ArcGIS Actueel nr 1. 2007

2007 / 1

Cartografie in de geodatabase

‘Echte’ GIS functionaliteit via server technologie

Uitgelicht: Web Application Developer Framework

Colofon

Inhoud

ArcGIS Actueel magazine is een uitgave van ESRI Nederland

ArcGIS Desktop | pagina 3 Efficiënt aan de slag met ArcGIS 9.2

Redactie Esther van Assen Tom Modderkolk Redactieraad Ernst Eijkelenboom Wim Ligtendag Arjen Pluim Jeroen van Winden Aan deze uitgave werkten mee Esther van Assen Ynze Baumfalk Ernst Eijkelenboom Wim Ligtendag Jeroen van Winden Ontwerp Erik Visser Drukwerk Practicum Grafimedia Groep BV Bronvermelding Gebruikt beeldmateriaal is eigendom van respectievelijk: Stichting AHN (p.6), Kadaster & Eurosense (p.7).

ESRI Nederland maakt al een aantal jaren de ArcGIS Actueel nieuwsbrief. Met deze digitale nieuwsbrief houden we u, als ArcGIS gebruikers en ontwikkelaars op de hoogte Enkele vernieuwingen die uw dagelijks werk eenvoudiger van de laatste ontwikkelingen rond ArcGIS. Uit reacties blijkt dat de ArcGIS Actueel maken nieuwsbrief veel wordt gelezen. Om u nog beter op de hoogte te houden van de ontwikkelingen rond ArcGIS brengt ESRI Nederland vanaf nu ook ArcGIS Actueel magaGeodatabase | pagina 4 zine uit. In ieder ArcGIS Actueel magazine is er aandacht voor geodatabases, ArcGIS Cartografische representatie in alle Desktop, ArcGIS Server en de verschillende ontwikkelomgevingen rond ArcObjects. vrijheid Cartografie en geometrie samen in de geodatabase ArcGIS 9.2 is sinds begin dit jaar beschikbaar. De belangrijkste aandachtspunten bij de ontwikkeling van ArcGIS 9.2 zijn gebruiksgemak, cartografie, geodatabases en server. Een ArcGIS Server | pagina 6 aantal van deze aandachtspunten lichten wij toe in dit eerste ArcGIS Actueel magazine.

‘Echte’ GIS functionaliteit via de server Gebruiksgemak is meer dan gebruiksvriendelijkheid. Gebruiksgemak (usability) staat voor Een overzicht van alle vernieuwingen het eenvoudig en dus efficiënt maken van een applicatie. In ArcGIS Desktop is veel functionaliteit toegevoegd die dit mogelijk maakt. “Zat dat er dan niet al in?” is de logische, veelgeOntwikkelen met ArcGIS | pagina 8 Werken met bewegende objecten in hoorde reactie op het hoger gebruiksgemak door deze nieuwe mogelijkheden.

ArcGIS Nieuwe objecten voorzien in een vloeiende weergave Cartografen en GIS’sers zijn van nature verschillend. Een GIS’ser richt zich op het werken met geometrie, databases en modelanalyses. Een cartograaf is bezig met de beste presentatie van dynamische gegevens van informatie in de vorm van een kaart. Beide werken zij met geo-informatie vanuit een verschillend perspectief. Tot nu toe kon de cartograaf daarom ook niet uit de voeten met Ontwikkelen met ArcGIS | pagina10 een GIS. Vaak gebruikt een cartograaf informatie uit een GIS om in een ander specialistisch Het Web ADF nader bekeken Belangrijke componenten van het Web ADF nader pakket een kaart verder te vervolmaken. Cartografie kan vanaf ArcGIS 9.2 naast geometrie in een geodatabase worden opgeslagen. Daarnaast is er veel cartografische functionaliteit belicht toegevoegd aan ArcGIS Desktop. Het cartografische proces wordt op deze wijze in GIS geintegreerd en is daarmee veel efficiënter in te zetten binnen uw organisatie.

ESRI Agenda

AED-SICAD 2nd European Utility Forum 8 & 9 mei 2007, Amsterdam

Tips aan de redactie De redactie is bereikbaar voor tips en reacties via redactie@arcgisactueel.nl. Artikelen mogen alleen openbaar worden gemaakt na schriftelijke toestemming van ESRI Nederland.

ArcGIS RoadShow mei 2007, op diverse locaties in het land

Masterclass Geodatabase juni 2007, Rotterdam

Abonnement ArcGIS Actueel magazine is een kostenloze uitgave beschikbaar voor ArcGIS gebruikers en ontwikkelaars.

Oplage 2000 stuks. Meldt u zich aan via abonnement@arcgisactueel.nl

Voorwoord

27ste ESRI User Conference 18 t/m 22 juni 2007, San Diego, Californie, VS

14de GIS Conferentie

ArcGIS Server is wat de naam zegt: een geografisch informatiesysteem op een server. ArcGIS Server is daarmee de omgeving voor het online presenteren van kaarten, maar kan daarnaast ook de GIS functionaliteit rond die kaarten online brengen in de vorm van webservices en webapplicaties. ArcGIS Server is hiermee een omgeving om geodatabases snel in een webapplicatie ter beschikking te stellen aan veel gebruikers, maar ook het platform om GIS in de vorm van webservices in de bedrijfprocessen van een organisatie te integreren.

De standaardapplicaties bij ArcGIS Server bieden veel functionaliteit. Vaak kunnen de applicaties als een start worden gezien. Met het Web Application Development Framework (Web ADF) kunnen .NET en Java ontwikkelaars namelijk de applicaties uitbreiden of zelf webapplicaties en webservices bouwen. In het artikel over het Web ADF geven we een eerste indruk van een aantal componenten en hun mogelijkheden. Steeds meer informatie wordt nu real time ingewonnen. ArcObjects is uitgebreid met nieuwe objecten om juist deze bewegende informatie dynamisch weer te geven.

19 & 20 september 2007, De Doelen, Rotterdam Disclaimer ESRI Nederland besteedt de uiterste zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van de artikelen in ArcGIS Actueel magazine. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

Preconference Workshops 18 september 2007, Rotterdam

ESRI European Conference 2007 26 t/m 28 september 2007, Stockholm, Zweden

Postbus 29070, 3001 GA Rotterdam [t] (010) 217 07 00, [i] www.esrinl.com

pagina 2

Al met al zijn dit veel verschillende onderwerpen voor zowel ArcGIS gebruikers als ontwikkelaars en daarmee goed voor nieuwe ideeën voor GIS toepassingen binnen uw organisatie op desktop en server niveau. Ik wens u veel leesplezier!

Jeroen van Winden Manager Technology Development ESRI Nederland

ArcGIS Actueel magazine | 2007 / 1

ArcGIS Desktop

Efficiënt aan de slag met ArcGIS 9.2 Met de release van ArcGIS 9.2 is veel aandacht besteed aan het gebruiksgemak.

Gebruiksgemak is meer dan alleen gebruikersvriendelijkheid. Het gaat niet alleen om dingen makkelijker vinden, maar vooral om dingen makkelijker te doen. Hiermee kunt u nog efficiënter werken. Zoals met alles dat nieuw is, moet u er even induiken voordat u van deze uitbreidingen en handigheden optimaal kunt profiteren. Dit artikel loodst u door enkele vernieuwingen die uw dagelijks werk eenvoudiger maken.

Door Esther van Assen U kunt flink tijdwinst boeken op het bewerken van uw kaarten in ArcGIS met sneltoetscombinaties. Veel functies die u voorheen benaderde via dialoogvensters, kunt u nu direct met sneltoetsen opvragen. Ook gaat de navigatie tijdens een analyse- of editsessie soepeler.

Wilt u even snel een detail in de kaart controleren? Met de Z-toets zoomt u in, X staat voor uitzoomen, C voor pannen en B voor dynamisch in/uitzoomen, zonder dat de hoofdfunctie wijzigt. Met het scrollwieltje op de muis zoomt u dynamisch in en uit. Het complete overzicht aan sneltoetsen vindt u in de ArcGIS Desktop doos en kunt u downloaden op de ESRI Nederland website.

Delen van informatie De directe ondersteuning van CAD bestanden is geoptimaliseerd. CAD symbolisaties, waaronder kleur, lijn en vlakvulling worden correct opgenomen als GIS symbolisatie. Ook kunt u één-op-één relaties leggen tussen GIS informatie en elementen uit de CAD tekening. CAD bestanden kunt u direct georefereren met de nieuwe CAD knoppenbalk. Het werken met GML en WFS kan vanaf ArcGIS 9.2 zonder verdere extensies. Nederlandse GML profielen als TOP10GML worden direct gelezen in ArcGIS. Gebruiksgemak is merkbaar een focus geweest bij de ontwikkeling van ArcGIS 9.2. U zult merken dat het werken met geografische data in ArcGIS 9.2 gemakkelijk en snel gaat.

Daarnaast is de communicatie over en weer tussen kaart, tabel en grafiek en het opvragen en analyseren van uw gegevens verbeterd. De vernieuwde help biedt een keur aan voorbeeldvideo’s en -documenten, tips en trucs. Een duidelijke zoekfunctie helpt u bij het effectiever werken met ArcGIS.

Tools Diverse nieuwe tools maken het werken met ArcGIS nog dynamischer. Met de Go to XY tool zoekt u direct een locatie op uw kaart, waarbij u een actie kan laten volgen op de zoekopdracht. Zoom of pan bijvoorbeeld naar de betreffende locatie en plaats hier een label met locatiegegevens. De Measure tool toont de gemeten lengte of oppervlakte direct in een apart scherm. Voor meer precisie maakt u tijdens het meten gebruik van snapping naar vertices. De Identify tool beperkt zich niet tot een enkele feature. De tool verschaft u in het Identifyscherm alle informatie van features binnen een geselecteerd kader. U bepaalt zelf welke informatie hiervan zichtbaar moet zijn en in welke volgorde. De informatie in het dialoogscherm van de Measure en Identify tools zijn desgewenst direct te kopiëren voor gebruik in andere programma’s via het Windows clipboard.

Andere handigheden zijn het naar eigen wens aanpassen van de kaartschaal en de Full Extent van de kaart. Werkt u voor meerdere projecten voornamelijk in hetzelfde deelgebied van een groter geheel, dan kunt u de full extent functie daarop instellen. En hebt u liever dat de kaartschaal wordt aangegeven als “1 op 12 km”, dan stelt u die gewoon zo in.

De Identify tool: zonder extra handelingen alle gegevens van een object beschikbaar

Gegevensgemak De koppeling tussen het kaartbeeld en de achterliggende gegevens in attribuuttabellen heeft een efficiëntieslag ondergaan. U opent de attribuuttabel in de Table of Content (TOC) door Ctrl+dubbelklik op de betreffende laag. In de attribuuttabel zelf hebt u opnieuw de mogelijkheid om aan te geven welke informatie zichtbaar moet zijn en in welke volgorde.

Kolommen verwijdert u direct uit het zicht door Ctrl+dubbelklik op de kolom. Selecties maken, een identify, een selectie lokaliseren in de kaart of lengte/oppervlakte van een laag laten berekenen zijn binnen de attribuuttabel rechtstreekse opties geworden. Verder is er nu een directe ondersteuning van gegevens uit MS Excel. Tabelinformatie uit een Excel sheet krijgt dezelfde behandeling als iedere andere databron en is eenvoudig in te lezen via de Add Data optie. Wijzigingen in de Excel sheet worden dan ook direct opgenomen in ArcGIS.

ArcGIS Actueel magazine | 2007 / 1

Calculate geometry tool: direct in de attribute tabel oppervlakte/omtrek te berekenen

Schaalbaarheid: de kaartschaal op maat en naar eigen wens weergegeven

pagina 3

Geodatabase

Cartografische representatie in alle vrijheid Een cartograaf is van oudsher geen GIS gebruiker. Een cartograaf is een kunstenaar.

Hij wil in alle vrijheid kaarten kunnen maken zonder gebonden te zijn aan al te strenge topologische regels waaraan de GIS gebruiker zoveel waarde hecht. Ze beelden beide geografische informatie af, echter hun werkwijze verschilt. GIS gebruikers maken ‘mooie’ kaarten met de gereedschappen die ArcGIS biedt. De cartograaf wil visueel meer en exporteert daarom dikwijls een kaart vanuit ArcGIS naar een ander pakket om de cartografische weergave te perfectioneren. Jammer genoeg moet de cartograaf bij iedere wijziging van de data opnieuw deze vertaalslag maken. Met ArcGIS 9.2 maakt ESRI deze vertaalslag overbodig door beide digitale weergaven te integreren in de geodatabase.

Door Ernst Eijkelenboom Cartografische representatie in ArcGIS 9.2, of kortweg representatie, maakt het mogelijk om via vooraf gedefinieerde regels een kaart automatisch te genereren op een cartografisch verantwoorde wijze. De cartograaf krijgt hierbij de vrijheid om per gewenst object af te wijken van opgestelde representatieregels, waarbij ook deze uitzonderingen zijn op te nemen in de geodatabase. Zo genereert de cartograaf goede cartografie naast de geometrie in ArcGIS. Representaties worden naast de data opgeslagen in de geodatabase: een personal, file, workgroup of enterprise geodatabase. Dit maakt het gebruik van cartografische representaties voor elk soort organisatie mogelijk. De opslag van cartografische representatie gebeurt in twee extra kolommen in een featureclass. Dit maakt het gebruik van verschillende cartografische representaties op dezelfde data mogelijk. Wijzigingen van de data in een featureclass hebben daarbij ook direct gevolg voor de bijbehorende representatie.

Mutatiefuncties De Representation Toolbar bevat ook typische functies uit grafische pakketten die niet in een traditioneel GIS te vinden zijn. Een tussenpunt toevoegen, verwijderen of verplaatsen gaat hierdoor erg eenvoudig. Een object verschalen of verplaatsen levert eveneens geen problemen op. Met de gummetjesfunctie kunt u een deel van de cartografische geometrie van het object verwijderen.

Geoprocessing tools De Cartography Toolbox in ArcToolbox bevat geoprocessing tools om een aantal functies te automatiseren. Zo kunt u met de ModelBuilder een proces modelleren om automatisch bruggen, viaducten en tunnels te detecteren en de visualisatie van de corresponderende wegen en rivieren hierop aan te passen. Bruggen kunt u automatisch voorzien van zogenaamde brugvleugels, zonder dat het object ‘brug’ in de database aanwezig is. Selecteer hiervoor in de Toolbox de functie Create Overpass. Geef hierbij aan dat ‘wegen’ de bovenliggende laag is en ‘rivieren’ de onderliggende laag. Met een selectie kunt u het aantal overgangen beperken. Ook kunt u de vorm van de brugvleugels opgegeven. De brugvleugels worden uiteindelijk in een nieuwe featureclass in de database opgeslagen. Op de plek van de brug wordt in de kaart automatisch een deel van de rivier niet getekend. Met de functie Create Underpass kunnen op dezelfde wijze tunnels worden gedetecteerd en gevisualiseerd. Een ander voorbeeld van een functie uit de Cartography Toolbox is de mogelijkheid om puntsymbolen zoals hectometerpaaltjes evenwijdig te plaatsen aan wegen. De functie zoekt binnen een opgegeven afstand van de weg alle paaltjes en verandert de rotatiehoek van de puntsymbolen.

Representatie aanmaken Topologische tools De eenvoudigste manier voor het aanmaken van representaties, is door in ArcMap de standaardclassificatie van een layer te converteren. In de geodatabase worden hiermee op basis van bestaande symbolisatie representatieregels aangemaakt. De gegenereerde regels zijn vervolgens aan te passen. Vanuit het eigenschappenscherm van de featureclass zijn de regels verder te beheren. Een featureclass is tevens te voorzien van een representatie door gebruik te maken van de Geoprocessing tools in de nieuwe Cartography Toolbox.

Representation Toolbar Cartografische representaties kunt u aanpassen in de ArcMap Representation Toolbar.

Nieuwe selectiemethoden op de toolbar maken het mogelijk een object als geheel of gedeeltelijk te selecteren. Van het geselecteerde object kunt u alle eigenschappen wijzigen die zijn vastgelegd in de representatieregel. Zo zijn zowel de lijndikte als kleur van een door de representatieregel ‘spoorlijn’ gevisualiseerd object te wijzigen. U kunt hiermee dus afwijken van de gangbare cartografische weergave van een spoorlijn. Ook de cartografische geometrie is te wijzigen. Loopt het spoor bijvoorbeeld dicht langs de naastgelegen weg, dan is het vanuit cartografisch oogpunt ‘mooier’ om het spoor een klein stukje te verschuiven. Met de Warp tool is een deel van het spoor hiervoor vloeiend te verplaatsen zonder dat dit effect heeft op de geografische ligging van het spoor. Aanpassingen van de representatieregel worden opgeslagen in het Override veld van de featureclass. Een kwastsymbool in het Representation Window geeft de ‘override’ aan. De wijziging is eenvoudig op te heffen door het kwastsymbool uit te schakelen. Het wijzigen van de cartografische geometrie heeft geen invloed op de geografische geometrie. Daarom kunt u op dezelfde data zowel correcte GIS analyses uitvoeren als cartografisch verantwoorde kaarten maken. pagina 4

Topologische regels worden in ArcGIS gebruikt om conflicten in een digitaal terreinmodel op te sporen. Wegen mogen elkaar bijvoorbeeld niet overlappen. Toch kunnen in de cartografische weergave wegen voorkomen die elkaar overlappen. Een snelweg kan gedefinieerd zijn als een dikke rode lijn met een zwarte omlijsting. Twee vlak naast elkaar gelegen rijbanen kunnen elkaar hierdoor cartografisch overlappen. Dergelijke cartografische conflicten zijn met de Cartography Toolbox te lokaliseren. De cartograaf heeft vervolgens de vrijheid om deze cartografische conflicten naar eigen inzicht op te lossen.

Representatieregels Met het converteren van de standaard classificatie van een layer naar de cartografische representatie worden in de geodatabase twee extra kolommen toegevoegd aan de featureclass. De eerste kolom bevat de cartografische representatieregel. Deze wordt zoveel mogelijk dynamisch afgeleid van de standaard classificatie. De tweede kolom bezit de wijzigingen ten opzichte van de opgestelde regel, de zogenaamde override. De override kolom is in principe leeg, tenzij er daadwerkelijke een wijziging optreedt. Samen nemen deze twee kolommen weinig extra opslagruimte in.

Per featureclass kunnen er één of meerdere regels voorkomen: • Een featureclass voor wegen zal verschillende regels hebben voor snelwegen, hoofdwegen, lokale wegen, etc.

ArcGIS Actueel magazine | 2007 / 1

Geodatabase

• Een representatie kan effect hebben op de verschillende onderdelen van de geometrische weergaven, bijvoorbeeld lijntype (wel of niet onderbroken), verschuiving (offset), lijnkleur, lijndikte, etc.

Een representatie kan opgebouwd zijn uit meerdere elementen. Een fietspad is weer te geven als een stippellijn, om de honderd meter gevisualiseerd met een fietssymbool als puntsymbool. Het fietssymbool kan een offset hebben ten opzicht van de lijn en parallel of loodrecht op de lijn worden getekend. Een regel is ook te definiëren vanuit attribuutwaarden in de geodatabase. Per object kan zo gedefinieerd worden of er bijvoorbeeld een offset van de lijn moet plaats vinden en hoe groot deze moet zijn.

De Representation Toolbar

Spoorlijn is met de WarpTool verplaatst om vrij te liggen van snelweg

De hoek van het populierensymbool is aangepast aan de hoofdrichting van het gebied

Het kwastsymbool in het representatiescherm geeft wijzigingen t.o.v. de opgestelde regel aan

Override Een representatieregel geldt voor alle objecten die aan bepaalde voorwaarden voldoen.

De kracht van de ArcGIS representatie is de vrijheid die de gebruiker heeft om af te wijken van de regel. Hij kan niet alleen de visualisatie aanpassen, maar ook de ligging en vorm van de cartografische geometrie zonder dat dit gevolgen heeft voor de geografische geometrie. Een fietspad door een landschappelijk mooi gebied kan met een groene stippellijn lijn worden weergegeven in plaats van de standaard zwarte stippellijn. De vorm van het fietspad is vervolgens golvend door het natuurgebied te tekenen.

Vrije representatie Vrije representatie geeft de cartograaf nog meer mogelijkheden bovenop de override om de representatieregel naar zijn hand te zetten. De representatieregel wordt volledig gekopieerd naar de override kolom. Nu is het zelfs mogelijk om het geometrietype te wijzigen. Een vlak is te visualiseren als punt. Individuele streepjes zijn aan te passen in een stippellijn.

Marker Editor Representatie symbolen kunnen worden gemaakt en aangepast met de nieuwe Marker Editor. Niet alleen puntsymbolen kunnen met de Marker Editor worden aangepast, ook belangrijke locaties op lijnen, de zogenaamde representatie controle punten. Representatie symbolen worden opgeslagen in een Style die wordt beheerd met de Style Manager. Alle functies van de Representation toolbar zijn ook beschikbaar in de Marker Editor. Delen van een marker kunnen met de Marker Editor eenvoudig worden aangepast en geometrische effecten worden toegevoegd.

Met de Create Overpass tool zijn automatisch brugvleugels gegenereerd en met de Masking optie wordt het spoor niet getekend onder de brug

Geodatabase Cartografie is nu volledig geïntegreerd in de geodatabase. Hiermee krijgt de cartograaf alle voordelen van het gebruik van een geodatabase. Denk hierbij aan versioning en historie, maar ook database voordelen als beveiliging en backup. Met historie is bijvoorbeeld terug te vallen op oudere kaarten. Cartografische representatie in ArcGIS 9.2 maakt het nu mogelijk om direct vanuit ArcGIS aansprekende kaarten te vervaardigen. De vrijheden die de GIS’ser of cartograaf hierbij krijgt, leveren cartografisch verantwoorde kaarten op zonder in te boeten op de betrouwbaarheid van de achterliggende GIS data. En door de opslag van (cartografische) representaties in de geodatabase wordt de (analyse) kaart altijd gevoed door de meest recente en geografisch correcte informatie.

De Marker Editor voor het aanmaken van representatie symbolen ArcGIS Actueel magazine | 2007 / 1

Weergave representaties in het Layer properties scherm

pagina 5

ArcGIS Server

‘Echte’ GIS functionaliteit via de server ArcGIS Server was tot nu toe vooral een oplossing voor ontwikkelaars om GIS op een server aan te bieden. Vanaf de 9.2 release is ArcGIS Server het platform voor alle GIS toepassingen op een server. Hierbij kunt u denken aan eenvoudige GIS webapplicaties maar ook aan een volledige integratie van GIS webservices in een servicegeoriënteerde architectuur (SOA). Voor ontwikkelaars zijn er krachtige nieuwe hulpmiddelen bijgekomen. ArcGIS Explorer is de nieuwe vrij beschikbare 3D viewer op ArcGIS Server technologie. Een overzicht van alle vernieuwingen.

Door Jeroen van Winden ArcGIS Server bevat een brede waaier aan standaard webservices. Gemeenschappelijk kenmerk: ze zijn volledig conform de algemene ICT-standaarden SOAP en WSDL voor het werken met webservices. Daarnaast is er ondersteuning van OpenGIS en Google standaarden.

Services

Publicatie van een mapservice in ArcCatalog

De meest in het oog springende webservice is de mapservice, die wat betreft functionaliteit het beste te vergelijken is met ArcMap. In eerste instantie is een mapservice bedoeld om kaarten op het web aan te bieden. Deze kaarten ondersteunen alle functionaliteit die ook in de desktop omgeving beschikbaar is. Denk daarbij aan intelligente labeling (Maplex labeling) en cartografische representaties. Een mapservice ondersteunt eenvoudige en complexe bevragingen en zelfs objectmutaties in de kaart. Naast de tweedimensionale mapservices, kent ArcGIS Server driedimensionale globeservices. Deze zijn geoptimaliseerd om clients als de nieuwe vrij beschikbare ArcGIS Explorer, maar ook andere ‘earth viewers’ te voorzien van data over het web. Voorbeelden hiervan zijn luchtfoto’s en 3D-objecten zoals gebouwen en terreindata.

Geoprocessingservices maken echte GIS functionaliteit beschikbaar op het web. Alle GIS functionaliteit beschikbaar in de toolboxes van ArcGIS Desktop is te publiceren in webservices. Ook modellen gemaakt met de ModelBuilder kunnen draaien onder ArcGIS Server.

Voor databasereplicatie over het web zijn geodatabaseservices beschikbaar. Met deze webservices kunt u geodatabases over het web synchroniseren. Networkservices zijn te gebruiken voor netwerkroutering en aanverwante functionaliteit. GeocodingServices vinden een locatie bij een adres of adressen bij een locatie.

Beheer en ontwerp

Webservices beheerd in ArcGIS Server Manager

pagina 6

Het beheer van ArcGIS webservices gebeurt in ArcCatalog. Hier kunt u deze webservices met een paar muisklikken publiceren. Daarnaast bevat ArcGIS Server 9.2 de nieuwe ArcGIS Server Manager voor het op afstand beheren van ArcGIS webapplicaties en de onderliggende infrastructuur in een browser. Veel ICT-beheerders hebben om deze browser oplossing gevraagd. Maar voordat een ArcGIS webservice is te beheren, moet ze vanzelfsprekend eerst ontworpen worden. Dit ontwerpen (Authoring) vindt plaats in ArcGIS Desktop. Het ontwerp van een mapservice gebeurt met ArcMap, een globeservice met ArcGlobe en een geoprocessingservice eventueel in ModelBuilder. Is het ontwerp klaar, dan geschiedt de oplevering in bijvoorbeeld een map document (mxd) of een toolbox (tbx). ArcCatalog en de ArcGIS Server Manager gebruiken vervolgens dit document voor de publicatie van de bijbehorende webservice. Is een webservice eenmaal gepubliceerd, dan zijn er meerdere mogelijkheden voor caching op de server om de performance van de ArcGIS webservices te optimaliseren.

ArcGIS Actueel magazine | 2007 / 1

ArcGIS Server

Webapplicaties Met de ArcGIS Server Manager kunt u volledige GIS applicaties ontwerpen die draaien in een webbrowser. De wizard begeleidt u door dit ontwerpproces. In minder dan tien stappen is zo een .NET of een Java internetapplicatie op te leveren. Tijdens dit proces kunt u kiezen voor zowel een applicatie die slechts een kaart toont met eenvoudige navigatie- en analysemogelijkheden, als voor een omvangrijkere applicatie waarin bijvoorbeeld de onderliggende geodatabase is te muteren.

De op deze manier gemaakte webapplicaties werken zonder plug-ins in een browser. Er wordt gebruik gemaakt van HTML, Javascript en AJAX, een nieuwe standaard om meer dynamisch te kunnen werken in een standaard webbrowser. Door het gebruik van AJAX kunt u vanuit een browser meerdere dingen tegelijk bij de server opvragen. Zo worden de delen van een kaart die net niet in het kaartvenster te zien zijn alvast opgehaald. Als de gebruiker de kaart verschuift, ziet hij geen witte vlakken meer. In plaats hiervan ziet hij de reeds opgehaalde informatie. De kaart oogt zo veel dynamischer.

Taken Naast deze webapplicaties is het concept ‘taken’ nieuw in de ArcGIS Server omgeving.

Taken zijn functies die op een server zijn ‘af te vuren’. Dit kunnen eenvoudige functies zijn als een query op een laag in de database, maar ook zeer omvangrijke GIS functies als de uitvoering van een model op de server door een geoprocessingservice. Een taak kenmerkt zich door een eenvoudige interface in de vorm van een minidialoog naar de gebruiker.

Als een gebruiker een taak heeft afgevuurd, dan hoeft hij niet te wachten tot de server de taak heeft uitgevoerd. In de tussentijd kan de gebruiker doorwerken met de applicatie. Als de server de taak heeft uitgevoerd, dan verschijnt het resultaat in het zogenaamde resultatenvenster. De hiervoor beschreven ondersteuning van de AJAX standaard maakt deze asynchrone manier van werken mogelijk.

Standaard met ArcGIS Server op te maken webapplicatie

Bouwen Het nieuwe Application Development Framework (ADF), meegeleverd met ArcGIS Server geeft ontwikkelaars gereedschap voor het bouwen van webapplicaties, webservices en mobiele applicaties bovenop ArcGIS Server. Het Web ADF biedt onder andere webcontrols om snel een GIS interface in een webapplicatie op te kunnen bouwen in Microsoft Visual Studio .NET of een Java ontwikkelomgeving als Eclipse. Voor diepgaandere ArcGIS functionaliteit op de server kunt u gebruikmaken van het ArcObjects model.

Voor de bouw van mobiele ArcGIS Server applicaties is er het Mobile ADF. Deze toepassingen kunnen draaien op telefoons, PDA’s of op bijvoorbeeld Tablet pc’s. Het Mobile ADF is gebaseerd op Smart Client technologie. Deze nieuwe op .NET gebaseerde standaard is speciaal bedacht voor het werken op apparatuur die niet altijd gegarandeerd een connectie met de server heeft. Deze slimme technologie maakt het mogelijk om dan bijvoorbeeld toch op een server in een multi-user geodatabase te kunnen editen. Hiervoor ondersteunt de Smart Client technologie intelligente caching. (lees verder op pagina 8)

ArcGIS Explorer als client voor ArcGIS Server en ArcGIS Online

ArcGIS Actueel magazine | 2007 / 1

pagina 7

ArcGIS Server

Ontwikkelen met ArcGIS

Werken met bewegende objecten in ArcGIS Ondersteuning van diverse standaarden ArcGIS Server webservices zijn gebaseerd op verschillende standaarden. Zo zijn de webservices volledig SOAP (W3C consortium: Simple Object Access Protocol) en WSDL (W3C consortium: Web Services Definition Language) conform. Dit garandeert de mogelijkheid voor integratie van GIS binnen de werkprocessen van een organisatie. Hierbij kunt u denken aan het aanbieden van ArcGIS webservices aan een Enterprise Service Bus (ESB) en het orkestreren van GIS webservices met ander webservices in een primair werkproces (BPEL).

ArcGIS Server webservices zijn ook, waar mogelijk, OpenGIS conform. Zo kan een mapservice communiceren als een OGC Web Mapping Server (WMS). Een zeer snel opgekomen standaard is de Keyhole Markup Language (KML) van Google. ArcGIS Server is in staat om webservices als KML server in te richten. Dit maakt ontsluiting van geodatabases naar tools als Google Earth mogelijk.

De nieuwe ArcGIS Server lijn Met de release van ArcGIS 9.2 verdwijnt het onderscheid tussen verschillende serverproducten. Zo is de ArcSDE technologie voortaan volledig geïntegreerd in ArcGIS Server. De software ondersteunt relationele databasesystemen als Microsoft SQL Server, Oracle (Spatial), IBM DB2 en Informix. Nieuw is de ondersteuning van Microsoft SQL Server Express.

Deze in grootte beperkte variant van SQL Server maakt het mogelijk om tegen lagere kosten het ArcGIS Server platform te betreden.

ArcGIS Server is in drie oplopende edities ingedeeld: ArcGIS Server Basic, Standard en Advanced. Alle drie de edities hebben de hiervoor beschreven database functionaliteit.

ArcGIS Server Basic ondersteunt daarbij directe geodatabase replicatie en replicatie via webservices. ArcGIS Server Standard ondersteunt de Basic functionaliteit plus mapservices, globeservices en geoprocessingservices op ArcView niveau. Het Web ADF is in Standard beschikbaar voor het bouwen van webapplicaties in .NET of Java. In de Advanced editie is alle functionaliteit beschikbaar. Zo komt er vanaf deze versie de mogelijkheid om over het web te editen in een browser of op een mobiele client. Geoprocessingservices kunnen in de Advanced editie tools en modellen aan op ArcInfo niveau.

De komst van ArcGIS 9.2 biedt zowel desktop gebruikers als ontwikkelaars heel wat nieuwe mogelijkheden wat betreft bewegende objecten. Real-time feeds van satellieten, GPS, radar en sensoren worden steeds vaker gebruikt in een GIS. Kenmerkend is de verandering van objecten in locatie en tijd. Speciaal voor dit doel is een aantal DynamicDisplay objecten aan ArcObjects toegevoegd. Deze nieuwe objecten voorzien in het vloeiend en efficiënt weergeven van dynamische gegevens.

Door Wim Ligtendag De DynamicDisplay objecten zorgen samen voor een razendsnelle output van bewegende objecten op het computerscherm door een rechtstreekse communicatie met de grafische hardware. Deze objecten maken daarvoor gebruik van de OpenGL Programming Interface.

OpenGL is een tot standaard verheven programmeer interface (API), die ontwikkelaars in staat stelt om 2D- en 3D-objecten te construeren en snel weer te geven. Informatie over deze standaard is te vinden op de OpenGL website.

Gebruik van DynamicDisplay objecten De DynamicDisplay objecten in de ArcMap Carto library zijn allemaal nieuw. Dit geldt niet voor de DynamicDisplay objecten in ArcGlobe. Omdat ArcGlobe is gebaseerd op OpenGL technologie zijn veel bestaande ArcObjects uit de GlobeCore library op te vatten als DynamicDisplay objecten. In ArcGlobe zijn er ook nieuwe objecten die evenals in ArcMap tot doel hebben de flexibiliteit voor het tekenen van bewegende gegevens te vergroten.

De nieuwe objecten zijn zodanig vormgegeven dat ontwikkelaars met de DynamicDisplay objecten kunnen werken zonder veel voorkennis van OpenGL. De low-level afhandeling van de OpenGL pipeline en de tekencommando’s daarin kunnen waar gewenst worden overgelaten aan de DynamicDisplay objecten. Maar voor wie werkelijk alles uit zijn grafische kaart wil of moet halen, is er de mogelijkheid om rechtstreeks via de OpenGL API tegen de hardware aan te programmeren. Voor maximaal profijt vereisen de nieuwe objecten in ArcGlobe in meer of mindere mate het programmeren via de OpenGL API. De nieuwe DynamicDisplay objecten maken dit proces een stuk aangenamer. Het rechtstreeks aanspreken van de OpenGL API vanuit de .NET ontwikkelomgeving verloopt via een OpenGL Wrapper Library. Dit kan in C#, maar niet in Visual Basic .NET, omdat deze laatste taal niet met pointers overweg kan (schema op pagina 9).

ArcGIS Server Standard is qua functionaliteit nog het meest te vergelijken met ArcIMS. ArcIMS blijft naast ArcGIS Server beschikbaar vanwege het grote aantal met ArcIMS gemaakte oplossingen. Voor de ontwikkeling van nieuwe op het web gebaseerde oplossingen DynamicDisplay objecten in ArcMap werkend met de modernste standaarden, zijn de ArcGIS Server Standard en Advanced editie Het DynamicDisplay object reguleert de rechtstreekse output vanuit ArcMap naar de grafide meest logische keuzes voor GIS op een server. sche hardware. Het is de tegenhanger van het ScreenDisplay object, dat in alle versies vóór 9.2 exclusief het tekenproces reguleerde. Om dit object te kunnen benaderen, zijn aan het Map ArcGIS Explorer object twee nieuwe interfaces toegevoegd: IDynamicMap en IDynamicMapEvents.

Met alle nieuwe mogelijkheden in de ArcGIS Server technologie is er ook een nieuwe client nodig om ze te De DynamicDisplay functionaliteit wordt via de eerste interface geactiveerd. De tweede kunnen gebruiken. ArcGIS Explorer is een nieuwe vrij beschikbare 3D-viewing client voor onder andere ArcGIS interface is een outbound interface, waarachter zich events bevinden. Hieraan kunnen Server. ArcGIS Explorer is een ‘Earth viewer’ voor GIS organisaties. Aan vrij beschikbare GIS globe services is nu na activering van de DynamicDisplay één of meer delegates worden gekoppeld. De alle GIS data van binnen en buiten de organisatie in ArcGIS Explorer te koppelen. Deze data kan uit ArcGIS web- BeforeDynamicDraw() en AfterDynamicDraw() events geven het DynamicDisplay services (maps en globes), maar ook ArcIMS en OGC WMS services onttrokken worden. Daarnaast zijn gegevens object als argument mee. Ze kunnen dus worden gebruikt om te tekenen. Deze events uit geodatabases en lokale bestanden in te lezen. Hiermee is ArcGIS Explorer een applicatie waarmee geodata worden afgevuurd als het tekenen in de DynamicDisplay niet botst met het tekenen van organisatiebreed op zeer aantrekkelijke wijze ter beschikking gesteld kan worden. Het houdt bij ArcGIS Explorer “gewone” vector- en rasterlagen door het ScreenDisplay object (codefragmenten I & II). niet op met de data. Ook echte GIS functionaliteit beschikbaar op een server is via ArcGIS Explorer aan te bieden. Dit gaat net als in de in dit artikel beschreven webapplicaties op basis van taken en taakresultaten.

pagina 8

Bij het regelmatig genereren van output naar de DynamicDisplay, is er een andere manier voorhanden om dit object aan te spreken. Hiervoor kunt u zelf een DynamicLayer object ArcGIS Actueel magazine | 2007 / 1

Ontwikkelen met ArcGIS

Codefragment I // Assume a valid reference to a Map instance called map IDynamicMap dynamicMap = map as IDynamicMap; dynamicMap.DynamicMapEnabled = true;

Codefragment II ((IDynamicMapEvents_Event)dynamicMap).AfterDynamicDraw += new IDynamicMapEvents_AfterDynamicDrawEventHandler(OnAfterDynamicDraw); … … private void OnAfterDynamicDraw(esriDynamicMapDrawPhase dynamicMapDrawPhase, IDisplay display, IDynamicDisplay dynamicDisplay) { if (dynamicMapDrawPhase == esriDynamicMapDrawPhase.esriDMDPDynamicLayers) { // Do drawing stuff here … } }

III laat zien hoe de daarvoor bestemde method DrawDynamicLayer() achter de IDynamicLayer interface er uit ziet.

Na een tweetal checks om te kijken of de layer geldig en zichtbaar is, vindt een controle plaats op een variabele van het type esriDynamicDrawPhase. Dit omdat er twee verschillende DynamicDrawPhases zijn waarmee tijdens het tekenen rekening moet worden gehouden. Naast de esriDDPCompiled DrawPhase, zoals weergegeven in codefragment III, is er de esriDDPImmediate DrawPhase. Het DynamicDisplay object heeft een vaste Display cyclus. Standaard is de cyclus ingesteld op 50 milliseconden, maar deze is aanpasbaar via de property DynamicDrawRate op de IDynamicMap interface. In de immediate modus wordt de method DrawDynamicLayer() tijdens elke display cyclus aangeroepen, om direct alle tekencommando’s naar de hardware door te sturen. In de compiled modus worden de tekencommando’s eerst opgeslagen in een zogenaamde DisplayList.

Deze lijst wordt naar de hardware geflusht als de method DrawDynamicLayer() wordt aangeroepen. Dit gebeurt wanneer een refresh van de kaart plaatsvindt of als de DynamicLayerDirty property op de custom DynamicLayer op true wordt gezet én de DynamicRecompileRate levensduur van de DisplayList wordt overschreden. De compiled mode is dus uitstekend geschikt om bewegende objecten weer te geven die slechts elke paar seconden een positie-update nodig hebben. Alleen voor zeer snel bewegende objecten wordt de immediate modus aanbevolen.

maken om vervolgens in ArcMap te laden. Een class voor een dergelijk object heeft minimaal twee interfaces: ILayer en IDynamicLayer. De laatste interface heeft één method Met de steeds grotere vraag naar dynamische weergave van up-to-date geografische inen twee properties: formatie is het gebruik van DynamicDisplay objecten een aanrader. De architectuur van deze objecten verzorgt namelijk de gewenste snelle grafische output onafhankelijk van DrawDynamicLayer: tekent de Layer voor de betreffende draw phase de achterliggende hardware configuratie. De nieuwe DynamicDisplay objecten bieden DynamicLayerDirty: geeft aan of de DynamicLayer is veranderd sinds de ontwikkelaars legio mogelijkheden voor het tonen van tijdsgebonden informatie in zowel laatste tekenfase (draw phase) ArcMap als ArcGlobe.

DynamicRecompileRate: Bestaansduur van de DisplayList in het DynamicDisplay object (in milliseconden) CPU + RAM Graphics Card Het tekenen via de DynamicDisplay moet plaatsvinden in de method DrawDynamicLayer(). Hieronder ziet u een fragment van de code. De implementatie van de ILayer interface gaat op de gebruikelijke manier (zie de codevoorbeelden in de Developer Help). Opvallend is dat de method Draw() leeg is. Het tekenen vindt namelijk niet plaats via het ScreenDisplay object, maar via het DynamicDisplay object. Codefragment Codefragment III void IDynamicLayer.DrawDynamicLayer(esriDynamicDrawPhase dynamicDrawPhase, IDisplay display, IDynamicDisplay dynamicDisplay) { if (this.valid == false || this.visible == false) { return; } if (dynamicDrawPhase != esriDynamicDrawPhase.esriDDPCompiled) { return; } if (initialized == false) { InitializeLayer(display, dynamicDisplay); initialized = true; } DrawDynamicSymbols(display, dynamicDisplay); }

ArcGIS Actueel magazine | 2007 / 1

Vector Layers Screen Display Raster Layers

Cache

Background Image

Map Display

Dynamic Layers

Dynamic Display

To Display Display Lists

De DynamicDisplay technologie in vergelijking tot de ‘conventionele’ Windows Graphics output Achtergrondinformatie Voorbeelden van het tekenen met DynamicDisplay object zijn te vinden op de ESRI Developer Network website.

De getoonde codevoorbeelden zijn aan te vragen bij de redactie. Meer informatie over het rechtstreeks programmeren via OpenGL API: OpenGL website: www.opengl.org DynamicLayers op het ESRI Developer Network: http://edndoc.esri.com/arcobjects/9.2

pagina 9

Ontwikkelen met ArcGIS

Het Web ADF nader bekeken Het Web Application Developer Framework (Web ADF) is de ontwikkeltoolkit achter ArcGIS Server. Met behulp van webcontrols, templates, taken en ArcObjects code kan de ontwikkelaar échte GIS serverapplicaties maken. Het Web ADF is er voor .NET en Java ontwikkelaars. Dit artikel belicht een aantal belangrijke componenten van het Web ADF en hun nieuwe mogelijkheden.

nog één of meer specifieke interfaces implementeren. Deze interfaces worden door de controls gebruikt om het echte werk uit te voeren. Als bijvoorbeeld een Functionality de interface IMapFunctionality implementeert, dan worden de methods en properties achter deze interface door bijvoorbeeld de Mapcontrol gebruikt om een kaart op te vragen en vervolgens weer te geven. Dit mechanisme is uiterst flexibel en stelt u zelfs in staat om eigen datasources in het Web ADF te integreren.

Door Wim Ligtendag & Ynze Baumfalk Architectuur van de datasources Het Web ADF bevat een aantal webcontrols en templates voor het bouwen van deze webapplicaties vanuit een eigen ontwikkelomgeving. Voor het uitbrengen van de nieuwste Het omgaan met deze objecten in code is niet al te moeilijk. Het codefragment op deze versie van ArcGIS Server is het Web ADF volledig in het nieuw gestoken. Dat geldt voor pagina toont hoe een tweede MapResource via zijn MapResourceManager is te kopzowel de Java als .NET versie. Voor wie ADF applicaties in voorgaande versie van ArcGIS pelen aan een Mapcontrol. heeft gemaakt, is dit even wennen. De nieuwe webcontrols in het Web ADF werken vaak fundamenteel anders dan de oude. Daarom is het Web ADF aangevuld met de ‘oude beCodefragment kende’ controls. Het ongewijzigd compileren van bestaande code met het ArcGIS 9.2 ADF … protected MapResourceItem AddMapResourceItemToMapResourceManager blijft dus gewoon mogelijk. Voorbeelden van nieuwe ArcGIS webcontrols zijn de mapResourceManager, ESRI.ArcGIS.ADF.Web. (MapResourceManager MapResourceManager, het FloatingPanel en de verschillende TaskControls.

Tasks Een totaal nieuw concept is de Task. Een Task is een collectie gerelateerde gebruikersacties die gezamenlijk een bepaald resultaat opleveren. Met andere woorden: alle acties die door de gebruiker in een ArcGIS Server ADF webapplicatie worden uitgevoerd, heten Tasks.

Het Web ADF bevat een framework met een aantal kant-en-klare Tasks (bijvoorbeeld: de QueryAttributesTask en de EditorTask), maar ook enkele componenten om het zelf ontwikkelen van Tasks te vergemakkelijken.

Resources en Functionalities In het vernieuwde Web ADF staan de begrippen Resource en Functionality centraal.

Objecten met deze namen zijn aan het ADF toegevoegd om ervoor te zorgen dat de webcontrols nu ook om kunnen gaan met andere geografische databronnen dan alleen ArcGIS Server databronnen.

Te gebruiken datasources: • ArcGIS Server local datasources (via DCOM) • ArcGIS Server internet (als webservice, via SOAP) • ArcIMS datasources • ArcWeb services • WMS Web services • KML Web services Aan deze lijst voegt ESRI in de toekomst onder andere de OpenGeospatial WFS webservices toe. Dit is mogelijk vanwege de architectuur van de webcontrols. Het schema op pagina 11 geeft de belangrijkste classes hiervoor weer. Elke datasource kan één of meer Resources bevatten. Elk van deze resources kan weer één of meer Functionalities aanmaken. Deze Functionalities bepalen wat de verschillende webcontrols met de datasources kunnen doen. Elk Functionality object implementeert de interface IGISFunctionality. Daarachter bevindt zich een aantal basale eigenschappen, zoals de resource waardoor het object is aangemaakt. Verder kan een Functionality object pagina 10

UI.WebControls.WebControl webControl, string dataSourceDefinition, string functionalityName, string dataSourceType, string identity, string resourceDefinition, bool dataSourceShared) { MapResourceItem mapResourceItem = new MapResourceItem(); mapResourceItem.Definition = CreateGISResourceItemDefinition (dataSourceDefinition, dataSourceType, identity, resourceDefinition, dataSourceShared); mapResourceManager.ResourceItems.Add(mapResourceItem); IGISResource gisResource = mapResourceItem.CreateResource(); CreateMapFunctionality(webControl, functionalityName, gisResource); mapResourceItem.InitializeResource(); return mapResourceItem; }

private GISResourceItemDefinition CreateGISResourceItemDefinition(string dataSourceDefinition, string dataSourceType, string identity, string resourceDefinition, bool dataSourceShared) { GISResourceItemDefinition gisResourceItemDefinition = new GISResourceItemDefinition(); gisResourceItemDefinition.DataSourceDefinition = dataSourceDefinition; gisResourceItemDefinition.Identity = (identity == null) ? string.Empty : identity; gisResourceItemDefinition.ResourceDefinition = resourceDefinition; gisResourceItemDefinition.DataSourceShared = dataSourceShared; gisResourceItemDefinition.DataSourceType = dataSourceType; return gisResourceItemDefinition; } private void CreateMapFunctionality(ESRI.ArcGIS.ADF.Web.UI.WebControls.

WebControl webControl, string functionalityName, IGISResource gisResource) { IMapFunctionality mapFunctionality = gisResource.CreateFunctionality (typeof(IMapFunctionality), functionalityName) as IMapFunctionality; gisResource.Functionalities.Add(mapFunctionality as IGISFunctionality); mapFunctionality.WebControl = webControl; mapFunctionality.Initialize(); } …

ArcGIS Actueel magazine | 2007 / 1

Ontwikkelen met ArcGIS

Dit codefragment laat ook zien dat MapResources van verschillende aard in één Mapcontrol te combineren zijn (property dataSourceType in CreateGISResourceItemDefinition). De toegevoegde resources moeten wel transparant zijn (zie daarvoor de class DisplaySettings, die als property in de MapResource class benaderbaar is).

Optimalisaties Het Web ADF heeft nog twee belangrijke eigenschappen. In de eerste plaats zijn alle webcontrols en standaard Tasks AJAX-enabled (Asynchronous JavaScript And XML). Zij sturen dus asynchroon requests naar de server en stellen de gebruiker ondertussen in staat om normaal met de webbrowser te blijven werken. Dat zorgt voor een veel rustigere gebruikerservaring. Alleen onderdelen van een webpagina die het echt vereisen, worden ververst.

Het is voor ontwikkelaars ook mogelijk om voor de zelf ontwikkelde Tasks in te pluggen op het mechanisme dat de asynchrone requests verstuurt en weer binnenkrijgt.

In de tweede plaats zijn er in het ADF nu aan de webserver kant een aantal fijnschalige objecten beschikbaar. Deze kunnen het aantal round-trips naar de GIS server sterk beperken.

Zo zijn er bijvoorbeeld in de namespace ESRI.ArcGIS.ADF.Web.Geometry enkele geometrie classes beschikbaar (Polygon, Polyline, Point, MultiPoint, Envelope), die allemaal van de abstracte class Geometry overerven. Zo kunt u geometrie aan de webserver kant construeren zonder daarvoor steeds een aanvraag bij de GIS server te plaatsen.

Het Web ADF in Microsoft Visual Studio Achtergrondinformatie

Het Web ADF is nu geschikt voor een bredere groep datasources. Hieraan is ook een uitgebreide functionaliteit te koppelen. Een groot voordeel is het gebruik van AJAX door zowel de webcontrols als de nieuwe Tasks. Hierdoor hoeft het gebruiksgemak van de gebruiker op de webbrowser niet te lijden onder de requests naar de server.

GISDataSource

ArcGIS Web ADF: http://edndoc.esri.com/arcobjects/9.2/NET_Server_Doc/developer/ADF/adf_overview.htm ArcWeb Services: http://www.esri.com/software/arcwebservices/index.html Web ADF Tasks: http://edndoc.esri.com/arcobjects/9.2/NET_Server_Doc/developer/ADF/tasks.htm

ArcGIS Help Online

GISResource

Om de nieuwe functionaliteit van ArcGIS in de vingers te krijgen heeft ESRI diverse Online Help pagina’s gelanceerd. Deze Online Help biedt ArcGIS gebruikers en ontwikkelaars een breed scala aan mogelijkheden, zoals tutorial-PDF’s, korte (video)demonstraties en een uitgebreide zoekfunctie.

ArcGIS Online Help: http://webhelp.esri.com MapResource

IQueryFunctionality

Query Functionality

IGISFunctionality

IMapFunctionality

Map Functionality

IGISFunctionality

Etc.

Geocode Functionality

Etc.

IGeocodeFunctionality EN 0307 mag. EV

IGISFunctionality

Geocode Resource

De architectuur van de datasources in het Web ADF ArcGIS Actueel magazine | 2007 / 1

pagina 11

Waar GIS durft Zoek jij nieuwe uitdagingen?

Verleg dan de grenzen van het technisch mogelijke.

Sta aan de basis van nieuwe geo-informatie concepten en verbreed je horizon met een zee van kansen.

Durf je?

W W W. W E R K M E T G I S . N L

速 EN 0107 ADV. KS