Informacja: Nasz serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich zapis lub odczyt zgodnie z preferencjami Twojej przeglądarki. Możesz zmienić te ustawienia korzystając z opcji przeglądarki. Akceptuję Czytelnia Medyczna » Postępy Fitoterapii » 3/2012 » Skład chemiczny i właściwości funkcjonalne jagody acai (Euterpe oleracea Mart.) - reklama -
Poleć 159 osób poleca to. Zarejestruj się, aby zobaczyć, co polecają Twoi znajomi.
- reklama -
Zamów prenumeratę czasopisma!
© Borgis - Postępy Fitoterapii 3/2012, s. 188-191
*Ewa Cieślik, Kinga Topolska
Skład chemiczny i właściwości funkcjonalne jagody acai (Euterpe oleracea Mart.) Chemical composition and fuNctional properties of acai berry (Euterpe oleracea mart.) Małopolskie Centrum Monitoringu i Atestacji Żywności, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Kierownik Centrum: prof. dr hab. inż. Ewa Cieślik
Jak stawałem się chirurgiem
nowość!
Summary Modern civilization, except dynamic growth of technology and science, brings many serious problems connected with chronic noninfectious diseases. The scientists are looking for natural pro-healthy substances, which – being constituents of diet – could possibly prevent these disorders, as well as improve proper body condition. The solution of this problem could be acai berry (Euterpe oleracea), from Brazilian rainforests. It contains many valuable nutrients, and it is one of the richest source of antioxidants in our food. It has a benefit effect i.e. on immunological and cardiovascular systems, protects against atherosclerosis. It shows anti-inflammatory, antibacterial and anti-viral, as well as antimutagenic and anticarcinogenic properties. Acai berry prevents ageing of organism, too. So it could be valuable consituent of functional food
Wygodny sen z IKEA Najlepsze listwy oświetleniowe znajdziesz w naszym sklepie.Zobacz!
Key words: antioxidants,
Polecane książki z księgarni medycznej udoktora.pl:
Chcesz zarabiać online? Czy wiesz, że możesz zarabiać 250 euro dziennie, pracując z domu?
Kliknij słowo CZERWONY JAGODY ACAI – CHARAKTERYSTYKA Amazońskie lasy tropikalne stanow ią ekologiczny pomost między cyw ilizacją a środow iskiem (człow iekiem a naturą). Obszar ten jest pełen niespotykanych nigdzie indziej gatunków roślin i zw ierząt, które mogą tam żyć i rozw ijać się dzięki unikalnym w arunkom klimatycznym i w yjątkow ej czystości środow iska. W iele z nich ciągle jeszcze pozostaje dla nauki nieznanych i nieodkrytych, choć od w ieków lokalni szamani plemienni używ ają ich (w tym ok. 2000-3000 ow oców ) do leczenia w ielu chorób (1-3). Do takich odkrytych stosunkow o niedaw no „skarbów amazońskich lasów ” zaliczyć można jagodę acai, zw aną „sekretem długow ieczności”. Ze w zględu na w ysoki potencjał prozdrow otny uznaw ana jest przez naukow ców za superjagodę (4). Jej w łaściw ości doceniali od pokoleń rdzenni Indianie (Anomabi). W trudnych okresach, kiedy ow oc ten był dla nich jedynym źródłem pożyw ienia, jego w artość żyw ieniow a pozw alała przetrw ać, zachow ując energię i w italność (2, 4). Acai jest małą ciemnofioletow ą jagodą, podobną do ow ocu borów ki, mającą jedną pestkę. Rośnie na drzew ie palmow ym. Do tej pory nie znaleziono na św iecie surow ca (ow ocu), który pod w zględem wartości odżyw czej mógłby z nią konkurow ać (1). Dlatego Perricone (4) nazw ał ją „superfood na 1” (tab. 1).
Wartość energetyczna Tłuszcz całkowity Suma węglowodanów Błonnik pokarmowy Cukry proste Białko (F = 6,25) Witamina A β-Karoten Witamina C Wapń Żelazo Popiół - reklama -
Babuszka.pl rosyjski online z lektorem
Makro Dla wszystkich, którzy lubią jeść nie tylko oczami. Zobacz co mamy!
No-Spa Max na Ból Brzucha Nagły Ból Brzucha? Weź No-Spa Max. Wyrwij Się z Uścisku Bólu. Wejdź!
Tabela 1. Wartość energetyczna i zawartość wybranych składników odżywczych w jagodzie acai (wg 7). Składnik
tylko 3% ludzi zna prawidłową odpowiedź
Zawartość (w 100 g s.m.) 533,9 kcal 32,5 g 52,2 g 44,2 g 1,3 g 8,1 g 1002 IU < 5,0 IU < 0,1 mg 260,0 mg 4,4 mg 3,8 g
Adkontekst
Jagoda acai w yróżnia się obecnością w jej składzie chemicznym białka o w ysokiej w artości biologicznej, zaw ierającego w szystkie aminokw asy egzogenne w zalecanych proporcjach (tab. 2) (5-7). Tabela 2. Skład aminokwasowy białka jagody acai (wg 7). Aminokwas
Zawartość [%]
Fitomed converted by W eb2PDFConvert.com
kosmetyki ziołowe
Profesjonalny, stricte ręczny serwis narciarski Warszawa
Kwas asparginowy Treonina Seryna Kwas glutaminowy Glicyna Alanina Walina Metionina Izoleucyna Leucyna Tyrozyna Fenyloalanina Lizyna Histydyna Arginina Prolina Hydroksyprolina Cystyna Tryptofan Suma
0,83 0,31 0,32 0,80 0,39 0,46 0,51 0,12 0,38 0,65 0,29 0,43 0,43 0,17 0,42 0,53 < 0,01 0,18 0,13 7,59
W śród lipidów w chodzących w jej skład są niezbędne nienasycone kw asy tłuszczow e, w tym kw as linolow y (12,5%). Warto dodać, że poziom kw asów tłuszczow ych w acai jest zbliżony do ich ilości w oleju z oliw ek, przy czym uw agę zw raca w ysoka (56,2%) zaw artość kw asu oleinow ego (7). Ponadto w składzie pulpy z acai znajduje się 1180 mg/kg w apnia (6). Jagoda ta jest bogata rów nież w błonnik pokarmow y (8). Jagoda acai jest najbogatszym źródłem substancji przeciw utleniających w śród ow oców (9). Charakteryzuje się nie tylko bardzo w ysoką zaw artością tych zw iązków , ale także ich różnorodnością; obecne w jej składzie są zw iązki fenolow e (10, 11), w tym antocyjany (12), a także bioflaw onoidy i fitosterole. Zaw artość β -sitosterolu w liofilizacie z acai w ynosi około 0,44 mg/g s.m., a sigmasterolu – 0,04 mg/g s.m. (10). Całkow ita zaw artość zw iązków fenolow ych w ow ocach acai jest w ysoka i w ynosi 328 mg/100 g (8, 11, 13). Spośród antocyjanów uw agę zw raca w yższy aniżeli w innych ow ocach poziom cyjanidyny i jej pochodnych (12, 14, 15), przy czym dominuje 3-glukozyd cyjanidyny (jego zaw artość w miąższu w ynosi około 1040 mg/l) (10, 16) (tab. 3). Tabela 3. Zawartość antocyjanów i polifenoli w moszczu z jagody acai (wg 10). Składnik 3-Glukozyd cyjanidyny 3-Glukozyd pelargonidyny Kwas ferulowy (-)-Epikatechina Kwas p-hydroksybenzoesowy Kwas galusowy Kwas protokatechowy (+)-Katechina Kwas elagowy Kwas wanilinowy Kwas p-kumarowy Pochodna kwasu galusowego-1 Pochodna kwasu galusowego-2 Pochodna kwasu galusowego-3 Pochodna kwasu galusowego-4 Pochodna kwasu galusowego-5 Pochodna kwasu elagowego
Zawartość w świeżej masie (mg/L) 1040 ± 58,2 74,4 ± 2,90 212 ± 5,29 129 ± 3,28 80,5 ± 2,00 64,5 ± 1,64 64,4 ± 1,64 60,8 ± 0,98 55,4 ± 1,39 33,2 ± 1,39 17,1 ± 1,23 47,3 ±1,40 18,4 ± 0,89 17,3 ± 1,25 13,3 ± 0,96 3,9 ± 0,18 19,5 ± 0,40
Całkow ita zaw artość substancji przeciw utleniających w acai jest 33-krotnie w iększa od tej w czerw onych w inogronach, czy też czerw onym w inie. Potencjał antyoksydacyjny liofilizatu tej jagody w ynosi 1026 jednostek ORAC (ang. Oxygen Radical Absorbent Capacity) (17). Jest to najw yższy poziom ORAC, jaki kiedykolw iek stw ierdzono w naturalnym produkcie (ow ocu). Dla porów nania, potencjał antyoksydacyjny żuraw iny i dzikich czarnych ostrężyn, dotąd uznaw any za najw yższy, stanow i zaledw ie 1/3 w artości stw ierdzonej dla acai (18-20). Warto dodać, że zdaniem niektórych autorów jagoda acai zaw iera ponad 50 niezidentyfikow anych dotąd substancji, które nie w ystępują w innych ow ocach (21).
PROZDROWOTNE WŁAŚCIWOŚCI JAGODY ACAI Brazylijczycy w ykorzystyw ali ow oc acai przede w szystkim do leczenia nieżytów przew odu pokarmow ego oraz chorób skórnych. Ponadto jagody acai były podaw ane niemow lętom, kiedy matki nie mogły ich karmić w łasną piersią (2, 5, 18). Ogólnie rzecz ujmując, korzyści dla zdrow ia ze spożyw ania jagody i jej przetw orów (np. koncentrat) jest w iele. Zw iązane są one w pierw szej kolejności z w ysokim potencjałem przeciw utleniającym tej jagody, a w ięc zdolnością do usuw ania w olnych rodników (8). Polega to między innymi na hamow aniu oksydacyjnego procesu niszczenia komórek pow odow anego przez w olne rodniki (4), a także na udziale w aktyw ow aniu oraz ciągłej odnow ie w ielu przeciw utleniaczy w naszym organizmie, które ulegają uszkodzeniu lub unieczynnieniu. Aktyw ne przeciw utleniacze znajdujące się w produktach w ytw orzonych z jagody acai mogą zatem w zmocnić potencjał antyoksydacyjny naszego organizmu, a tym samym jego odporność. Uw aża się bow iem, że odpow iedni poziom pobranych z dietą zw iązków o w łaściw ościach przeciw utleniających stymuluje procesy immunologiczne i w zmaga możliw ości obronne samej komórki (20). W iadomo, że w olne rodniki są czynnikiem pow odującym w iele chorób przew lekłych niezakaźnych (cyw ilizacyjnych), takich jak choroba niedokrw ienna serca, artretyzm, now otw ory. Wolne rodniki są też głów nym pow odem procesu starzenia się komórek, tkanek, a tym samym naszego organizmu (22). Wang i w sp. (15) stw ierdzili, że spożyw anie ow oców o w ysokim potencjale przeciw utleniającym hamuje proces starzenia się organizmu. Uw aża się, że jagoda acai charakteryzuje się w łaściw ościami hamującymi rozw ój komórek now otw orow ych, a naw et w spomagającymi w alkę z rakiem. Z jednej strony przeciw utleniacze o w ysokiej aktyw ności unieczynniają w olne rodniki zanim te zdążą uszkodzić DNA komórek naszego organizmu. Z drugiej zaś strony, ze w zględu na działanie ochronne na DNA jądrow e oraz mitochondrialne, zapobiegają mutacjom komórek. Del Pozo-Insfran i w sp. (10) w ykazali w badaniach in vitro , że w yciąg z jagody acai niszczy od 35 do 86% komórek now otw orow ych (w zależności od rodzaju ekstraktu i jego stężenia) w yw ołujących białaczkę w ciągu 24 godz. dośw iadczenia. Warto zaznaczyć, że „w alka” organizmu o zdrow ie odbyw a się na poziomie molekularnym (komórkow ym). Badania
converted by W eb2PDFConvert.com
w ykazały, że rozpuszczalne w w odzie przeciw utleniacze po przedostaniu się do komórki nie tylko inaktyw ują w olne rodniki, ale także w yw ierają inne korzystne działania, począw szy od niszczenia bakterii Escherichia coli w układzie moczow ym, aż do w zrostu efektyw ności w ytw arzania w itaminy D w skórze pod w pływ em promieni słonecznych. W jagodach acai znajdują się rów nież takie substancje, jak flaw ony, flaw onoidy oraz izoflaw onoidy, które niszczą lub hamują rozw ój bakterii i w irusów (22). Stw ierdzono, że substancje przeciw utleniające w ystępujące w ow ocu acai są bardzo szybko w chłaniane do krw iobiegu, mogą zatem korzystnie w pływ ać na nasze zdrow ie, m.in. poprzez regulow anie ciśnienia tętniczego. Olej z acai zaw iera aktyw ne zw iązki fitochemiczne, w tym fitosterydy w spomagające procesy regulacji poziomu cholesterolu w e krw i. Koncentrat z acai hamuje tw orzenie się złogów cholesterolu, dzięki oczyszczającemu działaniu polifenoli. W iele zw iązków biologicznie aktyw nych znajdujących się w ow ocach acai działa przeciw zaw ałow o, w zmacnia mięsień serca oraz ściany naczyń krw ionośnych. Inną korzystną w łaściw ością jagody acai jest w spomaganie regulacji poziomu glukozy w e krw i. Badania w ykazały ponadto, że jagoda acai, ze w zględu na duże zaw artości zeaksantyny i luteiny, w ykazuje działanie ochronne na w zrok, może także przyczyniać się do hamow ania degeneracji rogów ki oka i katarakty. Zw iązki fenolow e zaw arte w soku acai działają korzystnie także na procesy traw ienne w organizmie. Polifenole zapobiegają chorobie w rzodow ej, refluksow i, w spierają rów nież procesy usuw ania toksyn z organizmu (22, 23).
ZASTOSOWANIE JAGODY ACAI Jagoda acai jest surow cem delikatnym i krótkotrw ałym. Po uzyskaniu dojrzałości zbiorczej szybko opada i musi być spożyta zaraz po zbiorze. Miejscow a ludność najczęściej zmiękcza jadalną pulpę ow oców poprzez moczenie jej w w odzie, w celu otrzymania gęstego napoju barw y purpurow ej o kremow ej teksturze oraz oleistym w yglądzie i charakterystycznym intensyw nym smaku (cierpki z pow odu obecności garbników ) i zapachu. Ze w zględu na bardzo w ysoką aktyw ność endogennych enzymów komórkow ych, mniej w ięcej po 12 godz. po zbiorze jagody ulegają zepsuciu, stąd natychmiast się je liofilizuje, a następnie przetw arza. Ow oce acai są w ykorzystyw ane w Brazylii do produkcji soków (po rozcieńczeniu w odą) oraz napojów mlecznych (13). Na bazie jagody acai pow stają w ięc różne produkty, w tym mieszanka soków z 19 ow oców oraz w yciągu ze skórki czerw onych i białych w inogron (8, 18). Z technologicznego punktu w idzenia składnik „ funkcjonalny” musi w ykazyw ać pozytyw ne działanie na teksturę, stabilność bądź konsystencję produktu żyw nościow ego. Sok z acai może być uznany za funkcjonalny, znajduje on bow iem zastosow anie m.in. w produkcji jogurtów , ze w zględu na w ysoką stabilność barw y antocyjanów w chodzących w jego skład (6, 14).
PODSUMOWANIE Do tej pory nie znaleziono na św iecie surow ca (ow ocu), który pod w zględem w artości odżyw czej byłby porów nyw alny z jagodą acai. Rosnąc na jednej z najżyźniejszych gleb św iata, ow oc ten zaw iera bow iem nie tylko bogactw o antyoksydantów , ale i zrów now ażony kompleks nienasyconych kw asów tłuszczow ych, aminokw asów , fitosteroli, w itamin i w ielu cennych pierw iastków . Nieliczne dane piśmiennictw a w skazują na w iele korzyści w ynikających ze spożyw ania jagody acai lub picia jej soku. Najw ażniejsze z nich to: ochrona komórek organizmu przed drobnoustrojami chorobotw órczymi, w olnymi rodnikami, jak rów nież w zmacnianie systemu krw ionośnego, odpornościow ego i nerw ow ego, działanie antymutagenne i antykancerogenne, zapobieganie pow staw aniu cukrzycy, stabilizow anie w łaściw ego poziomu cholesterolu, regulacja procesów traw iennych, w zmacnianie w zroku i jasności umysłu. Jagoda ta może zatem stanow ić niezw ykle w artościow y składnik żyw ności funkcjonalnej.
Polecane książki z księgarni medycznej udoktora.pl:
Piśmiennictwo 1. Arabbi PR, Genovese MI, Lajolo FM. Flavonoids in vegetable food commonly consumed in Brazil and estimated ingestion by the Brazilian population. J Agric Food Chem 2004; 52:1124-31. 2. Fillon M. The secret from the Amazon. Breakthrougns in health 2006; 4:43-9. 3. Warren S. Acai crown jewel of the Amazon. Health J 2007; 95:1-4. 4. Perricone N. The Perricone Promise. Ed. Warner Books, New York 2004. 5. Araujo CL, Bezerra IWL, Dantas IC i wsp. Biological activity of proteins from pulps of tropical fruits. Food Chem 2004; 85:107-10. 6. Coisson ID, Travaglia F, Piana G i wsp. Euterpe oleracea juice as functional pigment for yogurt. Food Res Int 2005; 53:2928-35. 7. Schauss AG, Wu X, Prior RL i wsp. Antioxidant capacity and other bioactivities of the freeze-dried Amazonian palm berry, Euterpe oleracea Mart. (Acai). J Agric Food Chem 2006; 54:8604-10. 8. Surma-Zadora M, Cieślik E, Florkiewicz A. Antioxidant potential of Acai berry (Euterpe oleracea Mart.). Int Conf Risk Factors of Food Chain, 17th Sept. 2008, Kraków. 9. Rodrigues RB, Lichtenhaeler R, Zimmermann BF i wsp. Total oxidant scavenging capacity Euterpe oleraceae Mart. (Acai) seeds and identification of their polyphenolic compounds. J Agric Food Chem 2006; 54:4162-7. 10. Del Pozo-Insfran D, Brensen CH, Talcott ST. Phytochemical composition and pigment stability of Acai (Euterpe oleraceae Mart.). J Agric Food Chem 2004; 52:1539-45. 11. Gallori S, Bilia AR, Bergonizi MC i wsp. Poliphenolic constituents of fruit pulp of Euterpe oleraceae Mart. (acai palm). Chromatographia 2004; 59:739-3. 12. Bobio FO, Druzian JI, Abrao PA i wsp. Identification and quantification of the anthocyanins from the fruit of acai ( Euterpe oleraceae) Mart. Cienc Technol Aliment 2000; 20:388-90. 13. Hassomoto NMA, Genovese MI, Lajolo FM. Antioxidant activity of dietary fruits, vegetables and commercial frozen fruit pulps. J Agric Food Chem 2006; 53:2928-35. 14. Bobio FO, Bobio PA, Oliviera PA i wsp. Stability and stabilization of the anthocyanins from Euterpe oleraceae Mart. Acta Aliment Hung 2002; 31:371-7. 15. Wang H, Cao G, Prior RL. Oxygen radical absorbance capacity of anthocyanins. J Agric Food Chem 1997; 45:304-9. 16. Lichtenhaeler R, Marx F. Total oxidant scavenging capacities of common European fruits and vegetables juices. J Agric Food Chem 2005; 53:103-10. 17. Lichtenhaeler R, Belandrino R, Guilherme RJ i wsp. Total oxidant scavenging capacities of Euterpe oleraceae Mart. (Acai) fruits. Inter J Food Sci Nutr 2005; 56:53-64. 18. Global Wellness Report. Patent-pending process supercharges the Mona Vie blend, 2006. R3 Global, 1; 1-4. 19. Sikora E, Cieślik E. Występowanie przeciwutleniaczy w owocach jagodowych. [W:] Grajek W (red.), Przeciwutleniacze w żywności. WN-T, Warszawa 2007; 201-9. 20. Sikora E, Cieślik E, Topolska K. The sources of natural antioxidants. Acta Sci Pol Technol Aliment 2008; 5-17. 21. Del Pozo-Insfran D, Percival SS, Talcott ST. Acai ( Euterpeo oleracea Mart.) polyphenolics in their glycoside and aglycones forms induce apoptosis of HL-60 leukemia cells. J Agric Food Chem 2006; 54:1222-9. 22. Surma-Zadora M, Cieślik E. Właściwości funkcjonalne związków fenolowych. Żyw Człow Metab 2007; 34(6):1648-56. 23. Cieślik E, Gręda A, Adamus W. Contents of polyphenols in fruit and vegetables. Food Chem 2006; 94:135-42.
converted by W eb2PDFConvert.com
otrzymano: 2012-04-05 zaakceptowano do druku: 2012-04-27 Adres do korespondencji: *prof. dr hab. inż. Ewa Cieślik Małopolskie Centrum Monitoringu i Atestacji Żywności Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja ul. Balicka 122, 30-149 Kraków tel.: +48 (12) 662-48-26 e-mail: rrciesli@cyf-kr.edu.pl Postępy Fitoterapii 3/2012 Strona internetowa czasopisma Postępy Fitoterapii Powrót na górę strony
Biuletyn Telegram* Zamów prenumeratę Serdecznie zapraszamy do prenumeraty naszego czasopisma.
W celu uzyskania najnowszych informacji ze świata medycyny oraz krajowych i zagranicznych konferencji warto zalogować się w naszym Biuletynie Telegram – bezpłatnym newsletterze.* *Biuletyn Telegram to bezpłatny newsletter, adresowany do lekarzy, farmaceutów i innych pracowników służby zdrowia oraz studentów uniwersytetów medycznych.
Pozostałe artykuły z numeru 3/2012: Aktywność biologiczna i farmakologiczna kwasu usninowego Aktywność olejków tymiankowego i lawendowego wobec opornych na antybiotyki szczepów klinicznych Pseudomonas aeruginosa Działanie przeciwdrobnoustrojowe roślinnych pochodnych fenolu Liść orzecha włoskiego (Juglandis folium) – działanie przeciwdrobnoustrojowe oraz bezpieczeństwo stosowania w chorobach skórnych Nowości bibliograficzne Ocena aktywności przeciwwirusowej in vitro preparatów Biostymina i Bioaron C względem ludzkiego rinowirusa (HRV14) Roślina przyszłości – Nasturcja większa (Tropaeolum majus L.) Wrażliwość na preparat Baikadent grzybów z rodzaju Candida wyizolowanych od osób użytkujących aparaty ortodontyczne XIV Sejmik Zielarski już za nami Zastosowanie roślin leczniczych w menopauzie. Cz. II Znaczenie fitoestrogenów roślinnych w profilaktyce osteoporozy Strona główna | Reklama | Kontakt Wszelkie prawa zastrzeżone © 1990-2014 Wydawnictwo Medyczne Borgis Sp. z o.o. Chcesz być na bieżąco? Polub nas na Facebooku: strona Wydawnictwa na Facebooku
polityka cookies
Reklama
converted by W eb2PDFConvert.com