KOΣMOΣ
34
ΡΕΠΟΡΤΑ Ζ
Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2012
Η κρίση υποδαυλίζει αυτονοµιστικές τάσεις Τάσεις για διάσπαση έκαναν την εμφάνισή τους σε κράτη-μέλη της Ευρώπης ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΓΟΥΛΗ goulis@ekdotiki.gr
Ορισμένοι στην Ευρώπη είναι πιθανό να περίμεναν προβλήματα που θα αφορούσαν εδαφικά ζητήματα από την περιοχή των Βαλκανίων, γνωστή ως και πυριτιδαποθήκη της ηπείρου. Ωστόσο ελάχιστοι εκτιμούσαν ότι θέματα του είδους θα προέκυπταν στην «καρδιά» της Ευρώπης. Οι περισσότεροι υποστηρίζουν τώρα ότι ενδείξεις υπήρχαν και όσον αφορά τα αίτια, στην παρούσα φάση αυτά συνδέονται με την οικονομική κρίση.
Σ
την περίοδο κατά την οποία φουντώνει η συζήτηση στις Βρυξέλλες και τις πρωτεύουσες των µεγαλύτερων ευρωπαϊκών κρατών σχετικά µε την ανάγκη ενοποίησης σε βασικούς τοµείς, ώστε να ξεπεραστεί η κρίση, σε ορισµένες περιοχές της ηπείρου σκέφτονται να ακολουθήσουν το δρόµο της διάσπασης. Οχι βέβαια από την ευρωπαϊκή οικογένεια αλλά από τις κρατικές οντότητες στις οποίες ανήκουν. Σκοτσέζοι, Καταλανοί και Φλαµανδοί αποτελούν τα πιο πρόσφατα παραδείγµατα, αλλά κανένας δεν ξεχνάει ότι κι άλλοι στο κοντινό ή µακρινό παρελθόν προέβαλαν αυτονοµιστικές διαθέσεις, όπως οι Λοµβαρδοί. Στο Εδιµβούργο, ο σχεδιασµός είναι προχωρηµένος, αφού µε τις ευλογίες της κυβέρνησης στο Λονδίνο, θα διεξαχθεί δηµοψήφισµα µέσα στο 2014, ώστε οι πολίτες να εκφραστούν για την ανεξαρτησία τους από τη Βρετανία έπειτα από τέσσερις αιώνες επίσηµης συµβίωσης. Στη Βαρκελώνη πολλοί αδηµονούν να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόµο και ζητούν επίµονα τη διενέργεια δηµοψηφίσµατος, µε τον επικεφαλής της περιφερειακής κυβέρνησης Αρτούρ Μας να ελπίζει σε σηµαντικά κέρδη στις πρόωρες εκλογές της 25ης Νοεµβρίου, ώστε να διαπραγµατευτεί από θέση ισχύος µε τη Μαδρίτη. Στην Αντβέρπ, το «κάστρο» των σοσιαλιστών που κατέκτησε για πρώτη φορά η Νέα Φλαµανδική Συµµαχία, ο ηγέτης του κόµµατος και νέος δήµαρχος, Μπαρτ
Ντε Βέβερ, επανέλαβε ότι σταδιακά η χώρα οδηγείται σε δυο κοµµάτια, µε τους Φλαµανδούς να αφήνουν τους γαλλόφωνους στην... τύχη τους. Η «φλόγα» της αυτονόµησης σιγοκαίει και στη βόρεια Ιταλία όπου η Λέγκα του Βορρά υπόσχεται εδώ και δυο δεκαετίες να ιδρύσει την Παντανία, αλλά τους τελευταίους µήνες αναγκάστηκε να υποστείλει τη σηµαία της ανεξαρτησίας λόγω των εσωκοµµατικών προβληµάτων και της δυσαρέσκειας πολλών υποστηρικτών της για τα πεπραγµένα αξιωµατούχων της, τα οποία την ταυτίζουν µε το διεφθαρµένο, όπως το αποκαλούν, κράτος της Ρώµης. Οι τάσεις διάσπασης που εµφανίστηκαν στις τέσσερις χώρες παρουσιάζουν µεν διαφορές, αλλά έχουν κοινά στοιχεία. Για τα λεφτά Σε όλες τις περιπτώσεις πρόκειται για περιοχές που θεωρούνται πλούσιες, αλλά χρεοκόπησαν ή αναγκάζονται να κατευθύνουν τους πόρους τους στα κρατικά ταµεία για το γενικότερο καλό, ενώ ακόµη και η Σκοτία, που χρηµατοδοτείται από την κεντρική κυβέρνηση, διαθέτει ενεργειακούς πόρους. Το αυτοδιοίκητο που επιδιώκεται έχει πρωτίστως σχέση µε την οικονοµία και την προσπάθεια να ξεφύγει η κάθε περιοχή από την κρίση. Μάλιστα στο Εδιµβούργο δέχθηκαν µε κρύα καρδιά την απόρριψη του αιτήµατος να υπάρχει ένα τρίτο ερώτηµα στο δηµοψήφισµα σχετικά µε περισσσότερες εξουσίες σε περίπτωση που απορριφθεί η ανεξαρτησία, ενώ στην Καταλονία το βασικό ζητούµενο είναι η αύξηση των πόρων από τη Μαδρίτη. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι υπέρµαχοι της ανεξαρτησίας µάλλον θα υποστούν ήττα µε µεγάλη διαφορά στη Σκοτία, ενώ στην Ισπανία, οι κάλπες πιθανότατα δε θα στηθούν ποτέ λόγω της αντίδρασης της κεντρικής κυβέρνησης. Στο Βέλγιο, ο Ντε Βέβερ ξεκαθάρισε ότι τα επόµενα χρόνια η διάσπαση δεν είναι δυνατή και στην Ιταλία η κυβέρνηση του Μάριο Μόντι ετοιµάζεται να ανακτήσει τις εξουσίες που είχαν δοθεί στη Λοµβαρδία τα προηγούµενα χρόνια, τερµατίζοντας το πείραµα της αυτονοµίας στους βόρειους Ιταλούς.
Τα χρέη των κρατών αποτελούν την πηγή των προβληµάτων, εκτιµούν αναλυτές µε απόψεις που δηµοσιεύτηκαν τις τελευταίες µέρες στον ευρωπαϊκό Τύπο, προσθέτοντας ότι το επόµενο διάστηµα είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν συζητήσεις σε εθνικό επίπεδο, σε µια σειρά από χώρες, ώστε οι περιφέρειες, οι οποίες «πνίγονται» από τα χρέη, αλλά διαθέτουν βιώσιµες τοπικές οικονοµίες, να αποκτήσουν περισσότερα δικαιώµατα στη συλλογή φόρων και τη διάθεση των πόρων τους. Ωστόσο η κατεύθυνση στην οποία ορισµένοι κυβερνώντες στρέφονται για να λύσουν το ζήτηµα των διεκδικήσεων, είναι πιθανόν να δηµιουργήσει προβλήµατα σε ευρωπαϊκό επίπεδο όπου συζητείται η εκχώρηση εξουσιών από τα κράτη-µέλη στις Βρυξέλλες κυρίως σε οικονοµικό επίπεδο µε την τραπεζική και αργότερα τη δηµοσιονοµική ένωση. Παράλληλα αρκετοί επισηµαίνουν µε νόηµα ότι η ευηµερία στην Ευρώπη επιτεύχθηκε όταν ξεπεράστηκαν ζητήµατα, όπως σύνορα και εθνικισµοί, προκειµένου να αντιµετωπιστούν βασικά προβλήµατα τα οποία ήταν αδύνατον να επιλυθούν µονοµερώς από τα κράτη. Φραγμοί από ΕΕ Από την ΕΕ µάλιστα αναµένεται να τεθούν φραγµοί στις σκέψεις περί ανεξαρτησίας στο παρόν και ενδεχοµένως στο µέλλον, αφού ένα από τα βασικά ζητήµατα που προέκυψε σε περίπτωση διάσπασης µιας χώρας από τις «27», είναι τι θα απογίνει µε τους αυτονοµηθέντες. Αξιωµατούχοι στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν επίσηµα ότι δεν υπάρχει σχετικό ερώτηµα από κανένα κράτος-µέλος και το ζήτηµα θα εξεταστεί όταν θα προκύψει, αλλά ο πρόεδρος της Κοµισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, φρόντισε να δώσει µια πρώτη απάντηση σε συνέντευξή του στο BBC πριν από µερικές εβδοµάδες: τα νέα κράτη που τυχόν προκύψουν από διάσπαση θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση για ένταξη, δήλωσε ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επιβεβαιώνοντας τους φόβους όλων όσοι βλέπουν στην ανεξαρτησία µια πορεία προς το άγνωστο, χωρίς την ασφάλεια εθνικών και κοινοτικών πόρων.
Ο Ντέιβιντ Κάμερον και ο Αλεξ Σάλμοντ (αριστερά) σφράγισαν τη συμφωνία για το δημοψήφισμα στη Σκοτία