Lichtkrant LEDlicht Nederland & DE NOOD by DE NOOD

lichtkrant klassieke straatverlichting DE NOOD met led verlichting LEDlicht Nederland

LichTKRANT LeDLiCht neDerLanD & De nooD De uitstraling van vroeger met de verlichting van nu LED-licht is nog maar het begin Ademend licht maakt stad gezonder Vesting Woudrichem behoudt sfeer met warm en effectief licht Ondernemers bedienen kleurenspots in straatverlichting

JANUARi 2019

Deze lichtkrant is een uitgave van: DE NOOD B.V. Arnesteinweg 38, 4338 PD Middelburg www.denood.nl +31(0)118 65 75 85 & LEDlicht Nederland B.V. Oosterveldsingel 3, 7558 PJ Hengelo www.ledlichtnederland.nl +31(0)74 760 0002 Tekst Marco Krijnsen Redactie Jan Wassink Thomas Akveld Renate Witkowski Fotografie DE NOOD B.V. Ontwerp & Vormgeving Renate Witkowski Deze lichtkrant is gedrukt op 100% gerecycled papier

De UiTSTRALiNG Van Vroeger met De VERLichTiNG Van nU

4 LED-LichT is nog maar het begin

VOORWOORD LEDLicht NEDErLaND & DE NOOD

inds een aantal jaren zijn DE NOOD en LEDlicht Nederland nauw met elkaar gaan samenwerken en hebben een aantal ontwikkelingen op gang gebracht in de openbare verlichting die hun gelijke niet hebben gevonden. Als producent van decoratieve, klassieke en moderne armaturen en als ontwikkelaar, bedenker en producent van bijzondere led-lichttechnieken hebben we samen een goede match weten te realiseren. Waar dit zoal toe heeft geleid kunt u lezen in deze lichtkrant. Dit is echter nog maar een begin. We zijn ervan overtuigd dat er de komende jaren zowel functioneel als esthetisch een groeiende vraag zal ontstaan naar slimme, maatwerk straatverlichting. Als coproducenten denken wij met onze professionele kennis en expertise de markt van openbare verlichting iets te kunnen bieden waar u als beheerder en/of bestuurder echt voordeel van zult hebben.

Wij nemen u graag mee in de innovatieve wereld van slimme lichtoptieken en actuele ontwikkelingen en vernieuwingen die daar plaatsvinden, waardoor u de gelegenheid krijgt om de burgers en andere belanghebbenden daadwerkelijk en op maat van dienst te kunnen zijn. Wij praten u graag bij om u te verrassen met de mogelijkheden in uw eigen situatie.

Directie DE NOOD BV Gard van Hoof

LEDlicht Nederland BV Jan Wassink

ADEMEND LichT maaKt staD geZonDer

ONDERNEMERS MiDSLAND beDienen KLeUrensPots in straatVerLiChting

De UiTSTRALiNG Van Vroeger met De VERLichTiNG Van nU 4

LEDlicht Nederland & DE NOOD

innensteden moeten er tegenwoordig extra aantrekkelijk uit zien om te overleven. Daar horen ook klassieke koperen straatlantaarns bij. Ze worden met de hand gemaakt bij DE NOOD, waar ze zelfs nog een eigen koperslager in dienst hebben.

De showroom in Middelburg lijkt bijna een museum. Tientallen modellen van traditionele lantaarns staan te glimmen. Van de Haagse Kap tot de armaturen van Paleis Het Loo. Van de met bladgoud bedekte paradepaardjes voor de Amsterdamse Herengracht tot de vorstelijke buitenverlichting voor het landgoed van koning Willem Alexander. Zelfs een replica van de allereerste gasstraatlantaarn, in de zeventiende eeuw ontworpen door Nederlander Jan van der Heijden, ontbreekt niet. Hij is gemaakt voor de stad Berlijn. Want de faam van DE NOOD is inmiddels ook doorgedrongen tot Duitsland en andere delen van Europa.

Bruglantaarns Bedrijfsleider Ivor Seymour heeft talloze keren bezoekers rondgeleid in de Zeeuwse toonkamer van DE NOOD. Maar zijn enthousiasme over het vakmanschap achter deze ambachtelijke producten blijft

onverminderd groot. Dat geldt ook voor de metershoge lantaarn in de ontvangsthal van het bedrijf. De sierlijke armatuur is een van de vijf replicaâ&#x20AC;&#x2122;s die het bedrijf heeft gemaakt voor de Heemraadsbrug in Rotterdam. Vier staan op hun oude plek, nummer vijf is als showmodel in Middelburg achtergebleven. ,,Deze lantaarns hebben tot aan het bombardement in 1940 in Rotterdam gestaan. Men wilde ze graag terug hebbenâ&#x20AC;?, vertelt Seymour. Oude tekeningen van de originele bruglantaarns waren het uitgangspunt voor de vakmensen van DE NOOD, die aan de slag gingen met de koperen armaturen en de ornamenten van smeedijzer. ,,We hebben er anderhalf jaar lang aan gewerkt. Er zitten veel moeilijke details aan, ringen en krullen die soms van breed naar smal lopen. Het was een arbeidsintensieve precisieklus. We moesten telkens op de tekening controleren of elk >>>

<<< detail klopte met het origineel. Zo niet, dan werd er weer een klap op het gloeiende ijzer gegeven en moesten we doorsmeden totdat het precies goed was.”

Schelpen van koper De klus in Rotterdam laat zien waartoe het Zeeuwse bedrijf in staat is. Ook de in de showroom uitgestalde armaturen voor de gemeente Zandvoort laten dat zien. De unieke kap bestaat uit een reusachtige schelp van koper. ,,Het werk van onze koperslager”, zegt Seymour. ,,Ja, we hebben nog altijd een koperslager in dienst. Het slaan van koper gebeurt weliswaar steeds minder, maar we hebben hiermee wel een enorme kennis van de werking van materialen in huis. Dat is belangrijk, want bij DE NOOD geven we langdurige fabrieksgarantie. Het is de reden voor veel klanten om bij ons aan te kloppen. Ze kennen de kwaliteit van onze straatlantaarns.”

“Ze kennen de kwaliteit van onze straatlantaarns” Koperen voorraad In de werkplaats is te zien dat het produceren van de lantaarns nog altijd ambachtelijk handwerk is. De vaklieden van DE NOOD bewerken het plaatwerk, lassen onderdelen aan elkaar of klinken plaatstukken vast met nagels. Ze werken met mallen om te voorkomen dat armaturen van elkaar verschillen. Het basismateriaal is hier koper. ,,We hebben geen ijzeren voorraad maar een koperen voorraad”, zegt Seymour lachend, terwijl hij wijst op de enorme stapel koperen platen. Solderen gebeurt met zilver en tin. Verder wordt ijzer gesmeed en brons gebruikt voor de ornamenten.

Sfeer en veiligheid De klanten komen niet allemaal voor uitzonderlijke specials zoals die in Rotterdam, Berlijn of Zandvoort te zien zijn. De meeste gemeenten (of particulieren) maken een keuze in de showroom. Ze zoeken klassieke lantaarns die passen in het historische stadsbeeld. Om precies te zijn: lantaarns met de uitstraling van vroeger en de verlichting van nu. ,,Kwalitatief goede verlichting begint steeds belangrijker te worden”, heeft Seymour gemerkt. ,,Nog niet zo lang geleden hoefde een lantaarn er alleen maar overdag mooi uit te zien. Als het donker was, zag niemand nog de armatuur. Nu spelen sfeer en veiligheid een grote rol. Straatlantaarns moeten zowel esthetisch als functioneel zijn. We maken vaak ook een lichtplan, of we schakelen daarvoor eventueel een externe partij in.”

LEDLicht NEDErLaND & DE NOOD

DE NOOD: sinds 1924 DE NOOD werd in 1924 opgericht door constructeur Jan de Nood. In zijn Middelburgse smederij is de basis gelegd voor het bedrijf van nu, dat zich volledig richt op historische en moderne buitenverlichting. Bij DE NOOD werken in totaal achttien medewerkers, onder wie een koperslager. De meeste producten zijn bestemd voor gemeenten in binnen- en buitenland. Daarnaast levert DE NOOD aan de zakelijke markt en particulieren (veelal eigenaren van villaâ&#x20AC;&#x2122;s, landhuizen en kastelen).

LED-LichT is nog maar het begin

ED heeft een revolutie binnen de openbare verlichting op gang gebracht. Die gaat verder dan alleen het vervangen van lampen, zegt directeur Jan Wassink van LEDlicht Nederland.

Nog niet zo lang geleden kenden straatlantaarns slechts twee standen: aan en uit. Het licht was oranjekleurig. Omdat de openbare ruimte als onveilig werd ervaren, is men later massaal overgestapt op wit licht. Dankzij LED is dat licht een stuk energiezuiniger geworden. Voor gemeenten een aantrekkelijk idee, want zo kunnen ze kosten besparen. Toch heeft LED– licht soms ook een schaduwzijde. Letterlijk. Het zorgt weliswaar voor helder licht onder de armaturen maar daaromheen kan het donker zijn, legt Jan Wassink van LEDlicht Nederland uit. ,,Vergeleken met de oude situatie, toen er strooilicht was, betekent dat de verkeersveiligheid en het gevoel van veiligheid fors achteruitgaat. Rekentechnisch lijkt het lichtniveau op straat in orde, maar in de praktijk valt dat tegen. En er wordt vaak niet actief op gecontroleerd.”

Overbodige LED-verlichting Het vervangen van lampen door LEDlicht is slechts een begin, vindt Wassink. Het gaat om het grotere geheel. Past de armatuur bij een bepaalde situatie of niet? Schijnt de straatverlichting bijvoorbeeld in slaapkamers van de bewoners, dan moet er iets gebeuren. ,,Vroeger was een armatuur niet meer dan een kegel met een kapje, die je niet kon richten. Dat laatste is nu wél mogelijk. Sommige gemeenten kiezen voor de goedkoopste oplossing. De bestaande armatuur krijgt LEDverlichting, die gedeeltelijk wordt afgedekt om lichtschijnsel in de slaapkamer te voorkomen. Er brandt dus licht dat eigenlijk niet mag branden, terwijl LED is bedoeld om energie te besparen. Dat is jammer. Het past niet bij een gemeente die graag een smart city wil zijn. Je kunt het vergelijken met elektrisch rijden op stroom die in een kolencentrale is opgewekt.” >>>

“Goedkoop kan al gauw duurkoop zijn” 8

LEDlicht Nederland & DE NOOD

Tips van Jan

LED-verlichting is in veel huishouden al ingeburgerd. Bij de openbare verlichting ligt dat anders; daarvan moet de komende jaren zeker 80% worden vervangen door LED. Jan Wassink van LEDlicht Nederland geeft gemeenten alvast enkele tips mee: » Hou rekening met de armaturen. Deze moeten geschikt zijn voor LED-verlichting. » Zorg voor strooilicht. Voorkom donkere plekken rondom de witte ‘vlekken’ onder de armatuur. » Denk aan de kosten voor onderhoud. Hoe makkelijk is het bijvoorbeeld om een technische storing of defect te verhelpen? » Betrek zoveel mogelijk de gemeentelijke afdeling bij de keuze voor openbare verlichting. » Gezamenlijke inkoop met andere gemeenten is mooi, maar kijk of het product wel optimaal is voor je eigen lokale situatie. » Versterk je kennis op het gebied van verlichting. Dat voorkomt verkeerde keuzes en bespaart uiteindelijk geld.

LEDlicht Nederland & DE NOOD

<<< Een ander aandachtspunt is soms het gezamenlijk inkopen door gemeenten. Zij denken zo geld te besparen, maar is dat ook zo? Goedkoop kan al gauw duurkoop zijn, denkt Wassink: ,,Je investeert dan in standaard straatverlichting die niet is toegesneden op de lokale situatie. De kans bestaat dat je teveel licht krijgt op plekken waar je juist weinig verlichting wilt hebben. En omgekeerd.”

“Meer vakkennis binnen het ambtelijk apparaat bespaart uiteindelijk geld” Meer kennis Wassink adviseert gemeenten hun eigen (technische) kennis te versterken. Dat maakt ze minder afhankelijk van externe partijen en voorkomt problemen. ,,Meer vakkennis binnen het ambtelijk apparaat bespaart uiteindelijk geld. Denk bijvoorbeeld aan het vervangen van verlichting in straatmeubilair. Het ziet er bij de oplevering vaak prachtig uit wat de architect heeft bedacht, maar de vraag is of het na verloop van tijd nog steeds functioneert. Je zou bij de keuze voor de openbare verlichting altijd goed moeten kijken naar de factor beheer en onderhoud. Dat scheelt uiteindelijk kosten.” Arnhem kan erover meepraten. Daar kregen de roltrappen in het stationsgebouw verlichting, die al na een jaar of drie niet meer functioneerde. De lichtpanelen bleken niet demontabel. ,,Er was onvoldoende nagedacht over de simpele vraag hoe je bij de techniek komt. Het heeft veel geld gekost om dat te herstellen.”

ZWARTSLUiS WiLDe graag Weer een De nooD

wartsluis is een havenplaats in de kop van Overijssel. In de oude dorpskern staan ongeveer vijftig armaturen van het model Vondel, replica’s van de vroegere gaslantaarn. Ze zijn onlangs vernieuwd. Nu schijnen de lantaarns als nooit tevoren, energiezuinig en duurzaam.

De vorige exemplaren van de Vondelarmaturen waren na 25 jaar op, zegt Klaas Beens. Hij is verantwoordelijk voor het beheer van de openbare verlichting bij de gemeente Zwartewaterland, die naast Zwartsluis ook de kernen Genemuiden en Hasselt omvat. ,,De kunststof beglazing van onze armaturen was in de loop van de tijd sterk vergeeld, waardoor de lichtopbrengst achteruitging. Dat verminderde de hoeveelheid licht op straat.”

Het werd tijd voor vervanging. Iedereen in Zwartewaterland was het erover eens dat de nieuwe armaturen wederom van DE NOOD moesten komen. ,,We vinden ze mooi. Ze passen

qua vormgeving heel goed in het straatbeeld”, aldus Beens.

Licht op straat en niet in huis De vervanging is meteen een grote vooruitgang, want de nieuwe versies van de Vondelarmaturen geven asymmetrisch licht. Het betekent dat het licht op straat is gericht en niet of nauwelijks de (boven)woningen in de dorpskern binnendringt. ,,Vanuit de bevolking hadden we daarover klachten gekregen. De mensen wilden graag dat er minder licht van buiten in de slaap- en woonkamer zou schijnen.” Een andere verbetering is de duurzaamheid van de LED-verlichting.

LEDlicht Nederland & DE NOOD

“Ze passen qua vormgeving heel goed in het straatbeeld” ,,Als het goed is gaan de lampen 20 jaar mee en hoeven we dus niet over vier of vijf jaar weer een ronde te maken. We hebben er eigenlijk geen omkijken meer naar. Ook verwachten we het nodige te besparen op onze energierekening. Het is te vroeg om te zeggen hoeveel dat is. Gevoelsmatig zeg ik dat het een behoorlijke besparing zal zijn.”

ADEMEND LichT maaKt staD geZonDer

unstlicht kan het natuurlijke ritme van de mens verstoren en zelfs ziektes veroorzaken. Met ademend licht maakt lichtarchitect Ellen de Vries de openbare ruimte zo aangenaam en veilig mogelijk.

Bewoners van de Eindhovense wijk Strijp S deden enkele jaren geleden mee aan een onderzoek. In hun buurt werd een installatie neergezet die zes verschillende soorten licht produceerde: van standaard wit tot een feestelijke versie wit met een vleugje roze. De deelnemers aan de proef wisten niet welke kleur wit op welk moment in de installatie zat. Het was een blinde test.

LEDlicht Nederland & DE NOOD

“De invloed van licht op de mens is groter dan we denken” De uitkomst verbaasde zelfs lichtarchitect Ellen de Vries. ,,Ze noemden het standaard wit, dat in de Nederlandse straatverlichting het meest wordt gebruikt, naargeestig, beklemmend en angstaanjagend. Het resultaat heeft mij enorm gemotiveerd om verder te gaan.” De Vries is in 2004 haar bedrijf Het Lux Lab begonnen met een missie. Ze wil aan gemeenten en andere opdrachtgevers onafhankelijke lichtadviezen geven. Adviezen die verder gaan dan alleen voldoen aan de gevraagde hoeveelheid lux in een straatarmatuur. Ze kijkt vooral naar de effecten van licht op de mens. ,,Ik draai het vraagstuk liever om. Het gaat om de specifieke omstandigheden. Het gebruik van licht hangt af van waarvoor je de ruimte op dat moment wilt gebruiken. Psychologische en fysiologische aspecten spelen daarbij een rol.”

Moeilijk in slaap De invloed van licht op de mens is groter dan we denken, weet De Vries. Die onderschatting kan vervelende gevolgen hebben. Veel straatverlichting een helder wit schijnsel af, zodat weggebruikers na een werkdag veilig thuis kunnen komen. Deze overdaad aan licht verstoort echter ook het ritme van de mens. ,,Als je aan het einde van de dag hieraan vijftien minuten wordt blootgesteld, raakt de aanmaak van melatonine twee uur lang verstoord. Je komt dan ‘s avonds moeilijk of niet >>>

<<< in slaap. Wie slecht slaapt is sneller depressief, is gebleken. Onderzoekers leggen zelfs een verband met ziektes als diabetes, kanker en obesitas of overgewicht.”

“Licht dat meebeweegt met het ritme van de mens.” Ademend licht is de beste oplossing. Licht dat meebeweegt met het ritme van de mens. ’s Ochtends, als iedereen op weg is naar school of werk, moet het lichtniveau hoog zijn. Het zet ons in de aan-stand. Aan het eind van de middag is warm licht het beste. Het bereidt de mensen voor op de avond. Na het avondeten is vriendelijk licht het beste en de late avond leent zich voor groengeel licht, dat goed zicht geeft voor de rit naar huis. In de nachtelijke uren is het lichtniveau op z’n laagst. Dat laatste is beter voor de mens en de natuur. ,,Het is bewezen dat de herstelcapaciteit van de lucht toeneemt naar mate er minder kunstlicht is. De luchtkwaliteit is dus gebaat bij een laag lichtniveau.”

Licht mag niet veel kosten Met de techniek van vandaag de dag is het goed mogelijk om ademend led-licht toe te passen in de openbare ruimte. Het is toegesneden op het moment van de dag, of de specifieke situatie. De praktijk is een stuk weerbarstiger. Niet elke gemeente onderkent de invloed van licht of heeft het geld er voor over. Tot onbegrip van lichtarchitect Ellen de Vries. ,,Wat me opvalt is dat er veel geld in de openbare ruimte wordt gestopt, maar dat de verlichting niet veel mag kosten.

Dat zie je trouwens ook bij particulieren. Die geven soms 50.000 euro uit aan de inrichting van hun huis en zetten geen geld opzij voor het licht. Ik denk dat we het nog niet gewend zijn. Elektrische verlichting bestaat pas pakweg 150 jaar, led-licht iets meer dan 10 jaar.” De Vries constateert wel een voorzichtige kentering. Breda bijvoorbeeld heeft met het project Koningstraat haar nek uitgestoken, vindt ze. ,,Ik zie in veel gemeenten dat stedenbouwers graag ademend led-licht willen en dat ook de mensen van economische zaken enthousiast zijn. Maar de afdeling beheer heeft er moeite mee. Hoe dat komt? Omdat beheer vaak op het bordje krijgt wat door anderen is bedacht. De eerste reactie is al gauw dat ze het niet zo’n goed plan vinden, omdat de exploitatie niet is meegenomen. Al die verschillende gemeentelijke afdelingen zouden, samen met externe partijen zoals de plaatselijke ondernemers en bewoners, vanaf het begin samen moeten optrekken.”

LEDLicht NEDErLaND & DE NOOD

Gelijkmatig licht beter zicht Ons oerinstinct zegt dat we in het donker zoveel mogelijk licht moeten produceren voor onze veiligheid. Maar een grote hoeveelheid kunstlicht kan verblindend zijn. ,,Ik merk dat vooral de afdeling stadstoezicht om veiligheidsredenen aandringt op een hoger lichtniveau in de avond”, zegt lichtarchitect Ellen de Vries. ,,Maar als je in het donker meer wilt zien, heb je juist gelijkmatig licht nodig dat niet verblindend is. Het is te vergelijken met zoeken in een donker bos met een zaklamp. Richt je een felle lamp op het bos, dan zie je buiten die lichtbundel niets meer. Je overziet de situatie en potentiële risico’s beter met een lampje waaraan je ogen zich makkelijk aanpassen. Dat heeft onderzoek in de gemeente Veldhoven uitgewezen.”

Vesting WOUDRichEM behoUDt sFeer met Warm en eFFeCtieF LiCht

et oude vestingstadje Woudrichem is geliefd bij toeristen en filmmakers. Het recente succes van de televisieserie Dokter Tinus, die hier werd opgenomen, heeft de populariteit nog verder vergroot. Dat vraagt om sfeervolle én functionele straatverlichting. Alle 135 straatlantaarns in de historische stadskern zijn in 2018 vervangen door nieuwe exemplaren. Dat was nodig, want er was sprake van roestvorming in het binnenwerk van de armaturen en de masten. Ook de lichttechniek was verouderd, zegt een woordvoerder van de gemeente Woudrichem. ,,De lampen waren echte energievreters en moesten om de twee jaar worden vervangen. Bovendien produceerden ze strooilicht dat bij de woningen te veel naar binnen scheen.”

De gemeente koos voor de klassieke Hollandse mast met het bijpassende armatuur Vondel, geheel in stijl met de historische bebouwing. Een

deel van de armaturen is in de kap voorzien van een afdekplaatje om te voorkomen dat er te veel licht van straat de huiskamers binnendringt. Ook de geïntegreerde LEDlichtmodule draagt er aan bij dat niet de woning maar de straat wordt verlicht. ,,We krijgen er goede reactie op van onze burgers”, zegt de gemeentewoordvoerder. ,,Ze hebben minder last van het schijnsel.”

Belangrijk voor de gemeente is dat de LEDverlichting amberkleurig is gebleven. Dat wil zeggen: het licht geeft een oranje gloed. Straatverlichting met helder wit licht zou ten

LEDlicht Nederland & DE NOOD

“De eerste twintig jaar hebben wij er geen omkijken meer naar” koste gaan van de sfeer in de vestingstad, is de gedachte. Ook aan die voorwaarde hebben DE NOOD en LEDlicht Nederland voldaan. Ze hebben bovendien een deel van de armaturen voorzien van een SmartCity-control. Deze toevoeging maakt het voor de gemeente mogelijk om via een speciale app de sterkte van het licht aan te passen aan de situatie, bijvoorbeeld tijdens een evenement in de vesting. ,,We zijn tevreden over de vernieuwing van onze klassieke straatverlichting”, zegt de gemeentelijk woordvoerder. ,,De eerste twintig jaar hebben wij er geen omkijken meer naar.”

KLassieK moDern LiCht in DELFT

e gemeente Delft heeft een prachtige historische binnenstad en trekt daarmee veel bezoekers. Het vraagt om straatverlichting met een bijpassende uitstraling. Maar hoe maak je deze klassieke armaturen onderhoudsarm en energiezuinig?

LEDlicht Nederland & DE NOOD

Met die vraag kwam Delft terecht bij DE NOOD. Beide partijen hebben sinds jaar en dag een band met elkaar. Het Zeeuwse bedrijf ontwikkelde eerder voor Delft een speciale versie van het model Alkmaar, de Grande 1500. De zeskantige lantaarns staan op hoge masten rondom de Oude Kerk uit de 13e eeuw, beter bekend als de Oude Jan. De monumentale armaturen hebben de jaren prima doorstaan, maar dat gold niet voor de QL-verlichting van 85 Watt. De lampen vragen veel energie en gaan relatief snel defect. Om de vijf jaar moeten ze worden vervangen. Dat kost natuurlijk geld. En het nieuwe gemeentelijke beheersplan voor de openbare verlichting wil nu juist dat de onderhoudskosten binnen de perken blijven. Wat te doen?

Veilig op straat DE NOOD legde de vraag voor aan partner LEDlicht Nederland. Gezamenlijk werd een LED-optiek ontwikkeld die niet alleen past in de bestaande armatuur maar ook bij de plek. Op het plein rond de Oude Jan is het vaak druk met voetgangers en fietsers. Veiligheid is dus een belangrijk item. De nieuwe variant van DirectLUXverlichting komt aan alle eisen tegemoet. De verlichting is energiezuinig, gaat lang

mee (minimaal 15 jaar) en verspreidt het licht gelijkmatig over het kerkplein. Dat laatste voorkomt dat binnenstadbezoekers verblind zouden raken door een zee van licht.

Geen licht in de woning De proefopstelling van de DirectLUX toonde aan dat de LED-verlichting prima voldoet. Alle twintig armaturen hebben vervolgens nieuwe LED-modules gekregen. De gemeente was zelfs zo tevreden dat DE NOOD werd gevraagd om ook naar andere delen van de binnenstad te kijken. Het gaat in eerste instantie om de Oude Langendijk. Deze straat vraagt om niet-symmetrische verlichting, om te voorkomen dat het schijnsel van de lampen binnendringt in de woningen. Ook zijn de armaturen kleiner dan bij de Oude Jan. Als de proefsopstelling in 2019 goed uitpakt, zullen andere straten in de historische binnenstad mogelijk volgen. Kortom: Delft maakt werk van energiezuinige en onderhoudsarme straatverlichting, met respect voor het verleden.

ONDERNEMERS MiDSLAND beDienen KLeUrensPots in straatVerLiChting

n het dorp Midsland op Terschelling brandt de straatverlichting zoals ondernemers en gemeente dat graag zien. Sfeervol tijdens de evenementen, helder na het sluiten van de horeca en gedempt tijdens de rustige nachtelijke uren. Midsland is een populaire vakantiebestemming, mede dankzij de centrale ligging, historische huisjes, de vele kroegen en andere uitgaansgelegenheden. Er worden regelmatig evenementen georganiseerd, waarvan Oerol het bekendste is. Dit alles vraagt om openbare verlichting op maat.

De gemeente Terschelling en de ondernemersvereniging Stichting Actief Midsland (S.A.M.) zijn samen met DE NOOD en LEDlicht Nederland om de tafel gaan zitten om te kijken waaraan de nieuwe verlichting moest voldoen. Duidelijk was dat de oude armaturen niet meer voldeden. De behuizing was aan vervanging toe en ook de lichttechniek was verouderd.

Voor de gemeente is veiligheid een belangrijk thema. Als in het hoogseizoen om 2 uur â&#x20AC;&#x2122;s nachts de kroegen hun deuren sluiten, wordt het opeens druk in de straten van Midsland. Het uitgaanspubliek gaat aarzelend op weg naar het vakantiehuisje of de camping. Om mogelijke overlast voor de dorpsbewoners te voorkomen geven de 30 straatlantaarns op dat tijdstip nu een helder schijnsel af. Voor de kroegtijgers het teken om niet te blijven hangen en het bed op te zoeken. Wanneer de sensoren in de armaturen geen beweging in de straten signaleren, wordt het licht gedempt tot 30% van het vermogen. Dat geeft rust en bespaart energie. De ondernemers willen graag dat de straatverlichting bijdraagt aan de sfeer in het

Ledlicht Nederland & DE NOOD

dorp. Ook daarmee is rekening gehouden. De armaturen van het model Haagse Kap hebben een klassieke uitstraling, passend bij de monumentale bebouwing van Midsland. Bijzonder is dat de armaturen zijn voorzien van ingebouwde RGBW kleurenspots, die de bomen in de dorpskom die in alle denkbare kleuren kunnen aanlichten. De spots zijn onafhankelijk aan te sturen en te programmeren. Wanneer ze branden, wordt de openbare straatverlichting automatisch gedempt.

“We kunnen via de app de spots inschakelen wanneer we willen” Het resultaat is verlichting die zich aanpast aan het moment van de dag of het tijdstip van het jaar. Ondernemersvereniging S.A.M. beschikt over verschillende kleurenprogramma’s voor de evenementen. Het zomerse Oerol vraagt immers iets anders dan bijvoorbeeld Rock ’n Roll Street of de Midwintermarkt. ,,We kunnen via de app de spots inschakelen wanneer we willen”, zegt voorzitter Peter van Witzenburg van S.A.M. ,,Als het Nederlands elftal speelt, kleurt alles hier oranje. Tijdens de kerstmarkt kiezen we voor rood licht. We kunnen het zelfs per armatuur aansturen.” Zo heeft Midsland de straatverlichting gekregen die het wil: veilig én sfeervol.

w w w. l e d l i c ht n e d e rl a n d. n l

w w w. d e n o o d. n l