KADKAPAK1.qxd
04.10.2012
21:34
Page 1
Salçanýn kýrmýzý acýsý yoksulun baþ tacý
Yýl: 4 Sayý: 34 6 Ekim 2012 Cumartesi
60 yaþýndaki Fatma teyzeye “eliniz yanmýyor mu?” diye sorduðumuzda verdiði “Yanmaz olur mu yangýsý yüreðime vuruyor. Ýki gün yüzümü yýkayamýyorum” sözünü düþünüyorum. Yine de mutlu oluþunu… Elinin yanmasý, bir þekilde para bulup kýþa salça çýkarmanýn mutluluðunu gölgede býrakmýyor. Acý bir sevinç yaþýyor gülen yüzü.
y m
2000 liraya ihtiyaç var. Asgari ücretle çalýþan biri bunu nasýl karþýlar“ diye soruyor cevabýný bildiðini gösteren derin bir of çekerek. Bundan önceki yýllarda daha fazla salçayý daha ucuza çýkarýrlarmýþ. Bunu da þuna baðlýyorlar: “Salça fabrikalarý açýlmadan önce herkes yaðmurun yaðmasýný beklerdi. O vakit satýcýlar biberler elimizde kalmasýn diye daha ucuza satarlardý. Ýþte fakir fukara da ihtiyacý kadar çýkarýrdý. Þimdi öyle deðil. Yaðmur yaðýnca artýk adam da götürüp fabrikalara veriyor. Onun için de biberler hep pahalý. Pahalý olunca da parasý olmayanlar ya ihtiyacýndan az çýkarýyor ya da hiç çýkarmýyor”. Biber satýcýsý olanlar da bu durumdan dertli ve iþin durgun oluþundan þikayetçi. “Yaðmur yaðarsa belki iþler açýlýr” düþüncesindeler. Nasýl etkilenmesinler! Acý biberin kilosu 1 lira 20 kuruþ, tatlý biber 80 kuruþ ile 1 lira arasý. Ortalama 150 kg biberle
anca kýþlýðýný çýkaracak kiþi asgari ücretle nasýl karþýlasýn bunu? Buna bir de domates salçasýný katýnca kýþýn evde olanlarla yoðrulan fakirin kurtarýcýsý bulgur köftesinin de hepten tadý kaçýyor. Bütün bunlar konuþulurken traktörün arkasýna biber çekme makinesini takýp hizmeti ev önlerine kadar getirenleri, onlarýn deyimi ile “Büber çekenleri” görüyoruz. Onlarda da bir durgunluk varmýþ. O da yaðmur yaðýnca iþler açýlýr diye bekliyor. Yaðmuru, acý bir umutla beklemekteler tüm yoksul iþçi mahallesinin kadýnlarý. Oysa yaðmur demek kadýnlar için iki kat daha fazla yorgunluk demek. Yaðmurun salçaya deðmemesi için akþamlarý uykusuz kalmak demek. Yoksulluðun faturasýnýn yorgunluk olarak yine kadýnlara kesilmesi demek. Antep’i bilenler salçanýn sadece yemekte kullanýlmadýðýný da bilir. Salça ayný zamanda okula giden çocuklarýn kuru ekmeðine sarelle gibi sürülüp, beslenme olarak okula götürülmesi demek. Bir kadýna “siz de ekmeðe salça sürüyor musunuz?” diye sorduðumuzda “Benimkiler erkek çocuk bunu yemezler, kýzlara daha çok yapýlýyor “derken kýz ve erkek çocuðunun beslenme çantasýnda bile ayrýma uðradýklarýnýn farkýna bile varmýyor. Çünkü ona da ayný þey yapýlmýþtýr belki, kimbilir. Sohbet ettiðimiz kadýnlarýn hepsinin de eþi çalýþýyor. Çalýþýyor da emeðinin karþýlýðýný yarý aç yarý tokla alýyor. Yazýn da kýþýn da baþý piþenlerin aþý hiç piþmemiþ oluyor.
c
Kýþýn kendini yavaþtan hissettirdiði eylül ayý gelip çattý yine. Her yerde olduðu gibi Antep’te de eylül ayý kýþa hazýrlýk ayý. Antep’in yoksul mahallelerinde acý bir telaþ sarmýþ durumda kadýnlarý. Kýþa hazýrlýk, hele bir de okullarýn açýlmasýna denk gelince iþçinin ve emekçinin belini bükmüþ . Eylül ayýný dert ayý yapývermiþ. “Yazýn baþý piþenin, kýþýn aþý piþer” atasözünden yola çýkarak, çalýþan, didinen insanlarýn kýþa hazýrlýklarýný ya da hazýrsýzlýklarýný öðrenmek için Antep’in Perilikaya ve Ocaklar mahallesinin sokaklarýna düþtük. Hangi sokaða girsek damlarda bir uçtan bir uca gerilmiþ iplerde boncuk gibi dizilmiþ yeþil ve kýrmýzý biberlerin, mor patlýcanlarýn, beyaz kabaklarýn rüzgarýn esiþiyle çýkardýklarý sesleri duyarsýn. Ya da sokak ortalarýna serilmiþ naylonlarýn üzerinde býçaðýný alýp komþusuna yardýma gelen kadýnlarýn temizledikleri salçalýk biberlerin acý kokusunu sokaðýn ta baþýndan duyarsýn. 60 yaþýndaki Fatma teyzeye “eliniz yanmýyor mu?” diye sorduðumuzda verdiði “Yanmaz olur mu yangýsý yüreðime vuruyor. Ýki gün yüzümü yýkayamýyorum” sözünü düþünüyorum. Yine de mutlu oluþunu… Elinin yanmasý, bir þekilde para bulup kýþa salça çýkarmanýn mutluluðunu gölgede býrakmýyor. Acý bir sevinç yaþýyor gülen yüzü. Baþka birine “fabrikalar da yapýyor bu iþi, neden elde yapýyorsunuz?” dediðimde ise “ Fabrikalar çer çöple, bozulmuþu ayýklamadan yapýyor. Ýçim almýyor.” diyor en titiz halleriyle. Bir diðeri “kýþ hazýrlýðý sadece salçayla bitmiyor” diyor. “Bunun kömürü, odunu, simidi, bulguru da var. Okullar açýldý. Çocuklarýn okul ihtiyaçlarý… Tüm bu hazýrlýklar için en az
k
Kader Bayram