruvainstituciitenaEUizemjite-~lenkina: l Ponatamo{napromocijanaEUkampawiza{iroki informiranost za da vlijaat na o~ekuvawata vo odnos na propi{uvaweto na antibioticite, osobeno toa{totieseneefektivnizalekuvawenavirusni infekciiiliednostavnika{liciinastinki,preku zajaknuvawenavklu~enostanazdravstveniteprofesionalcivoEvropskiotdennasvesnostazaantibio- ticite(vodvetefaziinaizrabotkainaimplementacija). l Poddr{kananacionalnokoordiniranataakcijaodstrananazdravstveniteprofesionalciiorganizaciitenapacientitedagopromoviraatracionalnotoisoodvetnopropi{uvawe,izdavaweiupotreba naantibioticite. l Poddr{ka na istra`uvawe orientirano vrz praksa koe e naso~eno kon pridr`uvawe kon antibiotskata terapija i razvoj na edukativni alatki zazdravstveniterabotniciipacientite Nakraj,gipovikuvamesitezdravstvenirabotnicidasevklu~atvoodnosnapra{awetonaantibiotskatarezistentnostidagiispitaatiakoepotrebno dagirevidiraatpropi{uvawataiizdavawatanalekovisoodvetno.
19 KRAJ
Aneks1-Konkretniprimeri Vo Belgija Belgiskata farmacevtska asocijacija pridonese so "Vodi~ot za antibiotici za ambulantskatapraksa2008"odBelgiskiotkomitetzakoordinacija na politikata za antibiotici (dostapna na www.bapcoc.be). VoHrvatskaDenotnafarmacevtiteproslavenna 29 i oktomvri 2009 be{e posveten na kampawata za nacionalnatasvestzaantibiotskatarezistentnost. Kampawata vklu~i postavuvawe na posteri vo site javniaptekikakoidistribucijanapamfletinapacientite.