1858. urtean, itzultzaileen izendapenari buruz eztabaidatu zen: «En seguida, se abrió discusion sobre nombramiento de personas aptas y competentes que se encargarán de la traduccion al vascuence, de los documentos de que se diera cuenta á la Junta, durante la celebracion de las sesiones; y despues de una detenida y mesurada discusion en que tomaron parte varios señores apoderados, se acordó se siguiese la costumbre, de que á invitacion de la Presidencia, se distribuyese este trabajo entre los que poseían ambos idiomas»137. 1859. urteko batzarraldietako aktetan markinarraren izena berriz ere agertzen da, kasu horretan bat-bateko interprete modura: «Terminada la lectura del preinserto discurso que fue oido con suma atencion por la Junta, y héchose de él una ligera version al vascuence por el 2º Consultor de este Señorío D. Domingo José de Ecenarro á escitacion de un Sr. apoderado»138. Urte horien inguruan ere bada zer eztabaidatu. Badirudi, ALZIBAR-ek139 esandakoaren aurka, BARANDICAk ezin zuela 1860. urteko berbaldia itzuli, 1856. urtean bukatu baitzen haren idazkaritza-lana. ANITUA izan zitekeen 1860. urtean ordezkari hautatua, Korrejidorearen berbaldia euskaratzeko. Urte-erreskadan datoz, gero ere, interprete eta euskal hizlarien eginak. Batzuk izendunak, beste batzuk karguen bitartez ezagutzeko modukoak. Hainbestez, agirietako aipuetan agertzen dira honako hauek: —BARROETA ALDAMAR140 («El Sr. Aldamar aprovechó este intérvalo para tomar algun descanso y reprodujo en vascuence la parte mas esencial de su discurso»141). —Gizaburuagako ordezkari bat142 («Terminada su lectura en castellano, el señor apoderado de la anteiglesia de Guizaburuaga, lo tradujo al vascuence y propuso un voto de gracias al autor»143). —Gatikako ordezkari eta alkate den MARIANO DE ZUGAZAGA («El apoderado de Gatica, Sr. Zugazaga, despues de hacer algunas observaciones en ambos idiomas»144). —FEDERICO DE AREITIO145 durangarra («Esplicada por el Sr. Areitio en vascuence la petición»146). 137 1858ko Batzar Nagusietako aktak, 20 eta 21. orr. 138 1859ko Batzar Nagusietako aktak, 19. or. 139 ALTZIBAR ARETXABALETA, J.: Bizkaierazko idazle klasikoak, Mogeldarrak, Astarloatarrak. Frai Bartolome: nortasuna, idazlanak, grafiak, Bizkaiko Foru Aldundia, Bilbo, 1992, 304. or.: «Geroago, Fr. J. A. Uriarte bera ere Aldundiaren itzultzaile izan zen ia mende erdi inguru. Domingo Jose Ezenarro ere itzultzaile izendatzen dute 1856.eko Batzarretan eta honena bide da urte horretako korrejidore ordearen berbaldia, inprenta-hutsez beterikoa. Beste itzultzaile bat Manuel Barandika dugu, J. M. Garelly korrejidorearen 1860ko berbaldia, adibidez, itzuli zuena». ALTZIBAR-ek esandakoari, lehen aipatu den bezala, hurrengoa gehitu behar zaio: 1856ko testuaren beste bertsio bat agertu da, oker nabarienak zuzenduta dituena. 140 JOAQUIN DE BARROETA Y ALDAMAR gipuzkoarra Madrilgo Senatuaren kidea zen. Horri buruzko albisteak ikus daitezke in AGIRREAZKUENAGA, J. (zuz.): Diccionario biográfico de los Parlamentarios de Vasconia (1808–1876) Euskal Azterlan Bilduma / Colección de Estudios Vascos, Eusko Legebiltzarra / Parlamento Vasco, Gasteiz, 1993, 229.etik 235.erako orr. 141 1864ko Batzar Nagusietako aktak, 110. or. 142 Gizaburuagako ahaldun eta interprete hori nor zen zehazteko, urte horretako aktetan irakur daitezke elizatearen ordezkarien izenak: «Por la de Guizaburuaga, D. Fernando de Cortabitarte y Ansa, alcalde, y D. José María de Ezpeleta y Echezabal; y suplentes, D. Domingo de Larrínaga y Garatea y D. José de Aguirre y Garatea, concejales» in 1866ko Batzar Nagusietako aktak, 11. or. Elizate txikietan eta zehatzago, Gizaburuagan bertan udalak Batzar Nagusietarako ordezkariak izendatzeko zuen pisuari buruz, MARTINEZ FERNÁNDEZ, I.: Amoroto, Guizaburuaga y Mendexa, Monografías de Pueblos de Bizkaia, Bizkaiko Foru Aldundia / Diputación Foral de Bizkaia, Bilbo, 1993, 105. or.: « El Alcalde era el máximo representante del poder, quien ejercía la gestión municipal y el que representaba la Anteiglesia en las Juntas Generales». 143 1866ko Batzar Nagusietako aktak, 66. or. 144 1870eko Batzar Nagusietako aktak, 47. or. 145 1876ko Batzar Nagusietako aktak, 13. orrialdean, ahaldunen inguruko aipamenean hauxe irakur daiteke: «Por la de Durango, D. Juan Timoteo de Ercilla, alcalde, y Don Federico de Areitio». Badirudi, beraz,
83