》11
ئەنفال...
كێشه‌كانی
کاریگەریی
جینۆسایدی
ژنان
تۆڕه
گەلی كورد
》10
ل ه ئاییندا
》9
كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان
سیاسه‌تی بانێك‌و دوو هه‌وا عه‌تا ناسرسه‌قزی پ���اش راپه‌ڕینی خه‌ڵكی تونس كه له‌س���ه‌ره‌تای ئه‌مس���اڵی زاینیدا روویدا‌و روخانی ده‌س���ه‌اڵتی زه‌ینه‌لعابدی���ن بن عه‌لی بهدواوه بوو ،س���ۆنامی ش���ۆڕش‌و راپه‌ڕین زۆرێك ل ه واڵتانی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت‌و باكوری ئه‌فریقا وه‌ك میسر‌و لیبی‌و یه‌م���ه‌ن‌و س���وریای گرت���ه‌وه‌‌و خه‌ڵك���ی ناڕازی خوازیاری كۆتاییهێنان به‌ده‌سه‌اڵتی دیكتاتۆره‌كان بوون. له‌م نێوه‌نده‌دا خاڵی جێگه‌ی س���ه‌رنج سیاسه‌تی كۆماری ئیس�ل�امییه له‌به‌رامبه‌ر ئ���ه‌م راپه‌ڕین‌و شۆڕش���ان ه ك ه هه‌ندێك به‌ب���اش‌و ره‌وا ده‌زانێت‌و به‌ش���ێكیان ب���ه ئاژاوه‌گێڕ‌و ده‌س���تی ده‌ره‌كی ناولێده‌بات .رژیمی تاران سه‌باره‌ت ب ه ناڕه‌زایی‌و خۆپیش���اندانه‌كان ل ه واڵتانی عه‌ره‌بی سیاسه‌تی بانێ���ك‌و دوو ه���ه‌وای گرتوته‌پێش‌وناڕه‌زایه‌كانی میسر‌و تونس‌و به‌حره‌ین ب ه "راپه‌ڕینی ئیسالمی" ناولێده‌بات ،كه‌چی له‌ئاس���ت خۆپیشاندانه‌كانی خه‌ڵكی سوریا پش���تگیری له رژیمه‌كه‌ی به‌شار ئه‌سه‌د ده‌كات‌و خۆپیش���انده‌ران ب ه "ئاژاوه‌گێڕ" ناولێده‌بات. به‌مدواییانه باڵوێزی ئێران له سوریا لهمبارهیهوه به‌ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ی خۆپیش���اندانه‌كانی خه‌ڵك ل ه سوریا ئاژاوه‌‌و فیتنه‌ی ه راده‌گه‌یه‌نێت ئه‌م "فیتنه‌یه" كۆپ���ی دوه‌می ئ���هو فیتنه‌ی ه ك��� ه "دوژمنان" ل ه ئێران دایانڕشتبوو .ناوبراو ته‌نانه‌ت به‌راوردێكی دروش���مه‌كان ده‌كات‌و ده‌ڵێت "ئاژاوه‌گێران ساڵی 88ل���ه ئێ���ران دژی غه‌زه‌‌و لوبنان دروش���میان هه‌ڵده‌دا‌و ئاژاوه‌گێرانی س���وریاش دژی حیزبواڵ‌و ئێران". له‌الیه‌كی تره‌و‌ه ئه‌حمه‌دی نژاد سوریا ب ه باشترین هاوپه‌یمانی ئێ���ران ناولێده‌بات‌و به‌ئاماژ‌ه به‌وه‌ی ك���ه ئه‌مریكا‌و ئیس���راییل هه‌وڵ بۆ ش���ێواندنی س���وریا ده‌ده‌ن ده‌ڵێت حكومه‌تی س���وریا خۆی ده‌توان���ێ كێش���ه‌كانی چاره‌س���ه‌ر ب���كات .ئه‌م لێدوانان ه هاوكات ه له‌گه‌ڵ بێده‌نگی میدیاكانی رژیم له‌به‌رامبه‌ر ناڕه‌زاییه‌كانی س���وریادا ،ده‌زگاكانی راگه‌یاندنی رژی���م كه‌مترین ه���ه‌واڵ‌و زانیارییان له‌س���ه‌ر خۆپیشاندانه‌كانی س���وریا باڵوكرده‌وه، ئه‌گه‌ری���ش هه‌واڵێ���ك بووبێت خۆپیش���اندانی الیه‌نگرانی به‌ش���ار ئه‌س���ه‌دیان بۆ خه‌ڵكی ئێران نمایش ك���ردوه‌‌و هه‌وڵیان���داوه له‌خه‌ڵكی ئێران بگه‌یه‌ن���ن كه الیه‌نگرانی حكومه‌ته‌كه‌ی ئه‌س���ه‌د زۆرینه‌ن‌و باقی شته‌كان ئاژاوه‌گێڕییه. ده‌س���ه‌اڵتدارانی رژیم هه‌ر به‌وه‌شه‌و‌ه نه‌وستاون‌و ب ه پێی ئ���هو زانیارییانه ك���ه باڵوكراونه‌ته‌و‌ه بۆ سه‌ركوتی خۆپیشانده‌ران هێزی تایبه‌تی ره‌وانه‌ی سوریا كردوه‌‌و ب ه پێی هه‌ندێ ده‌نگۆش پاراستنی به‌شێك له ده‌سه‌اڵتی سه‌رۆك كۆماریی سوریا ب ه سپای پاسدارانی ئێران سپێردراوه. هه‌ر دوو رژیم ئێران‌و س���وریا ك ه دوو هاوپه‌یمانی له‌مێژینه‌‌و به‌هێزی ناوچه‌كه‌ن ،س���ااڵنه ل ه الیه‌ن رێكخ���راو‌ه نێوه‌ده‌وڵه‌تییه‌كانی ماف���ی مرۆڤه‌و‌ه ب ه پێش���ێلكردنی مافی هاواڵتیان‌و ده‌ستوه‌ردان له‌كاروباری واڵتانی دراوس���ێ تۆمه‌تبار ده‌كرین‌و مه‌حكوم ده‌كرێن .چه‌ندین به‌رژه‌وه‌ندی هاوبه‌ش ئێران‌و س���وریا لێكنزیك ده‌كات���هوه كه ره‌نگه‌ی مه‌سه‌له‌ی كورد‌و مه‌سه‌له‌ی عێراق له‌و خااڵن ه بن ك ه دهسهاڵتدارانی هه‌ر دوو رژیم پێویستیان پێیه‌تی‌و لێكیان نزیك دهكاتهوه ،به‌مه‌ش ده‌رده‌كه‌وێت ك ه كۆماری ئیسالمی تا چه‌ند نیگه‌رانه له رووخانی رژیمی به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د ،نه‌ك ته‌نه���ا به خاتری روخانی هاوپه‌یمانێك ،به‌ڵكو نیگه‌رانی له‌وه‌ی ك ه شه‌پۆلی سۆنامییه‌ك ه ئێرانیش بگرێته‌وه‌‌و كۆتایی ب ه ده‌سه‌اڵتی ئیسالمی ئێران بهێنێت. بۆیه كاره‌به‌ده‌ستانی تاران سه‌ره‌ڕای گرتنه‌به‌ری سیاس���ه‌تی بانێك‌و دووهه‌وا له‌به‌رامبه‌ر ناڕه‌زایی ه جه‌ماوه‌رییه‌كانی خه‌ڵك له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‌و واڵتانی عه‌ره‌بی ،ههموو هه‌وڵێكیان خس���توه‌ت ه گه‌ڕ بۆ پاراستنی حكومه‌ته‌كه‌ی سوریا.
dwaroj@komala.net
دوو هه‌فته‌نامه‌یه‌كی سیاسی گشتییه كۆمه‌ڵه‌ی زه‌حمه‌تکێشانی کوردستان ده‌ریده‌كات ژمار‌ه ( )4٩ساڵی چوارەم201١/٤/١٦ ، 2٧ی خاکەلێوەی ٩٠ نرخ 500 :دینار
وەزارەتی دەرەوەی ئه‌مریكا: ئێران سه‌ركوتی خۆپیشانده‌رانی سوریا ده‌كات وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا رایگه‌یاند زانیاری ئه‌وه‌یان له‌به‌رده‌ستدای ه ك ه كۆماری ئیسالمی ئێران بۆ سه‌ركوتی خۆپیشاندانه‌كانی سوریا یارمه‌تی حكومه‌تی ئهو واڵته‌ی داوه ،سوریاش ئه‌م ه ره‌تده‌كاته‌وه. ب ه پێی راپۆرتێكی ئاژانس���ی فرانس پرێس، وته‌بێ���ژی وه‌زاره‌ت���ی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ری���كا، م���ارك تۆنێ���ر رایگه‌یان���دو‌ه ب ه پێ���ی ئهو زانیاری‌و به‌ڵگانه‌ی ده‌ستیان كه‌وتوو‌ه ئێران یارمه‌تی سوریای داوه بۆ سه‌ركوتی نه‌یاران‌و خۆپیشانده‌رانی ئهو واڵته. پێش���تریش رۆژنامه‌ی واڵ ستریت ژۆرناڵ ل ه زاری به‌رپرس���انی ئه‌مریكاییه‌وه نوسیبووی ك ه ئێران ل ه ب���واری كۆنترۆڵی ناڕه‌زاییه‌كانی سه‌رشه‌قام ،داخستنی س���ایته‌كان ،پێشوێن هه‌ڵگرتن���ی به‌كارهێنه‌ران���ی ئینته‌رنێ���ت‌و كۆنترۆڵ���ی موبایل‌و كورته‌نام���هوه یارمه‌تی حكومه‌تی به‌شارئه‌سه‌دی داوه. ب���ه‌دوای باڵوبوون���ه‌وه‌ی ئ���ه‌م زانیارییان ه وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی سوریا ره‌تیده‌كاته‌وه ك ه ئێران له‌وبواره‌دا هاوكاری كردبێت. ئه‌مه‌ش له‌كاتێكدای ه كه رۆژی هه‌ینی رابردوو وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا كۆماری ئیسالمی به‌و‌ه تۆمه‌تبار كرد ك ه هه‌وڵ بۆ ش���ێواندن‌و به‌الرێدابردن���ی ناڕه‌زای���ه‌كان ل���ه رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست ده‌دات. هیالری كلینتۆن رایگه‌یاند ده‌س���ه‌اڵتدارانی كۆماری ئیس�ل�امی كار بۆ ئ���هوه ده‌كه‌ن ك ه ل���ه‌م ناڕه‌زایی���هو ئاخێزانه ل���ه ناوچه‌كه‌دا هاتووه‌ته‌ئ���اراو‌ه به قازانج���ی خۆیان كه‌ڵك وه‌رگرن‌و له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌شدان ئاشتی‌وئارامی له‌ناوچه‌كه‌دا نه‌مێنێت ،هه‌ر بۆئه‌م مه‌به‌سته‌ش ئاگری قه‌یران‌و كێشه‌كان خۆش ده‌كه‌ن. هه‌ر له‌م په‌یوه‌نده‌دا‌و سه‌باره‌ت به هه‌وڵه‌كانی ئێران بۆ شێواندنی ئاشتی‌و ئارامی ل ه ناوچه‌ی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت ،سه‌رۆكی ته‌شكیالتی فه‌له‌س���تینی ،مه‌حم���ود عه‌ب���اس راگه‌یاند ك ه كۆماری ئیس�ل�امی به‌گروپی حه‌ماس���ی راگه‌یاندوه تا له گفتوگۆكانی ئاش���تی له‌گه‌ڵ رێكخراوی فه‌تحدا به‌ش���داری نه‌كات ،چونك ه ئه‌وان پوڵ‌و پ���ار‌ه له‌ئێران وه‌رده‌گرن‌و هه‌وڵ بۆ له‌باربردنی گفتوگۆكانی ئاشتی ده‌ده‌ن.
مەراسیمی یادکردنەوەی قوربانیانی خۆپیشاندانەکانی ئەم دواییەی سوریا
فۆتۆ:
دژی له‌سێداره‌دانی شێركۆ داوا لە هیالری کلینتۆن مه‌عارفی خۆپیشاندان ده‌كرێت ده‌كرێت ئه‌حمه‌دی نژاد تەحریم بکات
دژی سزای ئێعدام له ئێران‌و حوكمی ئێعدامی شێركۆ مه‌عارفی‌و حه‌بیب له‌تیفی له‌الیه‌ن چه‌ندین گروپ‌و رێكخراوی هاوبه‌ش ل ه رۆژانی داهاتوودا چه‌ندین خۆپیشاندان‌و كۆبوونه‌وه‌ی ناڕه‌زایی سازده‌كرێت. رۆژی 16ی ئه‌پریل كاتژمێر 3ی پاش نیوه‌رۆ ل ه به‌رده‌م كۆنسولگه‌ری كۆماری ئیسالمی ل ه فرانكفۆرتی ئه‌ڵمان دژ سزای له‌سێداره‌دانی شێركۆ مه‌عارفی‌و حه‌بیب له‌تیفی كۆبوونه‌وه‌یه‌كی ناڕه‌زایی سازده‌كرێت. هاوكات رۆژی 22ی ئه‌پریل له چه‌ندین واڵتی دنیا دژی سزای له‌سێداره‌دان ل ه ئێران كۆبوونه‌وه‌‌و خۆپیشاندان دهكرێتو داوا له حكومه‌ته‌كانی ئهو واڵتانه ده‌كرێت ،هه‌وڵه‌كانیان بۆ راگرتنی سزای له‌سێداره‌دانی چاالكانی سیاسی بخه‌نه‌گه‌ڕ.
پاش ئه‌وه‌ی یه‌كێتی ئه‌وروپا 32كه‌س له‌به‌رپرسانی ئێرانی سزادا ،چوار سیناتۆری ئه‌مه‌ریكی داوا له وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا ده‌كه‌ن به‌تاوانی پێشێكردنی مافه‌كانی مرۆڤ سه‌رۆك كۆماری ئێران تەحریم بکات. ئهو چوار سیناتۆره ل ه نامه‌یه‌كدا بۆ هیالری كلینتۆن ،وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا هه‌روه‌ها داواكارن لێكۆڵینهوه له‌كاره‌كانی ل ه 25 به‌رپرسی بااڵی كۆماری ئیسالمی بكرێت. حكومه‌تی ئۆباما تا ئێستا 10به‌رپرسی بااڵی ئێران له‌وانه فه‌رمانده‌ی سوپای پاسداران‌و وه‌زیری ئیتاڵعاتی ب ه تۆمه‌تی پێشێلكردنی مافه‌كانی مرۆڤ سزاداوه. له‌به‌رامبه‌ردا ئێران ئهو تۆمه‌تان ه ره‌تده‌كاته‌وه‌‌و هه‌ڵوێسته‌كانی ئه‌مه‌ریكاش ب ه ناسیاسی ناولێده‌بات. پێشتریش یه‌کێتی ئوروپا ل ه بڕیارێکدا ،ناوی
AP
32که‌سایه‌تیی سه‌ر ب ه کۆماری ئیسالمی خست ه ناو لیستی ئهو که‌سانه‌ی له الیه‌ن ئهو یه‌کێتییه‌وه ته‌حریمی ئابووری ،سیاسی و دیپڵۆماسی ده‌کرێن. یه‌کێتی ئوروپا ل ه به‌یاننامه‌که‌ی خۆیدا نووسیویه‌تی ،کۆماری ئیسالمی پێی وای ه ل ه هه‌ل و مه‌رجی هه‌ستیاری ناوچه‌که‌دا ک ه کۆمه‌ڵێک گرفتی دیک ه له‌و به‌ری سنووره‌کانی دیک ه له ئارادان و به‌شێک له توانای یه‌کێتی ئوروپای به خۆیهوه گرتووه ،ده‌توانێ ب ه مه‌یلی خۆی مافی مرۆڤ پێشێل بکات. به‌شی ههره زۆری ئهو لیست ه کاربه‌ده‌ستانی سوپای پاسداران و هێزی به‌سیجن .ل ه ناویشیاندا ناوی کۆمه‌ڵێک دادوەری دادگاکانی ئینقالبی ئێراندا ده‌بیندرێ ک ه ل ه مه‌حکوم کردنی چاالکانی سیاسیی ئێران به ئێعدام و زیندانی درێژ ماوه ،ده‌وری سه‌ره‌کی ده‌گێڕن.
تایبەت
راگه‌یاندنی كومیته‌ی ناوه‌ندیی كۆمه‌ڵه به بۆنه‌ی مه‌رگی دایه ره‌عنا كه‌ریمی ی زۆرهوه دوانیوه‌رۆی‌ئه‌ورۆ19 ، ب ه داخ و په‌ژاره‌یه‌ك ی ی سه‌ربه‌رزی بوو ،دایك خاكهلێوه ،دایكێك ك ه هێما ی ی كاك حه‌مه‌حسێن ی سه‌ربه‌رز ،دایك ێ شه‌هید س كه‌ریمی ،ره‌ئوف و ره‌سوڵ كه‌ریمی ،دڵی ل ه لێدان ی هه‌تاویی، ی 1303كۆچی كه‌وت .دای ه ره‌عنا ساڵ ل ه بانه ل ه دایك بوو .ره‌عنا خانمی ئییبراهیمی ل ه ی ب ه ژیان پشكوت ی زه‌حمه‌تكێشدا چاو بنه‌ماڵه‌یك ی ی منداڵه‌كان و زۆریش ب ه ره‌نج و ل ه خۆبردووی پێگه‌یاند. ی یه‌ك ئهو كۆڵه‌كه‌ی ماڵ بوو .كاتێكیش رۆله‌كان ی یه‌ك گیانیان له ده‌ستدا ،بوو ب ه كۆڵه‌ك ه ل ه دوا بۆ هاورێیانیان. ی ی كاك حه‌مه‌حسێن ی ماڵ ههموو ئه‌وان هی هاتوچوێ ی ،سه‌میمیه‌ت و ل ه كه‌ریمیان كردبێ ،به گه‌وره‌ی ی ئهو دایك ه دڵسۆز‌ه ئاشنان و هه‌ستیان خۆبردوی ی ی دووهه‌م و خه‌مخۆر به‌و‌ه كردووه كه دایك ی راسته‌قینه‌ی ئه‌وانیشه .ده‌زانن ك ه چهنده دڵ ی ی خۆشبوو و چهنده هیوا به‌و كور‌ه موهه‌ندیسه هه‌بوو كه ده‌ست ب ه كار بوونی كاك حه‌مه‌حسێن
بتوانێ ل ه ژیانی هه‌ژاری رزگاریان بكات ،كاتێكیش تێگه‌یشت كه حه‌مه‌حسێن رێبازی رزگاریی گشت ی پڕ ی كردۆته ئامانج و رێگایه‌ك به‌شمه‌ینه‌تان ی گرتۆت ه بهر ،چهنده ب ه دڵگه‌وره‌یی بوو ب ه مه‌ترس ی كاك حه‌مه‌حسێن و هاورێیانی .دای ه یارمه‌تیده‌ر ی ی دهسهاڵتدارانی كۆمار ره‌عنا ئه‌گه‌ر بێ حورمه‌ت ی ی و ئازاریان دا ،به‌اڵم جێگای رێز ی بین ئیسالم ی كوردستان ههموو شاری سه‌قز و ههموو خه‌ڵك ی بوون ه بوو .ئهو له‌و دایكان ه بوو كه ب ه راست ی شۆڕش و دایكی كۆمه‌ڵه. دایك ی ل ه الیه‌ن خۆمان و ههموو هاورێیانی كرمه‌ڵه ی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستانه‌وه ،سه‌ره‌خۆش ی ی كۆمه‌ڵه و ب ه تایبه‌ت ل ه ههموو تێكۆشه‌ران ی ی و ئیبراهیم ی كه‌ریم ی ل ه بنه‌ماڵ ه سه‌ره‌خۆش ی ده‌كه‌ین .هه‌روه‌تر سه‌ره‌خۆشی ل ه خه‌ڵك ی سه‌قز و بان ه ی خه‌ڵك كوردستان و به تایبه‌ت ی هه‌مووماندا ی دای ه ره‌عنا ل ه دڵ ده‌كه‌ین .یاد ێ و ل ه ناو شۆڕشی كوردستاندا یادی هه‌ر ده‌مێن به‌رز و زیندوه.
خه‌ڵكی تێكۆشه‌ری كوردستان ی شه‌هیدان ی سه‌ربه‌رز بنه‌ماڵه
ی ئیسالمی بگرن. ی كۆمار و ئامانج ه بۆ وه‌النان ی ئیتر زۆر كه‌من كه بڕوایان ب ه كۆماری ئیسالمیه‌ك ی ئه‌ساسی ه ێ و حازر بن هه‌ر ئه‌م قانوون دیك ه هه‌ب بمێنێت. ی ئێوه خه‌ڵكی كوردستان ب ه وشیارییه‌وه به‌ره‌وڕوو ی رووداوه سیاسیه‌كان بوونه‌وه .له‌الیه‌ك پشتیوانی ی ی ره‌وا و دێمۆكراسیخوازانه گه‌رم و گوڕتان ل ه خه‌بات ی ئێران كرد و له‌الیه‌كی دیكه‌و‌ه یه‌كده‌نگ و گه‌الن ی ل ه مانگرتنه گشتیه‌ك هی پاردا دژ ب ه دیكتاتۆر وه‌ستان و سنووری خۆشتان له‌گه‌ڵ ئیسالحخوازان ی ی سه‌وز دیاریكرد .نیشانتاندا شێوه و سه‌ران ی باش ده‌زانن و سه‌ره‌ڕای سه‌ركوت ی مه‌ده‌ن خه‌بات ی ده‌توانن یه‌كگرتوو و یه‌كده‌نگ بن. و دیكتاتۆر ئێستاش با هه‌موومان ئهو یه‌كگرتوویی ه بپارێزین و ی خه‌ڵكی كوردستان دژ ب ه دیكتاتۆری پته‌و ریزه‌كان ی ی ئاواته خنكاوه‌كانی گه‌لێك بكه‌ین و بۆ وه‌دیهێنان زۆر لێكراو تێبكۆشن.
پەیامی هاوخەمی کۆمەڵە بۆحیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران شەوی ٢٩ی رەشەمەی ١٣٨٩لەیەکێک لە بنکەکانی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران
ی واڵت! الوان ،كوڕان و كچان ،نه‌وه‌ی داهاتوو ی ئێوه .چاو ی گهوره كه‌وتۆته سه‌رشان ئه‌ركێك ی ی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست نه‌وه لێبكه‌ن ل ه واڵتان نوێ چ حه‌ماسه‌یه‌كیان خوڵقاندووه و چۆن ی گهوره دیكتاتۆره‌كانیان هێناوه‌ته له‌رزین .خه‌ڵك ی كوردستان چاوی هیوایان بڕیوه‌ته ئێوه .با ل ه ساڵ ی دژ به ئیعتیاد و ماده سڕكه‌ره‌كان نوێدا هه‌ڵمه‌ت ێ چڕتر بكه‌ینه‌وه .كوردستان و نه‌وه‌ی نوێ ده‌ب ی شۆڕشگێڕان ه ی بێت .ئهوه ئه‌رك له‌م به‌اڵی ه رزگار ی ههموو و رزگاریخوازان هی ئێوه‌یه .ئهوه داخوازی ی كوردستان و دایكه جه‌رگ سووتاوه‌كان و خه‌ڵك ی ئێم ه باوك ه ره‌نج دیتووه‌كانتانه .ئهوه داخوازی ی سیاسی و حیزب ه خه‌باتكاره‌كانه .نا بۆ چاالكوانان ێ بۆ خه‌بات و تێكۆشان. ئیعتیاد ،به‌ڵ
به‌رز و به‌رێز بێ یادی دای ه ره‌عنا كه‌ریمی ی ی زه‌حمه‌تكێشان ی ناوه‌ندیی كۆمه‌ڵ ه كومیته كوردستان ی 9 ،ئاپریلی ی 1390هه‌تاوی 20خاكهلێوه
هه‌موومان بوون ل ه خه‌بات و كۆڵنه‌دان .دای ه به‌هی ه ی ئاسا و و دایكانی فه‌رزاد و ئیحسان و كیانووش ی ئه‌م واڵت ه نموونه‌ن بۆ هه‌زاران دایكی سه‌ربه‌رز ی و دوژمن به‌زێنی .ساڵو ل ه ههموو قورس و قایم دایك ه شه‌هیده‌كان .با له نه‌ورۆزی ئه‌مساڵدا بچین ه ی رێزیان بۆ ی شه‌هیدان و سه‌ر الی ههموو بنه‌ماڵه دانه‌وێنین. كرێكاران و زه‌حمه‌تكێشان! ی ژیان كه‌وتۆت ه سه‌رشانتان، ده‌زانین چ بارێكی قورس به ههموو ئه‌وه‌شه‌وه ئێوه هاوشان له‌گه‌ڵ ههموو ی خه‌ڵكی كوردستان ،هه‌م بۆ وه‌ده‌ست هێنانی ماف خۆتان و هه‌م بۆ ماف ه گشتیه‌كان تێكۆشاون .با ساڵی داهاتوو بكه‌ین ه ساڵی یه‌كگرتوویی و رێكخراو ی كرێكار .خه‌بات دژ ی ژنان و پیاوان ی زیاتر بوون ب ه سته‌م و چه‌وسانه‌وه و بۆ دادپه‌روه‌ری ،پاكترین و مرۆڤانه‌ترین خه‌باته و پێویسته ئه‌م الیه‌ن ه ل ه ی رزگاریخوازان هی كوردستاندا به‌هێزتر بزووتنهوه بكرێت. ی كوردستان شێلگیرتر كۆمه‌ڵه‌ی زه‌حمه‌تكێشان ی ی رێبازی ئه‌ستێره گه‌شه‌كان له جاران درێژه‌ده‌ر ی كوردستان ده‌بێ .هه‌وڵدان بۆ هاوكاری و ئاسمان ی ی كوردستان و یه‌كڕیزی نزیكیی حیزبه سیاسیه‌كان ی ئێمه‌ی ه و خه‌ڵكی كوردستان ،ئامانج و ئاره‌زوو ێ مه‌رج بۆی تێده‌كۆشین .تا ئێستاش له‌وباره‌یه‌و‌ه ب ی بووین و كارمان بۆ كردووه و ده‌یكه‌ین .به‌تایبه‌ت ی كۆمه‌ڵ ه ی الیه‌نه‌كان ی و هاوكاری كار بۆ نزیكی ی گهوره و پته‌و ،چڕتر ی كۆمه‌ڵه‌یه‌ك و وه‌دیهێنان ی ی هه‌نگاو دهكهینهوه .دڵنیاین ساڵی داهاتوو ساڵ گهوره دژ به دیكتاتۆری ده‌بێ .با هه‌موومان بۆ ئهو ئه‌ركه گرینگه یه‌كگرتوو بین .با كوردستان ی رابردوو پته‌وتر ی 30ساڵ سه‌روه‌ری ه مێژووییه‌كان بكات.
دایك ه شه‌هید‌ه جه‌رگ سووتاوه‌كان! ی خۆتان جارێكی دیكه نه‌ورۆزتان پیرۆز بێت ی ته‌مه‌ن و ژیان ئێوه گه‌وره‌ترین سه‌رمایه ی ماڵتان ئاوه‌دان و سفره‌تان ره‌نگین بێت ی نه‌ته‌وه‌ی پێشكه‌ش ب ه ئازادیی ئینسان و رزگاری ی پڕ به دڵ ده‌ستتان ده‌گوشین و دڵمان له‌گه ڵ دڵتانه ی ئێوه و خۆڕاگریتان هانده‌ر كردووه .وره به‌رزی ،لەکاتی بەرێوەبردنی رێورەسمی پێشوازی لە هاتنی ساڵی نوێ ودەربڕینی شایی وخۆشی بەبۆنەی هاتنی ئەم رۆژە پیرۆزەی گەلی کوردەوە،تەقینەوەیەک روویدا کە بوووە هۆی گیان لە دەست دانی پێشمەرگەیەکی دێرینی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران وهەروەها بریندار بوونی چەند کەسێکی تر لە پیشمەرگە و بنەماڵەی پێشمەرگەکانی حیزبی دێموکرات. ئێمە وەک کۆمەڵەی زەحمەتکێشانی کوردستان
dwaroj@komala.net
12ی خاكهلێوه و هه‌ڵوێستێكی مێژوویی عومه‌ر ئێلخانی زاده
پەیامی سکرتێری گشتیی کۆمەڵە بەبۆنەی نەورۆزی ١٣٩٠ی هەتاوی
ی كۆمه‌ڵ ه و ههموو له‌الیه‌ن خۆم و كۆمیته‌ی ناوه‌ندی ێو ی كۆمه‌ڵه‌ی زه‌حمه‌تكێشانه‌و‌ه ساڵی نو ریزه‌كان ێ ی نو ێ پیرۆز بێت .هیوادارین ساڵ نه‌ورۆزتان ل ی بۆ هه‌مووتان. ی سه‌ربه‌رزی و به‌خته‌وه‌ر ببێت ه ساڵ ی خه‌ڵكی ئێران ی به‌رین ی خه‌بات ی رابردوو شاهید ساڵ ی ی كۆنه‌په‌رستی كۆمار ی رژیم و كوردستان ب ه دژ ی ئه‌م ی دڕندانه ی بووین .شاهیدی كردهوه ئیسالم ی حكوومه‌ت ه بووین بۆ سه‌ركوت و قه‌الچۆ كردن ی پار ی ساڵ ههموو ده‌نگێكی نارازی .له كۆتاییه‌كان ی به‌رینیان هێنای ه به بڕینی یارانه‌كان ،هێرشێك ی كه‌م داهات. ی خه‌ڵك ێ ره‌ونه‌ق ی ب سه‌ر سفره ی ئابووری، ێ ئاسۆی ی و ب ئه‌مڕۆ گرانی ،بێكار ههموو كۆمه‌ڵگ هی ئێران و كوردستانی داگرتووه. ی ههموو ئه‌وانه‌ش ئیعدام و كوشتار، سه‌ربار ی ههموو زیندان و ئه‌شكه‌نج ه و به‌رته‌سك كردنهوه ی ی و سیاسی ته‌نیا په‌یام ی مه‌ده‌ن چاالكیه‌ك ی بوو و رۆژ له‌گه ڵ رۆژ ی ئیسالم كاربه‌ده‌ستان ی دزێویان له‌مباره‌و‌ه په‌ر‌ه پێده‌ده‌ن. كردهوه ی خۆیان داوه ،سه‌ركوت ی دهسهاڵت بڕیار سه‌ران ی ماف ه ئینسانیه‌كان. ی به‌رین و كوشتار و دژایه‌تی ی خۆیان راگه‌یاندووه ،نه‌مانی ئه‌م خه‌ڵكیش بڕیار ی و دێمۆكراسی. ی ئازاد رژیم و سیستمه و وه‌دیهێنان ێ به‌م دوو بۆچوون ه و ئه‌م دوو به‌ره‌یه‌و‌ه ساڵی نو ده‌ست پێده‌كه‌ین .به‌و جیاوازیه‌و‌ه له‌گه‌ڵ پێشوو ك ه ی حكوومه‌ت الوازتر و ته‌ریك كه‌وته‌ی ه ئێستا بهره ی ی گه‌الن ی خه‌ڵك به‌هێزتر‌ه و پشتیوانی و بهره ی زۆرتر له‌گه‌ڵه. جیهان ی جیا لهوه ئێستا پتر ل ه دوو مانگ ه باهۆز و ته‌وژمێك ی ی ههموو ناوچه‌كه ی و دژ ب ه دیكتاتۆر دێمۆكراس گرتۆتهوه و به دڵنیاییهوه گه‌النی ئێرانیش ی ی رژیم و نه‌مان ده‌رسیان لێ وه‌رگرتوو‌ه و الچوون ی خه‌ڵك .چیتر سیسته‌م بۆت ه مه‌به‌ست و داخوازی ی ی بزووتنهوه ی و سه‌ران ی ده‌وڵه‌ت ئیسالح خوازان ی ئه‌م مه‌به‌ست سه‌وز ناتوانن بهر ب ه پێشڤه‌چوون
ژمار‌ه ( )4٩ساڵی چوارەم201١/٤/١٦ ،
هاودەردی وهاوخەمیی خۆمان له‌گه‌ڵ حیزبی دێموکرات بۆ ئەم رووداوە دڵتەزێنە دەر دەبڕین و سەرەخۆشی خۆمان ئاراستەی بنەماڵەی ئەم گیان بەخت کردووە و هەموو سەرکردایەتیی حیزبی دێمۆکراتی کوردستانی ئێران دەکەین و هیوای چاک بوونەوە مان هەیە بۆ هەموو بریندارانی ئەم رووداوە. سکرتاریەتیی کۆمەڵەی زەحمەتکێشانی کوردستان ٢٠١١-٣-٢٢
3
ی 32ساڵ له‌وه‌پێش و 40رۆژ 12خاكهلێوه ی دوای راپه‌رێنی گه‌النی ئێران ل ه 22رێبه‌ندان ی ی خومه‌ین ی كۆچی هه‌تاویی ،ب ه ده‌ستور 1357 ی ی كۆمار ب ه ناو رێفراندۆمێك بۆ دامه‌زراندن ی ئهو رۆژه ئهوه ی بهرێوه چوو .پرسیار ئیسالم ێ ی ئیسالمی ،ئا یان نا” ب ه ب بوو“ :كۆمار ی ی كۆمار ئهوه بچوكترین قسه‌یه‌ك ل ه ناوه‌رۆك ی كرابێت .ده‌شیانگوت ئیسالمی یان یاساكان ی ئه‌گه‌ر “نا” بیهێنێته‌وه ،وات ه سه‌لته‌نه‌ت و نیزام ێ بمێنێته‌وه .خه‌ڵكی كوردستان شایه‌تی ده‌ب ی و ئهو ریفراندۆمه‌ی ب ه نادێمۆكراتیك زان ی بكات حازر نه‌بوو ل ه ریفراندۆمیك دا به‌شداری ی بۆ نه‌كراو‌ه و هیچ ك ه بچوكترین ئاماده‌كار ی دوارۆژ تێیدا دیار نیی ه و ی حكومه‌ت یاسایه‌ك تازه پرسیاره‌كه ئهوه بێ :كۆماری ئیسالمی یان ی پاشایه‌تی؟ به‌مجۆر‌ه كوردستان ده‌نگی ب ه رژێم ی ی وشیاری ی به‌رز ی نه‌دا و راده ی ئیسالم كۆمار ی بۆ خۆی تۆمار ی مێژووی سیاسی و سه‌روه‌ریه‌ك كرد. ئیستا ك ه 32ساڵ له‌و رۆژه و ل ه عومر و ی ئیسالمی تێپه‌ڕ ده‌بێ ،ده‌بینین كرده‌و‌هی كۆمار ی تا چ راده‌یه‌ك ی ئیسالم ی كۆمار دامه‌زران ی ی فه‌رهه‌نگ ،ژیان كۆمه‌ڵگای ئێرانی ل ه بار ی ی الوان و نه‌وه بنه‌ماڵه و رێزگرتن ل ه ژن ،ژیان نوێ و حورمه‌ت و كه‌رامه‌تی ئینسانی ،به‌ره‌و ی دوا بردووه و چ كۆنه‌په‌ره‌ستیه‌كی سه‌ده‌كان ی هێناوه‌ت ه ئاراوه .ئێستا ئهو رێژیم ه ناوه‌راست ی گه‌یاندۆت ه ی سه‌ركوت و دیكتاتۆر راده ی جێگایه‌ك كه دامه‌زرێنه‌ران و كاربه‌ده‌ستان ی گرتۆتهوه .ئه‌ورۆ بیر سه‌ره‌كی ئهو رێژیمه‌ش و رای گشتیی جیهانی ،كۆماری ئیسالمی وه‌ك ی مافی مرۆڤ ی و پێشێلكار ی دیكتاتۆر نمون ه ی ی خه‌ڵك ی رق و بێزاری ی ئیسالم ده‌ناسێ .كۆمار ی خۆی راكێشاو‌ه و بۆت ه داڵده‌ده‌ر ی بۆال ئێران و پاڵپشتی تیرۆر و تۆقاندن ل ه ناوچه‌كه و ل ه ی ده‌ركردو‌ه ی رێژیمی دژه ژن ناو جیهاندا .به ناو ی هه‌زاران ێ و ،قاتڵ و به ئازادی كوژ ده‌ناسر ی و ی و ههموو خۆش الو و ،نه‌یاری دێمۆكراس دیارده‌یه‌كی ئینسانییه. ی سه‌ربه‌رز ،ئازادیخواز گه‌لی كوردیش وه‌ك گه‌لێك ی ی ره‌وا و ،خه‌باته‌كه‌ی وه‌ك خه‌بات بۆ ماف ی ئینسانی ،ناسراوه .كوردستان له الیه‌ن گه‌الن ی ی و دێمۆكراس ی ئازاد ئێرانه‌و‌ه وه‌ك مه‌كۆ ده‌بیندرێ .بزوتنه‌وه‌ی كورد ل ه ههموو ناوچه‌ك ه ی پێشوه‌چونی گه‌وره‌ی ب ه خۆوه بینیو‌ه و هه‌نگاو گه‌وره‌ی به‌ره‌وپێش هه‌ڵگرتووه .خه‌ڵكی كورد ی ی 32ساڵ ه شانازی به هه‌ڵوێست و كردهوه ی ناوچه‌كه ،ب ه رێزه‌و‌ه ده‌كات و له ناو گه‌الن ده‌رواننه كوردستان و خه‌باته‌ك هی .ئه‌گه‌ر ل ه ی كورد به ته‌نیا ی 1358خه‌ڵك 12خاكهلێوه ی ی ههموو گه‌الن ماوه 12 ،خاكهلێوهی ئه‌وساڵ دڵ ی و ههموو ئازادیخوازان له‌گه‌ڵ كوردستان ئێران ی ی كوردستان غورور و سه‌ربه‌ز لێده‌دات .خه‌ڵك ی ب ه خۆوه ده‌بینێ و به كردهوه بۆت ه پێشه‌نگ دێمۆكراسی له ئێراندا. ی نوشست و ی ده‌ور‌ه ی ئیسالم ئه‌گه‌ر كۆمار ی ی تێپه‌ڕ ده‌كات ،گه‌ل نشێوی و نه‌مانی خۆ كورد ب ه هیوا و هومێده‌و‌ه ده‌روانێته داهاتوو و ی ی ئیسالم ده‌وره‌یه‌كی نوێی له پێشدایه .كۆمار ێ هێوایه ،كوردستان سه‌ربه‌رز ته‌ریك كه‌وته و ب و روو له ئاینده‌یه. ی ی و ناوخۆی ی ده‌ره‌ك ئه‌ورۆ ك ه گوشارێكی سیاس كه‌وتۆته سه‌ر كۆماری ئیسالمی ،پێویسته بۆ ی ی دیكه كوردستان هه‌ڵوێستێكی مێژووی جارێك تر بنوێنێ .با كوردستان یه‌كپارچه‌تر ل ه جاران ی ئیسالمی .ئه‌ورۆ ئه‌گه‌ر كه‌سان بڵێ :نا بۆ كۆمار ی و الیه‌نگه‌لێك له حه‌ولی مانهوه و ئیسالح ی كۆماری ئیسالمیدان ،با ل ه 12خاكهلێوه ی 1390دا جارێكی دیكه بڵێینه‌وه :نا بۆ رێژیم ی دژه ژن ئیسالمی ،نا بۆ سه‌ركوت و دهسهاڵت و نا بۆ كۆماری سێداره و دژ ب ه گه‌الن .با 12 ی ی وشیاری و سه‌ربه‌رز خاكهلێوه وه‌ك شاهێدێك ی بێنینه‌و‌ه گه‌لی كورد بێڵینه‌و‌ه و وه‌بیر هه‌موان و نه‌هێڵین ئه‌م هه‌ڵوێسته كه‌مره‌نگ بكرێته‌وه.
2
ژمار‌ه ( )4٩ساڵی چوارەم201١/ ٤/١٦ ، dwaroj@komala.net
راپۆرت
راگه‌یاندنی سكرتاریه‌تی كۆمه‌ڵه ی زه‌حمه‌تكێشان ی كوردستان سه‌باره‌ت ب ه درۆ هه‌ڵبه‌ستن و سیناریۆ ی وه‌زاره‌ت ی ئیتالعات ل ه دژی كۆمه‌ڵه ی ی 10 رۆژی چوارش���ه‌م ه رێكه‌وت��� ی تابن���اك ل ه زمان خاكه‌لێ���وه ،ماڵپه‌ڕ ی ی ئیتالعات���هوه هه‌واڵ��� به‌رپرس���ان ی سمكۆ ی ب ه ناو ی كه‌سێك قۆڵبه‌ستكردن ی باڵو كره‌و‌ه ك��� ه یه‌كێك ل ه خورش���ید ی كوشتوو‌ه ی بانه ی ش���ار زێر فرۆشه‌كان ێ دزی���وه .هه‌روه‌ها ل ه ی ل و زێ���ر و پووڵ ی ئیتالعات���دا ئه‌م ی وه‌زاره‌ت��� س���یناریۆ كه‌س��� ه وه‌ك ئه‌ندامی كۆمه‌ڵ ه ناوبراوه و ێ گوای ه “سمكۆ خورشیدی” له‌الیه‌ن هاوڕ ی ی نیزامی ی ك ه وه‌ك به‌رپرس��� بارام ره‌زای كۆمه‌ڵ ه ناوبراوه ،بۆ ئه‌م كاره نێردراوه. ی ئه‌م ی ك ه هه‌م���وو ی ئ���هوه ئێم��� ه وێڕا ی ره‌د سیناریۆ و درۆ هه‌ڵبه‌ستن ه ب ه توند ی خوارهوه دهكهینهوه ،ئه‌م شیكردنه‌وان ه ی ههموو الیه‌ك ب ه پێویس���ت ب���ۆ زانیاری ده‌زانین. ی ی ل ه س���ااڵن _1س���مكۆ خورش���ید ی ی كه‌م ل ه ریزه‌كان پێشووتردا بۆ ماوه‌یه‌ك ی كۆمه‌ڵه‌دا بووه و پاش���ان پێش���مه‌رگه ده‌رك���راو‌ه و پاش ماوه‌ی���ه‌ك مانهوه ل ه كوردستانی باشوور ،گهڕاوهتهوه ئێران و ێ ماوه‌ته‌و‌ه و دواتر ی 2س���ا ڵ له‌و نزیكه دیسان گهڕاوهتهوه كوردستانی باشوور و ی ی چه‌كداران ه هاتوچۆی كوردستان بۆ دزی ی ماوه‌ی���ه‌ك ی ك���ردووه .دوا رۆژهه‌اڵت��� ی په‌ش���یمانی ،خۆی ب ه ی ده‌ربڕین وێ���ڕا
ئێم ه ناس���اند .ئه‌مجاره‌ی���ان له‌الی ئێم ه ی له‌گه ڵ كرا. قۆڵبه‌ست كرا و لێكۆڵینهوه ی لێكۆڵینه‌وه‌دا ده‌ركه‌وت ك ه نه‌ك ل ه ماوه ی هه‌ر كه‌سێكی خراپه ،به‌ڵكوو په‌یوه‌ندی ی گرتووه ی ئیسالم ی كۆمار له‌گه‌ڵ ئیتالعات ی سپێردراوه ئه‌مجاره‌یان به‌پێی پالن و پێ بخزێت��� ه ناو ریزه‌كان���ی كۆمه‌ڵه‌وه .پاش ی كۆمه‌ڵه، ماوه‌یه‌ك مانهوه ل ه گرتووخان ه ی كرد ی پێناس��� ئ���ازاد كرا و داوای كارت ی باشوور ی بتوانێت ل ه كوردستان بۆ ئهوه بمێنێته‌وه .به‌اڵم ته‌نانه‌ت بۆ یه‌ك رۆژیش ی نه‌كرا و مۆڵه‌ت���ی پێنه‌درا ل ه پش���تیوان ی كۆمه‌ڵه‌دا بمێنێته‌وه .دۆسی ه ناوه‌نده‌كان و به‌ڵگه‌نام���ه‌كان و دانپێدانانه‌كان���ی ب ه ی كۆمه‌ڵه‌دا ی ل ه ئه‌رشیڤ ی خۆ ده‌ستنووس هه‌ڵگیراوه. _2ل ه س���یناریۆی وه‌زاره‌تی ئیتالعاتدا باس ل ه دوو كه‌س���ی دیك���ه‌ش كراوه ك ه ی نه‌هاتووه. ناونیش���انیان ب��� ه ت���ه‌واو ی ی قس���هی به‌رپرس���ان به‌پێچه‌وان��� ه ی رژیم ،پێویس���ت ه بڵێین هیچ ئه‌منیه‌تی��� كه‌س���ێكی په‌یوه‌ندیدار ب���ه ئێمه‌وه ،چ ی ی زێڕ فرۆش��� ه بێ‌تاوانه‌كه ل ه كوش���تن ی ی ش���ار بان ه و چ له ته‌ق ه و ئاڵۆزیه‌كان ی نه‌ب���وو‌ه و نه‌گیراوه. س���نه ،به‌ش���دار ی ئێم ه ئهمجۆره قس���انه ب ه درێژه‌ی پیالن رژیم بۆ قه‌یران نانه‌و‌ه ل ه كوردس���تان ب ه
ی ی سه‌رباز ی سیاسه‌ت ی سه‌پاندن مه‌به‌ست ی ی و ل ه پێناو خه‌وشدار كردن و میلیتاریست ی حیزب و رێكخراوه سیاسیه‌كان س���یما و به‌تایب���ه‌ت كۆمه‌ڵ��� هی ده‌زانی���ن .جیا ی سنه، له‌وانه‌ش ،سه‌باره‌ت ب ه رووداوه‌كان ی سن ه ئوستاندار و به‌پرس ه ئه‌منیه‌تیه‌كان ی ب ه ئاش���كرا س���ه‌له‌فیه‌كانیان ب ه هۆكار ی ئه‌م ئاڵۆزیان ه ناو بردووه .به‌اڵم سه‌ره‌ڕا ی تابناك و بهداخهوه ئه‌وانه‌ش ،ماڵپ���ه‌ڕ ی كوردی���ش ه���هو ڵ ده‌ده‌ن ماڵپه‌ڕێك��� ی ئه‌م ی كۆمه‌ڵ��� ه ئاوێته به‌جۆرێك ن���او رووداوان ه بكه‌ن. ی رژیم و هه‌ندێك ی قسه _3به‌پێچه‌وانه ی په‌یوه‌ندی���دار به‌وانه‌وه، ل ه س���ایته‌كان ی ی ئهو به‌رپرسایه‌تیانه ێ بارام ره‌زای هاوڕ ێ ی پ ی دیك���ه له ئه‌س���تۆ نی��� ه و ئه‌رك ی كۆمه‌ڵ ه سپێردراوه و ل ه ئۆرگانی دیكه ێ كار ده‌كات .هه‌روه‌ه���ا ئهو ماوه‌یه هاوڕ ب���ارام ه���ه‌ر ل ه كوردس���تان نه‌ب���وو‌ه و په‌یوه‌ندیی به‌م رووداوانه‌وه نیه. ی رژیم، _4یه‌كێ���ك ل ه ش���ێوه‌كاره‌كان ی كوردس���تان نا ئه‌من كردنی ش���اره‌كان ی له ه���ه‌ر روویه‌كه‌وه‌ی���ه .دانپێدانانه‌كان ی دیك ه ك ه بۆ خزان ه ناو س���مكۆ و كه‌سان ی حیزبه سیاس���یه‌كان نێردراون ریزه‌كان ی په‌یوه‌س���ت بوون ب ه و وه‌ك خوازی���ار ریزی پێش���مه‌رگ ه س���ه‌ردانیان كردووه،
ده‌ریده‌خات ك ه دزی ،كوشتن و ته‌نانه‌ت ێ مه‌به‌ست و هێرش كردن ی ب ته‌قه كردن ی رژیمیان بۆ س���ه‌ر بنكه‌كانی هێزه‌كان��� پێ س���پێردراوه ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی بتوانن و ترس و وه‌حش���ه‌ت بخه‌نه ناو خه‌ڵكه‌وه و ی پاساوێكیش بده‌ن ب ه دهستهوه بۆ ئهوه ی پۆلیسی بهس���ه‌ر كوردستاندا زا ڵ كه‌ش ی س���ێدار‌ه و بكه‌ن و درێژه به سیاس���ه‌ت ی ئه‌ش���كه‌نج ه و زیندان ب���ده‌ن .ل ه ماوه ی رابردوودا چه‌ندی���ن رووداوی له‌م س���اڵ ی جۆره‌م���ان چ ل��� ه كات���ی ته‌قینه‌وه‌كه ی ی و ته‌ق ه كردنه‌كان مهاباد و چ ل ه ئاڵۆز ی ئه‌م دواییانه‌ی ش���اری سن ه و شاره‌كان دیك���ه‌دا بینی���وه .ماڵپ���ه‌ڕی تابناك ك ه ی ی خ���ۆی ب���ۆ دوژمنایه‌ت هه‌م���وو هه‌وڵ ی ی بزووتنهوه ی حیزب ه سیاس���یه‌كان كردن كوردس���تان و ناو زڕاندنی���ان نه‌ك هه‌ر ی ل ه ئێران ،به‌ڵك���وو ل ه ههموو پارچه‌كان كوردس���تان خستووه‌ته گه‌ڕ ،هه‌تا ئێستا ی جگ ه ل ه ریسوا بوون هیچ ده‌ستكه‌وتێك ی نه‌ب���وو‌ه و هی���چ ناوه‌ن���د و میدیایه‌ك ی ل ه كوردس���تان بایه‌خی ب ه هه‌وا ڵ جیدد و راپۆرتی دوژمنكاران���ه و ده‌نگۆ و درۆ هه‌ڵبه‌ستنه‌كانی ئه‌م ماڵپه‌ڕ‌ه نه‌داوه. ی _5كۆمه‌ڵ���هی زه‌حمه‌تكێش���ان ی سیاسیش���هوه كوردس���تان ،ل��� ه روو ی ئه‌مج���ۆره كاره چه‌كداریه به پێچه‌وانه
سیاسه‌ته راگه‌یه‌نراوه‌كانی خۆی ده‌زانێت ی ی ئێس���تادا پێداگر و ل���ه هه‌ل‌ومه‌رج��� ی ل ه ی و مه‌ده‌ن له‌س���ه‌ر خه‌باتی سیاس��� كوردستان ده‌كات .ههموو حیزب ه ناسراو ی رۆژهه‌اڵتیش ی كوردستان و به‌رپرسه‌كان دوورن له‌و چه‌ش���نه كردهوه و تۆمه‌تان ه ی ی ریس���وای ی ده‌هۆڵ و له‌مێ���ژه‌وه ده‌نگ ی كاربه‌ده‌س���تانی رژیم ئه‌م سیاس���ه‌ته ی ی مه‌حكوم كردن بیس���تراوه .ئێم ه وێڕا ی رژیم ،داوا ئه‌م پیالن و سیناریۆ درۆی ه ل ه ههموو ماڵپه‌ڕ و میدیاكان ده‌كه‌ین له‌م ی بواره‌دا وشیار بن و خۆ ل ه باڵو كردنهوه ێ بنه‌ما بپارێزن و یب ی درۆ و ده‌نگۆ هه‌واڵ ته‌نانه‌ت بۆ پووچه‌ڵ كردنهوه و به‌رپه‌رچ دانه‌وه‌ی ئه‌م پیالنانه هه‌و ڵ بده‌ن. ی ی زه‌حمه‌تكێشان سكرتاریه‌تی كۆمه‌ڵه كوردستان ی 1390ی هه‌تاوی 11ی خاكهلێوه
سیانزە زیندانی سیاسی لەمه‌ترسی ئێعدامدان سێ زیندانیی له ورمێ له‌سێدار‌ه دران سێ زیندانی سیاسى کورد ،پاش ئه‌وه‌ى داخوازى پێداچوونه‌وه به سزاى له‌سێداره‌دانیان له الیه‌ن ده‌زگاى قەزاییەوە قبوڵکرا ،ڕووبه‌ڕووى سزاى ( )30ساڵ زیندان‌و دوور خستنه‌وه بوونه‌وه. به پێی هه‌واڵێکی موکریان نیوز سێ گیراوى سیاسى به ناوه‌کانی (ئیره‌ج محه‌مه‌دی ،ئه‌حمه‌د پوالدخانه‌ى‌و محه‌مه‌د ئه‌مین ئاگوشی) دواى ئه‌وه‌ى داخوازى پێداچوونه‌وه‌یان به سزاى له سێداره‌دانیان له الیه‌ن ده‌زگاى داده‌وه په‌سه‌ند کراوه، هه‌ر کامه‌یان ڕووبه‌ڕووى سزاى ()10 ساڵ زیندان بوونه‌وه .ئهو سێ که‌سه به تۆمه‌تى سیخۆڕى له الیه‌ن لقى دووى دادگاى سه‌ربازى پارێزگاى ئورمییه سزاى له‌سێداره‌دان بوونه‌وه ،که دوواى داواى پێداچوونه‌وه به دۆسیه‌ى ئهو سێ که‌سه له الیه‌ن پارێزه‌ره‌کانیانه‌وه ،دیوانى بااڵ ڕه‌زامه‌ندى نیشاندا‌و دۆسیه‌که‌یانى گه‌ڕانده‌وه بۆ لقى یه‌کى دادسه‌راى سه‌ربازى پارێزگاى ئورمییه‌‌و له ئه‌نجامدا هه‌رکامه‌یان ڕووبه‌ڕووى سزاى ( )10ساڵ زیندان‌و دوور خستنه‌وه بۆ گرتووخانه‌ى
شارى زاهێدان کرانه‌وه .ئهو سێ گیراوه ئیستاکه له گرتووخانه‌ى ئورمییه ڕاگیراون. شایانى باسه که ئیستاکه ()13 گیراوى سیاسى‌و مه‌ده‌نى کورد له الیه‌ن کاربه‌ده‌ستانى کۆمارى ئیسالمى ڕووبه‌ڕووى سزاى له‌سێداره‌دان بوونه‌ته‌وه و مه‌ترسى جێبه‌جێکردنى سزاکانیان له ئارادایه .ناوى ئهو گیراوانه به‌مشێوه‌یه: زه‌ینه‌ب جه‌اللیان حه‌بیبۆاڵ له‌تیفی حه‌بیبۆاڵ گولپه‌رى پوور ڕه‌شید ئه‌خکه‌ندی شیرکۆ مه‌عارفی مسته‌فا سه‌لیمی ئهنوهر ڕۆسته‌می سه‌ید جه‌مال محه‌مه‌دی سه‌ید سامى حسینی عه‌زیز محه‌مه‌دزاده عه‌بدۆڵال سروریان زانیار مۆرادی لۆقمان مۆرادی
سه‌رله‌به‌یانی رۆژی پێنجشه‌ممه 18خالید ئیسماعیلی و مه‌سعود قه‌وی په‌نج ه خاکه‌لێوه‌ی ،1390سێ زیندانیی ئاسایی ئهو که‌سانه‌ن که له الیان سه‌رچاوه له گۆڕه‌پانی زیندانی ناوه‌ندی شاری ورمێ دادوه‌رییه‌کانه‌وه حوکمی ئێعدامیان به بڕیاری سه‌رچاوه دادوه‌رییه‌کان ،له به‌سه‌ردا سه‌پاوه و سه‌رله‌به‌یانی ئه‌مڕۆ له سێداره دراون. سێداره دران. مه‌سعود شه‌مس نژاد پارێزه‌ری یه‌کێک له درێژه‌ی قسه‌کانیدا ناوبراو گوتی: له ئێعدامکراوه‌کان له وتووێژێکدا له‌گه‌ڵ تۆمه‌تی که‌سانی ئێعدام کراو له الیان تاوانی دادوه‌رییه‌کانه‌وه ئاژانسی خه‌به‌ریی موکریان سه‌ره‌ڕای سه‌رچاوه پشتراست کردنه‌وه‌ی ئه‌م هه‌واڵه ،پێوه‌ندیدار به ماده‌ی هۆشبه‌ره‌وه رایگه‌یاند :ته‌وحید مه‌عسومی ده‌جین ،راگه‌یه‌ندراوه.
هێرش ی سوپا ی عیراق بۆ سه‌ر كه‌مپی ئه‌شره‌ف و كوشتن ی وه‌حشیانه ی موجاهیدین ی خه‌ڵق ب ه توند ی مه‌حكووم ده‌كه‌ین ی ی سه‌ر ی ئیسالم ی كۆمار گوشار ی هه‌مو گرتووه و ئه‌مه‌ش به‌پێچه‌وانه رێككه‌وتن و په‌یماننام ه جیهانیه‌كانه. ی ك ه یه‌كێك له هۆكار‌ه ی ئیسالم كۆمار ی ناسه‌قامگیریی ده‌وڵه‌ت و سه‌ره‌كیه‌كان ی خه‌ڵك ل ه عیراقه ،به‌رده‌وام دهسهاڵت ی ی هه‌وڵیداو‌ه قه‌یران ب ه قه‌یران ساز ی بۆ ی سه‌رخۆ ی و گوشاره‌كان ناوخۆی ی بگوازێته‌وه. ی خۆ ی سنووره‌كان دهرهوه ی ئه‌م هێرش و كوشتار‌ه به‌رپرسیارێتی ی عیراقه. ی ل ه ئه‌ستۆی ده‌وڵه‌ت ب ه ته‌واو
ی كۆمه‌ڵه ی سكرتاریه‌ت راگه‌یاندن ی ی 19 بهره به‌یانی ئه‌مڕۆ هه‌ین ی سوپای عیراق ب ه خاكهلێوه ،هێزه‌كان تانك و زرێپۆش و ته‌یار و پڕ چه‌ك، ی ئه‌شره‌ف هێرشیان كردووه‌ت ه سه‌ر كه‌مپ
ی و موجاهیدینی خه‌ڵق و له شه‌ڕێك نابه‌رابه‌ردا زۆر وه‌حشیانه ،كه‌وتوونه‌ت ه ی دانیشتوانی ئهو ی ب ه كۆمه‌ڵه كوشتن ی راپۆرته‌كان هه‌تا ئێستا كه‌مپه .به‌پێ ی موجاهیدین ده‌یان كه‌س له ئه‌ندامان ی ئه‌شره‌ف كوژراون و دانیشتوانی كه‌مپ و ده‌یان كه‌سی دیكه‌ش بریندار بوون. ی عیراق ی هێزه‌كان ئه‌مه سێهه‌مین هێرش ی موجاهیدین ه ك ه ل ه بۆ سه‌ر كه‌مپ ی نێونه‌ته‌وه‌ییدا خه‌مساردیی كۆمه‌ڵگه روو ده‌دات .ئه‌م ه له‌حاڵێكدای ه ك ه ی دانیشتوانی ئه‌م كه‌مپ ه ب ه ره‌زامه‌ندی ی ی جیهانی ل ه كۆمه‌ڵ ه ئه‌م هێرش و كوشتار ی عیراق و كۆمه‌ڵگ ه ده‌وڵه‌ت ی ئه‌شره‌ف و ی كه‌مپ وه‌حشیانه كه‌مپی ئه‌شره‌ف ماونه‌ته‌وه. ی ئێران ی خه‌ڵق ی موجاهیدین رێكخراو ی مه‌حكووم ده‌كات و داوا ی وه‌حشیان ه ب ه توند ئاشكرای ه ك ه هێرش ی ی عیراق ده‌كات ب ه خێرای ی بۆ له ده‌وڵه‌ت سوپای عیراق و ده‌وڵه‌تی مالك ی بۆ ی ب ه گوشار و هێرشه‌كان ی ئه‌شره‌ف ،ب ه پیالن و كۆتای سه‌ر كه‌مپ
سه‌ر ئه‌م كه‌مپ ه بهێنێت و هاوكات داوا ی نه‌ته‌و‌ه یه‌كگرتووه‌كان و ل ه رێكخراو ی جیهانی ده‌كه‌ین ههموو كۆمه‌ڵگ ه ی و به‌ڵێنه‌كانی خۆیان ی ئینسان ئه‌رك ێ بگه‌یه‌نن. لهمبارهیهوه به‌ج ی كۆمه‌ڵ ه وێڕای رێز گرتن له یاد ی ئه‌مڕۆ له كه‌مپی ئه‌شره‌ف كوژراوه‌كان ی ی چاكبوونه‌و‌ه بۆ برینداره‌كان و هیوا ی ی به‌ڵێنی پته‌وتر ئه‌م هێرشه ،خوازیار ی ده‌وڵه‌تی عیراق ه بۆ دووبار‌ه نه‌بوونه‌وه ئهمجۆره جه‌نایه‌ته. ی ی زه‌حمه‌تكێشان ی كۆمه‌ڵه سكرتاریه‌ت كوردستان ی ی 8 ی 1390رێكه‌وت ی خاكهلێوه 19 ی 2011 ئه‌پریل
جیهان
ژمار‌ه ( )4٩ساڵی چوارەم201١/٤/١٦ ، dwaroj@komala.net
دیکتاتۆریه‌تی رۆژهه‌اڵتی ناوین به‌ره‌و داڕمانی هه‌میشه‌یی ئا :محه‌ممه‌د حه‌کیمی خه‌ڵک بۆ خۆشی و ژیانێکی باش هاتووه‌ته جیهانه‌وه ،ئێستا ب ه هۆی دهسهاڵت ه دیکتاتۆره‌کانه‌و‌ه ژیانی میلیونه‌ها کهس به‌ره‌و نه‌مان ومردن ده‌روات ،هه‌ر بۆی ه جه‌ماوه‌ر ل ه دژی گه‌نده‌ڵی و دیکتاتۆریه‌ت ڕاپه‌ریوه‌و داوای ئازادی و ژیانێکی خۆش ده‌کات‌و چێتر نایه‌وێ ل ه ژێر کارێگه‌ری دیکتاتۆریه‌کاندا بژیت ،هه‌روه‌ها هاوواڵتیانی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راست ده‌رکیان به‌و راستی ه کردوه ک ه ده‌بێ ل ه جیهانێکی بێ خه‌وش و ژیانێکی پڕ ل ه خۆشی‌و ب ه ئازادی بژین. گۆڕان رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راست ،باکووری ئه‌فریقاو واڵته عه‌ربیه‌کان ب ه تایبه‌تی سوریای هه‌ژاندوه ،جه‌ماوه‌ری راپه‌ریو له‌و واڵتانه ته‌نیاو ته‌نیا داوای نه‌مانی دیکتاتۆرو رژێمه توتالیتره‌کان ده‌که‌ن، قه‌یرانێک ل ه دایک بوه‌و په‌ره‌ی سه‌ندوه، هێزی جه‌ماوه‌ر بوه‌ته هۆی گۆڕان له رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راست ،هه‌ر ئه‌مه بوه‌ته هۆی ئه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵته چه‌وسێنه‌ره‌کان که ساڵه‌هایه ده‌ستیان گرتوه به سه‌ر ژیان و ماڵی خه‌ڵکدا ،به‌رده‌وامن له کپ کردنی ده‌نگی جه‌ماوه‌رو به زه‌بری هێز‌و ترساندن و سه‌رکوت حوکمی واڵته‌کانیان ده‌که‌ن هه‌رچه‌ن له‌م ناوه‌دا تاقمێک ل ه ده‌سه‌اڵتداران وه‌ک حوسنی موباره‌ک رێزیان ل ه هاوواڵتیان گرت و زۆر زوو ده‌ستیان ل ه کار کێشایهوه .به‌اڵم ئه‌م باهۆزه‌ی که ل ه رۆژهه‌اڵتی ناوین سه‌ری هه‌ڵداوه ،ئه‌م ڕاپه‌رین‌و خۆپیشاندانانه‌ی که ههموو واڵتانی عه‌ره‌بی گرتووه‌ته‌وه، به‌م زووانه دانامرکێته‌وه‌و په‌ره‌ێکی نوێی هه‌ڵداوه‌ته‌وه ل ه خه‌بات و شکاندنی ترس‌و دڵه‌ڕاوکێیه‌ی خه‌ڵکی ئهو واڵتانه ب ه دژی دیکتاتۆره‌کان .ئه‌م تووره بوون ه ههموو دیکتاتۆره‌کان ده‌گرێته‌وه و تاگۆڕانی ڕاسته‌قێن ه دروست نه‌کات ئه‌م ناوچ ه جێ ناهێڵێت .ئه‌م ڕاپه‌رین ه ده‌بێته جیهانێکی پڕ له ترس‌و ده‌ڵه‌‌ڕاوکێ بۆ دیکتاتۆر‌ه ئایینی‌‌و سونه‌تیه‌کانی ناوچه‌ی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راست ،ئه‌م سه‌رده‌م ه سه‌رده‌می دموکراتیز‌ه کردنی حکومه‌ته‌کانه‌و سه‌رده‌می دیکتاتۆریه‌ت ب ه سه‌رچووه، هه‌ر ئێستا دوا دیکتاتۆره‌کان به‌ره‌و نه‌مان ده‌چن‌و خه‌ڵکی واڵته دیکتاتۆر لێدڕاوه‌کان ڕژاونه‌ت ه سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و داوای ده‌ست له کار کێشانه‌وه‌یان ده‌که‌ن ،داوای نه‌هێشتنی جیاوازی و هه‌ژاری و نه‌داری ل ه واڵته‌که‌یاندا ده‌که‌ن. هه‌ر ئێستا سوریا به‌ره‌و ئازادی ده‌چێت‌و رۆژه‌کانی تووره‌یی شه‌قام به‌ره‌و ته‌واو بوون ده‌روات ،جیهان چاوه‌ڕێی بریاری الوانی ئ ه واڵته‌یه ،ئهو واڵت ه زیاتر ل ه سێ ده‌یه‌ی ه ل ه ژێر ده‌سه‌اڵتی دیکتاتۆری ئه‌سه‌ده‌کاندایه‌و ب ه هه‌زاران الوی ئازادیخوازی ئهو واڵت ه ئه‌شکه‌نجه، زیندان‌و ئیعدام کراون ،ئه‌مڕۆکه ئهو وه واڵت ه ب ه گژ دیکتاتۆردا چووه‌ته چێتر ب ه هیچ شێوه‌ێک قه‌بووڵ ناکات دوای به‌شار ئه‌سه‌د کۆڕه‌که‌ی جێگری بێت .ئهو گۆڕان‌و خۆپیشاندانانه‌ی ک ه واڵتانی عه‌ره‌بی گرتووه‌ته‌وه ،سوریاشی ب ه گشتی ته‌نیوه‌ته‌وه ،شاری ده‌رعا یه‌که‌مین وێستگه‌ی ئه‌م ناره‌زایه‌تیانه بوو که دوای مانگرتنی زیندانیانی سیاسی‌و هه‌روه‌ها دوای شوعار نووسینی دوو منداڵ ب ه دژی ده‌سه‌اڵتی رژێمی به‌شار ئه‌سه‌د هاته ئاراواه .دوای ده‌ستپێکردنی خۆپیشاندانه‌کانی هاوواڵتیانی سوریا ل ه به‌رده‌م وه‌زاره‌تی ناوخۆی ئهو واڵته32، کهس ل ه الیه‌ن هێزه ئه‌منیه‌تیه‌کانه‌و‌ه ده‌سبه‌سه‌ر کران. له‌م بارهوه هه‌ڵسووراوانی مافی مرۆف باس له خراپ بوونی بارودۆخی زیندانیانی سیاسی‌و مه‌ده‌نی ب ه تایبه‌تی زیندانیانی کورد ده‌که‌ن .دوای ئهو ده‌سبه‌سه‌ر کردنان ه ههموو ئهو ژن ه به‌ندکراوانه‌ی که ل ه زیندانی دۆما به تۆمه‌تی به‌شداریکردن له‌و خۆپیشاندانه‌دا ده‌سبه‌سه‌ر کرابوون ده‌ستیان دای ه مانگرتن ل ه خواردن .دوای ئه‌م توندو تیژیانه ل ه سوریا خه‌ڵکی ده‌رعا به‌دژی ده‌سه‌اڵتی به‌شار ئه‌سه‌د ڕژان ه
ژمارەیەک لە پێشمەرگەکانی گوردانی شوان
سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و چه‌ند باره‌گای حزبی به‌عسیان سووتاند .خۆپیشانده‌رانی شاری ده‌رعا دژ ب ه حکومه‌تی سوریا ده‌ستیان کرد ب ه نارزایه‌تی ده‌ربرین ب ه دژی دیکتاتۆریه‌ت له‌و واڵته‌و داوای چاکسازی سیاسی‌و به‌ره‌نگار بوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی‌و هه‌روه‌ها نه‌هێشتنی یاسای دۆخی نائاسایی له‌و واڵته ده‌که‌ن ،ل ه به‌رامبه‌ر ئه‌م داواکاریانه‌ی هاوواڵتیانی ئهو واڵت ه هێزه ئه‌منیه‌تیه‌کانی سوریا به‌رنگاری خه‌ڵکی خۆپیشانده‌ر بوونه‌وه‌و ب ه گازی فرمێسک رێژو هه‌روه‌ها ب ه گولله‌ی ڕاسته‌قێن ه هێرشیان کرده سه‌ر خه‌ڵک‌و له ئاکامدا ئهو تێک هه‌ڵچوونه ب ه ده‌یان کهس کوژراوو بریندار لێکه‌وته‌وه. دوای ئهو خۆپیشاندان ه ده‌وڵه‌تی سوریا ده‌ستی دایه میلیتاریز‌ه کردنی ئهو شاره‌و هه‌ر ل ه په‌رچ ه کردارێکی‌تردا ی ل ه به‌شار ئه‌سه‌د پارێزگاری ئهو شاره سه‌ر کاره البرد. دوای چه‌ند رۆژ که ب ه سه‌ر ده‌رعا شاری خۆپیشاندانه‌کانی تێده‌په‌رێت ،هاوواڵتیانی سوریا ل ه زۆربه‌ی شاره‌کانی ئهو واڵت ه به تایبه‌تی ده‌مشق ب ه دژی به‌شار ئه‌سه‌دو بۆ پشتیوانی کردن ل ه خه‌ڵکی نارازی شاری ده‌رعا ڕژان ه سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و بۆ پشتگیری ل ه خۆپیشاندانه‌کانی شاری ده‌رعا داوای ده‌ست ل ه کار کێشانه‌وه‌ی به‌شار ئه‌سه‌دیان کرد .هه‌ر به‌و هۆی ه ئه‌م خۆپیشاندانه‌ش ل ه الیه‌ن هێزه ئه‌منیه‌تیه‌کانه‌و‌ه ته‌قه‌یان لێکراو چه‌ندین کوژراوو بریندار ل ه ئاکامی ته‌قه هێزه ئه‌منیه‌تیه‌کانی سوریا لێکه‌وته‌وه ،ب ه پێی ڕاپۆرتی هه‌ڵسووراوانی مافی مرۆفی سوریا ژماره‌ی کوژراوان ته‌نیا له شاری ده‌رعا 150که‌سه ،ک ه ئه‌مه بووه هۆی ئه‌وه‌ی که خه‌ڵکی ئهو شاره سوورتر بن ل ه سه‌ر داوا ره‌واکه‌ی خۆیان .شاهیدانی خۆپیشاندانی هاوواڵتیانی سوریا باس لهوه ده‌که‌ن ک ه هێزه ئه‌منیه‌تیه‌کان به شێوه‌ی ره‌مه‌کی ته‌قه‌یان ل ه خه‌ڵک کردوهو ته‌نیا ل ه شاری سنه‌مین 20کهس کوژراوه‌‌و به ده‌یان که‌سی تریش بریندارو ب ه سه‌دان کهس له‌و شاره له الیه‌ن وه ده‌سبه‌سه‌ر کراون. هێزه نیزامیه‌کانه
ل ه درێژه‌ی خۆپیشاندانه‌کانی سوریا شاری ده‌رعاش جارێکیتر ڕژان ه سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و ب ه پێی ڕاپۆرتی چااڵک ڤانانی بورای مافی مرۆفی ئهو واڵته ل ه 18ی ئازاره‌وه تا ئێستا پتر ل ه 150کهس له تێک هه‌ڵچوونه‌کانی خۆپیشانده‌ران‌و هێزه ئه‌منیه‌تیه‌کانی رژێمی سوریا کوژراون .خۆپیشانده‌ران وینه‌ی به‌شار ئه‌سه‌دیان دڕاندوو‌ه و ئاگریان ل ه په‌یکه‌ره‌ی ئه‌سه‌د به‌رداوه .ئه‌مه ل ه حاڵێکدای ه خه‌ڵکی ده‌مشق بۆ پشتیوانی کردن له خه‌ڵکی ده‌رعا له ناوه‌راستی شاری ده‌مشق ڕژان ه سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و ب ه شۆعاری ب ه گیان‌و ب ه خوێن له پێناوتدا ده‌مرین ئه‌ی ده‌رعا ،پشتیوانی خۆیان بۆ خه‌ڵکی ده‌رعا ده‌ربریوه ،شایانی باس ه هێزه ئه‌منیه‌کانی سوریا ده‌ستیان کردوه به سه‌رکوتی خۆپیشانده‌ران‌و به ده‌یان که‌سیان لێ ده‌سبه‌سه‌ر کردوون. هاوواڵتیانی سوریا له شاره‌کانی درعا، حه‌له‌ب ،حومس ،الزقیه ،مه‌عزه‌می ه رژاونه‌ت ه سه‌ر شه‌قامه‌کان و به ده‌یان قۆربانی لێکه‌وتووه‌توه‌وه .ئه‌م رووداوان ه بووه هۆی کارانه‌وه‌ی ده‌ره‌کی‌و له‌و پێوه‌نده‌دا نیکوال سارکوزی داوای ل ه دهسهاڵتدارانی سوریا کرد که به دژی خۆپیشانده‌ران توند و تیژی نه‌نوێنێنن‌و وتیشی ئهو هاوواڵتیان ه مافی خۆیان ه خۆپیشاندان بکه‌ن .هه‌روه‌ها وه‌زیری به‌رگری ئه‌مریکا روبرت گیتس وتی: ئێوه ده‌بێ هه‌لس‌و که‌وتی حوسنی موباره‌ک له‌به‌رچاو بگرن چۆنکا ئهو ل ه میسر ته‌قه‌ی له خۆپیشانده‌ران نه‌کردو ئێوه ده‌بێ ئهوه به‌نموون ه بگرن‌و سپا ده‌بێ یارمه‌تی گه‌ڵ بدات بۆ نه‌هێشتنی گه‌نده‌ڵی‌و ده‌سه‌اڵتی خراپ له‌و واڵته، هه‌روه‌ها گیتس حکومه‌تی سووریای ب ه سته‌مکارو سه‌رکوتی نه‌یارانی حکومه‌تی ئهو واڵته تۆمه‌تبار کردو داوای ل ه به‌شار ئه‌سه‌د کرد که دیان به جه‌رگی خۆیدا بنێت .شایانی باس ه هیالری کلینتون وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریکاش ده‌ستێوه‌ردانی ئه‌مریکای ل ه گۆڕانه‌کانی سوریا به‌و شێوه‌ی ک ه ل ه لیبی روویداوه ره‌د ده‌کاته‌وه و هه‌روه‌ها توند و تیژیه‌کانی ئهو واڵته‌ی
ئیدانه کرد و وتی بارودۆخی لیبی ل ه گه‌ڵسوریا جیاواز‌ه .ئه‌مه ل ه حاڵێکدای ه به‌شار ئه‌سه‌د بۆ ئه‌وه‌ی واڵته‌که‌ی ئارام بکاتهوه ده‌ستووریدا 260به‌ندکراو له‌و واڵت ه ئازاد بکرێن که ل ه نێویاندا ب ه زۆری ئیسالمیه‌کان ده‌بیندرێن .ئهو زیندانیان ه له زیندانی سیدنایا ئازاد کراون. شایانی باس ه کۆمه‌ڵێک ل ه هاوواڵتیانی نارازی سوریا له شاری ته‌فسی نزیک شاری ده‌رعا له کاتی ناشتنی رێو ره‌سمی کوژراوانی خۆپیشاندانه‌کانی ئهو شاڕۆچکه‌یه باره‌گای حزبی بهعس و هه‌روه‌ها بنکه‌ی پولیسایان ئاور تێبه‌رداو به گشتی سووتاندیان .ڕۆژی چوارشه‌مم ه سه‌رۆکی سوریا به‌شـار ئه‌سه‌د وتارێـکی پـێشـکه‌شی به پارله‌مانی ئهو واڵته‌که‌ی کرد و تیایدا ئاماژه ب ه ده‌ستی بیانی‌و خۆپیشاندانه‌کانی به پـێالنگێڕی بۆ ڕووخاندنی ڕژێمه‌که‌ی تۆمه‌تبارکرد. به‌شار ئه‌سه‌د ل ه وتاره‌دا ل ه مه‌ڕ ئه‌م خۆپئشاندان‌و ناره‌زایه‌تیانه به‌م شێوه ده‌ئاخوێت :ئهو کرده‌وانه گه‌وره‌ترین هه‌ره‌شه‌یه بۆ سه‌ر ده‌سه‌اڵتی بنه‌ماڵه‌ی ئه‌سه‌دو هه‌روه‌ها وتیشی: ئێمه هندێک چاکسازیمان داناوه بۆ جێبه‌جێ کردنی داواکاری و داخوازی هاوواڵتیان ،له‌و چاکسازیانه‌ی بریاره له سوریا ئه‌نجام بدرێت ،ئه‌سه‌د ئاماژه‌ی به زیاد کردنی مووچه و گۆڕینی کابینه‌ی ده‌وڵه‌ت و هه‌روه‌ها نائاسایی له‌و واڵته .یه‌کێک ل ه داواکاریه‌کانی خۆپیشانده‌ران ئه‌وه‌ی ه که دهسهاڵت کۆتایی بێنێت ب ه یاسای ته‌نگه‌تاوی واڵت ،یا دۆخی نائاسایی که بۆ ماوه‌ی 50ساڵ ه له‌و واڵت ه ل ه الیه‌ن ده‌سه‌اڵتدارانه‌و‌ه بهرێوه ده‌چێت و ئهو یاسایه هه‌ر جۆره خۆپیشاندانێک قه‌ده‌غه ده‌کات .ئه‌مه ل ه حاڵیکدای ه خۆپیشانده‌ران له ههموو سوریا داوای ئازادی و رووخانی ده‌سه‌اڵتی به‌شار ئه‌سه‌د ده‌که‌ن و ئهو چاکسازیانه‌ی ک ه حکومه‌ت به‌ڵێنی ده‌دات به شانۆ ده‌زانن و ده‌ڵێن ئه‌م ه هۆکارێکه بۆ سه‌رکوتی نه‌یارانی رژێمی ئه‌سه‌د. ده‌وڵه‌تی سوریا ل ه درێژه‌ی نارزایه‌تیه‌کانی خه‌ڵکی ئهو واڵته ناچار بوو ده‌ست ل ه کار بکێشێته‌وه .ڕاپۆرته‌کان باس لهوه ده‌که‌ن که دوای پشێویه‌کانی سوریا و داواکاریه‌کانی خۆپیشانده‌رانی ئهو واڵت ه که بووه هۆی کوژرانی ده‌یان کهس و بریندار بوونی سه‌دان که‌سی‌تر ،ده‌وڵه‌تی ئهو واڵته ده‌ستی ل ه کار کێشایهوه ، ئه‌ندامانی ده‌وڵه‌تی سوریا رۆژی 9ی خاک ه لێوه به گشتی ده‌ستیان له کار کێشایهوه و بریاره به‌شار ئه‌سه‌د ل ه ماوه‌ی 24کاتژمێردا کابینه‌ی نوێی خۆی دروست بکاتهوه .ناجی له ساڵی 2003وه هاتوه‌ت ه سه‌ر کار و تا ئه‌مڕۆ گۆڕانێکی ئه‌وتۆ ب ه سه‌ر کابینه‌که‌ی نه‌هاتووه. ده‌ست ل ه کارکێشانه‌وه‌ی ده‌وڵه‌ت دوای ئهوه هات ک ه خه‌ڵکی ئهو واڵت ه ب ه دژی به‌شار ئه‌سه‌د و ده‌وڵه‌ته‌که‌ی ڕژان ه سه‌ر شه‌قام و داوای ده‌ست له کار کێشانه‌وه‌ی به‌شار ئه‌سه‌د .پسپۆرانی سیاسی له سه‌ر ئهو باوه‌ره‌ن که ی مه‌حموود ناجی ل ه الیه‌ن هه‌ڵبژاردنه‌وه به‌شار ئه‌سه‌ده‌و‌ه نارزایه‌تیه‌کان چڕتر ده‌کاته‌وه ،ئه‌م کاره‌ی به‌شار ئه‌سه‌د ،ته‌نیا ب ه الرێبردنی هاوواڵتیان ه ک ه ده‌یه‌وێت بیری خه‌ڵک به‌وه‌وه مه‌شغووڵ بکات .ئه‌مه ل ه حاڵێکدای ه بۆ ئارام کردنه‌وه‌و رازی کردنی خه‌ڵکی ئهو واڵته پێشتر به‌شار ئه‌سه‌د رایگه‌یاندو قه‌وڵ‌و بریاری چاکسازی ب ه خۆپیشانده‌ران و هاوواڵتیانی ئهو واڵت ه دابوو ،که چه‌ند به‌رنامه‌ێکی چاکسازی له‌و واڵت ه ئه‌نجام بدات و یه‌که‌مین چاکسازی بریار بوو ک ه دۆخی نائاسایی کۆبکاته‌وه. ب ه پێی ڕاپۆرته‌کان ،دژبه‌رانی رژیمی سوریا12 ،ی خاکه‌لێوه دوای نوێژی هه‌ینی ل ه چه‌ندین شاری ئهو واڵت ه خه‌ڵک ڕژاونه‌ت ه سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و شوعاریان ب ه دژی به‌شار ئه‌سه‌د و داوای ده‌ست ل ه کار کێشانه‌وه‌ی ناوبراویان ده‌کرد. که ل ه الیه‌ن هێزه ئه‌منیه‌تیه‌کان ئهو
5
واڵته‌و‌ه ته‌قه ل ه خۆپیشانده‌ران کراو ل ه ئاکامدا چه‌نین کهس کوژراوو بردینداری لێکه‌وته‌وه .هه‌واڵنێری فه‌رانس ه ل ه ڕاپۆرتێکدا ده‌ڵێت :النیکه‌م 9کهس ل ه خۆپیشاندانه‌کانی 12ی خاک ه لێوه ب ه واڵته ده‌ست هێزه ئه‌منیه‌تیه‌کانی ئهو کوژراون .له درێژه‌ی ئهو ڕاپۆرته‌دا هاتووه ک ه پولیس‌و هێزه ئه‌منیه‌تیه‌کان به گازی فرمێسک ریژو هه‌روه‌ها به ته‌ق ه کردن ل ه خه‌ڵکی مه‌ده‌نی باڵوه‌یان ب ه خۆپیشانده‌ران کردوهو به ده‌یان که‌سیش ده‌سبسه‌ر کراون .هه‌ر له‌و حاله‌دا ل ه ئاواییکی نزیک شاری ده‌رعا سێ هاوواڵتی‌تر کوژراون ،ئه‌م ه ل ه حاڵێکدای ه هێشتا ئاماری ره‌سمی کوژراوانی خۆپیشاندانه‌کانی ئهو واڵت ه ل ه الیه‌ن هیچ الیه‌نێکی ره‌سمیه‌و‌ه ته‌ئیید نه‌کراوه. ئه‌م رێپێوان ه دوو رۆژ دوای وتاره‌که‌ی به‌شار ئه‌سه‌د روویدا ،له‌و وتاره‌دا به‌شار ئه‌سه‌د خۆپیشانده‌رانی به تاقمێک فتن ه و ئاژاوه‌گێر ناوده‌بات ،هه‌ر ئه‌م ه بووه هۆی تووره بوونی زیاتری خه‌ڵکی ئهو واڵته و ل ه شاری الزیق ه و بانیاسیش خۆپیشاندان روویداوه .پێشتر دژبه‌رانی ئه‌سه‌د رۆژی 12ی خاک ه لێوه‌یان ب ه رۆژی شه‌هیدان ناو ناوه .ئه‌گه‌ر چی سوریا له دوو حه‌وته پێشتره‌وه شاهیدی خۆپیشاندان‌و نارزایه‌تی هاوواڵتیانی ئهو واڵت ه بوه ب ه دژی به‌شار ئه‌سه‌د .دوای دوو حه‌وت ه که ل ه ڕاپه‌رینی خه‌ڵکی ئهو واڵت ه تێده‌په‌رێت ،شاره کوردیه‌کان بۆ یه‌که‌مین جار ڕژان ه سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و رۆژی 12ی خاک ه لێوه شاهیدی رێپێوانی خه‌ڵکی قامیشلوو و عاموورا بوو و هه‌روه‌ها شاری حسکه‌ش شاهیدی خپۆیشاندانی کورده‌کان بوو و دوای دوو حه‌وت ه بێده‌نگی کوردستانی رۆژئاواش ئهو بێده‌نگیه‌یان شکاند. ئه‌م ه له حاڵێکدای ه کورده‌کانی سوریا نزیک ب ه 3میلیون که‌سن ک ه له ههموو ماف ه سه‌ره‌تایه‌کانی مرۆف بێبه‌شن و ته‌نانه‌ت 500هه‌زار کوردی ئهو واڵت ه هێشتا ناسنامه‌یان نیه و رژیمی ئه‌سه‌د هه‌میش ه ب ه توندترین شێوه خه‌ڵکی کوردی سوریایان سه‌رکوت کردوه. گه‌ڵی کورد ده‌یان ساڵ ه ب ه دژی ده‌سه‌اڵتی به‌شار ئه‌سه‌د ڕاپه‌ریوه. جێگه‌ی ئاماژه‌ی ه گه‌ڵی کورد ک ه زۆرترین زوڵمی له‌و واڵت ه ل ه الیه‌ن رژێمی سوریاوه لێکراوه ،بێده‌نگی خۆی شکاندو ڕژان ه سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و ب ه دژی به‌شار ئه‌سه‌دو ده‌وڵه‌ته‌ک هی‌و ئه‌م خۆپیشانان ه درێژه‌ی ده‌بێت تا رووخانی رژێم له‌و واڵته .شایانی باس ه ل ه دوای خۆپیشاندانه‌کانی سوریا ،رژیمی ئیسالمی ئێران و حزب الله‌ی لوبنان هێزێکی زۆریان بۆ سه‌رکوتی نه‌یارانی به‌شار ئه‌سه‌د ره‌وانه‌ی ئهو واڵت ه کردوهو ئهو هێزان ه ده‌ستیان ده‌ستیان هه‌بو‌ه ل ه سه‌رکوتی نه‌یارانی رژێمی به‌شار ئه‌سه‌د ،هه‌ر له‌م پێوه‌نده‌دا حزب ه فلستینیه‌کان ده‌یانه‌وێت ده‌فته‌ره‌کانی خۆیان ل ه سوریا بکێشنه‌و‌ه و داوایان ل ه رژێمی ئیسالمی ئێران و قه‌ته‌ر کردوه تا ئیزنیان پێ بده‌ن ک ه ده‌فته‌ره‌کانیان له‌و واڵتانه بکه‌نه‌وه .جێگه‌ی ئاماژه‌ی ه رۆژئاوا گرێدانی خۆپیشاندانه‌کانی سوریا ل ه الیه‌ن به‌شار ئه‌سه‌ده‌و‌ه ب ه پشتگوێ خستنی داخوزیه‌کانی گه‌ڵی سوریا ده‌زانێت و هه‌روه‌ها له درێژه‌دا باس لهوه ده‌کات که داخوزیه دموکراسیخوازانه‌ی هاوواڵتیانی سوریا ن ه فتنه‌یه‌‌و نه پێالن هو ئهو قسانه‌ی به‌شار ئه‌سه‌د دوورن ل ه راستی و ئهو ته‌نیا بۆ مانه‌وه‌ی خۆی ل ه ده‌سه‌الت ئهو هه‌لوێستان ه وه‌رده‌گرێت‌و ئهو وتاره‌ی ئه‌سه‌د هه‌ڵگری هیچ په‌یامێکی ئه‌وتۆ نه‌بوو که چاره‌سه‌ری داخوازیه‌کانی خه‌ڵکی ئهو واڵت ه بێت. خه‌ڵک ه سوریا داوای گۆڕانی رژێم ده‌که‌ن و داوای گۆڕانێکی سه‌راپاگییری له ههموو شته‌کان ده‌که‌ن ،به تایبه‌تی نه‌مانی به‌شار ئه‌سه‌د ل ه دهسهاڵت و ئه‌م خۆپیشاندان ه درێژه‌ی ده‌بێت تا ئه‌وه‌ی خه‌ڵکی سوریا ب ه ویست و داخوازیه‌کانیان ده‌گه‌ن.
4
ژمار‌ه ( )4٩ساڵی چوارەم201١/٤/١٦ ،
تایبەت تایبەت
dwaroj@komala.net
رێ‌وڕه‌سمی رۆژی شه‌هیدانی كۆمه‌ڵ ه ب ه هاوبه‌شی كۆمه‌ڵه ی زه‌حمه‌تكێشان ی كوردستان و ره‌وت ی سۆسیالیستیی كۆمه‌ڵه ی ی كۆمه‌ڵه ،ب ه به‌شداری ژماره‌یه‌ك ل ه كادر و ئه‌ندام و پێشمه‌رگ ه و دۆستان و الیه‌نگرانی كۆمه‌ڵه ،رێ‌وڕه‌سم ی سۆسیالیستی ی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستان و ره‌وت ی هه‌تاوی ،كۆمه‌ڵه ی 1389 ی 27ی ره‌شه‌مه ی هه‌ین رۆژ ی كۆمه‌ڵ ه به‌ڕێوه برد. ی شوان و ژماره‌یه‌كی دیكه ل ه شه‌هیدان ی هاوڕێیانی گوردان ی كۆمه‌ڵه‌یان به هاوبه‌شی له‌سه‌ر گڵكۆ ی شه‌هیدان رۆژ ی ی شه‌هیدانی كۆمه‌ڵه و شه‌هیدان ی ئازیز ی بۆ رێز گرتن له یاد ی ده‌قیقه‌یه‌ك بێده‌نگ ی پێكرد و دوا ی كرێكار ده‌ست ی چین ی جیهانی ی كۆمه‌ڵه ب ه سروودی ئه‌نترناسیۆناڵ ،سروودی هاوپشتی ی شه‌هیدان ی رۆژ مه‌راسیم ی ره‌وتی سۆسیالیستیی كۆمه‌ڵه‌ی به‌و بۆنه‌یه‌وه خوێنده‌وه. ی كوردستان ،به‌ڕێز كاك جه‌عفه‌ر ئه‌مین زاده په‌یام ی رزگاریخوازی ی رێگای بزووتنهوه كاره‌ساتی كیمیابارانی هه‌ڵه‌بجه و ههموو شه‌هیدان ی ی په‌یامی كۆمه‌ڵه ،به‌ڕێز كاك عه‌زیز ره‌زایی یه‌كێك ل ه كادره‌كان ی خوێنرایه‌و‌ه و دوا ی ناوه‌ند ی كۆمیته ی ئه‌ندام ێ ئارام موده‌ڕس ی كوردستان ل ه الیه‌ن هاوڕ ی زه‌حمه‌تكێشان ی كۆمه‌ڵ ه ی ناوه‌ندی ی كۆمیت ه په‌یام ی گو ڵ ی چه‌ند شیعر و سروود و به دانان ی پێدرا و پاشان له‌گه ڵ خوێندنه‌وه ێ و ره‌سمه‌كه ب ه خوێندنه‌وه‌ی كورته هه‌ڵبه‌ستێك ل ه الیه‌ن كاك مه‌حموود باوه‌رێز درێژه ی پێشكه‌ش كرد .ر ی كۆمه‌ڵ ه وته‌یه‌ك پێشوو ی شه‌هید ،كۆتایی پێهات. ی هاوڕێیان له‌سه‌ر گڵكۆ
په‌یامی كومیته ی ناوه‌ندی ی كۆمه‌ڵه ی زه‌حمه‌تكێشان ی كوردستان
ی ی كۆمه‌ڵ ه ی ناوه‌ندی ی كومیت ه په‌یام ی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستان به بۆنه ی كۆمه‌ڵ ه و 27ره‌شه‌م ه رۆژی شه‌هیدان گیانبه‌ختكردنی گوردانی شوان ی ی گوردان 23ساڵ له‌وه‌پێش ،هاورێیان ی سیروان و ل ه شوان ل ه قه‌راخ شارۆچكه ی شیمیایی ببون ك ه حاڵێكدا گیرۆدهی گاز ی هه‌ڵه‌بج ه ی شیمیایی شار ب ه هۆی بۆمباران ی به‌عسی جینایه‌تكاره‌و‌ه ل ه الیه‌ن حكومه‌ت ی ی گرتبوه‌وه ،له‌گه‌ڵ هێرش ههموو ناوچه‌ك ه هیزه‌كانی كۆماری ئیسالمش به‌ره‌وروو بوون. ی له‌و شه‌ره‌دا به‌شی ههره زۆری هاورێیان گوردانی شوان شه‌هید بوون و ژماره‌یه‌ك ل ه ی ئه‌سیر ی یان بێهۆش هاورێیانیش ب ه بریندار ی كران ك ه ههموو ئه‌وانیش له الیه‌ن بكوژان ی كۆماری ئیسالمی دواتر ئیعدام كران. دڕنده ی شوان ماوه‌یه‌ك بوو ب ه ی گوردان هاورێیان ی كۆمه‌ڵه، ی ئه‌وكات بڕیاری كومیته‌ی ناوه‌ندی ی ی سنوریی بیاره له خاكی كوردستان له ئاوای عێراق جێگیر ببون و ،كاتێك ئهو ناوچه‌ی ه ی ئه‌م دوو حكومه‌ت ه ی شه‌ڕ بوو ب ه مه‌یدان كۆنه‌په‌ره‌سته ،مه‌جبوور به پاشه‌كش ه بوون و ب ه داخهوه تووشی كاره‌سات هاتن. ی ی گه‌شی ئاسمان ی 72ئه‌ستێره شه‌هید بوون ی ی و پۆلێك تێكۆشه‌ری رێگا كورده‌واری رزگاری و یه‌كسانی و سۆسیالیسم ،گیان ل ه ی كرێكاران ده‌ستدانی كۆمه‌ڵیك پێشمه‌رگ ه ی و زه‌حمه‌تكێشان و رێبوار و جه‌نگاوه‌ر ی كوردستان، ی خه‌ڵك ی رزگاریخواز بزوتنهوه ی بۆ كۆمه‌ڵه و ههموو خه‌ڵكی چه‌وساو‌ه كوردستان دڵته‌زێن و جه‌رگبڕ بوو .ئهوه خه‌سار و كاره‌ساتێكی گهوره بوو ك ه بۆ ی هه‌میش ه ل ه مێژووی كۆمه‌ڵه‌دا وه‌ك رووداوێك ناخۆش ده‌مێنێته‌وه .ل ه هه‌مان كاتدا گوردانێك ی ی تاكتێك ،ئازایه‌تی و لێهاتووی كه نموونه نیزامی بوو ،له‌و شهره نابه‌رابه‌رهشدا و ل ه حاڵێكدا ب ه ته‌واوی ب ه گازی ژه‌هراوی شه‌كه‌ت بوون ،به‌اڵم قاره‌مانان ه جه‌نگان و له ئاخرین ساته‌كانی ژیانیشیاندا په‌یامی هاوبه‌سته‌گی، پێكهوه بوون و كۆڵنه‌دان ل ه به‌رانبه‌ر دوژمنیان بۆ هه‌موومان به جێهێشت و ،بۆ ئاخرین ی ئازادی و جاریش نیشانیاندا تێكۆشه‌ران ی ی مروڤ و پێشمه‌رگه‌ی چه‌وساوه‌كان یه‌كسان كوردستان ،قه‌ت ناهێڵن زۆرداران و زاڵمان وره و ئیمانیان بله‌رزێنن. هه‌ر بۆیه‌ی ه رۆژی گیانبازی و گیان ل ه ی ئهو گه‌وره‌ترین پۆله شه‌هید‌ه ده‌ستدان و ئهو گوردان ه ناوداره‌ی كۆمه‌ڵه و ئهو ی ل ه ی یه‌كسانی و به‌رابه‌ر رێبواران هی رێگا
ی ی زه‌حمه‌تكێشانه‌و‌ه وه‌ك رۆژ الیه‌ن كۆمه‌ڵه ی ناسراوه و له‌و شه‌هیدانی كۆمه‌ڵه به ره‌سم ی ههموو شه‌هیدانی كۆمه‌ڵه به‌رز و رۆژه‌دا یاد ی رێبازیان ده‌بین. به‌رێز راده‌گرین و درێژه‌ده‌ر كۆمه‌ڵ ه ب ه هه‌زاران شه‌هیدی پێشكه‌ش ی زۆریان كاتێك ك ه زیندووش كردووه و به‌ش ی خه‌ڵك بوون بوون باوه‌ڕپێكراو و خۆشه‌ویست و هاوكات ك ه ل ه كۆمه‌ڵه‌دا گه‌شه‌یان كرد، ی هێزیان ب ه كۆمه‌ڵ ه خۆشیان وه‌ك كه‌سایه‌ت به‌خشی. ی ی پێنج هه‌زار شه‌هید پێویسته له‌و رۆژه‌دا یاد ی هه‌ڵه‌بج ه به‌رز رابگرین و بڵێین كیمیاباران ی كۆمه‌ڵ ه ل ه رۆژه سه‌خته‌كانیشدا هه‌ر دیفاع ی له‌و خه‌ڵك ه كردووه و هه‌میش ه به‌رژه‌وه‌ندی ی عێڕاقی پاراستوو‌ه و خه‌ڵكی كوردستان لهوه دواش ده‌یپارێزێ .به شانازیه‌و‌ه ده‌ڵێین ی ههموو ی بزوتنهوه ی به پاڵپشت كۆمه‌ڵه خۆ پارچه‌كانی كوردستان ده‌زانێ. خه‌ڵكی تێكۆشه‌ری كوردستان ی كۆمه‌ڵه‌دا و بۆ رێزگرتن ل ه ل ه رۆژی شه‌هیدان رێبازیان ،پێویست ه بۆ جارێكی دیك ه ته‌ئكید ل ه سه‌ر ئهو به‌ها ئینسانیان ه بكه‌ینه‌وه ك ه ی كۆمه‌ڵه ل ه زیندان، ههموو گیانبه‌ختكردوان ی ی پێشمه‌رگان ه و ل ه خه‌بات ی شه‌ر له مه‌یدان ی و سیاسیدا ،بۆ وه‌دیهێنانی تێكۆشاون. مه‌ده‌ن ی ژن و پیاو ،دژ ی یه‌كسان كۆمه‌ڵ ه ئااڵهه‌ڵگر ی به‌رابه‌ری، ب ه سته‌می چینایه‌تی و خوازیار ی نه‌ته‌وه‌یی، ی رزگار ی رێگا تێكۆشه‌ر ی راستگۆیان ه له‌گه‌ڵ خوازیاری پێوه‌ندی ی ی رێگا خه‌ڵك و خزمه‌تكردنیان و تێكۆشه‌ر ی بووه .ئه‌وانه ئهو سۆسیالیسم و دێمۆكراس ی به‌هایانه بوون كه رێبازی كۆمه‌ڵه‌یان ل ه مه‌یل سیاسی‌تر جیا كردۆته‌وه و كۆمه‌ڵه‌یان بردۆت ه ی كوردستان. ناو دڵی جه‌ماوه‌ری چه‌وساو‌ه ی ی زه‌حمه‌تكێشان ئێمه وه‌ك كۆمه‌ڵه كوردستان په‌یمان تازه دهكهینهوه ك ه وه‌ك ی و ئازادی، ی دێمۆكراس هه‌میشه دیفاع ل ه رێباز ی ل ه ی مروڤ و پارێزگار خه‌بات بۆ یه‌كسان ی ی كوردستان به ئه‌رك ی خه‌ڵك بزاڤی نه‌ته‌وه‌ی ی ی رێگا خۆمان ده‌زانین .ههموو رێبواران راسته‌قینه‌ی كۆمه‌ڵه تا ئێستا نه‌یانهێشتوو‌ه ئهو رێبازه ئینسانیی ه بسڕێته‌و‌ه و ب ه دڵنیاییهوه له‌مه‌ودواش ئهو رێبازه ب ه هه‌زاران تێكۆشه‌ر و چاالكوان كۆ دهكاتهوه و كۆمه‌ڵ ه ی ی قایمی بزوتنه‌وه‌ی رزگاریخوازان ه هه‌ر قه‌اڵ ی چه‌وساوه‌ی كوردستان ده‌بێ. خه‌ڵك ی كۆمه‌ڵه‌دا ساڵو بنێرین ی شه‌هیدان با له رۆژ ی ی ههموو گیانبه‌ختكردوان ی پاك بۆ گیان ی رزگاری ئینسان كۆمه‌ڵ ه و رێگا ب ی ه‌رز و به‌رێز بێ یادی ئه‌ستێره سووره‌كان كوردستان ی ی شه‌هیدان ی سه‌ربه‌رز ساڵو له ههموو بنه‌ماڵه كۆمه‌ڵه ی ی كۆمار مه‌رگ و نه‌مان بۆ دیكتاتوری ئیسالمی ئێران ی ی زه‌حمه‌تكێشان كومیت هی ناوه‌ندیی كۆمه‌ڵ ه كوردستان ی 1389 27ره‌شه‌م ه
په‌یام ی ره‌وتی سوسیالیستی کۆمه‌ڵه خۆشه‌ویستان! ئه‌مرۆ بۆ رێزگرتن له هاورێیانی گیانبه‌ختکردوی گوردانی شوان ،بۆ رێز گرتن له خه‌بات و تێکۆشانی سه‌میمانه‌یان له پێناو ئازادی و رزگاری ئینسان له ده‌س هه‌ر گۆنه سته‌م و چه‌وسانه‌وه‌یه‌ک ،بۆ رێز گرتن له تێکۆشانی سادقانه و جسورانه‌یان بۆ بونیادنانی دونیایه‌کی نوێ که تێیدا ئاسه‌وارێک له هه‌ژاری و نه‌داری و برسیه‌تی به‌دی‌نه‌کرێ ،سته‌م له سه‌ر ژنان ریشه‌کێش کرابێ ،ل ه سته‌می نه‌ته‌وایه‌تی خه‌به‌رێک نه‌بێ ،به‌رهه‌می هێزی کاری کرێکاران و زه‌حمه‌تکێشان بۆ خۆیان و بۆ تێرو ته‌سه‌لی کۆمه‌النی خه‌ڵک و بۆ پێشکه‌وتنی کۆمه‌لگا له هه‌مو بوارێکدا به‌کار بگیرێت ،وه بۆ رێزگرتن له فیداکاریان له پێناو ئارمانی سوسیالیستی و کۆمۆنیستی ئهو هاورێیانه ورێز گرتن له خه‌باتی بێ وچانیان له دژی جه‌هل و خورافه په‌رستی ،لێره ،له سه‌ر مه‌زاری ئهو خۆشه‌ویستیان کۆبوینه‌ته‌وه. ئه‌مرۆ ،که سالیادی ئهو ئازیزانه رێزلێده‌گرین 23سال به سه‌ر ئه‌وکاره‌ساته ده‌ردناکه‌دا تێده‌په‌ری که به هه‌زاران قوربانی لێکه‌وته‌وه و گیانبه‌ختکردنی هاورێیانی گوردانی شوان‌یش به‌شێک له‌و کاره‌ساته دڵته‌زین و ئه‌سفناکه بو .به‌ره‌کانی شه‌ری جینایه‌تکارانی ده‌سه‌التدارله ئێران و عێراق ،کێشابویه کوردستان .حاکمانی هه‌ر دوال بۆ بردن ه پێشی ئه‌هدافی زیدی ئینسانی خۆیان ده‌ستیان له هیچ جینایه‌ت و کوشتارێک وته‌نانه‌ت له قه‌تلی عامی به کۆمه‌ڵ و مال‌وێرانکردن وئاواره کردنی به کۆمه‌ڵی کۆمه‌اڵنی خه‌ڵک نه‌ده‌پاراست و له به کارهێنانی هه‌ر جۆره چه‌ک و که‌ره‌سه‌یه‌کی جه‌نگی و ته‌نانه‌ت چه‌کی قه‌ده‌غه کراوی کیمیاییش له دژی خه‌ڵک و هێزه‌کانی یه‌کتر سڵیان نه‌ده‌کرد .چه‌ن رۆژ پێش ئهو روداوه سامناکه که‌کاره‌ساتی حه‌له‌بجه‌ی لێ که‌وته‌وه ،هێزه‌کانی ئه‌رته‌ش و سپای پاسدارانی کۆماری ئیسالمی ئێران ،هێرشێکی بهر بالو و هه‌مه‌الیه‌نه‌یان کرده سه‌ر حهلهبجه و مه‌نته‌قه‌که به شێوه‌یه‌کی گشت گیر و زوربه‌ی به‌رزاییه‌کانی موسه‌له‌ت ب ه سه‌ر مه‌نته‌قه‌که‌و نوقاتی له‌باری نیزامیه‌وه حه‌ساس و موهیمیان به دهستهوه گرت و حه‌له‌بجه‌شیان ته‌سه‌روف کرد .ئه‌رته‌شی رژیمی جینایه‌تکاری به‌عسی عێراق ،که له هێزه سیاسیه‌کانی کوردی عێراق وله کۆمه‌اڵنی خه‌لکی سته‌م لێکراوی کوردستان ب ه گشتی ،داخ له دڵ بۆ، ئهو هێرشه‌ی هێزه‌کانی رژیمی جینایه‌تکاری کۆماری ئیسالمی ئێرانی وه‌ک هه‌لێک بۆ سه‌رکوتی زیاتر و قه‌الچۆکردنی کۆمه‌اڵنی خه‌لکی ناوچه‌که ب ه کار هێنا وله چه‌کی به کۆمه‌ڵ کوژی کیمیاییش به شێوه‌یه‌کی بهر بالو که‌لکی وه‌رگرت .به‌و جۆره له الیه‌ن هێزی هه‌وایی رژیمی فاشیست و جینایه‌ت پیشه‌ی به‌عسی عێراقه‌وه، حه‌ڵه‌بجه و زۆرێک له ئاواییه‌کان و شارۆچکه‌کانی دهورو به‌ری حه‌ڵه‌بجه بۆمبارانی کیمیایی کران ،که به داخێکی گڕانه‌وه هه‌ر له حه‌ڵه‌بجه زیاتر له پێنج هه‌زارکه‌س له منداڵ وپیرو الوی ئهو شاره بونه قوربانی ئهو سیاسه‌ته دژی ئینسانیه .پێویسته لێره‌دا ئیشاره به‌وه‌ش بکه‌ین که ده‌وله‌تانی ئیمپریالیستی و زلهێزه‌کانی جیهانی ،که ئهو هه‌موه سازی دیفاع له دێمۆکراسی و پاراستنی مافی مروڤ لێ ده‌ده‌ن ،له به‌رابه‌ر ئهو جینایه‌ته سامناکه‌دا، ده‌میان به‌ست و چاویان نوقاند و بێ ده‌نگی ته‌واویان هه‌لبژارد و به‌و جۆره بو که بیر و رای گشتی جیهانی، زۆر به که‌می ئاگاداری ئهو کاره‌ساته بون .هاورێیانی گوردانی شوان که پێش ئهو شه‌ره‌و ،بهر له ده‌س پێکردنی هێرشی به‌ربالوی هێزه‌کانی کۆماری ئیسالمی بۆ سه‌ر مه‌نته‌قه‌که ،له بیاره بون ،بۆ خۆالدان له‌و شهره ،له بیاره پاشه‌کشه‌یان کردوو ته‌سمیم‌یان هاته سه‌ر ئهوه که له مه‌یدانی ئهو شهره دور که‌ونه‌وه .ئه‌وان بۆ جێ به جێ کردنی ئهو ته‌سمیمه وبۆ ده‌ربازبون له مه‌یدانی شه‌ره‌که سه‌رئه‌نجام خۆیان گه‌یاندبوه شارۆچکه‌ی سیروان .له‌وێیه که دهکهونه ناو فه‌زایه‌ک له گازی ژهراوی که فروک ه جه‌نگیه‌کانی رژیمی بهعس به سه‌ر هه‌مو مه‌نته‌قه‌که‌دا باڵویان کردبۆوه ،وه له ئاکامدا زوربه‌یان مه‌سموم ده‌بن و، رۆژی دواتریش ،له وهها شه‌رایتێکدا دهکهونه به‌رهێرشی هێزه‌کانی کۆماری ئیسالمی ئێران و ،به داخێکی گرانه‌وه زوربه‌یان هه‌ر له‌و ده‌رگیریه‌دا گیانبه‌خت ده‌که‌ن و ئهو هاورێیانه‌ش که مه‌سموم بوبون یان برینداربوبون و له‌و شه‌ره‌دا ئه‌سیر ده‌کرێن ،دوای ماوه‌یه‌ک ،هه‌ر هه‌مویان له
الیه‌ن جه‌الده‌کانی کۆماری ئیسالمیه‌وه ئیعدام ده‌کرێن. ده‌زانین که چه‌ن مانگ بهر له ده‌س پێکردنی ئهو هێرشه به‌ربالوه‌ی هێزه‌کانی رژیمی جینایه‌ت پیشه‌ی کۆماری ئیسالمی ئێران بۆ سه‌ر مه‌نته‌قه‌ی شاره‌زور، دانان و جێگیربونی هێزێکی پێشمه‌رگه‌ی کۆمه‌ڵه ،له ئاوایی بیاره له الیه‌ن ناوه‌ندی کۆمه‌له‌وه په‌سند کرابو. فه‌عالیه‌تی ئهو هێزه؛ کارئاسانی بۆ ته‌ماس گرتنه‌وه و حوزور ،له‌و شوێنان ه له نه‌زه‌ر گیرابو که ،به‌هۆی شه‌ری حیزبی دێموکرات له گه‌ڵ کۆمه‌ڵه ،ماوه‌یه‌ک بو هێزی پێشمه‌رگه‌ی کۆمه‌ڵه چۆلی کردبون .ته‌سمیمی دانانی هێز له بیاره له شه‌رایتکدا گیراوه که ،شه‌ری ئێران و عێراق کشاوه‌ته کوردستان و به‌ره‌به‌ره خه‌ریک بو نه‌واری مه‌رزی مه‌ناتقی کورد نشینی نێوان ئهو دو والته، به پانتاییه‌کی زور ،ده‌بو به مه‌یدانی شه‌ری ئهو دو هێزه زه‌به‌الحه .بیاره نزیک بو له شوێنی ئیستقراری هێزه‌کانی کۆماری ئیسالمی ئێران و له واقیعدا نوکی جیبهه بوه .که‌وابو ئه‌گه‌ر به ئینسافه‌وه بروانینه ئهو ته‌سمیمه‌ی رێبه‌ری ئهو کاتی کۆمه‌ڵه ،ده‌بینین دانانی هێز له بیاره کارێکی نه‌سه‌نجیده و به‌ری له دور ئه‌ندیشی سیاسی و نیزامی بوه .له سه‌ر و به‌ندی ئهو هێرشه‌دا که له سهرهوه تر ئیشاره‌ی پێکرا ،هاورێیانی گوردانی شوان له بیاره بون .ئهو هاورێیانه‌ی له نزیکه‌وه ئاگاداری روداوه‌که‌ن ده‌زانن که؛ النی که‌م ده‌وروبه‌ری هه‌فته‌یه‌ک به‌رله‌و هێرشه ،خه‌به‌ری جم و جۆل و ته‌مه‌رکوز و هێنانی هێزه‌کانی رژیم به‌ره‌و ئهو مه‌نته‌‌قه بالو ببۆه‌وه و کۆمه‌ڵه‌شی لیێ ئاگادارببو .به‌الم بهداخهوه ئهو خه‌به‌رانه ،ل ه الیه‌ن رێبه‌ری ئهو کاتی کۆمه‌ڵه وه به هه‌ند وه‌ر نه‌گیراوه .هه‌ر به‌و ده‌لیله‌ش به مه‌وقیع فه‌رمانی چۆڵ کردنی بیاره وپاشه‌کشه‌ی هاورێیانی گوردانی شوان سادر نابێ و کاتێک ئهو فه‌رمانه ده‌درێ که ئیمکانی ده‌ربازبونی هاورێیانمان له وه‌زعه دژواره‌ی تێیکه‌وتون، له گه‌ڵ بهر به‌ست و مه‌وانیعی زۆر جیدی روبه‌روبو و ته‌الشی هاورێیانیشمان بو نه‌جاتیان به داخهوه به سه‌مه‌ر نه‌گه‌یی .به‌م جۆره پۆلێک له کادر و پێشمه‌رگه‌ی کۆمه‌ڵه ،پۆلێک ئه‌ستێره‌ی گه‌شی ئاسمانی مه‌حرومان و چه‌وساوه‌کان ،که موژده ده‌ری دوارۆژی روناک بون بۆ کرێکاران و زه‌حمه‌تکێشان و وفاداربون به ئارمانی سۆسیالیستی وپه‌یگیر بون بۆ خه‌بات و تێکۆشان له‌دژی سته‌م و چه‌وسانه‌وه ،کۆتایی به ژیانی سه‌راسه‌ر حه‌ماسه و پڕ له ئیفتخاریان هات. له کۆتایی قسه‌کانم‌دا؛ لێرهوه و له سالیادی ئهو ئازیزانه‌دا ،سالو و رێز و خۆشه‌ویستی خۆم ،به بنه‌ماله‌ی ئازیزی هه‌مو هاورێیانی گیانبه‌ختکردوی گوردانی شوان، هه‌مو هاو سه‌نگه‌رانیان و هه‌مو ئهو تێکۆشه‌ران ه که له پێناو ئازادی و یه‌کسانی و ریفاه و ئاسایش و ژیانێکی پڕ له به‌خته‌وه‌ری بۆ کۆمه‌ڵگای ئینسانی تێده‌کۆشن، پێشکه‌ش ده‌که‌م. به‌رزو به‌رێزبێت یادی هه‌مو گیانبه‌ختکردوانی کاره‌ساتی کیمیا بارانی حهلهبجه و شاره‌زور به‌رز و به‌رێز بێت یادی ئازیزی هارێیانی گیانبه‌ختکردوی گوردانی شوان ره‌وتی سوسیالیستی کۆمه‌ڵه مارس 2011
چاوپێکەوتن
ژمار‌ه ( )٤٩ساڵی چوارەم201١/٤/١٦ ، dwaroj@komala.net
هێرشەكانی شاری سنە سیناریۆیەکی شکست خواردوی رژیمی ئیسالمی
7
ئا :دوارۆژ لە ماوەی دوو هەفتەی رابردوودا چەند كردەوەیەكی چەكداری لە شاری سنەی رۆژهەاڵتی كوردستان بوونە هۆی كوژران و برینداربوونی ژمارەیەك لە هێزە ئەمنییەكانی كۆماری ئیسالمی ئێران .هەواڵنێری ئاژانسی مهری سەر بە كۆماری ئیسالمی باڵویكردەوە كە لە رۆژی 21ی مارس ،چەند چەكدارێكی نەناسراو ژمارەیەك لە هێزەكانی ئەمنیان لە سنە داوەتە بەر دەستڕێژ و بووە هۆی كوژرانی دوو كەس لەم هێزانە و هەروەها برینداربوونی مێردمندالێكی 14ساڵ. داوی ئەو كردەوەیە ،لە شەقامی كۆسەی هەجیجی شاری سنە ژمارەیەك لە هێزەكانی پۆلیسی هاتووچۆ لەالیەن چەند چەكداری نەناسراو تەقەیان لێكرا و ژمارەیەك لەو هێزانە برینداربوون كە دواتر بۆ نەخۆشخانەی شاری سنە گوازرانەوە. پێشتریش چەند فەرمانبەری سەر بە ناوەندی ژینگەپارێزی شاری سنە لە كردەوەیەكی هاوشێوەدا گیانیان لەدەستدا و بووە هۆی ئەوەی كە نوێنەرانی كورد و ژمارەیەكی دیكە لە نوێنەرانی “ فارس و بلوچ”ی پەرلەمانی ئێران بە نووسینی نامەیەك بۆ وەزارەتی ناوخۆ ،داوای روونكردنەوەو ناساندنی بكەرانی ئەو رووداوە بكەن. تەلەڤزیۆنی سنە بە باڵوكردنەوەی ناو و وێنەی چوار كەس رایگەیاند كە پێناسەی ئەو كەسانەی كە دەستیان لە تیرۆری دوو كەسی سەر بە هێزەكانی پۆلیسی ئەو شارە و ژمارەیەك تیرۆری دیكەدا هەبووە ،ئاشكرابووە “یونس عەبدی، عیرفان ئەحمەدی كانی گوڵزار ،سیروان موئمینی و ئەمجەد پەیوەند ،بكەرانی ئەو تیرۆرانەن كە لەچەند رۆژی رابردوودا رویانداوە و هەروەها ئەو كەسانە دەستیان لە تیرۆركردنی مامۆستا بورهان عالی، مامۆستا شێخولئیسالم ،خەلیفە ئیبراهیم و چوار كەسی سەر بە فەرمانگەی پاراستنی ژینگەی سنەدا هەبووە”. ئەو تەلەڤزیۆنە لەسەر زاری دەزگا ئەمنی
و ئیتالعاتییەكان داوای لەخەڵك كرد كە بۆ دەستبەسەركردنی ئەو چوار كەسە هاوكاری دەزگا ئەمنی و ئیتالعاتییەكان بكەن. هاوكات ماڵپەڕی تابناكی سەر بەكۆماری ئیسالمیش لەهەواڵێكدا دەستبەسەركردنی كەسێكی سەر بە كۆمەڵەی بە ناوی سمكۆ خورشیدی ،دوو كەسی دیكە بە ناوی خوازراو راگەیاند «سمكۆ خورشیدی ،كە یەكێكە لە ئەندامی ئەو حیزبە لەماوەی چەند ساڵی رابردوودا پەیوەستی ریزەكانی ئەو حیزبە بووە و لە ئۆردووگاكانی ئەو حیزبەدا مەشقی تیرۆریستی پێكراوە”. باڵوبوونەوەی ئەو هەوااڵنە كۆمەڵێك دژكردەوەی لەنێو هێز و الیەنە سیاسیەكانی رۆژهەاڵتی كوردستان و هەروەها لەنێو چاالكڤانانی سیاسی و مەدەنی كورددا لێكەوتەوە. كۆمەڵەی زەحمەتكیشانی کوردستان بەدەركردنی بەیاننامەیەك ،باڵوكردنەوەی ئەو هەواڵە لەالیەن دەزگا راگەیاندنەكانی سەر بە كۆماری ئیسالمی وەك هەوڵێكی دیكە بۆ گرژتركردنی بارودۆخی رۆژهەاڵتی كوردستان لێكدایەوە. ئارام مودەریسی ئەندامی كۆمیتەی ناوەندی كۆمەڵەی زەحمەتكێشان لە لێدوانێکدا بۆ رۆژنامەی (رووداو) پێیوایە كە ئەوە هەوڵێكە بۆ بەربەستكردنی خەباتی مەدەنی خەڵكی رۆژهەاڵتی كوردستان و شڵەژاندنی هەرچی زیاتری ناوچەكە “ ئەو هەواڵنەی
كۆماری ئیسالمی جۆرێكە لە هەوڵدان بۆ لەباربردنی خەباتی مەدەنی و هێمنانەی خەڵك لە رۆژهەاڵتی كوردستان و هەروەها هەوڵێكە بۆ زیاتركردنی گوشار بۆ سەر چاالكڤانانی سیاسی و مەدەنی كورد و بەرتەسككردنی مەیدانی چاالكییەكانیان”. مودەریسی بەشێك لەو هەواڵنەی گەڕاندەوە بۆ جێبەجێكردنی حوكمی لەسێدارەدانی شێركۆ مەعارفی لەالیەن دەزگای دادی كۆماری ئیسالمی “ ئەو كردەیەی كۆماری ئیسالمی دەتوانێ جۆرێك پاساوهێنانەوە بێ بۆ ئەوەی كە بتوانێ بە سانایی حوكمی لەسێدارەدانی شێركۆ مەعارفی و ژمارەیەكی دیكە لەو چاالكڤانانە كە حوكمی لەسێدارەدانیان بەسەردا سەپاوە جێبەجێ بكات”. سەبارەت بە سمكۆ خورشیدی كە دەگوترێ سەر بە كۆمەڵەی زەحمەتكێشان بووە و لەالیەن هێزە ئەمنییەكانەوە دەستبەسەركراوە ،مودەریسی بە (رووداو) ی راگەیاند كە ناوبراو هیچ پەیوەندییەكی بە كۆمەڵەوە نییە “ئێمە هەر لەسەرتاوە گومانمان لەناوبراو هەبوو ،بۆیە دوای لێكۆلینەوە بۆمان دەركەوت كە خورشیدی پەیوەندییەكی گوماناوی لەگەڵ دەزگا ئیتالعاتییەكانی كۆماری ئیسالمی هەیە، هەر بۆیە ئەندامێتی كۆمەڵەمان لێ سەندەوە و تەنانەت ماوەیەكیش لەالیەن كۆمەڵەوە زیندانی كرا”. چاالكڤانانی سیاسی و مەدەنی كورد
لەرۆژهەاڵتی كوردستانیش لەو باوەڕەدان كە لەناوخۆی سوپای پاسداراندا الیەنێكی تووندڕەو هەیە باوەری بە كردەوەی خودسەرانەیە هەیە ،بۆ ئەوەش ئاماژە بە باندی “سەعید ئیمامی” لەتاران و “هیوا تاب” لە كوردستان دەكەن كە هاوكات لەگەڵ ئەوەی دوو لە فەرماندەی سوپای پاسداران بوون ،بەرپرسی دوو تۆڕی تیرۆریستی بوون كە بەشێوەی گوماناوی كردەوەی تیرۆریستیان ئەنجامدەدا. موختار زارعی ،ئەندامی بەرەی یەكگرتووی كورد و خەڵكی سنەی رۆژهەاڵتی كوردستان پێیوایە كە سێ الیەن دەتوانن بكەری ئەو كردەوانە بن ،وەهابییەكان، پژاك و دەستێكی شاراوە و تووندڕەو “ وەهابییەكان كە لەالیەن رێكخراوی قاعیدەوە پشتیوانیان لێدەكرێ ،هەم لەڕووی بیرو باوەر و هەم لەڕووی هێزەوە دەتوانن كردەوەی لەو شێوەیە ئەنجامبدەن، پژاك لەرابردوودا چەندین كردەوەی لەو شێوەیەی ئەنجامداوە و بەرپرسارێتی خۆیشی راگەیاندووە ،دەستێكی شاراوە و خودسەر لەناو سوپای پاسداران دا وەك ئەوەی هیوا تاب لە كوردستان و سەعید ئیمامی لەتاران كە بەرپرسارێتی چەندین كردەوەی تیرۆریستان لەسەر ئاشكرا بوو، ئەوە سێ خوێندنەوەیە لەناو خەڵكی كوردە هەیە بە نیسبەت ئەو رووداوانەی كە ماوەیەكە لەرۆژهەاڵتی كوردستاندا روویانداوە”.
زارعی ئەوەشی راگەیاند كە لەماوەی یەك ساڵی رابردوودا چەندین كردەوەی تیرۆریستی لەرۆژهەاڵتی كوردستان ئەنجامدراون كە هیچ كاتێك بكەرانی ئەو كردەوانە بۆ خەڵك روون نەبوونە ،بۆیە جۆرێك لە بێ متمانەیی لەالیەن خەڵك سەبارەت بە دەسەاڵت دروستبووەو بەشێك لە خەڵك خودی دەسەاڵت بە بكەری ئەو رووداوانە دەزانن. کۆمەڵەی زەحمەتکێشانی کوردستان لە بەیاننامەکەدا ئاماژە بەوە دەکات «كۆمه‌ڵ ه ی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستان ،ل ه رووی سیاسیشه‌وه ئهمجۆره كاره چه‌كداری ه ب ه پێچه‌وانه‌ی سیاسه‌ت ه راگه‌یه‌نراوه‌كان ی ی ده‌زانێت و ل ه ه هل‌ومه‌رج خۆ ی ئێستادا ی ی و مه‌ده‌ن ی سیاس ی له‌سه‌ر خه‌بات پێداگر له كوردستان ده‌كات .ههموو حیزب ه ناسراو ی رۆژهه‌اڵتیش ی كوردستان و به‌رپرسه‌كان دوورن له‌و چه‌شن ه كردهوه و تۆمه‌تان ه و ی ریسوایی ئه‌م ی ده‌هۆڵ له‌مێژه‌و‌ه ده‌نگ ی رژیم بیستراوه. ی كاربه‌ده‌ستان سیاسه‌ت ه ی مه‌حكوم كردن ئێم ه وێڕا ی ئه‌م پیالن و سیناریۆ درۆیه ی رژیم ،داوا ل ه ههموو ماڵپه‌ڕ و میدیاكان ده‌كه‌ین له‌م بواره‌دا ی ی هه‌واڵ وشیار بن و خۆ ل ه باڵو كردنهوه ێ بنه‌ما بپارێزن و ته‌نانه‌ت ی ب درۆ و ده‌نگۆ ی بۆ پووچه ڵ كردنهوه و به‌رپه‌رچ دانه‌وه ئه‌م پیالنانه هه‌وڵ بده‌ن». *بۆ ئامادەکردنی ئەم راپۆرتە سود لە رۆژنامەی رووداو وەرگیراوە
بخات ه به‌رده‌ستی ده‌زگای دادوه‌ریی، ی به‌اڵم ل ه ڕێگادا به‌شێوه‌یه‌كی گوماناو ی ده‌كوژر‌ێت‌و تەرمەکەشی له‌الیه‌ن خه‌ڵك گوندی (تاته ره‌شید) ده‌دۆزر‌ێته‌وه‌‌و ی بنه‌ماڵه‌كه‌مان ده‌كر‌ێته‌وه. دواتر ڕاده‌ست ئهو کات ئێمه وه‌کوو بنه‌ماڵه سکاالمان به‌رزو کردەوە دادگای سنه که ئه‌شرف پێشتر له الیەن دەزگا ئه‌منیه‌تیه‌کانەوە هه‌ڕەشه‌ی کوشتنی لێکراوه‌و پاشان له کاتێکدا کوژراوه که به دوای دوسیه‌ی براکه‌مەوە بووه‌و ئێمه وه‌زاره‌تی ئیتالعاتمان کرده بکوژی براکه‌مان، به‌اڵم دوایی ئهوه زۆرتر بنه‌ماڵه‌م که‌وته ژێر گوشار‌و،برابچوكه‌ی تریشم ئه‌فشین ی به‌هۆی به‌دواداچوون له‌سه‌ر هۆكار مردنی براكه‌ی ده‌ستگیر دهكرێتو ی زۆرهوه دهكهوێت ه ژێر ئازارو ئه‌شكه‌نج ه ی ی بینای ك ه به‌وهۆیه‌وه زیاتر ل ه %50 چاوه‌كانی له‌ده‌ست ده‌دات‌و به‌یه‌ك ساڵیش زیندانی سزاده‌در‌ێت له‌كاتێكدا كه ناوبراو ته‌نها 19ساڵ ته‌مه‌نیه‌تی‌‌و ی له‌زینداندا ئێستا ماوه‌ی به‌ندكرانه به‌سه‌رده‌بات. له سه‌رو‌به‌ندی ساڵی تازه‌و هاتنی نەورۆزدا ،بنه‌ماڵه‌م له دادگایی شاری سنه داوای موره‌خه‌سیان بۆ کاک ئه‌نوه‌ری برامیان کرد که به توندی له الین دادوه‌ر باباییه‌وه وه‌اڵم دراوه‌و به باوکمی وتبوو که ده‌بیت کوڕه‌کانی تۆ هه‌ر هه‌مویان ده‌بێت ئیعدام بکرێن‌و ئێستاش تۆ هاتوی داوای ئازادی ئهنوهر ده‌که‌ی .هه‌ر وه‌کوو له نامه‌که‌ی باوکمدا به بۆنه‌ی هاتنی نەورۆزه‌وه هاتوه: به‌محاڵه‌وه نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ چواره‌مین نه‌ورۆزه که ئهنوهر له‌گه‌ڵ ئێمه نییه،
ئه‌شره‌ف له ژێر کۆڵێک خاکی سارددا بۆ هه‌میشه نووستووه‌و ئه‌فشینیش له زیندانه‌و باوکێکی به‌سااڵچوو دایکێکی دڵشکاو ،چاویان بڕیوه‌ته ده‌رگاو له چاوه‌ڕانی دوورودرێژی هاتنه‌وه‌ی ڕۆڵه‌کانیاندا به‌سه‌رده‌به‌ن. ئهنوهر به تاوانی مرۆڤدۆستی‌و دڵسۆزی بۆ ئینسانه‌کان حوکمی سێداره‌ی بۆ بڕایه‌وه‌و ئه‌گه‌ر هه‌وڵ‌و پشتیوانییه‌کانی ئێوه خه‌ڵکی خۆشه‌ویست نه‌با ،بێگومان ئه‌م بڕیاره ڕانه‌ده‌گیرا .ئه‌شره‌ف له هه‌وڵدا بوو تا ڕاستبێژی‌و بێتاوانیی ئهنوهر بسه‌لمێنێت که له ناکاو هه‌واڵی مه‌رگیمان پێگه‌یشت‌و ئێستاش ئه‌فشین به هه‌مان تاوانی ئهنوهرو ئه‌شره‌ف له زینداندا ڕۆژو شه‌وی ته‌مه‌نی مێرمنداڵی خۆی تێپه‌ڕده‌کات. له‌وانه‌‌یه بکرێت ئازاری دووربوون له ڕۆڵه‌کان به‌سه‌ربکرێت ،چونکه ئێمه له سه‌ر ئهو باوه‌ڕه‌ین که ئه‌رکی دایکان‌و باوکانه که به په‌روه‌رده‌ی مندااڵنیان به به‌رزیی بااڵی مرۆڤایه‌تی ،به‌رپرسیارێتیی خۆیان بۆ کۆمه‌ڵگا به جێ گه‌یاندبێت، تا خه‌ڵک له ئازارو شادییه‌کانیاندا ببنه هاوڕێیان .بابه‌تێک که له ههموو سااڵنی ڕابردوو که له ڕۆڵه‌کانمان دوور بووین، له چاوپێکه‌وتن‌‌و له ئامێزگرتنیان بێبه‌ش بووین ،به‌رده‌وام شانازیمان به بوونی ئێوه له پاڵ خۆمان کردووه. هه‌موی ئه‌مانه له کاتێکدایه ،که کاتی خۆی کاک ئه‌نوه‌ری برامان که له پاییزی ساڵی 1386دا ده‌ستبه‌سه‌رکرا‌و ئه‌ویش بێتاوان‌و به گوێره‌ی پارێزه‌ره‌کانی، ئهنوهر بێتاوان گیرا‌و دوای ئیتالعاتی شاری قوروه که زۆر رقی له من‌و
ئه‌مجه‌دی برام بوو که ئێمه هاتینه ناو ریزه‌کانی کۆمه‌ڵ ه به قسه‌ی یه‌کێک له به‌رپرسانی ئهو ئیداره که به یه‌کێک له ئه‌ندامانی بنه‌ماڵه‌می وتبوو که ئهنوهرو ئه‌شرف‌و ئه‌فشین تاوانی ئه‌مجه‌د‌و ره‌فیق ده‌ده‌نه‌وه‌و ته‌نانه‌ت ئهو کات که کاک ئه‌نوه‌ری برامان چاوەڕێی جێبه‌جێکردنی حوکمی له سێداره بوو ،ئیداره‌ی ئیتالعاتی شاری سنه داوای له من‌و ئه‌مجه‌د کرد که ئه‌گەر خۆمان بهدهستهوه نه‌ده‌ین ئهنوهر ئیعدام ده‌که‌ین ،که به خۆشحاڵییه‌وه‌و گوشاری کۆمەڵگای نێوده‌وڵه‌تی‌و پیشتیوانی خه‌ڵکی کوردستان‌و به تایبه‌ت خه‌ڵکی ناوچه‌ی ئێمه ،حوکمه‌که‌ی بوو به 16 ساڵ زیندان. بنه‌ماڵه‌ی من نه یەکەمین‌و نه ئاخرین بنه‌ماڵه‌ی کوردستانن که ئاوا رژیمی ئیسالمی وایان لێده‌کات ،به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌وه پشتیوانی خه‌ڵکی ههموو کات توانیویه که بهر به‌گوشاری داموده‌زگاکانی کۆماری ئیسالمی بگرێ بۆ سه‌ر چاالکوانانی سیاسی‌و مه‌ده‌نی‌و بنه‌ماڵه‌کانیان‌و ده‌زانن ئێستا زیاتر لە 150زیندانی سیاسی‌و مەدەنی‌و نووسەر‌و رۆژنامەوان دەسبەسەرن‌و زیاتر لە 17 کەس لە ژێر حوکمی سێدارەدان‌و ئەوانی کەش لە 6مانگەوە تا 16ساڵ زیندانیان بە سەردا سەپاوە‌و له الین خۆم‌و بنه‌ماڵه‌مه‌وه داوا له ههموو ئازادیخوازێک ده‌که‌م که بۆ پشتیوانیکردن ل ه رزگارکردنی گیانی زیندانیانی سیاسی تێبکۆشن‌و ههموو هه‌وڵی خۆیان ی دیکە هیچ بخه‌نه‌گەڕ بۆ ئه‌وه‌ی جارێک دایکێک دڵی نه‌سووتێت.
گوشاره‌كان بۆسه‌ر بنه‌ماڵه‌ی حسه‌ین په‌ناهی به‌رده‌وامه ئا :دوارۆژ
كۆماری ئیسالمی سه‌ره‌ڕای سه‌ركوتی هه‌ر بیرێكی جیاواز‌و زیندانیكردنی ئینسانه‌كان له‌سه‌ر تاوانی سیاسی، به‌رده‌وام له رێگه‌ی گوشارخستنه‌سه‌ر بنه‌ماڵه‌كانیان هه‌وڵ بۆ كوشتنی هه‌ر توخمێكی ناڕه‌زایی له‌ناو ئهو بنه‌مااڵنه‌‌و چاوترسێنكردنی خه‌ڵكی كوردستان ده‌دات. بنه‌ماڵه‌ی ئه‌نوه‌ری حسه‌ین په‌ناهی یه‌كێك له‌و بنه‌مااڵنه‌ی ه كه ماوه‌یه‌كی زۆره له‌ژێر گوشاری هێزه‌كانی كۆماری ی ئیسالمیدایه .ئهنوهر حسێن په‌ناه ی ی 2009سزا زیندانی سیاسی كورد‌ساڵ له‌سێداره‌دانی به‌سه‌ردا سه‌پابوو‌و دواتر ی پێداچوونه‌وه‌دا سزاكه‌ی بۆ 16 له‌دادگا ساڵ به‌ندكردن كه‌م كرایه‌وه ،ئێستاش کە ماوەی چوار ساڵه لە زیندان بەسەردەبات ی ی كه‌وتوونه‌ت ه ژێر گوشار كه‌س‌و كاره‌كه ی پارێزگای سنه‌‌و زۆرێك هێزە ئه‌منیه‌كان ل ه ئه‌ندامانی بنه‌ماڵه‌كه‌ی ده‌ستگیر‌و ڕه‌وانه‌ی زیندان كراون. لەمبارەیەوە رەفیق حسەین پەناهی ئەندامی کۆمەڵەو برای ئەنوەر سەبارەت بە دوابارودۆخی بنەماڵەکەی بە «دواڕۆژ»ی راگەیاند: ی «بنه‌ماڵه‌ی حوسین په‌ناهی به‌توند ی كه‌وتوونه‌ته به‌رگوشاری هێزه‌كان ئیتالعات له‌شاری سنه‌‌و به‌شێوه‌یه‌ك ك ه ی به‌دروست كردن‌و هۆنینه‌وه‌ی تۆمه‌ت ی جۆراوجۆر ده‌یانه‌وێ سه‌رجه‌م ئه‌ندامان بنه‌ماڵه‌كه‌مان بۆ ناوچه‌یه‌كی دوره ده‌ست بگوازنه‌وه‌‌و له ئێستاشدا كه‌س ی ی چاوپێكه‌وتن‌و سه‌ردانی گیراوان ماف
رەفیق حسەین پەناهی ی بنه‌ماڵه‌كه‌مانی نیه‌‌و تائێستاش له‌دوا ی ی حوسێن په‌ناه ی ئهنوهر ده‌ستگیركردن ی بنه‌ماڵه‌و برامه‌و‌ه 30كه‌س ل ه ئه‌ندامان ی ی نزیكمان ده‌ستگیر‌و ڕه‌وانه كه‌س‌و كار زیندان كراون. هه‌ر ئێستا زیاتر لە حه‌وت کهس لە بنه‌ماڵه‌ی حوسین په‌ناهی له زینداندان‌و تا ئێستاش سێ کهس له بنه‌ماڵهکەمان به شێوازی گوماناویی کوژراون که ی یه کیکیان ئه‌شره‌ف حوسێن په‌ناه ی ی سه‌لماندن برامه .ناوبراو به‌مه‌به‌ست ی ی ئه‌نوه‌ری برام چه‌ندین به‌ڵگه بێتاوان ی 5000كه‌س له ڕیش سپی‌‌و به‌واژۆ ی ناوچه‌كه كۆكرده‌وه ،دواتر پیاوماقواڵن به‌ره‌و تاران به‌ڕێكه‌وت تا به‌ڵگه‌نامه‌كان
6
ژمار‌ه ( )4٩ساڵی چوارەم201١/٤/١٦ ، dwaroj@komala.net
دیدار
کاریگه‌رییه‌کانی خۆپیشاندانەکانی باشوری کوردستان له‌سه‌ر بزووتنه‌وه‌ی کوردی له ئێران
دیمانەی ماڵپەڕی رۆژهەاڵت تایمز لەگەڵ جەلیل ئازادیخواز
نزیكه‌ی دوو مانگه خۆپیشاندان‌و ناڕه‌زایی شاری سلێمانی‌و چه‌ندین شارو شارۆچكه‌ی دیكه هه‌رێمی كوردستانی گرتۆتهوه كه له‌م ماوه‌یه‌دا چه‌ندین هاواڵتی‌و هێزی پۆلیس كوژراون‌و ب ه ده‌یان كه‌سیش برینداربوون .سه‌ره‌ڕای هه‌وڵه‌كانی بۆ جێبه‌جێكردنی داوكاری خۆپیشانده‌ران‌و گفتوگۆی الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن له‌گه‌ڵ هه‌ردوو حیزبی ده‌سه‌اڵتداری پارتی‌و یه‌كێتی‌و حكومه‌تی هه‌رێم تا ئێستاش ئه‌م خۆپیشاندانان ه به‌رده‌وامه. لهمبارهیهوه دیمانه‌یه‌كی سایتی رۆژهه‌اڵت تایمز له‌گه‌ڵ جه‌لیلی ئازادیخواز ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی كۆمه‌ڵه‌ی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستان ده‌خوێننه‌وه: خۆپیشاندانه‌کانی ئه‌م دواییه‌ی باشووری کوردستان چ کاریگه‌رییه‌کی له‌سه‌ر حزبه‌کانی رۆژهه‌اڵت و بزووتنه‌وه‌ی کوردی له ئێران داده‌نێت؟ خاڵ ه پۆزه‌تیڤ و نێگه‌تیڤه‌کان چین؟ لێکدانه‌وه‌ی ئازادیخواز: جەلیل رووداوه‌کانی ئه‌م دوایانه‌ی باشور ل ه راستیدا ڕامانێک ده‌خوازێ ل ه کۆی پرۆسه‌و پرۆژه‌ی سه‌رهه‌ڵدانی حکومه‌تی باشورو ئهو بارودۆخه‌ی که ئه‌م ده‌وڵه‌ته‌ی تیادا له‌دایک بوو .راپه‌ڕینی ساڵی 91و ئه‌وگۆرانکارییانه‌ی پێش ئه‌م ساڵه‌و دوای ئه‌م ساڵ ه روویاندا بۆ لێکدانه‌وه‌ی چۆنیه‌تی بیچمگیری و دروستبوونی ده‌سه‌اڵتی هه‌رێم پیویستن ،بزوتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی کورد ل ه باشوردا سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی ک ه میژوو و میژینه‌یه‌کی دێرینی راپه‌ڕین و به‌رخۆدانی هه‌یه ،به‌اڵم ده‌بێ ئه‌م راستی ه بزانین ک ه له چرکه‌ساتی سه‌رهه‌ڵدانی راپه‌ڕین و روودواه‌کانی دوای شه‌ڕی دووهه‌می که‌نداو له ههموو رویه‌که‌و‌ه له‌و ئاسته ل ه ئامادی و به‌رنامه‌رێژیدا نه‌بوو ک ه ئیداره‌و به‌ڕێوه‌بردنی دهسهاڵت
و ده‌وڵه‌تیک به‌ئه‌ستۆه‌وه بگریت .ل ه راستیدا بزوتنه‌وه‌یه‌کی رزگاری خوازی چه‌کداری ل ه دۆخی به‌رخۆداندا به ههموو ناته‌بایی و کێشه ئاڵۆزو چاره‌نه‌کراوه‌کانی ناو ههناوی خۆیهوه بێ ئه‌وه‌ی هیچ ئاماده‌ییه‌کی بۆ مه‌شقی دهسهاڵت و ده‌وڵه‌ت هه‌بێت رووبه‌ڕووی بارودۆخێک ده‌بێته‌وه ک ه ناچاره و ده‌بێ ئه‌زموونی دهسهاڵت و ده‌وڵەتداری بکات .ژیرخانی ویرانی ئابووری ،له‌به‌ینچوونی ههموو بنه‌ماو بنکه‌کانی ئابووری خۆماڵی و کشتوکاڵ و پیشه‌سازی بچوک و ئاژه‌ڵداری و له‌یه‌ک ووشه‌دا واڵتێکی ب ه ته‌واوی ویران و ئابوورییه‌کی لێکهه‌ڵوه‌شاو کۆمه‌ڵگایه‌کی قه‌یراناویی و تالو ب ه کۆیه‌ک خه‌ساری رۆحی و ره‌وانی شه‌ڕی ناوخۆو شه‌ڕی ئێراق ئێران و ئه‌نفال و ههموو لێکه‌وتنه‌و‌ه رۆحی و ره‌وانی و کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کانی و بوونی کلتورو گیانی خێڵه‌کیگه‌ری و ته‌شه‌نه‌ی کلتوری بهعس و نه‌بوونی مه‌داراو ئاسانگیری و گیانی لێبورده‌ی و ئه‌زموونی دەسەاڵت و ته‌حه‌موولی فره‌چه‌شنی و زۆر ره‌هه‌ندی ک ه کۆی ئه‌م خساران ه پاشماوه‌ی ده‌سه‌اڵتداری و کلتوری خۆسه‌پین و فاشستی بهعس بوون .بهعس ته‌نیا ده‌سه‌اڵتێکی رامیاری نه‌بوو ک ه توتالیته‌رو سه‌رکوت و خۆسه‌پاندنی ره‌واج دابیت و بهس نۆرمیک ل ه بوون و جۆریک ل ه ئایدۆلۆژی بوو ک ه کۆی کۆمه‌ڵگای ب ه ههموو پێکهاته‌کانیه‌و‌ه نووقمی لێکترازان و دووبه‌ره‌کی و ده‌مارگرژی و سانا ژیان وسه‌ربازیگه‌ری کردبوه‌وه .له‌م بارودۆخ و هه‌لومه‌رجه‌دا بێ به‌رنامه‌و گەاڵڵه‌ی پێشوه‌خت و خۆئاماده‌کردن هێزه سیاسیه‌کانی کوردستان رووبه‌رووی زه‌روره‌تی دروستکردنی ده‌وڵه‌ت و ده‌سه‌اڵتی مه‌ده‌نی و حکومه‌تی یاساو سه‌روساماندان ب ه ئابوری و دابینکردنی ژیان و بژیوی جه‌ماوه‌ر ده‌بنه‌وه ،ئه‌م پرۆس ه و پرۆژ‌ه ئه‌وکات گرنگ تر ده‌نوینێ که کۆی ئه‌م دەسەاڵت و ڕێکخستن ه ناچاره‌و ده‌بێت له بهر وەاڵمدانه‌وه‌ی شه‌ڕی براکوژی و راگرتنی ئه‌م شه‌ڕ‌ه بره‌خسی و خۆی پیناسه بکاتهوه ک ه هه‌رواش ده‌بیت و حکومه‌تی په‌نجا په‌نجا له داێک ده‌بێت. خوێندنه‌وه‌ی قۆناغه‌کانی سه‌رهه‌ڵدان و گه‌شه‌کردنی حکومه‌تی هه‌رێمی
کوردستان باشترین پێوه‌رن بۆ روون بوونه‌وه‌ی ئه‌م ڕاستیه‌که ئه‌م دهسهاڵت ه چهنده توانیویه‌تی ل ه ده‌سه‌اڵتی قه‌یران و حکومه‌تی حیزب دوورکه‌ویته‌و‌ه وخۆی ل ه حکومه‌تی یاساو شارۆمه‌ندو مه‌ده‌نی نزیک کاته‌و‌ه که دیاره له‌م ده‌رفه‌ت ه کۆتا مه‌ودای ئه‌وه‌نیه ،هێند‌ه بڵێم ل ه کۆمه‌ڵگایه‌کدا ک ه سیمای ژیان و بوونی له‌سه‌ره‌وه ئاماژه‌ی درای ه ئه‌وه‌بیت و چینی نیوه‌ندی کۆمه‌ڵگا هه‌ڵته‌کابێت و ههموو سه‌رچاوه‌کانی ئابووری لێک هه‌ڵوه‌شابن ده‌بێ ده‌سه‌اڵتداری و دامه‌زراندنی ده‌سه‌اڵتی خۆماڵی ئه‌ویش به‌بی ئه‌زموون و ل ه سه‌ر روانگه‌و ئه‌قڵی حیزب ده‌بی چهنده دژواربیت؟ من واده‌زانم حکومه‌ت ه یه‌ک ل ه دوای یه‌که‌کانی هەرێم و به‌تایبه‌تی حکومه‌تی دکتۆر به‌رهه‌م ک ه به‌رئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنیکی دانپیادانراو‌ه زۆر باش توانیویه‌تی و تونیویان ه خۆیان ل ه حکومه‌تی حیزب دوورخه‌نه‌وه‌و به‌ره‌و ده‌سه‌اڵتی خه‌ڵک و هاوشاری ئاراست ه بگرن و چاکسازی و ریفۆرمی گونجاو به‌رچاوبکات ل ه زۆر ل ه ئاقاره‌کانی ژیان و دەسەاڵت و میدیاو کۆمه‌اڵیه‌تیدا. به‌اڵم دیاره ک ه ئه‌م پرۆسه‌و ساقکردنه‌وه‌ی ده‌وڵه‌تی گه‌ل و موئه‌سه‌ساتی هێشتا زۆری ماوه ،به‌اڵم ئه‌وه‌ی ک ه گرنگ ه ئه‌وه‌یه‌ک ه ئه‌م ئاراست ه بووه‌ت ه ئامانج و ههموو ره‌وت و ره‌وه‌نده‌ک ه به‌ره‌و ئه‌م ئاقاره ده‌رۆن، ب ه وردبونه‌وه‌یه‌کی نه‌زۆر قولیش دیارو روونه که ده‌سه‌اڵتی کوردی و حکومه‌تی هه‌رێم ل ه چاو کۆی دەسەاڵت و ده‌وڵه‌ت و حکومه‌ته‌کانی ناوچه‌که دیموکرات تره‌و ل ه راستیدا به‌راوردکردنی له‌گه‌ڵ ئه‌م جۆره دەسەاڵتانە نه‌شیاو سته‌م ه ب ه ههموو پرۆسه‌ی دیموکراتی ل ه کۆی خۆی و ناوچه‌که‌دا .سه‌رکه‌وتنی ئه‌زموونی دەسەاڵتداری کورد ل ه باشوردا ڕاسته‌وخۆ کاریگه‌ری له‌سه‌ر کۆی بزووتنه‌وه‌ی کوردو بزاوتی دیموکراسیخوازی ل ه ناوچه‌که‌دا هه‌یه ،زۆر ئه‌سته‌م نی ه ب ه چاوخشانێک ده‌رده‌که‌ویت که سه‌رتاپای دەسەاڵته‌کانی ناوچه‌ک ه چۆن مامه‌ڵ ه له‌گه‌ڵ مرۆڤ و مافه‌کانی و ئازادی به‌یان و رۆژنامه‌وانی و ماف ه دیموکراتیکه‌کان ده‌که‌ن ئهوه بارودۆخی ئێران ه ک ه بیخ ه بهر پینۆشه‌ش بۆی پێوه‌ناکات و فاشیزمی دینی رووی ههموو ده‌زگا توتالیته‌ره‌کانی جیهانی کۆن
گروپی پەرژینی ئاشتی کە لەنێوان خۆپیشاندەرانی شاری سلێمانی‌و هێزە ئەمنیەکان هێمنی خۆپیشاندانەکە دەپارێزن
و تازه‌ی سپیکردووه ،سوریاو دیموکراسی نیوبه‌ندی تورکیاو دەسەاڵت ه عه‌ره‌بیه‌کانی ناوچه‌که‌ش ب ه راستی حاڵیان روونه. به‌ده‌سته‌وه‌دانی نمونه‌یه‌کی گونجاوو شیاوی مرۆڤی سه‌رده‌م ل ه دەسەاڵتداری له هەرێمدا هه‌م بزوتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی کوردو هه‌م بزاوتی دیموکراسیخوازی کۆی ناوچه‌ک ه ب ه هیزده‌کات .هه‌ره‌سهێنان و ناکارامه‌بوونی ئه‌م دەسەاڵته سه‌ره‌رای ئه‌وه‌ی پرۆسه‌ی باسکراوی سهرهوه الواز دەکات هه‌لوده‌رفەتێکی گونجاو ده‌دات ه ده‌ست داگیرکه‌رانی کوردستان بۆ کوتان و به‌دناوکردنی بزوتنه‌وه‌ی کورد له‌کۆی خۆیداو دڵساردکردنه‌وه‌ی جه‌ماوه‌ری کوردو خه‌ڵکانی دیموکراسیخوازی ناوچه‌که .بیرمان نه‌چیت ل ه ناوچه‌ی ئێمه‌دا هیشتا ئیدۆلۆژی و گه‌وره‌چیرۆکه‌کانی ته‌واویتخواز و ئیدۆلۆژی په‌رست ب ه برستن و ل ه زۆر الو‌ه ئه‌زموونی کوردیان کردۆت ه ئاماجی لێدان و ل ه بهر هه‌ڵوه‌شانه‌وه. بهس ده‌توانین بڵێین سه‌رکه‌وتنی ئه‌زموونی ده‌وڵه‌ت و دەسەاڵتداری باشور ده‌توانێ هه‌م مۆدیلێکی سه‌رکه‌وتوی دەسەاڵت ل ه ناوچه‌که‌دا بدات بهدهستهوه و هه‌م بزوتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی کوردی و بزاوتی دیموکراسی خوازی کۆی ناوچه‌ک ه ب ه هیزکات و ل ه پێچه‌وانه‌یشیدا کۆی هه‌ردوو پرۆسه‌ک ه دووچاری قه‌یرانی جدی و دواکه‌وتن ودێر ئه‌نجامگیرکات ،بۆی ه پاراستنی هۆشیارانه‌و گه‌شه‌کردنی ئه‌م ئه‌زموونه تا ده‌سه‌ته‌به‌رکردنی ئازادی تاکو کۆو نه‌هادینه بوونی دیموکراسی مشاره‌که‌تی ئه‌رکی نه‌ته‌وه‌یی و ئازادیخوازانه‌ی هه‌ر تاکو کۆیه‌کی کورده. باش دیاره ک ه ئه‌م ئه‌زموونه بوووه‌ت ه مه‌کۆی سه‌رنج و پیالن بۆ نه زۆککردن و ل ه باربردن ل ه الیه‌ن دەسەاڵت ه توتالیته‌ره‌رکانی ناوچه‌ک ه و توندڕه‌وان و سه‌رباز‌ه ئیمانیه‌کانی ئیسالم و کۆمونیزمی ئۆرتودۆکسه‌وه ک ه هێشتا ل ه هەرێم و ناوچه‌که‌ی ئێمه‌دا هه‌ن و ئاماده‌بوونی به‌رچاویان هه‌یه. دیاره دوابڕیارو داوه‌ری ل ه سه‌رکۆی ئه‌م دهسهاڵت و ده‌وڵه‌ت ه ده‌بێ له‌الیه‌ن جه‌ماوه‌ری باشوره‌وە بێت ک ه سوته‌مه‌نی و کۆله‌که بنه‌ڕه‌تیه‌کانی ئه‌م ده‌وڵه‌ت و دەسەاڵت و شۆڕشه‌ن و مافی خۆشیان ه بۆخۆیان بریار له چونیه‌تی دهسهاڵت و شکڵ و ههناوی ئه‌م ده‌سه‌اڵته بده‌ن.
ب ه ڕای من خۆپیشاندان و ناره‌زایه‌تی ه مه‌ده‌نیه‌کانی ئیستای باشور له‌کاتێکدا ئاراسته‌کانیان دابین و داواکاری و داخوازیه‌کانی ره‌وای جه‌ماوه‌ر بیت و نه‌کریته بازی سیاسی بۆ له زه‌ویندان و قاودانی الیەنی دیک ه نه‌ک هه‌رخه‌سار نین ،به‌ڵکو نیشانه‌ی هه‌ڵکشانی ئاقاری گشتی و کۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی و به ئه‌قالنی بوونی کۆمه‌ڵگای کورده‌واری و به‌رجه‌سته‌بوونه‌وه‌ی دیموکراسی مه‌ده‌نی و موشاره‌که‌تی ه ک ه ب ه مامه‌ڵه‌یه‌کی ئه‌قاڵنی ک ه گومانم نیه هیزه کوردستانیه‌کان و حکومه‌ت له‌گه‌ڵی ده‌که‌ن دیسان نیشانی بوونی ده‌سه‌اڵتیکی مه‌ردومی و جه‌ماوه‌ریی ه با ئه‌م دهسهاڵت ه خه‌ساریشی هه‌بێت .ره‌نگ ه له کۆتا ماوه‌دا دەسەاڵت ه داگیرکه‌ره‌کان و نه‌یارانی کوردو سه‌ربازه‌کانی سه‌ر سپێراوی ئایدۆلۆژی وا ده‌نگۆ داخه‌ن ک ه ئهوه هه‌ره‌سی ده‌سه‌اڵتی کوردی و نیشانه‌ی نه‌زۆکبوونی ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌یه، به‌اڵم ره‌وتی ڕووداوه‌کان و داخوازی جه‌ماوه‌ر و هه‌ڵوێستی رووناکبیرانی ههناوی ئه‌م پرۆژه‌ی ه ک ه پێداگری ل ه سه‌ر دروست بوونی ده‌وڵه‌تی مه‌ده‌نی و یاسای و قووڵبوونه‌وه‌ی دیموکراسی ده‌که‌ن هه‌ر ههموو ده‌ریده‌خه‌ن که دەسەاڵتی کوردی توانای ه و ده‌توانێ باشترین نمونه‌ی ده‌وڵه‌تی یاساو هاوشاری ده‌سته‌به‌ر کات. بیرمان نه‌‌چێت تائێستاش هیچ کهس و الیه‌نی خوازیاری روخانی ده‌سه‌اڵتی کوردیی نی ه و نه‌بووە ،دیاره خۆتان دەزانن که جیاوازی سه‌ره‌کی و جه‌وهه‌ری له نیوان ده‌وڵه‌ت ودەسەاڵت دا هه‌ی ه کۆی ئه‌م پرۆس ه بۆی ه جیگای ترس نی ه ده‌خوازی ده‌س ه التی کوردی ل ه خۆیدا چاکسازی بکات و ده‌وله‌تی کوردیش پایبه‌ندی دیموکراسی ومافی مرۆف بێت. ده‌وڵه‌ت و دەسەاڵت ل ه ئاستی ئه‌قاڵنیه‌ت و ئه‌ندێشه‌ی گشتی و هۆشیاری جه‌ماوه‌ریی و میتودی کاری مه‌ده‌نیانه‌ی کۆمه‌ڵگاو ئۆپۆزسیۆنه‌که‌یدا ده‌رکه‌وتن و ئاراسته‌گرتنی ده‌بێت، بۆی ه هه‌رچی ئه‌قاڵنی تر ره‌خنه‌کاری بکرێت و ب ه ئهندێشه چاکسازی نیشان له گه‌شه‌‌ی ئه‌قاڵنی کۆمه‌ڵگاو له دایک بوونی کۆمه‌ڵی مه‌ده‌نی و سه‌رهه‌ڵدانی دیموکراسی ههناوی بووه‌وه.
فۆتۆ :زریان محەمەد
راپۆرت
ژمار‌ه ( )٤٩ساڵی چوارەم201١/٤/١٦ ، dwaroj@komala.net
9
کاریگەریی تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان لەسەر بزوتنەوە نارەزاییەکان ئا :دواڕۆژ ل ه كاتێكدا گۆڕانكارییه‌كان زۆرێك ل ه واڵتانی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستی گرتوته‌وه‌‌و دیكتاتۆره‌كان یه‌ك له‌دوای یه‌ك ده‌كه‌ون ،ب ه بڕوای شاره‌زایان‌و تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان به‌تایبه‌تی فه‌یسبوك‌و تویتر ده‌ورونه‌قشێكی گه‌وره‌‌و گرنگیان له‌م گۆڕانكارییانه‌داهه‌یه .دهورو نه‌قشێك كه ك ه چاودێران ب ه بزوێنه‌ری شۆڕشی خه‌ڵك ل ه میسر‌و تونس ناویان لێبردوه، ته‌نانه‌ت هه‌ندێ بۆچوونیش هه‌یه ك ه شۆڕشی میسر‌و تونس به شۆڕشی تویتری ناولێده‌به‌ن. سه‌ره‌ڕای حكومه‌تی ئه‌م واڵتان ه ب ه بڕینی هێڵی ئینترنێت هه‌وڵیاندا كاریگه‌رییه‌كانی ئه‌م تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییانه‌كه‌م بكهنهوه، به‌اڵم دره‌نگ ئه‌م كاره‌یان كرد‌و كاتێك ده‌ستیان به‌م كاره كرد ك ه ته‌واوی بڕیاره گرنگه‌كان درابوون‌و خه‌ڵك رژابوونه‌سه‌ر شه‌قام. فه‌یسبوك‌و تویتر وه‌ك ئامرازی راگه‌یاندنی هه‌واڵ‌و زانیاریی نه‌یارانی ده‌وڵه‌تان‌و باڵوكردنه‌وه‌ی هه‌واڵی ناڕه‌زاییه‌كان ده‌ورێك باشیان گێرا ،له ئێستاشدا ل ه ئێران‌و كوردستان سه‌ره‌ڕای فیلتركردنی ئه‌م تۆڕه‌كۆمه‌اڵیه‌تییانه‌‌و سه‌ره‌ڕای هێڵی ئینترنێتی خاوو خلیچك ،رۆژانه ب ه سه‌دان هه‌زار كه‌س له‌سه‌ر فه‌یسبوك‌و تویتر راو بۆچوونی خۆیان ده‌گۆڕنه‌وه‌‌و ره‌نگ ه زۆرێك له‌و بۆچوونانه‌ش سیاسی بن‌و النیكه‌م ده‌ربڕینی ناڕه‌زایی بن به‌رامبه‌ر به دیكتاتۆری‌و سته‌می رژیمی ئێران. سه‌ره‌ڕای ههموو قازانج‌و سوده‌كانی فه‌یسبوك‌و تویتر بۆ گه‌یاندن‌و باڵوكردنه‌وه‌ی زانیاری‌و دروستكردنی په‌یوه‌ندی له‌نێوان هاوبیران‌و بیرجیاوازان، به‌اڵم تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ل ه واڵتانی دیكتاتۆری وه‌ك كۆماری ئیسالمی كێشه‌ی بۆ بزوتنهوه ئازادیخوازییه‌كان دروست كردوه. له‌مباره‌و‌ه جیلین یۆرك نوسه‌ر‌و وێبالگنوسی ئه‌مریكایی‌و یه‌كێك ل ه ئه‌ندامانی به‌شی میدیا ئینترنێتییه‌كانی زانكۆ هارڤارد ل ه بابه‌تێك مه‌ترسییه‌كانی به‌كارهێنانی میدیا دیجیتاڵیه‌كانی وه‌ك ئینترنێت‌و تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان فه‌یسبوك‌و تویتێر ل ه بزوتنهوه تاوتووێكردوه‌‌و جه‌ماوه‌رییه‌كان هۆشداری ئهوه ده‌كات كه حكومه‌ت ه سه‌ركوتگه‌ره‌كان ل ه رێگه‌ی شوێن پێ هه‌ڵگرتنی نه‌یارانی خۆیان له‌م تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییان ه بیانناسن‌و ده‌ستگیریان بكه‌ن. ئهو ده‌نوسێت له‌كاتی دروستبوونی «شۆڕشی تویتێری» هاوكات له‌گه‌ڵ په‌ره‌سه‌ندنی بزوتنه‌وه‌ی سه‌وزی ئێران ل ه هاوینی ،2009تۆڕه‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ل ه ئینترنێت یه‌كێك ل ه ئامراز‌ه گرنگه‌كانی رێكخستنی هه‌ڵسوڕاوانی مه‌ده‌نی‌و ناڕازییان بوون ،به‌اڵم سه‌ره‌ڕای كاریگه‌ری ئه‌م ئامرازانه ل ه بواری بزوتنهوه ناڕه‌زاییه‌كان ك ه نمونه‌كانی ل ه رووداوه‌كانی میسر‌و تونس بینران، زۆربه‌ی شاره‌زایان جه‌خت له‌سه‌ر ئهوه ده‌كه‌نه‌و‌ه ك ه ئه‌م تۆڕه‌په‌یوه‌ندییان ه
پێش ب ه له‌سێداره‌دان ی شێركۆ مه‌عارف ی بگرین
ته‌نها رۆڵی كه‌ره‌سه‌یان هه‌یه‌‌و ب ه هیچ شێوه‌یه‌ك نابێت ئه‌وان ه وه‌ك به‌رهه‌مهێنی شۆڕشه‌كان بناسرێن. سه‌ره‌ڕای ئه‌م ه به‌شی سه‌ره‌كی ماسمیدیاكانی رۆژئاوا ب ه شێوه‌یه‌كی ناڕاست وه‌سفی كۆمپانیا كامپیۆتێرییه‌كانی خاوه‌نی ئه‌م تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییان ه ده‌كه‌ن به‌هۆی ده‌ورونه‌قشیان له شۆڕشه‌كان ب ه بێ ئه‌وه‌ی ئاماژه به‌و مه‌ترسییانه‌بكرێت كه ئه‌م كه‌ره‌سان ه له‌سه‌ر بزوتنهوه سیاسی‌و ناڕه‌زاییه‌كاندا هه‌یانه. یۆرك له درێژه‌ی بابه‌ته‌كه‌ی خۆی ده‌نوسێت كه به‌مدواییانه‌ش چاالكانی سیاسی له مه‌راكش رایانگه‌یاندو‌ه ك ه په‌یجی فه‌یسبوكه‌كانیان له‌الیه‌ن ده‌زگا ئه‌منییه‌كانه‌وه له‌و واڵته هه‌ك كراوه. زۆرێك له‌و مه‌ترسییان ه به‌هۆی پێكهاته‌و
میكانیزمی ئه‌م تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییانه‌وه‌یه. بۆ وێن ه له فه‌یسبوك به‌كارهێنه‌ران ده‌بێت ناوی دروستی خۆیان بنوسن، به‌اڵم به‌شێكی دیك ه ئه‌م مه‌ترسییان ه شێوازی به‌كارهێنانی ئه‌م كه‌ره‌سانه‌‌و هه‌میشه‌ییبوونی ته‌واوی په‌یوه‌ندیی نێوان كه‌سه‌كان له پاشكه‌وتی مێمۆری ئه‌م وێبسایتانه‌یه. ته‌نها بۆ ساتێكی بیهێنن ه به‌رچاوتان ك ه بزوتنه‌وه‌ی ناڕه‌زایی میسر روخانی حكومه‌تی حوسنی موباره‌كی بهدواوه نه‌بووایه ،له‌وكاته‌دا بڕێكی زۆر وێنه‌‌و ویدیۆ‌و په‌یامه‌كان ك ه له‌الیه‌ن هه‌ڵسوڕاوانی ئه‌م بزوتنه‌وه‌ی ه له‌سه‌ر تۆڕی ئینترنێت كه زانیارییه‌كی زۆر ده‌رباره‌ی به‌شداربووانی ئهو بزوتنه‌وه‌ی تیابوو ،به‌ئاسانی ده‌بوو‌ه به‌ڵگه‌یه‌ك بۆ
راگه‌یاندنی کۆمه‌ڵه‌ی زه‌حمه‌تکێشانی ههموو هه‌وڵی خۆیان بخه‌نه گه‌ڕ و پێش به جێبه‌جێ كردنی حوكمی سته‌مكارانه ی کوردستان شێركۆ مه‌عارفی ،به‌ندكراوی سیاسیی سێداره‌ی شێركۆ بگرن . خه‌ڵكی شاری بانه له رێكه‌وتی 9ی شێركۆ به تۆمه‌تی ئه‌ندامیه‌تی كۆمه‌ڵه‌ی خه‌زه‌ڵوه‌ری 1387ی هه‌تاوی ده‌ستبه‌سه‌ر زه‌حمه‌تكێشانی كوردستان له زینداندایه. كرا .شێركۆ ئێستا له زیندانی شاری هه‌تا ئێستا چه‌ند جار حوكمی سێداره‌كه‌ی سه‌قز ده‌ستبه‌سه‌ره و به‌پێی هه‌واڵه‌كان راگیراوه و به هیچ جۆرێك ،نه‌ك سزای پێی راگه‌یه‌نراو‌ه كه سزای سێداره‌كه‌ی ئیعدام ،به‌ڵكوو ته‌نانه‌ت زیندانی ێ كردنه‌كه‌شی رێگه‌پێنه‌دراوه .وه‌گه‌ڕ له رۆژی 11ی گواڵنی ئه‌مساڵدا جێبه‌ج ده‌كرێت .ئه‌م زانیاریانه له‌الیه‌ن خستنه‌وه‌ی بڕیاری سێداره‌ی شێركۆ بنه‌ماڵه‌كه‌ی و له ماڵپه‌ڕی رۆژنامه‌دا باڵو ته‌نانه‌ت له‌گ ه ڵ یاسا سه‌ركوتگه‌رانه‌كانی كراوه‌ته‌وه .بنه‌ماڵه‌ی شێركۆ مه‌عارفی ده‌زگای قه‌زاییش ته‌با نیه .وه‌گه‌ڕ دۆسیه‌ی سه‌رله‌نوێی داوا له چاالكوانان و رێكخراوه‌كانی مافی خستنه‌وه‌ی مرۆڤ و الیه‌نه سیاسیه‌كان ده‌كه‌ن شێركۆ ،ته‌نیا له درێژه‌ی سیاسه‌تی
ئه‌وه‌ی ده‌زگا ئه‌منییه‌كان له‌و رێگه‌و‌ه نه‌یارانی خۆی سه‌ركوت بكات. ناوبراو له‌درێژه‌ی بابه‌ته‌كه‌یدا ده‌نوسێت ك ه یه‌كێك له كاریگه‌رترین رێگه‌كان بۆ دوور كه‌وتنه‌وه ل ه مه‌ترسی كۆنترۆڵكردن‌و به‌دواداچوون ل ه سه‌ر تۆڕی ئینترنێت‌و تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی وه‌ك فه‌یسبوك، وردبوون ه ل ه قبوڵكردنی دۆستان .بۆ نمون ه له‌ئه‌مریكا بانكه‌كان‌و دامه‌زراوه ماڵیه‌كان بۆ دۆزینه‌وه‌ی مشتری ه قه‌رزاره‌كانیان كه‌ڵك ل ه وێبسایت گه‌لی وه‌ك فه‌یسبوك وه‌رده‌گرن .سه‌ره‌ڕای ئهوه زۆربه‌ی به‌كارهێنه‌رانی میدیا كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان ل ه قبوڵكردنی دۆستی نوێ وردبینی ده‌كه‌ن، چاالكانی سیاسی‌و مه‌ده‌نی له‌مباره‌و‌ه ده‌بێت زیاتر وریا بن چونكه هه‌ر شتێك ك ه دڵنیانه‌بن لێی ده‌توانێت ببێت ه جه‌نایه‌تكارانه‌ی ترس و تۆقاندن و كوشتاری ماشێنی سه‌ركوتی كۆماری ئیسالمی به‌ڕێوه ده‌چێت .ئێمه داوا له ههموو خه‌ڵكی كوردستان ،ئازادیخوازان، چاالكوانانی مه‌ده‌نی و مافه‌كانی مرۆڤ و رێكخراوه مرۆڤدۆسته‌كانی جیهان ده‌كه‌ین به هانای شێركۆ مه‌عارفی و بنه‌ماڵه‌كه‌یه‌وه وه‌رن و پێش به له‌سێداره‌دانی مرۆڤێكی ئازادیخواز و چاالكێكی سیاسیی خه‌ڵكی كوردستان بگرن .داوا له ههموو ره‌وته سیاسیه‌كانی ئێران و حیزبه سیاسیه‌كانی كوردستان ده‌كه‌ین چاالكانه به‌شداریی كه‌مپینی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی
مه‌ترسی له‌سه‌ریان‌و هێزه ئه‌منییه‌كان له‌ناو هاوڕێكانیاندا ببیننه‌وه. كه‌سانێك وه‌ك یوگنی موروزۆف ،یه‌كێك ل ه شاره‌زایانی بواری ئینترنێت ل ه كتێبێكی خۆیدا ب ه ناوی «ته‌وه‌هومی ئینترنێت» ده‌نوسێت كه ل ه بواری میداكان‌و تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ،رژیم ه دیكتاتۆری‌و تۆتالیته‌رییه‌كان ده‌ستێكی بااڵیان هه‌یه .ره‌نگ ه ئه‌م هه‌ڵسه‌نگاندنه‌‌و ئهو نمونانه‌ی له‌سه‌ر واڵتانێك وه‌ك بالروس باسی ده‌كات ره‌شبینانه بێت ،به‌اڵم ل ه هه‌رحاڵدا خاڵی سه‌ره‌كی كه ده‌بێت فێری بین ئه‌وه‌ی ه ك ه هه‌ر به‌كارهێنه‌رێك ل ه تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ب ه باڵوكردنه‌وه‌ی زانیارییه‌كان خۆی له‌سه‌ر ئهو تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییانه‌دا ب ه جۆرێك دهكهوێت ه مه‌ترسییه‌وه. ئیعدامی شێركۆ بكه‌ن و رێگه نه‌ده‌ن جه‌نایه‌تكارانی ده‌سه‌اڵتدار ،به ناڕه‌وا مافی ژیان له الوێكی ئازادیخوازی دیكه زه‌وت بكه‌ن . سه‌ركه‌وتوو بێت كه‌مپینی داكۆكی له مافی ژیان بۆ شێركۆ مه‌عارفی بۆ پێشه‌وه به‌ره‌و چه‌سپاندنی یاسای نه‌هێشتنی ئیعدام كۆمیته‌ی ناوه‌ندیی كۆمه‌ڵه ی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستان 5ی خاكهلێوهی 1390ی هه‌تاوی25 ،ی مارس 11 20ی زایینی
8
ژمار‌ه ( )٤٩ساڵی چوارەم201١/٤/١٦ ،
ئهندێشه
dwaroj@komala.net
ساڵی 1389ساڵی ئیعدام و ئه‌شکه‌نج ه بۆ هاواڵتیانی کوردستان محه‌ممه‌د حه‌کیمی ساڵی ئیعدام ساڵی ئه‌شکه‌نج ه و ئازار و ئه‌زیه‌ت بۆ هه‌ڵسووراوانی سیاسی و مه‌ده‌نی کورد ،ساڵ 1389 ساڵی ده‌سبه‌سه‌ر کردنه به‌رباڵوه‌کانی ئیداره‌ی ئیتالعات رژیمی ئیسالمی ئێران بوو .ههموو چین و توێژه‌کانی کۆمه‌ڵگا به تایبه‌تی هه‌ڵسووراوانی سیاسی ،رۆژنامه‌وانان ،خه‌ڵکی مه‌ده‌نی و بە شێوەی ڕه‌مه‌کی گرتوه‌ته‌وه و بووه ب ه به‌رنامه‌ی سه‌ره‌کی رژیمی ئیسالمی ئێران .ل ه سه‌ره‌تای ساڵی 89حوکمی سێداره ب ه سه‌ر 5ئه‌ندامی بنه‌ماڵه‌ێک ده‌ستی پێکرد 5 ،ئه‌ندامی بنه‌ماڵه‌ێک که بهر له خۆپیشاندانه‌کانی تاسوعا و عاشوورا ده‌سبه‌سه‌ر کرابوون و به تۆمه‌تی موحاربه حوکمی سێداره‌یان به سه‌ردا سه‌پێنرا .حوکمی سێداره‌ی موته‌هه‌ر‌ه به‌هرامی ،رێحانه حاج ئبراهیم و هادی قائمی ل ه دادگای پێداچوونه‌وه‌دا که‌م کرایه‌و‌ه بۆ 10ساڵ زیندان و دوور خستنه‌وه ل ه زێدی خۆیان .به‌اڵم دوو ئه‌ندامی‌تری ئهو بنه‌ماڵه ،ئه‌حمه‌د و موحسن دانش پوورموقه‌ده‌م ل ه دادگای پێداچوونه‌وه‌دا حوکمی ئیعدامه‌که‌یان ته‌ئید کرا ،ئه‌م باوک و کۆڕه هاوکات ل ه گه‌ڵ عه‌بدولره‌زا قه‌نبه‌ری ،مامۆستا ده‌سبه‌سه‌ر کراو ،هێشتا مه‌ترسی ئیعدامیان له سه‌ره.رژێمی ئیسالمی ئێران له کوردستان ده‌ستی داوه‌ته گرتن و راوه‌دوونانی خه‌لکی مه‌ده‌نی و رۆژنامه‌وان و سیاسیه‌کان ،هه‌ر کهس به تۆزێ جیا له‌وان بیر بکاتهوه و زۆر زوو تۆمه‌تێک ده‌خه‌نه پاڵی و حوکمی سێداره ده‌سه‌پێنن به سه‌ریاندا. ئێمه هه‌ر رۆژه له کوردستان چاوه روانی له سێداره دانی ئازیزه‌کانمانین و له‌م ناوه‌دا یه‌کریزی خه‌ڵکی کوردستان بووه به مۆته‌که‌ی ترس و ناخی رژێمی هێناوه‌ته له‌رێنه‌وه و رژێمی خستوه‌ته ناو دڵه‌ڕاوکێ و هه‌ر له‌و په‌یوه‌نده‌دا رژێم بۆ تۆقاندنی خه‌ڵکی کوردستان بۆ جارێکیتر له کوردستان ده‌ستی داوه‌ته کۆشتاری الوان و به بێ ئه‌وه‌ی بیر له شتێک بکاتهوه ده‌ستووری تیری داوه به ههموو هێزه‌کانی و هه‌ر وه‌ک ئهو کاره‌ساته‌ی ناو شاری سنه که رووی دا و هێزه سه‌رکوتگه‌ره‌کان به بێ بیر کردنه‌وه ته‌قه‌یان له خه‌ڵک کردو و مێر منداڵێکیان به تۆندی بریندار کرد یان رووداوه‌کانی سه‌ر سنوور که رۆژ نیه الوێکی کورد نه‌بێته قۆربانی سیاسه‌ته چه‌په‌ڵه‌کانی رژێم. دوایین نامه‌ی ئهو زیندانیه سیاسیانه‌ی که به بێ دادگاێکی روون و له ژێر ئه‌شکه‌نجه‌ی ئیتالعات ناچار بوون دیان به شتێکدا بنێن که هیچ کات نه‌یانکردوه و به ناچاری ئه‌وه‌ی که ئه‌شکه‌نجه‌گه‌ره‌کان پێیان خۆشه ده‌بێ ئێمزا بکه‌ن و دادگای نا شۆرشی رژێمی کۆماری ئیسالمیش که خۆی داره ده‌ستی ئیداره‌ی ئیتالعتی رژێمه به بێ ئه‌وه‌ی بیر له‌و شتانه بکاتهوه زۆر زوو حوکمێکی سێداره ده‌سه‌پێنێت به سه‌ر زیندانی سیاسی کوردا و ئه‌وا هه‌ر رۆژه دوایین نامه‌ی یه‌کێک له‌و ئازیزانه ده‌بینین که وه‌ک مالئاوایی و بۆ یادگار له خۆیان بۆ ئێمه‌ی به یادگار به جێ دێڵن.
رژیمی سێداره کوردستانی کردوه‌ته گۆرستانی ئه‌وانه‌ی که وه‌ک رژێمی کۆماری ئیسالمی بیر ناکه‌نه‌وه و و به بیری ئازادیخوازانه گۆچ کراون و زیاتر له سێ ده‌یه ی ه رژێمی کۆماری ئیسالمی له کوردستان ترۆر و داری سێداره‌ی چه‌قاندوه و هه‌ر به سه‌ر پاوویه و ئێستاش دوای سی ساڵ که به سه‌ر کۆشتاره‌کانی خالخالی له کوردستان تێده‌په‌رێت یان کۆشتاره‌کانی ساڵی 1367که دوای خاوه‌رانی تاران کوردستانیشی گرته‌وه به تایبه‌تی ورمێ که ته‌نیا له ورمێ زیاتر له 1000کهس سێداره دران و هه‌ر وهها دوای کاره‌ساته‌که‌ی خالخالت ته‌نیا له کوردستان تا ساڵی 1370زیاتر له 800کهس له سێداره دراون و ئه‌وا له‌م دوو سێ ساڵه‌دا رژێم جار ێکی‌تر ده‌ستی داوه‌ته سێداره‌ی الوانی کورد و رۆژ نیه ئێمه چاوه‌روانی دوایین نام ه ی زیندانێکی سیاسی کورد نه‌بین رۆژ نیه دڵی داێکێک نه‌سووتێ .ئه‌گه‌ر چی ئه‌م سێدارانه ته‌نیا جنایه‌تی رژێمی کۆماری ئیسالمی نیه و نه‌بووه له کوردستان ،به‌ڵکوو ئه‌گه‌ر زۆر به وردی کالبد شکافی ئهو ده‌ورانه و ئێستا بکه‌ین ده‌توانین ئاماژه به چه‌ندین جنایه‌تی‌تری رژێم بکه‌ین له کوردستان و بۆ نموونه کوشتنی الوانی کورد به بێ هیچ دادگاێیک و ڕاکێشانیان به پشت ماشین ه نیزامیه‌کانه‌وه یا سه‌ربرینی هێزێکی پاسداری خۆیان له پاوه بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ستی خه‌ڵک بریندار بکه‌ن و بڵێن به‌ڵێ ئه‌م کاری پێشمه‌رگه‌یه و هه‌ر دوا به دوای ئهوه بوو که خومینی فه‌رمانی جیهادی بۆ سه‌ر کو سادر کرد و دوا به دوای ئهو فه‌رمانه کاره‌ساتی قارنێ و قه‌اڵتان روویدا و هه‌ر وهها ده‌یان کاره‌ساتی‌تر که ده‌توانین ئاماژه به سووتانی ئاوایه‌کان و سه‌ربرینی ته‌نانه‌ت منداڵی ناو بێشکه‌ش بکه‌ین وهه‌ر چه‌ن ئامارێکی زۆر ده‌قیق له‌م ههموو جنایه‌تانه‌ی رژێم له بهر ده‌ستدا نیه ،به‌اڵم ئاماره فه‌رمی و نافه‌رمیه‌کان باس له کوشتی زیاتر له هه‌زاران کهس ده‌که‌ن له کوردستان و زیاتر له 25000کهس تا ئێستا له الیه‌ن رژێمهوه کوژراونو زۆربه‌یان خراونه‌ته نێو گۆڕه به کۆمه‌ڵه‌کان .له درێژه‌ی ئه‌م سیاسه‌ته‌دا ئێستا رژێم بۆ جارێکیتر کوردستانی کردوه‌ته گۆرستانی سێداره و ده‌یان الوی کوردی له سێداره داوه به بێ ئه‌وه‌ی ته‌نیا چکۆڵه‌ترین به‌ڵگه‌ێکیان به دهستهوه بێت و ههموو به‌ڵگه‌ی ئه‌وان قسه‌ی بێ مانا و بێ به‌ڵگه‌ی ئیتالعاته که ئه‌ویش به هۆی ئه‌شکه‌نجه و له ژێر باردۆخێکی زۆر ناڵه‌باردا له‌و الوانه سه‌ندراوه که بۆ نموونه و من زۆر به دڵنیائیه‌وه ئهوه ده‌ڵێم که زۆربه‌ی ئهو دیانپیانانه به هۆی لێدانی ده‌رزی و ....بووه که ئهو جۆره دیانپیانانه له هیچ کوێ جیهاندا و بۆ هیچ یاساێک قه‌بووڵ نیه ته‌نیا له واڵته دیکتاتۆره‌کاندا به‌و جۆر هه‌لس و که‌وت ده‌که‌ن و ئهو جۆره دیانپیانانه‌یان قه‌بووڵه. به‌اڵم ئیعدامی ئیحسان فه‌تاحیان و 5زیندانی سیاسی‌تری کورد له کوردستان جیهانی تووشی سه‌ر سوورمان کرد .فه‌رزاد که‌مانگه‌ر ،عه‌لی حه‌یده‌ریان، فه‌رهاد وه‌کیلی ،شیرین عه‌له‌م هولی و مهدی ئیسالمیان ب ه شێوه‌ی نه‌هینی ل ه سێدار دران و ئه‌م ه ده‌سپێکه‌رێکی نوێ بوو بۆ سێداره نه‌هینیه‌کانی
ئیدز محه‌مه‌د .ح رۆژانه و به هۆی به‌رباڵوی خانه تیمیه‌کان له ئێران چه‌ند کهس تووشی نه‌خۆشی ئایدز ده‌بن و ئه‌وان به بێ ئه‌وه‌ی بزانن تووشی ئهو نه‌خۆشیه بوون و هه‌ڵگری ویرووسی ئچ ئای وین ده‌بن ه هۆی ئه‌وه‌ی که‌سی‌تریش تووشی نه‌خۆشی ئایدز بکه‌ن .ئه‌مڕۆکه به هه‌زاران کهس له ئێران تووشی نه‌خۆشی ئایدز بوون به بێ ئه‌وه‌ی رێگه چاره‌سه‌رێکی پزشکیان ببێت له ئێران .ئه‌م ه ل ه حاڵێکدایه ب ه هۆی سیاسه‌تی هه‌له‌ی رژێمی ئیسالمی ،ئه‌م ویرووسه له ئێران بوه‌ته هۆی تێوه گاڵنی خه‌ڵک و هه‌ر ئه‌م سیاسه‌ته هه‌له بۆه‌ته هۆی دروست بوونی سه‌دان و هه‌زاران خانه تیمی به تایبه‌تی له شاره گه‌وره‌کان و له‌و خانووانه ژنانی له‌ش فرۆش خه‌رێکی له‌س فرۆشین و ئه‌م دیارده‌یه گه‌وره‌ترین مه‌ترسیه بۆ سه‌ر الوان .ئه‌گه‌ر چی الوان به هۆی گه‌نجیه‌تی زۆر زوو تووشی ئهو نه‌خۆشیه و هه‌ر وهها ماده‌سڕکه‌ره‌کان ده‌بن.به پێی ئاماره‌کانی رژێمی
رژێم ،ب ه تایبه‌تی ل ه کوردستان ،ئه‌م ه له حاڵیکدا بوو ک ه بنه‌ماڵه‌ی ئه‌م زیندانی ه سیاسیان ه ته‌نانه‌ت ل ه هه‌ر جۆره مه‌راسم گرتنێک بۆ ڕۆڵه‌کانیان لێ قه‌ده‌غ ه کردبوون و هه‌ره‌شه‌یان لێ کردبوون ل ه ئه‌گه‌ری گرتنی هه‌ر مه‌راسمێکدا ئه‌وا تووشی کێش هی‌تر ده‌بن و جنازه‌ی ئه‌وانیش هه‌ر وه‌ک له سێداره دانیان ب ه شێوه‌ی نه‌هێنی ل ه گۆڕستانه‌کاندا ل ه الیه‌ن رژێمهوه شاردرایه‌و‌ه و ته‌نانه‌ت له زۆر کاتدا بنه‌ماڵه‌کانیشان ل ه الیه‌ن هێزه‌کانی ئیالعات و لیباس شه‌خسیه‌و‌ه ده‌سبه‌سه‌ر کراون. عه‌لی ساره‌می ،ب ه تۆمه‌تی موحاربه ،عه‌لی ئه‌کبه‌ر سیاده‌ت ب ه تۆمه‌تی جاسوسی دوو زیندانی تر بوون ک ه ب ه شێوه‌ی نه‌هینی له سێداره دران و ئه‌وانیش هه‌ر وه‌ک ئهو شه‌هیدانه‌ی‌تر ب ه بێ‌ئاگاداری بنه‌ماڵه‌کانیان ل ه سێداره دران .به‌اڵم ماشینی سێداره نه‌هینیه‌کانی رژێم که‌وتووه‌ت ه کار و ته‌نیا به‌مان ته‌واو نه‌بو‌ه و نابێت ،کازمی ،محه‌مه‌د حاج آقایاری ،حسه‌ین خزری و زه‌هرا به‌هرامی ئهو زیندانی ه سیاسیان ه بوون ک ه ب ه نهێنی ل ه سێداره ونێژران و جنازه‌کانیشان هیچ کات نه‌درایه‌و‌ه ب ه بنه‌ماڵه‌کانیان .هه‌روه‌ها سیداره‌ی به کۆمه‌ڵی زیندانیان بوه‌ت ه هۆی نیگه‌رانی ڕێکخراوه‌کانی مافی مرۆف و بنه‌ماڵه‌ی زیندانیانی سیاسی و مه‌ده‌نی. زه‌ینه‌ب جه‌اللیان ،حه‌بیب الل ه گوڵپه‌ری پوور ،زانیار و لوقمان مورادی، حه‌بیب الل ه ل ه تیفی و شێرکۆ مه‌عارفیی ئهو زیندانی ه سیاسیانه‌ن ک ه ساڵی ڕابردوو له دادگای پێداچوونه‌وه‌دا حوکمی سێداره‌یان ته‌ئید کراوهتهوه و مه‌ترسی جێبه‌جێ کردنی حوکمه‌کانیان ل ه ئارادایه ،ب ه تایبه‌تی شێرکۆ مه‌عارفی ک ه چه‌ند رۆژ پێش ل ه ئێستا ل ه الیه‌ن دادگاو‌ه رۆژی جێب ه جێکردنی حوکمه‌که‌ی ب ه خۆدی شێرکۆ ڕاگه‌یندراوه. به‌اڵم ته‌نیا زیندانیانی سیاسی ب ه شێوه‌ی نه‌هێنی له سێداره نه‌دڕاون، زۆربه‌ی زیندانیانی تریش ب ه تایبه‌تی ل ه مه‌شهه‌د ب ه کۆمه‌ڵ و ب ه نه‌هێنی له سێداره دڕاون و هه‌ر ئه‌م ه بوه‌ت ه هۆی نیگه‌رانی و دڵه‌ڕاوکێ کۆمه‌اڵگای جیهانی به‌تایبه‌تی بنه‌ماڵه‌ی ئهو زیندانیانه .لێرهوه و ل ه که‌مپه‌ینی داکوکی له زیندانیانی سیاسی و مه‌ده‌نی داوا ل ه ههموو حزبه‌کانی رۆژهه‌اڵتی کوردستان ده‌که‌ین ک ه پێکه‌و‌ه داوای رزگار کردنی گیانی شێرکۆ مه‌عارفی ،بکه‌ن و رزگار کردنی شێرکۆ بکه‌ین به رۆژی ل ه ده‌ور یه‌کترکۆبوونه‌وه ،با ههموو حزبه‌کان پێکه‌و‌ه و ب ه یه‌ک ده‌نگ و ب ه یه‌ک به‌یانیه پشتیوانی بکه‌ن ل ه رزگار کردنی گیانی شێرکۆ مه‌عارفی یه‌کده‌نگی ئێمه ده‌بێت ه هۆی رزگار بوونی ژیانی زیندانیانی سیاسی له روژهه‌اڵتی ناوه‌راست ،ئه‌مڕۆکه زیاتر له 17الوی کورد له ژێر مه‌ترسی جێ به جێکردنی کۆماری ئیسالمی رێژه‌ی ئهو که‌سانه‌ی له رێگه‌ی جنسیه‌وه تووشی ویرووسی ئایدز بوون رۆژ له گه‌ڵ رۆژ زیاتر ده‌بن ،هه‌ر له‌و په‌یوه‌نده‌دا مه‌حبووبه حاج عه‌بدوالباقی له وتووێژێکدا له گه‌ڵ هه‌واڵنێری فارس کردویه‌تی ده‌ڵێت :زیاتر له سێ به‌ش له تووشبووان به وایروسی ئایدز له ئێران له رێگه‌ی جنسیه‌وه تووشی ئه‌م ویرووسه بوون .هه‌روه‌ها وتیشی نه‌خۆشخانه‌ی خومینی شاری تارانه به ئاماژه به ئه و ئامارانه‌ی که له نه‌خۆشخانه‌کانه‌وه دڕاون زۆرتوین رێژه له رێگه‌ی جنسیه‌وه تووشی ئهو نه‌خۆشیه بوون و زۆربه‌ی رێژه‌که‌ش ل ه الوان پێک هاتووه و هه‌ر وهها له رێگه‌ی ئهو که‌سانه‌ی که گیروده‌ی ماده سڕکه‌ره‌کان بوون و به هۆی ته‌زریقه‌وه تووش بوون .ئه‌وانیش به هۆی پێوه‌ندی جنسی له گه‌ڵ خاو خێزانیانه‌وه بنه‌ماڵه‌کانیان تووشی ئهو نه‌خۆشیه کردوه. به پێی دوایین ئاماره‌کانی ته‌ندوروستی رژێمی ئێران که تا ساڵی 1388دڕاوه‌ته دهرهوه 20133 کهس گێروده‌ی نه‌خۆشی ئایدز بوون که‌ئه‌م ئاماره زۆر ده‌قیق نیه و رێژه‌ێکی زۆر زیاتره له‌و ئامارانه‌ی که حکومه‌ت باڵوی ده‌کانته‌وه چۆنکا خه‌ڵکێکی زیاتر تووشی ئهو نه‌خۆشیه‌ن و ناوێرن یان هێشتا نه‌خۆشیه‌که‌یان نه‌دیشتوه‌ته ئهو ئاسته‌ی که هه‌ستی پێ بکه‌ن و بچن بۆ نه‌خۆشخانه‌کان و
حوکمه‌کانیانن .لێره‌دا ئاماژه به نای ئهو زیندانیه سیاسیانه ده‌که‌م که حوکمی سێداره‌یان به سه‌ردا سه‌پاوه و له نێو سایاچاڵه‌کانی رژێم چاوه ڕێی جێ به جێ حوکمه‌کانیان: حه‌بیب له‌تیفی ،زه‌ینه‌ب جه‌اللیان .حه‌بیب الله گوڵ په‌ری پوور ،ره‌شید ئاخکه‌ندی ،شێرکۆ معارفی، مسته‌فا سه‌لیمی ،روسته‌م ئه‌رکیا ،حسه‌ین خزری، ئهنوهر روسته‌می ،سه‌ید جه‌ماڵ محه‌ممه‌دی ،سه‌ید سامی حسه‌ینی ،عه‌زیز محه‌ممه‌د زاده ،حه‌سه‌ن تالعی ،عبدالله سه‌روریان ،زانیار مورادی ،لوقمان مورادی. تا ئێستاش زیاتر له 3409که‌سێش گیانیان له ده‌ست داوه .له راستیدا له ئێران به هۆی ئه‌وه‌ی که خه‌ڵک له ئابروو چوون ده‌ترسن زۆر که‌م ده‌چن بۆ نه‌خۆشخانه و هه‌ر ئه‌مه بۆته هۆی ئه‌وه‌ی که ویرووسی ئایدز ببێت به یه‌که‌مین سه‌رچاوه‌ی تێوه گاڵنی خه‌ڵک به‌و نه‌خۆشیه ،ئه‌گه‌ر چی له ههموو جیهاندا زیاترین رێژه‌ی تووش بوون له رێگه‌ی جنسیه‌وه‌یه و به داخهوه تا ئێستا له ئیران که‌مترین رێگه چاره‌سه‌ری بۆ ناسینی ئهو نه‌خۆشیه و هه‌ر وهها ڕاهێنانی ئهو نه‌خۆشیه له مه‌درسه و شوێنه گشتیه‌کان به خه‌ڵک دڕاوه. ئه‌گه‌ر چی الیه‌نه په‌یوه‌نداره‌کان ده‌ڵێن تا ئێستا ده‌رزی نه‌خۆشی ئایدز که به ناوی ئایموند ناسراوه له سه‌ر 1800کهس تاقی کراوهتهوه ده‌ڵێن تا ئێستا چکۆله‌ترین راپۆرت له‌وه‌ی که ئهو ده‌رزیه عه‌وارزی ببێت نه‌دراوه.ده‌رزی ئایمود ده‌رزێکی گیائیه که بۆ هه‌وه‌ڵین جار له ئێران دۆزرایه‌وه و ئهو نه‌خۆشانه ده‌توانن که ماوه‌ێکی زیاتر عومر بکه‌ن و ئێستا له واڵته ئوروپایه‌کان ده‌رمانی نه‌خۆشی ئایدز دۆزراوه‌ته‌وه و به‌اڵم له ئێران به هۆی گه‌ماڕۆکان و سیاسه‌تی هه‌له‌ی رژێمی کۆماری ئیسالمی ئهو ده‌رمانانه ناێته ناو ئێران نه‌خۆشی ئایدز له ئێران هه‌میشه له گه‌ڵ مه‌رگدا ده‌سته‌ویه‌خه‌یه.
کۆمەڵگە
ژمار‌ه ( )4٩ساڵی چوارەم201١/٤/١٦ ،
ئەنفال...جینۆسایدی گەلی كورد هۆگر
dwaroj@komala.net
11
بەهۆی زۆرداری حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی عێراق ،نەتەوەی كورد ڕووبەڕووی چەوسانەوەو مافخوران هاتووە، تا لەئەنجامدا زۆرداری‌و چەوساندنەوەی كورد لە بیرو ئەقڵیەتی حزبی بەعس دا گەیشتە كۆمەڵكوژی‌و پاكتاوی ڕەگەزی، بۆیە بەعس بە بەرنامەو سیاسەتی لەناوبردنی كورد‌و داگیركردنی كوردستانی خستە ناو سیاسەتەكەی .دوای هاتنە سەر حوكمی بەعسیەكان ،سیاسەتی تەرحیل‌و تەعریب‌و تەبعیس پەیڕەوكرا. هەروەها بەتاك‌و بە دەستە لێرەو لەوێ لە سەر بنەمای كوردبوون بەسەدان كەسیان لە ناو برد ،دواتر بومبابارنكردنی تۆپ‌و فڕۆكەو بەسوتماككردنی سەوازیی‌و خاك‌و لەناوبردنی سەرچاوەكانی ژیان‌و ڕاگواستنی هەزاران گوند‌و شارۆچكەی كوردستان دەستیپێكرد. لە ساڵی ،1988لە زنجیرە هێرشێکی هەشت قۆناغی بە ناوی عەمەلیاتی ئەنفال یەکەم زیاتر لە ( )100هێرش و پەالماری کاڵو جومعە ،بەخشێ ،دەربەند باسەرە ،شێخ مستەفا ،هەنجیرە ،سێگومەتان، لە 1988/2/23تاکو 1988/9/6جیا جیای لەخۆوە گرت لە ئەنجامدا ئەو سەرگرمە ،قۆپی قەرەداغ ،ئاژەداخ). کێڵەبەرزە ،دەرزیلە ،قەالگە ،دار بەروو). ساڵ بۆ سەر گوندنشینەکانی کوردستان گوند و ناوچانەی وێرانکرد (قەمچۆف ،ئەنفالی سێیەم: ئەنفالی چوارەم: ( )182000سەد و هەشتا و دوو هەزار شاخەرەش ،دۆڵی رووت ،قزلەر ،هێرش کردنە سەر ناوچەی گەرمیان لە هێرش بۆ سەر دۆڵی زێی بچووک لە مرۆڤی بێ تاوان خەڵکی سێڤیلی ناوچەە قەرەنگوێ ،مەوالن ،قەرەسەرد ،پیربایز 7تا 20ی نیسانی 1988ئەم شااڵوە 3تا 9ی مایسی 1988لەم شااڵوەدا لە پیاو ژن و منداڵ و پیر و گەنج بە ،دۆڵی مازەلە ،قەاڵم پاشائاسۆس ،زۆرترین گوندی لەم ناوچەیە وێران کرد وەکو شااڵوی پێشوو(سێیەم) سیاسەتی بێ جیاوازی ئایین و ڕەگەز و تەمەن قەرەچەتان ،شەدەلە ،پیرە مەگرون ،و ژمارەیەکی ئێجگار زۆریش لە خەڵکی کۆکردنەوەی خەڵک پەیڕەو کراوە ،کە دەسگیرکرد و بێ سەر و شوێنی کردن زێوێ ،گەڕەدێ ،دابان ،شارستێن). شونبزرکران(تەنیا لە رۆژی 14ی چەندین شوێنیان دەکردە مەڵبەندی و تەواوی سەروەت و ماڵ و سامانیشیان ئەنفالی دووەم: نیساندا لە هەردوو گوندی ملە سوورە مامەڵە و تاوتوێکردنی خەڵکەکە بۆ لە جیاکردنەوە و راگوێزانیان لەالیەن پیاوانی دەسەاڵتدارانی رژێمی هێرشەکان بۆ سەر ناوچەی قەرەداغ ،لە و کولەجۆی حاجی حەمەجان لە یەک یەکتری بەعسەوە بە تااڵن براو( )4500چوار 22ی ئادار تا 1ی نیسانی 1988بەپێی کاتدا زۆرترین ژمارەی خەڵکی ناوچەکە بۆ شوێنی نادیار ،پتر لە سێ مەڵبەند هەزار و پێنج سەد گوند و شارۆچکەشیان چەند زانیارییەک ژمارەی ئەوانەی لەم دەستگیرکران و بەژن و منداڵ وپیر بۆ دەستگیر کراون ،ئامادەرکرا بوو، خاپوور کرا ئەو زنجیرە شااڵوە بە ناوچەیە دەستگیرکران دەگاتە( )2000وگەنجەوە شونبزرکران ،هەر بۆیەش ئەم گیراوەکانی گۆمەشین و گوندەکانی دیکە بەرنامەیەکی سەربازی ،موخابەراتی ،دوو هەزار کەس و دەسبەجێ رەوانەی رۆژە یاد کردنەوەی کارەساتی ئەنفال لە ماوەی سێ رۆژ لە هەرمۆتەی الی کۆیە ئابووری و بڕیاری مەجلیسی بەناو (قیادە ئەمنی سلێمانی کران ،سەرکردایەتی کوردستاندا). هێشترانەوە ،هەروەها خەڵکە دەرباوبووی الپورە) ئەنجام درا کە لە زۆر ناوچەشدا گشتی هێزە چەکدارەکانی رژێم لە 22ی ناوچەی سەنگاوکە بە تەنیا 93گوندی کیمیابارانەکەی 3ی مایسی گوپتەپە و چەکی کیمیاوی و فسفۆریش بە کارهێنرا نیسان بەیاننامەی ژمارەی ( )3109ی باڵو لە خۆوە گرتبوو( )85یان لە پێش عەسکەریش ،کۆمەڵگەی تەکیەی الی کە بە سیاسەتی خا سوتاندن ناوزەد کردەوە کە تیایدا باسی پاککردنەوەی شااڵوەکاندا نزیکەی( )18هەژدە هەزار چەمچەماڵ یەکەم قۆناغی راوەستانبان، دەکرێت کە سامناکترینیان کارەساتی تەواوی ناوچەی قەرەداغ دەکات( کەسی تیادا دەژیان کە زۆربەیان لە بوو ،کە بە ئیفادە دەگوازرانەوە ،هەروەها هەڵەبجە بوو قۆناغەکانی شااڵوی ئەنفال خیانەتکاران) و تێکدانی بنەکەکانیان شااڵوەکاندا تیادا چون و شونبزرکران ،ناحیەی تەقتەقیش مەڵبەندێکی گرنگ بەم شێوەیە بوو: لە(تەکییە ،بەلگجار ،مێولی ،بانی مورد ،ئەو گوندانەشی کە لە ناوچەی سەنگاو بوو مە نزیکەی( )10000دە هەزار کەسی ئەنفالی یەکەم: چرچەقەاڵ ،بەلەکان، دەبەندفەقیرە ،بەپەالمارەکە کەوتن ئەمانە بوون( لە گیراوانی باکوری زێی بچووکیان بۆ دۆڵی جافایەتی سەرگەڵو بەگەڵۆ لە 23قەرەداغ ،ئۆقاڵ ،جافەران ،باوەخشێن ،دەرەوار ،بانەمورد ،پێنچ ئەنگوستی ،گواستەوە ،پاشان بە پێی قسەی چەند ی شوبات تا 19ی ئاداری 1988ئەنفالی سێوسێنان ،زەردە ،کلۆش ،بێرکێ ،حاجی محەمەد ئاغا ،پێنج ئەنگوستی ،شایەت عەیانێک کە خۆیان بینوویانە
خەڵکەکەیان رەوانەی ئامریەی کۆیە کردبوو کە قەاڵیەکی سەربازییە وەک چەندین قەاڵی لەم چەشنە لەوێ خەڵکی گیراوی پتر لە ( )12دوازدە گوندی هەردوو الی زێ بەندکراون ،پاشان ژن و پیاو لێک جیاکراونەتەوە و رۆژی پاشتر بۆ شوێنی نادیار گواستراونەتەوە شوێنێکی تریش کە سەدان خەڵکی تێدل کۆکرابۆوە شوێنی بەخێوکردنی ئاژەڵ بوو ،لێرە هیچ لێکۆڵینەوە لەگەڵ خەڵکە گیراوەکە نەکراوە ،لەبەرکەمی ژمارەی سەربازەکانیش نەتوانراوە ژن و پیاو لە یەکتر جیا بکرێتەوە ،شااڵوی ئەنفالی چوارەم وێرای زەرەی گیانی کە بەسەدان کەسی تیایدا شونبزرکران ،هاوکات زەرەرو زیانێکی مادی زۆریش لێکەوتەوە چونکە هەموو ماڵ وموڵکی خەڵکەکە تااڵن کران و عەقڵیەتی شۆڤینیستی رژێمیش بەرەوای زانی. ئەنفالی پێنجەم و شەشەم و حەوتەم: دۆڵی نێو چیاکانی شەقاڵوە و رواندز لە 15ی مایس تا 25ئابی 1998لە میانەی شااڵوی ئەنفالی پێنجەم و شەشەم و حەوتەم زیاتر لە ( )52گوند لە ناحیەکانی خەلیفان و رواندز و خۆشناوەتی وێرانکران و سەرجەم خێزانەکانیان( )2602دوو هەزار و شەشسەد و دوو خێزان بوو هەروەها ( )24قوتابخانە و ()52 مزگەوتی ئەم گوندانە روخێنرا ،ئەم جگە لە سوتاندن و فەوتاندن و فەوتاندنی سەدان و دار گوێز و دار بەروو رەزو باخ کەسەر چاوەیەکی بنەڕەتی ژێر خانی ئابووری ئەوان بوون بەرەو نەمان چوون. ئەنفالی هەشتەم :ئەنفالی کۆتایی: ئەنفالی بادینان (25ی ئاب تا 6ی ئەیلوولی 1988بەشێوەیەکی گشتی نزیکەی( )50پەنجا گوند بەر خەستترین هێرشی کیمیایی کەوتن وەک( وەرمێلێ، بلێجانێی بانیێ ،باوەرکا ،کەڤری، مێرگەتووی ،هەڤنێکا ،بێرۆزانا ،دارێشێ، مێزێ ،سپیندار ،خەلیفۆ ،گەرگەش، گارەگۆ ،گۆرە ،زێوەشکان ،بە لوتی گیزێ، زارکێ ،رەزیکێ ،سارتکێ ،ماردێنیا، شێرانە ،یەکمالە ،سوارێ ،ئاڤۆک و چەند گوندێکی تر.
سیاسه‌تی راسته‌قێنه‌ی رژێمی کۆماری ئیسالمیه له کوردستان .دوای ساڵئ 1367رژێم به شێوه‌ی سازماندراو و به پالنه‌وه،سیاسه‌تی تێوه گاڵنی الوانی کوردی گرته پێش و ماده‌سڕکه‌ره‌کانی وه‌ک نوقل و نه‌بات له کوردستان باڵو کرده‌وه .ئه‌گه‌ر چی دهسهاڵتدارانی رژێم ناوه ناوه ده‌ڵێن ماده‌سڕکه‌ره‌کان رۆژ له گه‌ڵ رۆژ له زیاد بووندایه و زۆربه‌ی زیندانیه‌کانی کوردستان گێرۆده‌ی ماده سڕکه‌ره‌کانن. ئامانجی رژێمی سێداره‌ی کۆماری ئیسالمی له رێباز و سیاسه‌ته(موعتاد کردنی الوانی کورد) ئهوه بوو که نه‌یده‌وێست الوانی کورد بیر له سیاسه‌ت بکه‌نه‌وه و ئه‌وان ده‌یانویست الوانی کوردستان سه‌ریان له نێو خۆیاندا بێت و هیچ کاریکیان به رژێمی داگیرکه‌ری کوردستانه‌وه نه‌بێت و به هیچ شێوه‌ێک نه‌چنه ناو سیاسه‌ته‌وه. له‌م سیاسه‌ته‌دا رژێم توانی سه‌رکه‌وتنێک به ده‌ست بێنێت .ته نیا بۆ ئه‌وه‌ی رژێم ده‌یویست هه‌ر چی به سه‌ر کوردستاندا چی؟ بێنێت کهس نه‌بێت بڵێت بۆ ده‌ناڵێنن .به بروای من باڵو کردنه‌وه‌ی ئه‌م داگیر له چۆن؟ ئێستا دوای ده‌یان ساڵ ههموو ماده‌سڕکه‌ره له کوردستان ته‌نیا بۆ رژیمی ن ه کردنه‌وه‌ی کوردستان له الی له به‌ین بردنی بیری ئازادی و له ناو بردنی و کوشت کۆماری ئیسالمیه‌وه ،جیا بیڕۆکه‌ی کوردستانێکی سه‌ربه‌خۆ بوو. ئیعدام، و ه شکهنج کوشتار و گرتن و ئه رژێم باشی ده‌زانی ڕاهاتووی(ئیعتیاد) کوردستان بۆ رژێمه خه‌اڵتی دیکه‌ی ئهو ده‌بێته هۆی له به‌ین بردنی هێزی الوان ه س الوی دان به و بووه ماده‌سڕکه‌ره‌کان و له به‌ین بردنی هێزی کار و ئه‌ندیشه کورد ئێستا به ده‌ست ئیعتیاد به‌و مادانه‌وه وهه‌ر وهها ده‌بێته هۆی له ناو چوونی
شیرازه‌ی بنه‌ماڵه‌کان و ژێرخانی ئابووری ئهو بنه‌مااڵنه‌ی که منداڵه‌کانیان گیرۆدهی ماده‌سڕکه‌ره‌کانن .به بروای من ده‌بێت ئه‌م ئه‌نفاڵه زۆر به جیدی وه‌ر بگرین و به ههموو هێز و توانامانه‌وه له به‌رامبه‌ریدا رابوه‌ستین .ئه‌مه ئه‌رکی سه‌ر شانی هه‌موومانه که الوان له م مه‌ترسیه ئاگادار بکه‌ینه‌وه.
پەرەدان بە مادەسڕکەرەکان سیاسه‌تی رژیمی ئیسالمی لەکوردستان ئا :تریفە حه‌کیمی
به پێچه‌وانه‌ی ڕابردووه‌وه ،ئاستی به کارهێنانی ماده‌سڕکه‌ره‌کان له چاو سااڵنی رابردوو له کوردستان زۆر زیاتر به‌رز بۆه‌ته‌وه و ئێستا به ده‌یان جۆری نوێ له ماده‌سڕکه‌ره‌کان هێنراوه‌ته کوردستان.باڵوبوونه‌وه‌ی ماده‌سڕکه‌ره‌کان ئه‌وه‌نده به‌رین بوه‌ته‌وه که رژێم له ناو مه‌درسه‌کان و میر مندااڵنیشدا ماده‌سڕکه‌ره‌کان باڵو ده‌کاته‌وه و ته‌نانه‌ت کاتێ فرۆشیارێکی ئهو مادانه ده‌گێردرێت یان له الیه‌ن خه‌ڵکه‌وه به هێزه‌کانی رژێمی ده‌ناسێنن ،ته‌نیا بۆ چه‌ن رۆژ له زیندان رایانده‌گرن و له دواییدا زۆر به ئاسانی دێته ده‌ره‌و و دیسان ده‌ست ده‌کاته‌وه به‌و کاره نه‌گریسه‌ی خۆی .لێره‌دا ئاماژه به نموونه‌ێک ده‌که‌م که له یه‌کێک له شاره‌کانی رۆژهه‌اڵتی کوردستانی روویداوه.رووداوه‌که به شێوه‌یه که چه‌ند الوێک ،مه‌واد فرۆشێک ده‌گرن که بری 5کیلو هروینی پێ بووه و ده‌یده‌نه ده‌ست هێزه‌کانی رژێم. هه‌ر ئهو الوانه له دوای یه‌ک حه‌فته به سه‌ر سووڕمانه‌وه ده‌بینن ئهو که‌سه ئازاد کراوه .شێوه‌ی کرداری له‌و چه‌شنه ئهو ئیدیعایه پشت ڕاست ده‌کاته‌وه که ئه‌مه سیاسه‌تی رژێمه له کوردستان. نه‌ته‌وه‌ی کورد له ئێران تا به ئه‌مڕۆ له الیه‌ن حکومه‌ته توتالیتاره چکۆڵه‌کانه‌وه
چه‌وسێندراوه‌ته‌وه .ئه‌م دیکتاتۆرانه ههموو رێگه و شێوه‌ی له ناو بردنی ئه‌م گه‌ڵه لێقه‌وماوه‌یان تاقی کردوه‌ته‌وه‌و به سه‌دان جار خه‌ڵکی کوردستانیان کۆمه‌ڵ کۆژ کردوه و کوردستانیان کردوه به قاقڕستان .ئێستا دهسهاڵتدارانی رژێمی کۆماری ئیسالمی له کوردستان شێوه ئه‌نفاڵیکی ده‌ستیان داوه‌ته دیکه‌ی کوردستان ،که به ئه‌نفاڵی سپی ده‌ناسرێت . مێژووی ماده‌سڕکه‌ره‌کان له کوردستان ده‌گه‌رێته‌وه بۆ دوای راپه‌رینه جه ماوه‌ریه‌که‌ی ساڵی 1357و دوای ئه‌وه‌ی رژێمی شا له ئێران وه‌ده‌ر نرا. له ساڵی 1359دا یاساێک له ئێران به دژی ماده‌سڕکه‌ره‌کان گه‌الڵه و په‌سند کرا .له‌م یاسایه‌دا هاتبوو که به تۆندترین شێوه ده‌بێ ئه‌وانه‌ی که گه‌مه ده‌که‌ن به ژیانی الوان و خه‌رێکی کرین و فرۆشتنی ماده‌سڕکه‌ره‌کانن سزا بدرێن .ئه‌گه‌ر چی ئه‌م یاسایه تا دوای شه‌ڕی نێوان ئێران و ئێراق بهرێوه چوو ،به‌اڵم هه‌ر له‌و کاته‌شدا ههموو شته‌کان له کوردستان جیاواز بوو ته‌نانه‌ت یاساکانی خۆدی رژێم. لێره‌دا بهر له گشت شتێک ده‌مه‌وێ ئاماژه به قسه‌ێکی رحیمی ئوستانداری ئهو کاته‌ی کوردستان بکه‌م که له کۆبوونه‌وه‌ێکدا وتبووی" :من چه‌کم له ده‌ست الوی کورد سه‌نده‌وه و به جێگه‌ی وافوورم داوه‌ته ده‌ستیانه‌وه" .ئه‌مه
10
ژمار‌ه ( )4٩ساڵی چوارەم201١/٤/١٦ ،
کۆمەڵگە
dwaroj@komala.net
كۆنفرانسی ژنانی رۆژهه‌اڵتی كوردستان و ئه‌ركه‌كانیان فه‌ریبا محه‌مه‌دی رۆژی 10ی مانگی مارسی ئه‌مساڵ، كۆمه‌ڵێك له ژنانی چاالك و داكۆكیكاری مافه‌كانی ژنانی كورد ،راگه‌یاندنێكیان ده‌ركرد و هه‌واڵی به‌ستنی كۆنفرانسی ژنانی رۆژهه‌اڵتی كوردستانیان له مانگی ئاوریل ل ه شاری سلێمانی باڵو كردهوه ك ه ئه‌م ه ل ه خۆیدا جێگای خۆشحاڵی ه بۆ ههموو ئێم ه ژنان. گرتنی كۆنفرانس و سێمیناری جۆاروجۆر‌ه سه‌باره‌ت به پرسی ژن ب ه شێوازی جۆراوجۆر له سااڵنی رابردوو زۆر بووه ،به‌اڵم ئه‌وه‌ی كه ئه‌م كۆنفرانس ه جیا دهكاتهوه له‌وانه‌ی پێشوو ،تایبه‌تی كردنی ئه‌م كۆنفرانس ه ب ه پرسی ژنی كورد له رۆژهه‌اڵتی كوردستانه. هه‌روه‌ك ئه‌زانین ساڵی رابردووش ل ه كوردستانی توركیه كۆنفرانسی ژنی كورد بهرێوه چوو و ژنانی هه‌ر چوار پارچه‌ی كوردستان تێیدا به‌شداریان كرد ،به‌اڵم هه‌مووان ده‌زانین ك ه ژنانی كوردی هه‌ر چوار پارچه‌ی كوردستان وێرای ئه‌وه‌یكه ده‌ردێكی هاوبه‌شیان هه‌ی ه و زۆرێك له كێشه‌كانیان پێكهوه به‌ستراوه‌ته‌وه ،به‌اڵم هه‌ر كامه‌یان تایبه‌تمه‌ندی خۆیانیشیان هه‌یه و ده‌بێ ئه‌م ه له به‌رچاو بگیردرێت .به گشتی ده‌مه‌وێت بڵێم كه كۆنفرانسێك تایبه‌ت به پرسی ژنی كورد ل ه رۆژهه‌اڵتی كوردستان ،ده‌توانێت زیاتر گرنگی به‌و تایبه‌تمه‌ندیانه بدات كه ژنانی كورد له‌م به‌شه هه‌یانه. ب ه ئاوڕدانه‌وه‌یه‌ك ل ه مێژووی گه‌لی
كورد و خه‌باتی ئه‌وان ل ه رۆژهه‌اڵتی كوردستان ،ده‌توانین زیاتر ده‌ور و رۆڵی ژنان و هه‌روه‌ها كۆسپ و ته‌گه‌ره‌كانی به‌رده‌میان بۆ گه‌یشتن به یه‌كسانی و ئازادی ببینین .دوای شۆرشی گه‌النی ئێران دژی رژیمی شا و هاتنه سه‌ركاری كۆماری ئیسالمی ل ه ئێران ،ره‌وتی خه‌بات به گشتی و ب ه تایبه‌تی ل ه نێو ژناندا شێوازێكی دیكه‌ی گرته‌به‌ر .چونك ه ئه‌مجار رژیمێك هات ه سه‌ر كاره كه ته‌نانه‌ت سه‌ره‌تاییترین مافه‌كانی مرۆڤیشی پێشێل ده‌كرد و له‌م نێو‌ه ژنان زیاترین پشكیان به‌ركه‌وت. ژنی كوردیش كه به‌رده‌وام شان ب ه شانی پیاوان له بزاڤی رزگاریخوازانه‌دا به‌شداریان كردبوو ،ئه‌مجار زیاتر ل ه جاران ماف ه ئینسانیه‌كانی له الیه‌ن
رژیمێكی دژه ژن زه‌وت ده‌كرا و ده‌بوو خه‌باتی خۆی چڕتر بكاته‌و‌ه بۆ به‌ره‌نگاری زیاتر. ژنانی كورد سه‌ره‌رای ئه‌وه‌ی سه‌ر ب ه نه‌ته‌وه‌یه‌كی ژێرده‌ست ه له ئێران بوون و مافی نه‌ته‌وایه‌تی گه‌له‌كه‌یان پێشێل ده‌كرا ،ل ه هه‌مان كاتیشدا وه‌ك ههموو ژنانی ئێران به‌ره‌ورووی سته‌می جینسی ببووه‌وه .بۆیه ژنانی ئێرانی ده‌درێكی هاوبه‌شیان هه‌یه و ده‌بێ هه‌وڵ بده‌ن بۆ یه‌كسختنی بیرورا جیاوازه‌كانی ژنان و ئه‌وان له ده‌وری یه‌ك كۆ بكهنهوه بۆ ب ه ده‌ست هێنانی مافه‌كانی خۆیان. له‌م نێوه‌دا ژنانی كورد ده‌وری گرنگیان گێراوه‌و له بزوتنه‌وه‌ی ژنانی ئێران به‌شدارییه‌كی كارایان هه‌بووه. ئه‌گه‌ر له باس ه سه‌ره‌كیه‌كه‌مان
دوور نه‌كه‌وینه‌وه كه ئه‌ویش بایه‌خی گرتنی كۆنفرانسی ژنانی رۆژهه‌اڵتی كوردستانه ،ئه‌وه‌ی ه ك ه ئه‌مرۆ ژنی كورد ل ه ئاستێكی دیكه‌دایه و پێویستی ب ه یه‌كده‌نگی و یه‌كگرتوویی زیاتر هه‌ی ه تا بتوانێت ل ه گۆرانكاریه‌كانی داهاتوودا رۆڵی كارای هه‌بێت و به‌شخوراو نه‌بێت. كوردستانی رۆژهه‌اڵتی ب ه هۆی بوونی حزب و الیه‌نه سیاسیه‌كان و ئیدئۆلۆژی جیاواز ،خاوه‌نی تایبه‌تمه‌ندیی خۆیه‌و هه‌رچه‌ند ئه‌م ه كاریگه‌ری پۆزه‌تیڤی له سه‌ر ژنان بووه‌و حزبه‌كان ل ه هاتن ه مه‌یدانی ژنان بۆ خه‌بات پێشه‌نگ بوون ،به‌الم له هه‌مان كاتیشدا جۆرێك لێكترازان و په‌رته‌وازه بوون له نێو ژناندا پێك هاتووه. له وهها دۆخێكی هه‌ستیار ك ه رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راست ب ه گشتی و ئێران به تایبه‌تی له به‌رده‌م گۆرانكاری گه‌وره‌دایه ،یه‌كده‌نگی و یه‌كگرتوویی ریزه‌كانی ژنان له رۆژهه‌اڵتی كوردستان ده‌توانێت ئه‌وان چه‌ندین هه‌نگاو به‌ره‌و پێش به‌رێت .هه‌ر بۆیه به‌شێكی گه‌رو‌ه له‌م ئه‌ركه ده‌كه‌وێته سه‌ر شانی ژنانی چاالك و خه‌باتگێر له نێو حیزبه‌كاندا. گرتنی كۆنفرانسی ژنان ده‌توانێت ههموو ده‌نگه جیاوازانه كۆ بكاته‌وه‌و ئاڵوگۆری بیرورای تێیدا بكرێت و بزاڤی ژنان بباته پێشه‌وه .كۆكردنه‌وه‌ی ههموو ژنانی چاالك و یه‌كسانیخواز ل ه ده‌وری یه‌ك ،ئهو هه‌له‌مان بۆ ده‌ره‌خسێنێت تا جارێكی دیكه سه‌ره‌رای جیاوازی حزبی و بیرورا ،گرنگی ب ه ده‌ردی هاوبه‌شی خۆمان واته سته‌می جینسی بده‌ین و
ره‌نگ ه نه‌ده‌ین ب ه بیانووی جۆراوجۆر، پرسی ژن بخرێت ه په‌راوێزه‌وه. باشترین نموونه بۆ ئه‌مه‌ش كوردستانی باشوور‌ه ك ه هه‌رچه‌ند ل ه ساڵی 1991وه له ژێر چنگی داگیركه‌ران هاتوونه‌ت ه دهرهوه ،به‌اڵم هێشتا ژن له‌م به‌ش ه به‌ره‌ورووی چه‌وساندنه‌وه‌و توندوتیژی و كوشتن ده‌بێته‌وه .ئه‌مه‌ش نیشان ده‌دات ك ه پرسی ژن ل ه كاتی خۆیدا ب ه هۆی هه‌ندێك مه‌سه‌له‌ی دیك ه خراوه‌ت ه په‌راوێزه‌وه‌و بایه‌خی پێ نه‌دراوه‌و ل ه كاتی ئازادی باشووری كوردستان ئهوه ته‌نیا به‌شێك له مرۆڤی كورد ئازاد بووه‌و نیوه‌كه‌ی دیكه وات ه ژنان هه‌روه‌ك جاران یه‌خسیری دابونه‌ریت و فه‌رهه‌نگی پیاوساالرییه. بۆی ه لێرهوه روو ب ه به‌رێوه‌به‌رانی ئه‌م كۆنفرانسه ئهوه ده‌ڵێم ك ه ئه‌ركی ئێوه‌ی ه تا بتوانن ههموو ده‌نگ ه جیاوازه‌كان كۆ بكه‌نه‌وه‌و رێگه ل ه ده‌ست تێوه‌ردانی پیاوان بگرین و نه‌هیڵین ئه‌مه‌ش ب ه مه‌به‌ستی به‌رژه‌وه‌ندی حزبی یان تاكه‌كه‌سی ب ه كار بهێنن و له هه‌مان كاتیشدا هه‌وڵ بده‌ین بۆ ئه‌وه‌ی خۆمان رێك بخه‌ین و یه‌كده‌نگ له به‌رانبه‌ر پێشێلكردنی مافی ژنان هه‌ڵوێستمان هه‌بێت. یه‌كێك ل ه ئه‌رك ه سه‌ره‌كیه‌كانی كۆنفرانسی ژنانی رۆژهه‌اڵتی كوردستان، ده‌بێ یه‌كریزی ژنانی كورد بێت تا بتوانین له داهاتوودا هه‌نگاوی گهوره هه‌ڵبگرین .له كۆتاییدا جارێكی دیك ه ده‌ستخۆشی ل ه به‌رێوه‌به‌رانی ده‌كه‌م و ئاواتی سه‌ركه‌وتنیان بۆ ده‌خوازم.
كێشه‌كانی ژنان ل ه ئاییندا ئارێز محه‌مه‌دی سه‌ره‌تا ئه‌مه‌وێت به پرسیارێك ده‌ست پێبكه‌م كه ئایا ئاماری كوشتنی ژنان و كچان به بیانووی ناموس ،له‌م سه‌رده‌مه‌دا زیادی كردووه؟ ئه‌گه‌ر وایه ،هۆكاره‌كه‌ی چی ه ك ه ده‌بێت ه هۆی زیادبوونی ئه‌م جۆره كوشتنانه؟ ئه‌توانین له واڵمی ئه‌م پرسیاره‌دا بڵێین كه هۆكاره‌كه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ كۆمه‌ڵگایه‌كی پیاوساالر ك ه تاكه‌كانی ئه‌م كۆمه‌ڵگای ه هێشتا له تاریكیدا ئه‌ژین و ب ه پێی یاسا دواكه‌وتووه‌كانی ئیسالم و شه‌ریعه‌ته‌وه له‌گه‌ڵ ژن هه‌ڵسووكه‌وت ده‌كه‌ن .وه هه‌ر له‌م جۆره كۆمه‌ڵگایه‌دا ئه‌گه‌ر دووكه‌س ب ه ناوی خۆشه‌ویستیه‌و‌ه پێوه‌ندیه‌ك پێك بێنن ،ئه‌وا به كارێكی ناڕه‌وای ده‌زانێت و حوكمی قورسی به‌سه‌ردا ده‌دات ك ه ته‌نها كه‌سێك له‌م نێوه‌دا له‌الیه‌ن ئه‌م سست بیرانه‌و‌ه تاوانبار ده‌كرێت ژنانن، كه‌چی ب ه پێچه‌وانه‌وه له‌الیه‌ن كه‌س و كاری كوڕه‌كه‌وه له‌م بارهوه شانازی به كوڕ ده‌كرێت كه كوڕه‌كه‌یان گهوره بووه‌و گه‌یشتووه‌ته قۆناغێك ك ه كچ ڕام بكات. له‌الیه‌كی تره‌و‌ه به‌ردباران ،لێدان و ئه‌شكه‌نج ه وكۆیله‌كردن و ...هتد ،هه‌ریه‌ك له‌و هه‌ڵسووكه‌وت ه نامرۆڤانه‌یانه‌ن كه له كۆمه‌ڵگا دواكه‌وتووه‌كاندا به‌رامبه‌ر به ژنان ده‌كرێت .بێگومان له‌م كۆمه‌ڵگایه‌دا، ژن جێگاو ئۆتۆریته‌ی خۆی له‌ده‌ست ده‌دات و ده‌بێت ب ه ژێر ده‌سته‌ی پیاو. شایه‌نی باسه هه‌رله سه‌ره‌تای ژیانه‌و‌ه ئهو نابه‌رابه‌ریه‌ی ك ه له نێوان ژن و پیاودا هاته ئاراوه و مه‌سه‌له‌ی ژن وه‌ك مه‌سه‌له‌یه‌ك ل ه كۆمه‌ڵدا سه‌ری هه‌ڵدا، زۆر ڕێكخراو ل ه به‌رامبه‌ر ئهو نابه‌رابه‌ری ه و زوڵم و زۆر وسته‌مه‌دا ،پێك هات كه ئامانجی گه‌ڕانه‌وه‌ی ئاستی ژنان ه
بۆ ئاستی پیاو و گه‌ڕانه‌وه‌ی جێگاو شوێنی ژنه بۆ جێگاو ڕێگای سرووشتی خۆی وه‌ك مرۆڤێك و هێنانه كایه‌ی به‌رابه‌ری ژن و پیاوه .كه ئه‌م هه‌نگاو‌ه گه‌وره‌یه‌ش كاریگه‌ریی پۆزه‌تیڤی له‌سه‌ر ئاستی ڕۆشنیری ژنان هه‌بوو وله‌م ڕێگه‌یه‌و‌ه توانیان بێن ه نێو مه‌یدانی خه‌بات وزۆر ئاگاو وشیاران ه دژ به‌و سته‌مه هه‌ڵوێستیان ده‌گرت .هه‌روه‌ك ئاماژه‌مان پێ كرد له كۆمه‌ڵگایه‌ك ك ه ل ه چوارچێوه‌ی دین و مه‌زهه‌به‌و‌ه ئه‌سووڕێته‌وه ،ژن كۆیله‌ی پیاوه‌و ب ه موڵكی پیاو دێت ه ئه‌ژمار ،پێویسته ب ه ته‌واوی خۆی ل ه نامه‌حره‌م بشارێته‌وه‌و ئازاد نی ه كه چ جلوبه‌رگێك له‌به‌ربكات و بۆ كوێ بچێت. كه‌هه‌مووئه‌مانه ل ه ئیسالمدا ب ه مانای ئهوه دێت ك ه پیاو پارێزگاری ل ه شه‌ره‌فی خۆی ده‌كات ،چونكه ب ه پێی بڕوا دواكه‌وتووانه‌كه‌ی ئیسالم، ژن پێوانه‌ی شه‌ره‌فمه‌ندی پیاوه ،ك ه ئه‌گه‌ر بێتو ژن ب ه پێچه‌وانه‌ی ویستی پیاوه‌و‌ه بجووڵێته‌وه ،ئه‌وا له‌ژێر ناوی نامووسهوه سزاكه‌ی مه‌رگه. مه‌سه‌له‌یه‌كی تر ك ه له ئیسالمدا زۆر زه‌ق و دیاره ،مه‌سه‌له‌ی زه‌واجه ،ك ه ڕێگه ب ه پیاوان دراوه تاكوو چوار ژن ل ه یه‌ك كاتدا بهێنن ك ه ئه‌مه‌ش چێژ لێوه‌رگرتنێكه بۆ پیاوانن و ب ه كه‌م نرخ سه‌یركردنی ژنانه .له‌الیه‌كی تریشه‌و‌ه ئه‌گه‌ر له كۆمه‌ڵگایه‌كی پیاوساالردا ژن وه‌ك هه‌ر كۆیله‌یه‌كی تر له باره‌ی زه‌واج و ژیانیه‌وه هیچ پرسێكی پێنه‌كرێت و ڕای وه‌رنه‌گیرێت ،ئه‌وا نادرووست نی ه وئه‌گه‌ر ژن یان كچ چاره‌نووسی خۆی دایه ده‌ستی باوكی و ئه‌وه‌ی باوكی بڕیاری له‌سه‌ردا قسه‌ی تێدا نه‌كات، ئه‌وا بۆ ئهو ،وات ه باوكه‌ك ه جیگای شانازیه. ئه‌مه‌ش یه‌كێك له‌و مه‌سه‌له گرنگانه‌ی زۆربه‌ی ژنان وكچان ه كه به‌ده‌ستیه‌و‌ه
ده‌ناڵێنن .بێ گۆمان و به‌دڵنیایه‌و‌ه ئه‌م ههموو بێ مافی و سته‌م و چه‌وساندنه‌وه‌یه ،سه‌رچاوه وزه‌مینه‌ی په‌یدابوونی له‌ش فرۆشی و په‌یوه‌ندی جێنسی له‌ده‌ره‌وه‌ی خێزان پێك ئه‌هێنێت .ك ه ئه‌مه‌ش دیارده‌یه‌كی جێگای داخه ،ك ه هۆكارو كاریگه‌ریه‌كه‌ی ته‌نها و ته‌نها ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ كۆمه‌ڵگایه‌كی پیاو مه‌زنی و نابه‌رابه‌ر كه له ژێر سایه‌ی ئیسالمدان.هه‌رگیز له‌م جۆره كۆمه‌ڵگایانه‌دا ڕێگه به ژنان نه‌دراوه كه كه‌ڵك ل ه خوێنده‌واری وه‌ربگرن و پله‌و پایه‌یه‌كی باش به‌ده‌ست بێنن ،چونكه پێیان وای ه كه مه‌قام
وه‌رگرتن ته‌نها بۆ پیاوانه .له ڕووی كۆمه‌الیه‌تیشه‌وه ئه‌گه‌ر بمانه‌وێت پله‌و و پایه‌ی كچان وژنان بزانین ئه‌وه‌یه‌ك ه هه‌رگیز ئهو ئازادیه‌ی بۆ كوڕان و پیاوان فه‌راهه‌م بووه بۆ كچان و ژنان فه‌راهه‌م نه‌بووه .هه‌ر ل ه منداڵیهوه كچان ڕووبه‌ڕووی هه‌ڕه‌شه‌ی توندی دایك ده‌بنه‌وه‌و به‌رده‌وام لهوه ئاگادار ده‌كرێنه‌وه ك ه پێویسته زۆر ئاگاداری خۆیان بن ونابێت ئهو یاریان ه بكه‌ن ك ه كوڕه‌كان ده‌یكه‌ن و نابێت وه‌ك كوڕان بچن ه دهرهوه .هه‌ر له منداڵیهوه ئه‌م داب و نه‌ریت ه كۆنه په‌رستانه ل ه ڕووی ده‌روونی و كۆمه‌الیه‌تیه‌و‌ه كاریگه‌ری
خۆی ده‌بێت له‌سه‌ر كچان .هه‌ربۆی ه سه‌رچاوه‌ی شه‌رم كردن ،نه‌توانینی ڕووبه‌ڕووبوونه‌و‌ه و زۆر بابه‌تی تر، له‌وێوه ده‌ست پێده‌كات. بۆی ه ل ه كۆی ههموو ئهو بابه‌تانه‌ی سهرهوه كه باس كرا ،ده‌توانم بڵێم پیاوان له‌ژێر كاریگه‌ری ئیسالمێكی تونده‌و‌ه به‌ناوی نامووسهوه ده‌ست ده‌ده‌ن ه كوشتنی ژنان و ب ه نامرۆڤانه‌ترین شێوه هه‌ڵسووكه‌وت ده‌كه‌ن .كه پێویست ه زیاتر ل ه هه‌رجارێك هه‌وڵبدرێت بۆ بنه‌بڕكردنی ئه‌م دیارده‌یه‌و ،پێكهوه به یه‌ك ده‌نگ خوازیاری كۆمه‌ڵگایه‌كی مۆدێرن و پێشكه‌وتن خوازبین.
HOTBIRD11604 MHZ Horizontal Symbol 27500 FES: 5\6
contact: info@asosat.tv - nwes@asosat.tv
بۆ خوێندنه‌وه‌ی دواڕۆژ له‌سه‌ر تۆڕی ئینتێرنێت سه‌ردانی www.komala.netبک ه
dwaroj@komala.net
که‌ناڵی ئاسمانی کۆمه‌ڵه‌ی زه‌حمه‌تکێشانی کوردستان
سه‌رنوسه‌ر:
عه‌تا ناسرسه‌قزی به‌ڕێوه‌به‌ری نوسین:
فه‌ریبا محه‌مـــــه‌دی
نه‌خشه‌ساز:
هه‌ژیر
داوا ده‌کرێ 19ی بانه‌مه‌ڕ بکرێت ه رۆژی مامۆستای کورد
ل ه سەروبەندی نزیکبوونه‌و‌ه ل ه 19ی بانه‌مه‌ڕ وه‌ک یه‌که‌م ساڵرۆژی له‌سێداره‌دانی فه‌رزاد که‌مانگه‌ر مامۆستای کورد ،به‌شێک ل ه چاالکانی سیاسی و
مه‌ده‌نی کورد و ئێرانی ل ه فه‌یس بووک نامه‌یه‌ک ئاراست ه حزب و رێکخراو و الیه‌ن ه سیاسییه‌کان ،رووناکبیران و که‌سایه‌تیی ه سه‌ربه‌خۆکانی رۆژهه‌اڵتی
کوردستان ده‌که‌ن بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌م رۆژه ناوبندرێت؛ «رۆژی مامۆستای کورد « و بۆ ئه‌م مه‌به‌ست ه داوای هاوکاری ل ه ههموو الیه‌ک کراوه و بۆ سه‌رخستنی کاره‌که‌ش که‌مپه‌ینێک چاالکییه‌کانی خۆی ده‌ست پێکردووه .ده‌قی راگه‌یه‌ندراوه‌ک ه به‌م شێوه‌ی خوارهوه: راگه‌یاندراوی پشتیوانی ل ه که‌مپه‌ین19ی بانه‌مه‌ڕ ،رۆژی مامۆستای کورد .فه‌رزاد که‌مانگه‌ر مامۆستای مرۆڤایه‌تی... حزب و رێکخراو و الیه‌ن ه سیاسییه‌کان، رووناکبیران و که‌سایه‌تیی ه سه‌ربه‌خۆکانی رۆژهه‌اڵتی کوردستان ل ه یه‌که‌مین ساڵیادی شه‌هیدبوونی مامۆستای بلیمه‌ت و مافخواز و یه‌کسانی و مامۆستای رێگای به‌رخۆدان بۆ گه‌یشتن ب ه ئازادی ،هه‌میش ه ل ه یاد فه‌رزاد که‌مانگه‌ر ،داوا ل ه ههموو الیه‌ک
ده‌که‌ین ک ه پشتیوانی ل ه که‌مپه‌ینی (19ی بانه‌مه‌ڕ ،رۆژی مامۆستای کورد، فه‌رزاد که‌مانگه‌ر مامۆستای مرۆڤایه‌تی) بکه‌ن. فه‌رزاد که‌مانگه‌ر تێکۆشه‌ری بلیمه‌ت ک ه ل ه پۆله‌کانیدا وانه‌ی ئازادی ده‌خوێندرا و ئه‌ندێشه‌ی یه‌کسانی مرۆڤ ،نووسینی شه‌وی قوتابییه‌کانی بوو ،مامۆستایه‌ک ک ه ب ه مه‌رگی سه‌ربڵندانه‌ی «ماسیی ه ره‌ش ه بچکۆالنه«ی سه‌مه‌د به‌هره‌نگی جارێکیتر ل ه زه‌ینی ههموو تاکێکدا خوڵقانده‌و‌ه و ل ه سه‌رووی سێداره‌ش به‌و بێده‌نگییه‌ی ک ه ب ه هه‌زاران زمان قسه‌ی ده‌کرد« ،خه‌می من جۆگه‌ل ه نییه ،ژیان ه ل ه گه‌ڵ ئهو ماسییانه‌ی ک ه ئه‌ندێشه‌ی ده‌ریا ب ه مێشکیاندا نه‌هاتووه«ی وته‌وه. ئێستا فه‌رزاد خۆی رێبازێک ه بۆ بیرکردنه‌و‌ه و تێگه‌یشتنی مه‌زنی مامۆستایه‌ک
له‌كاتێ له‌دایكبونیدا رێبەری ئێران عەلی خامه‌نه‌یی ده‌ڵێت «یا عه‌لی» ل ه درێژه‌ی ئهو سیناریۆگاڵت ه ئامیزانه‌ی كه خۆی‌و كه‌سانی ده‌روبه‌ری رێبه‌ری كۆماری ئیسالمی عه‌لی خامه‌نه‌یی هه‌وڵده‌ده‌ن سیمایه‌كی موقده‌سی لێدروست بكه‌ن ،جارێكی دیك ه سیناریۆیه‌كی دیكه‌ی گاڵته‌جاڕییان سازكرد. ل ه رۆژانی رابردوودا هه‌واڵی ئهوه باڵوكرایه‌و‌ه ك ه كاتێك عه‌لی خامه‌نه‌یی له‌دایك ده‌بێت ده‌ڵێت «یاعه‌لی». ئه‌م حیكایه‌تان ه ماوه‌یه‌ك ل ه ناو ئاخونده‌كانی ئێران‌و به‌تایبه‌تی بۆ موقده‌س كردنی خامه‌نه‌یی ده‌ماوده‌م ده‌گه‌ڕێت .ئاخوندێك باس لهوه ده‌كات «بۆچی سینه‌ماكاران ده‌چن ه الی ئاغا (مه‌به‌ست خامه‌نه‌یی)و ده‌ڵێت ئاغا خۆی هونه‌رمه‌نده؟ شاعیره‌كان ده‌چن ه الی‌و ده‌ڵێن هێشتا شاعیری وه‌ك ئاغامان نه‌دیوه .پسپۆڕان ده‌چن ه الی‌و ده‌ڵێن ئاغا هات ل ه به‌شی هه‌وا‌و فه‌زا پرسیاری وای لێكردین ك ه ئێم ه ماینه‌و‌ه ئاغا ئه‌م ههموو زانیاریی ه له‌كوێ بوو؟». ههموو هه‌وڵی كه‌سانی ده‌وروبه‌ری خامه‌نه‌یی بۆ دروستكردنی كه‌سایه‌تی موقده‌س‌و نورانیی ه ل ه ناوبراو. تازه‌ترینیان رۆژان رابردوو روویدا. ل ه دیمه‌نێكی ڤیدیۆییه‌دا ئیمامی جه‌ماعه‌تی شاری قوم ،ئایه‌تواڵ
محه‌مه‌د سه‌عیدی له‌كاتی وتاری هه‌ینی ب ه خه‌ڵك ده‌ڵێت «كاتی له‌دایكبوونی رێبه‌ری شۆڕشی ئیسالمی ،ئێمه‌یان ل ه ژووره‌ك ه كرد‌ه ده‌ره‌وه‌‌و ماماش له‌ناو ژووره‌ك ه خه‌ریكی ئاماده‌كاری بۆ هاتنه‌دنیای ئه‌م منداڵ ه نوێی ه ده‌كرد». ئهو ل ه فیلمه‌كه‌دا ده‌ڵێت «كاتێك دیمان ده‌نگی ماماك ه به‌رزه‌وه‌بوو ك ه وتی (علی نگهدارت باشد) ،وتی ئێم ه ده‌رگاكه‌مان كرده‌وه‌‌و چووین ه ژووره‌وه .وتمان ئهو چی بوو» وتی ئه‌م ئاغایه ،وات ه رێبه‌ری ئێران ،كاتێك ویستویه‌تی ل ه جه‌سته‌ی دایكی بێت ه دهرهوه وتی «یاعه‌لی» ،ماماكه‌ش تا ئه‌مه‌ی بیستو‌ه وتویه‌تی «عه‌لی نیگه‌دارت بێت». سه‌باره‌ت به‌وه‌ی ك ه ئه‌م جۆره قسان ه تا چه‌ند له‌ناو خه‌ڵكدا بڕه‌وی هه‌یه؟ شاره‌زای بواری دینی ،مێهدی خه‌له‌جی ده‌ڵێت «ئه‌م جۆره حیكایه‌ت‌و خورافاتان ه ده‌توانێت كاریگه‌ری له‌سه‌ر به‌شێك له‌كۆمه‌ڵگای ئێراندا هه‌بێت ،ل ه سیستمێكی دیكتاتۆریدا ته‌نها زۆری شمشێر نیی ه ك ه خه‌ڵك گوێڕایه‌ڵ ده‌كات ،به‌تایبه‌تی له‌و شوێن ه مه‌زهه‌بییانه‌ی ك ه ئه‌م جۆره حیكایه‌ت‌و خورافاتان ه كاریگه‌رییان هه‌یه له‌سه‌ر خه‌ڵك».
ک ه به‌سه‌ر رێی ئازادیدا ده‌ڕوات .پل ه و پایه‌ی فه‌رزاد ل ه ئاستێکدای ه ک ه ده‌توانین ئهو وه‌ک ئوستوور‌ه و هێما و سیمبولی مامۆستایه‌کی ئازا و تێکۆشه‌ر بۆ خزمه‌تی مندااڵنی زوڵملێکراو و ژێرده‌سته‌ی کورد ناو بنێین. له‌م ڕوه‌و‌ه ده‌بێ ب ه هاوکاری ههموو الیه‌ک رۆژی شه‌هید بوونی ئه‌م مامۆستا تێکۆشه‌ره‌ی رێگای ئازادی گه‌ل ک ه گیانی خۆی له‌م رێگه‌یه‌دا به‌خشی و بۆ ساتێکیش ده‌ستی ل ه ئامانج ه مرۆیه‌کانی نه‌کێشایه‌وه ،ناوی «رۆژی مامۆستای کورد» ناو بنێین. له گه‌ڵ ریزماندا به‌شێک ل ه چاالکانی سیاسی و مه‌ده‌نی کورد و ئێرانی 16/4/2011
دۆخی مافی مرۆڤ ل ه سوریا به‌ره‌و خراپی ده‌ڕوات مافی چاودێری رێكخراوی مرۆڤ ل ه به‌یاننامه‌یه‌كدا ده‌زگا ئه‌منی‌و سیخورییه‌كانی سوریا ب ه ئه‌شكه‌نج ه كردنی سه‌دان ده‌ستگیركرا خۆپیشانده‌ری تۆمه‌تبار ده‌كات‌و رایده‌گه‌یه‌نێت ك ه دۆخی مافی مرۆڤ ل ه سوریا سات ب ه سات خراپتر ده‌بێت. به‌پێی ئهو به‌یاننامه‌ی ه رێكخراوه ئه‌منییه‌كانی سوریا چه‌ندین پارێز‌هر‌و چاالكوانی سیاسی‌و رۆژنامه‌نوسیان مه‌ده‌نی‌و ده‌ستگیر‌و ئه‌شكه‌نجه‌كردوه. ئه‌م رێكخراوه داوا ده‌كات به‌رپرسانی سوری كۆتایی ب ه ئه‌شكه‌نجه‌ی گیراوه‌كان بێنن‌و ده‌بێت سه‌رۆك كۆماری ئهو واڵت ه لێكۆڵینهوه ورد له‌مباره‌و‌ه بكات. به‌پێی ئه‌م به‌یاننامه‌ی ه رێكخراوی چاودێری مافی مرۆڤ ،له‌گه‌ڵ 19 كه‌س ل ه گیراوه‌كان گفتوگۆی كردهوه ك ه له‌رۆژانی رابردوودا ل ه خۆپیشاندانه‌كاندا ده‌ستگیركراون.