Epirus Global Issue 10 by Epirus Global

Epirus global Για την Ήπειρο των 5 Ηπείρων

τ ε ύ χ ο ς

1 0

6 - 7 / 2 0 0 9

w w w. e p i r u s g l o b a l . g r

Α λω ν ά κ ι , Δ . Φ α ν α ρ ί ο υ

Έπιπλο - Διακόσμηση Νίκος Κριτσιμάς Λ ο ύ ρ ο ς Π ρ έ β ε ζ α ς , τ η λ . 2 6 8 2 0 3 3 3 6 7 , w w w . k r i t s i m a s . g r, email: info@kritsimas.gr

Σύβοτα Θεσπρωτίας

ΒΑΛΑΚΟΣ Ι. F. KLIK IGOUMENITSA

F. KLIK IGOUMENITSA

Σ Π Υ Ρ Ι Δ Ω Ν Μ.Ε.Π.Ε.

1ο Κατάστημα : Σύβοτα Θεσπρωτίας : 26650 93508 2ο Κατάστημα : Πλαταριά Θεσπρωτίας : 26650 71080

F. KLIK IGOUMENITSA

coctails

Κ όκκινος

cafe- bar

7ο χλμ Ε.Ο. Ηγουμενίτσας - Πρέβεζας, 6972036968,

Βράχος

restaurant ενοικιαζόμενα δωμάτια

Περιοχή Πλαταριάς, τηλ.26650 71202, 6945956720

φρέσκα ψάρια

Epirus global 1 Για την Ήπειρο των 5 Ηπείρων

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Περιεχόμενα 15. Editorial 16. Ηπειρώτες Ευεργέτες 22. Nάστας Αντώνιος 24. Δήμος Φαναρίου 34. Ο.Λ.Η 38. Δήμος Δωδώνης 42. Παιδί 44. Δήμος Τύμφης 56. Παντελής Κολόκας 60. Φάνης Στεργίου 62. Δήμος Άνω Καλαμά 56. Απόψεις 70. Δημήτρης Γιολδάσης 76. Δήμος Πραμάντων 86.Παράδοση 90. Γαβριήλ Παπαναστασίου 96. Δήμος Κεντρικού Ζαγορίου 106.Δοκιμάσαμε 110 Τελευταία Λέξη μας συ

Ιδιοκτησία-Έκδοση

Ρίζου Βίκυ

Διεύθυνση

Καπλάνη Ματίνα

Αρχισυντάκτρια

Ιωάννα Θεοχαροπούλου

Συντακτική ομάδα

Φώτου Ιωάννα Μπαρμπούτης Κων/νος Νταχρή Ασημίνα Τερζάκης Δημήτρης Αυδίκος Γιάννης Νάκης Βαγγέλης Γεωργούλης Δημήτρης

Αθλητικά

Κωνσταντίνος Κολιός

τηλ/fax.: 2651023801

Τεχνική Υποστήριξη

Νομικός Σύμβουλος

Σπύρος Διαμάντης Σταδίου 61 Τ.Κ.10551, Αθήνα Τηλ.: 210-3210535

Οικονομικός Σύμβουλος

Κων/νος Ευαγγέλου Άρη Βελουχιώτη 42,Ιωάννινα Τηλ.: 26510-40362

ΕG

Epirus Global

Συνδρομές Ιδιώτες : 40 € Σύλλογοι : 100 € Τράπεζες / Οργανισμοί 200 € Εξωτερικού : 100 € Δήμοι : 200 €

Αριθμοί Λογαριασμού Συνδρομών: Εθνική Τράπεζα: 794/745279-95 (Ρίζου Β.) Γενική Τράπεζα : 9800339615-0 (Ρίζου Β.) Τράπεζα Πειραιώς: 5400-035484-350 (Ρίζου Β.)

Πυρσινέλλα 21, Τ.Κ. 45332 Τηλ / Fax. : 26510-32009 URL: www.epirusglobal.gr e-mail : epirusgl@otenet.gr Οι απόψεις των συντακτών δεν αποτελούν απαραίτητα και απόψεις της ιδιοκτησίας της έκδοσης.Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή όλου ή μέρους του περιοδικού χωρίς έγγραφη άδεια. Η διεύθυνση της έκδοσης δεν ευθύνεται για οποιοδήποτε υλικό παραχωρείται από τους διαφημιζόμενους και από τις διαφημιστικές εταιρείες.

ΠΡΕΒΕΖΑ

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ & ΜΕΖΟΝΕΤΕΣ ΠΡΕΒΕΖΑ ( ΚΑΣΤΡΟΣΥΚΙΑ) : Μεζονέτες πολυτελείας στην Καστροσυκιά Πρέβεζας, σε γωνιακό οικόπεδο, 50μ. από τη θάλασσα, με ανεξάρτητο αύλειο χώρο, με φανταστική θέα το Ιόνιο. Μοναδικά στη περιοχή. Υπό ανέγερση διαμερίσματα 45τ.μ-50τ.μ περίπου πολυτελείας στην Καστροσυκιά Πρέβεζας, 80μ. από τη θάλασσα, αύλειο χωρό. ΚΑΝΑΛΙ : Μεζονέτες πολυτελείας στο Κανάλι Πρέβεζας, 40μ. από τη θάλασσα ( σε κεντρικό σημείο )με θέα το Ιόνιο. Διαμερίσματα 30τ.μ-40τ.μ,40μ. από τη θάλασσα ( σε κεντρικό σημείο) με θέα το Ιόνιο. Διαμερίσματα 60-70τ.μ στο Κανάλι. Παντοκράτορος 5, 47100, Άρτα τηλ. / fax. 26810 72927 - 6944240441

mellon_texniki@otenet.gr

editorial

Στων Ελλήνων τις Κοινότητες

άτι από την αρμονία της κλασικής Ελλάδας έχει το άγαλμα της Ελευθερίας στην πρωτεύουσα του κόσμου, τη Νέα Υόρκη. Αυτά και άλλα πολλά σκέφτομαι αυτές τις μέρες, λίγο πριν αναχωρήσω για τις Ηνωμένες Πολιτείες... πραγματικά συνεπαρμένη για το άγνωστο και προβληματισμένη για τον αν τελικά θα ενθουσιαστώ ή θα προσγειωθώ στην άχαρη αμερικάνικη πραγματικότητα και από την όμορφη Ελλαδίτσα μου φασιανικής τεχνοτροπίας θα καταδυθώ απότομα σε φουτουριστικά σκηνικά αχόρταγης hitec και νεοπλουτίστικης νοοτροπίας. Η απορία μου θα λυθεί σε λιγότερο από μια εβδομάδα. Το σίγουρο είναι πως με ανυπομονησία περιμένω να γνωρίσω τους Έλληνες και πολύ περισσότερο τους Ηπειρώτες οι οποίοι διοργανώνουν αυτές τις ημέρες και το Διετές Συνέδριό τους στη Νέα Υόρκη. Δεν ξέρω αν αυτή είναι η αφορμή του ταξιδιού μου. Είναι πάντως σίγουρα ένα καλό άλλοθι για να πείσω τον εαυτό μου πως το κουραστικό αυτό ταξίδι έχει διπλό σκοπό. Κλείνοντας - έτσι σύντομα - αυτό το σημείωμα, εύχομαι να ανταμώσουμε ξανά το Σεπτέμβρη πλούσιοι σε εικόνες και ακούσματα, και αν όχι πιο σοφοί, σίγουρα περισσότεροι θαραλλέοι.... .συνεχίζεται......

Φιλικά, Ρίζου Βίκυ

Ηπειρώτες Ευεργετες ΜΕΡΟΣ Γ΄

Ευάγγελος και Κωνσταντίνος Ζάππας Οι αναβιωτές του Ολυμπιακού ιδεώδους

...Η διαχρονική αξία του Ζαππείου επικρατεί στο πέρασμα των χρόνων αναλλοίωτη, με πραγματικούς φρουρούς του τους ανδριάντες των οραματιστών του, Ευαγγέλου και Κωνσταντίνου Ζάππα... Από την Ιωάννα Φώτου, Φιλόλογο

Κωνσταντίνος Ζάππας, ελαιογραφία του Έκτορα Δούκα, Ζάππειο Μέγαρο

ριν από δύο αιώνες περίπου όταν η Ελλάδα αποκαμωμένη από τη δείνη της σκλαβιάς και του πολέμου, εγκαταλείπει κάθε ελπίδας προσπάθειας για πνευματική ανάταση και προσφορά σ’ένα χωριό της επαρχίας του Τεπελενίου, το Λάμποβο, γεννιέται ο Ευάγγελος Ζάππας. Aπό οικογένεια εμπόρων, ασχoλήθηκε για πολύ λίγο χρονικό διάστημα με τα γράμματα τα οποία έμαθε αυτοδιδασκόμενος. Στην αρχή της εφηβείας του όταν όλα τα πράγματα στο μυαλό του ήταν ρευστά και η συνειδητοποίηση του για τον πραγματικό κόσμο ακόμα σε πρώιμο στάδιο, εγκαταλείπει το σπίτι του. Πρώτος σταθμός η στρατιωτική υπηρεσία τουΤεπενλή στην οποία εντάσσεται παίρνοντας έτσι το πρώτο βάπτισμα ως στρατιώτου σε μονάδα. Από δω και πέρα η θητεία του θα αλλάξει πολλούς σταθμούς οι οποίοι θα συντελέσουν καταλυτικά στη διαμόρφωση της υπόστασής του στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Από τον Αλή Τεπενλή μεταβαίνει στη στρατιά του Μάρκου Μπότσαρη. Εκεί συμμετέχει σε σειρά μαχών ως κατώτερος αξιωματικός υπό την ηγεσία των Μποτσαραίων. Στη συνέχεια ακολουθεί το Νικόλαο Ζέρβα, πολεμά στο πλευρό του Βεϊκου Λάμπρου και τέλος χρήζεται Ταξίαρχος κάτω από την αρχηγία του Νάκου Πανουργία αναλαμβάνοντας τη διοίκηση των Βλαχοχωρίων. Στο πέρας πλέον των πολεμικών επιχειρήσεων αναγνωρισμένος για τη γενναία του παράθεση των καθηκόντων προς υπεράσπιση της πατρίδας του και ενταγμένος στην ελληνική βασιλική φάλαγγα, ο Ζάππας είχε το δικαίωμα να αποκτήσει γαίες ανάλογες του βαθμού του και των διακρίσεων που κατείχε. Εκείνος όμως ως ανώτερη φύση ανήσυχη και ανιδιοτελής αποποιήθηκε του δικαιώματος και επιστρέφει στον τόπο καταγωγής του. Ήθελε πλέον να ακολουθήσει τα χνάρια του πατέρα του. Η θέση του όμως στον στρατιωτικό χώρο προκάλεσε τη δυσαρέσκεια των τοπικών αρχών οι οποίες έδρασαν εναντίον του. Γι’αυτό το λόγο μετακομίζει στην Βέροια, η οποία τελικά δεν μπόρεσε να του προσφέρει τα αναγκαία αγαθά που εκείνος επιθυμούσε. Οι καιροί ήταν δύσκολοι, η Ελλάδα βρισκόταν σε ταραχώδη κατάσταση και εκείνος πλέον μιμούμενος το παράδειγμα προγενέστερών του ταξιδεύει στις παραδουνάβιες

Ευάγγελος Ζάππας, ελαιογραφία του Σπύρου Βικάτου, Ζάππειο Μέγαρο

Ηπειρώτες Ευεργετες ΜΕΡΟΣ Γ΄

Χαρακτικτό Αγγλικής εφημερίδας 1888 με τα εγκαίνια του Ζαππείου

εφημερίδα “Έσπερος” της Λειψίας, 1887

εισητήριο για τους αθλητικούς αγώνες της Ζάππείας Ολυμπιάδας του 1870

περιοχές δημιουργώντας ένα μεγάλο κύκλο κοινωνικών επαφών εξαιτίας του επαγγέλματος που ασκούσε στο Βουκουρέστι ως εμπειρικού γιατρού. Εκμεταλλευόμενος λοιπόν τις γνωριμίες και με συνέταιρο τον ξάδερφό του Κωνσταντίνο ο πολυπράγμων Ευάγγελος εκμεταλλεύεται γαιοκτήμονες και εξοικονομεί υπέρογκα ποσά. Η φιλοδοξία του σε συνδιασμό με τον πιστό του συνέταιρο Κωνσταντίνο και τη συσσώρευση πλούτου τον ωθούν σε αγορά κτημάτων στην περιοχή της Γιαλόμιτζας που γρήγορα αξιοποιούν με το καλύτερο τρόπο αναδεικνύοντάς τον σε ένα από τους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες . Η επιβλητική του παρουσία στον κοινωνικό του χώρο και η κατοχή τεράστιας περιουσίας δεν ήταν ικανοί παράγοντες να αποπροσανατολίσουν την αγάπη του Ζάππα για την πατρίδα του που πραγματικά είχε ανάγκη. Παρακινούμενος λοιπόν από το άρθρο του ποιητή Αλέξανδρου Σούτσου στην εφημερίδα «Ήλιος» αντιλαμβάνεται την επιτακτική ανάγκη της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στη σύγχρονη εποχή. Συνειδητοποιημένος και αποφασισμένος πλέον να στηρίξει τη νεογεννηθείσα ανάγκη του, κάνει πρόταση στον βασιλιά Όθωνα, και ζητά την πλήρη αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Η πρόταση έγινε άμεσα δεκτή. Έτσι το 1859 για πρώτη φορά στην πορεία της ιστορίας της μεταπολεμικής Ελλάδα πραγματοποιούνται τα εγκαίνεια των Α Ολυμπίων συνδέοντας έτσι την αρχαία ιστορία, με το τολμηρό παρόν και το πολλά υποσχόμενο μέλλον. Πράγματι, τα Ολύμπια καθιερώνονται κάθε τέσσερα χρόνια με οικονομική ενίσχυση του Ζάππα και με τη σθεναρή υποστήριξη του Αλέξανδρου Ραγκαβή,υπουργό εξωτερικών. Τα Ζάππεια Ολύμπια πραγματοποίηθηκαν τέσσερεις φορές μόνο εμπενέοντας παράλληλα πολλόυς λογοτέχνες

και ποιητές της εποχής όπως το Ν. Βωτυρά, τον Θ. Ορφανίδη τον Α. Βλάχο κ.α. Αξιοσημείωτο είναι ότι η μορφή τους έχει διαφοροποιηθεί από τους Ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητας καθώς παρουσιάζονται περισσότερο ως εκδηλώσεις που πέρα των αθλητικών αγώνων, περιλαμβάνουν καλλιτεχνικές και βιομηχανικές εκθέσεις προἀγοντας έτσι τη βιομηχανική εξέλιξη. Αλλά αυτἠ η μείξη ετερόκλητων εκδηλώσεων δεν αναιρεί την τεράστια αξία τους η οποία σύντομα θα λειτουργήσει ως προικονομία των μεγάλων Ολυμπιακών αγώνων του 1896. Λίγα χρόνια μετά ο Ευάγγελος πεθαίνει αφήνοντας μοναδικό του κληρονόμο και συνεχιστή του έργου του Κωνσταντίνο. Ο ίδιος εκμεταλλευόμενος την τεράστια περιουσία προχωρά στην ανέγερση κοινωφελών έργων τα οποία λαμβάνουν χώρα και κοσμούν τόσο τη γενέτειρα χώρα του όσο και τη χώρα δραστηριοποίησης του. Ανάμεσα στα ευεργετήματά του όπως κατασκευή εκπαιδευτηρίων στο Λάμποβο, και στη Νιβάνη, χορήγηση επιδοτήσεων για πρότυπα Παρθεναγωγεία στην Κωνσταντινουπολη και Αδριανούπολη, δωρεές σε Ορφανοτρφεία, χρηματικά ποσά για εκδόση γεωργικών βιβλίων και λεξικών ρουμανικής γλώσσας την πιο εξέχουσα θέση καταλαμβάνει το Ζάππειο Μέγαρο, ένα πραγματικό στολίδι στην αγκαλιά της Αθήνας. Το νεοκλασικό μέγαρο θεμελιώθηκε ύστερα από πολλές καθυστερήσεις το Νοέμβρη του 1874. Σε αυτό το σημείο ο Βικέλας αναφέρει ότι το κτίσμα απέχει πολύ από τις προσδοκίες και το πραγματικές επιθυμίες του Ε. Ζάππα Παρόλου αυτά όμως η διαχρονική αξία του Ζαππείου επικρατεί στο πέρασμα των χρόνων αναλλοίωτη, με πραγματικούς φρουρούς του τους ανδριάντες των οραματιστών του Ευαγγέλου και Κωνσταντίνου Ζάππα.

Το Ζάππειο Μέγαρο

ΠΡΟΣΩΠΟ

Νάστας Αντώνιος

Δ ή μ α ρ χο ς Φ α ν α ρ ί ο υ Συνέντευξη στη Βίκυ Ρίζου

Κ.

κ. Νάστα, θα ήθελα αρχικά να μας πείτε λίγα λόγια για το δήμο σας. Από πόσα δημοτικά διαμερίσματα αποτελείται και τι πληθυσμό έχει. Σας ευχαριστώ καταρχήν για την ευκαιρία που μου δίνετε να σας μιλήσω για τον Δήμο Φαναρίου, ώστε και οι αναγνώστες σας να γνωρίσουν τον πραγματικά όμορφο αυτό τόπο. Ο Δήμος Φαναρίου βρίσκεται στον Νομό Πρέβεζας και έχει έδρα το Καναλάκι. Είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση Δήμος του Νομού και αποτελείται από 21 τοπικά διαμερίσματα. Ο πληθυσμός του, με βάση τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής, είναι περίπου 8.900 κάτοικοι. Για ποιες δράσεις στο δήμο σας είστε ικανοποιημένος και τι προγραμματίζετε για το μέλλον; Αν και ο Δήμος μας δεν συγκαταλέγεται στους μεγάλους Δήμος της Ηπείρου έχουμε εντάξει στο ΕΣΠΑ ένα μεγάλο έργο οδοποιίας, τη σύνδεση της έδρας του Δήμου μας με την παραλιακή Εθνική Οδό Πρέβεζας – Ηγουμενίτσας, προϋπολογισμού εργασιών 8.150.000,00€. Πρόκειται για ένα αναγκαίο έργο διότι η υπάρχουσα σύνδεση, διαμέσου της στέψης του αναχώματος του ποταμού Αχέροντα, παρουσιάζει πλήθος προβλημάτων. Ήδη έχει προγραμματιστεί η δημοπράτησή του για τις 14 Ιουλίου. Ακόμα, είμαστε στο στάδιο της πράξης εφαρμογής για την περιμετρική οδό του Καναλακίου, έργο προϋπολογισμού 694.000,00€. Πιστεύω σε σύντομο χρονικό διάστημα να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία και να προχωρήσουμε στην δημοπράτηση του έργου. Βελτιώνουμε την πρόσβαση στην παραλία της Λούτσας με νέα κάθετη οδό, ενώ σε συνεργασία με τη Νομαρχία προωθούμε την κατασκευή ισόπεδου κόμβου για τον οικισμό της Λούτσας και της παραλίας. Επίσης έχουμε δώσει βάρος στην ύδρευση. Προγραμματίζουμε την υδροδότηση μικρών ορεινών οικισμών, επεκτείνουμε συνεχώς τα δίκτυα ύδρευσης και έχουμε δύο μεγάλα έργα σε εξέλιξη, την αντικατάσταση αγωγών αμιάντου στο Καναλάκι και στην Κυψέλη. Προγραμματίζουμε την κατασκευή νέας δεξαμενής στο Καναλάκι για την κάλυψη των αναγκών κατά τους θερινούς μήνες. Ακόμα, είναι γνωστό ότι έχουμε υπερεπάρκεια σε νερό. Αναμένουμε την ολοκλήρωση και παράδοση δύο μελετών που εκτελούνται από άλλους φορείς, προκειμένου να συνδεθούν τα δίκτυα ύδρευσης των Δήμων Πάργας και Ζαλόγγου με αυτό του Δήμου μας. Έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες για τους βιολογικούς Καναλακίου και Αμμουδιάς. Η μελέτη του Καναλακίου σύντομα θα ενταχθεί σε πρόγραμμα χρηματοδότησης καθώς αποτελεί οικισμό άνω των 2.000 κατοίκων, ενώ η Αμμουδιά δυστυχώς δεν είναι σε προτεραιότητα με βάση πληθυσμιακά κριτήρια. Συνάμα, εκπονούμε τχνοοικονομική μελέτη για την ίδρυση Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης – Αποχέτευσης, καθώς είναι απαραίτητη για την λειτουργία του βιολογικού και την απεμπλοκή του Δήμου από την απαιτητική διαχείριση της ύδρευσης.

Έχουμε προμηθεύσει τον Δήμο μας με μηχανολογικό εξοπλισμό αξίας περίπου 700.000,00€. Ο εξοπλισμός αυτός αποτελείται από σκαπτικά μηχανήματα, καλαθοφόρο, απορριμματοφόρα, μηχάν η μ α καθαρισμού ακτών, μηχανήματα δηλαδή αναγκαία για την σωστή λειτουργία των υπηρεσιών του Δήμου. Μέσα από το τεχνικό πρόγραμμα εκτελούμε επίσης πλήθος μικρών έργων – οδοποιία, αναπλάσεις πλατειών, ηλεκτροφωτισμό, αποκατάσταση ΧΑΔΑ, διευθέτηση κοιμητηρίων - στα διαμερίσματα του Δήμου, για την βελτίωση της καθημερινότητας των δημοτών. Η ίδρυση της ΔΟΥ Φαναρίου αποτελεί και αυτή σημαντικό βήμα για την εξοικονόμηση χρόνου και πόρων των δημοτών. Σημαντικό κομμάτι αποτελεί και η εσωτερική οργάνωση του Δήμου. Άλλωστε, ο Δήμος Φαναρίου μαζί με τον Δήμο Άρτας ήταν οι πρώτοι που πιστοποιήθηκαν από την Περιφέρεια Ηπείρου, προκειμένου να υλοποιήσουν έργα στα πλαίσια του ΕΣΠΑ. Για να πετύχουμε την πιστοποίηση αλλά και να βελτιώσουμε τη λειτουργία του Δήμου έχουμε εξοπλίσει τις υπηρεσίες με σύγχρονο εξοπλισμό, δυνατούς υπολογιστές και σύγχρονα προγράμματα υπολογιστών, ενώ είμαστε συνδρομητές σε βάσεις δεδομένων για την συνεχή ενημέρωση σε διάφορους τομείς. Ταυτόχρονα φροντίζουμε για την στελέχωση των υπηρεσιών με προσωπικό. Δεν θέλω όμως να σας κουράσω άλλο. Όπως καταλαβαίνετε, οι δράσεις του Δήμου αφορούν κυρίως τη βελτίωση των υποδομών, μιας και ακόμα υστερούμε σε αυτόν τον τομέα. Οι υποδομές είναι απαραίτητες για την οικονομική ανάπτυξη του τόπου, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη συγκράτηση του πληθυσμού. Όμως σημαντική προτεραιότητα είναι και η βελτίωση της ποιότητας ζωής. Για παράδειγμα θα σας πω ότι έχουμε δύο μελέτες σε εξέλιξη, τη μελέτη περιπατητικής διαδρομής από το Θέμελο στο Μορφάτι του Δήμου Μαργαριτίου, και τη μελέτη ποδηλατοδρόμου από την Αμμουδιά μέχρι την Γλυκή του Δήμου Αχέροντα, μήκους

20 χιλιομέτρων. Στο Μεσοπόταμο προβλέπεται η μετατροπή και λειτουργία του παλαιού δημοτικού σχολείου σε αρχαιολογικό μουσείο σε συνεργασία με τη Νομαρχία. Σκοπεύουμε να αναθέσουμε μελέτη για τη δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου στην παραλία της Λούτσας. Προωθούμε την κατασκευή συγκροτήματος εργατικών κατοικιών στο Καναλάκι από τον ΟΕΚ και πολυιατρείου στην Αμμουδιά. Σκοπός μας είναι η ανάπτυξη και μάλιστα με ταχείς ρυθμούς. Ποιος είναι αυτή τη στιγμή ο βαθμός τουριστικής αξιοποίησης του δήμου; Διαθέτουμε μερικές από τις πιο τουριστικές παραλίες του Νομού, όπως η Λούτσα και η Αμμουδιά, περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους όπως η παραλία στο Αλωνάκι και οι πηγές του Αχέροντα, καθώς επίσης και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους. Οι επισκέπτες μας προέρχονται τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό, ενώ υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια για την εξυπηρέτησή τους, τα οποία μάλιστα αυξάνονται συνεχώς. Παρόλα αυτά θέλουμε να επεκτείνουμε την τουριστική περίοδο υψηλής κίνησης και να αυξήσουμε την επισκεψιμότητα. Σε αυτό θα συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό και η σύνδεση της Εγνατίας Οδού με την παραλιακή Εθνική Οδό Πρέβεζας – Ηγουμενίτσας, η οποία προβλέπεται να υλοποιηθεί τα επόμενα χρόνια. Tι προγραμματίζετε για την περαιτέρω τουριστική αναβάθμιση της περιοχής;Εκτός από τις δράσεις στον τομέα των υποδομών που σας ανέφερα προηγουμένως, προωθούμε στην παραλία της Λούτσας το σχέδιο πόλης. Μέσω αυτού θα μπει τάξη στην ανοικοδόμηση, θα διαπλατυνθεί ο παραλιακός δρόμος, θα δημιουργηθούν κάθετοι δρόμοι καθώς και θέσεις στάθμευσης, επιλύοντας έτσι το καυτό κυκλοφοριακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η παραλία. Ειδικό βάρος δίνουμε στην τουριστική προβολή. Ο Δήμος πλέον προωθεί και με ίδια μέσα την προβολή του. Μέσα από την ιστοσελίδα μας, την οποία σκοπεύουμε να εμπλουτίσουμε και με μια εφαρμογή εικονικής περιήγησης για το σύνολο του Δήμου, ο επισκέπτης μπορεί ήδη να πάρει μια γεύση από τα αξιοθέατα. Ακόμη, μέσα από την Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων έχουμε δημιουργήσει χάρτη του Δήμου και αφίσες, ενώ

ετοιμάζουμε τηλεοπτικό σποτ αλλά και ντοκιμαντέρ σύντομης χρονικής διάρκειας.Βέβαια η τουριστική αναβάθμιση της περιοχής εξαρτάται και από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Εμείς δημιουργούμε τις βάσεις για την υλοποίηση επενδύσεων. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν ενταχθεί σε επενδυτικά προγράμματα και έχουν δημιουργήσει αξιόλογες μονάδες στα όρια του Δήμου μας. Ποια είναι η συνεργασία σας με τους γειτονικούς παραθαλάσσιους δήμους; Υπάρχει κοινή προοπτική και στόχος για την αξιοποίηση των παραλίων του Ιονίου; Η συνεργασία μας με τον Δήμο Πάργας και τον Δήμο Ζαλόγγου θα έλεγα ότι είναι άψογη. Υλοποιούμε διαδημοτικά έργα και συμμετέχουμε από κοινού στα προγράμματα τουριστικής προβολής. Πιστεύω ότι ο ένας Δήμος συμπληρώνει τον άλλο, καθώς οι απαιτητικοί επισκέπτες θα θελήσουν να δουν και να επισκεφτούν κάτι παραπάνω από αυτά που μπορεί να προσφέρει ένας μόνο Δήμος. Θεωρώ ότι η πρόταση του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την δημιουργία ενός μεγάλου Δήμου, που θα προκύψει από την συνένωση των Δήμων Φαναρίου και Πάργας, θα συνεισφέρει στην κοινή αντιμετώπιση πολλών ζητημάτων. Η ιδέα είναι ότι ένας μεγάλος Δήμος έχει περισσότερες δυνατότητες και μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικός σε πολλά θέματα. Ποια άλλα επισκέψιμα αξιοθέατα διαθέτει η περιοχή σας; Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει το μπάνιο του στην ήσυχη παραλία της Σκάλας, η οποία έχει ρηχά και ζεστά νερά, όπως άλλωστε και η παραλία της Κερέτζας. Οφείλει να επισκεφτεί το Νεκρομαντείο και να περιηγηθεί στον χώρο που βρέθηκε και ο Οδυσσέας, σύμφωνα με τις διηγήσεις του Ομήρου… Να ανάψει ένα κεράκι στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής και να δει από κοντά τον πανέμορφο βυζαντινό ναό του Αγίου Δημητρίου στην Κυψέλη. Τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού να δροσιστεί στα κρυστάλλινα νερά του ποταμού Αχέροντα ή να ακολουθήσει το μονοπάτι για την Σκάλα της Τζαβέλαινας, κατά μήκος του ποταμού και έως τις πηγές του Αχέροντα. Σας λέω με βεβαιότητα ότι ο επισκέπτης που θα βρεθεί στα μέρη μας έχει τόσα πράγματα να κάνει, που σίγουρα θα φύγει με τις καλύτερες εντυπώσεις..

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς

Δήμος Φαναρίου

Αυτός ο κόσμος ο μικρός...ο μέγας... Φωτό: Αρχείο Δήμου Φαναρίου

Δήμος Φαναρίου κατέχει ιδιαίτερη θέση στα βόρεια σύνορα του Νομού Πρέβεζας. Περικλείεται α ό βουνά και θάλασσα α οτελώντας έτσι μια αυτόνομη εδαφική ενότητα με ιδιαιτερότητες στο φυσικό εριβάλλον σφού συνδυάζει θάλασσα, βουνό και μια εύφορη εδιάδα ου τη διασχίζει ο οταμός Αχέροντας. Η έδρα του δήμου είναι η κωμό ολη Καναλάκι. Στην αραθαλάσσια ζώνη του Ιονίου υ άρχουν ευκόφυτα δάση τα ο οία καταλήγουν στις ανέμορφες αραλίες του δήμου (Λούτσα, Αλωνάκι, Αμώνι, Κερέντζα, Αμμουδιά κ.α.) Περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους α οτελεί το Δέλτα του Αχέροντα το ο οίο α οτελεί βιότο ο για σ άνια είδη τηνών και ζώων. Πάνω στις εκβολές του Αχέροντα είναι χτισμένο το χωριό Αμμουδιά, οι κάτοικοι του ο οίου ασχολούνται αραδοσιακά με την αλιεία. Ευχάριστη δραστηριότητα μ ορούν να α οτελέσουν οι φυσιολατρικές διαδρομές στο ευκοδάσος κοντά στην ακτή ή κατά μήκος του οταμού μέχρι τις ηγές και μέσα στα στενά του Αχέροντα, ό ου μ ορεί κανείς να κάνει μ άνιο στα εντακάθαρα νερά του οταμού. Οι αρχαιολογικοί χώροι

Δημοτικά Διαμερίσματα Αηδονιά Αμμουδιά Άνω Σκαφιδωτή Αχερουσία Βαλανιδορράχη Βαλανιδούσσα Βουβοπόταμος Δεσποτικά Θέμελο Καναλάκι (έδρα) Καστρί Κορυφούλα Κορώνη Κουκούλι Κυψέλη Λούτσα Μεσοπόταμος Μουζακαίϊκα Νάρκισσος Σκεπαστό Σταυροχώρι

...τ’άρεσε πάντα εκείθε να χαίρεται τη θάλασσα, π’ όσο πλατύτερ’ είναι τόσο σου κλέφτει την καρδιά, τόσο το νου σου πνίγει... Αριστοτέλης Βαλαωρίτης 25

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς

Στον Αχέροντα

στους ο οίους αξίζει να εριηγηθεί ο ωσδή οτε ο ε ισκέ της τόσο για την ιστορική και θρησκευτική τους αξία όσο και για την ομορφιά τους είναι: ToΝεκρομαντείο του Αχέροντα ου βρίσκεται στην κορυφή του λόφου στις λαγιές του ο οίου είναι σήμερα χτισμένο το χωριό Μεσο όταμος. Το βυζαντινό μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου χτισμένο α ό τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Άγγελο ό ως ροκύ τει α ό τα αρχικά ου είναι χαραγμένα σε εξωτερικό τοίχο.Διατηρείται σε καλή κατάσταση και βρίσκεται λίγο έξω α ό το χωριό Κυψέλη.Το γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στη Μ ούντα ( εριοχή κοντά στο Καναλλάκι, στο

δρόμο ρος το χωριό Χόχλη).Στο εσωτερικό του υ άρχει ο τάφος της Αγίας και δί λα του η έτρα άνω στην ο οία μαρτύρησε, ενώ μ ορεί κανείς να διακρίνει και δυο μικρές σχισμές α ό τα ίχνη ου άφησαν τα χέρια της. Τα τείχη της Πανδοσίας, ρωτεύουσας του κράτους των Ηλείων, άνω στο λόφο ου είναι κτισμένο το σημερινό χωριό Καστρί. Στην κορυφή του λόφου είναι χτισμένο το ξωκκλήσι του Αη - Γιάννη. Στους ερισσότερους οικισμούς θα βρείτε ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, χώρο για κάμ ινγκ και ψαροταβέρνες για όλα τα γούστα.

Αλωνάκι

Παραλία Λούτσας

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς

Αξιοθέατα του Δήμου Φαναρίου

O ποταμός Αχέροντας

Ο Αχέρων ποταμός διασχίζει τους Νομούς Πρεβέζης Θεσπρωτίας και Ιωαννίνων. Οι πηγές του βρίσκονται στο Νομό Ιωαννίνων, στο όρος Τόμαρος, σε υψόμετρο 1600 μέτρων και κοντά στο χωριό Γλυκή. Εκβάλλει στο Ιόνιο Πέλαγος, στο χωριό Αμμουδιά του Νομού Πρεβέζης, όπου σχηματίζει Δέλτα από το οποίο διαμορφώνονται τα δύο κύρια έλη της περιοχής, το έλος της Σπλάντζας και της Βαλανιδορράχης. Το μήκος του ανέρχεται στα 52 χιλιόμετρα . Εναλλακτικά ο Αχέροντας ήταν γνωστός και ως Μαυροπόταμος, Φαναριώτικος ή Καμαριώτικο ποτάμι.Στην αρχαιότητα πίστευαν ότι ο Αχέροντας αποτελεί τον ποταμό εκείνο, τον διάπλου του οποίου έκανε, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία ο «ψυχοπομπός» Ερμής παραδίδοντας τις ψυχές των νεκρών στον Χάροντα για να καταλήξουν στο βασίλειο του Άδη. Η κάθε ψυχή, περνώντας από το πορθμείο του Χάροντα, έπρεπε να δώσει από έναν οβολό για τη μεταφορά, ενώ αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση του Μένιππου, τον οποίο αναφέρει ο Λουκιανός, ως τον μοναδικό που διέσχισε τον Αχέροντα χωρίς να πληρώσει. Αχέρων, Κωκυτός και Πυριφλεγέθων συναποτελούσαν τους τρεις ποταμούς του Άδη, και οι τρείς με θλιβερά ονόματα (Αχέρων = χωρίς χαρά, Πυριφλεγέθων = πύρινος, Κωκυτός = θρήνος) συμβολίζοντας την θλίψη και τους θρήνους του θανάτου και δίνοντας το συμβολισμό της πύρινης κολάσεως, όπως διατηρείται και σήμερα στην Χριστιανική θρησκεία.Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση τα νερά του ποταμού ήταν πικρά καθώς ένα "στοιχειό" (τέρας) που ζούσε στις πηγές του δηλητηρίαζε τα νερά. Ο Άγιος Δονάτος, πολιούχος της Μητρόπολης Παραμυθιάς Θεσπρωτίας, σκότωσε το στοιχειό και τα νερά του Αχέροντα έγιναν γλυκά. Έτσι πήρε και το όνομά του το χωριό Γλυκή. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο από την αρχαία Ελληνική μυθολογία που μαρτυρά την συνέχεια αυτής στην σύγχρονη πλέον λαϊκή παράδοση είναι το εξής: Κατά την τιτανομαχία οι Τιτάνες έπιναν νερό από τον Αχέροντα για να ξεδιψάσουν γεγονός που προκάλεσε την οργή του Δία ο οποίος μαύρισε και πίκρανε τα νερά του.Τόσο τα Στενά και οι Εκβολές του Αχέροντα όσο και η ευρύτερη περιοχή ανήκουν στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 (κωδικός GR2140001).Συγκεκριμένα στην περιοχή υπάρχουν 699 είδη χλωρίδας εκ των οποίων τα 449 συναντώνται στο Δέλτα και τα 250 στα Στενά, ενώ στην περιοχή του Δέλτα υπάρχουν 19 τύποι οικότοπων. Ιδιαίτερα σημαντικές υγροτοπικές περιοχές αποτελούν επίσης το έλος της Αμμουδιάς και το έλος της Βαλανιδοράχης ενώ σημαντικός είναι και ο αριθμός των σπάνιων ειδών πανίδας της περιοχής. Αξιοσημείωτη στην κατηγορία των ψαριών είναι η ύπαρξη του γοβιού, ο οποίος συναντάται μόνο στον Αχέροντα.Σημαντικότεροι οικότοποι:Αβαθείς κόλποι και κολπίσκοι: συναντάται στην περιοχή της Αμμουδιάς και στον κόλπο του Οδυσσέα κυρίως στα αβαθή τμήματα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων .Αλμυρά και υφάλμυρα έλη: βρίσκονται επίσης στην περιοχή της Αμμουδιάς και της Βαλανιδορράχης . Αλοφυτική βλάστηση και είδη λασπωδών και αμμωδών ζωνών: παρατηρείται κυρίως σε εκτάσεις με αλατούχα νερά στο Δέλτα . Βραχώδεις περιοχές: συναντώνται στις εκβολές και την παραλιακή περιοχή γύρω από τις εκβολές .Δάση χαλεπίου πεύκης: βρίσκεται στο δάσος τις Λούτσας .Δρυοδάση: καλύπτουν το 2% της έκτασης του Δέλτα Λόχμες των παραλιών με αρκεύθους: αποτελεί οικότοπο προτεραιότητας και καταλαμβάνει πολύ μικρή έκταση στον κόλπο της Βαλανιδορράχης και της Αμμουδιάς Παραποτάμια δάση: συναντώνται στις όχθες των ποταμών Αχέροντα, Κωκυτού και Βουβοποτάμου .Φρύγανα και «Μάκκι»: βρίσκεται στους λόφους της περιοχής του Δέλτα

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς

Το Νεκρομαντείο

Το αρχαίο Νεκρομαντείο του Αχέροντα βρίσκεται στο χωριό Μεσοπόταμος, του Νομού Πρεβέζης, στο σημείο όπου έσμιγε ο ποταμός Αχέρων με τον Κωκυτό και τον Πυριφλεγέθοντα, στις βορειοδυτικές όχθες της Αχερουσίας Λίμνης, η οποία αποτελούσε την είσοδο του κόσμου των ψυχών. Είναι χτισμένο στην κορυφή ενός λόφου, στον οποίο κατέληγαν οι επισκέπτες από το Ακρωτήρι Χειμέριο του χωριού Αμμουδιά, για να επικοινωνήσουν με τις ψυχές των αγαπημένων τους προσώπων. Ο Όμηρος στην Οδύσσεια περιγράφει αναλυτικά την περιοχή κατά την κάθοδο του Οδυσσέα στον Άδη. Διαδικασία μύησης: Μόλις ο επισκέπτης διέσχιζε την είσοδο του νεκρομαντείου βρισκόταν στην υπαίθρια αυλή (1). Οι ιερείς τον υποδέχονταν και τον οδηγούσαν στα δωμάτια υποδοχής (2) που βρισκόταν δίπλα. Εκεί υπήρχαν και άλλα δωμάτια τα οποία ήταν βοηθητικοί χώροι ή χώροι προσωπικού (2).Το πρώτο πράγμα που έκαναν οι ιερείς του νεκρομαντείου ήταν να πάρουν πληροφορίες για το λόγο της επίσκεψης, την οικονομική και την κοινωνική κατάσταση του επισκέπτη και στη συνέχεια τον οδηγούσαν στο νότιο τμήμα της αυλής όπου βρισκόταν τα δωμάτια παραμονής και προδιαίτησης (3). Εκεί παρέμειναν οι επισκέπτες για να προετοιμαστούν για τη δοκιμασία που θα ακολουθούσαν.Μετά την προετοιμασία τους, ο ιερέας τούς οδηγούσε μέσα από τις δύο πύλες (4) & (5) στα υπνοδωμάτια (6). Εδώ οι επισκέπτες υποβάλλονταν σε ειδική δίαιτα με κουκιά, χοιρινό λίπος και όστρακα, ουσίες που προκαλούσαν αναστάτωση στον οργανισμό τους. Όταν έκρινε ο ιερέας ότι κάποιος ήταν έτοιμος, τον οδηγούσε στον ανατολικό διάδρομο μέσα από την τρίτη πύλη (8). Πριν από αυτό όμως επισκεπτόταν το λουτρό (7) όπου έριχνε μια πέτρα δεξιά του για να εξορκίσει το κακό και έπλενε τα χέρια του στο λουτήρα (ένα πιθάρι με νερό). Μετά το πλύσιμο των χεριών ο επισκέπτης οδηγούνταν στο τελευταίο βόρειο δωμάτιο παραμονής (9) για άγνωστο χρονικό διάστημα όπου η δίαιτα ήταν αυστηρότερη και με τις συνεχείς προσευχές αλλά και τις διηγήσεις του ιερέα μέσα στο σκοτάδι, οι αισθήσεις άρχισαν να υπολειτουργούν οδηγώντας τον σε μια κατάσταση παραισθήσεων.Τελικά με οδηγό τον ιερέα, ο επισκέπτης έβγαινε στον ανατολικό διάδρομο (10) όπου θυσίαζε ένα ζώο (συνήθως πρόβατο) και κατευθύνονταν στην πύλη (11) του νότιου διαδρόμου.Ο νότιος διάδρομος (12) ήταν δαιδαλώδης σαν λαβύρινθος με τρεις τοξωτές πύλες που είχαν σιδερένιες πόρτες με καρφιά ώστε να ενισχύει την αίσθηση του κάτω κόσμου. Εδώ πρόσφεραν στους θεούς άλευρα (άλφιτα) μέσα σε πήλινες λεκάνες που τις έσπαζαν επιτόπου.Η τελευταία πύλη ήταν η είσοδος του ιερού (13) επίσης σιδερόφρακτη και οδηγούσε στην κεν30

τρική αίθουσα του ιερού (14), μιά αίθουσα μεγέθους 15 Χ 4,25 μ. δεξιά και αριστερά της οποίας υπήρχαν από τρία δωμάτια τα οποία ήταν αποθηκευτικοί χώροι (15) για δημητριακά και προσφορές των επισκεπτών.Εδώ στην κεντρική αίθουσα (14) γινόταν οι «χοές» δηλ. προσφορές σε υγρή μορφή, όπως γάλα, μέλι, κρασί και αίμα θυσιασμένων ζώων, που χύνονταν στο πλακόστρωτο δάπεδο για να εξευμενίσουν τους θεούς του κάτω κόσμου. Μετά από αυτό, σ’ αυτό το χώρο εμφανιζόταν και οι «σκιές» των νεκρών και μιλούσαν στον επισκέπτη.Στο τέλος ο επισκέπτης οδηγούνταν στην έξοδο (16) του ανατολικού διαδρόμου για να μη συναντηθεί με τους άλλους που ακόμα προετοιμαζόταν. Δεν έπρεπε να πει σε κανέναν τι είδε και τι έζησε γιατί θεωρούνταν βλασφημία. Από αρχιτεκτονικής άποψης το Νεκρομαντείο ταυτίζεται με μεγαλοπρεπές ταφικό μνημείο ή μαυσωλείο της Ανατολής του 5ου αι. Αποτελείται από πολυγωνική τοιχοδομία, σιδερόφρακτες πύλες, εσωτερική διαίρεση με διαδρόμους, κατασκευή που εξυπηρετεί τη λατρεία και τις τελετουργίες των υποχθόνιων θεών. Το κυρίως ιερό χωρίζεται με δύο παράλληλους τοίχους σε μία κεντρική αίθουσα και δύο μικρές πλαϊνές. Κάτω από την κεντρική αίθουσα βρίσκεται μία άλλη υπόγεια αίθουσα λαξευμένη στο βράχο η οροφή της οποίας στηρίζεται σε δεκαπέντε πώρινα(=από πωρόλιθο) τόξα.

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς

Το Μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου

Στην δεξιά όχθη του Κωκυτού ποταμού, 2.5 χλμ ΒΑ του χωριού Τουρκοπάλκου ( σημ. Κυψέλη ), βρίσκεται το μοναδικό Βυζαντινό μοναστήρι του Δήμου Φαναρίου του Νομού Πρέβεζας, αφιερωμένο στον Άγιο Δημήτριο. Από το μοναστήρι σώζονται το Καθολικό, η Τράπεζα, τα ερείπια των κελιών και των βοηθητικών χώρων που πιθανότατα χρονολογούνται τον 17ο ή 18ο αιώνα, και ο Περιβολότοιχος. Η Μονή σύμφωνα με την τεχνοτροπία της κατασκευής της παραπέμπει σε κτίσμα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, κατά τα τέλη του 13ου αι. ενώ η εν μέρει αλλοιωμένη επιγραφή που φέρει, αναγράφει το όνομα του Μιχαήλ Β’ Δούκα, ως κτήτωρ ή του αξιωματούχου αυτού Μιχαήλ Ζώριανου. Το Καθολικό αποτελείται από τον κυρίως ναό και από περίστωο που τον περιβάλλει κατά τις τρεις πλευρές και απολήγει σε παρεκκλήσια, τα οποία πλαισιώνουν το Ιερό Βήμα. Τα δύο παρεκκλήσια ενσωματώνονται στην Βόρεια και την Νότια πλευρά του Καθολικού, με κοινό πρόναο όπου επικοινωνούν μεταξύ τους με πόρτα και Ιερά Βήματα ενώ πάνω από αυτά υπάρχουν οκτάπλευροι τρούλλοι. Στο μέσο της δυτικής πλευράς του περιστώου υψώνεται χαμηλός πύργος. Ο κυρίως ναός ανήκει στην σχετικά σπάνια κατηγορία των τρικλίτων σταυρεπιστέγων, τα κλίτη χωρίζονται στο μεν Ιερό βήμα με τοίχους, στο δε δυτικό τμήμα του ναού με ζεύγος διαφόρου ρυθμού κιόνων και παραστάδες που εξέχουν από τον δυτικό τοίχο υποβαστάζοντας την εγκάρσια καμάρα του Κυρίως Ναού ενώ το χαμηλό χτιστό τέμπλο φέρει Αγιογραφίες του 17ου αι. Στο Ιερό Βήμα με προσκομιδή και οστεοφυλάκειο στη θέση του Διακονικού ξεχωρίζουν η Πλατυτέρα, ο Παντοκράτωρ και οι Ιεράρχες. Στα παρεκκλήσια δεν υπάρχουν Αγιογραφίες. Η μεγάλη ποικιλία της μορφής των στεγών εξωτερικά εντυπωσιάζει παράλληλα με τον κεραμοπλαστικό διάκοσμο, τα γνωστά πήλινα διακοσμητικά μοτίβα, χαρακτηριστικά των κτισμάτων του Δεσποτάτου, οδοντωτές ταινίες και γείσα, ζώνες μαιάνδρων, δισέψιλον, κλειδόσχημα, επάλληλες ορθές γωνίες, ήλιοι, σε συνδυασμό με την πλινθοπερίκλειστη κατασκευή της τοιχοδομίας προσθέτουν χρώμα και κίνηση σε όλο το οικοδόμημα, προσδίδοντας στο μνημείο την αίσθηση της κινητικότητας. Νότια του Καθολικού της Μονής σε απόσταση 8,5 μ. υπάρχει η Τράπεζα του Μοναστηριού διαμορφωμένη από παλιά σε εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο, πρόκειται για μονόκλιτη Βασιλική με πρόναο, κυρίως Ναό και Ιερό Βήμα. Στον ανατολικό τοίχο της Τράπεζας διατηρούνται τοιχογραφίες του 19ου αι. όπου η Πλατυτέρα εντυπωσιάζει με την ζωντάνια της μορφής της. Μια μικρή καμπάνα κρέμεται από ένα ελαιόδεντρο Δυτικά του Καθολικού και επισημαίνει ότι κάποτε ήταν ενεργό Μοναστήρι. Η 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων με εκτεταμένες εργασίες από το 2004 έως το 2007, και απώτερο στόχο την αντιμετώπιση των δομικών και οικοδομικών προβλημάτων, την αισθητική αναβάθμιση του μνημειακού συνόλου και του περιβάλλοντος χώρου, την περαιτέρω ανάδειξη της ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας των μνημείων, την λειτουργική αξιοποίηση μέσω της εξακολουθήσεως της χρήσεως των δύο ναών ως χώρων λατρείας και ως επισκέψιμων μνημείων, πραγματοποίησε την αποκατάσταση του Καθολικού με γνώμονα την διατήρηση της αυθεντικότητας του μνημείου μέσω της διατηρήσεως των αυθεντικών αρχιτεκτονικών στοιχείων κατά το περισσότερο δυνατό, τον σεβασμό των αξιόλογων ιστορικών φάσεων , την χρήση παραδοσιακών υλικών και τρόπων δομής, την αναστρεψιμότητα των επεμβάσεων, και την ένταξη με διάκριση των νέων κατασκευών από τις παλαιές: - με ανασκαφική έρευνα, αποκατάσταση των οδοντωτών γείσων στις επιστέψεις, επικεράμωση των στεγών, καθαρισμό των ασβεστωμάτων, αποκατάσταση των δαπέδων στα παρεκκλήσια και το περίστωο, αρμολογήματα, στερεώσεις, διατήρηση και συντήρηση των επιχρισμάτων, κατασκευή νέων διαφραγμάτων στα παράθυρα του Καθολικού, κατασκευή ντρενάζ περιμετρικά του Καθολικού για την απομάκρυνση των ομβρίων εκτός περιβολότοιχου, καθώς και με επεμβάσεις στερέωσης και αρμολόγησης στην Τράπεζα στην ανατολική, βόρεια και δυτική όψη της, με διάλυση και ανακατασκευή της νοτιοανατολικής γωνίας και ανόρθωση του κεκλιμένου τμήματος του ανατολικού τοίχου του βορείου, ισογείου τμήματος του κτιρίου στα κελλιά, με αρμολόγηση και στερέωση σε τμήματα του περιβολότοιχου, κατασκευή και τοποθέτηση πινακίδων.

Σούρουπο στην παραλία της Λούτσας

Το Καναλάκι

Ο Πρόεδρος τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου το προσωπικό και οι πτηνοτρόφοι του Αγροτικού Πτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Άρτας εύχονται στους Ηπειρώτες των 5 Ηπείρων Καλό Καλοκαίρι

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Ο Ρ ΓΑ Ν Ι Σ Μ Ο Σ Λ Ι Μ Ε Ν Ο Σ Η Γ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Τ Σ Α Σ Φωτό: Αρχείο Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας

Το λιμάνι της Ηγουμενίτσας με την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού και σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση των έργων της Β’ Φάσης ανάπτυξης, θα αποτελέσει έναν από τους πιο σημαντικούς συγκοινωνιακούς κόμβους της Δυτικής Ελλάδας αλλά και των Βαλκανίων γενικότερα. Γεωγραφικά είναι το πλησιέστερο λιμάνι της Ελλάδος με την Ιταλία και τις Βαλκανικές χώρες της Αδριατικής Θάλασσας, αποτελώντας έτσι μία σημαντική γέφυρα ανθρώπων και εμπορευμάτων από και προς τη Δυτική Ευρώπη. Η ανάπτυξη του Παλαιού Λιμένα ξεκίνησε σαν η πλησιέστερη σύνδεση Κέρκυρας και Παξών με την Ηπειρωτική Ελλάδα. Αυτός παραμένει ο ρόλος του Παλαιού Λιμένα ως Πορθμείο μέχρι και σήμερα. Ο Νέος Λιμένας που ολοκληρώθηκε το 2003 και εγκαινιάστηκε στις 16 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, αποτελεί την Α’ Φάση ανάπτυξης. Βρίσκεται νότια της πόλης της Ηγουμενίτσας και είναι η αφετηρία της Εγνατίας Οδού. Εκτός από το μοντέρνο κτίριο του Τερματικού Επιβατικού Σταθμού συνολικού εμβαδού 6.800 τ.μ., ο νέος λιμένας περιλαμβάνει κρηπίδωμα συνολικού μήκους 760μ. με 12 ράμπες πρυμνοδέτησης, έχει ωφέλιμο βάθος 10,70μ. και χερσαία ζώνη συνολικής επιφάνειας 210.000 τ.μ. Η Β’ φάση των έργων κατασκευής του Νέου Λιμένα Ηγουμενίτσας ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2008, έχει προϋπολογισμό 66,2 εκατ. ευρώ και προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2011. Οι εργασίες κατασκευής εξελίσονται με γοργούς ρυθμούς και εντός χρονοδιαγράμματος.

Αναλυτικά οι εργασίες και οι υποδομές που προβλέπονται στη Β’ Φάση περιλαμβάνουν τα εξής: 1. Δύο νέους τερματικούς σταθμούς (ο ένας εκτός Schengen) με τα συναφή έργα υποδομής δηλ. οδοποιία, έργα ομβρίων κ.λπ. 2. Συνδετήριο κρηπίδωμα μεταξύ του Πορθμείου του Παλαιού Λιμένος και του Λιμένος εξωτερικού μήκους 372m με χερσαία ζώνη εμβαδού 35 στρεμμάτων. 3. Την κατασκευή δακτυλιοειδούς προβλήτας πλαγιοπρυμνοδέτησης μήκους 198m. 4. Την εκβάθυνση και διαπλάτυνση του δίαυλου προσεγγίσεως στην είσοδο του όρμου του λιμένα, καθώς και την κατασκευή υφάλου κυματοθραύστη μήκους 680m για την προστασία του ακρωτηρίου του Δρεπάνου από την διάβρωση λόγω κυματισμού. Όσον αφορά την Γ’ Φάση των έργων του Νέου Λιμένα Ηγουμενίτσας οι εργασίες που προβλέπονται είναι η κατασκευή δύο προβλητών πλαγιοπρυμνοδέτησης, μίας δακτυλοειδούς προβλήτας, μίας προβλήτας πλοίων Ra-Ra καθώς και ενός νέου τερματικού σταθμού. Η χρηματοδότηση των έργων της Γ΄ Φάσης έχει ήδη εξασφαλιστεί και εντάχθηκε στην 4η Προγραμματική Περίοδο (ΕΣΠΑ), ο προϋπολογισμός ανέρχεται στα 90 εκατ. ευρώ, αναμένεται η ολοκλήρωση της μελέτης και εν συνεχεία η δημοπράτηση του έργου από το Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας & Δημοσιών Έργων (ΥΠΕΧΩΔΕ). Στα πλαίσια του νέου στρατηγικού σχεδίου του Ο.Λ.ΗΓ.

μεταξύ άλλων προβλέπονται: Η ανάπτυξη υπηρεσιών Ασυνόδευτων Φορτίων. H δημιουργία Δικτύου Μαρίνων (Δημιουργία τεσσάρων Τουριστικών Καταφυγίων Σκαφών Αναψυχής στην ευρύτερη περιοχή και μιας Μαρίνας στην Ηγουμενίτσα). H ανάπτυξη Τουριστικού Λιμένα (Cruise Terminal) στον Extra Schengen λιμένα. H αξιοποίηση των δύο νέων Επιβατικών Σταθμών που θα κατασκευαστούν στη Β’ Φάση. H κατασκευή Εκθεσιακού και Συνεδριακού πολυχώρου στον Παλαιό λιμένα. Η τρέχουσα προσπάθεια της διοίκησης είναι να αναπτύξει δραστηριότητες διαχείρισης ασυνόδευτων φορτίων από και προς την Ιταλία και για αυτόν τον σκοπό έχει εκπονηθέι αντίστοιχη μελέτη. Αυτό θα αποτελέσει το πρώτο στάδιο ανάπτυξης του εμπορευματικού κέντρου το οποίου θα αναπτυχθεί εκτός Λιμένος και σε συνδυασμό με την Σιδηροδρομική σύνδεση και την Εγνατία Οδό αναμένεται να δημιουργηθεί ένα διαμετακομιστικό κέντρο διατροπικών μεταφορών. Στον άξονα της τουριστικής αναβάθμισης ο ΟΛΗΓ, εκτός του ότι παραμένει αρωγός ενεργειών προβολής και ευπρεπισμού της ακτογραμμής, σχεδιάζει τις παρακάτω δράσεις: 1ον) Την δημιουργία δικτύου μαρινών Ο Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές που διαδραματίζονται και τα πλεονεκτήματα που αυτές προσφέρουν, αναπτύσσει δράσεις προς διευκόλυνση του επιβατικού

κοινού που επιλέγει την Θεσπρωτία και την Ήπειρο ως τουριστικό προορισμό. Έχουν ήδη υποβληθεί για έγκριση οι σχετικές μελέτες χωροθέτησης των τουριστικών καταφυγίων των Σύβοτων, της Πλαταριάς και της Σαγιάδας. Επίσης έχει ολοκληρωθεί η προμελέτη σκοπιμότητας για την μαρίνα της Ηγουμενίτσας και αναμένεται η ανάθεση της μελέτης χωροθέτησης. 2ον) Η Ήπειρος να αποτελέσει προορισμό κρουαζιέραςΜε την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού οι αποστάσεις στην ενδοχώρα εκμηδενίζονται. Τόποι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος όπως η Δωδώνη, θρησκευτικού ενδιαφέροντος όπως τα Μετέωρα και φυσικού κάλλους όπως τα Ζαγοροχώρια, η χαράδρα του Βίκου, το Μέτσοβο και η Βόρεια Πίνδος βρίσκονται πλέον σε απόσταση ημερήσιας εκδρομής από το Λιμένα. Η δημιουργία κατάλληλου terminal και η προσπάθεια προσέλκυσης κρουαζιεροπλοίων στην Ηγουμενίτσα βρίσκονται μέσα στους στόχους μας. Η συμμετοχή µας στην πορεία της γρήγορα εξελισσόμενης ανάπτυξης των υποδομών που συντελείτε καθημερινά γύρω µας, επιφέρει πολλαπλά οφέλη τόσο στην τοπική όσο και στην εθνική οικονομία. Αξιοποιώντας το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που μας προσφέρει η θέση του λιμένα, καθώς και τη συνεχή αναβάθμιση της περιοχής της Ηπείρου με την ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομής στην ευρύτερη περιοχή, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και προσέλκυση νέων αγορών. Στόχος μας είναι να καταστήσουμε το λιμάνι της Ηγουμενίτσας σημείο αναφοράς στις διεθνείς μεταφορές.

K-REN, Επιστημονικό & Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου Πανεπιστημιούπολη Ιωαννίνων, Ιωάννινα, Τ.Κ. 45110 Τηλ / Fax: 2651040637, email: info@k-ren.gr

Τα χω ρ ι ά μ α ς

ΔΗΜΟΣ ΔΩΔΩΝΗΣ Φωτό / Κείμενα: Αρχείο Δήμου Δωδώνης

Στα μονοπάτια της μνήμης και των μνημείων ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ Δωδώνη Μελιγγοί Μαντείο Αγ. Αναστασία Δραμέσιοι Κωστάνιανη Δραγοψά Ψήνα Πολύγυρος

Ο Μύθος, η ιστορία, η ραγματικότητα. Ανταμώνουν στους δρόμους και στα μονο άτια της Δωδώνης. Έγιναν οι συνοδοι όροι της Αθηνάς, όταν έφτασε εδώ, ακούμ ησε με ευλάβεια την φηγό, έκοψε ένα κλαδί της και το χάρισε στον Ιάσονα για να ξεκινήσει την Αργοναυτική εκστρατεία. Έγιναν οι συνοδοι όροι του Οδυσσέα, όταν ο Όμηρος τον οδήγησε στο Μαντείο του Δία για να του α οκαλύψει τον τρό ο της ε ιστροφής του στην Ιθάκη. Έγιναν οι συνοδοι όροι της ριγκί ισσας Μυρτάλης, λίγο ριν ξεκινήσει το ταξίδι για το γάμο της στη Μακεδονία, ό ου εκεί μετά την φώναζαν Ολυμ ιάδα. Έγιναν συνοδοι όροι του Αλέξανδρου των Μολοσσών και του Μεγάλου και ύστερα του Πύρρου, ου ήρε τα όνειρά τους και τα ταξίδεψε έρα α ό το χρόνο. Τα σκάλισε στο χώμα, τα κέντησε με τους λίθους και τα χάρισε στην αιωνιότητα. Μετά ήρθαν οι Ρωμαίοι κι ύστερα οι Βυζαντινοί. Δί λα στο Ναό κτίστηκαν οι ναοί των Ταξιαρχών, της Αγίας Παρασκευής, της Παναγίας. Ακολούθησαν οι Οθωμανοί.. Τα ίχνη της Δωδώνης χάθηκαν…Ούτε ο χρόνος μ ορεί να σβήσει τη μνήμη. Περιμένει την κατάλληλα στιγμή. Μια χαραμάδα α ό φως και ο μύθος ξε ετάγεται. Ανταμώνει την ιστορία και γίνετε ραγματικότητα. Διαφορετική, α όκοσμη, ου φτάνει στις μέρες μας! Μια χαραμάδα στο μύθο και την ιστορία άνοιξε η αρχαιολογική σκα άνη. Να λαμ ρύνει τους λίθους, τα ιερά, τους Ναούς και να γίνει η γέφυρα ου οδηγεί α ό το μύθο στην ραγματικότητα..

Ο ναός του Ηρακλή

Από τον Δήμαρχο Δωδώνης, κ. Μπούκα

Ήταν ολλοί αυτοί, ου στο έρασμα του χρόνου, αναζήτησαν τη Δωδώνη. Οι μύθοι ου συνόδευαν την κοιτίδα του ελληνισμού, στάθηκαν το κίνητρο για Έλληνες και ξένους εριηγητές. Κέντρισαν το ενδιαφέρων των αρχαιολόγων, μέχρι την ώρα και τη στιγμή ου η σκα άνη τους έφερε στο φώς ένα μέρος του χαμένου μεγαλείου. Στο έρασμα του χρόνου είναι ολλοί αυτοί ου αναζητούν ακόμη τη Δωδώνη. Γίνονται συνεχώς ερισσότεροι όσοι ε ιδιώκουν το ταξίδι. Μια ε ιστροφή στους μύθους και μια βαθιά ανάσα ιστορίας! Ε ιδιώξαμε ένα τέτοιο ταξίδι να το μεταφέρουμε στο εριοδικό. Χωρίς να μ ορεί να α οτυ ωθεί σε αυτό, η μυσταγωγία του χώρου, το θρόισμα των βαλανιδιών και οι αστρα ές στις κορυφές του Τόμαρου, βγαλμένες, θαρρείς και σήμερα, α ό το θυμό του Δία. Ε ιδιώξαμε ένα ταξίδι στη Δωδώνη, να το μεταφέρουμε στο εριοδικό. Να χωρέσουμε λίγη α ό την ιστορία της, να ζωντανέψουμε κάτι α ό τους μύθους της, να μεταφέρουμε στοιχεία α ό τη γοητεία της. Εδώ δεν χρησμοδοτούσε η Πυθία, αλλά η ιερή βαλανιδιά ου με το λίκνισμα του αέρα και το έταγμα των ουλιών ου φώλιαζαν στα κλαδιά της μετέφεραν τους χρησμούς του θεού. Ο Οδυσσέας, ο Κρέοντας, ακόμη και ο θεός Διόνυσος ενα όθεταν στο λίκνισμα αυτό τις ελ ίδες τους. Ύστερα ήρθαν οι Βυζαντινοί και έφτιαξαν ερίλαμ ρους ναούς χρησιμο οιώντας υλικά α ό τους αρχαίους. Πέρασαν οι Ρωμαίοι. Μετά ήρθαν άλλοι και έμειναν χρόνια ολλά οι Οθωμανοί. Στα χρόνια αυτά και σε όσα ακολούθησαν η δημιουργία συνεχίστηκε. Βρέθηκε στα αλώνια, υφάνθηκε στους αργαλειούς, έγινε γεφύρι έτρινο για να ενώσει τη Δωδώνη με την Εγνατία Οδό. Αυτό το ταξίδι θέλουμε να κάνουμε. Να συναντήσουμε τα βήματα των Πελειάδων, να βρεθούμε αντικριστά στον Όμηρο, να αφουγκραστούμε τους Βυζαντινούς λίγο ριν φτάσουν οι Ρωμαίοι, να ακούσουμε το κήρυγμα του Κοσμά του Αιτωλού. Να χτίσουμε μια γέφυρα για τους ταξιδευτές του μέλλοντος…Με ένα έταγμα των ουλιών, με ένα ιερό θρόισμα…Στη Δωδώνη…Στην α έραντη γοητεία των μύθων! Ο Δήμαρχος Ιωάννης Μ ούκας και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Δωδώνης, εύχονται στους Η ειρώτες των 5 Η είρων καλό καλοκαίρι.

Ο περίφημος χάλκινος αετός της Δωδώνης, 6ος αι.π.Χ.

Τα χω ρ ι ά μ α ς

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στο Ελευθεροχώρι

Στους πρόποδες του Τόμαρου, βρίσκονται τα ερείπια της Αρχαίας Δωδώνης. Στην ίδια κοιλάδα αναπτύσσεται ο σημερινός Δήμος Δωδώνης. Οι κάτοικοι δεν κουβαλούν μόνο το ίδιο όνομα, αλλά και την βαριά κληρονομία που έρχεται από τους Πελασγούς, από την κοιτίδα της Ελλάδας. Μέχρι το 1876 η τοποθεσία της Δωδώνης δεν ήταν γνωστή. Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι την τοποθετούσαν σε διάφορα άλλα σημεία της Ηπείρου, εκτιμώντας ότι στη σημερινή της θέση βρίσκεται η Πασσαρώνα, η πρωτεύουσα των Μολοσσών. Το μαντείο της Δωδώνης, θεωρείται το αρχαιότερο του ελληνικού κόσμου. Είναι αυτό που έδωσε τις συμβουλές του για τα ονόματα των θεών. Η ίδρυση του Μαντείου είναι συνδεδεμένη με παραδόσεις. Δυο τρυγόνια έφυγαν από την Αίγυπτο. Το ένα από αυτά στάθηκε στην έρημο της Λιβής, όπου χτίστηκε το μαντείο του Δία Άμμωνα, ενώ το άλλο ήρθε και κάθισε στη γέρική βελανιδιά της Δωδώνης όπου ιδρύθηκε το Μαντείο της Δωδώνης κι εκεί οπου λατρευόταν ο Δίας και η γυναίκα του Διώνη. Το μαντείο στην αρχή ήταν υπαίθριο με μια βελανιδιά (ιερή φηγός) που γύρω-γύρω είχε έναν περίβολο από χάλκινους λέβητες πάνω σε τρίποδες οι οποίοι με τους ήχους που έκαναν χτυπούσαν μεταξύ τους αλλά και σε συνδυασμό με το θρόισμα των φύλλων του δέντρου και άλλους ήχους (περιστέρια,πηγήκ.τ.λ.) έδιναν τους χρησμούς τους οποίους ερμήνευαν οι ιερείς. Οι ιερείς δεν έπλεναν ποτέ τα πόδια τους και σέρνονταν στο χώμα για να έχουν επαφή με τη γη. Στις ρίζες της βελανιδιάς, στην αρχή πιστευόταν ότι κατοικούσε η Γαία αλλά με το Δωδεκάθεο αντικαταστήθηκε από το Δία και τη γυναίκα του Διώνη. Λέγονταν και Νάιος Δίας από το “ναίω”=κατοικώ, για αυτό και οι αγώνες που διεξαγόταν προς τιμή του κάθε τέσσερα χρόνια στο διπλανό στάδιο λέγονταν “Νάϊα”. Στο τέλος του 5ου αιώνα χτίστηκε ένας μικρός ναός όπου

φυλάγονταν τα αφιερώματα των προσκυνητών. Οι προσκυνητές έδιναν την ερώτηση τους γραμμένη σε ένα έλασμα αλλά η απάντηση συνήθως τους δίνονταν προφορικά. Στα μέσα του 4ου π.Χ. ο περίβολος με τους λέβητες αντικαταστάθηκε από έναν πιο ευρύχωρο χαμηλό πέτρινο περίβολο. Εφόσον εκεί κατοικούσε ο Δίας και το σύνολο έμοιαζε με σπίτι, ο χώρος ονομάστηκε “Ιερά οικία”.. Στα χρόνια του Πύρρου (312-272 π.χ) χτίζονται στοές γύρω-γύρω, εκτός από την πλευρά της φηγού. Στο ναό και στις στοές φυλάσσονταν τα αφιερώματα των πιστών. Εκείνη την εποχή χτίζονται και πολλά άλλα κτίρια: βουλευτήριο, πρυτανείο, θέατρο και η Δωδώνη γίνετε για ένα διάστημα πρωτεύουσα των Ηπειρωτών. Μετά το θάνατο του Πύρρου και το γκρέμισμα του ιερού από τους Αιτωλούς, (219π.Χ) επιδιορθώθηκε από το βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Έ και επεκτάθηκε αποκτώντας και άλλους χώρους. Τότε πήρε και την τελική του μορφή. Η φηγός από τι λέει ο Παυσανίας υπήρχε ακόμη. Το 167 π.Χ το ιερό ( όπως και οι άλλες 70 ηπειρώτικες πόλεις ) καταστράφηκε από τους Ρωμαίου, (Αιμίλιος Παύλος) αλλά ανοικοδομήθηκε πάλι από τον Αύγουστο μόλις το 31 μ.Χ, μετά τη νίκη του στο Άκτιο ο οποίος μετέτρεψε το θέατρο σε αρένα. Από τότε όμως δεν άκμασε ξανά. Ένας από τους τελευταίους χρησμούς σε επίσημο πρόσωπο ήταν αυτός που ζητήθηκε από τον Ιουλιανό τον Παραβάτη για την εκστρατεία του κατά των Πάρθων το 362 μ.Χ.. Επί Θεοδοσίου, το 391 μ.Χ άγνωστος έκοψε τη βελανιδιά και το ιερό εγκαταλείφθηκε. Πάνω στα ερείπια του, χτίστηκε χριστιανική εκκλησία. Τον 6ο αιώνα, οι επιδρομές βαρβάρων ερήμωσαν την περιοχή και με τον καιρό η λάσπη από τις πλαγιές του Τόμαρου σκέπασε τα πάντα.

Το Θέατρο Το θέατρο χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. επί βασιλείας Πύρρου και ακολουθεί το σχέδιο που έχουν όλα τα ελληνικά θέατρα. Χωρούσε 18.000 θεατές και ήταν το μεγαλύτερο της εποχής του. Κατά την τέλεση των Ναϊων προς τιμήν, του Νάιου Δία, εκτός από τους αγώνες στο στάδιο, γίνονταν και θεατρικοί αγώνες. Το θέατρο καταστράφηκε δύο φορές. Οι πρώτες ανασκαφές στο χώρο της Δωδώνης, χάρη στις οποίες ταυτίστηκε με ασφάλεια η θέση του μαντείου, έγιναν από Ηπειρώτη πολιτικό Κωνσταντίνο Καραπάνο στα 1875, με άδεια της τουρκικής Πύλης. Μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου από τους Τούρκους, την ανασκαφή ανέλαβε να συνεχίσει η Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία με τον καθηγητή Γ.Σωτηριάδη αρχικά (1921) και αργότερα με τον καθηγητή αρχαιολογίας Δημήτρη Ευαγγελίδη (1929-1933). Οι νεότερες συστηματικές ανασκαφές εγκαινιάζονται μετά το 1950 και διεξάγονται από την “Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρία”. Για πάρα πολλά χρόνια, τη διεύθυνση των ανασκαφών είχε ο καθηγητής Σωτήρης Δάκαρης, ο οποίος προχώρησε και στην αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου, ενώ μετά το θάνατο του (1996), η έρευνα συνεχίζεται από συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Οι μύθοι και οι παραδόσεις ανταμώνουν και σε πολλές άλλες γωνιές της Δωδωναίας γης. Στους Μελιγγούς, σε υψόμετρο 1600 μέτρων, βρίσκεται ο αρχαίος οικισμός “ Γούβες”, η Δραγοψά πρωτοκατοικήθηκε από τους κατοίκους της αρχαίας πόλεως Λύγγου. Η ακρόπολη της τοποθετείται στην Ψήνα, στο “Καστρί”, όπου δεν έχει ανασκαφεί μέχρι σήμερα. Και από κει ανταμώνουν τους Βυζαντινούς, στο ναό των Ταξιαρχών στην Κωστάνιανη. Στους Δραμεσιούς, στην Κοίμηση της Θεοτόκου, με τις πλούσιες τοιχογραφίες και το Κρυφό Σχολειό, στον Άγιο Νικόλαο της Δραγοψάς, στον Άγιο Γεώργιο του Ελευθεροχωρίου και στην Αγία Κυριακή του Πολύγυρου, με τοιχογραφίες και επιγραφές του 1812.

Τα χω ρ ι ά μ α ς

Το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης

Ο ναός του Ηρακλή

ΠΑΙΔΙ

Καλοκαιρινές “αλλεργίες” και πώς να τις αντιμετωπίσετε. Από τη Σίλια Γ.Οικονόμου.

σο κι αν ο τίτλος είναι παραπλανητικός, δεν πρόκειται για άρθρο ιατρικού περιεχομένου! Νομίζετε ότι μόνο η γύρη των λουλουδιών ή το τσίμπημα κάποιου εντόμου μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικά συμπτώματα τους καλοκαιρινούς μήνες; Όχι, βέβαια! Πολλά παιδία υποφέρουν από διαφορετικού είδους αλλεργίες! Δεν έχουν σχέση με το σώμα τους αλλά καλό είναι να τις ξέρουμε για να τις αποφύγουμε. Υψηλά επίπεδα “ αλλεργίας” εμφανίζουν τα παιδία στην πρόθεση-των γονέων-που δυστυχώς δεν μένει απλά πρόθεση- να τους κάνουν τα μαθήματα της σχολικής χρονιάς! Μόλις έχουν τελειώσει τα κακόμοιρα από έναν πραγματικό μαραθώνιο 9 μηνών, στη διάρκεια του οποίου έτρεχαν να προλάβουν σχολείο, αγγλικά, γαλλικά, πιάνο, κολύμβηση κ.τ.λ., καταφτάνει πανευτυχής ο μπαμπάς ή η μαμά- η και οι δύο μαζί!- κραδαίνοντας τετράδια και βιβλία: θυμάσαι τις αντωνυμίες; Μπερδεύεσαι στη διαίρεση; κατάλαβες τους συμμιγείς; Ας κάνουμε μια-δυο-τρείς επαναλήψεις για να είσαι πανέτοιμος για το Σεπτέμβριο! Η πιθανότητα-άρνηση ή απροθυμία που θα δείξει το παιδί να παρακολουθήσει ένα- έστω και άλλου είδους- ακόμα σχολείο στη διάρκεια των διακοπών του είναι φυσιολογική και όχι δείγμα τεμπελιάς. Ονειρεύεται παιχνίδι, χαλάρωση, λίγο ύπνο παραπάνω, όσα πράγματα δηλαδή του έλειψαν όλο το χειμώνα. Ή λοιπόν, θα αντιδράσει έντονα και η προσπάθεια επανάληψης θα αποτύχει πλήρως ή θα συμμορφωθεί απρόθυμα για να μη μας χαλάσει το χατίρι. Έχει, όμως, κάποιο νόημα αυτό; Είναι προτιμότερο στην αρχή της καινούργιας σχολικής χρονιάς ένα ξεκούραστο παιδί, με όρεξη για μάθηση παρά ένα μυαλουδάκι ταλαιπωρημένο από την εντατική θερινή επιμόρφωση. <Αλλεργία> μπορεί να προκαλέσουν τους καλοκαιρινούς μήνες και τα διάφορα εντατικά τμήματα! Εκεί που νομίζεις ότι για λίγο καιρό έχεις ξεμπερδέψει με τσάντα τετράδια και ασκήσεις, να σου το φροντιστήριο που αναλαμβάνει να σου θυμίσει πόσο σκληρή μπορεί να γίνει η πραγματικότητα ενός μαθητή! Βέβαια κάθε πλευρά έχει και τα επιχειρήματα της: ένα εντατικό καλοκαιρινό τμήμα βοηθά να κερδίσεις μια ολόκληρη χρονιά, άσε που μπορεί και το ίδιο το παιδί να θέλει, οπότε… η απάντηση είναι μία: όλοι μας έχουμε ανάγκη από διακοπές, το παιδί ακόμα περισσότερο, μια που η καθημερινότητα της σχολικής του χρονιάς είναι φορτωμένη και πιεστική. Και στο κάτω κάτω το μυαλό του δεν είναι σακί με βαμβάκι να το πιέζουμε όσο χωράει και να καμαρώνουμε και από πάνω. Πολλά παιδιά είναι <αλλεργικά> στα πάσης φύσεως εξωσχολικά βιβλία χαρούμενων διακοπών που πλημμυρίζουν τις προθήκες των βιβλιοπωλείων και οι γονείς τα ζητάνε μετά μανίας πριν ακόμα κλείσουν τα σχολεία. Όσο κι αν η πρόθεση είναι καλή-να γίνει μια ευχάριστη επανάληψη στην ύλη, μαζί με ανέκδοτα, ζωγραφιές κ.τ.λ.- αν το παιδί βαριέται, το αποτέλεσμα είναι περισσότερο αρνητικό παρά θετικό. Αν του αρέσει; Θα αναρωτηθεί κάποιος! Το καλύτερο είναι αν ευχαριστηθεί το παιδί το διάβασμα, να επιλέγει ένα καλό εξωσχολικό βιβλίο. Κυκλοφορούν πολλά και αξιόλογα και καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα ενδιαφερόντων: περιπέτεια, ιστορία, εφευρέσεις και ανακαλύψεις, εξερευνήσεις κ.τ.λ. Και πώς να περάσει ένα ολόκληρο καλοκαίρι; Υπάρχει κάτι δημιουργικό και καθόλου <αλλεργικό> Σε πρώτη φάση απαραίτητα ξεκούραση και χαλάρωση. Σε δεύτερη φάση οργάνωση του χρόνου ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του παιδιού: του αρέσει η επαφή με τη φύση και η ομαδική ζωή; μπορεί να επιλέξει την κατασκήνωση. Είναι δεμένο με τον παππού και τη γιαγιά; Μπορεί να περάσει κάποιες μέρες μαζί τους σε ένα παραθαλάσσιο μέρος. Κυρίως, όμως, οι γονείς οφείλουν να αξιοποιήσουν το καλοκαίρι για να περάσουν όσο περισσότερες ώρες μπορούν κοντά στο παιδί. Να μιλήσουν μαζί του, να το ακούσουν με προσοχή, να παίξουν, να πάνε μια εκδρομή ή έστω έναν περίπατο. Η επικοινωνία και η επαφή είναι κάτι που χτίζεται σιγά σιγά και που το παιδί έχει πραγματικά ανάγκη. Ας του το προσφέρουμε, αφού νοιαζόμαστε μόνο για το καλό του!

Τα χω ρ ι ά μ α ς

Ο Δ ή μ ο ς Τύ μ φ η ς

Τα βασικά συγκριτικά λεονεκτήματα του Δήμου Τύμφης είναι το σ άνιο φυσικό εριβάλλον του και η αξιόλογη ολιτιστική του κληρονομιά, όροι ου μ ορούν να α οτελέσουν σημαντική ανα τυξιακή ροο τική για την εριοχή. Οι ολιτιστικοί και ολιτισμικοί όροι της εριοχής αρουσιάζουν εξαιρετικό λούτο τόσο σε κλίμακα όσο και σε οικιλία α ό μνημεία των Κλασικών και Βυζαντινών χρόνων αλλά και των νεότερων χρόνων με στοιχεία λαϊκής αρχιτεκτονικής ( αραδοσιακοί οικισμοί, ιστορικά διατηρητέες οικίες, γεφύρια, νερόμυλοι, εκκλησίες και μοναστήρια, βρύσες, σκάλες κ.λ. .) δημιουργώντας τις ροϋ οθέσεις για μια δυναμική ανά τυξη οιοτικού τουρισμού. Στην κατεύθυνση αυτή θα συνεισφέρει και η δημιουργία δικτύου ολιτιστικών διαδρομών. Προϋ όθεση όμως για την ε ιτυχή εφαρμογή του ανα τυξιακού σχεδιασμού είναι η συγκράτηση και η αύξηση του το ικού ληθυσμού ου ζει και δραστηριο οιείται οικονομικά στην εριοχή με τρό ο ώστε να εξασφαλίζεται η αειφόρος ανά τυξη του φυσικού και ανθρω ογενούς εριβάλλοντος. Ε ομένως οι φυσικοί και ολιτιστικοί όροι μ ορούν να αξιο οιηθούν αλλά και να ροστατευτούν ώστε να μη σημειωθούν φαινόμενα άναρχης ανά τυξης. Α ό την άλλη λευρά η ροστασία του εριβάλλοντος δεν θα ρέ ει να έχει χαρακτήρα «α αγορευτικό» και α ομόνωσης της ανθρώ ινης δραστηριότητας α ό το εριβάλλον της, αλλά θα ρέ ει να έχει χαρακτήρα ενεργητικής ροστασίας και αξιο οίησης. Στον ρωτογενή τομέα κυρίως η κτηνοτροφική δραστηριότητα και η δασοκομία στηρίζουν την οικονομία της εριοχής και α οτελούν της βασικές ηγές εισοδήματος και α ασχόλησης. Ενδείκνυται η αγροτική δραστηριότητα να ενισχυθεί και στην κατεύθυνση της διαφορο οίησης των αραγόμενων ροϊόντων, της δημιουργίας ροτιθέμενης αξίας, της αξίας, της αραγωγής βιολογικών ροϊόντων, της κατοχύρωσης ονομασίας ροέλευσης, της συσκευασίας, της ανά τυξης των δικτύων διανομής και εμ ορίας ενισχύοντας κατ’ ε έκταση την α ασχόληση και το εισόδημα των κατοίκων. Εξάλλου η στροφή της αγοράς σε οικολογικά ρότυ α διατροφής και διαβίωσης, ου ροσφέρονται για ανά τυξη στην εριοχή (βότανα για φαρμακευτική χρήση και διατροφή, αρωματικά φυτά, ροϊόντα βιολογικής καλλιέργειας, Π.Ο.Π. κ.λ. .) συμβάλλει στην αναδιάρθρωση της αγροτικής αραγωγής. Στον δευτερογενή τομέα ο ο οίος είναι εριορισμένος, ε ιβάλλεται η ενίσχυση της ιδιωτικής ρωτοβουλίας και της ε ιχειρηματικότητας με έμφαση στην καινοτομία και την αξιο οίηση νέων τεχνολογιών. Προτείνονται ε ίσης δράσεις ου στοχεύουν στην βελτίωση και τον εξορθολογισμό της μετα οίησης, τυ ο οίησης και εμ ορίας ρωτογενούς γεωργικού και δασικούς ροϊόντος συμβάλλοντας στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της ροστιθέμενης αξίας των ροϊόντων αυτών. Μορφές μετα οιητικής δραστηριότητας ου μ ορούν να ανα τυχθούν είναι η οικοτεχνία και οι μικρές βιοτεχνίες κυρίως μέσω της ροώθησης δραστηριοτήτων ου έχουν σχέση με την αραγωγή και συσκευασία αραδοσιακών ροϊόντων (τσί ουρο, τυρί, μέλι, αραδοσιακά γλυκά). Σημαντικά α οτελέσματα μ ορεί να έχει η α ασχόληση σε αραδοσιακά ε αγγέλματα, ό ως τεχνίτες της έτρας, κατασκευαστές ξυλόγλυ των ε ί λων, κατασκευαστές – συντηρητές αραδοσιακών καλντεριμιών, γεφυριών κ.λ. .). Ο τριτογενής τομέας στην εριοχή με έμφαση στον τουρισμό, είναι ο τομέας ου

Του Δημάρχου, κ. Γεώργιου Σουκουβέλου

σημειώνει συνεχή ανά τυξη τα τελευταία χρόνια. Η εντυ ωσιακή γεωμορφολογία της εριοχής και ολυ οίκιλη ολιτιστική της κληρονομιά ενθαρρύνουν την αυξανόμενη ζήτηση για εναλλακτικές ή νέες μορφές τουρισμού (χειμερινός, ορεινός, ερι ατητικός, οικολογικός, συνεδριακός, ολιτιστικός, αθλητικός, θρησκευτικός κ.λ. ) ου αυξάνουν την ε ισκεψιμότητα της εριοχής και ε εκτείνουν την τουριστική ερίοδο σε αυτή. Η τουριστική ανά τυξη λοι όν ροτείνεται να έχει ή ια μορφή, ώστε να μην ε ιβαρύνει το φυσικό και οικιστικό εριβάλλον του ζαγορίσιου χώρου, να αξιο οιήσει τους ολιτιστικούς και φυσικούς όρους και να συμβάλλει στην εναλλακτική α ασχόληση των κατοίκων με θετικά α οτελέσματα στη συγκράτηση του το ικού ληθυσμού. Α αραίτητη ροϋ όθεση όμως για την ανά τυξη όλων των τομέων της αραγωγής α οτελεί η ανά τυξη των βασικών υ οδομών ου υ οστηρίζουν το οικονομικό και κοινωνικό εριβάλλον. Πρόκειται για έργα τεχνικών υ οδομών και κοινωνικής ρόνοιας (βελτίωση του οδικού δικτύου και των μεταφορών, ύδρευση, α οχέτευση, διαχείριση α ορριμάτων, υ οδομές υγείας, ρόνοιας και αιδείας) ου συμβάλλουν στην βελτίωση του βιοτικού ε ι έδου στη συγκράτηση του το ικού ληθυσμού, στην ανά τυξη διαφόρων αραγωγικών δραστηριοτήτων, στη βελτίωση του τουριστικού ροϊόντος και στην ροστασία του εριβάλλοντος. Είναι εμφανές ότι το ενδογενές ανθρώ ινο δυναμικό είναι ο βασικός αράγοντας υλο οίησης των αρα άνω αρεμβάσεων αλλά και ο α οδέκτης των α οτελεσμάτων και ε ι τώσεών τους. Συνε ώς κρίνεται α αραίτητη η εκ αίδευση και η κατάρτιση για τα άτομα ου θα α ασχοληθούν στις εκμεταλλεύσεις του ρωτογενή τομέα, στις μικρομεσαίες ε ιχειρήσεις και δραστηριότητες ου θα ανα τυχθούν στα λαίσια του τριτογενούς με έμφαση στις ή ιες μορφές τουρισμού (αγροτουρισμός κ.λ. .).Τέλος σημαντικό ρόλο στην ανα τυξιακή διαδικασία θα αίξει η ροβολή των συγκριτικών λεονεκτημάτων της εριοχής με στόχο αφενός την ενημέρωση και ροσέλκυση ε ενδυτών, αφετέρου την ροβολή των φυσικών και ολιτιστικών όρων στο ευρύτερο κοινό (έκδοση αξιό ιστου εντύ ου και ηλεκτρονικού υλικού, δημιουργία ιστοσελίδων και δικτυακών τό ων, καταχώρηση σε ε ενδυτικούς και τουριστικούς οδηγούς). Στο στόχο αυτό ε ίσης συμβάλλει και η δημιουργία κέντρου ληροφόρησης ή ερι τέρου ενημέρωσης των ε ισκε τών.

Ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Τύμφης εύχονται στους Η ειρώτες των 5 Η είρων Καλό Καλοκαίρι και Καλό Αντάμωμα στα χωριά μας.

Το Τρίτοξο Γεφύρι ή Καλογερικό

Μουσεία και Εκθέσεις Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Αγά ιος Τόλης - Κή οι Μουσείο Φυσικής Ιστορίας “ Λαζαρίδης” - Κουκούλι Παραδοσιακή Σαρακατσάνικη Στάνη - Γυφτόκαμ ος Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Βρυσοχώρι Πινακοθήκη Τσούφλη Τσε έλοβο Βιβλιοθήκη “Β.Φανίτσιος” Λε τοκαρυά Πλανητάριο - Φραγκάδες

Εκκλησίες - Μοναστήρια Μονή Ρογκοβού- Τσε έλοβο Εκκλησία Αγίου Γεωργίου - Νεγάδες Εκκλησία Αγίου Νικολάου Τσε έλοβο Εκκλησία Αγίας Παρασκευής Σκαμνέλι Εκκλησία Κοίμησης της Θεοτόκου Κουκούλι Μνημεία Πασχάλειος Σχολή - Κα έσοβο Τσολάκειος Σχολή - Νεγάδες Θέσεις Θέας Μ ελόη - Βραδέτο Μ όκοβο - Σκαμνέλι Καταρράκτες - Ηλιοχώρι Νερόμυλοι - Νεροτριβές Κή οι , Σκαμνέλι, Λε τοκαρυά, Φραγκάδες

www.timfi. gov.gr

Χρήσιμα Τηλέφωνα Δήμος Τύμφης: 2653060400 Αστυν.Τμήμα Κήπων: 26530 77606 ΕΛΠΑ, Οδική Βοήθεια: 26510 49695-49643 Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο: 26510 99111 Νοσοκομείο Χατζηκώστα: 26510 80111 Ειρηνοδικείο Κήπων: 26530 77626 EKAB: 166 Πυροσβεστική Υπηρεσία: 166 ΚΤΕΛ Ιωαννίνων :26510 25024

Τα χω ρ ι ά μ α ς

Ζαγόρι...Χαλασιά μου... Από τη Ματίνα Καπλάνη Φωτό: Αρχείο Epirus Global και Αρχείο Αδελφότητας Κουκουλιωτών

Δήμος Τύμφης

Βραδέτο Βρυσοχώρι Ηλιοχώρι Κα έσοβο Κή οι Κουκούλι Λάιστα Λε τοκαρυά Νεγάδες Σκαμνέλι Τσε έλοβο Φραγκάδες

...ένα παραδοσιακό κομπολόι με 12 πολύτιμες χάντρες είναι ο Δήμος Τύμφης. Μια συστάδα χωριών στα οποία η φύση και ο άνθρωπος δημιούργησαν το ανεπανάληπτο...

Ο Δήμος Τύμφης βρίσκεται στο νομό Ιωαννίνων της Περιφέρειας Η είρου στην εριοχή του κεντρικού Ζαγορίου. Πιο συγκεκριμένα το οθετείται στα βόρεια και ανατολικά του ορεινού όγκου Τύμφης (α ΄ό ου ήρε και το όνομα του) ου α οτελεί μέρος της οροσειράς της Πίνδου. Τα φυσικά όρια της εριοχής καθορίζονται α ό την κοιλάδα του Αώου και τα χωριά της Λάκκας Αώου του δήμου Κόνιτσας στα βόρεια, το φαράγγι του Βίκου και το Δυτικό Ζαγόρι στα δυτικά και το ανατολικό Ζαγόρι στα ανατολικά. Ο Δήμος Τύμφης δημιουργήθηκε α ό τη συνένωση 12 κοινοτήτων του κεντρικού Ζαγορίου με έδρα το χωριό Τσε έλοβο.Τα χωριά (το ικά διαμερίσματα λέον) του Δήμου Τύμφης είναι Κουκούλι, Κή οι, Νεγάδες, Φραγκάδες, Λε τοκαρυά, Σκαμνέλι, Κα έσοβο, Βραδέτο, Τσε έλοβο, Βρυσοχώρι, Ηλιοχώρι, Λάιστα. Τα 12 διαμερίσματα του δήμου Τύμφης α οτελούν μια ενότητα οικισμών άρρηκτα συνδεδεμένων με το φυσικό εριβάλλον. Βασικό χαρακτηριστικό της εριοχής είναι το φυσικό το ίο των χωριών , η ολιτιστική κληρονομιά και η αρχιτεκτονική των σ ιτιών. Τα Ζαγοροχώρια , 12 χωριά α ό τα ο οία α οτελούν το δήμο Τύμφης, είναι γνωστά για το φυσικό και ολιτιστικό λούτο καθώς και για την τεχνική ένταξης των οικισμών στο φυσικό εριβάλλον ( σκε ές με έτρα, λιθόστρωτα καλντερίμια κ. α. ). Τα σημαντικότερα αστικά , διοικητικά και εμ ορικά κέντρα της εριοχής είναι τα Ιωάννινα και η Κόνιτσα. Η εριοχή συνδέεται οδικά με τις δύο αυτές όλεις μόνο μέσω της εθνικής οδού Ιωαννίνων-Κόνιτσας( αράκαμψη στο 19ο χλμ). Τα χώριά του Δήμου Τύμφης βρίσκονται ανάμεσα στους ιο δημοφιλείς τουριστικούς ροορισμούς όχι μόνο για τους τουρίστες α ό την Ελλάδα αλλά και για τους τουρίστες του εξωτερικού. Οι αραδοσιακοί οικισμοί αλλά και τα ασυνήθιστης ομορφιάς αλ ικά το ία μαγεύουν τον ε ισκέ τη και τον ταξιδεύουν σε ε οχές ου η τεχνολογία και οι φρενήρης ρυθμοί της ζωής δεν είχε ε ηρεάσει ακόμα.

Στις απάτητες ψηλές κορφές στις καμωμένες ράχες στις στάνες τις ολόγιομες γεμάτες απ’ αγάπες.... Σαρακατσιάνικη Στάνη στο Γυφτόκαμπο

γεφυράκι στο Βρυσοχώρι

Σκάλα Βραδέτου

Παραδοσιακός Ξενώνας στους Φραγκάδες

Δημοτικά Διαμερίσματα Βραδέτο Α ό ολλούς το Βραδέτο (49 χλμ α ό τα Γιάννενα) θεωρείται το ‘’μ αλκόνι’’ του Ζαγοριού. Λόγω του γεγονότος ότι βρίσκεται σε υψόμετρο 1340 μ είναι το ψηλότερο χωριό του Ζαγοριού και έχει α έραντη θέα ρος όλες τις κατευθύνσεις. Μισή ώρα βορειοδυτικά του χωριού είναι η ερίφημη εριοχή Μ ελόη α ό ό ου η θέα της χαράδρας του Βίκου «κόβει» την ανάσα.. Το Βραδέτο κατοικήθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα (1616) α ό κτηνοτρόφους ου ήρθαν α ό τον διαλυθέντα οικισμό Νούκα Σκαμνελίου .Η σκάλα του Βραδέτου μέχρι το 1973 α οτελούσε τον μοναδικό δρόμο ρόσβασης για το Βραδέτο, λέον α οτελεί δημοφιλή τουριστικό ροορισμό καθώς και ορειβατικό μονο άτι .Το χειμώνα το χωριό ερημώνει λόγω των χιονο τώσεων ου οφείλονται στο μεγάλο υψόμετρο. Βρυσοχώρι Το Βρυσοχώρι είναι ένα όμορφο κατα ράσινο χωριό ου α λώνεται στη κοιλάδα του Αώου 75 χλμ α ό τα Γιάννενα σε υψόμετρο 940 μέτρων .Ό ως δηλώνει και το όνομα του είναι ένα χωριό με ολλές ηγές οι ο οίες βρίσκονται και εριμετρικά αλλά και μέσα στο χωριό. Έχει ολλές εκκλησίες, αρεκκλήσια και ασκηταριά. Μέσα στο χωριό υ άρχουν 4 εκκλησίες ο Άγιος Αθανάσιος ( ρώτη κτίση τον 8ο αιώνα) , Ο Άγιος Χαράλαμ ος (1819), η κάτω Παναγιά, ό ου μίλησε ο Πατροκοσμάς το 1778, και ο Άγιος Δημήτριος .Στο Βρυσοχώρι βρίσκεται ε ίσης και το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας(1667) μ ροστά α ό το ο οίο είναι το αρχαιότερο ασκηταριό του χωριού. Γύρω α ό το χωριό υ άρχουν ολλά γεφύρια ό ως και ολλές έτρινες βρύσες α ό τις ο οίες ξεχωρίζει η βρύση στο Χοροστάσι με τρεις εξόδους Έχει μεγάλη τουριστική κίνηση αφού συνδέεται και με τα χωριά της Κόνιτσας μέσω της γέφυρας Αώου. Α ό αυτό το σημείο αρχίζει ο εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου ο ο οίος ιδρύθηκε το 1973 και έχει έκταση υρήνα 3412 εκταρίων. Ηλιοχώρι Το Ηλιοχώρι βρίσκεται σε α όσταση 71 χλμ α ό τα Γιάννενα σε υψόμετρο 1050 μέτρων και είναι χτισμένο σε μια α ότομη λαγιά μέσα σε ένα ανέμορφο δάσος. Στην λατεία του χωριού «ζει» ένας α ό τους μεγαλύτερους σε άχος λάτανος της Ελλάδας(14 μέτρα εριφέρεια) και λίγο έξω α ό το χωριό βρίσκονται οι εντυ ωσιακοί καταρράκτες ¨μ άλτα ντι στρίγκα». Πρόκειται για τρεις συνεχόμενους καταρράκτες , ο μεγαλύτερος ύψους 25 μέτρων , ου σχηματίζουν φυσικές ισίνες με κρυστάλλινα νερά. Ακολουθώντας α ό τους καταρράχτες τις ινακίδες στο σηματοδοτημένο μονο άτι φτάνεις σε 25 λε τά στην λατεία του χωριού. Στη διάρκεια της κατα ράσινης διαδρομής συναντάς το έτρινο γεφύρι του Πέτσου(1887). Στο χωριό σώζεται ακόμα το μοναστήρι της Παναγιάς φτιαγμένο στα χρόνια του Αλή ασά. Αν και μακριά α ό τα Γιάννενα στο χωριό υ άρχει τουριστική κίνηση μάλλον ε ειδή είναι έρασμα αλλά και γιατί είναι κοντά στο γυφτόκαμ ο.

Στην πλατεία Τσεπελόβου

Το Γεφύρι του Κόκορου

Εκκλησία στο Ηλιοχώρι

Σκαμνέλι

Κάθε ρώτη Κυριακή του Μαΐου έχει καθιερωθεί α ό τον ορειβατικό σύλλογο Ιωαννίνων σε συνεργασία με τον ολιτιστικό σύλλογο Ηλιοχωρίου μια ορειβατική διαδρομή η ο οία ξεκινάει α ό την ε αρχιακή οδό στη θέση «Κουτσέμ α», συνεχίζει το δρόμο για την «Αρβανίτα», στη συνέχεια στο «Λάκο» ου βρίσκεται στους ρό οδες του βουνού Τύμφη-Πά ιγκο ό ου υ άρχει η λίμνη «Λάκος» και τέλος συνεχίζοντας το δρόμο για «Φουνίσκα» ε ιστρέφει στο Ηλιοχώρι. Η διαδρομή είναι εύκολη γιατί γίνεται μέσα α ό τρακτερόδρομους και η συμμετοχή είναι μεγάλη. Κα έσοβο Χτισμένο σε υψόμετρο 1100 μέτρων διακρίνεται για την εκ ληκτική του θέα ρος τη χαράδρα του Βίκου. Το Κα έσοβο είναι ένα α ό τα ιο καλοδιατηρημένα χωριά του Ζαγορίου. Αξιόλογη είναι η κεντρική εκκλησία του Αγίου Νικολάου , ξεχωρίζει ε ίσης στο σχολείο του Κα εσόβου η Πασχάλειος σχολή. Εκεί υ άρχει μια λούσια βιβλιοθήκη στην ο οία εριέχεται στο ρωτότυ ο η Χάρτα του Ρήγα , χάρτης της Ελλάδας o ο οίος τυ ώθηκε α ό το Ρήγα Φεραίο. Το ανηγύρι στο Κα έσοβο είναι ένα α ό τα καλύτερα ζαγορίσια ανηγύρια, γίνεται δε στις 20 Ιουλίου. Η α όσταση του α ό τα Ιωάννινα είναι 43 χλμ. ,διαθέτει ξενώνες αραδοσιακό καφενείο και ζαχαρο λαστείο στο ο οίο σερβίρονται το ικά αραδοσιακά γλυκά. Κή οι Οι Κή οι βρίσκονται στο κέντρο του Ζαγορίου, είναι ένα ζωντανό χωριό με αρκετούς κατοίκους ου το καλοκαίρι αυξάνονται σημαντικά. Η τουριστική κίνηση στους Κή ους είναι μεγάλη, και γιατί έχει ολλά αξιοθέατα αλλά και ε ειδή είναι μόλις 38 χιλιόμετρα α ό τα Ιωάννινα. Α ό το γεφύρι του Κοντοδήμου λίγο έξω α ό το χωριό αρχίζει ο μικρός Βίκος με κατεύθυνση ρος το Τσε έλοβο. Αξίζει κανείς να ε ισκεφθεί το λαογραφικό μουσείο Κή ων ‘’Αγά ιος Τόλης’’. Ε ίσης στους Κή ους διατηρούνται σε ολύ καλή κατάσταση αλιά αρχοντικά μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας αλλά και ολλά γεφύρια . Στους Κή ους λειτουργούν ξενώνες , ξενοδοχεία καθώς και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Κουκούλι Το Κουκούλι θεωρείται ένα α ό τα ιο όμορφα και αραδοσιακά χωριά του Ζαγορίου.Το αλιό σχολείο καθώς και οι έντε βρύσες άνω α ό το μεσοχώρι θεωρούνται κτίσματα μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας , η κεντρική εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, είναι μία α ό τις ομορφότερες εκκλησίες στο Ζαγόρι. Αξίζει να ε ισκεφθεί κανείς το Πνευματικό Κέντρο «Κ. Λαζαρίδης» στο ο οίο υ άρχουν βιβλιοθήκη και μεγάλη βοτανική συλλογή η ο οία εριέχει 96 α ό τις 149 οικογένειες με 1249 είδη φυτών αλλά και το ξακουστό γεφύρι του Κόκορη κάτω α ό το χωριό ,σημείο α ό το ο οίο ξεκινάει η χαράδρα του Βίκου.Το Κουκούλι διαθέτει ξενοδοχε και ενοικιαζόμενα δωμάτια και λόγω της κοντινής του α όστασης α ό τα Γιάννενα (38 χλμ) είναι δη-

Πλατεία Βρυσοχωρίου

Ζαγοριανές μου έρδικες, βουνίσιες μου τρυγόνες με τις στολές τις λουμιστές, τις κεντητές φλοκάτεςαράδα - αράδα λυγερές στης ομορφιάς τον τό ο σαν ανθισμένες μυγδαλιές στης Ή ειρος τις ράχες. Χρ. Ζιτσαία Λάιστα

Ξενώνας στο Καπέσοβο

Νεγάδες

Λεπτοκαρυά

μοφιλής τουριστικός ροορισμός. Λάιστα Η Λάιστα είναι το τρίτο σε μέγεθος χωριό του δήμου Τύμφης. Βρίσκεται 80 χλμ α ό τα Γιάννενα , σε υψόμετρο 1020m και είναι τo ιο α ομακρυσμένο χωριό. Παρ’ όλα αυτά όμως έχει μια σημαντική ανά τυξη τόσο σε οικιστικό και ολιτιστικό ε ί εδο όσο και στον τουρισμό με τους ξενώνες και τα εστιατόρια της αρέχοντας άριστες υ ηρεσίες. Η Λάιστα κατά τον 18ο και 19ο αιώνα α οτελούσε την μοναδική κωμό ολη του Ζαγορίου( ο Λαμ ρίδης χαρακτηριστικά ανέφέρε « εις την κωμό ολιν Λαϊστης κατοικούσαν ερί των 3000 κατοίκων»), η συνέχεια όμως ήταν άδοξη καθώς καταστράφηκε α ό τον κατοχικό Γερμανικό στρατό κατά τις εκκαθαριστικές ε ιχειρήσεις του 1943-44.Οι ε ισκέ τες στη Λάιστα μ ορούν , εκτός α ό τα ανέμορφα δάση της , να ε ισκεφθούν τις αλιές εκκλησίες ό ως την κεντρική των Παμμεγίστων Ταξιαρχών(1770μ.Χ), το αλιό σχολείο(1908μ.Χ). Τον αραδοσιακό νερόμυλο του χωριού, τον Άγιο Γεώργιο με την γέρικη μεράντζα ό ου δίδαξε το 1778μ.Χ ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και το ναό της Αγίας Τριάδας Λε τοκαρυά Το χωριό Λε τοκαρυά είναι χτισμένο στα σύνορα ανατολικού και κεντρικού Ζαγορίου 60 χλμ α ό τα Γιάννενα. Είναι ένα όμορφο χωριό μέσα στο ράσινο ου δεν έχει το αραδοσιακό χρώμα ου εριμένει κανείς να δει σε ένα Ζαγοροχώρι. Ο λόγος είναι η ολοκληρωτική καταστροφή ου υ έστη λόγω φωτιάς δυο φορές στο αρελθόν , η ρώτη το 1912 α ό τους Τούρκους και η δεύτερη το 1943 α ό τους Γερμανούς. Αξίζει να δει κανείς τα έτρινα γεφύρια γύρω α ό το χωριό αλλά και τις εκκλησίες του Αγ. Αθανασίου και του Αγίου Νικολάου χαρακτηριστικό του ο οίου είναι ότι για να φθάσουμε στην είσοδο του ναού κατεβαίνουμε σκαλιά σε αντίθεση με άλλους ου ανεβαίνουμε. Το χωριό έχει τη δυνατότητα φιλοξενίας ερί ου 15 ατόμων σε ενοικιαζόμενες οικίες ό ου άτομα με αγά η στην αβίαστη φύση και τον ρωτογονισμό σίγουρα θα μείνουν ευχαριστημένοι. Σήμερα αριθμεί λίγους μόνιμους κατοίκους οι ο οίοι συγκεντρώνονται τα βράδια στο μοναδικό καφενείο του χωριού το ο οίο σερβίρει τσί ουρο , καφέ και το ικά γλυκά. Τσε έλοβο Το Τσε έλοβο είναι η ρωτεύουσα του Δήμου Τύμφης. Είναι εριτριγυρισμένο α ό βουνά και βρίσκεται 51 χλμ α ό τα Γιάννενα σε υψόμετρο 1080 μέτρων. Σαν ρωτεύουσα είναι ένα ολύ ζωντανό χωριό με σχολείο και ταχυδρομείο. Ενδιαφέρον αρουσιάζει η εστία (οικοτροφείο)του Τσε ελόβου η ο οία φιλοξενεί αιδιά α ό την Ελλάδα αλλά και α ό το εξωτερικό. Αξίζει να δει κανείς την εκκλησία του Αγίου Νικολάου με το ε ιχρυσωμένο τέμ λο αλλά και το μοναστήρι του Άγιου Ιωάννη του Ρογκοβού ου χτίστηκε τα χρόνια 1028-1034 λίγο έξω α ό το χωριό. Το χωριό ε ίσης α οτελεί ορειβατική αφετηρία για Δρακόλιμνη και για την κορυφή της Γκαμήλας. Η τουριστική κίνηση στο χωριό είναι αρκετά μεγάλη και γι’αυτό και υ άρχουν αρκετά τουριστικά καταλύματα καφέ και ταβέρνες. Νεγάδες Το χωριό Νεγάδες βρίσκεται 48 χιλιόμετρα α ό τα Γιάννενα σε υψόμετρο 1050 μ. και είναι χτισμένο σε κεκλιμένο ορο έδιο του όρους «Κοζιακός», ανάμεσα σε δασώδεις λόφους. Είναι ένας αραδοσιακός οικισμός ό ου υ άρχουν αλιά αρχοντικά με ιδιότυ η αρχιτεκτονική, μεγάλες ιστορικές εκκλησίες , γραφικά λιθόκτιστα γεφύρια, καλντερίμια και αραδοσιακές βρύσες. Αξίζει να ε ισκεφθεί κανείς την τρισυ όστατη εκκλησία Αγίας Τριάδας, Αγίου Δημητρίου και Αγίου Γεωργίου στην λατεία του χωριού χτισμένη το

...Στο Κάιρο αρρώστησα στα Γιάννενα θα γιάννω στην άκρη α ’ το Κα έσοβο θα έσω να εθάνω...

...Ξενιτεμένο μου ουλί και αρα ονεμένο η ξενιτιά σε χαίρεται και εγώ χω τον καημό σου...

Αχ τώρα στα ξεχωρίσματα έλα γιε μου να φιληθούμε. Ωχ, γιατί έχουμε ζωή και θάνατο, οιος ξέρει γιε μου αν θ’ ανταμωθούμε.... Στην πλατεία Τσεπελόβου

Μουσείο Αγάπιου Τόλη στους Κήπους

1779 η ο οία είναι ξακουστή για το χρυσο οίκιλτο τέμ λο της και τις εξαιρετικές της τοιχογραφίες. Στο χωριό λειτουργεί ξενώνας και καφενείο. Σκαμνέλι Το χωριό Σκαμνέλι είναι χτισμένο στις αρυφές της Τύμφης λίγο ριν α ό το Γυφτόκαμ ο , 54 χλμ. α ό τα Γιάννενα σε υψόμετρο 1200μ. .Ό ως μαρτυρούν τα Αρχαία τείχη(Πελασγικά τείχη) λίγο έξω α ό το χωριό κοντά στη μονή της Αγίας Παρασκευής η εριοχή ήταν κατοικημένη α ό τα αρχαία χρόνια. Το 1912 το έκαψαν οι Τούρκοι και α ό τότε οι κάτοικοί δεν μ όρεσαν να διατηρήσουν την αραδοσιακή αρχιτεκτονική του χωριού, δεν αύει όμως να είναι ένα ζωντανό χωριό με όμορφα αρχοντικά και καλοστρωμένα καλντερίμια . Αξίζει να ε ισκεφθείτε την εκκλησιά των Αγίων Α οστόλων με το ενδιαφέρον ραγματικά καμ αναριό στην λατεία του χωριού, το

μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής καθώς και τα Πελασγικά τείχη κοντά σε αυτό .Στο χωριό υ άρχουν ξενώνες αλλά και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Φραγκάδες Οι Φραγκάδες είναι ένα α ό τα γραφικότερα χωριά με θέα στο Μιτσικέλι Βρίσκεται 58 χιλιόμετρα α ό τα Ιωάννινα και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 960 μ. Αρχικά ήταν ένας μικρός οικισμός με κτηνοτρόφους και αγρότες αργότερα συγκεντρώθηκαν σε αυτά κάτοικοι α ό τα γύρω χωριά ο ότε και ήρε τη μορφή ου έχει σήμερα με τα λιθόστρωτα καλντερίμια ,βρύσες και αρχοντικά διατηρημένα σε άριστη κατάσταση. Αξίζει να δει κανείς την κεντρική εκκλησία του χωριού Άγιος Δημήτριος . Στο χωριό λειτουργεί ξενώνας και δυο γραφικά καφενεία, ο τέλειος τουριστικός ροορισμός για ό οιον α οζητά την ηρεμία και την α ομόνωση.

Μωρή φεγγαρο ρόσω η του ήλιου η θυγατέρα ..... Μαύρα μάτια ου χεις κόρη φαίνεσαι είσαι α ’ το Ζαγόρι .....

Κουκούλι

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Παντελής Κολόκας Αντινομάρχης Τουρισμού Ν.Α.Ιωαννίνων

“

Κ.

είμαστε από εκείνους που πιστεύουν ότι από τις μεγάλες κρίσεις γεννιούνται μεγάλες ευκαιρίες Συνέντευξη στη Ματίνα Καπλάνη

”

Κολόκα, Ως ο πλέον αρμόδιος για θέματα τουρισμού στο Νομό μας, θα ήθελα να μου πείτε και εν όψει της οικονομικής κρίσης πως βλέπετε την τουριστική κίνηση στην περιοχή μας; H παγκόσμια οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά όλες τις πτυχές των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του κόσμου, κατά συνεπεία και τη τουριστική κίνηση. Ωστόσο, είμαστε από εκείνους που πιστεύουν ότι από τις μεγάλες κρίσεις γεννιούνται μεγάλες ευκαιρίες. Εμείς είμαστε έτοιμοι να τις αντιμετωπίσουμε μέσα από μεθοδικές και στοχευμένες κινήσεις οι οποίες έχουν ήδη επιφέρει τα πρώτα θετικά αποτελέσματα υπέρ της τουριστικής ανάπτυξης στη περιοχή μας. Τονίζουμε, όμως, ότι χρειάζεται ευρύτερη συμμετοχή και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων του δημοσίου και ιδιωτικού φορέα στην προώθηση του τουριστικού προϊόντος του τόπου μας, έτσι ώστε η απαράμιλλη ομορφιά του να μη δέχεται πλήγματα από νοοτροπίες και συμπεριφορές οι οποίες οδηγούν απλά και μόνο στο πρόσκαιρο κέρδος. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το «δυνατό σημείο» της περιοχής μας και ποιο είναι το μεγαλύτερο μείον, ή έστω το αδύνατο σημείο. Το δυνατό μας σημείο είναι η παρθένα φύση και οι δράσεις που μπορούμε να αναπτύξουμε σε αυτή τόσο με το τουρισμό περιπέτειας, ειδικότερα, όσο και με όλες τις μορφές εναλλακτικού τουρισμού και οικοτουρισμού, γενικότερα, οι ιδιόμορφες γεωγραφικές και πολιτισμικές οικιστικές ενότητες, η σπάνια γεωλογική του υφή με το Σπήλαιο Περάματος, τα αρχαιολογικά, θρησκευτικά και αρχιτεκτονικά μνημεία και η μακραίωνη πολιτιστική μας κληρονομιά στο σύνολο της, η οποία διατηρείται, προστατεύεται και αναδεικνύεται χάριν άοκνων προσπαθειών του Νομάρχη Ιωαννίνων κ.Αλέξανδρου Καχριμάνη. Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε την πρωτεύουσα των Γραμμάτων και των Ευεργετών, την πόλη των Ιωαννίνων, η οποία μπορεί να συνδυάσει αρμονικά την ιστορία και τον πολιτισμό με την πραγματικότητα μιας σύγχρονης, αναπτυγμένης περιοχής. Όσον αφορά στο αδύνατο σημείο του νομού μας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν η απομόνωση του από το κέντρο και την υπόλοιπή περιφέρεια λόγω του γεωλογικού ανάγλυφου της ευρύτερης περιοχής. Σήμερα, όμως, μπορούμε να καυχηθούμε ότι η άρση της απομόνωσης είναι πλέον γεγονός χάριν της ολοκλήρωσης της Εγνατίας Οδού, έργο μείζονος σημασίας για την εν γένει ανάπτυξη του τόπου. Και βέβαια, έρχεται να συμπληρώσει το ρόλο του και η υπό κατασκευή Ιονία Οδός. Ποιο είναι το μεγάλο στοίχημα για την περιοχή; Εσείς πότε θα θεωρήσετε ότι η αποστολή σας, όσον αφορά την προβολή του Νομού θα έχει ολοκληρωθεί;

Info Τοποθεσία: πάνω στα καταπράσινα νερά της λίμνης, έξω από το θόρυβο της πόλης αλλά μόλις 700 μέτρα από το κέντρο των Ιωαννίνων.Παροχές: Αυτόνομη θέρμανση,ασύρματο δίκτυο, υδρομασάζ, plasma tv, Δωμάτια: 7

AKTI HOTEL I O A N N I N A w w w. a k t i h o t e l . g r

Α Κ Τ Η Μ Ι ΑΟΥΛ Η 2 2 & Κ Υ Β Ε Λ Η Σ 4 4 , Ι Ο Α Ν Ν Ι Ν Α , Τ Η Λ . 2 6 5 1 0 8 3 3 7 2 , FA X . 2 6 5 1 0 8 3 3 7 3

Info Τοποθεσία: μόλις 500 μέτρα από το κέντρο των Ιωαννίνων. Παροχές: Αυτόνομη θέρμανση,ασύρματο δίκτυο, plasma tv, Δωμάτια: 7(διαμερίσματα)

NANTΙN HOTEL I O A N N I N A

w w w. n a n t i n h o t e l . g r

Μ Ε Σ Ο Λ Ο Γ Γ Ι Ο Υ

4 1 ,

Ι Ω Α Ν Ν Ι Ν Α ,

Τ Η Λ . 2 6 5 1 0

8 3 3 7 0 ,

F A X .

2 6 5 1 0

8 3 3 7 1

Το μεγάλο στοίχημα για μας είναι ο Νομός Ιωαννίνων να αποτελέσει επιθυμία προορισμού για όλο τον κόσμο, κουλτούρα διαβίωσης και αναψυχής ταυτισμένη με την άγρια ομορφιά της παρθένας φύσης μας. Όσο ζω, όπου και βρίσκομαι, θα προβάλλω με πάθος το μοναδικό κάλος του τόπου μας. Βασική κινητήριος δύναμη είναι σίγουρα οι επαγγελματίες του τουρισμού. Θεωρείτε ότι οι ενισχύσεις που δίνονται επαρκούν; Με το νέο αναπτυξιακό νόμο έχουν δοθεί πολλές δυνατότητες για νέες επενδύσεις και εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών τους. Τα κίνητρα είναι σημαντικά και από τα μεγαλύτερα σε ολόκληρη τη χώρα, ωστόσο υπάρχουν κενά στη νομοθεσία τα οποία, για τους επαγγελματίες ορισμένων περιοχών λειτουργούν επιβαρυντικά. Αυτή τη στιγμή τα Ζαγοροχώρια είναι η πλέον τουριστική περιοχή στο Νομό. Μήπως αναπτύσσονται όμως υπερβολικά σε σύγκριση με άλλες περιοχές που είναι εξίσου όμορφες; Η προσπάθεια της νομαρχίας ποια είναι προς αυτή την κατεύθυνση; Πρωτεύουσα αρχή και κύριος στόχος της σημερινής Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης είναι η ισόρροπη ανάπτυξη σε όλο το νομό Ιωαννίνων. Επιδιώκουμε με κάθε τρόπο την ήπια ανάπτυξη, εναρμονισμένη απόλυτα με τη φύση, στις υπό ανάπτυξη περιοχές ώστε να μην σπιλώσουμε το γεωλογικό ανάγλυφο και το πολιτιστικό τους χρώμα. Προσπαθούμε επίσης να αποφύγουμε με κάθε τρόπο τον υπερκορεσμό στις ήδη αναπτυγμένες περιοχές. Σε ποια «αγορά» αποβλέπει κυρίως ο Νομός; Σίγουρα κάθε είδους επισκέπτης είναι καλοδεχούμενος, αλλά σε ποιες εθνικότητες αποβλέπετε κυρίως; Κυρίως σε εκείνες τις ομάδες- στόχος (target groups) οι οποίες εκδηλώνουν ενδιαφέρων για ποικίλες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στο νομό μας, τα φυσικά και πολιτιστικά μας μνημεία και επιπλέον την κουλτούρα μας. Αυτές οι ομάδες με τις οποίες έχουμε έρθει σε επαφή αφορούν πολλές χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο.

“ με την αρωγή της Περιφέρειας Ηπείρου καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια προκειμένου να καθιερώσουμε πτήσεις από και προς το εξωτερικό

”

Τι γίνεται με το θέμα του αεροδρομίου; Πότε υπολογίζετε πως θα δούμε πτήσεις από και προς το εξωτερικό; Η επέκταση του αεροδρομίου βρίσκεται σε εξέλιξη. Δεν είμαι ωστόσο ο καταλληλότερος για να απαντήσω στο πότε θα ολοκληρωθεί. Παρόλα ταύτα, με την αρωγή της Περιφέρειας Ηπείρου καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια προκειμένου να καθιερώσουμε πτήσεις από και προς το εξωτερικό. Μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι έχουμε αρκετούς συμμάχους ώστε να κερδίσουμε και αυτό το στοίχημα. Tι σχεδιάζετε στο μέλλον για την προβολή του Νομού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό; Αναπτύσσουμε συνεχώς το δίκτυο προβολής του Νομού μας σε εκείνες τις περιοχές από τις οποίες διαπιστώνουμε μεγάλη ανταπόκριση και ενδιαφέρον. Επίσης διοργανώνουμε μεγάλες αθλητικές εκδηλώσεις οι οποίες συντελούν στην προβολή του τόπου μας. Η προβολή του Νομού μας γίνεται μεθοδικά και επιστρατεύουμε κάθε δυνατότητα που έχουμε στη διάθεσή μας για την αποτελεσματικότητα της. Η συμμετοχή μας στις Διεθνείς και Εθνικές εκθέσεις και επιπλέων τα επικεντρωμένα μηνύματα προβολής είναι εκείνα που θα μας φέρουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα τα οποία παρά τη διεθνή κρίση ήδη γίνονται αισθητά στον τόπο μας.

& Α ίθου σα Εκ δηλώ σεων

Αλέκος, Κρυφοβό Ιωαννίνων, τηλ. 26540 22255, κιν. 6977399373

ΠΡΟΣΩΠΟ

Στεργίου Φάνης

Δ ή μ α ρ χο ς Άν ω Κα λα μ ά Συνέντευξη στη Ματίνα Καπλάνη

Κ.

Στεργίου θα ήθελα αρχικά να μας πείτε μερικά λόγια για το δήμο σας. Από πόσα δημοτικά διαμερίσματα αποτελείται και τι πληθυσμό έχει; Ο Δήμος Άνω Καλαμά βρίσκεται στην Βορειοδυτική πλευρά του Ν. Ιωαννίνων στην κοιλάδα που διασχίζεται από τον ποταμό Καλαμά και απλώνεται ως τους πρόποδες του βουνού Κασσιδιάρη. Αποτελείται από έντεκα (11) τοπικά διαμερίσματα και από τον συνοικισμό Βλαχοπογδόριανης ( Άνω Παρακάλαμος). Ο πληθυσμός του Δήμου ανέρχεται στους 2500 κατοίκους κατά τους χειμερινούς μήνες ενώ την θερινή περίοδο ξεπερνά τους 5.000 κατοίκους. Για ποιες δράσεις στο δήμο σας είστε ικανοποιημένος και τι προγραμματίζετε για το μέλλον; Η παρούσα Δημοτική Αρχή έχει αναπτύξει άριστους μηχανισμούς για την αντιμετώπιση και επίλυση των καθημερινών προβλημάτων των κατοίκων μας. Επιλύσαμε σε ικανοποιητικό βαθμό τα χρόνια προβλήματα ύδρευσης. Κλείσαμε τις διάσπαρτα ανεξέλεγκτες χωματερές των τοπικών διαμερισμάτων, που δημιουργούσαν φοβερά προβλήματα στην μόλυνση του περιβάλλοντος ολοκληρώνοντας μάλιστα και την αποκατάσταση σε ορισμένες. Έχουμε ήδη δημιουργήσει ισχυρή ομάδα εκπαιδευμένων εθελοντών που κινητοποιείται έγκαιρα και συμμετέχει για την αποτελεσματική αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών όπως δυσμενείς καιρικές συνθήκες παγετού, χιονοπτώσεων, πυρκαγιών κ.τ.λ. Ολοκληρώσαμε ήδη τις αθλητικές εγκαταστάσεις στην έδρα του Δήμου που είναι ο Παρακάλαμος, ένα έργο απαραίτητο για την άθληση των παιδιών, δεδομένου ότι στον Παρακάλαμο διαθέτουμε Νηπιαγωγείο, Δημοτικό και Γυμνάσιο Σχολείο καθώς και ποδοσφαιρική ομάδα ανδρών. Αναδείξαμε τοπία απαράμιλλου φυσικού κάλους διαμορφώνοντας και κατασκευάζοντας χαρακτηριστικές διαδρομές ανοίγοντας νέες προοπτικές για την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής μας. Προγραμματίζουμε τον εκσυγχρονισμό και την ολοκλήρωση λειτουργίας των σφαγείων του Δήμου. Επίσης είμαστε στη διαδικασία κατασκευής Αποχετευτικού-Βιολογικού καθαρισμού και την Ανάπλαση της Αγοράς του Παρακαλάμου. Ποιος είναι αυτή τη στιγμή ο βαθμός τουριστικής αξιοποίησης του δήμου; Υπάρχουν καταλύματα; Ο Δήμος Άνω Καλαμά είναι κατά κύριο λόγο αγροτικός Δήμος με κύρια απασχόληση των κατοίκων την γεωργία και την κτηνοτροφία. Διαθέτει βέβαια πλούσια φυσική ομορφιά από έντονο πράσινο και πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι για μας πρόκληση ώστε να στραφούμε στην τουριστική αξιοποίηση του Δήμου. Έτσι ξεκινήσαμε την εκπόνηση Μελετών για έργα Τουριστικής υποδομής και ταυτόχρονα

βρισκόμαστε στο στάδιο υλοποίησης και κατασκευής του πρώτου ξενώνα στην περιοχή μας. Η περιοχή σας είναικ α τ ά σπαρτη από μοναστήρια. Σε τι κατάσταση βρίσκονται; Είναι αλήθεια πως από πολύ παλαιά οι κάτοικοι έκτιζαν και λειτουργούσαν πολλά Μοναστήρια και Εκκλησίες καλύπτοντας τις θρησκευτικές τους ανάγκες, τα προσωπικά τους τάματα και τις προσδοκίες τους, έτσι στην περιοχή μας λειτουργούσαν πολλά μοναστήρια και εξωκλήσια κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Με το πέρασμα του χρόνου πολλά από αυτά έχουν καταρρεύσει. Εμείς σε συνεργασία με την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων έχουμε ήδη προχωρήσει σε αναστήλωση της Μονής Σώσινου στον Παρακάλαμο, της Μονής Αγίου Γεωργίου στον Καταράκτη και της Μονής Αγίου Νικολάου στους Κουκλιούς. Ταυτόχρονα εκπονούμε Μελέτη και για άλλα δύο, ευελπιστώντας πάντα ότι θα προωθήσουμε την ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού στην περιοχή μας. Το περιοδικό Epirus Global απευθύνεται και στους απόδημους Ηπειρώτες. Η περιοχή σας έχει ξενιτεμένους; Όπως είναι γνωστό η μετανάστευση είναι το κύριο χαρακτηριστικό της περιοχής μας. Ναι έχουμε πολλούς απόδημους σε όλα τα μέρη του κόσμου. Είναι παρήγορο όμως που η πλειοψηφία αυτών δεν έχει χάσει την επαφή με το τόπο καταγωγής και τις ρίζες μας, μάλιστα πολύ πρόσφατα οι απόγονοι του Παύλου Μελά αναστήλωσαν μέρος του Πύργου των Μελάδων που ο Δήμος μας είναι ο τόπος καταγωγής τους.

ΒΙ.ΠΕ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, Τ.Θ.123,Τ.Κ.45500, Τηλ. 26510 57324, FAX.26510 57327, email. kafadari@otenet.gr

Τα Χ ω ρ ι ά μ α ς

Δήμος

Άνω

Καλαμά

Ένας “Κη ότο ος” στο Νομό Ιωαννίνων

Ο δήμος και τα σύνορά του

Μικρή λίμνη στο δήμο Άνω Καλαμά

νάμεσα στους οδικούς άξονες Ιωαννίνων – Κακαβιάς και Ιωαννίνων – Ηγουμενίτσας απλώνεται η κοιλάδα του Άνω Καλαμά που υμνήθηκε μέσα στον καιρό για το απαράμιλλο φυσικό της κάλλος. Ο Δήμος του Άνω Καλαμά περιγράφεται από τον Χόλαντ και τον Χάμοντ, ευρωπαίων περιηγητών που επισκέφτηκαν την χώρα μας δυο αιώνες πρωτύτερα, ως «ΚΗΠΟΤΟΠΟΣ», και η κοιλάδα του ως «η πλατιά καλά καλλιεργούμενη και εύφορη κοιλάδα». Η Αμαλία Παπασταύρου περιγράφει τα χωριά του «…τον ποταμό και τα επ΄ αμφοτέρων των όχθων μικρά χωριά, με κάλλη απαράμιλλα και υπέρτερα πάσης άλλης συγκρίσεως». Το τωρινό πρόσωπο της περιοχής του άνω ρου του ποταμού Καλαμά χαρακτηρίζεται κυρίως από την ενδυνάμωση των κοινοτήτων του κάμπου και την παράλληλη μετακίνηση οικισμών από το βουνό στην κοιλάδα. Η σύγχρονη εκμηχανισμένη γεωργία και οι μονάδες εσταυλισμένης κτηνοτροφίας αποτέλεσαν βασικούς πόλους μερικής συγκράτησης του ρεύματος της πληθυσμιακής αποψίλωσης που έπληξε γενικότερα την Ήπειρο. Η περιοχή κατά το παρελθόν, επέδειξε σημαντικότατη οικονομική και πνευματική κίνηση με κέντρα τα ξακουστά μοναστήρια, «Της Εξαρχίας του Σωσίνου», των Μοναστηριών του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Νικολάου Κουκλιών κ. α., δημιουργώντας έτσι ένα σκηνικό με σημαντικές ιδιομορφίες. Τα πολλά μνημεία της προβιομηχανικής εποχής όπως οι Νερόμυλοι, τα αλώνια και οι πέτρινες βρύσες που αφθονούν στην περιοχή σε συνδυασμό με τον ποταμό

Δημοτικά Διαμέρισμα Παρακαλάμου Αρετής Βροντισμένης Ιερομνήμης Η πλατεία της Βροντισμένης

Καταρράκτου Κουκλιών Μαζαρακίου Μαυρονόρους Ρεπετίστης Ριαχόβου Σιταριάς

Βρύση κοντά στους Κουκλιούς με θέα στον κάμπο του Άνω Καλαμά

Εστιατόριο στον Παρακάλαμο

Αρετή Η παλαιά ονομασία του χωριού ήταν «Γκρίμπιανη», σλαβική λέξη που σημαίνει «απόκρημνος τόπος». Ο παλαιός οικισμός «Παλαιογκρίμπιανη» βρίσκεται ψηλά στις πλαγιές του Κασιδιάρη που βρίσκονται πλέον τα ερείπιά του. Το χωριό κατοικήθηκε ιδίως μετά την παραχώρησή του από τον Δεσπότη Ιωαννίνων Ιζαού στον επίσκοπο Βελλάς για κατοικία το 1385. Βροντισμένη Μικρό χωριό του Δήμου κοντά στην Μονή Βελλάς, με λίγους μόνιμους κατοίκους. Οι περισσότεροι διαμένουν στα Ιωάννινα και αρκετοί στην Αθήνα. Έχει έκταση 3 τ. χλμ. και είναι χτισμένη σε υψόμετρο 430μ. πάνω σε λόφο με κατα-

πληκτική θέα στην κοιλάδα του Καλαμά. Το όνομα του χωριού είναι ελληνικό και λέγεται πως πήρε αυτό το όνομα από τους πολλούς κεραυνούς που πέφτουν συχνά στην περιοχή, ή κατ΄ άλλη εκδοχή από κάποια γυναίκα κεραυνοβολημένη σε τόπο και χρόνο που δεν είναι γνωστά. Πότε κατοικήθηκε για πρώτη φορά δεν είναι γνωστό.Μνημονεύεται στο βιβλίο συγκομιδής της Μονής Σωσίνου. Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο κατέγραφε από το 1742 μέχρι το 1838 τις ποσότητες προϊόντων που παρέδιδαν κάθε χρόνο στο μοναστήρι τα γύρω χωριά με βάση τη συγκομιδή τους. Ανατολικά του χωριού εκτείνεται, κατακόρυφα σχεδόν, το βουνό με υψηλότερη κορυφή την «Τσούκα», κατάφυτο από δάση πουρναριού, όπου υπάρχουν σε

Τα Χ ω ρ ι ά μ α ς

καλή κατάσταση Πελασγικά τείχη, στο Καστρί. Εκεί χτίστηκε το «παλιό χωριό», το 1864. Ιερομνήμη Το χωριό Ιερομνήμη βρίσκεται βορειοδυτικά των Ιωαννίνων σε απόσταση 40 χλμ., η κτίση του ανάγεται στον 14ο μ. Χ. αιώνα και οφείλει το όνομά της στην γνωστή οικογένεια των Ιερομνημόνων των Ιωαννίνων. Η περιοχή κατοικούνταν από τα πανάρχαια χρόνια αφού πάνω από το χωριό υψώνονταν οι λόφοι Στσέλυμς (Γυμνόλοφος 812μ. υψόμετρο) και Καστρί όπου υπάρχουν ερείπια από αρχαία πόλη κυκλώπεια τείχη. Από άποψη φυσικής ομορφιάς πρόκληση για τον επισκέπτη, αποτελούν οι δύο ιστορικές πηγές που τα νερά τους πότιζαν τον κάμπο. Ο «Νηστικός» γεμάτος σκιερά πλατάνια και η «Νεροτριβιά» που το όνομά της δείχνει ότι εκεί λειτουργούσε πριν αιώνες νεροτριβή. Με τα νερά του Νηστικού λειτουργούσε ο νερόμυλος του χωριού κτίσμα του 19ου αιώνα και το 1945 λειτουργούσε το μοναδικό στην περιοχή υδροηλεκτρικό εργοστάσιο για τις ανάγκες του χωριού. Εκεί υπάρχουν και δυο μικρά γεφύρια. Το συγκρότημα «μύλος- νεροτριβή- μαντάνια» και τα γεφύρια χαρακτηρίστηκαν ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Καταρράκτης H παλαιά του ονομασία είναι «Γλύζιανη» που σημαίνει «τόπος γλιστερός» και μαρτυρεί τη θέση του που είναι πράγματι μοναδική σαν να είναι γαντζωμένο στον λόφο με τις απόκρημνες κλίσεις του. Η αρχική του θέση λέει η παράδοση, βρισκόταν στην περιοχή που οι ντόπιοι ονόμαζαν πεταλούδες, στην άλλη άκρη του Καλαμά, κοντά στην εκκλησία των Ταξιαρχών και στον μεγάλο δρόμο Ιωαννίνων- Αργυροκάστρου. Με το χρόνο, λόγω πιθανότατα κάποιας λοιμώδους αρρώστιας, σημειώθηκε μετεγκατάσταση του πληθυσμού στη σημερινή του θέση. Πήρε το όνομά του από τον μεγάλο καταρράκτη που υπήρχε στον ποταμό Καλαμά ο οποίος καταστράφηκε στις 6 Δεκεμβρίου του 1895, μετά από μια κατακλυσμιαία βροχή η οποία πλημμύρισε τον κάμπο της Βελλάς. Ιστορικοί και περιηγητές όπως ο λόρδος Βύρωνας, ο Πουκεβίλ, ο Λιβ και ο Αραβαντινός έχουν υμνήσει το κάλος του καταρράκτη, το ύψους του οποίου φτάνει τα 30μ. Ο Κα-

ταρράκτης θεωρείται από τα αρχαιότερα χωριά του νομού και ταυτίζεται με το αναφερόμενο στο χρυσόβουλο του Ανδρόνικου Β΄ του Παλαιολόγου που συντάχτηκε στα 1319. Το 1854 κατά τη γνωστή επανάσταση του Γρίβα το χωριό κάηκε από τους Αρβανίτες του δερβέναγα Σουλεημάν Ταχήρι. Το 1866 φέρεται ιδιοκτησία της Χαϊρής που ήταν στο χαρέμι του Σαντήκμπεη Τατάραγα. Στα 1873 στη γνωστή έκθεση του επισκόπου Βελλάς η Γλύζιανη αριθμούσε 28 οικογένειες και λειτουργούσε σχολείο. Μαζαράκι Το χωριό Μαζαράκι βρίσκεται 45 χλμ. βορειοδυτικά των Ιωαννίνων. Είναι κτισμένο σ΄ ένα λόφο με το όνομα Βίκος στη δεξιά όχθη του ποταμού Καλαμά (ή Θύαμις) ανάμεσα από το βουνό Κασιδιάρη και Πενταλώνη σε υψόμετρο 420μ. Στο χωριό κυριαρχεί η Ηπειρωτική αρχιτεκτονική,

δείγμα της οποίας είναι το παλαιό Δημοτικό σχολείο και το κοινοτικό κατάστημα στην πλατεία με τον γερο-πλάτανο και θολωτή στέρνα που από το 1928 κάλυπτε τις ανάγκες ύδρευσης των κατοίκων. Το Μαζαράκι είναι καθαρά αγροτικό χωριό με περισσότερες από 30 οικογένειες να ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Η κτηνοτροφία ανέρχεται σε 4000 αιγοπρόβατα, τα δε καλλιεργούμενα κτήματα είναι διπλάσια από την καλλιεργήσιμη έκταση του χωριού, λόγω των ενοικιάσεων των χωραφιών και των γύρω χωριών (Ριάχοβο- ΚουκλιοίΑρετή) με τα οποία έχει τον ίδιο κάμπο με κοινά έργα αναδασμού και άρδευσης. Κύρια καλλιέργεια είναι το καλαμπόκι και το τριφύλλι. Άλλη καλλιέργεια σήμερα, είναι το αμπέλι και η παραγωγή των πρώτων ντόπιων κρασιών. Επίσης, η μελισσοκομία παίρνει το δικό της χώρο με την ασχολία νέων αγροτών.

Στο βάθος το χωριό Αρετή

Τα Χ ω ρ ι ά μ α ς Μαυρονόρος Ριάχοβο Το 1866 όταν οι κάτοικοι της Γλούστας Θεσπρωτίας (σημερινό Κε- Το παράξενο αυτό όνομα στα σλαβικά σημαίνει «ο τόπος με τις φαλοχώρι) και των γύρω συνοικισμών (Γαρδίκι, Βορτόπια και Τζι- καρυδιές».Χαρακτηριστικά και αξιοθέατα στοιχεία του χωριού ουμπουκάτικα) εξαιτίας των Τούρκων αγάδων του Φιλιατιού αποτελούν το τζαμί που χτίστηκε ανατολικά στην περιοχή, γνωεγκατέλειψαν τον τόπο τους, εγκαταστάθηκαν στο Μαυρονόρος. στή ως σήμερα σαν Μετζίτια, καθώς και η τοποθεσία Ντουβρίτσι Το όνομά του μαρτυρεί και την άγρια φυσική του ομορφιά. Πλού- στην οποία πραγματοποιούνται πανηγύρια και διάφορες εκδηλώσια άγρια βλάστηση δάσους σε σκούρο χρώμα του κυπαρισσιού σεις τους θερινούς μήνες. Εκεί υπάρχει και το γνωστό κιόσκι με τις και του ελάτου. Πέτρινα σπίτια, παραδοσιακή ηπειρωτική αρχιτε- βρύσες. Πάνω από όλα όμως για τους φυσιολάτρες είναι η λίμνη κτονική και πανοραμική θέα του κάμπου, ιδίως από το παλιό του Ριαχόβου με τους εξεζητημένους επισκέπτες της, τους ερωχωριό το οποίο λεηλατήθηκε από τους Αλβανούς και οι κάτοικοί διούς. του μετακινήθηκαν στον νέο οικισμό, μετά το 1960 συνεχίζοντας Σιταριά την προσφυγική μοίρα των γενεών που το ίδρυσαν. Το χωριό είναι χτισμένο στους ανατολικούς πρόποδες του όρους Το παλαιό χωριό Μαυρονόρος είναι κτισμένο στο όρος Κασιδιάρη. Κασιδιάρη, με πολύ ωραία θέα προς την πεδιάδα του Καλαμά και Μπροστά και κάτω χαμηλά ο κάμπος του Άνω Καλαμά και στο υψόμετρο 580μ. Οι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες για το χωριό βάθος οι πηγές του. Απέναντι ο Παρακάλαμος, η Χρυσόρραχη, η υπάρχουν από το 1430 και αναφέρεται στις ιστορικές πηγές με το Βελλά και ο λόφος του Σωσίνου. Ο οικισμός δεν κατοικείται μετά όνομα Μόσιορη, που είχε ως το 1927, ενώ μετά μετονομάστηκε σε την ίδρυση του νέου οικισμού, έχει διατηρήσει όμως ανέπαφη την Σιταριά. Η ομορφιά της φύσης στην έκταση του χωριού, αλλά και παραδοσιακή εικόνα χωρίς νέες παρεμβάσεις, παρά τη φθορά στην ευρύτερη περιοχή, είναι απαράμιλλη. Σε όλη την έκταση του των κτισμάτων του. Για το λόγο αυτό πολλοί τουρίστες από όλη δάσους υπάρχουν μονοπάτια και τα τοπία εναλλάσσονται με τέτην Ελλάδα καθώς και τα Πανεπιστημιακά ιδρύματα, επισκέπτον- τοιο ρυθμό, που σε κάνουν να ξεχνάς την κούραση της πεζοποται κάθε χρόνο τον οικισμό, ως χαρακτηριστικό δείγμα παραδο- ρίας. Το «Δερβένι» (μονοπάτι) κάνει μια πολύ όμορφη διαδρομή σιακού οικισμού. στο χωριό της Σιταριάς, περνώντας ποτάμια και πηγές με κυριόΠαρακάλαμος τερη αυτή της τοποθεσίας «Χάνια». Εκεί κοντά υπάρχουν τα χαΕίναι το πιο σημαντικό οικονομικό και διοικητικό κέντρο, καθώς λάσματα του μπαρουτόμυλου στη θέση «Μπαρουξίτικο», όπως είναι και η έδρα του Δήμου. Η Παλαιότερη ονομασία του ήταν Πο- και ο παλιός νερόμυλος και το χθυοτροφείο. Τα νερά είναι πενταγδόριανη, λέξη σλαβική που σημαίνει «υποβούνιος τόπος». Για κάθαρα και απίστευτα κρύα το καλοκαίρι. πρώτη φορά μνημονεύεται το 1430, την εποχή δηλαδή που οι Τούρκοι κατέλαβαν Πλατεία στους Κουκλιούς την περιοχή. Ήταν από τα πρώτα χωριά που δήλωσαν υποταγή στους κατακτητές. Για 200 χρόνια ήταν έδρα του αντιπροσώπου της Βαλιδέ Σουλτάνας, στην οποία είχε δοθεί ως δώρο. Το Νοέμβριο του 1912 καταστράφηκε από τους Τούρκους το χωριό που πλέον λέγεται οικισμός Άνω Παρακαλάμου και δημιουργείται νέος οικισμός κάτω στον κάμπο που πριν βρίσκονταν οι καλοκαιρινές καλύβες. Αξιόλογο μνημείο στην περιοχή είναι το άγαλμα προς τιμή του Παύλου Μελά του οποίου η οικογένεια έλκει την απώτερη καταγωγή της από την Παϊδονιά, οικισμό της παλιάς Πογδόριανης. Χαρακτηριστικές από ιστορική και αρχιτεκτονική άποψη είναι οι εκκλησίες του χωριού με κορυφαία την Ιερά Μονή Σωσίνου, σπάνιο μνημείο εθνικής κληρονομιάς. Ο Παρακάλαμος θεωρείται πηγή καλλιτεχνικών στο δημοτικό τραγούδι. Ρεπετίστα Για πολλά χρόνια το χωριό αυτό ήταν μαζί με την Παϊδονιά, συνοικισμός του Παρακαλάμου και δεν έχει αυτόνομη πορεία. Είναι όμως ξεχωριστή η γραφική του θέση πάνω στο λοφάκι στα πόδια του οποίου απλώνεται ο κάμπος και οι παραπόταμοι του Καλαμά.

ΑΠΟΨΕΙΣ

Η παράδοση της μπίρας στην Τσεχία: Ζυθοποιία Budweiser Budvar Από τον Βαγγέλη Νάκη

Το ταξίδι στην Τσεχία για να δούμε από κοντά την παράδοσή της αλλά και να απολαύσουμε φρέσκια τοπική μπίρα ήταν κάτι παραπάνω από μια ευχάριστη έκπληξη. Επισκεφτήκαμε την γενέτειρα της Budweisser Budvar, την πόλη Ceske Budejovice -γνωστή και ως Budweis, εντυπωσιαστήκαμε από το ζυθοποιείο, τις μπίρες και το μουσείο του, την ιστορία της πόλης στη μπίρα και τις τοπικές σπεσιαλιτέ. Νοιώσαμε έντονα την αγάπη των κατοίκων της για τη μπίρα που είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κουλτούρα τους. Οι Τσέχοι άλλωστε, είναι φανατικοί πότες μπίρας, κάτι που αποδεικνύεται και με την υψηλότερη κατά κεφαλή κατανάλωση μπίρας που έχουν στον κόσμο. Οι άνθρωποι της Budweiser Budvar είχαν φροντίσει για ένα από τα καλύτερα ταξίδια μας στον κόσμο της μπίρας. Ζεστοί και φιλόξενοι φρόντισαν και για την παραμικρή λεπτομέρεια της άψογης διαμονής και ξενάγησής μας, ενώ ήταν πάντα πρόθυμοι να απαντήσουν σε κάθε απορία μας. Η ιστορία της μπίρας στην πόλη Ceske Budejovice άρχισε από την ίδρυσή της, το 1265, όταν της χορηγήθηκε το προνόμιο να παρασκευάζει την δική της μπίρα. Στην αρχή, οι περισσότεροι δημότες έφτιαχναν μπίρα για προσωπική τους κατανάλωση και στη συνέχεια για πώληση εντός και εκτός της πόλης. Από τον 14ο αιώνα και μετά, ξεκίνησε οργανωμένη παραγωγή σε ζυθοποιεία, που στην αρχή λειτουργούσαν σε σπίτια πλουσίων δημοτών. Το δη-

μοτικό ζυθοποιείο που ιδρύθηκε στην πόλη το 1946 περιόρισε την παραγωγή των ιδιωτών ζυθοποιών για να φτάσουμε στην ιστορική στιγμή της δημιουργίας του ζυθοποιείου Ceske akciove pivovar από την Τσεχική Κοινοπραξία ζυθοποιών, τον προκάτοχο της σημερινής Budweiser Budvar. Η ζυθοποιία Budweiser Budvar είναι ένα σπουδαίο κομμάτι της ιστορίας της πόλης που συνεχίζει να διατηρεί και να προβάλλει ατόφια την παράδοση της μπίρας. Επίσης, φροντίζει η παράδοση αυτή να περνά και από γενιά σε γενιά με έναν ξεχωριστό τρόπο. Κάθε χρόνο οι μαθητές που τελειώνουν το σχολείο τους απολαμβάνουν διακοπές που συνδυάζονται με προσφορά στο μάζεμα του λυκίσκου την εποχή της συγκομιδής του. Στην παραγωγή της μπίρας χρησιμοποιείται νερό από τα αρτεσιανά πηγάδια της ζυθοποιίας, ανθοί τσέχικου λυκίσκου και κριθάρι από την περιοχή της Μοραβίας. Η μακροχρόνια ωρίμανσή της, για 90 μέρες, ολοκληρώνει την γεμάτη και πικρή γεύση της. Οι αυτοματοποιημένες γραμμές εμφιάλωσης μας εντυπωσίασαν με τη σειρά τους: εμφιαλώνουν 30.000 φιάλες την ώρα και 380 βαρέλια/ώρα. Για την διασφάλιση της ποιότητάς της στη συνέχεια παστεριώνεται και είναι έτοιμη να ταξιδέψει σε περισσότερες από 50 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο. Όλο αυτό τα περιβάλλον της ζυθοποιίας δεν μεταφέρεται πουθενά αλλού και η μπίρα παράγεται μόνο στην πόλη Ceske Budejovice.Η μοναδικότητα και η πρωτοτυπία της Budweiser Budvar αναγνωρίστηκαν από την Ε.Ε. με την απο-

νομή της «προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης» (PGI)Στο ενδιαφέρον μουσείο μπίρας της ζυθοποιίας μπορεί κανείς να κατέβει με ανελκυστήρα σε 300 μέτρα βάθος, για να δει την πηγή που δίνει το νερό για την παραγωγή της μπίρας. Οι τρισδιάστατες ταινίες του μουσείου δείχνουν την ιστορία της πόλης με τις διαμάχες των κατοίκων και των δημοτικών συμβούλων για τη μπίρα, την κυριαρχία των κομμουνιστών κ.ά. Διαθέτει και ένα αρκετά καλό beer shop με ποτή-

ρια, ρούχα και πολλά άλλα αξεσουάρ μπίρας. Στην παραδοσιακή μπιραρία της ζυθοποιίας απολαύσαμε φρέσκια Budweiser με την τοπική τσέχικη κουζίνα και δοκιμάσαμε την ενδιαφέρουσα μαύρη εκδοχή της, την Budweiser Dark.Κλεινoντας θα θελαμε να ευχαριστησουμε την εταιρεια CONSEPTS A.E (επισημο εισαγωγεα της Budweiser στην Ελλαδα)για το ομορφο ταξιδι που μας χαρισε και να ευχηθουμε σε ολλους καλο καλοκαιρι με μια δροσιστικη Budweiser.

Ν.Τριανταφύλλου 10ο χλμ Εθνικής Οδού Ιωαννίνων - Αθηνών,Ιωάννινα, τηλ. 26510 91888

ΠΡΟΣΩΠΟ

Δημήτριος Γιολδάσης Δήμαρχος Φιλιππιάδος

Ο δήμαρχος Φιλιππιάδος στις όχθες της λίμνης Ζηρού

“

...από το Σεπτέμβρη θα ξεκινήσει η λειτουργία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

”

κ.

Γιολδάση, πείτε μου καταρχήν λίγα λόγια για το δήμο σας. Από πόσα δημοτικά διαμερίσματα αποτελείται και τι πληθυσμό έχει; O Δήμος μας, με έδρα την πόλη της Φιλιππιάδας αποτελείται από τα Δημοτικά Διαμερίσματα Αγίου Γεωργίου, Γυμνοτόπου, Δρυοφύτου, Κερασώνος, Κλεισούρας, Νέα Κερασούντας, Παναγιάς, Πέτρας και Ρωμιάς. Ποια είναι τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής τα οποία αξίζει να επισκεφτεί κανείς; Η Φιλιππιάδα είναι μια μικρή όμορφη πόλη, γεμάτη ζωντάνια και η δεύτερη σε μέγεθος στο Νομό Πρέβεζας. Είναι γνωστή σαν πόλη των πελαργών . Οι πελαργοί είναι πια το σύμβολο της Φιλιππιάδας. Από τα αξιοθέατά της ξεχω-

ρίζουν το περίτεχνο πέτρινο κωδωνοστάσιο του Αγίου Βησσσαρίωνα χτισμένο το 1912 – 1913, οι Εκκλησίες του Αγίου Αθανασίου και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το μνημείο πεσόντων Μπιζανομάχων, η πλατεία πελαργών και κεντρική πλατεία με τα αιωνόβια πλατάνια. Σε ολόκληρο τον Δήμο όμως υπάρχουν πλήθος αξιοθέατα ιστορικής, θρησκευτικής και κυρίως περιβαλλοντικής σημασίας. Σας αναφέρω χαρακτηριστικά τη λίμνη Ζηρού, το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο της Νικόπολης στον Άγιο Γεώργιο, το Κάστρο των Ρωγών, η Σπηλιά Ασπροχάλικου, το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη στο χωριό Ρωμιά, η Μονή Παντάνασσας, ο ποταμός Λούρος και φυσικά ο Αμβρακικός Κόλπος. Ποια είναι αυτή τη στιγμή η πιο ση-

Φιλιππιάδα Η πόλη των πελαργών

ΠΡΟΣΩΠΟ

μαντική δράση του δήμου σας; Σίγουρα το μεγάλο έργο της αποχέτευσης. Ήδη ο βιολογικός λειτουργεί δοκιμαστικά και αρχίζουν σιγά σιγά και οι συνδέσεις με λύματα οικιακά. Είναι ένα έργο το οποίο έχει να κάνει με την ποιότητα ζωής των κατοίκων και για το λόγο αυτό αποτελεί για εμάς πρώτη προτεραιότητα και έργο βαρύνουσας σημασίας. Αυτό το έργο βέβαια συνδυάζεται άμεσα με το έργο της συγκομιδής των απορριμμάτων και της μεταφοράς τους στο ΧΥΤΑ Άρτας. «Τακτοποιείται» έτσι σταδιακά η περιοχή. Πρόκειται πραγματικά – μαζί με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο - για για πολύ μεγάλα περιβαλλοντικά έργα. Σε ποια φάση βρίσκεται η δημιουργία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης; Γίνονται ήδη επισκευές των κτιρίων . Στελεχώνεται και με προσωπικό και από τον Σεπτέμβρη θα ξεκινήσει η λειτουργία του. Πρόκειται για μια δράση η οποία έχει να κάνει και αυτή με την ανάδειξη και πρωτίστως την προστασία του περιβάλλοντος. Υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για την περιοχή; Το σίγουρο είναι ότι οι προϋποθέσεις δημιουργήθηκαν και συνεχίζουν να δημιουργούνται και πλέον υπάρχει και στην περιοχή μας δραστηριότητα σε επίπεδο βιοτεχνιών αλλά και βιομηχανιών. Πρόκειται για ένα δήμο πλούσιο σε δυνατότητες και ήρθε σίγουρα η ώρα να γίνουν ακόμη πιο σημαντικές επενδύσεις που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των μόνιμων κατοίκων αλλά και των επισκεπτών. Τι έργα σχεδιάζεται για το μέλλον; Με την ευκαιρία του ΕΣΠΑ συντάσσονται μελέτες για την αξιοποίηση της ευρύτερης περιοχής και ειδικά για την αξιοποίηση του αισθητικού δάσους της περιοχής, του ποταμού Λούρου αλλά και την αξιοποίηση των Πηγών του Αγίου Γεωργίου. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να συμπληρώσω ότι ήδη έχουν γίνει μελέτες , δημοπρατήθηκαν και είναι σε εξέλιξη οι ενέργειες για την κατασκευή αποχετευτικού και βιολογικού καθαρισμού στα δημοτικά διαμερίσματα Αγίου Γεωργίου και Ν. Κερασούντας. Γνωστός είναι ο δήμος σας και για την αθλητική του δραστηριότητα. Ποια είναι η δική σας συμβολή πάνω σε αυτό; H Φιλιππιάδα είναι μια πόλη με πολλούς μαθητές. Υπολογίζονται πάνω από 1200. Πολλά από τα παιδιά αυτά ασχλούνται με τον αθλητισμό. Υπάρχουν και τμήματα αθλητικού γυμνασίου. Επιπλέον έργα ανάπλασης στην περιοχή του Ζηρού

η ομάδα του Εθνικού βρίσκεται ήδη στην Γ΄ Κατηγορία. Υπάρχουν και ομάδες Πάλης και σημαντικοί αθλητές του Τέννις. Ήδη ολοκληρώνεται το νέο σύγχρονο κλειστό γυμναστήριο καθώς και το νέο γήπεδο ποδοσφαίρου ολυμπιακών προδιαγραφών. Τι γίνεται με το θέμα της κεραίας πάνω από το κτίριο του ΟΤΕ και απέναντι ακριβώς από τα δημοτικά σχολεία; Σε θέματα περιβάλλοντος και δημόσιας υγίειας όπως σας προανέφερα είμαστε αυστηροί και κάθετοι. Δυστυχώς στο θέμα της κεραίας δεν αποφασίζει η δημοτική αρχή. Εμείς εκφέραμε την γνώμη μας και είμαστε δίπλα στους γονείς και στα παιδιά. Από εκεί και πέρα χρειάζεται μια διαδικασία στην οποία επαναλαμβάνω δεν αποφασίζουμε εμείς. Τι σχεδιάζετε για το μέλλον; H πόλη της Φιλιππιάδος αλλά και ολόκληρος ο δήμος είναι μια περιοχή πανέμορφη λόγω θέσης αλλά και φύσης. Υπάρχει το δάσος, το ποτάμι, η λίμνη. Οι παρεμβάσεις γίνονται. Έργα ζητούμενα για πολλές δεκαετίες ολοκληρώνονται και άλλα σχεδιάζονται. Υπάρχει προοπτική και εμείς είμαστε έτοιμοι να την υποστηρίξουμε με κάθε μέσο και διάθεση.

Το Δ.Δ.Αγίου Γεωργίου

Το δημοτικό αναψυκτήριο ο βιολογικός καθαρισμός

άποψη της Φιλιππιάδας με το δάσος

Το φράγμα του Λούρου

Προσωπικό στις εγκαταστάσεις του βιολογικού

πρόσφατες εργασίες για το αποχετευτικό

Α φ ο ι

Δ Α ΡΔ Α Μ Α Ν Η

Ο . Ε .

ΚΟΜΒΟΣ ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑΣ - ΚΑΜΠΗΣ, ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΙΔΗ ΥΓΙΕΙΝΗΣ - ΠΛΑΚΑΚΙΑ - ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ - ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ - ΚΑΛΟΡΙΦΕΡ

ΤΗΛ.: 26830 22010 FAX: 26830 24616

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς

Δήμυς Πραμάντων Στην καρδιά των Τζουμέρκων

Τώρα καταλαβαίνω τη θεωρία εκείνη που αναφέρει ότι το όνομα Τζουμέρκα προέρχεται από το βλάχικο «Τζουμ» που σημαίνει «απότομη κορυφή...Ο δρόμος αρχίζει να στενεύει επικίνδυνα. Παντού βράχια και πράσινο...

Φωτό / Πληροφορίες:Αρχείο Δήμου Πραμάντων, www.pramanta.gov.gr, www.pramanta.gr

α Πράμαντα, το μεγάλο κεφαλοχώρι των Τζουμέρκων, βρίσκεται στην καρδιά της πανέμορφης περιοχής, η οποία χαρακτηρίζεται από τα άγρια βουνά, τα ορμητικά ποτάμια και τη μεγάλη ποικιλία της χλωρίδας και πανίδας. Δίπλα στα Πράμαντα, οι Ραφταναίοι και το Αμπελοχώρι δύο όμορφα Τζουμερκοχώρια, συμπληρώνουν το Δήμο Πραμάντων. Τα Πράμαντα ή η Πράμαντα, όπως συνηθίζεται να λέγεται, ονομαστό μαστοροχώρι με πολλές κτηνοτροφικές οικογένειες, η μεγαλύτερη σε πληθυσμό κοινότητα των Δυτικών Τζουμέρκων με 1500 κατοίκους κατά την απογραφή του 1991. Βρίσκεται 65χλμ. ΝΑ των Ιωαννίνων και 70χλμ. ΒΑ της Άρτας, πόλεις με τις οποίες έχει καθημερινή οδική συγκοινωνία και επικοινωνία, αφού σε κάθε μία από αυτές κατοικούν περισσότερες από πεντακόσιες οικογένειες Πραμαντιωτών. Ο οικισμός, χτισμένος σε υψόμετρο 840μ. αμφιθεατρικά στους πρόποδες της Στρογγούλας (2.107 μ.), ίσως τις πιο επιβλητικής κορυφής των πολυτραγουδισμένων Τζουμέρκων, πλαισιώνεται από τους συνοικισμούς Τσόπελα και Χριστοί οι οποίοι αποτελούν την προγονική κοιτίδα των Πραμαντιωτών, στις όχθες του Αράχθου.Στη σημερινή του θέση ο οικι-

σμός πιθανολογείται πως αναπτύχθηκε στα μέσα του 15ου αιώνα. Τον πρώτο οικισμό δημιούργησαν μέτοικοι κτηνοτρόφοι από τους Χριστούς και αργότερα φυγάδες καταδιωκόμενοι κυρίως από την Ήπειρο, που βρήκαν καταφύγιο λόγω του δυσπρόσιτου της περιοχής. Γίνεται κέντρο κλεφταρματολών και συμμετέχει στον αγώνα του 1821. Από εδώ και το γειτονικό χωριό των Μελισσουργών στρατολογεί ο Γ. Καραϊσκάκης το πρώτο του επαναστατικό σώμα. Τα Πράμαντα παίρνουν μέρος στις επαναστάσεις του 1854, 1866, 1878 για να απελευθερωθούν από τον Τουρκικό ζυγό τον Ιούνιο του 1881. Το 1883 ιδρύεται ο Δήμος Πραμάντων, που λειτουργεί ως το 1912. Ως κοινότητα συνενώνεται το Φθινόπωρο του 1998 με τις γειτονικές κοινότητες των Ραφταναίων και Αμπελοχωρίου και επαναλειτουργεί πλέον ως Δήμος.Σήμερα στα Πράμαντα λειτουργούν πολλές υπηρεσίες, κέντρο υγείας, σχολεία, δανειστική βιβλιοθήκη, καταστήματα, ταβέρνες, κέντρα διασκέδασης και ξενοδοχείο. Οι φυσικές ομορφιές είναι άπειρες. Η κεντρική πλατεία με τον υπεραινώβιο πλάτανο και την ιστορική βρύση "Αράπης". Η κεντρική εκκλησία της Αγίας Παρα-

τοπίο στην Πράμαντα,Φωτό Ν.Παπαλέξης

σκευής, το στολίδι του χωριού. Το ιστορικό μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, η εκκλησία της Ασπροκλησσιάς στο δάσος του Μαρκοπούλου, ο παραδοσιακός νερόμυλος των Χριστών, το θαυμάσιο σπήλαιο "Ανεμότρυπα", το ορειβατικό καταφύγιο στο "ίσιωμα", το νερό των πηγών "Σκάλα" με θεραπευτικές ιδιότητες και "Αγκάθι" που εμφιαλώνεται στους Μελισσουργούς, είναι μερικά από αυτά που αξίζει να γνωρίσει ο επισκέπτης. Πάνω από όλα όμως αξίζει να γνωρίσετε τους φιλόξενους κατοίκους, που είναι άνθρωποι με εμπορική, πνευματική και πολιτιστική ταυτότητα

παλιά φ ωτογρα φία

των Ραφ ταναίων

κείμενο: Σύλλογος Πραμαντιωτών Ιωαννίνων

Αμπελοχώρι Νάμουν κολώνα στο Στενό και φλάμπουρο στη ράχη. Ν' αγνάντευα, ν' αντίκριζα το έρημο το Σκλούπο... Μ' αυτό το νοσταλγικό στοίχο αρχίζει το αντιπροσωπευτικό τραγούδι του χωριού μας «η κολώνα», που εκφράζει στην αποθέωσή του την αχόρταγη επιθυμία κι αγάπη κάθε Σκλουπιώτη για τον τόπο του, το Σκλούπο, την Κεδριά, το Αμπελοχώρι. Το χωριό που καταγράφεται στα διάφορα Δημόσια ή εγκυκλοπαιδικά αρχεία, αρχικά ως Σκλούπο, αργότερα και για σύντομο χρονικό διάστημα ως Κεδριά και σήμερα ως Αμπελοχώρι, αποτελεί μαζί με τα γειτονικά χωριά, Πράμαντα και Ραφταναίους, το Δήμο Πραμάντων. Είναι άγνωστο πότε εμφανίστηκαν και από πού προέρχονταν οι πρόγονοί μας που κατασκήνωσαν πρώτοι τον απόμερο, απόκρημνο αλλά και μοναδικό αυτό τόπο. Έχουν διατυπωθεί ορισμένες απόψεις προκειμένου να βρούμε τις ρίζες μας, και να προσδιορίσουμε την ταυτότητά μας. Αν είστε ξένοι και θελήσετε να επισκεφτείτε την περιοχή, μην ψάξετε στους χάρτες και τους τουριστικούς οδηγούς να βρείτε το Αμπελοχώρι, δεν υπάρχει, ούτε σαν χαμένη Ατλαντίδα. Δε θα χαθείτε όμως κι αν παραδρομήσετε και λίγο, δε χάθηκε ο κόσμος, το τοπίο και η διαδρομή θα σας αποζημιώσουν. Όμως με αφετηρία τα Γιάννενα και ακολουθώντας τον επαρχιακό δρόμο προς Καλέτζι - Άγναντα Πράμαντα, έχετε τη δυνατότητα, στο 21ο χιλιόμετρο, πεντακόσια μέτρα μετά το χωριό Αετοράχη, να στρίψετε αριστερά, ακριβώς στην ενδεικτική πινακίδα κι από κει και πέρα δρόμος δεκαεννιά ευχάριστα χιλιόμετρα, «σαν τις κύκλες στο χορό και κλωθογυρίσματα», οδηγείστε στο χωριό. Δρόμος καινούργιος ασφαλτοστρωμένος, όση κατηφόρα μετρήσετε, τόση ανηφόρα θα κάνετε και φτάσατε. Στη μέση αυτής της διαδρομής, περνάει το ποτάμι, ο Άραχθος. Σταματήστε και θαυμάστε την παλιά πέτρινη γέφυρα της Πολιτσάς. Αριστουργηματικό μνημείο. Έργο του προπροηγούμενου αιώνα, των μαστόρων του χωριού. Το φάντασμα που στέκει δίπλα της απαλείψτε το. Ας ελπίσουμε ότι κάποια μέρα το τοπίο θα αποκατασταθεί. Εσείς, ανάμεσα από τις μυλοκοκκιές και τα πλατάνια, τραβάτε την ανηφόρα, κι όταν τη βγάλετε, αφήστε τα μάτια σας ελεύθερα, αποκάτω σας θα ξεδιπλωθεί το χωριό, δίπλα στα κέδρα, τις φτέρες και τα αμπέλια. Φτάσατε στο Αμπελοχώρι. Αν στην Αετοράχη, ξεχαστείτε και προχωρήσετε μέχρι το Καλέτζι, μη γυρίσετε πίσω, συνεχίστε μέχρι το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας κι εκεί διαλέξτε, δέκα χιλιόμετρα ανηφορικό χωματόδρομο ή δεκαπέντε ασφαλτοστρωμένα.Ακολουθώντας, από την πλάκα, τον χωματόδρομο μέσω του αδελφού χωριού Ραφταναίοι κι αφού περάσετε όλους τους οικισμούς θάχετε τη δυνατότητα, από τον Προφήτη Ηλία, να δείτε πανοραμικά το Αμπελοχώρι. Αν είναι εποχή που βγαίνουν τα χαμοκέρασα, ο τόπος είναι γεμάτος. Δοκιμάστε άφοβα και σε πέντε λεπτά έχετε το προνόμιο να απολαύσετε το σπάνιο πια Σκλουπιώτικο τσίπουρο στο καφενείο, κάτω από το πνευματικό κέντρο.

Το κείμενο είναι του Σκλουπιώτη οικονομολόγου Κώστα Αναστασίου / Περισσότερα στο www.pramanta,gr Ραφταναίοι Οι Ραφταναίοι είναι χωριό των Δυτικών Τζουμέρκων που βρίσκεται στο Νότιο, Νοτιοανατολικό μέρος του Νομού Ιωαννίνων και ακριβώς στα σύνορα με το Νομό Άρτας. Από την πόλη των Ιωαννίνων απέχει σε ευθεία γραμμή 35 περίπου χιλιόμετρα. Χωρισμένοι σε μεγάλους και μικρούς συνοικισμούς απλώνονται στην Ανατολική πλαγιά μιας εκτεταμένης λοφοσειράς, η οποία από χαμηλότερο πάντοτε ύψος αντικρίζει όλη τη Δυτική πλευρά των Τζουμέρκων (Αθαμανικά όρη). Το μεγαλύτερο μήκος του χωριού από τη γέφυρα της Πλάκας (προς Βορρά) μέχρι τη θέση "Λάκκα του Καντήλ' ", όπου τα σύνορα με την Κοινότητα Αμπελοχωρίου κοντά στη γέφυρα του Γκώκ, είναι σε ευθεία γραμμή 9 περίπου χιλιόμετρα. Το μεγαλύτερο εξ' άλλου πλάτος από τη γέφυρα της Πολιτσάς (σύνορα με το χωριό Φορτώσι) μέχρι το χωριό Κτιστάδες (Αγία Τριάδα) είναι περίπου 5 χιλιόμετρα και πάντα σε ευθεία γραμμή, χωρίς να υπολογίζονται οι πτυχώσεις του εδάφους και οι πολλές εξάρσεις του. Πολλοί είναι οι Ραφτανίτες και οι Ραφτανίτισσες, που κατοικούν μόνιμα στα Γιάννινα στην Ανατολή Ιωαννίνων, στην Άρτα, την Πάτρα και την Αθήνα. Στις πόλεις αυτές λειτουργούν από καιρό "Αδελφότητες Ραφτανιτών", που αγωνίζονται να συγκρατήσουν τη συνοχή των συμπατριωτών. Έχουν συγκροτήσει χορευτικούς ομίλους των νέων, ποδοσφαιρικές ομάδες, πραγματοποιούν ομαδικές εκδρομές και οργανώνουν ετήσιες συνεστιάσεις των μελών τους.Ζωηρές συγκινήσεις προσφέρει στους σκορπισμένους Ραφτανίτες και η επιμελημένη και συνεχής έκδοση της μικρής εφημερίδας "Ο Ραφτανίτης", που εκδίδεται από το έτος 1983 με μέριμνα της αδελφότητας Ραφτανιτών Αθήνας "Ο Προφήτης Ηλίας". Η εφημερίδα αυτή στηρίζει το ενδιαφέρον των χωριανών για τον τόπο καταγωγής τους, καταγράφει κοινωνικές εκδηλώσεις, πληροφορεί για τις δραστηριότητες όλων των Αδελφοτήτων, αναφέρεται σε γεγονότα του παρελθόντος, αναγράφει Δημοτικά τραγούδια και παροιμίες και γενικώς συντηρεί σε αξιοπρόσεχτο βαθμό την αγάπη μεταξύ των ανθρώπων, που γεννήθηκαν ή κατάγονται από τους Ραφταναίους των Τζουμέρκων . Οι Ραφταναίοι αναπτύχθηκαν σε 14 κύριους συνοικισμούς και 7 μικρότερους με λίγες οικογένειες.

Πράμαντα

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς

Πράμαντα

Από εκδηλωση στα Πράμαντα

Η ομάδα Artenders δημιουργήθηκε στην Πρέβεζα με σκοπό την διοργάνωση μουσικών εκδηλώσεων σε ετήσια βάση, τα έσοδα των οποίων θα διατίθενται για την ενίσχυση σωματείων και συλλόγων με φιλανθρωπικό χαρακτήρα που δραστηριοποιούνται στην χώρα μας. Για φέτος, πρώτο χρόνο της προσπάθειας αυτής, συνδιοργανώνει από κοινού με τα Πνευματικά κέντρα των Δήμων Πρέβεζας και Λευκάδας ένα διήμερο φεστιβάλ, στο οποίο μετέχουν αφιλοκερδώς rock μουσικά σχήματα από την περιοχή, προσφέροντας το σύνολο των εσόδων στο «Χαμόγελο του παιδιού», ένα εθελοντικό οργανισμό με πλούσιο και πολυδιάστατο έργο επί σειράς ετών στην Ελλάδα. Η αρχή λοιπόν θα γίνει με την πόλη της Πρέβεζας, όπου στις 10 Ιουλίου θα διεξαχθεί στο Δημοτικό Κηποθέατρο η πρώτη πράξη του φεστιβάλ με την συμμετοχή των YouGroove, Suus Culpa, Sun Goes Down και Scroundel. Την επομένη, 11 Ιουλίου, οι τέσσερις μπάντες θα εμφανιστούν στην Λευκάδα στο Ανοιχτό Θέατρο του Δήμου για να κλείσουν το μουσικό διήμερο. Στόχος της ομάδας Artenders, εκτός της καθιέρωσης του συγκεκριμένου φεστιβάλ ως ετήσιο event, είναι η δημιουργία και η οργάνωση και άλλων εκδηλώσεων, όχι μόνο μουσικών, που θα αναδεικνύουν νέους καλλιτέχνες από την ευρύτερη περιοχή, θα συνδέουν τις τέχνες με τον εθελοντισμό, την διασκέδαση με την προσφορά σε αυτούς που έχουν πραγματικά ανάγκη. Για πληροφορίες και προτάσεις, μπορείτε να επικοινωνήσετε στο artenders@yahoo.com και στο info@artenders.gr.

Π Α ΡΑ ΔΟ Σ Η

ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΛΟΓΟΥ - ΜΕΛΟΥΣ ΚΙΝΗΣΗΣ Από τον Γιάννη Αυδίκο, Καθηγητή Φυσικής Αγωγής, Αντιπρόεδρο Πνευματικού Κέντρου Συρράκου

ταν ένας λαός χάσει τον ολιτισμό του δεν έχει τί οτα άλλο να δώσει. Στη μακρόχρονη ορεία μου υ ηρετώντας την Ελληνική αράδοση και τους Ελληνικούς αραδοσιακούς χορούς, δια ίστωσα ότι για μένα δεν είναι μόνο ε ιστήμη, σ ουδές, αγά η και σεβασμός, αλλά και βιώματα και αισθήματα ου δεν καταγράφονται. Γιατί μέσα σ’ αυτά βρίσκονται όλα εκείνα τα στοιχεία, ου μας δίνουν τη δύναμη να κατανοήσουμε την ολιτιστική μας κληρονομία. Ο Κομφούκιος έλεγε ’’Δείξε μου ως χορεύει ένας λαός και θα σας ω αν ο ολιτισμός του είναι υγιής ή άρρωστος’’. Οι ρόγονοί μας έλεγαν ‘’Αν δ’ ο γέρων χορεύη, εις τας τρίχας γέρων εστίν, εις δε την ψυχήν νεάνις’’ (Ο Αγάθων). Η αρμονική συνύ αρξη Λόγου, Μέλους και Κίνησης α οτελεί κορυφαία έκφραση καλλιτεχνικής δημιουργίας, ό ου το έλλογο στοιχείο (Λόγος) συναντιέται με το λυρικό (Μέλος) και το Διονυσιακό (Κίνηση), σε μια μοναδική ενότητα αρμονίας και συνοχής, στην ο οία υ ερβαίνεται το <<καθ’ έκαστον>> και λειτουργεί το όλον. <<Εν αρχή, λοι όν, ην ο λόγος>>. Αλλά ο λόγος α ό μόνος του δεν αρκεί ως μέσον ε ικοινωνίας, ή ως μέσον ειθούς (ρητορική), δεν μ ορεί να τέρψει, να συμβολίσει και να καθάρει. Αυτή την έλλειψη έρχεται να καλύψει το Μέλος, αρχικά ως αυτόνομη καλλιτεχνική δημιουργία (κλασικές συνθέσεις) και μετά ως αξεδιάλυτο και μορφο οιητικό στοιχείο του Λόγου (μελωδία, λυρική οίηση, ό ερα) και εν συνεχεία η Κίνηση, ο χορός. Η κίνηση είχε κι αυτή αρχικά (και έχει ασφαλώς και σήμερα) την καλλιτεχνική της αυτονομία. Μην ξεχνάμε τον ερίφημο <<Ζορμ ά>> του μεγάλου Νίκου Καζαντζάκη, ό ου ο ομώνυμος ήρωας, μη μ ορώντας να εκφράσει με λόγια αυτό ου θέλει να ει στο αφεντικό του, το ρίχνει στο χορό μέχρι ξεθεώματος. Πολύ σύντομα όμως η αρχική κίνηση, α αλλάχτηκε α ό τις αιδικές της αδυναμίες, α όχτησε οικιλία ρυθμών, έγινε χορός και ενώθηκε με το Λόγο και το Μέλος, για να α οτελέσουν το τελειότερο νευματικό και καλλιτεχνικό δημιούργημα του ανθρώ ου, την αρχαία τραγωδία, ό ου τα τρία στοιχεία, ο Λόγος, το Μέλος και η Κίνηση, ενώνονται αρμονικά και υ ηρετούν τον ίδιο υψηλό τελικό σκο ό.Σύγχρονη έκφραση αυτής της αξεδιάλυτης αρμονικής συνύ αρξης των τριών στοιχείων α οτελεί το τραγούδι ου χορεύεται, έντεχνο και δη-μοτικό. Ειδικότερα το δημοτικό τραγούδι, ου, ό ως φαίνεται, ροέρχεται α ό τη λέξη τραγωδία, ως γνήσια έκφραση της λαικής ψυχής, με το ανε ιτήδευτο και αβίαστο άντρεμα των τριών αυτών στοιχείων και τις άλλες κατα ληκτικές ιδιότητές του, ετυχαίνει ολύ υψηλά α οτελέσματα αισθητικής δημιουργίας.Είναι φανερό ότι ο χορός είναι έκφραση συναισθημάτων με κινήσεις χεριών, οδιών και σώματος, συνοδεία μελωδίας και Λόγου. Ε ίσης ε ιτελείται για κοινωνικούς, λατρευτικούς, ψυχαγωγικούς και άλλους σκο ούς.Ο χορός ως κοι-

νωνικό φαινόμενο α αντάται σε όλα το λάτη και μήκη της γης. Πρέ ει να γεννήθηκε σχεδόν συγχρόνως με τη γέννηση του ανθρώ ου και μέσα α ό αυτόν οι χορευτές εκφράζουν ρυθμικά, με όλο τους το σώμα, τα συναισθήματα ου εκείνη τη στιγμή νιώθουν και ου μ ορεί α ό στιγμή σε στιγμή να είναι τελείως διαφορετικά, γιατί κατά τη διάρκεια του χορού δέχονται ερεθίσματα (ακουστικά, ο τικά και άλλα) τα ο οία ε ηρεάζουν τον ψυχισμό τους, άρα και την όλη ρυθμική χορευτική τους έκφραση. Η ρυθμική αυτή κινητική έκφραση μ ορεί να ξεκίνησε με ρυθμικά χτυ ήματα των χεριών, των οδιών (ό ως ο γνωστός λαικός Ισ ανικός χορός Φλαμέγκο), με ρυθμικές κραυγές χορευτών και να εμ λουτίστηκε σταδιακά, με μουσική και έμμετρο Λόγο ( οιητικό) τον ο οίο α οδίδουν οι ίδιοι οι χορευτές.Είναι αναμφισβήτητο ε ίσης γεγονός ότι ο χορός ασκεί δύναμη και γοητεία και εξελίχθηκε σε υψηλή ολιτιστική μορφή στην κοινωνία μας.Είναι μέσο ε ικοινωνίας και έκφρασης. Έλκει όλες τις κοινωνίες ανεξάρτητα α ό κοινωνικές τάξεις. Ο χορός είναι α ό τις σ άνιες ανθρώ ινες δραστηριότητες, ό ου ο άνθρω ος δίνεται ολόκληρος με σώμα, καρδιά, νεύμα και ψυχή.Η ιστορική ανά τυξη των χορών στην Ελλάδα ακολουθεί την ιστορική εξέλιξη της χώρας. Είναι φανερό ότι και οι αραδοσιακοί χοροί έχουν τη δική τους εξέλιξη. Λόγοι ιστορικοί, γεωγραφικοί, κλιματολογικοί και άλλοι ε έδρασαν σημαντικά στη διαμόρφωση της ιδιοτυ ίας, αλλά και της ολυμορφίας των Ελληνικών αραδοσιακών χορών. Ό ως ξέρουμε, αυτό ου διακρίνει τον άνθρω ο α ό τα υ όλοι α όντα της δημιουργίας είναι ο Λόγος .Ο Λόγος με τη δι λή του σημασία -λογικό και ομιλία - θεωρήθηκε Θεϊκό γεφύρωμα στο νοητό και αισθητό κόσμο στην αρχαία Ελλάδα. Η λογική και μετρημένη χρήση του λόγου ροσδίδει στη ζωή μας ιδιαίτερη αξία. Ο Λόγος ρίχνει άνω στον άνθρω ο ένα εντατικό φως, τον αναδεικνύει ανάμεσα στους συνανθρώ ους του. Με το Λόγο υ ερασ ιζόμαστε τα αναφαίρετα δικαιώματα των ανθρώ ων, μ’ αυτόν καλλιεργούμε την κοινωνικότητα, μ’ αυτόν δημιουργούμε τον ολιτισμό μας.Με το Λόγο εκφράζουμε τα ιο αγνά συναισθήματα, αυτά ου εκ ο-ρεύονται α ό τα βάθη του «είναι» μας και αγγίζουν τις καρδιές των συνανθρώ ων μας. Γιατί, ό ως διακήρυξε ο Γκαίτε ‘’καμιά δεν θα αγγίξετε καρδιά, αν ο λόγος δε βγαίνει α ό την καρδιά σας. Τέτοιος είναι ακριβώς ο λόγος με τον ο οίο ο λαός μας εκφράζεται σε μια α ό τις κυριότερες εκδηλώσεις του λαικού μας ολιτισμού, στα δημοτικά τραγούδια. Αυτά γεννήθηκαν α ό την εσώτερη ανάγκη να εκφράσει ο άνθρω ος του λαού τα συναισθήματά του, τη χαρά, τη λύ η, τον όνο, τον ενθουσιασμό του. Λαός και λόγος είναι τα συστατικά στοιχεία των δημοτικών μας τραγουδιών. Το ε ίθετο ΔΗΜΟΤΙΚΟ σχετίζεται με τη λέξη ΔΗΜΟΣ ου στην αρχαιότητα σήμαινε ΛΑΟΣ, η δε λέξη τραγούδι ροέρχεται

α ό το γνωστό στην αρχαιότητα είδος του οιητικού λόγου, την τραγωδία, η αράσταση της ο οίας στο αρχαίο θέατρο είχε ως στόχο, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη , την λύτρωση του ανθρώ ου α ό τα δεινά της ζωής για να ε ιφέρει την οθητή κάθαρση.Α ό τότε κάθε εκδήλωση ανθρώ ινη, κάθε γεγονός της καθημερινής ζωής, σημαντικό ή ασήμαντο, γεννά στην ψυχή του λαού κά οιο συναίσθημα, γίνεται μια ηγή έμ νευσης για το δημοτικό τραγούδι. Αυτό υ ερέχει έναντι των λοι ών νευματικών δημιουργημάτων του ανθρώ ου, γιατί εδώ ο λόγος συνταιριάζεται αρμονικά με το ρυθμό και την κίνηση, γι΄ αυτό α οτελούν την ιο γνήσια έκφραση και εξωτερίκευση του ψυχικού κόσμου του λαού. Η καλλιτεχνική δημιουργική διάθεση του ανθρώ ου α οτελεί ανα όσ αστο στοιχείο της υ όστασής του και εκδηλώθηκε αμέσως μετά την ικανο οίηση των στοιχειωδών βιοτικών του αναγκών. Έκτοτε αρακολουθεί την οντολογική του εξέλιξη, συνυ άρχει με τη φυσική του αρουσία καλύ τοντας αισθητικές και συναισθηματικές του ανάγκες.Ό ως είναι γνωστό, στη λόγια μουσική α ό τις αλιά ε οχή η διαδικασία της μελο οίησης βασίζεται σ’ ένα κείμενο ου κατ’ αρχάς μελετάται με λε τομέρεια α ό τον συνθέτη και μετά ντύνεται με την κατάλληλη μελωδία. Στην αραδοσιακή μουσική η μελο οίηση γίνεται με δύο τρό ους. Ο ρώτος και ο ιο συνηθισμένος είναι αυτός ου αναφέραμε. Έτσι λοι όν στην ροφορική οίηση οι μουσικοί, οι τραγουδιστές, οι οργανο αίχτες ανώνυμοι και ε ώνυμοι βάζουν μελωδίες με γούστο και έμ νευση ου έχουν το το ικό τους άρωμα (στίχος και μέλος). Ο δεύτερος τρό ος γίνεται δια μέσου του αυτοσχεδιασμού. Στην αράδοση το τρί τυχο χορός - τραγούδι - οίηση με μεγάλη εξέλιξη και αντοχή είναι μια διαδικασία ου βρίσκει έμ νευση στην αισθητική ου αρέχουν α ό κοινού. Στην ιστορία της μουσικοχορευτικής μας αράδοσης, στο τρί τυχο αυτό δεν ε ισημαίνονται ρωτεύοντες ή δευτερεύοντες ρόλοι. Α εναντίας το δημιούργημα είναι ολοκληρωμένο και με α ήχηση, όταν μεταξύ λόγου -μουσικής και χορού καλλιεργούνται σημαντικές αισθητικές αξίες.Οι Ελληνικοί τώρα αραδοσιακοί χοροί, ως μορφή λαϊκής δημιουργίας άμεσα συνδεδεμένης με τη μουσική και το τραγούδι, είναι α οτέλεσμα της ολυμορφίας των λειτουργιών της ζωής των Ελλήνων. Οι αυτοσχέδιες εμ νεύσεις, οι αρορμήσεις της στιγμής, δημιούργησαν τις ρου οθέσεις για ένα υψηλό τεχνικά χορευτικό α οτέλεσμα, ου καταδεικνύει τις καλλιτεχνικές ιδιότητες του Ελληνικού λαού. Στο αρελθόν ο λαός δεν ήταν δυνατόν να εκφράσει τα συναισθήματά του ό οτε ήθελε και ό ως

ήθελε. Γι΄ αυτό εξέφραζε τη χαρά, την αγά η, τον έρωτα, τον καημό, τον όνο με το τραγούδι και το χορό. Σήμερα είναι ολύ εύκολο. Αλλά η αυθόρμητη έκφραση των χορευτών ου ανήκουν στα χορευτικά συγκροτήματα, αναγκαστικά είναι ιο στυλιζαρισμένη και τυ ο οιημένη λόγω της ε ιβαλλόμενης εμφάνισης αυτών.Οι κινήσεις ρέ ει να εναρμονίζονται με το ιστορικό του τραγουδιού.Ο κορυφαίος ρέ ει να βιώνει το τραγούδι και να αντα οκρίνεται στο ύφος αυτού και δεν ρέ ει να αρασύρεται σε υ ερβολές. Μακάρι να εκστασιάζεται και να μην ε ιδίδεται σε κατάχρηση κινήσεων. Ο κορυφαίος του χορού ρέ ει να γνωρίζει οιες κινήσεις του ταιριάζουν και όχι να αντιγράφει κινήσεις ου είναι έραν των δυνατοτήτων του. Στην αραδοσιακή κοινωνία του ερασμένου αιώνα και στην αρχή του δικού μας, ο χορός είχε ακόμη σαφή λειτουργική σημασία, ευρισκόμενος στο κέντρο της κοινωνικής ζωής. Με την ύ αρξή του υ ογράμμιζε τη σημασία όλων των σημαντικών φάσεων της ζωής του Έλληνα, στηρίζοντας την κοινωνική δομή και ανά τυξη.Σήμερα βλέ ουμε κά οια διαφορο οίηση λόγω της αλλαγής της κοινωνικής δομής, όμως δεν ρέ ει να αλλοιώσουμε το τρισυ όστατο της αρμονικής συνύ αρξης «ΛΟΓΟΥ – ΜΕΛΟΥΣ – ΚΙΝΗΣΗΣ».Στη μουσικοχορευτική μας αράδοση το τρισυ όστατο της αρμονικής συνύ αρξης ρέ ει να υ άρχει και σήμερα και να τύχει του ανάλογου σεβασμού. Ένα μικρό αράδειγμα είναι το Η ειρώτικο τραγούδι «ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥ ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΣΟΥ». Εδώ ο Λόγος εκφράζει, με την μεγαλύτερη έμφαση τον όνο της ξενιτιάς, το Μέλος εναρμονίζεται α όλυτα με το Λόγο, άρα και η κίνηση θα ρέ ει και αυτή να εναρμονιστεί και ο κορυφαίος του χορού με τις κινήσεις του ρέ ει να εκφράσει τον όνο του Λόγου και της Μελωδίας. Τελειώνω με μια αράκληση, όλοι εμείς ου συμμετέχουμε ενεργά στην μουσικοχορευτική μας αράδοση θα ρέ ει να ξέρουμε μέχρι ου εξαντλείται η δική μας αρέμβαση.Ας διατηρήσουμε τις κινήσεις εκείνες ό ου εναρμονίζεται και συνυ άρχει το τα εινό με το λεβέντικο, η σεμνότητα με τη χάρη, η α λότητα με την ερηφάνια, ο Σταυραετός με την Πετρο έρδικα.

ΠΡΟΣΩΠΟ

Γαβριήλ Παπαναστασίου

Δ ή μ α ρ χο ς Κ ε ν τ ρ ι κο ύ Ζ α γ ο ρ ί ο υ Συνέντευξη στον Δημήτρη Γεωργούλη

Κ.

Παπαναστασίου, είστε δήμαρχος σε έναν από τους πιο τουριστικούς δήμους της Ηπείρου. Πείτε μας λίγα λόγια για το δήμο σας. Πόσα δημοτικά διαμερίσματα περιλαμβάνει και τι πληθυσμό έχει περίπου; O δήμος μας αποτελείται από 15 δημοτικά διαμερίσματα τα οποία έχουν ως εξής: Άγιος μηνάς, Άνω Πεδινά, Αρίστη, Ασπράγγελοι, Βίτσα, Δίκορφο, Δίλοφο, Διπόταμο, Ελάτη, Ελαφότοπος, Καλουτά, Κάτω πεδινά, Μανάσση, Μεσοβούνι, Μονοδένδρι. Ο πληθυσμός του δήμου μας είναι 1610 σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, παρ΄όλα αυτά οι μόνιμοι κάτοικοι κατά την χειμερινή περίοδο είναι περίπου 1000, ενώ κατά την θερινή περίοδο ο πληθυσμός των μόνιμων κατοίκων σχεδόν διπλασιάζεται. Όσον αφορά τους επισκέπτες μας, αυτοί αριθμούν περί τις 500.000 τον χρόνο. Για ποιες δράσεις στο δήμο σας είστε ικανοποιημένος και τι προγραμματίζετε για το μέλλον; Καταρχήν ας ξεκινήσουμε από τις υποδομές. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ύδρευση όπου υπήρχαν πολλά προβλήματα σχεδόν σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα. Αυτή τη στιγμή έχουμε καλύψει τις ανάγκες στο 90% του δήμου μας. Επίσης μπορούμε να μιλάμε για την βελτίωση της οδοποιίας. Τέλος έχουμε αναδείξει όλα τα μνημεία της περιοχής μας όπως κτίρια, θέατρο, μουσείο, βιβλιοθήκη, εκκλησίες, μοναστήρια, τα οποία μπορούμε να τα κατατάξουμε στα έργα διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Όσον αφορά το μέλλον , μέσα από το Ε.Σ.Π.Α θα συνεχίσουμε την συντήρηση πλατειών, γκαλντεριμιών, διευθέτηση χειμάρρων, ότι αφορά δηλαδή την πολιτιστική μας κληρονομιά και όχι μόνο. Ποιος είναι αυτή τη στιγμή ο βαθμός τουριστικής αξιοποίησης του δήμου; Πόσα περίπου καταλύματα υπάρχουν; Ο βαθμός τουριστικής αξιοποίησης του δήμου μας έχει φθάσει σε υψηλό βαθμό, μην ξεχνάμε άλλωστε και τις πρωτιές που είχε και έχει το Ζαγόρι ανάμεσα στους τουριστικούς προορισμούς. Χρειάζεται όμως σύνεση από την πλευρά της πολιτείας, των ανθρώπων που ασχολούνται με τον τουρισμό και τον πολιτισμό, κυρίως όμως της δημοτικής αρχής έτσι ώστε να μην έχουμε αρνητικά αποτελέσματα. Οι κλίνες που υπάρχουν στον δήμο μας φτάνουν τις 1500. Ποια είναι η συνεργασία σας με τους γειτονικούς δήμους του Ζαγορίου. Υπάρχει κοινή προοπτική για την αναβάθμιση της περιοχής στο σύνολό της δεδομένου ότι πλέον ολόκληρο το Ζαγόρι είναι ίσως ο πιο γνωστός ορεινός προορισμός σε ολόκληρη την Ελλάδα; Η συνεργασία μας με τους γειτονικούς μας δήμους θα έλεγα ότι είναι άψογη. Σε αυτό συμβάλουν βέβαια και τα κοινά προγράμ-

ματα που τρέχουμε στους δήμους μας, κυρίως ευρωπαϊκά. Όπως σας προανέφερα το Ζαγόρι είχε πρωτιά κατά το 2007 καθώς ήμασταν ο πρώτος προορισμός, όπως επίσης και το 2008 όπου ήρθαμε Δεύτεροι. Αυτές τις πρωτιές θέλουμε να κρατήσουμε, και δεν θα πρέπει να μένουμε στο θέλουμε αλλά στο να προσπαθούμε. Το περιοδικό Epirus Global απευθύνεται και στους Ηπειρώτες της Διασποράς. Τι μήνυμα θα θέλετε να τους στείλετε; Να θυμούνται τις ρίζες τους, διότι ως γνωστόν οι ζαγορίσιοι πάντοτε υπήρξαν φιλοπάτρεις, και ένα μερίδιο της ανάπτυξης της περιοχής του ζαγορίου οφείλεται σε αυτούς, οι οποίοι είτε με χρήματα είτε με κληροδοτήματα έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη του τόπου μας. Ελπίζω να συνεχίσουν να στηρίζουν με όλες τους τις δυνάμεις τον τόπο μας, για την ανάπτυξή του. Κ.Παπαναστασίου σας ευχαριστώ πολύ! Κι εγώ σας ευχαριστώ

“ Το Ζαγόρι πάντα κατείχε πρωτιές ως τουριστικός προορισμός

”

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς

Δήμος Κεντρικού Ζαγορίου Ένα ταξίδι στον κόσμο της πέτρας

Η ομορφιά αφο λίζει και η έτρα, υ όμνηση του χθες και υ όσχεση του αύριο, δείχνει ως όταν η φύση συναντά την αράδοση γίνεται τέχνη! Φωτό:Αρχείο Epirus Global

Δήμος Κεντρικού Ζαγορίου έχει έδρα τους Ασπραγγέλους και αποτελείται από τα τοπικά Διαμερίσματα: Άγιος Μηνάς, Άνω Πεδινά, Αρίστη, Βίτσα, Δικόρυφο, Δίλοφο, Διπόταμος, Ελάτη, Ελαφότοπος, Καλουτάς, Κάτω Πεδινά, Μανασσής, Μεσοβούνι και Μονοδέντρι. Χωριά που το καθένα χωριστά και όλα μαζί οδηγούν στα αλώνια της μνήμης, Πέτρα και νερό είναι αυτά που χαρακτηρίζουν το Κεντρικό Ζαγόρι. Πέτρα και Νερό στο Φαράγγι του Βίκου, ένα από τα μεγαλύτερα, βαθύτερα και εντυπωσιακότερα του κόσμου. Από το 1973 μάλιστα έχει χαρακτηριστεί Εθνικός Δρυμός και προστατεύεται. Η χαράδρα που η θέα της και μόνο κόβει την ανάσα αποτελεί τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Βίκου Αώου. Τα πέτρινα χωριά του Ζαγορίου, σκορπισμένα στα βουνά αποτελούν μια

εντυπωσιακή γεωγραφική, αρχιτεκτονική ενότητα, που κρατά ζωντανές τις γέφυρες με το μακρινό της παρελθόν και τις ίδιες γέφυρες τις χρησιμοποιεί για να περάσει στο μέλλον. Πίσω από τα βουνά, σκορπισμένα στις πλαγιές τα χωριά του Δήμου Κεντρικού Ζαγορίου, με τα πλακόστρωτα καλντερίμια, τα Βυζαντινά μοναστήρια, τις πλούσιες βιβλιοθήκες, τους αρχαιολογικούς χώρους και μια μοναδική προίκα από την φύση, ατενίζουν την χαράδρα του Βίκου και τα νερά των ποταμών που άλλοτε ήρεμα ψιθυρίζουν τις ιστορίες των πρωτομαστόρων κι άλλοτε αγριεμένα προκαλούν μόνο δέος. Σε έγγραφο του 1321 πρωτοσυναντήθηκε η ονομασία Ζαγόρι. Είναι ένα από τα πολλά τοπωνύμια που άφησε στην Ήπειρο το πέρασμα των Σλάβων και σημαίνει αυτό ακριβώς που είναι η περιοχή. Τα πέτρινα γεφύρια, τα παλιά αρχοντικά,

Να σεργιανίσεις στα έρημα καλντερίμια των χωριών του, με συντροφιά τις μνήμες των ανθρώπων, για να πιάσεις τον παλμό μιας εποχής που χάθηκε, χωρίς ελπίδα επιστροφής. Να καταδυθείς στα έγκατα της έγκατα της ιστορίας για ν’ ανασύρεις απ’ εκεί θησαυρούς αρίφνητους – τι σοφία, τι παιδεία, τι μορφές πολιτισμού και κανόνες ζωής, ατομικής και ομαδικής, μένουν ακόμα εκεί, καταχωνιασμένοι – και ν’ αφουγκραστείς τις μυστικές κλήσεις της γης που κρατούσε κοντά της, σε παλιούς καιρούς τους ανθρώπους δεμένες μαζί της ως θάνατο, έτσι που να ξεκινούν από τα πέρατα του κόσμου για ν’ αναπάψουν το . Ν. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣΖαγόρι. Δοκίμιο Ανθρωπογεωγραφίας κορμί τους στην αγκαλιά της.’ ΖΑΓΟΡΙΣΙΩΝ ΒΙΟΣ. Ριζάρειον Ίδρυμα

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς

Κληματαριές, χρωματιστές παλιές πόρτες και πέτρα...σαν την πόρτα του παραμυθιού...

είσοδος σπιτιού στην Καλουτά

οι παραδοσιακοί νερόμυλοι, το φυσικό τοπίο, δημιουργούν την αίσθηση ότι στο Ζαγόρι ο χρόνος έχει σταματήσει. Η ομορφιά αφοπλίζει και η πέτρα, υπόμνηση του χθες και υπόσχεση του αύριο, δείχνει πως όταν η φύση συναντά την παράδοση γίνεται τέχνη

Δημοτικά Διαμερίσματα

Άγιος Μηνάς Το χωριό Άγιος Μηνάς ιδρύθηκε γύρω στα 1750 μ.Χ., η αρχική ονομασία του ήταν Ερευνίκιο και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 640 μέτρα. Η παράδοση αναφέρει ότι αυτός ο μεγάλος οικισμός διαλύθηκε ύστερα από αιματηρή σύγκρουση ανάμεσα στις οικογένειες των δύο προκρίτων του χωριού, Σταμάτη και Γεραίνη. Το σημερινό όνομα του χωριού προέρχεται από την ομώνυμη εκκλησία. Η σημερινή θέση του χωριού δεν είναι εκείνη του μεγάλου οικισμού που βρισκόταν δυτικά του κάστρου και γνώρισε σημαντική ακμή την βυζαντινή εποχή.. Κατά την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου η περιοχή χρησιμοποιήθηκε για την άμυνα

του στρατού μας, ενώ το 1943 το χωριό κάηκε από τους Γερμανούς. Άνω Πεδινά (Πάνω Σουδενά) Το τοπωνύμιο «Σουδενά» προέρχεται από το σλαβικό Studend που σημαίνει ψυχρός, ή από το Στούντενα -stdena- Z dena, παρετυμολογία της λέξης Σούδα. Ο Λαμπρίδης ερμηνεύοντας το τοπωνύμιο Στούδενα ως «ψυχρό τόπο», αναφέρει ότι τα χωριά Άνω και Κάτω Σουδενά μέχρι το 1634 λεγόταν Στούδενα. Ωστόσο, είναι άγνωστο πότε χτίστηκε αρχικά. Από εδώ κατάγονται οι διδάσκαλοι του γένους Νεόφυτος Δούκας και Νεόφυτος Δόττος καθώς επίσης και ο ιατρός και συγγραφέας Ιωάννης Λαμπρίδης. Τους χρόνους της ακμής 18ο και 19ο αιώνα κτίστηκαν αξιόλογα κτίρια και εθεωρείτο «Πνευματική εστία» , που ξεκίνησε από την μονή Ευαγγελιστρίας (1790). Στις 29-8-1944 το χωριό πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς με αποτέλεσμα να καταστραφούν 4 σπίτια με ένα θύμα. Αρίστη (Αρτσίστα)

Έπιπλα - Μικροέπιπλα Κρεβάτια- Φωτιστικά

Ρούσης

Αν ε ξα ρτ η σ ί α ς 9 5 , τ η λ . 2 6 5 1 0 7 0 0 3 9 κα ι Γ. Π α πα ν δ ρ έ ο υ 4 6 , Ι ω ά ν ν ι ν α , τ η λ . 2 6 5 1 0 7 1 3 3 7

Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Αρτσίστα.Το χωριό είναι κατακτητές με αποτέλεσμα Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς χτισμένο στις πλαγιές των βουνών Κουδουνάτα και Γκραμπάλα, την καταστροφή τριών σπισε υψόμετρο 650 μ. Η παράδοση αναφέρει ότι το χωριό κατοική- τιών, ανάμεσα στα οποία θηκε από τους κατοίκους του Βόπατη, χωριού απέναντι από την ήταν και ένα από τα καλύΑρίστη, οι οποίοι επειδή στην περιοχή της έπεφταν βράχοι και τερα αρχοντικά του Ζαγοσκότωναν ανθρώπους και ζώα, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν ρίου, το αρχοντικό των αδελφών Πανταζή γνωστό με το όνομα το χωριό τους. Επίσης οικογένειες από τον Άγιο Μηνά μετακόμι- Αρχοντικό «Βελογιάννη». σαν στην Αρτσίστα. Οι κάτοικοί της ταξίδευαν ως επί το πλείστον Δικόρυφο (Τζοντίλα) στη Σερβία.Ήταν από τα πρώτα χωριά στα οποία συστάθηκαν Εκφράζονται διάφορες θεωρίες για την ετυμολογία του τοπωνυσχολεία και από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα διατηρούσε αλ- μίου. Μια άποψη είναι ότι το τοπωνύμιο σχετίζεται με το κοινό νεληλοδιδακτικό, το 1895 ελληνικό ενώ από το 1900 και Παρθενα- οελληνικό Τζαντίλα ή με το σλαβικό tsedilio. Άποψη του Κ. γωγείο. Μια ώρα και μισή δυτικά της Αρίστης, υπάρχει μικρή Οικονόμου είναι πως το τοπωνύμιο πρέπει να αποδοθεί στο Αλλίμνη, η «λίμνη της Αρτσίστας». Στην ανατολική της όχθη υπάρχει βανικό Cotille-a «η σφραγίδα», το ξύλο με το οποίο χτυπούν το μεγάλος λόφος, όπου είναι τα ερείπια του Γκαλμπάχι (χωριό 20 οι- βούτυρο. Δεν είναι γνωστή η αιτία που δημιούργησε το τοπωνύκιών που διαλύθηκε γύρω στο 1840).Μια ώρα δυτικά της λίμνης μιο. Με Βασιλικό Διάταγμα του 1919 και του 1927 άλλαξε και έγινε βρίσκονται τα 100 καλύβια όπου έμεναν οι γυναίκες που καλλιερ- Δίκορφο και αργότερα Δικόρυφο. Το χωριό αναφέρεται στο χρογούσαν τα γύρω χωράφια. νικό της Βουτσάς το 1431, ημερομηνία κατά την οποία συνθηκοΑσπράγγελοι (Ντοβρά) λόγησε με τους Τούρκους. Τότε το χωριό είχε 18 σπίτια και Το τοπωνύμιο προέρχεται από το θηλυκό του σλαβικού επιθέτου ονομαζόταν Μικρή Τζοντίλα. Με την συνθηκολόγηση απέσπασαν dobr-bra-bro που σημαίνει «ο καλός». Το χωριό πήρε τη σημερινή από τους τούρκους τα προνόμια της αυτοτέλειας, της αυτοδιοίκητου ονομασία «Ασπράγγελοι», το 1926. Η χρονολογία οικήσεως σης, της ελεύθερης θρησκευτικής λατρείας και την απαγόρευση του χωριού είναι άγνωστη. Πρώτη αναφορά γίνεται το 1380 ενώ να εισέρχονται στην περιοχή Τούρκοι χωρίς την άδεια των χωριατα τείχη που σώζονται κοντά στο χωριό μαρτυρούν την ύπαρξη νών. Σαν αντάλλαγμα έδινε κάθε χρόνο για υπηρεσία στους σουλοχυρωμένου κτηνοτροφικού οικισμού στην περιοχή. Χτισμένο σε τανικούς στάβλους της Κωνσταντινούπολης 38 άνδρες –τους υψόμετρο 990 μέτρων, σήμερα αποτελεί την έδρα του Δήμου Κεν- βοϊνίκηδες – που αργότερα αντικαταστάθηκαν από 1.800 άσπρα τρικού Ζαγορίου. Το 16ο και 17ο αιώνα αυξήθηκε σημαντικά, όταν (τούρκικο νόμισμα). Με την υπηρεσία τους αυτή δημιούργησαν οι γειτονικοί οικισμοί διαλύθηκαν. Τον 19ο αιώνα η Ντοβρά ήταν ένα πολύ μεγάλο και πλούσιο κεφαλοχώρι, κατά πολλούς το πιο πλούσιο από τα Ζαγοροχώρια την άποψη της Βίτσας εποχή αυτή. Η αντιστασιακή δράση των κατοίκων, οδήγησε τους Γερμανούς σε αντίποινα καίγοντας ολοκληρωτικά το χωριό στις 15 Ιουλίου του 1943 με απολογισμό 115 καμένα σπίτια και 2 νεκρούς. Μέχρι και σήμερα είναι ορατά τα σημάδια της καταστροφής. Περίπου ένα χιλιόμετρο πριν το χωριό στέκεται αγέρωχο το Μνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας, ελάχιστος φόρος τιμής στις Ζαγορίσιες που βοήθησαν όσο κανείς άλλος τα στρατεύματά μας το δύσκολο χειμώνα του ’40. Βίτσα Το τοπωνύμιο Βίτσα προέρχεται από το σλαβικό «bezati» που σημαίνει τρέχω, ρέω ορμητικά και την κατάληξη -ica. Οι δύο συνοικίες Βίτσας και Μονοδενδρίου αποτελούσαν, πριν από την άλωση της Ηπείρου από τους Τούρκους και μέχρι το 1753, μια κοινότητα που ονομαζόταν Βεζίτσα και αργότερα Βεΐτσα, Βίτσα και Βίτσες. Το 1820 οι τρείς μαχαλάδες χωρίζονται σε ξεχωριστές κοινότητες: στο Μονοδένδρι που ονομαζόταν Άγιος Γεώργιος, η Άνω Βίτσα που ονομαζόταν Άγιος Νικόλαος και η Κάτω Βίτσα που ονομαζόταν Κάτω Παναγία. Το 1919 η Άνω και Κάτω Βίτσα ενώθηκαν σε μία κοινότητα, τη Βίτσα. Στη θέση "Γενίτσαρη", ανάμεσα στις κοινοτικές περιοχές Βίτσας και Μονοδενδρίου , υπάρχει ένας από τους αρχαιότερους οικισμούς που έχουν ανακαλυφθεί στη γύρω περιοχή. Είναι ένας μικρός κτηνοτροφικός οικισμός με δύο παρακείμενα νεκροταφεία, το Νότιο (151 τάφοι) και το Βόρειο (26 τάφοι), με διάρκεια ζωής από τον 9ο-8ο π.Χ. αιώνα ως τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. Στις 27 Ιουλίου 1943 το χωριό πυρπολήθηκε από τους

Αβέρωφ 10, τηλ. 26510 22808, 28ης Οκτωβρίου 35, τηλ. 26510 64688 www.epirus.com/eftixiadis

το Ριζάρειο χειροτεχνικό Κέντρο στο Μονοδέντρι

ιδιαίτερες σχέσεις με τους Τούρκους μεγιστάνες και μετά την αποστράτευσή τους ξανοίχτηκαν σε εμπόριο και επιχειρήσεις στη Μ. Ασία, τη Ρωσία, τη Ρουμανία, την Αίγυπτο. Ήταν κυρίως έμποροι, κτηματίες και τραπεζίτες. Μερικοί εξασκούσαν το επάγγελμα του πρακτικού γιατρού, του «βικογιατρού». Έξω από το χωριό και πάνω στο δρόμο που πηγαίνει για τη Μανασσή, υπάρχει η περιοχή της «Γκούβας». Είναι ένα αξιοπρόσεκτο και χαρακτηριστικό μορφολογικό φαινόμενο. Υπάρχει μια μικρή χαράδρα, όπου σχηματίζεται και τετρασύλλαβη ηχώ. Δίπλα από τη χαράδρα αυτή υπάρχει ένας απότομος και δύσβατος βράχος, ύψους περίπου 90 ποδών. Στη μέση του υπάρχει μια τρύπα, κατοικία αγριοπερίστερων και η παράδοση λέει ότι εκεί μέσα οι κάτοικοι του χωριού αλλά και των γύρω χωριών, έκρυβαν τα πολύτιμα υπάρχοντά τους κατά τις επιδρομές ληστών και αρβανιτών. Οι κάτοικοι της περιοχής πρώτοι στην Ελλάδα αρχίζουν να φοράνε τα φράγκικα - τα ευρωπαϊκά ρούχα. Όμως και οι γυναίκες δεν πήγαιναν πίσω. Η μόδα από την Ευρώπη περνούσε πρώτα από το Ζαγόρι και μετά πήγαινε στην Αθήνα, ενώ τα μεταξωτά υφάσματα και τα χρυσαφικά ήταν πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ των γυναικών. Μάλιστα οι γυναίκες του χωριού ήταν από τις πρώτες που έβγαλαν από τον προηγούμενο αιώνα την παραδοσιακή στολή φορώντας δυτικά ρούχα. Δίλοφο (Σοποτσέλι) Το τοπωνύμιο Σοποτσέλι προέρχεται από το αρομουνικό spout, «ο σωλήνας από όπου χύνεται το νερό μιας πηγής» και την αρο-

μουνική και ρουμανική υποκοριστική κατάληξη –el, και σημαίνει «ο τόπος που έχει νερό». Το 1920 μετονομάστηκε σε Δίλοφο καθώς είναι κτισμένο πάνω σε δύο λόφους. Χτισμένο σε υψόμετρο 850 μέτρων, εδώ υπάρχει το υψηλότερο σπίτι στην περιοχή του Ζαγορίου. Η παράδοση αναφέρει ότι κάποια αρχοντοπούλα από το κοντινό χωριό Κουκούλι παντρεύτηκε στο Δίλοφο αλλά δεν μπορούσε να δει το χωριό της. Ο πλούσιος άντρας της, μη μπορώντας να βλέπει την γυναίκα του στεναχωρημένη, έβαλε να χτίσουν το πανύψηλο σπίτι (13,5 μέτρα) για να μπορεί να αγναντεύει το χωριό της. Δεν είναι γνωστό πότε και από ποιους συνοικίστηκε πρώτη φορά το χωριό. Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία που μαρτυρούν κατοικημένες περιοχές στην γύρω του Διλόφου περιοχή. Μετά την εισβολή των Σλάβων στην Ήπειρο (540 μ.Χ.) οι κάτοικοι του χωριού Πιτούρνι, κατοίκησαν στην περιφέρεια του Διλόφου. Από αυτούς πήρε και την ονομασία Σοποτσέλι (Υδρότοπος). Αργότερα από τους Σλάβους ονομάστηκε Ζλάροβον, κοντινό χωριό, το οποίο και αυτό διαλύθηκε και οι κάτοικοί του συγχωνεύτηκαν στο Σοποτσέλι. Δεν αναφέρεται η χρονολογία συμπτύξεως. Πιθανόν το 1583, μετά από Τουρκικές ενέργειες. Διπόταμο (Στολοβό) Το τοπωνύμιο Στολοβό, προέρχεται από το σλαβικό stolb = κάθισμα, θρόνος και ιδιαίτερα από τη χρήση της λέξης ως γεωγραφικού όρου, που δηλώνει «περιοχή επίπεδη σαν τραπέζι», και την κατάληξη –ovb. Ο Λαμπρίδης κάνοντας λόγο για το χωριό Στολοβό το ερμηνεύει ως είδος τραπέζης. Η επίσημη ονομασία του οφείλεται στη γεωγραφική του θέση καθώς είναι κτισμένο σε υψόμετρο 840 μέτρων, ανάμεσα από δύο παρακλάδια του Ζαγορίτικου ποταμού. Το χωριό μεγάλωσε αρκετά το έτος 1668 όταν συγκεντρώθηκαν σε αυτό και οι κάτοικοι των γύρω διαλυθέντων ή ερημωθέντων οικισμών Σέλιο, Νιρέντζα, και Σταυρός. Αιτία της εγκατάλειψης των οικισμών αυτών, ήταν η επιδημική αρρώστια πανώλη, που τότε αποδεκάτισε τον πληθυσμό του Ζαγορίου. Η γεωγραφική του θέση ευνόησε την ανάπτυξη της γεωργίας κυρίως την καλλιέργεια μήλων, τα οποία ήταν και φημισμένα στην Ελάτη (Μπούλτση) Το τοπωνύμιο πρέπει να θεωρηθεί κυριώνυμο από το επώνυμο Μπούλτσης, οικογένειας των Ιωαννίνων. Το επώνυμο Μπούλτσης, προέρχεται από το αλβανικό bulci-a που σημαίνει το μαλακό μέρος του μάγουλου, από τα μήλα ως το σαγόνι – αυτός που παίρνει τόση τροφή όση χωράει το στόμα. Το σημερινό του όνομα οφείλετε στα αυτοφυή της έλατα. Το χωριό, κτισμένο σε υψόμε-

Ε π α γ γ ε λ μ α τ ι κο ί Χ ώ ρ ο ι Γραφεία Διαμερίσματα Μ ο ν ο κα τ ο ι κ ί ε ς Μ ε ζο ν έ τ ε ς

Μετσόβου 10, Ιωάννινα, ΤΗΛ. 26510 83376, FAX. 26510 83377, κιν. 6937330733, 6930118118

τρο 960 μέτρων, κατοικήθηκε περίπου το 1620 από οικογένειες βοσκών από το χωριό Γαβρισιοί και την Πετσάλη, που είχαν για αρχηγό κάποιο μεγαλοκτηματία και αρχιτσέλιγκα που λεγόταν Μπούλτσης. Στα μέσα του 18ου αιώνα συνοικίστηκαν στη σημερινή θέση του χωριού. Προσχώρησαν στο Βοϊνίκο και έδιναν 18 Βοϊνίκηδες και αργότερα 100 άσπρα (τουρκικό νόμισμα). Η πλούσια βλάστηση τους έδωσε τη δυνατότητα να ασχοληθούν με την ξυλουργική, γνωστοί ως «ματεράδες». Ο αρχηγός τους, ονόματι Καρακώστας, είχε μεγάλη επιρροή στον Αλή Πασά και μόνο σε αυτούς επιτρεπόταν να βγαίνουν νύχτα από το Κάστρο των Ιωαννίνων. Αργότερα έγιναν έμποροι κυρίως ξυλέμποροι, με επιχειρήσεις στα Γιάννενα και αλλού. Πολλοί ξενιτεύτηκαν στην Μακεδονία, Θράκη, Ρουμανία, Ρωσία. Ελαφότοπος (Τσερβάρι) Το τοπωνύμιο προέρχεται από το αρομουνικό terbu που σημαίνει ελάφι (λατινικά cervus) και την αρομουνική και ρουμανική περιεκτική κατάληξη –arie, η οποία συνάπτεται ιδιαίτερα με θέματα λέξεων που δηλώνουν ζώα. Το Τσερβάρι, κτισμένο στα 1150 μέτρα, αποτελούνταν από δυο οικισμούς: το μικρό Τσερβάρι που κατοικήθηκε γύρω στα 1150 μ.Χ. και το μεγάλο Τσερβάρι που κατοικήθηκε γύρω στα 1200. Στα 1538 με απόφαση της Πύλης συνενώθηκαν σε μια κοινότητα.Το 1856 είχε 1330 κατοίκους, περισσότερους από όλα τα χωριά. Στους πρόποδες του λόφου «Κονίσματα», βρέθηκαν τέσσερις κιβωτιόσχημοι τάφοι με κατεύθυνση από ανατολικά προς δυτικά που δείχνουν πολιτιστικά στοιχεία από τον Μυκηναϊκό νότο. Επίσης, στα βορειοδυτικά του χωριού σώζεται οχυρωμένος οικισμός που έχει χρονολογηθεί γύρω στο 300 π.Χ. και πρόκειται πιθανώς για κτηνοτροφικό οικισμό των Μολοσσών. Καλουτάς (Καλωτά) Το όνομα Καλωτά είναι κυριώνυμο και προέρχεται από το Σλαβικό προσωνύμιο kalcota- Κald που σημαίνει μαύρος και την σλαβική κατάληξη ota. Ο ιστορικός Λαμπρίδης αναφέρει το όνομα μιας οικογένειας Καλωτά που ακμάζει στα Γιάννενα κατά τον 16ο αιώνα. Η προφορική παράδοση αναφέρει, δύο αδέλφια από την οικογένεια Καλωτά, από τα οποία το ένα εγκαταστάθηκε εκεί και ίδρυσε το ομώνυμο χωριό, ενώ το άλλο ίδρυσε τον παλιό συνοικισμό, Κιουτσούκ Καλωτά, κοντά στο χωριό Γρεβενήτι. Σύμφωνα με την παράδοση ο Καλωτάς μετέφερε τους κατοίκους του χωριού Βουρλιάδων και τους εγκατέστησε στην περιοχή του σημερινού χωριού στο οποίο έδωσε και το όνομά του. Άλλη προφορική παράδοση αναφέρει πως το χωριό ίδρυσαν κάτοικοι από το παλιό χωριό Βισοκκό , το οποίο αναφέρεται και στη συνθηκολόγηση από τους Τούρκους. Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 840 μέτρων και γνώρισε την μεγαλύτερη ακμή του την περίοδο του Αλή Πασά, μεταξύ των ετών 1780 – 1825. Από την Καλωτά καταγόταν και ο ξακουστός Ρόβας με το περίφημο καραβάνι του. Ξεκινούσε από την Ντοβρά και έφτανε στη Βλαχιά όπως λέει και το δημοτικό τραγούδι. Κάτω Πεδινά (Κάτω Σουδενά) Το χωριό, στο Χρυσόβουλο του 1361, αναφέρεται ως Σουδενά. Σε ενθύμηση του 1627, το χωριό αναφέρεται και ως Στούδενα. Ο Λαμπρίδης ερμηνεύοντας το τοπωνύμιο Στούδενα ως «τόπο ψυχρό», αναφέρει ότι το χωριό μέχρι το 1634 λεγόταν Στούδενα. O Vasmer δίνει την ερμηνεία του τοπωνυμικού Σουδενά από το λατινικό sudis (Ελληνικό: Σούδα), ενώ κατά τον ίδιο ο τύπος Στουδενά προέρχεται από το Σλαβικό studend που σημαίνει ψυχρός. Σύμφωνα με την παράδοση , το χωριό, που είναι κτισμένο σε υψόμετρο 940 μέτρων, μεγάλωσε από τη συγκέντρωση σε αυτό των

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς γύρω χωριών, του Καραπουλίου, και κυρίως του Σμολιάσου το οποίο διαλύθηκε γιατί εμφανίστηκαν «φλογεροί δαίμονες». Στις θέσεις «Γκορτζιά» και «Λακκιά Σπανού» υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα τάφων του 11ου – 12ου αιώνα. Τα ευρήματα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων. Βρίσκονται στις παρυφές αγροτικού δρόμου που ονομάζεται «βασιλικόδρομος» (δρόμος που συνέδεε την Ήπειρο με την Θεσσαλία). Μανασσής Δεν είναι γνωστό από πού έχει ονομαστεί το χωριό ούτε από ποιους και πότε κτίστηκε. Το τοπωνύμιο πρέπει να θεωρείται κυριώνυμο από το επώνυμο Μανασσής, άποψη που με αμφιβολία διατυπώνει και ο Λαμπρίδης, ο οποίος αναρωτιέται αν υπάρχει σχέση μεταξύ των οικογενειών Μανασσή, που άκμασαν στα Γιάννενα κατά το έτος 1540, με το χωριό Μανασσή. Ωστόσο, ήδη από το 1431 η Μανασσή αναφέρεται ανάμεσα στα 14 χωριά που είχαν συνθηκολόγηση με τους Τούρκους. Οι Μανασσιώτες ταξίδευαν στη Ρουμανία και ο πλούτος έμπαινε στο χωριό άφθονος. Ήταν χωριό φημισμένο για τα αρχοντόσπιτά του , για το ωραίο του κρασί αλλά κυρίως για τους γλεντζέδες κατοίκους του. Μεσοβούνι Η σημερινή θέση του χωριού, σε υψόμετρο 630 μέτρων, δεν διΆποψη του Μανασή, το καμπαναριό

Χώρος Εκδηλώσεων - Συνεδριακό Κέντρο

Τα ξ ι δ ε ύ ο ν τα ς

καιολογεί αυτή την ονομασία, αφού δε βρίσκεται ανάμεσα σε βουνά. Μεταφέρθηκε στη θέση αυτή με τους κατοίκους του, από την παλαιά του, περιοχή κοντά στο εικόνισμα του Αγίου Χαραλάμπους, πραγματικά ανάμεσα στα βουνά. Είναι άγνωστο πότε ακριβώς ιδρύθηκε το χωριό αυτό. Προϋπήρχε πάντως του ερχομού των Τούρκων. Στην σημερινή του θέση μεταφέρθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα. Μέχρι τότε βρισκόταν στην τοποθεσία «Παλιοχώρι». Στα τέλη του 17ου αιώνα οι Τουρκαλβανοί της Καραμουρατιάς απέσπασαν με τη βία την ακίνητη περιουσία των χωριών Αγίου Μηνά και Μεσοβουνίου. Οι κάτοικοι των χωριών αυτών μετοίκησαν οριστικά. Οι Τουρκαλβανοί πούλησαν τα χωράφια του Μεσοβουνίου στον ηγούμενο της Μονής των Ραβενίων, Δανιήλ. Ο ηγούμενος Δανιήλ εγκατέστησε στην περιοχή Μεσοβουνίου οικογένειες κοντινών περιοχών, το έτος 1745. Το έτος αυτό θεωρείται και η χρονολογία ίδρυσης του σημερινού χωριού. Γύρω στα1750 ο ηγούμενος της μονής Αρτσίστας Δαμιανός έφερε ζευγίτες για να καλλιεργήσουν τα χωράφια, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εκεί μόνιμα. Οι κάτοικοί του δεν ταξίδευαν και το χωριό δεν είχε την εξέλιξη των άλλων. Μέχρι το 1860 δεν υπήρχε εκκλησία, ενώ υπήρχε μόνο γραμματοδιδασκαλείο-2 τάξεις- όπου διδάσκονταν ανάγνωση και γραφή και οι στοιχειώδεις μαθηματικές πράξεις. Μονοδένδρι Κατά τον Δημήτριο Σάρρο η ονομασία του χωριού προέρχεται «εκ κολοσσιαίου δένδρου (ελάτης) υψουμένου παρά την άλλοτε Μονήν του Αγίου Μηνά, βληθέντος από κεραυνού και σωζόμενου μέχρι το 1840». Το Μονοδένδρι στην αρχή αποτελούσε μαζί με τη Βίτσα μια κοινότητα με το όνομα Βεζίτσα, όνομα που διατήρησε μέχρι τα τέλη του 17ου αιώνα. Η κοινότητα ήταν διαιρεμένη σε τρεις μαχαλάδες: το Μονοδένδρι που ονομαζόταν Άγιος Γεώργιος, η Άνω Βίτσα που ονομαζόταν Άγιος Νικόλαος και η Κάτω Βίτσα που ονομαζόταν Κάτω Παναγία. Το 1820 η μια κοινότητα διαχωρίζεται σε δύο: το Μονοδένδρι και τη Βίτσα. Από το Μονοδένδρι κατάγονται οι εθνικοί ευεργέτες Μάνθος και Γεώργιος Ριζάρης οι οποίοι ίδρυσαν «Κοινή Σχολή των Ελληνικοπάδι προβάτων στο Δίκορφο

κών Μαθημάτων» στο Μονοδένδρι και 9 χρόνια μετά, το 1944, γίνονται τα εγκαίνια της Ριζάριου Εκκλησιαστικής Σχολής στην Αθήνα. Σήμερα, λειτουργεί στο χωριό η Ριζάριος Χειροτεχνική Σχολή, το Εκθεσιακό Κέντρο της Ριζαρίου σχολής όπου φιλοξενούνται εκθέσεις Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών καθώς επίσης και το υπαίθριο θέατρο στο οποίο γίνονται παραστάσεις και συναυλίες κάθε καλοκαίρι. Το χωριό είναι κτισμένο στη νοτιοδυτική πλευρά της χαράδρας του Βίκου, σε υψόμετρο 1060 μέτρων, και υπάρχει πρόσβαση σε εκπληκτική θέα του φαραγγιού. Εδώ υπάρχουν δύο από τα τέσσερα φυσικά παρατηρητήρια της χαράδρας του Βίκου: το ένα στη θέση Οξυά και το άλλο στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής. Τα άλλα δύο είναι ένα στο δυτικό άκρο της χαράδρας στον οικισμό Βίκο και το άλλο κοντά στο χωριό Βραδέτο στη θέση Μπελόη.

w w w. k e n t r i k o z a g o r i . g o v. g r παλιό σπίτι στο Μονοδέντρια

10ο χλμ. Ε.Ο. Ιωαννίνων - Αθηνών τηλ. 26510 94337, fax. 26510 94336 Αντιπρόσωπος Πρέβεζας: Κοντονάσιος Χριστόφορος , τηλ. 6948618774

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ 2009 ΤΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΤΟΥ EPIRUS GLOBAL ΣΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ 2009 ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΎ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Κ. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ & ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΝΩ ΠΩΓΩΝΙΟΥ Κ. ΝΤΟΝΤΗ

ΔΟΚΙΜΑΣΑΜΕ

Μελτέμι

Πρέβεζα

Στην υπέροχη παραλία της Πρέβεζας με θέα τα νερά του Αμβρακικού βρίσκεται ίσως η πιο διάσημη ψαροταβέρνα της περιοχής, το Μελτέμι. Και γιατί διάσημη; Επειδή εδώ θα γευτείτε Τα φρεσκότερα ψάρια αγορασμένα από τράτες (και όχι ιχθυοτροφείου), τα γευστικότερα θαλασσινά μαγειρεμένα στα κάρβουνα. Τα καλύτερα κρεατικά που λιώνουν στο στόμα Τις φρεσκότερες γεύσεις κηπευτικών εγχώριας παραγωγής Γλυκές γεύσεις που ετοιμάζουν για εσάς, έτσι ώστε ένα υπέροχο γεύμα ή δείπνο να αποτελέσει πανδαισία γευστικών απολαύσεων. Εμείς δοκιμάσαμε και σας προτείνουμε συναγρίδα στα κάρβουνα με σαλάτα μελτέμι, ποικιλία ζουμερών κρεατικών με μελιτζανοσαλάτα (ή μελιτζάνα ψημένη στα κάρβουνα) και χωριάτικη πλούσια σαλάτα. Διαλέξαμε κρασί από την πλούσια σε ετικέτες κάβα. Και τελειώσαμε με μια ποικιλία γλυκών απολαύσεων όπως, πανακότα, μιλφέιγ και φρούτα.

S P U N T I N O Alta Gastronomia Italiana Δ ι ο ν υ σ ί ο υ Σ κ υ λο σ ό φ ο υ 6 , Κ Υ ΡΑ Φ Ρ Ο Σ Υ Ν Η , Μ ώλο ς , Ι ω ά ν ν ι ν α τηλ.26510 73984 Εύκολο Parking

ΔΟΚΙΜΑΣΑΜΕ

Τζιβαέρι Από τη Ματίνα Καπλάνη

Ο θησαυρός της γεύσης στην παραλία της Πρέβεζας. Το μεράκι συναντά την ποιότητα, σε έναν υπέροχο χώρο με θέα τον Αμβρακικό. Οι θαμώνες της ψαροταβέρνας μπορούν να γευτούν λαχταριστούς μεζέδες, ολόφρέσκα ψάρια από την τράτα, λαχταριστές παραδοσιακές συνταγές φτιαγμένες από αγνά σπιτικά υλικά από νωρίς το μεσημέρι μέχρι και αργά το βράδυ. Σίγουρα κάπου εκεί στην παραλία της Πρέβεζας, το Τζιβαέρι θα ικανοποιήσει και τις πιο απαιτητικές γαστρονομικές πεποιθήσεις μας.

Δ ι ο ν υ σ ί ο υ

Σ κ υ λ ο σ ό φ ο υ

6 ,

Μ ώ λ ο ς ,

Ι ω ά ν ν ι ν α ,

τ η λ .

2 6 5 1 0

7 3 9 8 4

Τελευταία Λέξη Η

στιγμή

της

αλήθειας Από την Ιωάννα Θεοχαροπούλου

ο θετικό από το σωρό των τηλεοπτικών εκπομπών που μας κατακλύζουν καθημερινά πανταχόθεν, είναι ότι μπορούν να αποτελέσουν τροφή για τη σκέψη μας ή food for thought, όπως λένε οι φίλοι μας οί άγγλοι. Έτσι τον τελευταίο καιρό, πολύς λόγος γίνεται για το περιβόητο να το πώ ή διαβόητο τηλεπαιχνίδι «Η στιγμή της αλήθειας». Προσωπικά δεν με απασχολεί αν εξευτελίζονται ή όχι οι παίκτες, αν κερδίζουν πολλά ή λίγα,αν είναι κρυφογκέι, αν το έκαναν με το θείο τους ή αν έκλεψαν τα εσώρουχα από την μπουγάδα της γειτόνισσάς τους. Αυτό που με προβλημάτισε

ήταν το εξής σημείο. Είναι αναγκαίο να πάμε στο συγκεκριμένο τηλεπαιχνίδι για να μάθουμε τις εσωτερικές διεργασίες που υπαγορέυουν τη συμπεριφορά μας και πυροδοτούν τις πράξεις μας κάθε φορά; Γιατί, εδώ που τα λέμε, οι ερωτήσεις του παιχνιδιού συχνά λειτουργούν και λίγο ψυχοαναλυτικά, σε βάζουν δηλαδή στη διαδικασία να σκεφτείς βαθύτερα ποιο ήταν το κίνητρο κάποιας από τις πράξεις που θα ήθελες να κρύψεις ότι έχεις κάνει. Αυτή η πτυχή του παιχνιδιού με ιντριγκάρει και όχι η κουτσομπολίστικη ή αλλιώς life

style (το λέμε τώρα) που μένει απλά στην επιφάνεια, στο τι έγινε και όχι στο γιατί έγινε. Κατέληξα λοιπόν στο συμπέρασμα ότι δεν χρειάζεται να παρουσιαστούμε ενώπιον της γοητευτικής παρουσιάστριας (και της μισής χώρας) για να έρθουμε αντιμέτωποι με τη δική μας στιγμή της αλήθειας. Αρκούν οι σωστές και ειλικρινείς ερωτήσεις και οι αντίστοιχες απαντήσεις. Όσο δύσκολο κι αν είναι να παραδεχτείς την αλήθεια, άλλο τόσο δύσκολο είναι να συνειδητοποιήσεις και να παραδεχτείς για πρώτη φορά, έστω και στον ίδιο σου τον εαυτό κάτι που έκανες και δε θα ήθελες ποτέ να το μάθει κανείς. Αλήθεια, θα ήταν το ίδιο δύσκολο δύσκολο να παραδεχτούμε την αλήθεια των πεπραγμένων μας μπροστά στο κοινό μιας άλλης χώρας που δε θα μας γνώριζε κανείς; «Άνθρωποι είμαστε και σφάλματα κάνουμε» λέει και το λαικό άσμα και θα έρθει πολλές φορές στη ζωή μας η στιγμή της αλήθειας. Άσχετα με το αν μας ανακαλύψουν ή όχι, εμείς ξέρουμε τι έχουμε διαπράξει και γιατί. Βέβαια τις περισσότερες φορές το δικαιολογούμε με ακλόνητα επιχειρήματα που σκοπό έχουν να αλαφρύνουν τη βεβαρημένη μας συνείδηση για να συνεχίσουμε τη ζωή μας. Κι αυτό, νομίζω, πως δεν είναι πάντα κακό. Δηλαδή, που και που, θα πρέπει να ξεφορτώνουμε λιγάκι τον κακομοίρη τον εαυτούλη μας από τύψεις και τις ενοχές και του δίνουμε ελαφρυντικά.Στο κάτω κάτω, τελειώνουμε τη ζωή μας χωρίς να έχουμε καταφέρει να ανακαλύψουμε τα πάντα για μας και για τα «θέλω» μας.Το θέμα είναι όμως, όταν φτάνει η στιγμή της αλήθειας, τότε να είμαστε αρκετά γενναίοι και να παραδεχόμαστε τις πράξεις μας, όχι μόνο για να εξιλεωθούμε-κάθαρση το έλεγαν οι αρχαίοι και είχαν απόλυτο δίκιο γιατί η αλήθεια έχει κάτι λυτρωτικόαλλά περισσότερο για να μη ρίχνουμε τις ευθύνες μας σε άλλους.Αυτό είναι που θέλει πολύ τόλμη και αυτογνωσία. Οι ευθύνες των πράξεων μας να βαραίνουν εμάς και μόνο εμάς, όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό, μιας και δυστυχώς ο,τι κάνουμε επηρεάζεται-πολλές φορές καθοριστικά-και από άλλους παράγοντες.Και τελειώνουμε με την αποφασιστική ερώτηση για 100.000EURO.”Αν γυρίζατε το χρόνο πίσω θα κάνατε τα ίδια λάθη;”

Ν.Τριανταφύλλου

10ο χλμ Εθνικής Οδού Ιωαννίνων - Αθηνών,Ιωάννινα, τηλ. 26510 91888

Epirus Global, Πυρσινέλλα 21, 45444, Ιωάννινα, τηλ. 26510 32009, email. epirusgl@otenet.gr

Εκδόσεις Ιόνιο

Βιβλία...Καλοτάξιδα...

Π υ ρ σ ι ν έ λ λ α

2 1 ,

Ι ω ά ν ν ι ν α ,

τ η λ .

2 6 5 1 0

3 2 0 0 9