Db 1(2 3)1979 by DutchBirding

Dutch Birding

Tijdschrift van de Dutch Birding Association Journalof the Dutch Birding Association Jaargang 1 Volume 1

Nummers 2&3 Numbers 2&3

October 1979 October 1979

Dutch Birding

Jaargang[Volume 1 (1979)

Redactieadres /Editorial address Dutch Birding, Postbus 71927, 1008 EC Amsterdam, N ederland/N etherlands Redactie I Editors Arnoud B. van den Berg, Duinlustparkweg 98, 2082 EG Santpoort Zuid (020·457004) Edward J. van IJzendoorn, 3e Schinkelstraat 45, 1075 TK Amsterdam (020-727239) Gerald J. Oreel, Postbus 51273, 1007 EG Amsterdam (020·461278) Fotografisch redacteur I Photographic editor René Pop, Eykmanstraat 14, 3132 SJ Vlaardingen (010-341176) Lay-out en omslagtekening I Lay-out and cover drawing Frank G. Rozendaal, Prins Hendriklaan 58,3721 AT Bilthoven (030·781247) Typiste I Typist Greet Vooren, Da Costastraat 98, 1053 ZT Amsterdam (020-121512) Drukker I Printer Jaap Kaal, Nieuwe Herengracht 61, 1011 RP Amsterdam (020-262908)

Dutch Birding is het driemaandelijkse tijdschrift van de Dutch Bird'ing Association Dutch Birding is the quarterly journalof the Dutch Birding Association

Dutch Birding Association

1979

Adres I Address Dutch Birding Association, Postbus 71927, 1008 EC Amsterdam, Nederland / Netherlands

Voorzitter / President Edward J . van IJzendoorn, 3e Schinkelstraat 45, 1075 TK Amsterdam (020-727239) Secretaris / Secretary & Penningmeester / Treasurer Kees (C.) Klaver, Uilenstede 40, 1183 AJ Amstelveen (020-433090) Overige bestuursleden / Remaining officers JanJaap Brinkman, P.C .Hooftlaan 69, 1985 BH Driehuis (02550-16037) Eef N. Kieft, Mr J. Heemskerkstraat 3, 2104 XE Heemstede (023·283232) Frank G. Rozendaal, Prins Hendriklaan 58,3721 AT Bilthoven (030-781247) Lidmaatschap 1979 De contributie bedraagt minimaal f 18.00; leden buiten België, BRD, Frankrijk, Italië en Luxemburg dienen minimaal US $ 12.00 of een gelijk-waardig bedrag te betalen. Het bedrag dient te worden overgemaakt op postgirorekening 41 48 343 ten name van de Dutch Birding Association (Postbus 71927, 1008 EC Amsterdam, Nederland). Andere betalingswijzen zijn ook mogelijk. Leden ontvangen Dutch Birding gratis. Membership 1979 The subscript ion rate amounts to minimal f 18.00; members outside Belgium, BRD, France, Haly and Luxembourg should pay minimal US $ 12.00 or an equivalent amount. The amount should be remitted to postal giro account 41 48 343 in the name ofthe Dutch Birding Association (Postbus 71927, 1008 EC Amsterdam, Netherlands). Other ways of payment are also possible. Members receive Dutch Birding gratis. © Dutch Birding Association 1979. Het copyright van de foto's e tekeningen blijft bij de fotografen, respectievelijk tekenaars. I The copyright of the photographs and drawings remains with the photographers, respectively drawers.

RALREIGlOR li 1"deola l'alloides IN DE ANKEVEENSE PLJ\SSEN SQUACCO IIE RON /i l'deo la PaUoides 11 'llIE ANKEVEENSE PLJ\SSEN Op 15 juni 1979 om 18:00 zag de natuurfotograaf Evert Boeve een K,,,,,k Nyotiool'ax nyotioo1"a:c en ee n niet direct door hem met zekerheid gede tenn:i neerde r eiger in de Ankeveense PJa sse n (NII) . De voge .ls s tonden 5 m van elkaar op ",aterp l anten . Nadat hij thui s zijn veldgidsen had ge raadpleegd , keerde hij om 19 :00 ",eer terug en "'",am tot de cOllClusie dat he t ee n Ralreiger Ii l'deola Palloides ",a s . Dezelfde avond nog ",as hij be r e :id de vogel t e tonen aan J\rnoud van den Ber g , Ja n 1305 , Cecilia Bosman en ~ Iau d ~Iaas Geesteranus. Zij konden de Ralreige r, ee n vo J",asse n voge l in zomer kl eed, dich t benaderen e n zage n de blau"'grij ze snave l me t een zll'arte punt en een gelige bas i s en teugel, alsmede de opme rke lj j k Ij chte , bijna ",itte po t en en contra s terende okerkleurige tenen. (Nade rhand bJ ee k de vogel a l enige dagen eerder al s " ",j t Woudaapj e I :cobl'y hus minutus" te zijn ges ignaleenI. Ook bleek Rob ~:Oole nb eek de voge l ongevee r ge l ij ktijdig me t Eve rt lloeve te hebben on tdekt.) De Ralreige r i s door tallo ze ",aarnemers ge zi e n. lIij wa s voora l ' s avond s goed lI'aa r te nemen . De voge J zat dan mees tal in ee n boom :in de ~Ieerho e k van de Stichtse J\nkeveense Pla ssen. Vaak arr i veerde hij tus sen 20 ;00 en 2 1: 30 in zijn slaapboom ",aarin hij zich r ege lmatig i n de kru :in vers topte . (De ze boom, een els , ",a s goed te zie n va naf he t Be r gse Pad of het ei nd va n de ~ ia c hine"'eg . ) De Ralreiger is voo r het laatst op 12 juJi gez ien .

Van de Ra lreiger zij n tot nu toe 24 geva lle n (met .inbeg r ip van de onbeve s tigde ",aarnemingen) bekend in Nederland. Sede rt 1968 i s de soort s l echt s acht keer vastgesteld . Suml11ary J\ Squacco lIeron li 1"deola PaUoides stayed in t he i\nkeveense Plassen (Noord- lIoJl and ) f r om 15 June untill 2 July 1979 . It ",as an adult binl in SLUmne r plumage . There are 24 r ecord s of t his species in t he Ne t her J ands s .ince 1900 . (1'01' a J\ote

on the leg colour, see be lOI" . )

Note on l eg co lour On IS June the Squacco IIcron had r emarkabl y light-coloured , aJmost ",hite l egs and contras ting och re toe s . Late r on some obs ervers noteel a more fle sh)' l eg colour. Aftel' a month t he legs had become much yeJlo",e r. One ob ser ver described them as orange , mos t intens ively coloured on the j oi nts and inners i de s of the toes; onl)' t he foresieles ",ere s till more or less ",hitis h. 'Ihe above de sc ribed l eg col our is at variance ",ith the literature (see e . g . Bauer & Glut z von Blotzheün , Cramp & Sümnons 1977 and lIancoc k & EUi.ott 1978).

Literatuur Bauer, K . ~ 1. & Glut z von Blotzheim , U. N. 1966 . Ilandbuch der Vögel ~ l itteJeuropa s . Band 1. Frankfurt am ~Iai n. Cramp, S. & Sümnons , K. E. L. (eds . ) 1977 . The birds of the We s tern Palearctic. VolLUne 1 . Oxford . lIancock, J. & Elliott, H. 1978 . The herons of the ,,,orld . J.ondon. J\rnoud 13 . van den Ber g , 11ünlustpark",eg 98 , 2082 EG

Santpoort Zuid

34 Z E LlJZ I\J\ ~ : C~\NZ E I I N NEDERIJ\ND IN DE l'IJ N1T:R VAN 1978/79 RARE GEESE IN 111E NETIIERJ.,\NIlS IN '1111 : II' I NTU~ OF 1978/ 79

ln dit artike J wo rdt he t voo r kome n s nmengeva t va n ze i d zwile ganzen i n Nede rl and (en Be Jgië) in de ,,, in t e r va n 1978/ 79 . Be ha nde l d wo rde n de Lh"er gga ns Anse l' el'yihl' OPUS , Sneeu\\'ga ns Ansel' cael'ule scens , Ca nadese Ga ns Bl'ania canadensis , I\.i tbu i kro t gans Bl'ania bel'nicta hl'oia e n Roodha l sga ns Bl'ania l'U ·icollis . AI hoewe J ve Ie pe r sonen hun waa1'llemi ngeJ: t er beschikki ng he bben gcs t e ld , zi j n de in dit a r t ike l velllle l.de gegeve ns ni e t volJ edi g . Er waren bi jvoo r bee Jd opvall e nd \ve ini g gegeve ns ove r Fr i es .l a nd (en de Fri ese Waddc nc i Ja ndcn) besch:i kbaa r. Voor aanvu 11 i nge n en vc r be t e r i ngc n houd c n wij ons ove r i gens aa nbevo le n. In de waar ncmings kolollullcn s taa n de waarnemi ngen t ussen haakj cs die ve lllloede J i j k bc tre kking hebbcn op voge .l s die a l ee r dc r zij n ve llllcid. Ecn lIIax iJllum wor dt aa ngedu i d mc t cen - c n een mini mum mc t ce n + . De waarncmi ngcn s taa n i n ch rono.l og i schc vo lgo rd c . I)\\'e rgga ns

I.esse r IIll i t e- fronted Goose Ansel' el'yihl'opus

I- I I~,

30- 1 2 1- I t / m 27 - 1 j a nuar i 2S-:)

------------------------------~

Ibi sweg , Zui de J ij k 1'.1 cvo l and (Z UI') Bij l and c n 1J00 rne nburg (Gld ) St cve ns wce r t (I.) lJallulle (11'es t - V1aande r c n , Be Lg i ë ) ~ Iee rkoe te ll\"eg , Oos t e li jk F.l evola nd (ZIJP)

2 I I

2 I

--------

In de \I' intc r va n 1978/ 79 h'e rdc n t e nmin s t e d r i c à vi e r Dwe rgga nze n va s t ges t e Jd . Di taantal kII'.ull me t dat van nOlll1a l e win t e r s ove r cc n . Er zij n in Nede r la nd nooit mce r da n 10 excmp la re n pe l' \I' in t c r va s t gcs t c l d .

r Sneeu\\'gans / SnOl" Goose gehc le jaa r 2 1- 10 t o t beg in janua r i 25- 10 t o t beg in janua r i 18- 11 2S- 11 12- 12 2S - 12 3,1- 12 t / m 7- 3 2- 1 7- 1 t / m 1'1- 1 I ~- I

1'1- 1 14- I 14- 1

20- 1 '1-2 9-2 t /m 18-2

(26- 2 10-2 7-3

24-3 11 - 4

AnGel'

cael'u~s

~ I

Goe rce-Ove r f.lakk ee (ZII ) b lauwe fase To r e nva l k',eg , 005 te1.ij k Fl evol a nd (ZIJP) Kiev i e t s \\'eg/ IJodaa r sweg , Zui de li j k I'l evo l a nd (ZIJl ') : 1 Il'0ud send , II,>~llbri t se radee I. ( I') Elahu üen, Iieme l ume r OJde[e rd ( I') 1 Nage l. e , 1\01' (0 ) 3 1 Snce k (I') Goe ree-Ove r f J akkce (ZII) 2 lIa I s t e re n (N B) l.iIlllver Smce r (Gr) 1 1 Do kkLull ( I') 1 IJ zend ij kc (Z) Oos t burg (Z) 1 Bi cs bosch (NB) 2 1\J;ls t e Jmce r (NII ) 1 Se r oos ke rke (Z) 1 1 St eve ns \\'ee rt (I.) 1) lIe r t en (I. ) Cl i nge ( I.) 2 Oos t e lll'i e rum, Baa r de radcel ( I') 1 1I01'llilUizen (G r ) 1 1 IIc t Zwa ne nwa te r ( 1\~ I)

lie t aa ntal i n de winter va n 1978/7 9 va s tges t e l de SneeU\\'gmlzcn wa s I ~ :i e t afwi j ke nd hoog . IIct "'"am mi n o[ mce r mct dat van gewonc winte r s ove ree n. Ec n deel be trof waa r schij nlij k uit geva nge nschnp afkoms t i ge vogcl s . (Ilc t bl ij f t ove r.i·

eens merh'aa rdi g dat er gedurende het zomerhal f j aa r niet meer SneeUl\'ganzen worden h'aargenomen. ) Opva llend ,,,as dat de over zomerende SneeUl"ganzen va n de blaUl"e [ase war en: één nabij de Scheelhoek, Goe ree-Over fla kkee (ZII) , en één or twee in Zuideli j k Flevoland (Z IJP) tussen Grauwe Ganzen /lnse l" an ser> . De overi ge , in de wintennaanden gevonden vogel s war en van de wi tte fase . Canadese Gans 1 Canada Goose Bl"anta aanadensis -Groni ngen ( 115) Lopper sLUn 4- 1 ~ I idwo ld a 25-1 t / m 26/ 1 l30ertange 31- 1 t / m 2- 2 Zuid laardermeer 31- 1 t / m 11-3 10- 2 Eempol der 18-2 t / m 23-2 Rui sche rbr ug lIellLulI 20-2 Noorde rhoogebrug 21- 2 23-2 Oude- Peke l a 23-2 Dol1arel 25-2 I:uvel gunne Winschot en 24-3 ( 18) l;;i~" ,"d J\ppe 1sclw r'1akkinga 23-2 lI'aJ'JlS 1- 3 - Dr enthe ( 192) Koekange 25- 1 t / m 31-3 (10-2 Koekange (31- 3 Koe kange I'reder i ksoo rd 28- 1 30- 1 t / m 17-3 Exl oo 'iellw-Schoonebee k 11 -2 U[[eJ.te 20-2 t/m 5-3 NieUl\'-Schoonebeek 22-2 t / m 2- 3 Klaz i enaveen 28-2 t/m 1-3 J\ssen 28- 2 Schoonebeek 2- 3 4- 3 Coevorden -Overij ssel (124) Kampen 13-1 25- 1 t / m 31-3 Polder ~ Ias t e nbroe k (25- 1 IJsselmuiden Z",ol1e (24-2 (10- 3 ZIVartemeer 9- 2 Wijhe 11 -2 Ols t \'Ies t el1neer",eg , 'OP 17- 2 13-3 Elburg IJhors t 13- 3 - Gelderland (179 à 319) Bij land 6- 1 t/m 17-2 Beusi chem, Vianen 8- 1 t/m 24- 2 Kalie",aal 13- 1 Dode",aar d 20- 1 Ocht en 27- 1 t/m 17- 2 5.. 2 Vel uIVemeer, I-Iulshor st telling \!WG Grote Rivier en 17-2

63 35I 1017 11 I 5 16 6 7 5 6 5+ 5) 2)

1617 85 5 6 6 120

72+ 23) 12) 18) 2

22 10 9 8 16 11 1 1 4 14 179

36 16-3 18-3 maart - Utrecht ( 111) 27-2 1 11 -3 ':' Noo rd-llo.11and ( lOb) 9- 1 17- 1 24- 1 t/m 25- 2 27- 1 27- 1 t/m 28- 1 29- 1 t/m /1-:1 (29- 1 ( 3-2 t/m 11- 2 ( 28- 2 t/m 29-2 1

(/1- 3 1

15-2 t/m 15-3

18-2 23-2 2/1-2 25-2 25 - 2 25- 2 t/m 18-3 12- 3 24 - 3 t/m 3 1- 3 3- 4 - Zuid-llolland (85) 14- 1 14 - I t/m 2 1- I 24- 1 t/m 28- 2 6-2 t/m 26- 2

10- 2 16- 2

18- 2 25- 2 3-4

-j~!; \:~~: :~~

Nijkerk lI'ageninge n teU i ng WG Grote l端v ieren

14 73

Ilonswij k lVi j k bij Duurstede

3 11

Naardenneer Nieuwe liere ng ra cht , J\ms terdam Spa a rm,oude 11'; cr i ngellnee r J\nna Pau lowna 11001'11 en Enkhui zen Enkhuizen Enkhuizen 1I00rn Enkhui zen Cerritsland , Texe l J\IV-dui ne n J\mstelmee r Ilaa rl eJlunellJleerpol der Iluisduinen Vogelenza ng Camperduin Robbe noordbos , \1' i e ringe rmeer lick s loot , Spaa rJl<lam ' t Ven, Enkhui zc n Ouddorp Coedereede S treefkerk e n :-端eu\\'-Lekker.land Ka t \端j k e n l<ij ns bu r g 11<ll s po lder, Goeree-Ove rfla kkee Gelde n,oude Ilage s te in Oostvool'llse ~Ieer Numan sdorp Veere Klei ne Ilu i ssens po.Lder , Zaams lag lIeLl egat Croot Eiland, Ilu 1s t

( 10-3 28-2 LJmbUl'g (2 7) 4-2 t/m 24- 3 Eijsden Laak 1 3-2 t/m 28 - 2 2-3 t/m 19-3 Laak - ZUldelljke Ij sse lmeerpolder s (45) 14- 1 t/m 16- 1 Leidingenstraat , Zuidel.i.jk Flevoland 14- 1 t/m 16- 1 Oostvaarders dijk , Zuidelijk F.1 evoland 19- 1 Duiken,eg, Zuidelij k Flevoland 27 -1 t/m 11 -2 Flevocentrale , Oostelijk FlevoLand 3 1- 1 EeJluneerdij k, Zuidclij k Flevoland 3- 2 De Vaart , Zuidelijk Hevoland 15-3 De Vaart , Zuidelij k I'levoland

I 3

9 10 30+ /1) 6) 29)

30) I

15 I

2 I

2 12 I

14-

35+ 3

18 5 7 I I I

2 2)

5 6

615 (,

18 3I

5 11

Fig . 18 Canadcsc (;anzcn/Canada Gccsc Bl'a11 ia canadel1 s i s voJand (ZIJP) 15 januari 1979 (Jan /3os)

I' j na sl\'cg , Zu idc I i jk "I c-

Fig . 19 Wj tbuikrotgans/Pa lc-brca stcd Brcnt Coosc /3pania bepnicla hpoia IIavcnhoofd, Schcvc ningc n (ZII ) 28 januari 1979 (Ge pa pd Dumay )

Zuj ('c r

38 C.cll'oon lij k overwinter en s l echts enkele Canadese Ganzen. De lVÎnte r van 1969/70 vOll11Cle met enke l e 100-en exemplar en een uit zondering . In de \Vinter van 1978/79 \Verden e r naar schatti ng bijna 1 000 Canadese Ganzen vastgesteld . (Dit aantal i s ongeveer een negende van de ZI~e e d se popuIa tie ! ) n'i j I{uischerbrug (Gr) konden van vier vogels de ringen \Vorden a fgele zen. Alle bleken bij Nyköpi ng (Z\Veden) t e zijn geri ngd. Een voge l bij Oude-Pe kela (Gr) b leek bij Uppsal a (Z\Veden) te zijn geringd . Canadese Ganzen \Vcrden door het he l e land , me t uitzonderi ng van Noord -Brabant, gez i en. De gr ootste concent r a ties bevonde n zi ch in het noorden van het land en l angs de grote riv ieren. Er zi jn s lecht s enkele meldi ngen va n eventueel achtergebleven vogels. Op 2 mei \Venl cr één gemeld op Goe r ee-Overflakkee (ZII), op 26 mei t\Vee i n de Ooypolder (Gld) , op 27 Illei een paartje bij De Vaart , Zuideli jk flevoland (ZIJ P) , en op I juni één in De Slufter , Texel (NH) . IVitbuikrotgans T Pale-breasted Brent Goose Branta bernioZa hrota

'- _ . -

----

decembe r / lJecembe r (7)

18- 12 22- 12 t/m 31- 12

Is-Grave zande (ZII) Polder De Eendracht, Texel (NlI )

4 3-

januarj / Januury (64)

1- 1 t/III 9·· 1 1-1 2- 1 3- 1 3- 1 t/m 31- 1 6- 1 6- 1 (6- 1 (6- 1 7··1 t/m 31- 1 13-1 14- 1 18- 1 18-1 21- 1 26- 1 26- 1 t/m 27/ 1 27- 1 27- 1

27- 1 30- 1

Polder De Eendracht, Texel Scheveningen (ZII ) Noordlvij k (ZII) Stad aan ' t Ilari ngvliet (ZII ) Scheveningen (ZII) 1I0ndsbosse Zee\Veri ng (NII ) Noord\Vij k (ZII) Kat\Vijk (ZII )' Scheveningen (ZII) BroUl~er sdam (ZH) Goedereede (ZH) Oosterend -Oost , Texe l (MI) 1I0ndsbos se Zee\Veri ng (M I) Dij kmanshui zen, Texel (M-I) Ilondsbo sse Zee\Vering (IIH-I) Scheveningen (ZI-I) Scharendijke (Z) en Renesse (Z) 1I0nd sbosse Zee\Vering (IIHI ) Ilond sbosse Zee\Veri ng (M-I) Scheveningen (ZII) Oosterend, Texel (NII) Danune (Wes t -Vlaander en, België)

januari februari / February (47) Brou\Versdam (ZII) 1-2 t/m 28-2 Grevelingendam (Z) 11- 2 Den Helder (M-I) 12-2 t/m 25-2 De Goudplaa t, Veerse ~Iee r (Z) 18-2 Zuidpie r, IJmuiden (NII) 20-2 t/m 23-2 Onde rd ij k (M I) 25-2 t.;olenaa r sgraaf (ZII) 28- 2 maart / ~Iarch (10) BrouIlIersdam (ZII) 1-3 t/m 3-3 Ooypolder (Gld) 3-3 ~ Iaasvlakte (ZH) 17-3 april / April (6) De Slufter , Texel (M I) 9-4

naar zuid naar zuid

35 3 1

naa r naar naar naar

zuid zuid zuid zuid

34 6+ 6) 6) 83 4

naar zuid naar noord naar zu id naa r zu id naar noord naar zuid

1 1 2 1 2+ 2 2 1 5 7

252 4 :)

1 81 1

naar noord

Fig . 2G CClI'onc I ~o t g an z c n / J)ark-brc a s tcd Brcnt Gccsc Bl'ania bepl17:ela bel'l1ie la cn I': itbui kr o t gan s/ I'al c- brca s t cd Ilrcnt Coosc /J . b . hPOia Zuid p ic r, IJmujdcn (NII ) 2.~ Ic bruari 1979 (ilel1é Siei)

Fig . 21 Vicr / Four Wj tbuikrot gan zcn/I'alc -brcas t cd Brcnt Gccsc BPQl1ia bel'l17:ela hpOia cn/ and één/onc CClI'onc Rotgans/ Llar!;- brca s t cd Brcnt Goosc B, b . bepniela (tlVccdc van Unks/sccond [rom I.cft ) Zuidp:i.c r, IJ muidc n (NII ) 20 f cbruari 1979 (Uleo GlillUne l'Deen )

40 Tot de lvinter van 1978/79 waren cr van de Witbuikrotgans ongeveer 50 gevallen bekend. De laatste jaren \\'erden cr gemiddeld éé n à t lvee gevallen per jaar aanvaan!. In de winter va n 1978/79 werden cr echter naar schatti ng ongeveer I00 Witbuikrotganzen waa rgenomen. ~Ieer dan 80~ van de Ivaargenomen vogels bevond zi.ch i n de directe nabijheid van de Noord zee . De meeste lritbuikrotganzen ar riveerden gedurende de eerste Ivee k van januari na de koude- :inval in de laatste dagen van december. (Koudegolven in februari hadden geen nieuwe i n[J.uxen tot geval g . ) Roodhalsga ns / Red- breas ted Goose 13l'anta l'ufi colZis

-- -----

I 1-11 26- 11 t/m 6-5 16- 12 1- 1 t/m 20- 1 7- 1 t/III 20- 1

( 15- I 2S- 1 26- 1 t/111 18-2 j,muari 4-2 10- 2 t./m 4-3 24-2 1-3

4-3 15- 3 maart

Fig. 22

- - - - - - - - - - - - -- - - -- -1

BantpoJder (Gr) 2 Scheel hoek-Den BonuneJ, Goeree-Ove rflakkee (ZII) 1à2 CanisvUet, Sas van Gent (2) 1 I.epelaarweg, Zuidelijk Flevoland (ZIJ l') 1 BI' i kweg en Oostvaa rde r sdij k) Zuidelij k Fl evol and (ZIJP) I Dicmerkade , ~luiden (NII) I) Scheve ningen (ZII) naar noord I Serooskerke (Z) en Schare nd ijke (Z) I D,lJlulle (\Vest-Vlaandere n, België) I Voorne (ZII) 1 ~Ioerdijk (NB) en Oosterhout (NB) I Zandvliet (J\nt lverpen , Ilel gi.ë) 1 ~ Iuid e nveg, Diemen (NII) mogel ·i j konts napt 3 !\xel (Z) I Varik (Gld) I J\1bla ssel'h'aard ( ZII ) I

Roodhal sga n s/ I ~ed-breasted Goose 13l'Qnta l'uj'icolli s tussen/among Br and ganzen/BarnacJe Geese 13l'Qnia ~eucop sis en/a nd Smi enten/I'i.igeons !Inas penelope Ser ooskerke (Z) 18 feb rua ri 1979 (Rel1é Pop )

41 In de winte r van 1978/ 79 \;erden tenmins t e 10 ve r schil lend e Roodhal sgan zen vast geste Jd . Dit aant; Ji \;ee k ni et dllide lij k ar va n dat van vo ri ge winte r s . Ile laatste 10 jaarwerden e r gemidde ld ongevee r vijf gevall en pe r jaar aanvaard. Roodha lsganze n we rden lIIeesta J bij Brandg,lJl zcn Bpa/lio /.eucop sis aanget rorfe n. liet be troffen vel1l1oede lij k gro t endeeJ s wild e voge ls die mogeJ:ijk tot de ( res t)popu la ties behore n we l ke i n de gebieden voorkomen \;am' ook de in i\ede rJ ~lJl d en Ilel g i ë ove n v.i nterende Brandgan zen broeden. To t 6 mei ve rbJ eef e r een I ~ood h a l sga n s op de Schee lhoek , Goe ree-Overf lakkee (ZII ) in een groep van enke le 100 -en Brand gan ze n . Er zijn gee n latere waarnemi ngen bekend . \oJa arnelller s

I\rnoud van de n Ber g , L, Ber g , 11. van Be rke J, lIan I3 l anke rt, E, Boe kema, Egge 130e l1na, J. BoH, Ja n Bos , Janjaa p BI' inkman, 11. Caste J .l.jjn ~ , Sjoerd Dirkse n, Are nd va n Dij k, Toon van IJ ijk, A. Di j kse n, D. lJi.i kse n, 1. . IJ ijksen , N, Dij ks t'\,\ , 11. Du lse r, Klaas I:i ge nhui s , J . van I:nclt, 1' . I:x, IviJII Ga nzev l es , G. Gerdtsen, Ronald Gcskus , J . Glas , Ul co Glillulle r vee n, 11. Groot , lIaitj ema , 1', Ilamerpag t , ~ 1. ' t lIart , G. Ilarts , Paul de lIee r , B. Ile ns tra, lIe rtllscn, J . lIiJleb rand, Jan Il.inl oopen, Ton lIinl oope n, Age Ni e l s lIol s tein, :-.J . I.J se baart, T. lJ sebilart, I:dward van IJ zendoorn , D. Jonkers , J. Jukema , I:e r Kie rt, J\lbe rt KJarenbe rg , Kees Kla ve r, J oop Kooijman, D. Kuiper, 11. va n de r Lee , Lalluners , 1' . ~ Iaa s , J . ~ lacKaa)' , Jan ~ Iarra, 1: . ~ Ia r teij n s , Rudi de I.iecr , Pe t e r ~ Ie ij e r , lI'im ~h.\ 11i é , J . Na p, Eric viln Ollunen, Ge r a ld Oree1 , ~ Iaarte n Plat t eeuw, René Pop , Pos tma , C. va n Putte , Jil n ~ Iartin Rahde r, A. Rebe rgen, 11. Recze, i\d\'i I ~emeeus , Coc k Re ijnder s , Sj ef de Ridde r, I'rans IU j nj a, Gu)' Robb rech t, I'rilnk Ro zendaa l, René Vil n RosslulI, Je l I e Sclwrringa , Kees Scharringa , J . van de r St een, Ge ra rd Steinhaus , René Ste t, Rik Stikker , Kees Tiems tra, ArnoJd Veen, Ed Ve ti ng , Kars Ve Jing , J. va n Vel.sen, Pete r Vc rbeek, J. Verhoeve n, Ve r schoo r en, Aart \l ink, B. Vos lambel' , Otto de Vries , K. van de r WaJ, Arend lI'ass ink , 11. Il'ight, A. Wolff , Daa n Wo ll's keel , Otto Zi jls tra. SlIllllllary

This pape r sUIIDnm' i zes the occurre nce of rare geesc in th e Ne the rJand s (a nd Be l gium) i n the wi nte l' of 1978/ 79 . At l east th ree Ol' four Lesse r White- fr on ted Geese !lnsel' el'ythl'opu s were r epo rted . Th i.s h'a s a nonnal rigure . The Snow Goosc: !lnsel' cael'ulescens Il':i.nte red a1 so i n norma l Illunbe r s . The Illunbers o r winte r.i ng C;lJlada Geese Bl'ania anadensis we re howeve r unl'recede nted . Nearl )' 1000 bird s mus t have wintered. A1so the in ( lux o r about 100 Pale- breasted Ilrent Ceese Bl'ania bel'm:aZa wa s without precedent . This sub species i s nOlllla Jl)' a rar e winte l' v isi tor I;:i.th onl)' one or two accepted r ecord s a )'ear . At l ea st 10 Red-brea s ted Geese Bl'an ta puf icoUis lI'e re repor tec\. This wa s a norma1 figure. (The c j ted records are l.arge l)' unchec ked , no t authe nticated.) Literatuur

J\non)'mu s . 1979 . European nell's . Brit . Ilird s 72 : 275-28 1. Conuniss ie voor de Nede rland se AvHa lma , De . 1970 . Avifawla van Nede r 1.and , T\\'e('-1e druk, Leiden . Lichtenbe Id , II.J. 1979 . Vel<h;aarnemingen CVII, CVI II, CIX . Vogelj aa r 27: 46-/18 , 10 2- 104 , 156-1 58 . Svensson, L. (ec\. ) 1979. Sveriges f äglar. Stockholm. Arnoucl B. va n den Berg , Duinlus tpa rk\\'eg 98, 2082 EG SaJltpoo rt Zuid Han 13lankert, Leendert ~lee szs traat 8 , 20 15 JS Ilaariem Janjaap Brinkman, P.C. Hooftlaan 69 ,1 985 Bil Driehu i s

42 VEEL ZWAlrI'E II'00MEN Mi l us migl"Qns IN NEIJEIH J\JIJIJ IN VOORJJ\i\R I979 BLACK KlTES Mi lvus migl"Qns IN 'I1U : NE'IllElH"ANDS I N SPRI NG 1979

~ IJ\J\!Y

Vcc l vogc laars wc t c n uit c i gcn c rvaring dat c r dc laats t c jarc n s t ccds mcc r I(odc Wouwc n Milvus milvus jn Ncdc rland I;ordc n gc zicn. Er zijn zc lfs a l c nkc l c brocdgcvall c n vas t gcs t c ld . Dc Zwartc Wouw Mil us migi'ans l cck dc zc trc nd nie t t c volgcn. Dit voorjaar hoo rdc ik cchtc r ook vaak van waa m cmi ngcn van dc zc wouw. Il i c rondc )' vo l g t ccn l:i j s t van dc door mi j vc r zamc ldc gcgcvc ns . (Vc r vo l gwaarncmingc n van ccn zclfdc vogc I zij n tu sscn hakcn gc pl aa t s t . )

\olaarnem ingen voorj aar 1979 (tot en met 30 juni) 4 15 24 26

maart maart maart maart

a pril. 3 apri 1 7 a pri l 9 apri l 10 aprj I

II apr.i I 12 april 14 a pril

15 april 17 a pr i J 18 apr i J

29 april 30 a pril

3 4 5 8

mci me :i mei mc i

9 mc i 10 mei 12 mc i

~ Iujd c rb c rg (NII) Ohé cn Laak ( I.) Ilaa sc laars broc k, Spc khol zcrhc idc ,

adult Gcrard Stc.inhaus ei al . t l;CC Wim Vc r goossc n Echt (I, ) adult VII'G Ec ht cn Oms trc kc n Kc rkradc (I.) Ron BrollJlS

lIaa sc laars broc k, Ec ht ( I.) onv VII'G I'c ht cn Ons trc kc n Eij sdc n (I, ) adu l t lI'iJn Gan zcv lcs Lauwc r smcc r ( I') Eggc BOCllna 13 ri kI;cg , Zuidc I ij k FJc voland (ZIJP) adu l t Jan Bos ~ Iidd cn Ilcc r c ndu in, VcJscn (NII) Thco Iloc k Denc kamp (0) Ad Ivi ttgcn Noo r(l\áj k (ZII ) tl\'CC J c I lc van Dij k lIaa sc laa r s broc k, Ec ht (I. ) adult VII'G Echt cn Ons trc kc n Uliddcn IIccr cnduin, Vc l scn (NII) Thco Iloc k) Zc lhcm (Gld ) F. van lIout (Lic htc nuc ld 1979) Sl c k, Echt (I.) adult I'c t c r Vcrbcc k Konings bosch, Echt ( I.) onv Frans Schc pc r s lJ zc rcnbos , Sus t c r cn (L) Ruud Foppc n Cal gcnbc r g , ' s - llcc r c nbc rg (Gld ) Jan Bos lIaa sc laärs broc k , Echt ( I.) Klaa s Eigcnhui s , VII'G Ec ht c n Oms trc kc n Tc m cuzcn (Z) Pc t c r ~ :c inj ngc r Ki1Inpi na sc Ilc idc , Kamp:ina ( lil) onv T. van Rij ssc l (Li c htc nbc ld 19 79) IIcc r1.c n (I. ) Ron Brouns Ooy po ldc r (Gld) Toon van Dijk BaJloërvc1d , Rol dc (D) E!'.ic van Onunc n Kc rkc rdom (Gld ) J c r ocn IIcJmc r Luttc nbc r g (0) G. Koc rkamp, NJ N ' t St ort, St. J oos t , Ec ht (I.) onv André Broun Voc r c ndaal (I,) Frcd Ilus t .ings Dc Kil bij IluI'I;cnc n, Zaltbonuncl (Gld) A. va n dc Kicboom, Aart Vink Schic nnonJlikoog (I') Davc Pc rry Gr ocnlandc n in dc Ooypo ldcr (Gld) ~:aJ 'Cc l Klaa sscn Wittc ltc rbrug , Dicvcr (D) Bc rt Wintcrs Vocr cndaal (L ) Frcd lIus tings !:ij sdc n (I,) adult Wijn Ga nzcvlc s Spc khol zcrhc idc, Kc rkradc (I,) Ron Ilrouns Ooy poldcr (Gld) dr i c llÏm van dc r Zandcn Gc r c ndal (L) twcc J . Fabc r, Ilc rt lI'intcrs Losscr (0) Ad lI'ittgc n (Gc r cndal ( I.) twcc J . Fabcr, Bcrt Wintcrs ) I'gmond aan dc Iloef (NII) Kccs Scharringa Budc l (NB) adult Rocco van dc Tc rp Roos t c r c n, Echt (I,) adult Ron BrollJls

13 mei 14 mei 15 mei 16 mei 17 mei 18 me i 19 mei

20 me i 21 me i 22 me i 24 me i 25 me i 26 me i

2ï mei

28 me:i 3 juni

4 juni

Ilaa se l aa r s broek , Ec ht ( I. ) t\,ee (éé n adult) Jan Kni bbeler e~ al . I\II'-Duinen, Za ndvoort (M I) lI'im va n der Schot , J. S\va ab Spaarndam (M I) aduJ t I\ge NieJs lIo1stei n lIo .llandse 1I0ut en Knardijk, Ooste l ijk Flevo land ( ZJJI') twee D. I'oppe (Lichtenbe ld 1979) lIaase la arsbroek , Echt (I.) adult VI\G Ec ht e n Omstreken Voe rendaal ( I. ) tll'ee of dri e Fra ns Sche pe r s lI'essem (L) adult J. Erkens Den Oeve r (1\q I) tll'ee 11 . Gaasbeek (L.ichtenbe ld 1979) Ze n(~nast lI'ie ringe llneer (NII ) 11. Gaasbeek ( I.ic htenbe ld 1979) Thul l e , Schinne n (I.) t\,ee adul t e n I ~uud Foppe n Eij s den ( I. ) D. Jonke r s ~:aa I' I ,lIld, !:ij sden (L.) onv I:uud Foppe n ' t Goo ive n, De Utrech t , lIiJvare nbeek (N B) Ben Be neri nk lIaa se l ;)a r s hroe k, Ech t (I.) twee adulte n Ruud Foppen Groene\"oud seweg , Zu i de lij k I'levo l a nd ( ZlJI') I\art Vink ~Iaa rl a nd, Eij sde n ( I.) VII'G Ec ht e n Omst r e ke n I.aarder lI'a s meer , lIilve r s lun (M I) adult Gera rd S t e inhalls ei al . .IJ sse l s t eyn (L.) Ron Scho l s Gr oenl a nd en in de Ooypo l de r (Gl d) Johan l3ekhui s , lVim van de r Zande n (G r oenl ande n in de OoypoJde r (Gld ) Johan Be kJlui s , Il im va n de r Zande n) I.a ttrop, Dene kamp (0) Ben Ilcnerink To r e nvalb\'eg , Oostelijk FJevoland ( ZIJl') Kees Tiems tra Knardijk, Zuide lijk e n Oos t e lijk FJ evo land ( ZIJl' ) Glenn J\'x t (G r oenlanden in de Ooypo Jder (GJd ) J ohan Be khui s , I\im va n de r Zanden) ( I.attrop, De nekamp (0) Ben Bene rink ) Eye rJand se Suine n, Texe l (NII ) adult J . Boshuizcn (I.ichtenbeld 1979) Zwolle (0) Er ic va n Onnlle n De 1310cq van Kuffe ler, Zuidelijk FJ evo land ( ZIJl' ) twee onv Jelle Scharr.inga ei al . ( I.attrop, Dene k:unp (0) Ben Bene rink ) Koningsbosch, Ec ht ( I.) Ron Br oun s (Texe l (NII ) Frits Ja n ~ Iaas , Kees Rose laar ) Schi e nnonnikoog (I') Wim van de r Sc hot Eij s den ( I.) onv Wim Ga nzev l es ~Iaarland, Eijsden (L) twee (één adul t) lI'im Ve rgoossen

---

~Iaruffe,

Echt ( I. ) Ron Brouns lIarlinge n ( I') onv Echvard va n IJ ze ndoo rn ei al. 1\11'- Dui ne n, Zandvoort (NII ) adult ~ f, Babe l i ows ky , 1\ . I'anhuysen K\vlnt s hellJ - llonse Je r sdijk, Barendrecht (ZII ) 11. de Graaf[ ( I.ic h tenbe ld

1979) 8 juni

lIaasclaarsbroek , Echt ( I. ) I'ete r Verbeek et al. BilUleveJd, Wage ningen (Gld ) I\art Vink

Gooise Weg, Zuidelijk Flevoland (ZIJP) 9 juni

Polder De Dood , Brabantse l3ies bosch (NB)

--------

Aart Vink Klaa s Eigenhuis et al .

----

In totaal werde n temnins te 90 Zwarte Wouwe n va s t ges teld. liet is overigens ni C't uitges loten dat een zelfde vogel mee rde re malen we rd waargenomen . Ruim 44 ~ van de gevallen bvmn uit L.imburg; 11 % va n de Ilaa selaars broe k ten 005 t en van Echt. (Klaas Eigenhui s attendeerde mij r eeds beg in april op de activiteiten van de

VWG Echt en Omstreken die vanaf de lIaaselaarshrop.k sys tematische roo[vogeltel lingen verricht. De aantallen hie l' lI'aargenomen roofvogel s zij n voor Nede rla nd se begrippe n hoog . ) .

44 Hi ~tog ram 1 to?nt de ~erdeling van de I\'aa rnemingen over de maanden maart, april, meI en JUI1l . 1I1enn ZJ)n heel duidelijk twee toppen te onde r scheiden: een smalle top in april en een brede i n mei (ruim 53% van alle Zwarte Wouwen I,erden i n de ze IlJaand gezie n). WEE KAANTAL

n = 90

APRI L

MEI

JUNI

lI istogram I . Voo rj aarspatroon van de Zll'3r te Wouw Mi Zv us m'igpans i n Nede rland in 1979(Spr.ing pattern of the Black Kite Mil us migl'Ql1s in the Ne the rlands in 1979

De in Noo rd-Duit s Ăźmd en Polen broedende Zlva rte WOUlven komen .in het algemeen in de eerste helft van april op hun broedplaatsen t erug (Gl ut z von Blotzheim et aL. . 197 1) . Onvolwassen vogels komen in het algemee n later en 'meer ges pre id in de tijd . Op grond hiervan ligt het voor de hand te veronders tell en dat de mees t e waarnem:Lngeil i n maart en april betrekking hadden op volwassen en bijna volwassen vogel s en die in mei en juni op onvolh'assen vogels . De veronderstelling dat de meeste van de :in mei en juni Ivaarge nomen Zwarte Wouwen onvollvassen vogels waren, wordt overigens onvoldoe nde door waarneminge n gesteuncl. De ,beschikbare gegevens doen munelij k ve rmoeden da t de mees te van de in de ze maanden waargenomen Zwarte WOUlven volwassen vogels ware.\. In dit verba nd lvijs ik e r echter op dat tlveede- en derdejaars Zwarte Wouwen niet of naUlvelijks van volwassen vogels zi jn t e onderscheiden (af . Glut z von Blotzhcim et al. 197 1) . Dit verkl aart volgens mij waarschijnlijk het hoge percentage "adulte" vogels in de ze periode. Zlvarte l"ouI\'en worden waarschij nlij k op zij n vroegst pa s tegen het e inde van hun derde levens jaar geslachtsrij p (Glut z von Blot zhe im et aZ . 1971) . De Zwarte Wouw broedt in de BRD hoofdzakelijk t e n oosten van de Wese r en de lijn Koblen z- Ka ssel (Glut z von Blotzheim et aZ .1 97 1) . In verband met broedgevallen niet ver van T\venthe en Zuid - Limburg (af . IUlCi l1lvald 19 77) en i n 1979 zelfs nabij Antwerpen (Antwerpen, BelgiĂŤ) (Sjef de IUdder pe ps. med .) kUl1Jlen mogelij kook broedgevallen in Nederland tegemoet Ivorde n gezien . Ik d,mk alle waarnemers harteli j k voor het beschikbaar s t e llen van hun gegevens voor dit artike l .

45 Summary This paper discusses the occurrence of the Black Kite Mil us migl'Gns i n the Nethe rlands in the spring of 1979 ,,11On many indlviduals \"ere seen. i\t l east 90 birds were recordecl. ~lore than 44 '1, of the r eco rd s "as i n Limburg in the southeas tern part of th e country . The first r ecord "a s on 4 ~ laI"C h and the las t on 9 June . '1110 di s tribution of the records wa s c l early double- peaked, "i th a peak in mi.d-i\pril and one in mid - ~lay (lli s togram 1) . The au t hor cOI1Cludes tha t mos t r ecords in ~larc h and i\pril probably referred to adult and nea r -adult birds ancl those i n ~ Iay ancl June to inunature b:i.rcls . Literatuur Glut z von Blotzhei m, U. N., Bauer, K.~1. & BezzcJ. , E. 197 1. lIanclbuch cler VĂśgel ~ litt eleuro pas . Bancl 4 . Frankfurt am Mai n. Lichtenbeld, II.J. 1979 . Ve Jd"aa rneminge n CIX, CX . Vogeljaar 27 : 156- 158 , 200202. Rheimva lcl, G. 19 77 . i\tlas de r Brutverbre ltung " es tcleutsche r Vogelarten. BOJUl. E,hva nl J. van IJ ze ncloorn , 3e Schi nke l s traat li S , 1075 TK

i\msterdam

Zwartc IbM 1131ack Ki te Mi lvus migl'Gns U; )'Ăź:

lUI/en )

" Dutoh Birdi ng zal ongetwij feld in een behoefte voorzien . lie t j 5 j anune r cia t echter geen samenwerking met de NOU bes taat omdat de ze uitgave we lJ.icht Limosa concurrentie mUl kan doen. In elk geval zullen de kundige medewerker s voor een

goede inhoud van het blad borg kunncn s taan . Overigens hopen \vij op een goede samenwerking en wensen jullie veel s ucces . " Jaap Taapken, Redac t eur van liet Vogeljaa l" , Utrechtseweg 43 , 1213 TL

lIil versLulI

46 IIJ\VIKJ\REND lIier aaetu s fasciatus IN ZUIDELIJK fLEVOLAND I30NELLI' S EAGLE lIieraaetus fasciatus IN ZUIDELIJK FLEVOLAND Op za terdag 4 november 1978 omstreeks 11:00 nam Jan Bos langs de Oostvaardersdijk (ongeveer 500 m t en zuiden van het gemaa l De Blocq van Ku[[eler) in Zuidelijk Flevoland (ZIJP) een r oofvogel waar die hij later als lIaviksa r end lIieraae tus fasciatu8 detenn:ineerde . De vogel vloog l angs de dijk in de richt ing van Pampushaven. Op zondag 5 november zag KJaas Eigenhuis de roofvoge l - die werd achtervol gd cloor Kraaien Corvus comne - langs de IJmeerdijk nabij het Muiclerzancl. De vogel werd snel aa n het oog onttrokken door de aanwe zige mi s t. Op dinsda g 7 november omstreeks 10:45 trof Jan Bos de roofvogel bij Pampushaven aan. lIij vl oog .langs de Oostvaarder sdijk naar de I-Iuiderhoek. (Jan reed met de vogel mee en s telde va s t dat de ze met een snel heid van ongeveer 70 km per uur vloog.) De roofvogel s loeg bij de ~Iuiderhoek plotseling een KokmeeUI" Larus ridibundus die in een greppel van een akker za t. lIij doodde de meeu\V en begon onmiddellijk t e et en. (De s nel aa n\Vezi ge Kraaien bleven meestal op veilige afstand van de etende r oofvogel; Ijjj hoefde maar even zijn rug te krOilUnen of de Kraaien gingen al op de vleugel s . Tijdens het eten da t ongeveer een uur in bes lag mun, liet de vogel t\Vee maal vrij kort achter elkaar een kl agend, vrij dun en hoog "h i.eUlv" hor en en daarna met langere tussenpozen een nog klagender en langgerekt er geluid.) Jan slaagde erin enige foto ' s van de roorvoge l te maken. Omstreeks 12: 00 vloog hij weg i n de richting van de 1I0llandse Brug bi j ~l1i clerberg (NII) . Op woensdag 8 november omstreeks 12: 30 zagen Jan Bos en N. ~Iarra Sr de arend bij Pampushaven. Enkele uren later namen J. van ~ Iarle en J. S\Vaab hem \Vaar boven de rotonde bij de 1101] and se Brug . (Van ~ Iarl e , ~ Iarra en S\Vaab maakten overigens gee n melding van de ze I\'aarneming op de vergadering van de Club van Nederland se Voge.lkundigen (CNV) op zondag 12 november te Amsterdam . ) Op zondag 12 november nam Rombout de Wij s de arend \Vaar in de buurt van De Bl ocq van KuIfcler. Op \Voensdag IS november gi.ngen Arnoud van den Berg en Gera ld Oreel op zoe k naar de arend . Omstreeks 9 :50 vonden zij heu langs de Oos tvaardersdijk bij Pampushaven . II-ij w t in de greppel a<1J1 de voet van de dijk, op ongeveer 75 m afs t and van de \Veg . Zij stootten de voge l op toen zij uit hun op de vluchts trook staande auto s tapte!1- Dit herhaalde zich een aantal malen; de m'end legde t elkens vrij korte s tukken af tussen km-paal 5. 6 en 3. 3. Telkens \ValUlCer de motor van de auto \Verd gestart vloog de arend op , maar hij leek zich overigens niets van het passerenclo verkeer aan t e trekken. Arnoud en Gerald namen waar hoe de arend - t er\Vij I hij laag ove r de grond vloog en la s tig I\'erd gev it 1. Len door een Torenvalk FaZcotinnuncuZus - plotseling een op een akker zittende vogel , zeer waarschijnlijk een Kievit VaneZZu8 vaneUus , sloeg . (liet viel hen ook op dat de snel aanwez ige Kraaien mees tal op veilige afs t and van de etende kraai bleven . ) De vogel was op vrij \Vel de zelfde plaats geslagen als \Vaar op 7 november een Kokmeeuw I"erd geslagen . On 11: 30 - t envij I de arend nog aan het eten was - gi ngen Arnoud en Gerald ,,'eg om een aantal mensen telefonisch te l"aa rschu\Ven . Die dag is hij echter niet meer gezien. Op donderdag 16 novembe r hebben Gij s van der Bent, Ed\Vard van IJzendoorn , Kees Klaver, Wim van der Schot en Arend Wassink de arend gez ien . Zij ontdekten de vogel omstreeks 10:00 bij Pampu shave n en hebben hem \Vaargenomen tot omstreeks 12: 15. Hij \Verd vier maal zittend \Vaargenomen \Vaarvan éénmaal op ongeveer 300 m en éénmaal zee r kort op ongeveer 125 m. De vogel verplaats te zi ch langs de Oos tvaarder sdijk en IJmeerdijk naar het ~hüder z a nd. Zij zage n hem uite indelijk vliegen bove n de rotonde bij de 1I0llandse Brug in de richting van Naa rden (NII) . Na 16 november is de arend niet meer gez ien.

47 Ile s chrijving (De beschrijving van de arend i s hoofd zake J ijk geba see rd op notities va n J\rnoud van den Berg, Jan llos , I'dward van lJ zendoorn en Cera Id Or ee I. ) Over de g r oo tte lie pen de meningen uitee n . (CeraJd \vees e l'op dat di t \vaarschij nlij k he t gevolg was van he t feit dat de voge l onde r ve r schi Ilende hoeken \;as waargenomen . ) Jan omschreef de voge.l als een gr ote Ii'es pe ndier Pel'l1is apivol'us die volgens hem zeker een derde gr ote r \vas dan ee n Kraai \\'aarmee hij hem kon vergelijken . I'dward mee nde dat de grootte tu ssen di e van een Buizerd Buteo buteo en Visa r e nd Pal1diol1 hatiaetus i nlag . Arend Wa ss ink dacht eve n toen hij de voge J voor he t eer s t zag dat he t een \lu ize n! \vas . Rombout de Wij s vond heJll zo gr oot al s ee n Visarend . Arnoud vond de vogel aanvankeJ ijk op een Ilru i ne Kj e kendi e r Cil'cUS ael'ugil1osus lijken. lJit vooral va l1\vege de be tre kke lijk lange staart en de k.l eur van de bovendelen die ove r eenk\vwnen me t die van ee n jonge Bruine Kiekend ief . I.ate r deed de vogeJ hem JIlee r aan een Wes pe nd :ief denken. Jan en ook W:im van der Scho t zagen in he t vliegbee Jd en de wij ze van vlle2en ove r eenkoms t e n lJIet een IIavik Accipitel' geIltUis . Klaa s Ei genhui s - die de voge l kort en ond e r s l echte omsta ndigheden zag - i s e r e nige tijd van ove rtu :igd ge\veest dat het een Wes pendlef wa s . Edward vond hem globaaJ gez i en een g r ote Wespendief lJIet bredere en recht hoekige r v leuge l s , meer gevi ngerde vleuge Jpunten, een naar ve rh ouding lange re staart en ee n naar verhoud ing gro t e r e en z\vaa rde r gebouwde s naveJ . Bovendien vielen hem de betrekkeJ i j k k.leine, ver uit s t e kende Il'espendief'-achtige kop en de s terk op die van een We s pendi ef J.j j kende onde rv J euge Lteken i ng op. lJe voge J v loog meesta .llaag ove r de g rond . Ile \\'ij ze va n v Liegen werd aJ.s krachtig , r oe i end, ru s tig, soepe L e n sta bie L omschreven. IIij ze i.lde zo nu en dan. II ierbij hie Jd de voge l de vJeuge J s vrij\\'e .l hor :i zontaal, af e n toe :iets om.laag . Tijde ns het ze i len kruJden de vi nge r s OIl~I OOg .

r:ig . 23 l-Iav ikarencl/l3onelli I 5 Eagle lIieraae tus fasciatus Oos tvaarclersclij k, 2uj clc" li-Yk Flevoland ( ZIJP )

7 novemb e r 1978 (Jan Bos )

Op 15 en 16 november (toen er een harde tot vrij harde zuidwestenwind stond) bidde de vogel vaak . lIi j \"as dan duidelijk aan het jagen. Ecl\vard noteerde dat de vogel gemidde ld vijf seconden bidde . Tij dens het bidden werd de staart iets gespre id en bovendien iets omlaag gehouden . Arnoud en Gerald namen verder waar dat hij bij het bidden de vleuge l s niet ver doorsloeg en de staart draaide als ee n Zwarte Wouw Milvu s migl'ans . Zij namen bovend ien \I'aar dat de kop hierbij iets OJl~lOOg \I'erd gehouden waardoor de bor st dan dikker l eek . De vogel bidde meestal op wat gr otere hoog t e. De vooren achterrand van de vleugel leken tijdens de vlucht recht en evenwijdig. Fig.23 t oont echter dat de hand i n ieder geval in een bepaa lde s t and smalJer was dan de ann o De vl eugelpunten waren duidelijk gevingerd. De staart was lang, in ieder geval lange r dan de vleugel breed (zie l'ig . 23). lIij was recht afgesneden. J an vond de s taart bovendien onregelmatig . Fig.23laat zien dat enke l e staartpeJUlen i nderdaad korter waren dan de andere (de staartrui was kennelijk )Jog niet vo ltooid) . De bovende l e n, bove nv leugels en staart \Var e n vrij egaa l, nogal donder gri j sbruin met vage donker e bandjes, vooral op de vleugel- en staartpeJlllen (zie F.ig. 23). Op de v l eugelboeg UI t een \Vitte r and . De onde rvleuge ldekver en \Varen bruingrijs, de grot e i ets donke rder . De s l agpe nnen \Varen li chter dan de ondervl eugel dekveren, voora l aan de bases. Op de slagpeJUlen zaten sma U e (\lva r sba nd j e s . De s taart werd naar het uite :inde toe donkerder ; Jan sprak zelfs van een donkere eindband. Wanneer de vogel op de grond zat , \Varen de meestal opge richte houding en met name de betrekkelijk kleine kop en de naar verhouding lange poten opvallend. Soms kromde cle voge l de rug \"aardoor hij een typisch arend-achtige houding kreeg (zie Fig .23). De veren van de bo r st en benedeHrug leken dan opgezet . In de zit bleken de bovende l en meer ge t e kend dan in de vlucht WI S \I'aargenomen . De bovenrugveren hadden lichte randen . Wanneer de vogel voorover boog, \Verde n de :Iichtgekleurde bases van bovenrugveren zichtbaa r. De middel s te en grote v leuge:lclekveren hadden hch tgek I eurde punten \Va a rdoor t\':ee klei ne, 1:i chte s trel'en op de ges l oten vl eugel te z:ie n \I'a r en . De kin en kee I \';aren crĂ¨mek leur ig en ongestr eept. De bovenborst \Vas s treperig en donkerder dan de benedenborst . De ene \Vaarnemer noemde de bovenborst grijsbruin met vee l l ichte , vertical e strepen; de andere crĂ¨mekl eurig JIIet vertica l e> chocol ade- bru;i ne strepen . De benede nborst \Vas opva ll end l icht gekleurd, bijna \I 'i t met enige vl ekjes en str eepj es . De buik \Vas lichtbruin . De vogel had een duide lijke broek (die op I S novemb er a l s gevolg van de harde \Vind zo nu en dan op\Vaaide) . Arnoud s t e lde vast dat het l oopbee n licht gekl eurd \Vas . Alleen Jan heeft duidelijk de bevedering op het l oopbeen ge zien. De tenen \Varen gee l en de nage ls z\Vart . De kop maakte een spitse en afgeplatte indruk (zie Fig .23). De zi jkop \Vas iets grijze r dan de bovenkop . De korte lichte \Venkhrau\Vs treep gaf de vogel een " streng" en enigszins lIavik-achti g uiterlij k. De nek ",as naar verhouding lang . De overigens vrij korte s navel \Vas hoge r en z",aarder dan bij een Bui zen!. Ilij \Vas over de gehe l e l eng t e gebogen; de hoek naar beneden vanaf de bovensnavel \Vas vrij scherp (zie Fig .23) De snave l "'as donke rgrij s of zwart; de "'ilshuid en mondhoeken ",aren lichtgeel. De iri 5 \Vas donker gekl eurd . De t e rminat i e MIe vastgestelde e n fo togTafisch vastgelegde keJUnerken pa sse n goed op de Ilavikar end . De tekening van de onderde l en en die van de ondervleugel vormen een sterke aan\V:ij z:i.ng dat het een t\Veede kalenderjaar vogel \Vas . De ru iende staart s lui t i n i eder geval een ee r s t e ka l e nderj aar voge l uit. Bjj de determinatie is gebru i k gemaakt van Chr istense n & Ni e.lsen ( 1970), Cr amp & SillDl\ons (i n druk),

49 Glut z von Blotzheim ei al . ( 197 1) , Gooders ( 1978), Porter ei al . ( 1976) en Stubbe & Uhlenhaut ( 1977) . Uit gevangenschap afkomst i g? De lIavikarend van Zui delijk Flevoland ver toonde geen tekenen die e rop wezen of

zouden kLllUlen lvij zen da t het een uit gevangenschap afkomstige voge l wa s . Ook i n het gedrag waren hie rvoor geen aaJ\lüj zingen t e vinden. De vanrdighei d wannnee de arend prooi bemnchtigde , mnnkte (Ij t bovendien onwnar sch.ijnl ijk. (~ Ien kan zi ch ze lfs afv ragen of uit geva ngenschnp nr komstige roofvogel s gCl,oon.l:i j k nie t sne l van honger zullen omkomen . Ontsnapte of losge lnten roofvogel s moeten i n he l al gemeen niet i n s t ~lat worden geacht vo ldoende prooi t e bemacht igen . Dit zal voor al voor j onge , nog onervare n voge l s gelden.) Voorkomen in Nederland Er ware n tot nu t oe drie geva lle n van de I-Iavi karend in Neder land. liet eerste geva l betre ft een op 24 janua ri. 1958 t e Gendringen (Gl d) dood gevond en exemplaar (~ Iör z e r Bruijns 1959); he t tweede een van I t ot en met 14 september 1958 i n de Braekmanpolder (Z) wanrgenomen exemplna r (Sue t ens ei al . 196 1; dit gevnl s taat ove rigens nie t in de J\v ifawlH vnn Nede rlnnd (1970) venneld); he t denle een Vrul 9 september tot en met 27 oc tobe r 1967 in De Groot e Pee.! (L) Ivnargenomen exemplnnr (Notennans 1968). liet in Zuide lij k Flevoland vns t ges telde geva l is du s het vierde . Voo rkome n in Noordwe s t- e n Midden - Europa De IImriknrend is zee r ze ld zarun in Noordwes t - Europa . Er ZIJn nlleen gevallen of mogelijke geva llen bekend uit Denemarken (Dybbro 1978) en Zweden (Svensson 19 78) . lIij i s minder zeld zanm in ~Iidden-Europa. In de pe riode ·185 1- 1976 i s de soort hier 28 maa l vnstgeste .ld (Stubbe & Uhlenhaut 1977 ) . liet in Zuid e lijk I'le VOla!ld vns tgest e lde geval i s du s wanrschijnlijk het 29ste voor ~I.idd en-Europa . Voor een korte bespreki ng va n de tre k- en zwerfbewegingen va n de Ilavika r end zi j ve n l'ezen naa r Glut z von Blotzhe iJn et al . (1971) . Summary f-rom 4 llJltil 16 November 1978 n Bonelli I 5 Engle Ilie roaaetus fascia·tus was ob ser ved in Zuidel ijk Flevoland (Zuide lijke IJsselJneerpolders). The authors gjve a de t niled description of the bin!. On ground of the underpar t s nnd unde nving pattern they conc lude that it wns probnbly n seconel cnlendnr yenr birc!. I s was se en killing a Blnck-headed Gull Larous roidilo1Undus and rulother meditun-si zeel binl (probably a Lapwing Vanellus vanellus) . There was no indication that the binl wns nn escape . 'nüs is the fourt h r ecord of the Bonelli I 5 Eagle 1'01' the Ne ther lnnds and probnbly th e 29th for Central Europe . Hierbij danken wij i ederee n die aan de tots tandkoming van dit artikel heeft meegeholpen. Li teratuur Chris tensel~,

S:. & Nie~sen, B. P. 19 70. f-eltbestenune lse af 0rne og vAger af slaegterne Ctrooaetus , Iheroaaëtus, Buteo og Peronis . Dansk om . Fore n. Tidsskr. 64: 1-44 . .

Cormnissie voor de Nederlandse Avifauna, De. 1970. Avifauna van Nederland. l\I'eede druk. Leiden

50 Cramp, S. & S:illullons , K. E. I.. (eels . ) In e1ruk . The birels of t he Western Palearc tic. Vol.lune 2. Oxfo rel. Dybbro, T. 1978. Overs.igt ove r Danmarks f ugl e 1978 . K0benhavn . Glut z von l3.Lot zhe im, U. N., Bauer, K.~ 1. & Be zze l, E. 197 1. Ilanelbuch der Vöge l ~1.it tc.leuropas. Band 4 . Frankfurt am ~lain. Gooder s, J. 1978 . The Orbls encyclopcdiil of birds of Britain anel I:urope . Birel s of mountains and moorland s . I.ondon. ~ lörze r Bruijns,~I.F. 1959 . Een 1lavikarend, lIie paëtus f asaiaiu s (Viellot), .in Nederl and dood gevonde n. Limosa 32 : 107- 11 0 .

Notcnnans , F.J . 1968 . Waarncming van cen Ilavikarend, J/ieraaëiu s f asciaius (Vie ll . ) in het natuurreservaat "De Groote Pee l". Limosa 4 1: 21-26 . Porte r, R.F., Willi5, 1., Chr istensen, S. & Ni e l sen, B.I'. 1976 . Fl ight identifj cation of European raptor s . Second edition . Berkhamsteel. Stubbe, ~ 1. & Uhlenhaut , K. 1977 . lIabichtsadler jn der DDR. Falke 24 :1 92- 197 . Suetens , W. e i al . 196 1. De avifauna va n de Braekma npolcle r. Giervalk 51: 8311 3 . Svensson, 1.. (ed . ) 1978 . Sve r iges fllgler . Stoc kho lm .

J\rnolld B. va n den Be rg , 1J1I1n llistparkl;eg 98, 2082 lOG Santpoort Zuid Jan I.. Bos, Cl aes lIe)'nensoenl aan 2S, 12/11 BI. Korte nhoef

enj o)'ed reading /Juich BiJ'ding . I s hal l certainl y subscribe to the maga zine but it \;ou ld be ve r )' ni ce to see l onger Engli s h s Ullulla r :i e ~ and Engl.ish captions (as we.! I as Dutch) to photos , figures, ske t ches e t c. Such c113Jlges \;ould ce r ta .inl)' improve the dema nd from Brit:i.s h birders ". ~Ia rk Beaman, Edi tor of l'he Sandg pou se , Cu J. t e rty Fie ld Station, Ne\;bllrgh, Gnullpi an J\B4 OJ\J\ , Sco tJ and

" j

" Ik mag jullie wel maar een soo r tenjaa gtijdschrift wordt mij t och een tikj e te gortig . . . " ~ Iaa rt e n PlatteeuIl', Jan van Scor e lpark S7 , 187 1 EZ Schoor!

" I \;as i ntCl'ested t o read (in English! Thank you) t he report · of Pallas ' s Fish Eagle in Ilolland :ln Dutch Bipding ." Ma n Ki t50n, 'IS ChaJUlel View Road, I','oodingdea n, Brighton , Sussex , England

SI GROTE TRAPPEN Otis ta pda IN NI1lI:RLAND EN BU ,GIE I N I'IJ NTEI( VAN 1978/ 79 GIUJ\T BUSTAlmS Oi'i s tapda I N 'IJlE NETIIEltlJ\NDS AND I3ELGIU~ 1 I N WI NTER OF 1975/79 In de ,,'i nt e r van 1978/79 be zocht een groot aa ntal Grote Trappen Oiis iapda Nederland . De eer s te waarneminge n waren op 6 januari en de laatste wiw111eming I"as op 2 apr i l. Er zi jn moge lijk 108 vers chillende voge l s vastgeste ld. Dit aa ntal lig t aan zi enlijk boven dat va n de laats te grote invas ie in de I,inte r va n 1969/ 1970 t oen mogelij k 34 verschHl ende exemplar en I"erden vastgesteld (cf , Tekke 1971) . In België werden slechts dr ie Gro t e Trappen waargenomen . lI ier I"a s de soort sede r t de lv1 nte r va n 1962/63 overi gens nie t meer va s t ges t e ld (Paul lie r .. roeIen pe l's . med . ) .

Fig . 24Grote l'rap/Great l3ustard Oi'i s ia pda januari 1979 (Ulo Glinvnel' veen )

Ile Vaa rt, Zuide.l.ijk Fl evoland (ZIJP)

In he t onderstaande overz i cht staan alle cloor mij ver z<unelde gevallen uit Nede r land en België vel1nelcl . Zij s taan per provi ncie chronologisch ger angschikt . Achter e lke provincie s taat tussen haken he t aa ntal aldaar vastgestelde exemplaren. Vervolgll'aarnemingen s taan eveneens tussen ha ken geplaats t. J.ecf tijds- en geslachtsbepalingen kunnen bij de Grote Trap gr ote problemen opl everen (cf , Glut z von B.lotzheim ei al . 1973) . Tegens trijdige detel1ni na tles ""amen clan oo k regelmatig voo r . Naa r aanleiding hiervan ve rmeld ik uJ.leen bij geva ll en van volwu ssen manne tj es en geva ngen en dood gevonden exemplaren de l eefti jd en/

of ges lacht. W aarnemi ngen i n Neder l and en Be l gi ä in win ter van 1978/79 Groningen (20) 12 16 17 24

feb Lauwer smeer Eric van Onnnen feb I-Ioogewnd drie Buis t , B. Nij hof[ feb Onstll'edde jong vroUl"tj e (gestorven op 2 1 fe b) fe b ÜImen , lIaren drie [i de Han10an Wight

feb Schilebneer

mrt

Olmen , Haren

fam. lIeutsing

12 (10 maJmetjes) Draaijer , Jan Glas fide

r:.

Brouwer (Lichtenbel :l 1979)

Drenthe (17) 13

jan

E4100

feb

Nicuw-Buinen

10 malUletj es

14 22

mrt mrt

Exloo Jan lIilbrands Papcnvoort, Roldc Ben van Os

vijf

Jan Hilbrands f ide r . Brouwer (Lichtcnbeld 19 79)

Overi j sse l (18) jan Denekiunp Ben Ilce rink 13 17 jan lIasse lt dric 11. ~lc uleman (Lichtenbcld 1979) ( 18-20 jan lIasselt H. Meuleman Lichtcnbe lcl 1979) jan Goor (geringd in DDR; verzorgd in voge lasiel tc Gor ssel Gld cn los19 gelaten op 4 mrt te Ilarchem Gld) fi de Wim VcrhoIt jan Olst vierdcjaars vrouwtj e (ges torven op 2 fe b in vogelasiel t e 27 Gor sscl Gld) f ide Wim VerhoIt 9- 10 12-1 3 19 23 23 24 - 28

fcb fe b feb fc b fe b feb

Espel, 'OP twee Jules Philippona , K. van dcr Wa l Oalfscn twec G. Gerritsen et al. Enschede René Wij ering Ens , NOP vier J ul es Philippona Haa ksber gcn maJUletj e (dood) J . Conings, Wormgoo r Dc ~ Iarshock, Dalfsen G. Gerritscn , 11. Reimeri nk

3- \ 0 mrt ~ Iar s land en, ZI"olle Geldcrlimd ( 12) 18 20 26- 3 1 30- 3 \

jaJ\ jan jan jan

G. Gen 'i tscn, J . Nap

Baak vier lIenk Boerdrun Poederoijen jong vroUl"tje (gcstorven op 24 j an) P. van Osch Barchem dric jongc vroUlvtjes (gcringd in DDR) Rika Essclink et al. Wagcningse Binncnveld H. He lmer s et al .

( \-17 feb Wageningsc BilUlenveld H. lIe lmcr s et al . ) ( 1-28 feb Barchem dric jonge vrouwtj es (gcringd in DDR) Ri ka Ess el i nk et al . ) fe b Ooypoldc r J . lIelmer, P. Scholtcn 3 5 feb Beneden-Leeuwen (gestorven op 6 fcb in Ouwehands Diercnpark te Rhenen Gld) (Persdienst Ouwe hand 20 , 4) 24 fcb Buren W. Sloot (1-4 mrt ( 7- 3 1 mrt ( 1- 2

apr

Ilarchem drie jongc vrouwtjes (geringd in DDR) Barchcm twee jonge vrouwtjcs (geri ngd in DDR)

Rika Esse link et al .) Rika Esselink et al .)

Barchem

Rika Essclink et al .)

twee jonge vrouwtjes (geringd in DDR)

Utrecht (1) 5- 18 feb

Nieuwegein maJUle tj e

Rudolf Dokter et al .

Noord- Holland (1) 3

mrt

Uitdrun

P. Peereboom

ZuicHlollal\d (19) 6

twcc Kees Bree k et al. Kees Breek, André Ve lthuizen Schapengorsedijk, Voorne vier (één maJUletj e) i\ndré Velthui zen et al . Schapengorsedijk, Voornc drie Martin Lok et al .)

jan

Oostvoorne

14- 20 j an 20-28 jrul (29-31 j an

~:aasvlakte

( 1-3 feb 2-1 3 feb (4- 10 feb

feb

Schapengorsedijk, Voorne drie Martin Lok et al .) Zoe t envoude drie tot vij f fide Arend Wass irlk Schapengorsedijk, Voorne Paul de I-leer et al . ) Nootdorp twee Gerard Dumay

53 15- 25 feb 24-28 feb (1-? 4

mrt mrt

Polder Ouderhoorn , Voorne twee André Velthui zen et al . Benthui zen jong vrouwtj e (geri ngd in DDR) W. van Hoeckel Benthuizen Noordeloos

jong vrouwtje (geringd i n DDR) twee H. de Groot, A. Kooy

W. van Hoeckel)

Zuidelijke IJsselmeerpolde r s (20) jan 6 (6- 12 jan 9- 12 jan ( 13- 20 jan 14 -20 jan jan 15 3

feb

4 25 25 27

feb feb feb feb

1- 4 6

mrt mrt

10 19 (20

mrt mrt mrt

(25

mrt

Dodaars\~eg , Zuidelijk Hevoland tI;ee (één mannetje) j'ide N. ~Iarra Sr Kraanvogelweg , Zuidelijk Flevoland twee (één mannetj e) Jelle Scharringa et al . ) Dodaarsweg , Zuide lijk H evoland Kees Roselaar et al . Kievits\;eg , Zuide lijk Flevoland twee (één manne tj e) Frank Ro zendaa l e t al . ) De Vaart , Zuide lijk Flevoland drie j'ide Arnoud van den Berg Nijkerken~eg , Zuidelijk Flevoland twee ~Ienno Zi jls tl'a

Groenewoudse Weg , Zuidelij k H evoland J . van Laar, fam . 11. Stel (LichtenbeId 1979) Dronten, Oos t e lijk H evoland vrouwtje (draadslachtoffer) van Betuw Biddinghuizen, Oos t e lijk Flevoland Hen k Boerdam Wate rl andse Weg , Zuidel ij k 1'levoland [am . 11. St e l (Lic/)tenbeld 19 79) Groenewoudse Weg , Zuid e lijk 1'levoland Henk Boerdam Spiekweg , Zuide lijk Flevoland J. Ber gs hoeft Barkweg , Zuid elijk Flevoland maJU1e tj e Kl aas Eigenhuis et al . Dodaars\~eg, Zuide lijk Flevoland Edward van IJ zendoorn et al . Baardmeesweg , Zuide lijk Flevoland Gerald Oreel , Ed Veling Duiken~eg , Zuide lij k Flevoland drie (één maJU1etj e) J . van Geuns Duikerweg , Zuide lijk Flevoland mannetje Wouter Dubbe ldam, J. van Geuns) Duiken;eg , Zuide lijk Flevoland twee (één maJU1e tj e) W0l!ter Dubbeldam)

Antwerpen (2) 6-24 [eb

TU111houtse Kempen

twee

j'ide Hubert

~leeu s

Ilenegouwen ( 1) 20

jan

derde kalenderjaar vrouwtje (geringd in DDR; ver zorgd in vogela s i el en losgela t e n op 4 mrt t e Barchem Gld) j'ide Guy Robbrech t

~Ierbe s-Sainte ~ Iarie

Ieder een \;ordt verzocht aanvullingen en verbe t e ringen op bovens taand overzicht door te geven aan Peter de Knijff (NlOrnstraat IS, 240 4 \lP Alphen aan den Rijn) . Hi~ is bezig me t een uitvoe rig onder zoe k naar he t voorkomen van cle Grote Trap tlJdens de afgelopen wlnter. De r esulta t en van dit onderzoek zullen onder andere in Het Voge ~jaaI' \vorden gepubliceerd . Ik dank iedereen di e zijn o[ haa r waarnemingen voor het over zi cht t e l' beschikking heeft ges t e lc!. Summary

In t he winter of 19 78/79 a grea t l1lunber of Great Bus tards Otis taJ'da visited t he Netherlands . '111e fi r s t records werc on 6 January and t hc l as t record was on 2 April. In this paper t he records of I'oss ibly 108 individuals ar e l istec!. He r eof ",ere 20 in Groningen, 17 in Drenthe , 18 in Overij ssel, 12 in Gelderland , one in Utrecht , one in Noord - Holland, 19 i n Zuid-Holland and 20 in Zuidelijke IJ sselmeerpolders. In BelgiLun onl)' t hree Great Bustards wer e r ecordcd .

Literatuur Glut z von B.l.otzheim, U. N. , Bauer , K. ~1. r. Bezzel , E. 1973 . lIandbuch der Vögel ~ I i tteleuropas. Band S. Frankfurt am ~ iai n. I.ichtenbelç\, II. J . 1979 . Velchvaarnemingen CVIlI , CIX . Vogeljaar 27 : 10 2- 104, 156- 158 . Te kke , ~I.J. 197 1. De eruptie 1969/70 va n de Grote Trap Otis tal'da . Umosa 44 : 65-66 . Edward J. van lJ zendoorn, 3e Schinkelstraat 45, 1075 TK

Ti\H'U : GRaIT: TRAPPEN Oiis t al'da IN NEDERlAND Ei\! BEI.GIE T/\ME GREi\T' BUSTi\RIJS Oiis ial'da I N 'IlfE NE·IHERI.i\N Il> i\ND

Amsterdam

BEI.GI~I

Enkele van de in de winter van 1978/79 i n Nederland en Be l gië verblijvende Grote Trappen Oti s tal'da vertoonden nie t de voor de soort gebruike lijke schu\,<hei.d. Gedurende de eer s te drie maanden van 1979 verb leven drie tannne Gr ot e Trappen bij Barchem (Gld). De voge l s bevonden zich mees tal in het weiland achter de boerderij van he t echtpaar Esselink. Zij droegen alle drie een Oostduitse ring . Jlika Esselink heeft de Grote Trappen tijdens hlID verbli jf te Barchem vrijwel dage lijks gevoerd. Zij gaf de door sneeUIv en i j ze I hongerige dieren e lke dag een pan bost e·i. (Dit is een produc t da t vri j komt bij het brouwen van bier . ) Vooral tijdens het voeren bleek hWl ongewone trunheid . I~ika Esselink riep de vogels op de ze lfde wi j ze als waarop zi j haa r kippen l okt . '\\vee van de drie voge l s \\'aren er g ver troUlve lijk en ll epen soms bijna de sta llen in; de de rde bleef altijd meer op een afstanel. Vogelas i e lhouder Wijn Verholt t e Gorssel (Gld) had i ntussen een eveneens tannne, in de DDR ge rulge Gro t e Trap ontvangen. Deze vogel had zi ch zo maar laten vangen! (WiJn Verholt gaf hem onder andere kiezels t e eten . He t is gebleken dat Gr ote Trappen Vrul honger omkomen als er zich geen kie ze ls en der ge lij ke i n de maag bebUlden . Deze spe len namelijk een be langri jke rol bij he t fijnmalen van voedsel.) Ook i n lIenegouwen (België ) werd een trumne, in de DDR geringde Gr ote Trap gevangen. Deze voge l kwrun in bez it van Gu)' Robbredlt t e Londerzeel (Brabant, Be lgië ) di.e h()m onderbracht i n een vogelas iel \\'aar hij sne l opknapte . (liet diee t bes tond onder meer uit dode mui zen en s la . ) \'fiJn Verholt en Gu)' Robbrecht kwrunen via de DM me t e lkaar in kontak t. Zij bes lot en de voge l s Vrul Gor ssel. en Henegouwen bij de drie van Bar chem los t e laten waarbij zij zich hopelijk zouden aans luiten . Een be lrulgrijke overweging hierbij was dat ze Ul Barchem tijdens de eer s t e dagen na hun vrij lating nog bij gevoerd konden worden. Nadat de Be l gische Grote Trap de avond t evoren zijn 'IV-debuut had gemaakt voor de BRT, ze tte zich op zondagochtend 4 maar t een kleine expeditie in beweging Vrul Brussel (België) naar Barchem om hem t e brengen . Toen men hier arullcwrun, bleken de drie vogels echter t e zij n weggevlogen . \'liJn Verholt en Gu)' Robbrecht bes loten toen de be ide asielgrulger s toch maar bumen een afr astering i n het we il ruld van Essel ulk los t e laten . In de loop van de wee k kwrunen twee Vrul de drie weggevl ogen trappen weer t erug en s loten zi ch bij de vogels Vrul Go r ssel en lIenegouwen aan. Op 2 apr il zijn de vier trappen uit Barchem ver t rokken. (Hierna zi jn er - voor zover mij bekend - geen Grote Trappen meer in Nederland gez i en. )

ss De Grote Trappen bleken alle vij f t e Il iddensee (DUR) te zi jn geringd lI'Çlar ze in broeebnachines lI'aren uitgebroed . In de DDR I;ordt uit e lk gevonden nest een ei verzameld dat dan kW1s bnatig lI'ordt uitgebroed . De aldus verkregen voge l s I;orden vervolgens uitge ze t. Op deze láj ze hoopt men he t venhYij nen van de Grote Trap in cle DDR te voorkomen . KW1 s bnatig uitgebroede Gro t e Trappen missen kennelijk de voor de soor t gebruike lij ke schUl;heid .

Fig. 2S Grote Trap/Cl'eat Bustani Oii s iaY'da

voge l van Gorsse l (C id) links en di e van J1enegou\\'en (Bel gi ë) r ech ts/b ird of Go r sse l le ft and th e one of Ilenegoull'en (Be lgiLUn ) ri.ght , be ide nog in gevangenschap/both st i I I in capt 'iv i t)' Barchcm (G.ld ) IJ lIlaart 1 ~) 7 9 (t1Y'11oud van den Hel '.! )

I!ierbij clank ik Jan 1305 , Rika Esselink , Gu)' Robbrecht en Wim Verholt die zo bereieh;illig lI'aren info11llatie te ve r s trekken . Sumillary Same of the Great Bus tards O·t is -tal'da present in the Netherlands anel Bel gilun in the lI'inte r of 1978/79 lI'ere lU1l1slwlly t rune . 11lree such birds sta)'ed at Barchem (Ge lderland) during the fi r s t t hree month s of 1979 (one di sappear ed dllring the firs t \\'eek of ~ Iarch ) . 'l1lC)' lI'er e [ed dail )' b)' [anners , Other s s ta)'ed i n binl hospita I s at Gor sse l (Gelde r land ) and Londe r zee l (Brabant, l3elgiLun). On 4 ~ Iarch these tll'O birds I,ere r e leased at Barchem I,her e t he)' joined the other s . On 2 I\pril the bus tards left the area. 1\11 five lI'ere ringed at lI iddensee (DDR) I,her e the)' lI'ere artificially bred. Obviolls l )' these Gr ea t Blis t ards lack the spec i.es I usual sh)'ness . I\rnouel 13 . van elen Berg , Duinlus tparkll'eg 98 , 2082 EG

Santpoort Zuid

\\'OESTIJNPLEVIER Cha r>adP'ius lesahenaultii IN NEDERLAND GRE1\TER Si\ND PLOVER Chal"Qdr>ius lesohenaultii IN 'l1-ll3 NETIll3RLi\NDS Op 20 juli 1977 vond de heer J. Paape een dode eerste kalenderjaar 1I'0estij nplevier Char>adr>ius lesohenaultii bij Ollddorp op Goeree (Z) . De vogel I"erd gevonden op ongeveer twee Ion afstand van de vuurtore n van Ouddorp . De vogel was niet geheel gaa[ , De hals Ivas aan één zijde open en de veren lieten op sonunige plaatse n los . De poten waren bovendi en al aan het verkleuren en verllrogen. Het was velllloede li j keen verkeerss l ach toffer. Paape bracht de voge l bij preparateur 11. Bax te Dre i schor op Duive land (Z) die hem opzette . De 1I'0estij nplevier bevindt zich thans in het Grevelingen ~lusewn (Welleweg ~ 1, 43 15 CII Dreischor). (Het musewn i s van 1 april tot 1 september op zaterclag- en zondagmiddag geopend.) De opvallendste ken!!lerken van de opgezette woes tijnplevier zijn de naar verhouding rorse snave l en lange poten (zie fig.27). De ve rdikte punt gee[t de s navel een typische vonn. De snavel i s overi gens vrijll'el zl"art; alleen de bas i s van de ondersnavel :is lichter gekl eurd. De koj' en de bovende l en zijn grijsbruin; de kopve ren hebben lichte randen waardoor de kop meer beigebruin lijkt. De kin en kee l zi jn vll ilwit. Op de bors t i s een ondu-i<lelijke , licht ross igbruine band die 'in he t midden onderbroken i s . De overige onderdelen zijn lvit. De s lagpenne n zi jn donkerbr uin. Er is een duidelijke , witte vleugel streep. De buitenste staartpennen zij n wü, de andere bruin met een li chte rand. Dit i s het eerste eeval van de 1I'0es tijnrlevier in Nede rland en vermoedelijk het vijfde in ~. Iidd en - Europ c: (of . Glutz von Blotzheim et al . 1975). In België i s de soort r eeds tlveemaa l vastgesteld : van 21 tot 29 juli 1954 bij NieUl"poort (WestVlaanderen) en van 21 tot 25 juli 1972 eveneens bij :i.euwpoort . Ook in GrootRrittanni ë is de 1I'0 est ijnplev ier tweemaal waargenomen . Van 9 december 1978 t ot en met I j anuari 19 79 en half april 1979 verbleef een exempl aar te PaghiUn lIarbour (lI'es t -Sussex) en op "10 juni 19 79 werd een exempl aar waa rge nomen op Or kney (Orkney) (BJ'U. Bü:,ds 72: 138 , 399 , 445).

Summary On 20 July 19 '17 a de ad first calendar year Greater Sand plover Cha r>adr>'ius lesohenau U ii was (ound ne ar Ouddorp on Goeree (Zuid - llolland). i\ s hort de sc ription of the s tu[fed binl i s given . This i s the first record of t he Greater Sand Plover [Ol' the Ne therland s and probabl y the [lfth for Central Europe.

Litera tu~r Glut z von lllotzhe im , U. N., Bauer , K.~!. & Bezzel, E. 1975. Ilandbuch der Vögel ~ I :i tte l.europas. !land 6. Wie sbaden . Palll de lIeer , lIendrik Casimirstraat 160, 3 136 BE

Vlaardingen

Kees Rosel aar (editor of 7'he birds of' t he r'/estern Palea r>otio ) in[onned us that the Greater Sand Plovers Char>adr>ius le sohenauli1:i breeding in J\s ia ~Iinor (including J\nnenia) and the ~Iiddle East di[fer [rom those in the Soviet Un:i.on anel ~:on golia b)' having a sma lIer and weaker bil] with a l ess di s tinct gon)'s . These aml other eliffere nces probably merit subspecific recognition. lIe was of the opinion that the Grea t e r Sand Plover fOlmd elead in the Netherlands in Jlily 1977 was an i\sia ~; :ino r or t :ieldJe Fast bin!. 1his on eround of the bi)'(l' s bi]] s i zc and shape. lIe al so pointed out that th e Greater Sand Plover population in J\sia ~ji nor and the ~lldel1 e Eas t breed much earlier than the Soviet anel ~Iongolian populations . This a1so support s the opinion that the Dutch binl was of J\s ia ~Iinor or ~ I iddle Eas t or.i g in s jnce it wa s a fir s t calendar year binl and mus t have been at l ea s t a [eli' JIIonths oJd when it was found dead . Editors

Fig. 26 II'0csti j npJ cv j cr/Grca tcr Sand I'1 0vcr Chu l'J.JY'i s leschel1at< liii 27 1.luscl un, Drcischor (Z) 11 augus tu s 19 79 (J1enĂŠ 1'01' )

Crcvc I j ngcn

POELRUITERS. 7'l'inga st agna t i hs BIJ BJ\DHOEVEOORP ~IJ\RSII SJ\N DPIPE I~

1'l"in ga s tagnatili s NEJ\R HADIIOEVEOORP

Van 1 tot en met 7 juli 1979 bevond zi ch een Poelruiter 1'l'i nga s tagnatiZis i n een zandput bij Badhoevedorp (NII) . (Deze zandput bevindt zich ten zuidwesten van het Nieuwe ~Iee r en het Amste rdamse 1)os , vlak bij Schiphol ) . De vogel ,,,erd op zondagochtend 1 juli om 9:1 5 ontde!<t door Steven Schoevaart die de ze lfde ochtend nog t e lefonisch "alal1n s loeg". lIier volgt een samenvatting van de door ons gemaakte beschrijvingen. De onder delen waren (spier )wit , evenals de teugel, de wenkbraLMs treep en een klein gedeelte ·boven de snave l. De mantel was lichtgrij s met lichte schubjes en de vleugelrand wa s donker . De s l agpennen waren donkerder dan de dekveren . De benedenrug was ,át maar in de vlucht minder gemarkeerd dan verwacht mocht worden. lIij had een bijna geheel 'vitte staart en s tuit. Om twee redenen vennoeden wij dat het een tweede kalenderjaar vogel was ; 1) Prater ei a~ . ( 1977 ) geven als ruiperiode van de Poelrlliter: augustus tot october (en later ); 2) de vleugel s waren erg rafelig en de veren oud en gesleten ; dit was goed te zien al s de vogel vloog. Prater ei al . ( 1977 ) merken op dat s l echts enkele tweede kalenderjaar vogel s in zomerkleed komen en dat 25% va n de ze vogel s ' s winters enige buitenste s l agpennen verva ngt. Gezien het gesleten verenkleed en de vroege waarnemingsdatum is het volgens ons uitgesloten dat het een jong van dit jaar was . De Poelrlliter van Badhoevedorp s tond waarschijnlijk op het punt zijn oude , versleten verenkleed te verva nge n door het tweede ,ánte rkleed . Op 26 juli trof Glenn Axt twee Poelruiters aan . Geen van beide had het verenkleed va n de eerste vogel; hetgeen betekent da t het twee andere waren of dat de eerste was geruid. Eén va n beide was in winterkleed , de ander had nog wat zwa rte vlekjes op de bovenrug en donkere vleugelboeg, reste n van het zomerkleed . Op 27 juli zijn de vogel s ook nog gezien. Suml11ary A ~ Iars h Sandpiper 1'l'i nga stagnatilis was present in a san'clpi t near Badhoevedorp (Noord - lIo J~and ) from 1 until 7 Jul)' 1979 . This pit is l ocated i n the neighbourhood of Schiphol International Airport . The authors conclude that it was a second cal endar )'ear bin\. The)' base this, among other things, on the ver)' worn plumage of the bird (cf . Prater et al . 1977) . On 26 and 27 Jul)' two ~Iars h Sand pipcl's were present. One binl was in winter plLUnage ; thc other wa s still in swmne r plLuilage . (There are more than 40 records of this rare SLUmnel' visitor in the Netherl ands s ince I900.) Literatuur

Prater, A.J., ~1archant, J .H. & Vuorinen, J . 1977 . Guide to thc identification and ageing of 1I0lal'ctic wadel's . Tring. Arnoud B. van den I3erg , Duinlustparkweg 98 , 2082 EG Santpool't Zuid Rienk (Q.) L. Slings , Jan Ligthal'tstl'aat 375 , 1964 HL Heemskerk

59 tvlEER OVER DE OOUGi\LLS STEI~ Sterna douganii IN lIET ZIVIJ IN 1979 H)RE ABOLTr 'n~u" ROSEATE TE I~ Sterna dougalli IN lIET ZWI N IJ 1979 Op 23 juni 1979 was ik in liet Zwin (West-Vlaanderen, België) I"aar sedert 26 mei een paartj e bes taande uit een Dougalls St ern St erna dougallii en een Visdief S . hirundo broedde (cf. van den Berg 1979) . Ilowel reeds op 16 juni een jong was waargenomen door Robert Trio (pers . med .), za t de Dougalls Stern nog steeds te broeden. Vennoedelijk bevonden zich één of twee onbevruchte ei er en in het nest . Het minstens één week oude jong was meestal op minder dan een m afstand van de broedende Dougalls t e vinden. liet werd niet onder de vleugels genomen. Toen het j ong enkel e m van het nest naar de wat erkant liep om wat t e drinken, begeleidde de Dougalls het. Gedurende de waarnemingsperiode van ongeveer 15: 45 tot ongeveer 18:00 verliet de Dougalls nog een keel' het nest en wel om omgeveer 50 m verderop even te baden. Nest en jong bleven toen onbeheerd achter. Ç)pvallend was dat het jong niet werd gevoerd . Bent (1921) venneldt dat jonge vogel s gemiddeld éénmaal in de 30 minuten worden gevoerd . De Visdief heb ik ' s middags trouwens niet gezien. Toen ik omstreeks 20:30 I"eer naar de Dougalls Stern ging kijken, vloog een Zil venneeuw Larus argentatus over de broedplaats . De Dougalls viel de ZilvermeelII" nog aa n maar kon niet ve rh i nderen dat de meelII" het jong in de snavel nam en het ongeveer WO m verder i n zij n geheel doorslikte . Kort daarna - toen de Dougalls weer op het nest zat - !<I"am de Visdief met een visje aanvliegen . De Visdief liep er even mee heen en weer alsof hij het jong zocht en vloog toen opnieuw aan . De Dougalls die eer s t rus tig op het nes t was blijven zitten, begon nu om het visje te bedelen en pakte het tenslotte van de Visdief af. De Dougalls at het visje echter niet op. lIij nam het in de snavel en begon aan te vliegen. Dit duurde ongeveer 20 minuten. lJam-na landde de Dougalls op het water en s likte het visje door. Tens lotte verdween hi j naar zee . Toen ik op 30 juni "'eer in liet Z",in ",as , zag i k de Dougalls St ern niet . De stern bJ.eek echter een nieuw nest te hebben dat va na f de dijk niet te zien ",as . Robert Trio (pers. med .) achtte het overigens niet uitgesloten dat de 1J0ugalls het nest va n een paartje Visdief had over genomen. Guido llurggraeve stelde vast dat de Dougalls half juli opnielll" een jong had; dit ging echter ook verloren (ThieTr)' de Schu)'ter pers . med .). ThielT)' de Schu)'ter (pel"s . med .) zag de Dougalls op 23 juli voor het la'Jtst . Ook i n 1978 werd het jong van een paartje Douga lls Stern x Vi sdief opgegeten. liet broedgevaJ :in 19"17 mislukte eveneens . 1\lleen i n 1976 I,'erd een jong met succes grootgebrach t. Voor beschrijvingen va n mogelijke h)'briden tussen Dougalls Stern en Visdief verwij s ik naar 11a)'s (1975) . Ik dank l1lielT)' de Schu)'ter en Robert Trio hartelijk voor het verschaffen van gegevens voor dit artikel .

Summary In 1979 a Roseate Tem Stel"na dougaUii s ta)'ed in the COlll110n Tern S . hil"undo colon)' in liet Z",in (IVest-Vlarulderen, Belgilun) for the fOUJ-t h )'ear in successiLln (cf . van den Berg 1979) . 1\s jn the previous )'ears it ",as pair ed with a Conunon Tem. Breeding s tarted on 26 ~ Ia )' and on 16 June one chick was obser ved for t he first time. '111e Roseate Tern was still breeding on 23 June; the nes t contained probabl)' one or wo i nfertile eggs . The author ",itnessed how on 23 June the about one ",eek old chick was caught and subsequentl)' eaten b)' a llerring Gull Lal"us argentatus . The Conunon Tem did not feed the chick ; it wa s not seen unti!

shol'tly aftel' the l'obbel'Y of the chick at appl'oximately 20 :30 . On 30 June the Roseat e had anothel' nest. It \I'as presLUned that it had taken over a Conunon Tern

nest . A chick I,'as obscrved in mid-July; this "as also lost. Breeding in 1977 anel 19 78 wa s also UJl s uccess ful; on1)' iJl 1976 a chi c k

\~as

rai sed wlth s uccess.

Literatuur Bent, A.C. 192 1. I.ire hi s tori es of North Ameri.can gull s aJlC! t e rn s . New Vork. van de n Berg, A. 1979 . Een broedende IJougall s Stern .) ~ e l"na d ougalZii , een kilometer buiten Nederland i n 1979. Dutc h Birding I: 25ﾂｷ- 26 . (Ilurggraeve , G. 1977 .) Waarnem:ﾃ始gen b 'i j een vermoede lij k gemengd broedpaar lJouga Jl s St ern, 8~e l"na dougaUii , x Vi sdie r, 8~e l"na hil"wulo ,te Knokke. Giervalk 67 : 75-80. Ila)'s, 11. 19 75 . Probab i e Conullon x Roseat e Tern h)'br lds . Auk 92: 219 - 234 . Klaas J . Eigenhui s , Serlngenstr aa t 6, 143 1 B.J

J\i\U:lU CAN SANDW TClI

TEI ~

Aal smeer

.) ~e r>na sandlJicen s'is acuriav-iclus IN

'nU: NE'n U,RLI\NDS

On 23 December 19 78 I L'ound a dead , ri.nged tem 8tel"na sp , on Noord - Beveland, Ze,:, land . The bi.rd la)' neilr the s hor e or the Veerse ~Ieer, just sout h or the Veer se 1):1111 (5 1. 35 N, 03 . 39 E) . I was s urpri sed whe n I di scover ed that the tem \"as bea ring an American ring (US Fis h &, Wi1dllfe Serv i ce 136-3 15540). Thc bod)' wa s alrcad)' :i n s ueh a bad s tat r. (e . g . hc ad and !yi lJ. \Vcrc mi ss j ng) t ha t I lI'as \Inab Ic t o clc t e nnine the spec ies . lt lI'as c Lea r!.)' a fir st ea lcndar )'ear bﾂｷird . I sent the ring ilnd some additlonaI data t o liet Voge ltrekstilt ion at Arnhelll , Gel de r.! and \Vhi c h fon,arded th ese to the US Flsh & lﾃｼldllf'e Scrv l ee . I t appeared that th e bin! \VHS a Sandwi c h Te rn 8 , sand ioensis lI'hich had becn r inged as a c hi ck at Cape I.ookout (34 . 3/\ N, 76 . 34 W), North Ca r o lina (USA) on 23 June 19 78. The bin! was thu s about s ix montbs o.L d IYhen it dlcd. The SandIYlch Te rn populations in the USA belong to the s ub spccies 8 . s . am/fiavidus (J\me ri c an Orn :i tho!.og.ists' Union 1957) . As ral' as r cou ld Hseertaln, th is ri nd IIlU S t be the r lrs t r ecord of th i s sub species in tb e Wes t e rn Pal ea rc tic. It is perhaps interesting to point out that the J\mcriean Sa ncl\Vi ch Tem IYas [ouncl 'in the area \Vhere :in the IYinters of 1972/73 to 1977/78 sllla l l wlJnbers of Santl\,ich Terns \Vere prcsc n t (OuIYcncc l 1975 , 1979) .

Li tera tu r e J\mcrlcHn Ornithologists ' Union , Thc. 195 7 . Cheek- l is t of Nor t h J\mcr ican Bircls. Baltimor c . I'ifth Edition . Ouwcnccl , G. L.. 19 75 . Ovcnv:lntercndc Grotc Sterns S~e l'l1a sal1dvioel1sis in Ncderla nd . LiJnosa 48: 197-20 1. 1979 . De wintcJ'\I'aarnem:ingcn va n Grotc Stcms in Nedcr l and . Vogcljaar 27 : 38- :S9 . Jcl.lc Scha l'l'lnga, Stcencn Camcr 34 , 372 1 Ne

Bilthoven

61 AANVULLENDE GEGEVENS OVER DE oalo!: BlI.bo bll.bo BIJ DEN IIELDER ADDITlON!\L DATA ON HIE EAGLE 01'11, BlI.bo bubo NEAR DEN HELDER

Naar aanle i ding van he t opnieuw in de be langs t e lli ng komen van de Oehoe Bubo bubo in de Donkere Duinen bij Den lIe lder (NI1) ( zi e Dutch Bil'!ling I: 17- 18) deed ik verdere naspeuri ngen over de eerste waarneming van dH dier. In de literatuur vond ik s l echts één gegeven. Jn IVaarnemingenr ubriek nr 122 in De Pieper> ( 16 , 1977) stond ,,,at verloren tussen de Torteldui.f j es en Grote Bonte Spechten: "Oehoe 5- 12-76 1 ex (nog s teeds !) in duinen bij Den lIe lder (de Graaf , van Velpen)" . Ile heer 11'. Groen, boswachter van de Donkere Duinen, dee lde mij mede dat hij half october 19 73 de Oehoe voor het ee r st in he t bos ontdekte . Op 24 october van dat jaar s l aagde hij erin samen met de heren Duursma en S",ennen de voge l te vangen. Duursma hie ld het die r enkele uren vast en bekee k naUl"keurig o[ de voge l sporen vml gevmlgenschap vertoonde. Dit bleek nie t het geval. lie t verenkleed ,,,as gehee l onbeschadigd en ve rtoonde geen kale plekken. De s lag- en staartpClUlen, bij gevangen dieren va ak s terk gesle ten, ",aren pWltgaaf. De bevedering van de po t en vertoonde geen slijtage van riemen. De voge l had geen pla tvoe t en of vervormingen aan de tenen, noch ges l eten o[ misvon nde nagels . Ook de kop met de oorpluimen en de snave l ,varen geheel intact. Groe n en Duu rsma zijn ervan overtuigd dat de uil die hier nu al zes jaar verblijft, een ",Ude vogel .is . Inderdaad is er niets ",at hiertegen pleit .

r:ig . 28 Oehoe/Eagle 0",1 Bubo bubo gevangen/captured Donker e IÁl inen, !Jen Ilcleler (NII ) 24 october 1973

cri. Gr>oeri ) SUmma l"y

'I11e Eagl e OIl' L Bubo bubo nea r Den lIe lder (NoonHlollancl) - II'hich is s till present (see Dutch Birding I: 17- 18) - ",as discove r ed in mid- October 1973 . On 24 October 1973 it was captUl"ed and kept [or a fe'" homs . CarefuJ. exruni nation of the binl r evealed no signs t hat :Lt had been kept in captivit)' . Primar:Les , r ectrices , feathering of l egs as \Vell as wlderside of feet , toes , nails and bil! ",ere in perfect condi tlon . EclII'arci J . van IJ zencioorn , 3c Schinkel straat 45 , 1075 TK

Ams terdrun

62 RUIGPCXJIUILEN Iiegolius funereus IN DREN'n-lE, NEDERLAND SEDERT 1971 TENQ.1J\U.1 ' S OWLS Aegolius fun er eus IN DREN'IHE, THE NE'Il-lERlJ\NDS SINCE 1971 In het voorjaar van 1973 , anderhalf jaar na de vonds t van een dode eerste kalenderjaar Ruigpootuil Aegolius funereus in de Boswacht erij Gieten in Drenthe (Groen &Voous 1973), bezochten enkele vogelaars deze boswachterij i n de hoop de soort hie r aan t e treffen, Groot was de sensatie toen er twee roepende maJmetj es werden ge localiseerd , Sindsdien is de Ruigpootuil jaarlijks in Drenthe vas tges teld , Er werden bovendien twee (mi s lukte ) broedgevallen geconstateerd ,

Het onderstaande overzicht over het voorkomen van de Ruigpoootuil in Drenthe seder t 197 1 werd samenges t e ld aan de hand van gegevens van I\rnoud van den Ber g , t路:a rtin van den Berg, Ilan I3lankert , I\rend van Dijk, Edward van IJ zendoorn , Gerald Oree l, JOIvi de Roever ,rrank Ro zendaal, Gerard Steinhaus , Kee s Tiems tra , Ed Veling , I\rend Wassink en ander en, Bovendien werden Scharringa &Osieck (1978) en Tekke (19 75 , 1977) geraadpleegd , Voor aanvullingen en ve rbeteringen op het overzicht houd ik mij aanbevolen. Voorkomen in Dre nt he sedert 197 1

'1971 Boswachterij Gieten dode eers t e kaJ ende rj aa r vogel (gevonden tussen 15 en 20 september; nog in jeugdkleed) 1973 Boswachterij Gieten twee roepende manne tj es 1974 130swachterij Gieten t \vee roepende mannetjes en nislukt broedgeval (op nest dat drie of vier ongeveer t \vee weken bebroede eier en bevatte , boU\vde na haH mei een eek hoo rn zijn nes t) 1975 130s\vachterij Gieten twee r oepe nde manne tj es 1976 Bos\vachte ri j Bor ger/Gieten vier r oepe nde maJme tj es Bos\vachterij Enunen r oepend manne tj e Boswachterij Exloo-Odoorn r oepend manne tj e Bos\vachterij Gro11 oo r oepe nd malUlCtje 130s\vachterij 1I00gha J en r oepe nd mannetj e Boswachte rij Schoonloo r oepend r.laJmetje 1977 Ilos\vachterij Borge r /Gie t en t \vee of drie roepend e maJmetjes en mi slukt broedgeval (twee (?) onbev ruchte eieren we rden van begi n mei tot in juni bebroed) Bos\vachterij Exloo-Odoorn r oepend mannetj e Bos\vachter i j Schoon 1.00 r oepend mannetj e 1978 Bos \\'achte rij Borger/Gieten n vee of drie r oepende mannetj es Bos\\'achtel':i.j Schoonl oo r oepe nd mannet j e 19 79 Boswachterij Bor ger/Gieten twee of drie r oepende mannetjes (vanaf ei nd april niet meer gehoord Roepacti vi teit Er bleken nogal wat ver schillen t e bes taan in de roepactlVlteit van de diver se Ru igpootuilen . De vogel van de Bos\\'achterij Schoonloo werd a.l.J.een af en toe in april gehoord t envij 1 de vogels van de Bos\~ach terijen Borger en Gieten vanaf begi n maart tot in me i t e horen waren . ~ Iees t a l rie pen de Ruigpootuilen vanuit de t op van een den of spar. Nestp l aats De beide gecons tateerde broedgeva llen van de Ruigpoe tuil vonden plaats in ve r -

laten nesthol t en van de Z\varte Specht Dryooopus mar tius . In be ide geva llen bevond de nes t holte zich i n een abeel. De Ruigpoo tuilen hebben voor zover be ke nd

63 geen gebruik gemaakt van de in totaal 20 speciaa l voor hen opgehangen nustkasten. Dit in t egens t e ] Eng tot ervaringen in de BRD (cf . e . g . Gasow I9 59) . Er zij ech·· t er op gewe zen dat he t aantal vogels in een bepaald gebied in de eerste plaa t s wordt bepaald door de hoeveelheid beschikbaar voedsel . Alleen bij een groot voedse l aanbod zal een t e kort aan geschikte nes tholten kUImen dreigen (cf. Knolle et aL 1973) . Volge ns Schelper (19 71) beze tten niet-broede nde voge l s in jaren van voedse l schaarste soms holten zond er dat zi j tot broeden komen. In de Drenthse ka s ten werden bij controles nooit Ruigpootuilen aange troffen.

Broedtijd Volgens ~Iär z ( 1968) beginnen Ruigpootuilen ha lf maart me t broeden. Onderzoekingen door Knolle ä a~ . (1973) en Seln,'erdtfeger (1979) tonen echter aan dat naarmate e r minde r voedsel beschikbaar is , de uilen later gaan broeden en bovendien minder eieren leggen . De late broedgevallen in 1974 en 1977 zouden op een onguns tige voedselsituatie in die jaren kUlUlCn \üj zen. Verstoring eerder in he t broedseizoen zou echter ook de oorzaak kunnen zijn gewees t va n de ze late broedsel s .

Natuurlijke vij anden lie t is ook in Duitsland va s t ges t e ld dat eekhoorn s een nes t op da t van een Ruigpootuil bOLl\I'den (Zang & Kunze 1978) . König ( 1965) \ü j s t e rop dat de aam,'ez ighe id van de Bosuil Stl'i x a~uco een ongunst i ge invloed op de s tand van de I~uigpootuil kan hebben . Sonunige \"aarneme r s s luiten de mogeli jkheid niet uit da t Bosuilen die in 1979 voor he t eer s t in de Bos\I'achte rij Gieten zijn vastgesteld , de hier aanwez i ge RlIigpoo tuilen hebben verdreven . De ze zijn hier na e ind april niet mee r waar ge nomen .

Jeugd-di spe rs ie Finse r i nggegevens tonen aan dat jonge Ruigpootuile n biImen enke l e maanden soms 100-en km kunne n afleggen (cf . Groen &Voous 1973). De vonds t van een op 8 me i 1975 op de Lüneburge r lIeide (I iedersachsen, BRD) als nes t jong geringde Ruigpoo tuil op 15 october 1975 t e Fanllsum (Gr ) toont aan dat dit \\'aarschij nlijk ook voor de Noo rdduitse populaties geldt. (In het licht van he t vastgestelde voorkomen in Drenthe is he t overigens onwaa r schijnlijk dat ook aa n de vondst van het nog nie t volgroeid jong in de Boswachterij Gieten in se ptember 197 1 jeugddi spe r s i e t en grond s lag ligt.)

Voorkomen in Niedersach sen lie t was een ornithologische sens atie toen Hudolf KlIhk in 1938 het voorkomen van de Ruigpootuil op de Lüneburge r licide in Nieders achsen vaststelde (c f . e . g . Kuhk 1952) . Tot dat jaar gold de soort in Noord-Duitsland namelijk als een zeldzame, onregelmatige gast . Omstreeks 1970 \I'aren op de Zentralheide ongeveer 30 paartj es aanwezig. De laats te jaren werd cr ook nog een kleine populatie op de NorcUleide gevonden he t gee n de meest noordwestelijke broedplaats in de BRD i s (FlilmllaJUl 19 79 ) . I-Iet duurde tot 195 1-52 voordat de Ruigpootuil in de Ha r z werd va s tgesteld (WeigoldI9S 2) . In de \'Ios t harz (he t in de BRD gelegen dee l) \I'aren in 1963 nog 18 roepende malUletjes aam"ezig en in 1972 was dit aa ntal t eruggelopen tot s lechts vijf. ~ Ie t name 1969-7 1 ware n s lecht (Knolle et a~ . 19 73) . De medede ling van Groen & Voous ( 1973) dat in 1971 onder ander e in de lIar z uit zonderlijk veel jongen voortgebracht werden, is onjuis t . In he t door hen aangehaa l-

de artikel van Schelper (1972 ) wordt alleen het broeden in het Kaufu nger \'/ald behandeld . Er zijn in de literatuur verder geen aamáj zingen t e vinden die ",ijzen op een hoge jongenproductie in Noorchves t-Duitsland in 1971 .

1n1 977 werd op veel plaatsen in het zu iden van Nieders ach sen, ook in de I1arz , een flinke t oenaJlle en enige ui tbreiding geconstateerd. Ln enkele bosgebieden waar de Ruigpootuil voorheen veel voorkwam ontbrak hij nu echte r (Becker 19 77 ) . Ook in 19 78 I"erden weer nieulI'e broedplaatsen gevonden (c f . Schwerdtfeger 1979 ).

Stand - of zwerfvoge l ? De ruigpootuil i s volgens vele auteurs in hoofdzaa k een standvogel. De v raag

doet zi ch voor waar de vogels die plaatse l.ijk i n gu nst i ge Iilui zenj aren opduiken, (zoals in 19 76 en 1977 in Drenthe) , vandaan komen. I'ys t erud ( 1970) komt tot de goed onderboUl"de hypothese dat de r~ui.r:pootu il " periodicall.y higJy non - r es idential" i s en een "multünUlual" verpl aa t s ingspatroon heeft dat beschoUl"d kan worden als een aanpass inG om voedse:Jrijke gebieden snel op te sporen. Kenmerkend zijn onder aJldere het ontbreken van vaste broedplaatsen e n verplaatsingen aJs he t voedselaanbod ci<:talt. De ze hypothese verk l aart het voorkomen van de Rui~;;)o.ot uil in Drenth e goed en is minder IVülekeurig (Ia n andere hypothesen (iie heL voor komen i n verband brengen met j eugd-dispers i e of bosbranden.

Fysische geografie en kl imaat Niebuhr ( 19 7 1) probee r t ee n an u"oord t e vinden op de vraag waar he t voorkomen van de Ruigpootui.l op de Lüneburge r lIe ide op terug te voer en i s . liet geb lcd dat gemidde ld RO tot 100 m boven de zees piege L Jigt, hee f t in vel'gelijk.lng met de r es t va n de Noordduitse JaagvJ.akte een meer boreaal k l illiaat . Dit komt onder an de re tot uiting j n de aa nwez :ighe id va n naar ve rhouding veeJ borea Ic en subboreale plantesoorten. Ni ebuhr komt t ot de conclus i e dat het voorkome n van de Ruigpootuil t erug te voer en i s op he t "Taiga-KUma" van de Lüneburger lIeide . liet valt op dat he t voorkomen in Drenthe beperkt bI. ij ft tot De 1I0nds rug en zi j n direc t e omgev ing. Naspeurin gen i n andere, ogensclü j nl ijk even üesch i kte mailr 1agel' gelegen gebieden (zoa l s roncl IJave] te en Uffe .l te) hadde n geen resuJ taat . /·Jen zou zich kunnen afvragen of ook het vool'komen op De Ilondsrug moge I ij keen k Lima tologi sche ac hter grond hee ft . In clit verband zij e r op gewe zen clat de flora van De J-Iond s rug lI'ordt ge kenmerkt cloor de aaJll"e z ighe id van typ i sch horea Ic p.l ante n a l s s t e kende wolfs klaulI' Lycopodium an>1Ot-ilnan en I i nnaeusklokje l,im1Qea bOl'ealiH . De Ruigpootuil en op cic Lüneburge r Ileide broeden t ussen de 80 en : 00 In boven de zeespiegel. In 19 75 vond i n he t oer s troomdaJ van de Aller, ( iedersachsen) een broedgeval op 38 m plaats (~ Iartens 19 77) . De Ilrenthse vogels komen nog Jager voor, namelijk tussen de 15 en 20 m.

Dankzegging Ik dank i eder ee n die aan de totstand koming van dit ar tikel heeft meegewer kt .

Suml1lary In this paper the author slUlunari zes and di scusses the occurrence of t hc Tengmalm' s 011'1 /legoLius funereu s in Drenthe , the Ne therlancls s ince 1971 . Between 1S and 20 september 197 1 a clead not f uU y groll'n juveni1e was found in the Boswachterij Gieten. Vis its to this area in the spring of 1973 revealecl the presence of two ca lling malcs . Since t hen Tengmalm ' s 0I,,1s we r e recordecl ammall)' in Drenthe. In 19 76 a maximlull mUllber of nine calling ma1es was located . Breeding was recorcled twice ; i n both cases it was unsuccessful. In 19 74 a red squirre l built its nest on that of a 'J'engma]Jn ' s 0I,1 and in 19 77 the eggs Ivere infertile . lhe author discusses among other things some factors which may affect the population size . On 15 October 1975 a demi fir s t cal endar yea r Tengma1m' s 01V1 was founcl at f-armSlUll, Groningen . This binl was ringed as a nestling on 8 ~ Iay 1975 on th e Lüne-

65 burge r lIeide , Ni ede r sachsen (13110) . Th is find gives s upport t o the vie\~ that the Drenthe popul at:i.on i s r e l ated to popu1ations in Niedersaehsen. In order to unders t and the nature of th i s r elation t he autho!' diseusses some aspee t s of the s pecies ' occurrenee in Nicdersaehsen. '111e author is oC the opinion t hat the available data are i n aeeordanee with Mysterud' s ( 19 70) hypotheses .

L; teratu ur Bee ke r, P. 1977. ZUl' Verbreitung de s Rauhfuss kau zes (AegoZ ius funer>eus) 19 77 im südliehen Nieclersaehsen. Vogelk. Bel' . ieclersaehs . 9: 82-85 . Fu}mnann, W.1 979 . BrutnacJlI~e i se des Rauhfu ss kau zes (AegoZius fun er>eus ) aus dem Rillun Buchh01 z/ Nordheide I978 . Vogelk. Bel'. Niedersachs . 11: 22-23 . Ga sow, E. 19 59 . ZUl' I\nsied.lung des Rauhfu ss kau zes (A egoZius fun er>eus (1..» i n küns tliehen Ni s t s tätten . Vogelring 28: 33-37 . Groen, L.G. & Voous , K.H . 1973 . l1uigpootll:il Aego Zius f uner>eus in Neder land . Limosa 46: 199-201\. Knoll e , F. , ~ Ia nn es , P. & Zang , 11. 1973 . Bes tand sabna}lI11e des Rallhfuss kauze s (AegoZiu s f une r>eus ) im Wes thar z . Voge lk. Bel'. Ni ede rs achs . 5: 1-7 . König, C. 1965 . Bes tanclverändernde Faktoren beim Rauhfusskauz (Aego lius f uner eus ) in Baden-I\'i.irt t emb erg . lnt. Rat f . Vogelsehut z , Deutsche Sektion 5 : 32-38 . Kuhk, R. 1952. VOrk0Il111e n und J.ebensweise des Rauhfuss kau zes in der Llinerburger lIe ide. Ileitr. Na turk. 'ieder saehs . 5: 59-62 . ~'Im·ten s , II.D . 19 77 . Bru tnachwe j s des RiIl~l fu ss ka u zes , Aego lius f une reus (L), im Urs tromtaL der I\ll er - 38 m liber NN . Voge1k. Bel' . ieder sac hs . 9 : 7-8 . März, R. 1968 . Der Rauhfusskauz (Aego Zi us fun e r>e us ) . lüttenberg . ~ ~'s terlId , 1.1 970 . Ilypotheses eoneer.ning eharacteri s tics and causes or pOJlulation 1II0vement s i n Tenellla llll' s Ow1 (Aegoliu s [ uner eu s (1.. » Nytt ~Iag. Zoo l. 18: 49-71\ . Niebuhr , O. 197 1. I'!o rallf i s t da s Brutvorkonullen des RallhCuss kau zes (Aegoliu s fune r eu s (1.) . ) i n der Lline rburger Ileide zurlickzuführen? Vogelk. Iler. Nieder saehs . 3 : 35- 42. Plue ins ki, 1\ . 1966 . Ileobachtungen an ei nem neuen Brutpl atz des Rauhfusskau zes (A ego7.ius f une l'eus ) im lIan. Om . ~·litt . 18: 49-54. Sehal'l'inga , C.J . G. & Os ieck, 13 .1(, 1978 . Zeld zame voge l s in Nede rland 1976. Limosa 51: 137-146 . SehelJler , 1'1. 197 1. Der Hauhf usskauz Ae goZ i us fun eY'eus ( L. ) im Kaufwlger Wa ld. Voge lk . Ber. Ni edersachs . 3: 11 - 20 . - - -- 19 72 . Ein Be itrag ZUl' Biologie des Rauhf uss kau zes Aegol'i us f uneY'eus ( L. ) . Ilcitr . Na turk. Ni edersaehs . 25 : 77-83 . Sehwerdtfeger, O. 1979 . Neues Brutgebiet de s Rauhfuss kau zes (A egoZ ius f uneY'eus ) j 1:1 W es thar z . Voge lk. Bel' . i edersachs . 11: 1- 7. Tekke , ~ I. J. 1 975 . Ornithologie van Nederl and. 1973 . Limosa 48 :1 00- 11 5 . - - - - 19 77 . Orn i thologie van Nederland 1974 en 19 75 . Limosa 50 : 34-60 . Weigold, 11. 19 52 . Wiederentdeekung des I ~a uh fu ss kau zes - AegoZius fun e r>eus fun e r>e us (L. ) - in Ni ecler sachsen. Heit)'. la turk . Niecler sachs . 5 : 62- 70. Zang, 11. & Ktul ze , P. 1978. ZUl' Ernührung des Rauh fuss kau zes (AegoZiu s fun e pel's) im lIarz mi t e j nel' Bemerkung ZUl' GeHihrclung dureh da s Eiehhöl'nchen (So iur>us 1JuZgar>i s) . Voge lk . Bel'. iedersachs . 10 : 4 H II\. Ech~a rcl

J. van JJ zendoorn , 3e Schinke l s traa t 45, 1075 TK

J\Jns terclam

BIlmING I I THE

O\NN~Y

ISLJ\NDS

The Canary I s lands (",hi ch belong to Spa in) have an interes ting avifauna , espec iall)' the landbircl fauna i s inter es ting . '111C archipelago i s inhabitecl by s even endemie or semi- endemie species . These are the J.oEg- toecl Pigeon Columba t r ocal!. , Laure l Pigeon Co lumba junoniae , Plain S",ift Apus unicolor , Berthe lot ' s Pipit Anthus berthe lottii , Canary l s lanels Stonechat Sax i co l a dacotiae , Canar)' l s lanels Chaffinch Pringi lla teydea anel Canary Serinus canm' i a . In this paper "'e ",ill give some ele tail ed info11llation on the occurrenee of [our eliHicult-to- find am!/ or rare speci es , i , e . the Long-toeel anel Laure l Pigeon, Canary l s lands Stonecha t and Canar)' Islands Chaffinch, '111C Plain S,vift, Berthelot ' s Pipi tand Canary are conunon throughout the archipelago. (It s houlcl ho",ever be noteel that the Plain S",i[t i s a migratol')' speci es anel l eaves the i s lands eluring the non - breeding sea son . ) The in[onnation given in this paper is baseel on the r esults o[ our trip to the Canary l s lanels in Septembe r 1977 . 1'01' i llu s trations o[ the spec i es mentioned in th is paper, see lIe in ze l et al , ( 1973) ,

Long - toed and Laure l Pigeon '11Ie rare Long- lOed Pigeon and the ve r y rare and endanger ed Laure l Pigeon G IJ1 be [ Olllld on Gomera ,,,her e both spec i es occur in the laurel fores t s :i n the El C:edro vall ey ar ea (Fig . 29 ). One can r each the ar ea from San Sebas tiiin b)' t a king the asphal t roael t o Ilel1nigua. A [ ew km befor e Ilellnigua one turns 1e ft on the dirt r oad t o the EJ Cedro valley . Ther e i s a s i gn. The dirt road climbs s t eeply during the fir s t kil ome tres ",hi l e t he vege tation along the r oad ge t s mor e and

Fig . 29

Gomer a (Canary I s lands ) , (.'::: El Ccd 1'0 (place ",her e J.ong- toed Pigeon Columba trocal!. and J.aurel P:i.geon Columba junoniae can be f ound ) ; - -- asphalt road; ~ mis ty laurel Laur us cana r iensis [Ol'es t (aftel' Ceballos & Ortuna I95 1) ; .. pe aks ,

more luxurious . Follo" i ng the r aad one passes at the r i ght hand t he ent r ance of a l ong, unl .ightcned pedes t ria n tunnel t o El Campemento del Cedro . Jlere are prccipitous r ock-faces ,,,Iüch are i nhabited by Rock Pi gcons Colwnbia livia . A fc" 100 m befor e t he highes t point of thc r oad onc sees precipjtous rock-faces "ithin dense l aurcl for es t. Jler e the Laurel Pigcon occurs . We observed a fe" birds flyi ng from one scar cel y veget at ed, steep rock-face t o another . (One of the best field char act er s of the Laurcl I'igeon, especia lly in flyi ng birds , is the "hitish end of the t ail . '111e soft fl apping flig ht i s al so dis tinctive . ) 1'0110,ving the di r t road a fe" 100 m one r eaches a bifurca tion . Jlere one can sce the Long- t oed Pigeon in the so-ca lled Lau f' isilva -zone (sensu Schmithüsen 1968) . 'l11i s zone i s domina tcd by Lau f'us oanaf'iensis , nes oana f'iensis , Pef'sea indioa and other s . '111e be st spo t t o sec the Long- toed Pigcon i s hOl"cver El Campemento del Cedro. From her e one can f r equently see flying birds above the fOl'es t . (The I.ong-toed Pigeon has a dark bar at the end of the t ail "hieh di s tLngui shes .it f rom t he Laure1 Pigeon. It has a strong , po"cr fu1 fl i ght, ) Both pigeon speci es can al so be fOlll1d on La Palma . Can ary Island s Stonechat 'I11e Canary Is1ands St onechat ("hich only occurs on tiny i slands nor t h of I.anzar ot e and on Fuer t cvent ura) can be fo unt! near 01i.va on Fuert event ura . Severa l pairs ar e prcsent al ong t he track f r om Oliva t o Caldcret a (see Fig .30). Th i s spot "as a] ready knoM1 i n 1913 (llannellllan 1963) .

, \

\ \ \

- - -"' .. ® •

Fig . 30 Oliva , Fuer teve nt ura (Canar y Isl ancls) , )( P1ace "her e Canar y l sl ands Stonechat Saxioola daootiae can be fOlUld; pointed hat mountai n; @asphalt roacl; --- yellOly grit road; _ black coal dust r oad; <D direction of Puerto Rosario (23 km); @ direction of Corralego ( I S km) ; @ direction of Tost on- Cotillo (16 km); CV c1irection of Vallcbron; @ direct ion of Ca lcler ct a .

Canary Isl ands Chaf fi nch The Canary Islands Chaffinch can be founel ne ar El Portillo on Tenerife where t he speci es occurs i n rather dry fir fore s ts above t he mis ty Usnea- zone . One can r each a good spot by t aking the road from La Orot ava to Pi co de Teide (37 18 m) . One passes Agua Mansa anel before El Portillo one get s at t he right hand a hut with t he name "Svent enius" . Here one takes a path (wh ich had been construced i n 1956) to t he r est i ng place "Piedra de tos Pastores" (1600 m) . Al ong t hi s path (aft el' pass ing t he wat ering-trough "Fuente los Corchos" ) Canary Islands Chaffinches can be seen eas ily.

Li t erat ure Bmmerman, D.A . 196 3. Birels of t he Atlantic Isl anels . Volwne 1. Eelinburgh & London. Ceballos , L. &Or tuno , F. 1951. Estuclio sobre la veget aci6n y l a flora f orest al de l as Canar ias occidentales . ~1a clrid. lIeinzel, H. , Fitter , R. & Par sl ow, J . 1973 . The birds of Britain and Eur ope . Second eclition . London. Schmi t hüsen, J . 1968. Allgemei ne Vegetationsgeographie . Berlin.

Arnoud B. van clen Ber g , Duinlus tparkweg 98 , 208 2 EG Santpoort Zuid Cec i l i a A.II'. BosJl1an , Uilens t ecle 40 , 1183 AJ Amst elveen

"ll'ow-wOW-WOlv! I\hat a nice paper I got f r om you. '111at i s what it should be like ! Na turally I become a member ." St efan Er i csson, HeJl1vägen 8, 902 33 Umeä , Sweden

"J ' ai r eçu Ie prem;ier nwnéro cle Dutch Bil"ding 'lue j' ai lu avec beaucoup cl ' i nt érê t . ( ... ) J e pense que vous vous êtes un peu i nspirés de Bi r>ding , l a revue américa i ne cle l ' MA. J e vous r emercie cle m' avoir envoyé Ie premi er nwnéro et j ' espèr e bien r eçevoir l es suivants , cal' étant Ie corresponclant français de Bl"iti sh Bir>ds pour l es ' European News ' , j ' aime bien me t enir au courant cle se qui se passe dans l es pays étrm1ger s et pouvoir f aire des cOJl1paraisons avec l a France ." Phil ippe Duboi s , Secr ét aire général clu Groupe Ornithologique Parisien, 36 rue d 'Angivillier , 78000 Ver sailles , France

69 RECORDS BY HOLIDAY BIRDERS IN m E WESTERN PALEJ\RCTIC IN SPRING J\i D S~f\IER 1979 This report sWlUnarizes some interes ting record s made by Dutch and Belgian birders during the ir holiday in the We stern Palearctic in the spring and SWlUner of 19 79 . We point out that the records included are large ly unchec ked, not authenticated. In the future we hope to publish such sWlUnaries at regular intervals . All r ea ders of Dutah Birding are the r efore invited to r eport their inter es ting holida)' r ecords to one of us (for our postal addresses and t e l ephone munbers , see belOI") .

Systematic list Western Reef lIeron Egret-ta gularis France: Etang des ~'Iassousotes , Les Saintes ~1arie s d e -Ia - ~Ie r (Bouches du Rhone) , 27 Jul)' (Karel ~Iaue r, Peter Scova-Righini). Surf Scot e r Melanitta perspi ciUata 'orll'ay : Skalle lv (FiIUlmark), 20 June, adult male (Jan & Res i St eenhart) ; cf. Krampenes (Finrunark) , '19 June 19 78 , adult male (lian Blankert , René Dekker Eef Kieft) . ' Long- Iegged Buzzard Bu ieo l'uf inus France : L.es Sa intes Marie s de- Ia-Mer (Bouches du Rhone), 27 July (Karel Maue r, Pe t e r Scova - Righini.). Lesse r Spotted Eagl e flquûa pomar ina Sweden: Ottenby (Oland), 8 August (Alice

& Kees Scha rringa).

Spotted Eagl e fl quûa alanga Sweden: Börringe (Skäne ), 8 April (Eric Bos , Joop Kooijman et al .). Greater Sand Plover Chal"Qdr ius le sahenaulti i Tunisia: Nabeul, 26 June (Han Blankert, Janjaap Brinkman, René Dekke r, Eef Kieft); this i s the first satisfactory record of this species for Tunis i a . Lesser Crested Tem Sterna bengalensis Tunis ia: Sfax , 28- 29 June, 12 (I-Ian Blankert, Janjaap Brinkman, René Dekker,

Eef Kieft). Soot)' Te rn Sterna fusaa ta England : Beny I-lead (Devon), 9 July, adult (René Pop); this is the seventh record of this (sub)tropical tern for Great Britain s ince 1958. Namaqua Dove Oena aapensis Israe l: Elat , 24 , 27 ~1a)' (Pieter Bison, Niek van der Ham).

Pygmy Ülvl GLaucidiwlI passer inwIl Finland: Raiski, Pihlajavesi (Keski-Suomi), 10 (!) breecling pairs (Jan &Resi Steenhart pers . COIIUl1 .) .

Ural 011'1 Str i x uralensis Finland : Rai s ki , Pihl a j avesi (Kes ki -Suomi) ,1 4 ( ! ) breedi ng pairs (J an & Resi St eenha rt pers . comm . ) . II~lite- rumpe d SI;if t Apus ca ffer ~ Io rocco : between BOLUualne and Oua r zazate ,

13 Jul)' , breeding (Ilan Blankert, J anJ aap Brinkmm1, René Dekker , Eef Kicft ) ; t hi s i s a nel" breecl i ng l ocal i t )' o f th is species .

Littie SlI'ift IIpu s a ffinis Turke)' : along Fira t , Birecik , 6 Jul )' , four occupied nests (~ Ia rtin & Resi van den Ber g) ; this i s a ncw breeding l ocalit)' of this speci es . \Ihite- bac kecl Woodpec ker Dendr ocopu s leucotos Spa in : Cmllping L.os Pirineos , Pue nt a de l a Re i na (Na va rra) , 5 J ul)' (J oop Kooi j man , Kees WOll ter se n) . Dupon t ' s I.ark Chepsophi Zu s duponti Spai n: J\ l col e,\ de Cinca (Huesca ) , ~ Ia)' , e i ght singing males (Sj e f de lUcki e r ei al . ) ; this i s per haps t he mos t northe rn breedi ng 10ca l i t )' of Uüs s pecies . Citri ne \I'ag t a il Motacilla cit peola Turke)' : Ta tvan , 11 J ul)' (~ Ia rtin & Res j van cle n Ber g) Recl- flanked Blue tail 1'Qj'si ger cyal1uPus Finland: Ra i s ki , Pihl a j aves i (Kes ki-Suomi ) , spring , si nging ma l e (Jan & Resi St eenha rt peps . COl/Uil . ) ; Rukutuntllri (Oulu) , 3 Jul)' , si nging mal e (Ja n 1305 & ~ Iaud ~ Ia as Gees t e r anus) ; t he reco rd at Rais ki is well out s ide the species ' nor ma l dis tribution ra nge in Fi nland. J\lge rian Nutha t ch Sitta ledal1ti J\lger i a: Dj ebe l Babor, 23 June , one breeding pa ir (lian Blankert, J anj aap Bri nkman , Re né De kker, Eef Kieft ) . '''"o-ba lTed Cr ossbill Loxia leucoptera Finland: Kota l a (I.appi) , 3 Jul)' (Jan Bos , ~ ;aud ~ Iaas C;eest e r anus) . Cre t zschmar ' s Blinti ng Embepiza cae sia Turke)' : Tatvan , 10-1 1 Jul)' , at l eas t one breedi ng pa ir ( ~ Im· tin & Res i van den Ber g) ; t his r ecord mean s a cons iderable eas t h'ard ex t ens i on of the speci es ' breec1i ng r ange . Red-heac1ec1 Bunting Embe piza bpuniceps l sr ae l: H at , 23 Ma)', male (Pie t er Bison, Ni e k van de r Ham) ; t his i s th e fi r s t r ecord of t his s pecies for I s rae1. Han Blankert , L.ecl'Kle rt Meeszs tra a t 8 , 2015 J S Haarlem (0 23- 24 2132 ) J anjaap Bri nkJllm1 , P. C. 1I00ftlaan 69 , 1985 BH Dr iehui s (0 255 0- 160 37) Ge r ald J. Oreel, Pos tbu s 51273 , 100 7 EG J\ms t erc1mll (0 20- 461278 )

71 I ~\J\DSE J.VOGE J.I: S,\U:J.LEKEN Falao aolumbal'ius ~IY STERY BIRD 1: ~ U : RI.l N Falao aoZwllba l'iu s

Fi e. 3 1 Smelleke n /~lcrl:i. n fo'aZao aoZwllbal' ius Vogelweg , Zuidelijk Flevola nd (ZIJP) 4 mei 1979 (Jan '·Iuldel')

, /

Op een paal lanrs de \\'eg zit ontspannen een r oofvogel met spitse vleugels , een iets voorb ij de v.l eu!,e lpunten reikende staa rt en korte poten . De vogel heeft een smalle baards treep , ee n donkere st reep dool' het oog , restreepte wangen , een vage wenkbraU\,s treep en ee n vri j l ichte kruin . De rug ve rtoont fij ne schachtstrepen en de s taart Lijkt donker n;et een cebroken li.chte bandering . Ilcgenen (en zi j waren er !) die de vOi'el een Spen ,er A a'ipitel' Ilisus noemden, waren bes list rout. l'ie1is\\'aar heeft de Spen\'er ook ee n smalle wenkbrau\\'st reep maar de s pitse vleugel (de op één na buitenste s l agpen i s het l<lIlf'st in plaats van de op vi e r na buitenste) die bijna tot de s taartpunt r eikt , cle smalle baa rcl s treep , de korte , dikke snavel met een rond, naar boven !lericht neus gat , de korte poten en de ontspatUlen houdi.n g op een geëx ponee rde paal wij zen duidelijk op ee n valk Falao sp . De in verhouding tot het l.lcharun grote kop duidt op één van de kleine r e soorten . De groter e vallen trou\\'ens sO\áeso af want de Slechtvalk F . pel"egl'inus heeft een brede, zwarte baards treep en donkere I\'angen en kruin. Giervalk F . l'usiiaolus en Saker F . ahel'l'ug hebben nauwelijks een baardstreep en missen de donkere ba nd dool' het oog . Alleen de J.atUler F . bial' mi aus lijkt wat op de vogel van de plaat . De I.anner heeft echter een gebandee rde rug en mis t de wenkbrauwstreeF . Van de kleinere valken vallen Torenvalk F . tinnunaulus en Kleine Torenvalk P. nawnanni af: volwass en maJUlet jes hebben een effe n staa rt (afge zien van de eindband), jonge vogels en vrouwtj es een lichte s taar t met donke re banden (en de bovendelen zijn bovendien ook zwaar gebandeerd) . Ook Boomvalk F . subbuteo en Eleonora ' s Valk F . eleonar>ae kLuUl en het niet zijn lViUlt de ze zijn vee l slanker en hebben l ange r e vleugels die in zit tot voorbij de staartpwlt r eiken tenáj 1 de brede baardstreep , de wangen en de kruin Zl,art zijn. De Boomvalk heeft boven-

dien in alle kleden een effen staart . Resteren de Roodpootvalk F. vespeï' tinus en het Smelleken [I . coZwnbal'ius . Een vol1,assen Roodpoot kan het niet zijn want zowel manne tj e als vrolll\'tj e hebben een geheel ander kleurpatroon dan het afge -

72 bee lde dier . Een jon~e Roodpoo t zou tot de mogelijkheden kLumen behor en maar de kruin en vooral he t voorhoofd zi jn bij deze vorels opvallend lichter dan de z'vart e s treep door het oog ; de rug en st aart zi jn gelijkmatig donker grijs en de vleuge lpunten reiken i n zi t tot bij de staart}JlUlt . Als enige blijft het Smelleken ove r: de gedrongen houding , de donke re schachts trepen op de rug en de afstand s t aartpw1t-vleuge.LpLUlten zi jn inderdaad karakteris tiek voor de ze soort . Volwassen maJme tj es Smelleken hebben geen baards tree}J, natllvelijks een wenkbrauwstr eep en een ongebimdeerde s t aa rt maar een patroon zoals op de foto komt wel bij volwassen vrouwtjes en jonge vogels voor . Aangezien de lichte s taar tbanden Vim volwassen vro\lll'tjes scherper ge t ekend en breder zij n dan die op de foto , km1 het hier alleen een jong Smelleken betreffen . De foto werd gemaakt op 5 mei 1979 in Zuidelij k Flevoland (ZIJP) door Jan der . Kees (C . ) S. Roselaar, Stuarts traat 10 5 , 18 15 BR J\lkmaa r

Fig . 32 Raadse lvogel 2/Hystery bird 2 Oplossing in he t volgende nWllmer/Solution in the next issue

~Iul路路

73 VANGST VAN OIU' l lEUSSPOTVOGI1, lIippolais polyglotta 11 EDERL.AND CJ\P'IUI\E OF ~IELODIOUS II'ARBLER flippoZais po Zygloita IN 'lllE NE'llIl: RLJ\NDS

Op 2 september 1979 ving ik langs de Oostvaarclersdijk in Z ui~l e l ijk Flevoland (ZIJP) een spotvogel lIippolai s sp . met ge l e onderdelen (ile bi) nadere detel1l11~ natie een Orpheusspotvogel 11 . polyglotta blee k t e zijn. lJe vogeL werd ultvoeng beschreve n, gefotografeerd en na te zi. jn geringd weer losgelaten. De soort i s in de hand gemakkelijk te onderscheiden van de Spotvogel fI . iotel'ina ('I'abel l). Ook de vleugelfonnule i s vc r schillend (Williamson 1968). Tabcl 1. Enige hanclkenmerken van de Spotvogel lIippolais 'iotel'ina en de Orph eus spotvogel 11. polyglotta (ontleend aan Svensson 1975 cn Il'illiamson 1968) en c1ie van de in Zuidelijk Flevoland (ZIJP) geva nge l~_. \1~ ___ _ _______ Spotvogel -----

vleugcllengte

73-82 nun

~ev~~~l voge_L_ _ _ Orpheusspotvogel

65 nun

eer s te gr ote slag]lcn r c ikt hoogstens 3 nun r eikt 6 nUII voorbij voorbij lnngs t e gro- l angste gr ote s lngte s lagpende kvee r penclekveer duidelij ke i nbocha fwezig ting buitenvlag vij fde grote s lagpen

- ---

61- 68 , 5 nun

- --

aanwezig

----

r eik t 2, 5-6 nUII voorb.ij lnngste grote s ]ag]lendckveer aanwc zig

- - - _._--- -- - -

Fig. 33

Orphe usspotvogel/ Warbler lIippolais polyglotta Oostvaarde r s dijk, Zuideli jk Flevo端 md (ZIJP) 2 septembe r 1979 (E'dual'd Osieok) ~'e lodious

De Orpheusspotvoge l heeft du s een kortere en vooral meer afgeronde vleuge l dan de Spotvogel. Be ide kenmerken zijn ook als veldkenmerk bruikbaar (oj' . lI'allace

1964) . In het l eefnet liet de vogel een roep hor en die veel l eek op de I tj enT I roep van de \'I interkoni.ng Tl'oglodytes tl'oglodytes . Een der gelijke roep is mij

van de Spotvogel niet bekend . Dit i s het derde geval voor Nederland en de eerste ringvangst (cf. Avifauna va n Nederland 1970). De soort werd voor het eerst waargenomen op 12 en 14 augus tus 1960 te Wierden (0) . De door Kist & ~ Iaaldrink (196 1) gegeven beschr ijvi ng i s voor mij echter niet ove rtuigend . Verder is cr nog een onbevestigde waarneming van 9 juni 1968 te Gorssel (Gld) (Coldel,ey 1968) . Ge zien het r egeJmatig voorkomen i n Groot-l3rittanniĂŤ (Sharrock 1974) i s het merkwaanlig dat de eers te ringva ngs t i n Nederland zo lang op zich leeft laten I,achten . Summary A trapping record of a ~ Ie l odi ou s Warb lcr lIippoZais poZygZotta in Zuidelijk Flevoland (Zuidelijke I jsselmeerpolders ) on 2 September 1979 is reporte(1, This is the t hird record for t he Netherlands . The previous t l,O (in 1960 and 1968) I,ere s i ght records. 11\e au thor points out that the descr iption of the 1960 ~ Ielodiou s lI'arbler i s not convincing . Literatuur Coldewey , C. J. 1968. Vel (h,aarneming van de Orpheusspotvoge J. (llippo lais po lyg loita ). Limosa 41: 10 7- 108 . COllunissie voo r de Nederlandse Avifauna, De . 1970 . Avifauna va n Nederland. 'I\\'eede druk. Leiden. Kist, J . & ~Iaaldri nk, E. D. 196 1. De Orpheusspotvoge J., lIippolais polyglotia (Vieillot), nieuw voor Nederland. Limosa 34 : 12- 15 . Sharrock, J . T. R. 1974 . Scarce migrant birds i n I3ritai n and Ireland. 13erkhams t e(1, Svensson, I.. 1975 . Identificatio n guide to the Europea n pa sscrincs . Second edition . Stockholm. Wallace , D. I. ~ 1. 1964 . Field ident:i.[ication of lI ippol ais warblers . Brit. 13irds 57 : 282-30 1.

lI'ilUamson, K. 1968. Identification [or ringcr s 1. The ge nera Ceitia , I,ocusiella , Acrocephalus and lIippolais . 'l1l:inl edition. Tring . Eduard R. Osieck , Steffenshein 20, 125 1 ZE

Laren (I 11)

Zang Noordse Nachtegaal Luscinia luscinia De heer A.N . Swart (Holtingerbrink 210, 78 12 DC Enunen) meldde mij dat hi j ook bij de Noord se l achtegaa l Luscinia luscinia aan de Diemerzeedijk, Ams terdam (NH) op 25 mei 1977 het Nachtegaal Luscinia megarhynchos-achtige "pel"-pew- pCl"" kon vast s t e llen (zie Dutch Birding l : 22-23) . In het Mededelingenblad van KNNV V/1G Amsterdam 15 (2) schreef hij " Een enke l e keer kwam er een echt I achtega l emnoti ef van vijf f luittoontjes "tuuu tuuu tuuu tuuu"." Arnoud 13 . van den Berg , Duin l ustparkweg 98 , 2082 EG

Santpoort Zuid

7S BRUI NE BOSZANGER Phy Uocopus f uscatus OP TERSCIIELI.ING DUSKY WARBLER Phy Uoscopus f uscaius 0, TEI ~Cl IELLl NG

Rondchval end tussen de elzenhagen bij Oosterend op TerscheJ J j ng (I') i n de vroege ochtend vml 19 october 1978 , op zoek naar het Bladkoninkj e I'hyUoscopu s inornatus dat hier enkele dagen verbleef , 1Y0rdt mij n aru1dacht getrokken door een opvallende roep, een herhaald en scherp "ts jak" . liet geluid komt uit een hoekj e van een lYeiland met veel onkruid en hoge , dorre s tengels , di.rect ge l egen t egen een haag . Als ik deze plek voorzich t 'ig nader, zie ik een klein, bruin vogeltj e op de grond scharrel en dat even l ater in een lage vliers truik gaat. zitten . Tot. mijn gr ote "schrik" i s het een PhyUoscopus-achtig vogeltj e met een bruinig verenkleed, een opvallenc' vuillYitte lYenkbraulYs treep en een fij n snaveltj e . ~ Ie t het verhaal rond de "~ Iys te ry Photograph S" (Brit . Birds 70: 216-2 18) nog vers i n het geheugen, kom ik op het gelYaagde idee dat het een Bruine Boszanger Phylloscopus fuscatus is . Ik kan de vogel enige tij d volgen tel1vijl deze laag in de hagen foer agee rt en soms in de grond lijkt te verdlüjnen om later II'eer ergens ander s op t e duiken. lIij i s vrij schulY en l aat zich zelden l mlger dml enkele seconden bekijken. lIij vliegt frequent over korte afs tanden lYaarbij de r el at i ef korte, lYat afger onde s taart opvalt . De vogel kan echter t elkens lYeer 1Y0rden teruggevonden door het aa nhoudend roepen. Later in de middag , nu in het gezel schap vml Alice van lIoulYen, bl ijkt de vogel lYeer op het oude plekj e t e zitten en begint bij on ze nadering [mlatiek te roepen. Op 21 octobe r blijkt de Bruine Boszanger nog aanlYezig , dit tot grote vreugde van mij n broer Jelle die de avond tevoren naar het eilmld i s gekomen. Op 22 october klllmen lYij de vogel nog enige tijd Il'aarnemen. Be schrijving PhyUoscopus-achtige voge l t er grootte vml Tj iftjaf PhyUoscopus coUybita met relatief korte vleugels en korte , lYat afgeronde staart . Bovendelen donderbruin tot donker gri jsbruin, onder bepaalde belichting met olijfkleurige zlYeem . Onderdelen vuillYit (keel en bovenborst) tot vuil grijsll'it (buik) met licht roes tbruine flanken en zij bors t. Vleugels iets donkerder dan rug . Geen vleugels treep en geen spoor van gee l aan vleugelboeg. Bovenkop ongeveer als rug . Opvallende lYenkbraUlvstreep en donder oogstreepje. \\'enkbraUll'streep voor oog smal , achter oog breder en ver in nek doorlopend, bruil1lüt tot lichtbruin . 001'- en lYangs treek licht r oestbruin met onduidelij ke vlekjes (dit laatste alleen bij goede belichting en op zeer korte afs t and te zien). Snavel ongeveer als Tjiftjaf, dus fi jn . Poten lichtbrui n tot licht vleeskleurig , ongeveer als Fitis Phyloscopus trochilus . Geluid : opvallende, relatief harde en scherpe r oep - "t s j ak" o[ "ts jek" - meestal aantal malen herhaa ld. (De r oep lijkt in eerste instmltie op die van de Braamsluiper Sylvia cu rruca maar is duidelij k harder en scherper. lIij heeft verder veel lYeg van het ge lu i d dat men kan maken met de tong tegen het verhemelte. De vogel reageert echter niet op deze nabootsing van zijn roep.) Gedrag: foerageert laag in s truiken of op grond. ~ Iaakt onrustige indruk , lYat ten dele 1Y0rdt veroorzaakt door f requent spreiden vml st aa r,t en vleugels . (Bij de beschrijving moet men natuurlijk lYel bedenken dat deze een samenvatting i s van alle lYaarnemi ngsperioden. Een aantal details (pootkleur, vlekking op zijkop, kleur lYenkbraulYstreep) i s pas op 21 of ze lfs 22 october goed gez i en, tenvijl de kleuren van het verenkleed telkens lVeer anders leken . ) Versp reiding en voorkomen De Bruine Bos zanger broedt in Siberië , van de Ob oost.lYaarts tot Saklwlin en de Amoer, en ovenVÎntert in Zuidoos t -Azië. In \'lest- Europa is de soort een uiter s t ze ldzame verschijning: tot en met 1977 ongeveer 30 geva llen lVaarvan 24 in Groot-

76 I3ritta!mië . lIet merendeel van de ze gevallen valt in de periode tussen half october en half november . lIelaas is het op dit moment nog niet mogelijk om na te gaan hoeveel I3ruine Boszangers er in de herfs t van 1978 i n l'/est-Europa zi jn aa!1ge troffen (in GrootBrittannië tenmins te 66n) . Indien bovenvennelde waarneming wordt aanvaard door de CNJ\ , dan is dit het eer s t e geval voor Nederland. liet leuke i s eigenlijk wel dat het hier een veldwaarneming betreft, i n tegens telling tot de beide gevallen van de Raddes Boszanger PhylZos·· copus schwar:d in ons l<md. Dat waren name lij kringvAAgs ten .

Summary On 19 October 1978 a Dus ky lI'arbler Phylloscopus fuscaius was di scovered i n the alder hedgerows near Oosterend on Tersche lling (Friesland) . On 21 and 22 Oc tober the bird was seen again. 1\ detailed description i s given. lf accepted by the CNJ\ (Collunissie voor de eder l and se I\vi [alma ) , this I"ill be the Cirst record in t he NetherlAAds . Kees (C-)J . G. Scharri nga , Ilaverkamp 421 , 2592 Ile:

' s Gravenh age

MEXlü\I\NSE ROOn\IUS Car'podaaus mexicanus I N l J~jUIDEN 1I0USE FINCII Carpodaaus mexiaanus IN IJ~IUllJEN Op 24 januari 1979 ontdekte . ,JAAJaap Ilrinkma.n in de Lange Nieuwstraat in het centnull van lJmuiden (NII) een volwassen méumetje ~Iexi ca an se Roo(~nu s Carpodaaus mexicanus . Later blee k dat de voge l moge lijk a l enige tijd eerder was gez i en. Tot eind februari is hij rege]matir in de La!1ge NieUl"straat en direc te omp,evi ng lI'aar genomen. Vele wailrnemers hebben de vogel gezien en cle mees ten lI'ar en het er over eens dat , het een ~ Iexicaan se Roo(~nu s was . SOHUII i.gen meenden ech ter dat het een Roodmus Cw'podacu s erythr''Ïllus was . liet leek mij daarom nuttig om op de ze plaats wat dieper op de detel1l1inatie in te gaan . . Eers t iets over het gedrag Va!1 de roo(~nus . I)e vogel zat vaak in 66n VAA de bomen in de Lange NieUl"straat . Ook foe r ageerde hij vaak tussen of op de rozestruiken langs de flats en hu izen . Bovendien bezocht de voge l rege lmatig een balkon waar zaad werd gestrooid . lIij was niet schUl" en l eek zich weinig van voorbijgangers aan t e trekken . I)e roo(~IIU S was mees tal te vi nden in een gr oep Va!1 max imaal 30 Gr oenlingen Cardue Us ah Zoris . Op " februari heb ik in geze lschap Va!1 J .J .II. van Geun s de vogel uitvoerig bes tudeerd. I)e volgende kenmerken werden genoteerd : (1) grootte als van lIuismus Passer' domest'iaus ; (2) kruin bruinrrijs, voorhoofd en brede wenkbraUl"s treep r ood, oorstreek en Wa!1g grijs , kin en keel rood; (3) rug bruinachtig , stuit rood; (4) borst en buik bruinachtig , flAAk en onder s t aartdekveren duidelijk gestr eept (wat bij oppervlakkige waarneming gemakkelij k over het hoofd kon worden gezien) ; (5) bovenvleugeldekveren en biJmenste s lagpem1en licht gezoomd ; (6) snavel grijs . Kenmerk (2) en (4) s lui t en de Ro o(~lIu S uit en passen goed op de ~lexicaa!1se. De Roodmus onderscheidt zich Va!1 de ~Iexicaanse door ongestreepte flanken en onders taart . Volwassen maJmetjes Roorunus hebben bovendien mees tal een geheel rode kop. Kees Rose l aar was zo vriendelijk de ze kenmerken op hW1 juistheid t e onderzoe ken bij een grote , uit 44 volwassen maJme tj es Roorullus bestaande serie balgen welke zich bevi ndt in de collectie VaJ1 het RijksmusewlI voor Natuur lijke lIistorie te Leiden (ZII). De be trokken kenmerken bleken i n alle gavellen aanwezig te zi jn. Kees heeft ook nog ongeveer 20 volwassen maJmetjes ~Iexicaanse Roorunus onderzocht.

Deze bleken zonder uitzondering de kop- , flanken onderstaarttekening van de Ijmuidense vogel te bezitten. De karakteristieke koptekening van het vowassen mlUUletje ~ Iexicaanse Roodmus i s goed weergegeven in Godfrey (1966). !Je afbeelding in Peterson (1961) laat echter een minder geprononceerde koptekening zien. In dit verband zij er op ge\"e zen dat er 11 - 12 ondersoorten worden onderscheiden welke onder meer verschillen in de hoeveelheid rood in het verenkleed (Paynter 1968 , IUdgway 190 1). Bij de ondersoort C. m. mex icanu$ uit ~Iidden-~Iexico is het rood het scherpst begrensd; bij de onder soort C. m. fr>ontalis uit Canada en de USA is het rood duidelijk minder scherp begrensd. Wat betreft dit kenmerk staat C. m. frontal'is tus sen C. m. mex icanus en de overige ondersoorten in .

Fig . 34 ~lcxi c aanse Ro<xlmlls/I!olls e I'inch Car>podacus me.1:icanus 35 Ijmuiden (NI!) 4 [ebruari l979 (I/enk van del' Pol )

Lange Niell\\'s tra a t,

De ~ !exicaan se Roochnus broedt in wes telijk Noord-Amerika en ZIJn verspreidingsgebi ed strekt zich uit van British ColLunbia (Canada) in het noorden tot Oaxaca ~ Iexico) in het zuiden . De soort is in 1940 op Long IsllUld (New York) i ngevoerd . Sindsdien heeft hij zich van !端eruit sterk uitgebreid en is hij in 'ew York en andere stat en in het oosten VlU1 de USA een algemene vogel gCl"orden (Bock & Lepthien 1976 , Bull 1964 , Elliott &Arbib 1953) . Bull (1964) noemt hem een "attractive addition to our avifaww" en een "lIlelodious, tame and very adaptive species" . Er zij op gewezen dat de in het oos t en van de USA broedende ~lexicalUlse Roodmussen tot de ondersoort c. m. f r ontalis behoren (Amer>ican Or>nithologists ' Uni on 1957) . De Mexica~U1se Roodmus is minstens tweemaal eerder in Nederland vastgesteld . Op 1 october 1975 werd te ' s Gravcnhage (ZI-I) een eer ste kalenderjaar vogel of vol-

wassen v~'ouwtj e gevangen en geringd (CNA-archief) . Van 12 november 1975 tot en me t 5 J ~Uluan 1976 werd t猫 IJmuiden (NII) een vowassen malmetje waar genomen (Klaas Eigenhu is et al . pers . med . ). liet is goed mogelijk da t de vas t ges t e lde gevallen betrekking hebben op uit oost elijk Noor d-Amerika afkoms tige exemplaren welke met behulp van een schip Nederlalld hebben ber eik t . In alle drie gevallen ple it de waarnemi ngsplaa t s daar voor . (Voor liter a tuur over he t voorkomen Vall AmerikaaJlse (laJld)voge l s i n Europa zij verwezen naar Stoffe ls & Vall de r Weyden (1978) . ) Het i s echte r ook mogelijk dat de geva llen betrekking hebben op uit gevaJlgenschap afkoms tige exemplaren. De Mexicaanse Roodmus wordt namelijk ook i n gevallgenschap gehouden. EnglaJld (1974) noemt de soor t ove rigens nie t. (Ik ben niet zo gelukkig me t de Nede rlalldse naam VaJl de soort . liet is de letterlijke vertaling van de we t enschappe lijke naaln die bovend ien doet vennoeden dat de soort alleen in Mexico voorkomt. Ik vraag mij af of er geen ori gine lere naam t e bedenken valt.)

SUllunary From 24 JrulUar y wltil the end of February 1979 all adult male Ilouse Finch Ca rpodaou s me:cioanus was obse rved i n the centre of Ijmuiden ( 'oord-Ilolland) . The author describes the characters of the binl alld di scusses ho\\' to di s tinguis h the House Finch from the similar Scm'l et Rosefinch Car podaous el' ythrinus i n the fie ld. 'I1lC mos t importallt characters of t he 1I0use Finch are the dis tinc tly s treaked flall k alld lUlde l' tail-covers , 'I11e adult ma le 1I0use Finch can also be distinguis hed f r om the adult male Scm'l et Rosefinch by its distinc t he ad pattern. '111e 1I0use Finch has wiele r ed supe r cilia which are cOlUlect ed on t he for ehead over the base of the bill wher eas the Scm'l e t Rosefinch of t en has a complet e ly red head. 'IllC House Finch breeds i n wes t e rn North J\Jnerica . '111e species was in 1940 introduced on Long I sl茅md (New Vork) and s ince then it has become a conunon binl i n New Vork and other s tates in t he eas tern uSA . It i s presLUned that the IJmuiden Ilouse Finch was a wild binl which had crossed the Atlalltic Ocean on board s hip . 111e circLUlis tallCe that the bird (similar to the previous two r ecord s from the Nethe rlallds in 1975) s t ayed close to a seaport gives s upport to this viel\'. It is however also possible t ha t t he binl l,oas all escape since t he species is kept i n captivity. Litera ture

J\JneriCall Orn ithologists ' Union, 路Ihe . '1957 . Check-list of North J\JneriCall l3irds . Fifth edition. Bal timore. Bock, C. Eo & Lepthien, L. \11. 1976 . Growth i n the eas t ern 1I0use I'inch population , 1962- 197 1. Amer . Birds 30 : 79 1- 792 . Bull , J . 1964 . Birds of the New Vork area . New Vork, Evans ton & London . Elliott, J.J . & Arbib , Jr . , R. S. 1953 . Or igin alld s tatus of the 1I0use Finch i n the eas t ern United States . Auk 70 : 31-37 . Englalld, ~1 . D. 1974 . A f urther review of the problem of ' escapes ' . Brit. Birds 67: 177- 197 . Godfrey , W. E. 1966 . '111e birds of Calwda . Ottmva . Paynter , Jr., R.A. (ed . ) 1968 . Check-list of birds of the worie!. VolLune 14. Crunbridge (~ Iassachu se tt s) . Pe terson, R.T. 196 1. A fie ld guide t o western birds . Second edi tion . Bos t on. Ridgway, R. 190 1. 'I11e birds of North alld ~ Iidelle J\Jneri ca. Part 1 . Bul l. U. S. natn. ~路Iu s . 50: 1- 71 5 . Stoffe l s , J. & Vall de r Weyden, \II.J. 1978 . Waarneming van een Witkee l gors Zonotriohia albioolli s in NederlaJld. Limosa 51: 75-77 . Eduard R. Osieck, St effens he in 20 , 125 1 ZE

Lar en (M-l)

79 WMRNIJIINGE I VJ\N I JUNI TOT 16 SI:JYIHII3ER I979 RECORDS I' I K~\ II JUNE UNTI I. 16 SEPTI.J:BER 1979 Dc in dit ovc r zicht vc rmcldc ,,,aarncmingcn van zcld zamc cn schaarsc soortcn cn ondcrsoortcn zi jn grotcndccls nog nict door dc CDNA (cn CSNA) bcoordccld . Al l ccn dic ",aarncmingc n zijn opgcnomcn dic naar hct oo rdcc l van dc samcnstcllcrs voor aanvaarding in aanmcrki ng komcn . Dc Ncdcrlandsc cn ",ctcnschappclijkc namcn van dc i n dit ovcrzicht vcnncldc soortcn cn ondcrsoo rtcn cn hun volgordc zijn ovcrccnkomstig dc Dutoh Birding Assooiation oheoHist (G .J. Orccl in oorbel'eiding ) . Dc Engclsc soortnaamgcving is ovcrccnkomstig 7'he I Bl'itish Birds I list oj' birds 0 the riestern Pa~ea l'o ti ( 1978) .

Dui kers/ Di vers Er ",arcn s lcchts t",cc zomc n "aarncmi ngcn van dc Roodkcclduikcr/Rcd-throatcd Divcr Ga ia sieUaia . Op 2 juni z",om c r één langs dc Afs luitdijk (I') cn op 4 juli zat cr één op dc ",al bij Willems tad (NB) . Ecn Parelduikcr/Blac k-throatcd Divcr Ga ia arotioa in zomcrkl ccd ",crd op 29 augustus langs dc Zuidpicr van lJmuidcn (NII) gczicn.

Futen/Grebes Er zijn ongcvec r IS ovcrzomcrcnde Rood halsfutcn/Rcd-ncckcd Grcbes Podioeps grisegena vastgcstel d . Dc gchclc zomcr vcrblccf c r één nabij hct t.iuidcr zand, Zuidc1ij k 1'1 cvoland (ZIJP). Op 24 jun i bcvond zich één op hct Oostvoornsc ~ Iccr (W) . I.angs dc Brou",crsdam (ZII) ",crdcn op 18 augustus zcs cn op 8 scptcmbcr 12 cxcmplarcn gctc ld. Vrij"'c l al.lc vogcls ",arcn i n zomcrklccd. I n Ant",c rpen vond hct ccrstc brocdgcval voor Bclgië plaats . IIct verliep ovc rigens nict succcsvol . (Na dc opc ning van hct jachtsc izocn op I augustus ",erdcn dc vogcls vcnnis t.) Op 30 juJi ",crd ccn Kuirduikcr/Slavonian Grcbc Podioeps auri-ius i n zomcrklced in dc Grcvc I. i ngc n (ZII) ",aargcnomc n .

Pijl stormvogel s en Vaa l Sto rmvoge l tje/Shearwaters anel Leach ' s Petrel Ecn gocde dag voor GraUl"c Pij 15 tOllllVOgcls/Soo t)' Shca n l'atcrs Pu j'fin us griseu s ",a s 27 augus tus tocn cr 10 bij dc 1I0ndsbossc Zec",cring (NI I) cn vij f bij Tcxcl (NII) ",crdcn "'aa rgc nomcn . Op 14 scptcmbcr "'crdcn ' s avonds ongcvccr 20 bij dc 1I0ndsbossc Zcc"'cring gczic n. Ticn Noordsc Pij 15 tOl1l1vogel s/~ lanx Shca r"'a tcrs Puj'finus pu fj'inus "'erdcn op 14 jun i bij dc 1I0nd sbossc ZcclI'c ring gczic n . Op 22 juli ",crd bij dc 1I0ndsbossc Zcc",cring cc n Valc Noo rd sc Pij l stonnvogcl/ Balcaric Shca n "a tcr P. p. mauretanious ",aargcnomcn. Va n 12 tot cn mct 16 septcmbc r "'erden t cnmins t c 16 Vaal Stonnvogcltjcs/Lcach ' s PctrcJs Qoeanodroma leuoorhoa vastgcsteld. Op 15 septcmbc r "'crdcn zcs cxcmplaren bij Lau"'c r soog (Gr) ",aargenomcn .

Aal sc holvers/Cormorants De één jaar oudc Aalscholvcr,tonnorant Phalaol'ooorax oarbo-kolonie in Zuidclij k Flcvoland (ZIJP) tcldc dit jaar r ecds 700 ncstcn . Dric Kuifaalscholvcrs/Shags Pha~aorooorax aristotelis ",crdcn gczicn op dc Westplaat bij Oostvoornc (ZII). Op 15 augustus "'as cr één aa n",c zig tc IJmuidcn (NII ) . Bij zond cr lI'as hc t excmplaar in dc \','cstcrschc ldc bij Zandvlict (Ant",crpcn, België) .

Rei ge rs/ Heron s Vooral eind mei/begin juli II'erclen cr K,,rakken/Night lierons Nyotieol'ax nyotioorQx ",aargcnomen : op 30 mei één bij Amcrsfoort (U), op 2 juni één bij Lcidschcndam

(ZII) , op 1\ juni drie voh'assen vogels in de NieulI'koopse Plassen (ZII) en op 10 juni één te Steenwijk (0) . In juni en juli zaten er drie exemplaren (waaronder een tweede kalenderjaar vogel) in de Ankeveense Plassen (NII) . Tot half augustus bevond zich een tweede kal enderjaar vogel bij Lelys tad, Oostelijk Flevoland (ZIJI') . De Kwak wordt ervan ve rdacht i n Zuidelijk Flevoland te hebben gebroed. Veel Ralreiger s/Squacco lierons Al'deola mUoides zijn er vas t ges teld . Op S en 6 mei zat een exemplaar bij ' s-Gravesande (ZII) . Van lS juni tot en met 12 juli werd er één \\'aa rgenomen in de Ankeveense Plassen. Op 2S juni wcrd cen exemplaa r in de VJietJ.anden bij Le.i.dschendam gez i en. Er gingen geruchtcn dat er begin juli één in de omgeving van lIaarlem (NI-{) heeft gezeten . In Zuidelijk FleVOl3l1d zouden er één of t l\'ee aanwe zig zijn geweest . Begin juli I,enl bij Sint Jan in E1'emo (Oos t -VlmUlderen, België), op vier km van de grens met Nederland, cen Ralreiger gezien. Koerelgers/Cattle Egrets Bubu~eus ibis werden op vijf plaatsen waargenomen: Kampen (0), Zwolle (0) , Ankeveense Plassen, Starllllleer (NII) en Texel (NII) . Een grote verrassing I,as het broeden van een paartje Klei ne Zilverrei gc rs/ Little Egrets Egreita gan.et'ta in de Aalscholver;Cormorant Phalaorooorax oarbo-kolonie in Zuidelijk Fl evoland . liet nest - dat in een boom zat - werd begin juni. gevonden . Alle vi er jongen zijn van kleurringen voorzien . Uitgevlogen vogels werden in september nog gezien l angs de Knardijk , Zuidelijk Flevoland en op de slikterreinen bi j Almere , Zuidelij k l'levoJ and. Ook bij Antwerpen (Ant\\'erpen, België) verbleven l ange tijd t\\'ee Kleine Z:ilverreigers . Van 22 juli tot en met 16 september werd een exemplaar in De Slufter, Texel waargenomen. Kleine Zilverreigcr s werden verder vastgeste ld in liet ZI;Ïn (West-Vlaanderen , België) , op 2S juni op VLieland (I') en op 21 augus tus ten noorden van Leiden (ZII) l angs de spoorbaan. Op 7 juni wc rel een Grote ZilvclTeiger/Great I\hite Egret E:gretta alba bij Lage Zwaluwe (NB) waargenomen. Vanaf 16 juni verbleef er een exemplaar bij de Trekweg , Zuidelijk Flevol and . Op 3 juJi zag een waarnemer vier Grote en twee Kleine Zilverreige r s langs de Oostvaardersdijk, Zuidelijk r:levoJand. Bij Antwerpen (Ant\\'e rpen, België) werd op 2 september een Crote Zilverreiger \\'aa r genomen. Waar schijnlijk hebben enige I'urperrei ger s/I'urple lIerons Ardea purpurea i n Zuidelij k Flevoland gebroed . Oo i evaars en Lepe l aars/Storks and Spoonb i ll Op 3 juni werd een Zwarte Ooievaar/Black Storck Cioonia nigra in de AW-duinen (fi l) gcz i en. In augustus zijn mins t ens 10 vogels \\'aargenomen. Op 7 augustus één op Schiermonnikoog (F) , op 12 augustus één op Terschelling (I') en Vlieland (1') , van 17 tot en met 21 augustus één t e lIellum (Gr) , op 19 augustus vier bij GeldenIlalsen (Gld) en op 22 augustus één bij I'ieterburen (Gr). Verder werden er half augustus ZI,arte Ooievaars waargenomen langs de RWlden,eg , Oostelijk Flevoland (ZIJl') en bij An w erpen (Antwerpen, België) . Begin september werd bij LiIUle (L) een naar het zuiden trekkend exemplaar gezien . liet blijft slecht gaan met de Ooicvaar/I'nüte Stork Cioonia oioonia . Er vlogen maar "12 jongen uit. Dit i s overigens een iets beter resultaat dan dat van 1978 toen er sl echts negen jonge Ooievaars uitvlogen. De Lepelaar/Spoonbill Plata~ea leuoorodia-kolonie in Zuidelijk Flevoland (ZIJP) telde 70 nest en. Vergeleken met 1978 i s de kolonie met bijna 300% toegenomen . Fl amingo ' s/F l amingoes De in Neder lémd verblijvcnde flami ngo ' s/flamingoes Phoenioopterus spp . ZIJn de winter van 19 78/79 goed doorgekomen. In de Grevelingen (Z) waar een groep van ongeveer 20 exemplaren overwinterde , waren in april nog ongeveer 10 aanwe zig. Op 27 juni verbleven 13 flamingo ' s i n het LaU\,ersmeer (Gr). Bij de Knardijk, Zuidelijk Flevoland (ZIJP) werden op 5 augustus 10 exemplaren waargenomen. De meest e in Nederland waargenomen vogel s zijn Chileense Flamingo ' s/Chilean Flamingoes P. ohilensis .

81 Ganzen en eenden/Geese and duck s In de tweede weck van september was een witte SneeuI"gans/Snow Goose Ansel" oael"UZesoens aanwezig tussen de Grauwe Ga nzen/Greylag Geese Anser ansel" l angs de Oostvaardersdijk, Zuidelijk flevoland (ZIJ P) . Er verbleven deze zomer één of twee blauwe Kleine SneeUl"ganzen/l.esser Snow Geese A. o. oael"uZesoens in Zuidelijk Flevoland. Op 5 augustus vlogen tussen 10: 00 en 11 : 00 negen Casar ea I s/Ruddy Shelducks 1'adOl"na fel"l'ugin ea in noordelijke richting langs de Zuidpier van Ijmuiden (NI-I). I.ater op die dag (omstreeks 16:00) werden waarschijnlijk deze lfde negen vogels gezien op de 1I0r splassen Texel. (NI-I). Op 6 augustus zijn negen exemplaren waargenomen bij Oude Bildtdij k (F) . Op 7 september ZWOJl]llen er twee l angs de Afsluitdij k (1'). Op 12 en 14 september werd een vrouwtje bij Rij swij k (Gld) gezien en op 16 september drie bij de Barkweg , Zuidelijk flevoland. Op 15 j uli werd een Witoogeend/FelTuginous Ouck Aythya nyl"ooa gezien in het Laarder Wasmeer bij lIilver swll (J'\Q1) . Van 12 augustus tot 5 september is een mannetj e \\'aargenomen langs de Oostvaardersdij k, Zuidel ij k fl evoland. Roof voge l s/Raptors Een voor 'ederlandse begrippen hoog aantal Wespendieven/Honey Buzzards Pel"nis apivol"us werd op 26 augustus boven de lIaaselaa rsbroek t en oosten van Echt (L) waargenomen. Er werden die dag in totaal 60 naar het zuiden trekkende vogels gezien. Van 23 juli tot 5 augus tus zou een Zwarte Wouw/Black Kite Milvus migl"ans in de duinen bij Wijk aan Zee (NII) vertoefd hebben. Op 5 augus tus waren er twee bij Anjwll (I') en één op Texel ( '11) , op 12 augustus tlVee bij de Knardijk, Oostelijk en Zuidelijk Flevoland (ZIJP) , op 19 augustus één bij Winter swi jk (Gld), op 25 augus tus één bij Camperdu i n (NII) , op 26 augustus één bi.j de Knardijk, op 30 augustus één bi j Almer e , Zuidelij k Flevoland en op 9 september één bij ~Iaarsber gen (U) . Verra ssend was het broeden van een paartj e Zwarte WOUl"en bij Antwerpen (Antwerpen, België) . De vogel s sl aagden crin hun jongen met succes groot t e brengen. De Rode 1'I0Ul,,/Red Kite Milvus milvus broedde evenals in 1978 in Nederland. Op 12 augustus werd op Terschelling (I') een jonge Zeea rend/llhite- t ailed Eagl e lIaliaeetus albioilla gez ien. Een dag l at er werd venlloedelij k de zelfde vogel op Texe l waargenomen. Op 14 september werden er twee gezien bij Aduard (Gr). Een Sümgenarend/Short-toed Eagl e Cil"oaetus gaUious Herd op 2 juni t e Wi jdenes (l\q 1) gevonden en naar VogelcentrwJI De Horst te Bergen (l\q I) gebracht Haar hij op 5 juni s tierf. De vogel bevindt zich thans i n de collectie van het Zoöl ogisch ~Iu seum t e Ams t erdam (NII) . liet aantal paartj es Bruine Kieke nd ieve n/~lar s h lIarriers Cil"oU S ael"uginosus in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland bedroeg naar schatting ongeveer 400. Verder broedden cr ongeveer 25 paartj es Blauwe Kiekendieven/Hen Harrier s Cil"oUS oyaneus en ongeveer 25 paa rtj es Grauwe K ie ke ndi.even/~'onta gu s lIarrier s Cil"oUS py ga l'gu s . In België hebben voor zover bekend sl echts drie paartj es GraUl"e Kiekendieven gebroed. De lIavi k/Goshawk Aooipitel' gentilis nam ook dit j aar weer toe . Er broedden naa r schatting bijna 500 paartjes . In Drenthe werden naar schatting 70 paartj es vastges t eld, i n li"enthe (0) en de Achterhoek (Gld) ongeveer 50 paartj es , op de VelUl"e (Gld) 200 à 250 paartj es en op de Utrechtse Heuvelrug (U) ongeveer 25 paartj es . . De Spen"er/SparrOl"hawk Aooipitel" nis us. breidde zijn broedgebied uit . Hij broedde onder andere in Zuid- Kennemerland (M-I) . Van de Buizerd/Buzzard Buteo buteo war en er broedgevallen in Zuid- Kennemerland I

en Zeeuws-Vlaanderen (Z). Het totale aantal paartjes bedroeg naar schatting bij na 2000 . Een Ruigpoo tbui zerd/Rough- l egged Buzzard Buteo lagopus bevond zich van 28 juli

82 t ot 5 augustus i n de I3roekpolder bi j Vlaardingen (ZII) . Mins tens acht Roodpootvalken/Red-footed Falcons Falco vespel"iinus werden gemeld . Op 5 augustus za t er één op VUe land (1'), op 28 augustus een maJUletje bij de 1I0ndsbosse Zeewering (NII) , op 29 augus tus tI"ee in Duin en Kruidberg (NII) en één bij J\lkmaar (NII) , op 31 augustus en 6 september twee bij Wassenaa r (ZII) en begin september een mannetj e boven de Ilaase laarsbroek t en oosten van Ecbt. (liet i s op deze plaat s wellicht nuttig om er nog eens op te wij zen dat de DBA geen i nformatie over broedgevaJ.1en van zeldzame en schaa r se soorten verspreidt als er gevaar voor ver s toring bestaat . liet is teleurstellend te moeten constateren dat een aantal mensen ervan uit blijft gaan dat de DBA haar verantwoordelijkheid in deze niet kent . Niets is minder waar. Om dit te illustreren zij erop gewezen dat de DBA geen gegevens heeft vrijgegeven over broedgevalJ.en van de Visarend/Osprey Pandion haliaetus in Belgi.ë en de Slechtva.lk/ I'eregrine Falco ouw heeft de DBA peregl"il1us in Nederland. Ook over het broedgeva l van de Rode W geen informatie verstrekt . )

Kwarte l koning en Kraa nvogel /Corncrake and Crane liet was een goed jaar voor de Kwarte.lkoning/Corncrake C}'e;c Cl"ex . In NoordoostGroningen werden 40 roepende exempl aren vastgeste .ld . In het Grote Rivierengebied werden ongeveer 100 geteld ( 1977 ongevee r 20 en 1978 ongeveer 50) . Enkel e exemplaren verbleven op ongewone plaatsen zoals één bij de i.ngang va n I)e Ke nnemer duinen aan de Bergll'eg te Bl oemendaa .l ( 111 ) . Van 5 tot en met 8 jul i bevond zich een onvoll"assen Kraanvoge l/Crane Gl"US gl"US in de omgeving va n Antl"erpen (Antwe rpen , Be lg ië) .

Fig. 36 Steltkluut/Black-winged Stilt Himantopus himantopus Kraanvogelll'eg , Zuidelijk Flevoland (ZIJP) 28 juli 1979 (Rel1é Pop )

Waadvoge1s/Waders De drie Steltkluten/Black-winged Stilts lIimanLopus himantopus die vanaf 7 mei

bij de Ilarkweg, Zuidelijk Flevoland (ZIJP) verbleven (cf. Duich Birding 1: 21) , waren na de z,,,are regenval in begin juni duidclij k minder plaatstrouw. Tot begin augustus zwierven zij rond op de slikterreinen bij J\lmere , Zuidelij k Fl evoland (Fig. 36) . In de eerste helft van augustus werden ten hoogste 10 sol itaire ~!orine lpl evie ren/ Dotter el s ChaI'Qdrius morineUu s waargenomen in de kuststreek van Noord-Ilolland . Op 25 augustus werden zes exemplaren, gedeeltelijk nog in zomerkleed, gezien langs de ~lee rkoe t e nweg , Oostelijk Flevoland (ZIJP). Mogelijk waren dit ex-broedvogels van de Zuidelijke Ijsselmeerpolders. Op 13 augustus werd op de OIángelose lIeide (Or) een Poelsnip/Great Snipe CaUinago media waargenomen . Bij Badhoevedorp (NlI) bevond zi ch van 1 tot en met 7 juli een I'oelruiter/~Iarsh Sandpiper 1'ringa stagnatilis . Op 26 en 27 juli waren hi er t ,,,ee Poelruiter s aanwezig . Opmerkelijk was de IVaarneming van een Kleine Geelpootruiter/I.esser Yellow] egs Tringa flavipes i n begin augustus in het Lauwer smeer (Gr) . De waal'l1eming van een Tere k Ruiter/Terek Sandpipcr Xenus cinereus in Zuidelijk Flevoland trok eveneens de aandacht . De vogel werd begin juni een paar maal bij de Ilarkweg gezien . Een Grote Franjepoot/I'lilson' s Phalarope Phalaropus t ricolor werd in de eerste IVeek van j uni bij Rilland Bath (Z) waargenomen en bovendien gefotografeerd . In de eerste helft van augustus bevonden zich twee GrauII'e Franjepoten/Red-necked Phalaropes Phala ropus lobatus in de Kroonpolders, Vlieland (1') . Een vroege Rosse Franjepoot/Grey Phalarope PhaZaropus fulicarius werd op 17 augustus op Terschelling IVaargenomen.

Jagers/ Skua s Op I juli werd cr een Iliddelste Ja r.e r/: · c.~:~ rine SJ:ua Sie l'COra)'ius pomarinus bij de 1I0ndsbosse Zeewering U!!I) gelic!:. C~ ' ::;C aUGustus ":e rd er één bij Texel. (NII) ,,'aarge·nomen. In de eerste weck van september bevonden zich twee exemplaren op de lI'estplaat bij Oostvoorne (ZII). De Kleine Jager/J\rctic Skua Ste rcoral'ius parasiticus was een vrij gewone verschijning l angs de kus t . Op 29 augustus werd bij lI'ijdenes (NII) een dode eer s t e kalenderjaar Kleinst e J ager/ Long-tailed Skua Siel'coI'Qr ius Zongicaudus gevonden. De vogel bevindt zich thans in het Zoölogisch ~luseum te Amsterdam (NII) . Op 8 september werd cr één gezien bij de Hondsbosse Zeewering . De Grote Jager/Great Skua Stercol'al' iu s skua werd regelmatig langs de kust waargenomen. Er werden op 22 juli zes ge zien bij de 1I0ndsbosse Zeewering.

Meeuwen/Gu11 s Op 21 juli werd bij Scheveningen (ZH) een volwassen ReuzenzwartkopmeeUlvjGl'eat Illack-headed Gull Lar us ichthyaetus gezien. De vogel vloog in zuidelijke richting over zee . Bij Schoorl (NI-I) hebben drie paartj es Zwartkopmeeuwe n/~Iedi terranean Gulls Larus melanocephalus gebroed. In liet Zwin (lI'est-Vlaanderen, België) heeft één paartje gebroed ; bovendien hebben daar t"ec gemengde paartj es Zwartkopmeeuw x Kokmeeuw/ Illack-headed Gull Lal'US r idibundus gebroed . Zwartkopmeeu\\en werden nu en dan l angs de kus t waargenomen: bij Ijmuiden (NH) op 19 juli en 29 augus tus en bij Scheveningen op 20 en 22 juli. Op 7 augustu s werd er één op het Ilalgzand (NII) waargenomen. Op 21 augustus bevond zich een exemplaar op het Oosterdok, J\Jnsterdam (1\q~). op 15 sept ember werden eerst e kalenderjaar VorkstaartmeeuwenjSabine ' s Culls La-

84 sabini \\'aargenomen bij Lauwer soog (Cr) en bij de Ilondsbosse Zeewering (t\H~I ) . In augu s tu s bevonden zi ch ongeveer vie r 1vled i t errane Gee lpoo t z ilve nneeuwenj~led i t ernmean Yel l o\\'- l egged !leni ng Gull s Lar rA s eaehinnans miehahe llis in de West er sche lde op de grens van Be l gië en Nede rland tus sen Zandvlie t (Antwerpen, Be l gi ë ) en Rilland Ba th (Z) . 'I\\'eede ka l enderjaar Grot e Burgemees t er s /Glaucous Gulls Lar us hyperboreus werden gez i en t e Sexbi erwn (I') op 28 juni en op Lauwer soog (Gr) op I j uli. Op 111 s ept ember werden bi j de Ilondsbosse Zeewe ring en Scheveningen vollvass en vogel s wam'genomen; beide vlogen i n zuide l i jke richting . Op 16 september werd bi j de !londsbos se Zeewer i ng weer een naar he t zuiden vliegend voh vassen exempl aa r wam'genomen. Die dag werd er ook nog een eers t e ka lenderj aar voge l ge zi en die eveneens naar he t zu iden vloog . PUS

Sterns/Terns Zoals elk jaar za t en van e ind juli t ot begi n september ' s avonds Lachs t e rns j Gull - bi lled Terns Geloehelidon niloiiea op he t Balgzand (NI!). Er werden op 7 augus tus 15 exemplar en waar genomen . Bij Cas tricwn (N!I) vl ogen op 1 augus tu s vi j f voge l s in zuide :J ij ke richting , J\nder e waarneminge n kwamen van Scheveningen (ZII) op i) augus tus , va n he t Zui dlaarde nnee r (Gr ) op 8 augus tu s , van de ~ Io kb aa i, Texel (i\q l) op 20 augus tus en van de Zuidpie r van Ijmuiden (NI !) op 29 augus tus . In augus tu s bevonden zi ch ongeveer 17 l ~eu z e n s t e rn s j Cas pj a n Tem s Sierna easpia in he t IJ sse lmeer ge bied . Er war e n acht bi j Lenune r ( I') en dr ie bij Almer e , Zui de l i j k H evol and (ZIJP ) . Langs de kus t werde n (" , i<. enke l e exempl ar en gezien , Op 23 juli één op het s trand bij Ijmui den (NII) eol op 16 augus t us één bij de 1I0nds bosse Zeewering (NII) en late r bij Cas tr icum, Begin augus tus waren er twee op VJieJand (1') . De Grot e St e rn/ Sand\l'Îch Tem Sterna sandvieensis nam t oe , Dit j aa r hebben ongevee r 60 00 paartj es gebroed. De Dougalls Ste rn/Roseat e Tem Sterna dougallii , gepaard me t een Vi sd ie f /Conunon Tem Sterna hir undo , broedde voor het vierde j aa r i n lie t Zwi n (Wes t -V Laa nder en, Bel gi ë) (Duteh /3irdi ng l : 25-26) . Bij J\nt wer pe n (J\ntwerpe n) werd he t eni.ge broedgeva l van de Dwer gs t ern/ Lit tle Tem S ierna albi fl'ons voor Bel gië gecons tateerd , In augus tu s verbleven naar s cha tt i ng 40 à 50 000 Zh'arte St e rns jBl ack l'e rn s Chli donias nigel' in het IJ sseJ.lrleer gebied. . In de J\nkevee nse Plassen (N!I) was vanaf 16 j uni. een Witvl euge l s t em / lI'hi t e-wi nged Black 'I'ern Chlidonias leueopterus aanwe zig . De voge l blee k samen met een Zwar te St ern t e broeden. Op 22 j un i bevatte hun ne s t twee e i e r en. Op 8 juLi wer d de Witvl eugel voor het laat s t broedend waar ge nomen , De vo l gende dag war en de e i e r en ve rchve nen . (Di t jaar heeft ook i n Zweden ee n gemengd paa rtj e Il'itv.l euge l s t ern x Z\;arte St ern gebroed. ) In augus tus bevonden zich dive r s e Il'i t vl euge l s i n he t lJ s selmeer gebied. In de eer s t e he lft van septemb er wa ren er naa r scha tt:ing ongeveer 10 in Zui del ij k Flevol and. Op 25 augus tus werd één bi j Ri lland Bath (Z) waar genomen en op 31 augus tus één op het i3cuven, De Strabrechtse lIe ide ( 13) ,

Al ken/Auks Op I I september werd er ee n Zwarte Zee koe t j Blac k Guillemot Cepphus gr ylle bi j Scheveningen (ZII) waa r genomen. De vogel wa s niet in zomerkl eed . lI i j vl oog in zu idelij ke r ichting . In de tweede he lft van j uli werd een Papegaaiduiker / i'uff in Fl'aiel'eula Ol'otioa ge zien bi j de 1I0ndsbos se Zeewering (NII ) ,

Ku i fkoekoek/Great Spotted Cuckoo Een Kuifkoe koe kj Grea t Spotted Cuc koo CloJ71ator glandarius zou i n mei bi j De Panne (Wes t -Vl aander en, Bel gi ë) zi jn ge zie n .

Oehoe/Eag le

O~ll

De Oehoe/I:agle Owl Bubo bubo van de Donkere Dui nen , Den lIe lder (NII) was waarschijnlijk de gehele zomer aanwe zig (cf. Dutch BiT'ding I : 1 7-18; Afb. ).

Val e Gierzwa luw/Pa llid Swift 1\"ee ervare n \\'aarnemers zagen op 8 juli een Vale Gier zwaluw/I'allid Swift Apus pallidu8 bij Ril land Bath (Z) . De vogel kon langdurig worden bestudeerd. lIij bevond zich in een grote gr oep Giel'ZwaIUl"en/S\\,jfts Apus apus . Dit zou de eerste waarneming voor Nederland zijn.

Bij enete r en Scharrelaar/Bee-ea ter and Roller Na de \\'aarnemi ng va n een Bijeneter/Bee-eater MeT'ops apiasteT' op 20 mei op Vliel and (I') en op 22 mei op Texel (NII) zi jn er geen Bijeneters meer geme ld (cf. Duich Bil'ding I: 28- 3 1) . Drie Scharrelaa r s/Rollers COT'acias gaT'l'Ulus werden in de eerste week VWl juni waargenomen : één bjj Antwerpen (Antwerpen, België), en op 2 juni éé n bij Numansdorp (ZII) en op 3 juni één bij Nijmegen (Gld) .

Zangvogels/Son9birds De 'oord se Nachtegaa I/ lhrush Nightingale Luscina luscina op Vliela nd (I') \"erd op 20 juni voor he t l aatst vastgesteld (cf. Duich 13il'ding I: 22 -23) . De Cettis Zange r/Ce tti ' s lI'arbler CeUia cett·i gi ng dit jaar s terk achteruit en we rd nog s lechts op vijf plaatsen \"aargenomen: i n de Carnisse Grienden bij IJsselmonde (ZII ) , bij de Steurgatsluis te Werkendam (NB), i n de Braakman (Z) , i n liet Zwin (Z) en bij het grindgat bij Eijsden (L) .

Fig . 37 Grauwe Fitis/Greenish lI'arbler Phy llo8cOpU S t l'ochiloide s eerste kalender-

jaar vogcl/first calenclar year bircl Castricum (NI!) (Coak Reijndel's )

augustus 1979

86 De IIlaaier s taartrie t zanger/Pan-tailed WarbIer Cist i ooZa juncidi s werd pas na half juli I~aal-genomen: i n de Braakman (Z), in het Verdrinken Land van Saaf tinge (Z) en bij Dre i schor (Z) . In het Verdronken Land van Saaf t i nge I~as een nes tbouIvend marmetj e aanwezig . Bovendien werd op 11 augus tus een zingend exempl aar Ivaa rgenomen bij he t J\ms t elmeer (NII ) . Er waren twee meldingen van de lI'a t e rrie t zanger/J\qua tic lI'arbler ACl"ocephalus paludi o&a ui t Zui delijk Flevoland (ZIJP). Op 4 augustus werd er één waar genomen bij de Barkweg en op 11 augus tus één langs de Knardijk . Verrassend was de ringvangs t van een volwassen Orpheu s spo tvoge l /~ Ie l od i ou s lI'arb l el' /lippoZais polygZotta op 2 septembe r langs de Oostvaarde r sdijk, Zuide l i jk Flevol and (Fig . 33 ) . Dit was de ee r s t e ringvangs t voor Nederland. In de ee r s t e wee k van augus tus zou een zingend exemplaar zijn waargenomen in Het Zwi n (lI'es t -Vl aa nder en, Bel gië). Er I~a ren tlvee ve ldwaarnemingen van een Spe n ver gra smus /Barred Warbier Sylvia nisOl"ia : één op 30 augus tus bi j De Cocksdorp, Texe l (I\ql) en één op 1 septembe r bi j Katwij k aan Zee (ZII) . Op 11 augus t us wer d bij Ca s tricwn (H) een Grauwe Fitis/Greenish lI'arbl er Phyl -· loscopus t l"ochiloide s gevangen en ge ringd (Fi.g . 37 ) . Gedurend e juli bevond zi ch een mannetj e Kl ei ne Vliegenvange r / Red- breasted Flyca t cher Ficedula pal'va bij Eindhoven (N B) . Op 5 augus tus zou een malmetj e bi j Doorn (U) zi jn gezien. De Gr auwe Kl auwie r / Red- bac ked Shrike Lanius collul'io l ee k di. t j aa r opnieuw acht eru i t t e zi jn gegaan. Zo was hij op Vlie land en Texe l al s broedvoge l afwe zig . De soort broedde in het ~:idd e n lIee r enduin bij Ve l sen (NII ) , de II\V- du i nen (ZII) en Voorne ' s Duin (ZII). Van 8 t ot en met 14 augus tus bevond zi ch een vr ouwtj e Roodkopklauwier / ll'oodchat Shrike Lanius senatol" bij Neerbee k (L) en van 14 t ot en met 16 augus tus een volwa ssen vogel op Ter schell i ng (1') . In Be l gië zouden dr ie broedgeva llen zi jn vas t ges t e ld . Op 13 augus tus werden bij De Cocksdor p, Texe l t\vee 'otenkraker s/Nutcrac ker s Nucifl'aga cal'yocatacte s h'aargenomen . De ze waarneming zou op een (kle ine) invas i e kunnen wij zen . De pogingen om de Raaf/Raven COl"VUS COl'ax in Nederland t e introducer en lijken succesvol t e wor den . Er hebben dit j aar zeve n paartj es i n he t wild gebroed. Op 15 en 16 septemb er bevond zi ch een schuwe Raaf in de buurt van Camperduin (I\q-I) . llij wa s zeer waarschijnlijk ongeringd. Op 4 juni \verd een volwassen Rose Spreeuw/Rose- coloured Sarling StUl"nus l'oseus bij he t Quac kj eswater, Voorne ' s Duin ge zi en; drie dagen late r werd . hij dood gevonden. Begi.n augus tus zou een Rose Spreeuw bij Eij sden zijn waar genomen en op 12 augus tus één op Ter schelling . Er werden vee l Krui sbekken/Cr ossbill s Loxia cUl"vil"ost l"a waargenomen. Kennelijk is er spra ke van een i nvas ie. J\rnoud B. van den Ber g , Duinlus tparkweg 98, 208 2 EG Santpoort Zuid (020- 45 7004) Ger alc! J. Oreel, Pos tbus 51273 , 1007 EG J\ms t erdam (0 20-461 278)

I-lier vol gt een over zicht van de be larlgrijks t e waarnemingen uit de periode van 17 tot en met 30 septemb er . Er zijn vrij veel Vaal Stonnvogeltj es/Leach ' s Pe tre I s OceanodI'oll/a leucol"hoa gezi en. Op 17 en 21 september twee bij Scheveningen (ZH) en op 21 september ook t \vee bij Noord\vij k (ZH) en één bij- Lauwer s oog (Gr) . Bij Schie nnomükoog (I') wer den op 22 september in twee uur tijd maar liefs t 20 exemplaren waargenomen.

87 Op 2 1 scptcmbc r \Vcrd cc n onvolwa sscn Kuifaal scholvc r/Shag Phalacpoco pax api s toteli s bij Schcvc ningcn gc zi c n cn op 23 scptcmbc r t\\'ce onvol\Va sscn bij Texel (NII) . lJc Kleine Zilverrc i ger / I.ittl e Egr e t E'gl'etia gal'ileiia van De SJufter, Tcxe l I"as op 30 se ptembcr nog s t ecds aanwez i g . Op 23 scptember we rd bij De Blocq van Ku[[c l er, Zuide Lij k FJ cv01 and (ZIJP ) ccn Bui ze rd/ Bu zza rd Buieo buieo mc t kCI]llerken van dc St epp enbu izcrd /S t eppe Bu zw nl B. b . ulp-inus \Vaargenome n . lIij we rd samen ge zi en me t v i er lI'espcndicven/ lloney Buzzard s Pel'nis apivol'US , twcc I'Icspcndicvc n/Bui zcnls cn éé n Buizcrd. Op 23 scptcmb er wcrd bij ' s -Gravc nhagc (ZII) cn op 24 s cptcmbcr bij Noo rdwijk ccn Roodpoo tvalk/Rcd-foo t ed Falcon lo'aloo espepiinus waa rgc nomcn. Op 29 scptcmbcr v l oog ecn SJ cchtval k/I'c r cg rinc Fa loo pel'eg pinus bij Katll'i j kaan Zcc (ZII ) . Ecn r ocpc ndc ~lo rinc lpl cv i c r/IJo tt c rc l Chal'adl' ius mOl'inellu s s trcc k op 30 scptcmbc r b:ij Ilc Coc ksdorp , Tcxc l (NII) nccr. Van 22 t ot en mc t 24 sc ptcmbcr bcvond zi ch ccn I'oclnd te r/~Ia r s h Sandpipc r 7'1'inga siagnaiil-is bij Spaarn\\'oud c (NII). Op 22 septcmbc r v loog ec n Kl c inc J agcr/J\rc tic Skua Sie pool'apius !xll'asit-i us ovc r bij dc lIaa scJ aarsbroc k t cn oos t c n van Echt (1. ) . Op 2 1 scptcmbc r \Vc rd cc n cc r s t c kalc ndcrjaar Klc ins t c Jagcr/I.ong- tailcd Skua Sie pooPQi'ius lOl/gi audu ' dood gcvond cn bij Noordwijk (ZII ) cn op dc zc Ud c dag ook éé n bij dc GrcveJ i ngc ndam (ZII ) . Ecn volwa sscn vogeJ wa s op 29 scptcmbc r in De S lu r t e r , Tcxe I (1\11) amll,'c z i g . Op 17 scptcmbe r vJ oog ccn volwa ssen Gr otc Burgcmccs t cr/GJau cous Gull La pus hype p~ bopeus bij Schcvcningcn in zu idc lijkc ri.chting . Op 22 scptcmbcr bcvond zi ch cen cxcmp l aa r IJ i j I,alll"C r soog . Op 21 sc ptcmb c r warcn t\Vcc J(cu zens t c rns/Cas pian Tcrns Siel'na oasp-ia waargenome n bij dc Klippc n "eg , Zuidc l i.jk Fl cvoland. Witv Icugc Is t e rns/I'lhi tc - \\' i ngcd BJac k Tcl'lls Chlidonias leuoopiepu s \Vc rd cn in Zuidc.Lijk Fl cvo land waargcnomcn: ondcr andc rc dric vo.il"a sscn en dr ic ce r s t c kalcndc rj aar voge J s IJ ij Ile Blocq van Kuffcl c r op 22 septcmbc r. In totaa J v ic r Gro t c I'i cpc r s/lt ichanl' s I'i.pits Anihus nova seelandiae wcrd cn op 29 en 30 septcmbc r bij Kat\V i jk aan Zec gc zi en. Op 30 scptcmbcr \\'a s cr ook ecn vogc I IJ i j Cas tri cum (NII) . Op 28 scptcmbc r \Vc rt! bij Ca s triCLUIl cc n I ~oodkcc lpi c pc r/ I (cd - throat e d Pipit Anthus oepvinus gcvangcn cn gc ringd. Ecn No t cnkrakc r /Nutcrackc r Nuoi fpaga oal'yooata ies \Vcrd op 2 1 scptcmb c l' dood ge" vondcn bij IU j nsiJurg (ZII) . Tcns lottc bc rc i ktc ons cen bericht uit Engc land. In dc pc riodc van IS tot cn mc t 2 1 septcmb cr we rd cn i n IILullbcr s idc Stollnvogc l tj c/ St onn Pc trc l lIydl'Obaies pelagiou s , Baird s Strand.1 opc r/Bainl ' s Sandpipcr Calidl'is baü'dii , J\mcrikaansc Gcs trccptc Strand Lopc r/I'cctora l Sandpipc r Calidpi s me lal1otos cn Klei ns t c J agc r/I.ongt a iJcd Skua Stel'col'al'ius lOl1gi audus waargcnomcn . J\BvdB & GJO

CDNA EN CSNA BEPERKEN REGISTRATIE EN BEOORDELING VAN WMRNEMI IGEN De Conunissie Th,aalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA) en de Conuniss ie Systematiek Nederlandse Avifauna (CSNA) hebben op hun gemeenschappelijke vergadering van 11 november 1978 besloten de registratie en beoordeling van waarnemingen t e beperken (K .1-1. Voous & C. S. Rooselaar, in vool'bel'eiding , Conunissie voor de Nederlandse Avifauna: nieuwe stap vooDI'aarts, Limosa .) ~Iet ingang van 1 j anuari 1979 worden naast waarnemingen van zeld zame en schaa r se soorten en ondersoorten (zie G.J . Oreel &E.R . Osieck , 1977 , Corrunissie voor de lederlandse Avifauna: taak en werkwijze CDNA en CSNA , Limosa 50 : 137- 144 , Vinkentouw 29 : 6- 13, Vogeljaal' 25: 13- 18) alleen waarnemingen van een aantal niet talrijke soort en geregis treerd. Dit zi jn de Zwarte Ooievaar Cieonia nigl'a , SneeuII'gans Ansel" eael"u leseens *, Cm1adese Gans Branta eanadensis , Roodhalsgans Bl'anta l'ufieoUis *, l'Iitoogeend Aythya nyl'oea*, Zwarte Wouw Milvus migl'ans , Rode \Vous Milvus milvus , Zeearend /laliaeetus albiei Ua , Visarend Pandion haZiaetus , Roodpootvalk Fal(!o vespel' tinus *, Slechtvalk Faleo pel'egl'inus , Steltkluut lIimantopus himantopus , ~ Iorine lpl evie r Chal'adl'ius mOl'ineUus , GraUl,e Franjepoot Phalal'opus Zobatu s , Reuzens t ern Stel'na easpia , I-Iop Upupa epops , Pestvogel Bomby eiUa gal'l'u Zus , lI'aterspr eeuw Cinclu s eineZus , Kleine Vliegenvanger l'ieeduZa pal'va * en Notenkraker Nuei fl'aga eal'yoeataetes *. In tegens telling tot lI'aarnemingen van zeldzame en schaar se soor t en en ondersoorten worden waarneminge n van de hierboven vennelde niet tal rij ke soorten niet beoordeeld . Zij kum1en du s zonder beschrijving worden opgestuurd. De van een * voor ziene soorten dienen in de in Oreel & Osieck (Z . e .) opgenomen lij st te worden geschrapt. In dit verband is he t nuttig om erop te wij zen dat waarnemings kaarten tot nadere aankondiging t e bes t ellen zi jn door storting van f 2, 50 per 30 s tuks op pos trekening 19 27 605 ten name van Eduard Osieck (Steffenshein 20 , 125 1 ZE Laren NI-I) . Ingevulde, al of niet van een beschrijving voorziene waarnemingskaarten dient men te zenden naar G. den Uil (lI'ilhelminastraat 28 , 3373 AS liard i n,weld-Giessendam) . Voor de goede orde zi j er bovendien nog op gewezen dat I,aarnemingen van een aantal zeevogelsoorten door de Club van Zee trekwaarnemers (Cv Z) I;orden beoordeeld ( zie Oreel & Osieck L e .). Ingevulde, van een beschrijving voor ziene waarnemingskaarten dient men te zenden naar G. den Uil (adres, zie boven) of naar Adri Remeeus (Stuyvesantstraat 49, 2593 GJ3 ' s-Gr avenhage) . Redactie

"Proficiat! ( .. . ) 'Ik vind het (Duteh Bil'ding) een aanwinst! ( ... ) Ik I;ens jullie toe dat de i nhoud een zelfde hoge peil zal mogen behouden in de komende nWlUner s waartoe I,ellicht ook de weergoden met vreemde winters (en zomers), stonnen op de Atlantische Oceaan e t c e t c kUJmen meel;erken. In elk geval mijn hulde voor he t menselijk aandeel in het gepubliceerde ! De naam van de vereniging vind ik wa t ' American ' . ~1aar ik Nee t zelf ook geen betere vooralsnog . ( . . . ) Veel succes verder!" 1-1. van der Lee, Voorzitter van de Club vm1 Nederlandse Vogelkundigen, Burgemees t er de Zeeuwstraat 10, 3281 AJ Nwnansdorp

DBA-telefoonsysteem

In de onderstaande lijst staan de telefoonnummers vermeld van mensen die deel uitmaken van het DBA-telefoonsysteem. Deze kunnen gewaarschuwd worden bij het zien van een zeldzame vogel. Zij dragen er zorg voor dat het nieuws snel verspreid wordt. De DBA streeft ernaar het telefoonsysteem sterk uit te breiden. Noord-Holland (vervolg)

Groningen Egge Boerma HarmJan Wight

050 050

- 258286 - 567533

Friesland M. Swart

05120 - 15932

Drenthe Arend van Dijk

05215 -

331

Gelderland Kees Tiemstra

03455 -

2174

030 030 030 03404 -

615493 781247 760230 17149

Utrecht Jan van Kreuningen Frank Rozendaal Jelle Scharringa Gerar<l Steinhaus

Edward van IJzendoorn 020 Kees Klaver (overdag) 023 Joop Kooijman 02209 FritsJan Maas 02220 Peter Meijer 02278 Gerald Oreel 020 Cock I Richard Reijnders02518-

727239 258221 2084 3236 441 461278 50600

Zuid-Holland Paul de Heer Henk van der Lee RenéPop Adri Remeeus Arend Wassink

010 -7470310 01865 - 1324 010 - 341176 070 - 831282 01718 - 15131

Noord-Brabant Rini van Meurs

04192 -

4165

Limburg Noord-Holland Arnoud van den Berg Han Blankert Jan Bos Janjaap Brinkman Klaas Eigenhuis RonaId Geskus

020 - 457004 023 - 242132 035 - 61011 02550 - 16037 02977 - 23238 02550 - 22765

Jan KnibbeIer Peter Verbeek

04490 - 17298 524 04755 -

België Hubert Meeus Sjef de Ridder

014 031

- 415758 - 516935

Het telefoonsysteem functionneert overigens niet geheel naar wens en vertoont diverse gebreken en hiaten. Om het bestaande systeem te ondersteunen en aan te vullen heeft de DBA besloten om zo spoedig mogelijk een automatisch antwoordapparaat aan te schaffen. Het zal dan voor iedereen mogelijk zijn om op de hoogte te blijven van het voorkomen van zeldzame vogels in Nederland en België. De aanschaf en installatie van een antwoordapparaat gaat naar schatting f 1250.- kosten. Op het ogenblik wordt onderzocht hoe een en ander gefinancierd kan worden. Er worden ook plannen uitgewerkt hoe een dergelijke 'Rare Bird Alert' (RBA) georganiseerd dient te worden.

Dutch Birding 33 34 42 46 51 54 56 58 59 60 61 62 66 69 71 72 73 74 75 76 79 88

Jaargang I Volume 1

Nummers I Numbers 2 & 3

October 1979

Ralreiger Ardeola ralloides in de Ankeveense Plassen / Squacco Heron Ardeola ral· loides in the Ankeveense Plassen Arnoud B. van den Berg Zeldzame ganzen in Nederland in de winter van 1978/79 / Rare geese in the Netherlands in the winter of 1978/79 Arnoud B. van den Berg, Han Blan· kert & JanJaap Brinkman Veel Zwarte Wouwen Milvus migrans in Nederland in voorjaar 1979/ Many Black Kites Milvus migrans in the Netherlands in spring 1979 Edward J. van IJzendoorn Havikarend Hieraaetus fasciatus in Zuidelijk Flevoland / Bonelli's Eagle Hieraaetus fasciatus in Zuidelijk Flevoland Arnoud B. van den Berg & Jan L. Bos . Grote Trappen Otis tarda in Nederland en België in wi'nter van 1978/79 / Great Bustards Otis tarda in the Netherlands and Belgium in winter of 1978/79 Edward J. van IJzendoorn Tamme Grote Trappen Otis tarda in Nederland en België / Tame Great Bustards Otis tarda in the Netherlands and Belgium Arnoud B. van den Berg Woestijnplevier Charadrius leschenaultii in Nederland / Greater Sand Plover Chara· drius leschenaultii in the Netherlands Paul de Heer; Editors Poelruiters Tringa stagnatilis bij Badhoevedorp / Marsh Sandpipers Tringa stagnatilis near Badhoevedorp Arnoud B. van den Berg & Rienk (Q.) L. Slings Meer over de Dougalls Stern Sterna dougallii in Het Zwin in 1979/ More about the Roseate Tern Sterna dougallii in Het Zwin in 1979 Klaas J. Eigenhuis American Sandwich Tern Sterna sandvicensis acujlavidus in the Netherlands Jelle Scharringa Aanvullende gegevens over de Oehoe Bubo bubo bij Den Helder / Additional data on the Eagle Owl Bubo bubo near Den Helder Edward J. van IJzendoorn Ruigpootuilen Aegolius junereus in Drenthe, Nederland sinds 1971 / Tengmalm's Owls Aegolius funereus in Drenthe, the Netherlands since 1971 Edward J. van IJzendoorn Birding in the Canary Islands A rnoud B. van den Berg & Cecilia A. W. Bosman Records by holiday birders in the Western Palearctic in spring and summer 1979 Han Blankert, JanJaap Brinkman & Gerald J. Oreel Raadselvogel1: Smelleken Falco columbarius /Mystery bird 1: MerIin Falco columbarius Kees (C.) S. Roselaar Raadselvogel 2 / Mystery bird 2 Vangst van Orpheusspotvogel Hippolais polyglotta in Nederland / Capture of Melodious Warbier Hippolais polyglotta in the Netherlands Eduard R. Osieck Zang Noordse Nachtegaal Luscinia luscinia Arnoud B.van den Berg Bruine Boszanger Phylloscopus fuscatus op Terschelling / Dusky Warbier Phylloscopus fuscatus on Terschelling Kees (C.) J.G. Scharringa Mexicaanse Roodmus Carpodacus mexicanus in IJmuiden/House Finch Carpodacus mexicanus in IJmuiden Eduard R. Osieck Waarnemingen van 1 juni tot 16 september 1979/ Records from 1 June until16 September 1979 Arnoud B. van den Berg & Gerald J. Oreel; ABvdB & GJO CDNA en CSNA beperken registratie en beoordeling van waarnemingen Redactie