1856 [a] [1]
[2]
[3] [4]
[5]
[6]
[7] II III IV V
Berba-aldi D. Manuel Enciso ta Solanac, Vizcaico corregidore ordiazcua leguez, esana guztien batzaar edo junta generalaren edeguieran, Guernicaco Arboliaren azpijan, garagarrillaren 10, 1856 garren urtian: sillatuten dana Batzarraren beraren aguinduz. JAUNAC: Lelengo aldiz etorri nintsanian lur ain dontzuonetara zuben artian vici izatera, eneban usté izan, iñolaco moduz, eucala Jaungoicoren Providencijac izentauric niretzat orain nic ocupetan dodan jarlecu ain goratu eta honra andicuaII, eta ceiñetan jarri izan diran ni baño lenago guizon aitu ta virtutez betericuac, zuben Foruaquin bat eguiteco, orain Arbola beneragarriorren eta mendi artian dauanaren azpijan eguindodan juramentuaren beyan. Eguin dot bai vijotz vijotzetic, eta vorondateric osuenagaz, cerren maiteturic Errijen libertadia, neure adiña errazoyac arguituebanezquero, beti beguiratu izandeutsat mirariric andijenagaz zuben Erri sendo ta valores andico oni, jaquin izandabelaco gordetan prenda ain eder ta atzeguintzuau, aimbeste guizaaldi irago diran artian, eta beste erreiñu edo Nacinoyac imini gura izan deuscubezan locarri eta bustarrijen artian. Munduan bada Erriric, libertadiaren duiñ danic, dá dudabagaric zubena; cerren daguan bateguiñic ceuben vicitziagaz eta dalaco erri euscaldun onen viciteco moduba: Ceuben libertadezco legue edo Foruacaz, izan zare zorijonecuac; izan dozubenIII artian zubeen erreligiñoe Santua ondo gorde eta goratua, ta bardin ceuben usadijo edo costumbre onac. Zeuben Foruac sendatu eta confirmau dituban Urijaren oguetabozteco, milla ta zortzireun eta emeretzi garren urteco leguiac. Eta orain artian guizonaren vorondatiaren gaiñetic dagozan jazoerac, galerazo izan badabe bere euren arreglu edo cerconeria, euqui eguizubec icharopen ta confiantza oso osua gueure Ereguiñaren Gobernuan, ceiñen izenian azartuten naz esaten zubey, gordeco jatzubezala gogortzu eta sendo zeuben libertade edo auquerac, beste Españaco legue edo zucen bideen caltebagaric. Erreguiña bera, gure andra edo Señoriac, Españaco Gobernuac, ceiñen buru dan zubec emen icusi izan cenduben Capitan entzute andi eta Victorijaz betericua, eta Madrilgo Cortiac beguiratuten dabee gurazozco amodijo bategaz ceuben ondo izatia gaitic, eta dauquee zubeen zorijontazunaren gurari eguijazco bat. Gurabadozube eguijaonen ezangarri ciur bat, iracurri eguizubez orain eguindituben leguiac, orraco legue yubec ain pocic eta amodijo andijagaz artu eta celebrau dituzubenac ceuben Errijetaco olgantza eta erromerijetan. Norteco burdiñazco bidia, Madrildic Francijara zuzen joyanac. IchitenIV eban baztertuta zuben Provincija edo Señorijaau eta eruangoeituban zuben Comercijo edo artuemonac beste Erribatzuetara, ceinzuben artetic iragoco biar eban: baña Españiaco Cortiac esan dabee: VizcayaV ecin izan leiteque. Vizcaijac ezdau egon biar burdin bide onec beste Provincijetara eruan biardituban mesede andi eta probechuzcuac bagaric; eta alan Zubei bere autortu deutsubee, aguinduric bide generalian edegui deitiala erramalbat Bilbotic Vitorijara edo Miranda-Ebrocora, eta beste bat Tudelatic puntu edo bide onetara bertara, cein izango dan provechu eta mesederic andijenecua, Zubec Erriojagaz, Aragoegaz, Cataluniagaz eta beste Gaztelaco Provincija batzuequin daucazubeen comercijo edo artu emoneraco. Izan leiteque zubec ainchiñaco gaucetaraco daucazuben amodijo eta etzeguitasun andijac, eta Euscal errionec gauza barrijei beguiratu oideutsan sospecha edo errezeluac, beraadicua dazuben joyanac. ichiten Vizcaye
175