Inleiding

In de zomer van 2016 vroeg ik de Rotterdams Bulgaarse Kamen Vladimirov wat hij nou van zichzelf in het museum zou willen zien. Hij antwoordde: “Mijn bus”. In zijn Volkswagen Transporter uit 1992 kon hij negen mensen vervoeren. Hij had de bus gekocht van de straatkrantorganisatie waar hij tijdens zijn eerste jaren in Rotterdam werkte. Kamen reed tienduizenden kilometers met de bus, bracht er dagen in door. Onderweg van Rotterdam naar Bulgarije en weer terug. Samen met familie en vrienden. Zijn idee over Rotterdam werd steeds completer, dankzij de bus. Onderweg zag hij het landschap, de wegen en de mensen veranderen: meer licht en blijere mensen.

Dat vond ik mooi. Omdat ik toen nog bij Museum Rotterdam werkte, bedacht ik me dat het misschien wel goed zou zijn om de bus in de collectie van het museum op te nemen. Zo zou het een blijvend onderdeel worden van de geschiedenis van de stad. Een stad die door de eeuwen heen is gemaakt door mensen uit alle windrichtingen. Mensen die zich onderweg een beeld vormden van Rotterdam, de stad die zij als einddoel hadden of tussenstation.

Omdat Kamen de bus nog gebruikte kon deze niet als collectiestuk worden opgeborgen in het depot. Wel vroegen wij Kamen of wij ‘m een tijd mochten lenen voor een expositie. Hij ging akkoord. Na afl oop van de tentoonstelling reed hij er gewoon weer mee weg. Om de band met Kamen en zijn gemeenschap te koesteren en zijn verhaal te erkennen als belangrijk onderdeel van de stadsgeschiedenis, vonden we dat zijn verhaal zichtbaar moest zijn en vastgelegd moest worden. We introduceerden de naam ‘Echt Rotterdams Erfgoed’, lieten een sticker van een beeldmerk maken en plakten die op de bus. Vanaf oktober 2016 was de bus van Kamen Echt Rotterdams Erfgoed nummer 0001.

Dit eerste Echt Rotterdams Erfgoed werd behandeld als een volwaardig collectie-item: met een nummer, een foto en een beschrijving in het registratiesysteem van het museum. Het was het begin van meer. We bleven om ons heen kijken. Om zo meer bijzonder hedendaags erfgoed op te sporen en onderdeel te maken van deze nieuwe verzameling.

De collectie was niet alleen nieuw voor de stad, ook in de wereld van musea en erfgoed was de werkwijze vooruitstrevend. We hadden geen voorbeelden, dus ontwikkelden we een geheel eigen aanpak.

Een onderdeel daarvan is de Raad Echt Rotterdams Erfgoed. Deze raad is een groep van enthousiaste en vrijwillige Rotterdammers, (museum)experts en

Boekpresentatie 2018 met Nicole van Dijk en burgemeester Aboutaleb

ontwikkelaars van het Echt Rotterdams Erfgoed. We roepen Rotterdammers op om mee te helpen en initiatieven aan te dragen. Zo worden honderden potentiële collectiekandidaten genoteerd. We vinden namelijk dat in een diverse stad als Rotterdam - waar de kans aanwezig is dat groepen of individuen niet mee kunnen doen - de focus moet liggen op samenwerking en verbinding. De raad bepaalt democratisch wie of wat in de collectie thuishoort. Uiteindelijk ontstaat een collectie van deelnemers die zich actief inzetten voor de stad. Ze brengen iets teweeg.

De raad weegt de volgende criteria mee. Het initiatief: • Is Rotterdams en dus herkenbaar voor

Rotterdammers of de Rotterdamse gemeenschap • Is Actueel • Staat open voor verbinding • Is inspirerend en pioniert • Is verbonden aan een gemeenschap • Zet zich in voor andere gemeenschappen die verbonden zijn aan Echt Rotterdams Erfgoed

Op het moment dat Museum Rotterdam in 2020 het nieuws ontving dat zij met een halvering van de subsidie verder moest gaan, had dit nogal wat gevolgen voor de geplande tentoonstellingen en projecten. Voor ons team was het een grote vraag wat met het Echt Rotterdams Erfgoed zou gebeuren? Zou er nog capaciteit overblijven om dat te blijven ontwikkelen?

We besloten tot een verzelfstandiging van het team dat het Echt Rotterdams Erfgoed bij Museum Rotterdam uitvoerde. We richtten een stichting op die een door fondsen gehonoreerd project ‘de Wijkcollectie’ ging uitvoeren. Deze stichting neemt nu ook de verdere ontwikkeling van Echt Rotterdams Erfgoed op zich, in samenwerking met Museum Rotterdam.

Modeshow Krachtvrouwen (nr. 0011) in Museum Rotterdam 2017

De afgelopen twee jaar zijn we een aantal keer samengekomen met de raad en hebben we de nominaties uitgebreid tot het magische getal honderd. En daar zijn we trots op. In deze publicatie maakt u kennis met de nieuwkomers van Echt Rotterdams Erfgoed. U krijgt ook een update van de initiatieven die al onderdeel van de collectie waren, want de rol van de deelnemers in de stad verandert en de collectie verandert mee. Het betekent dat initiatieven verdwijnen, deelnemers overlijden of stoppen met hun werk. Inmiddels zijn dat er zeven. Omdat deze deelnemers en initiatieven wel ooit onderdeel zijn geweest van de actieve collectie, blijft het nummer aan hen verbonden. Het nummer in het overzicht is dan lichter. Het laat zien dat het verhaal van de stad en de Rotterdammers bewaard blijft én altijd in beweging is.

Bij alle collectiedeelnemers hebben we in de historische objectcollectie van Museum Rotterdam gezocht naar objecten die een gelijksoortige ontwikkeling of beweging vertegenwoordigden. Conservatoren van Museum Rotterdam hielpen ons bij de selectie. Tijdens een bijeenkomst in 2022 met de honderd deelnemers van het Echt Rotterdams Erfgoed in het depot van Museum Rotterdam zijn deze objecten bekeken en besproken.

Echt Rotterdams Erfgoed geeft richting aan wie we zijn en waar we vandaan komen. Een aantal verhalen gaat over Rotterdamse inclusieve samenwerking, waarbij men vaak opkomt voor minder weerbare Rotterdammers. Sommige collectiedeelnemers werken aan een meer sociaal rechtvaardige stad. Als we vanuit deze verzameling van verhalen naar de historische collectie kijken, zien we dat ook in het verleden velen zich op vergelijkbare manieren inzetten voor een fi jnere stad. Doordat we nu de ervaringen, emoties en motieven in de verhalen teruglezen over de mensen die dat nu doen, komt het verleden meer tot leven. In de woorden van Amina; de verhalen maken ons mens. Het is belangrijk om deze verhalen te (blijven) delen, zodat we meer begrip voor elkaar krijgen. Het laat zien dat we allemaal een onderdeel zijn van een groter verhaal, het verhaal van Rotterdam.

Nicole van Dijk Directeur-Bestuurder Stichting Wijkcollectie en projectleider Echt Rotterdams Erfgoed

Uitdelen certifi caat Stadsmariniers (nr. 0013) tijdens VerhalenCafé Museum Rotterdam 2020