9
1. BÖLÜM YERLEŞİM
YERLERİ
BU BÖLÜMDE, İSTANBUL HARİÇ, ERMENİLERİN TİCARETLE UĞRAŞTIĞI DİĞER TÜM YERLEŞİM YERLERİ ALFABETİK SIRAYLA SUNULMUŞTUR.
İ S TA N B U L / K O N S TA N T İ N O P O L İ S 1
Konstantinopolis, Kutsal Surp Yerrortutyun Ermeni kilisesinin yanı
Ermenilerin Konstantinopolis’teki1 varlığı 5-6.ıncı yüzyıldan beri anlatılagelmiştir, onların sayıları 2000 ila 5000 kişi kadardı, içlerinde tüccarlar, eğitimligörgülü kişiler, sarraflar2 ve toprak sahipleri vardı. Konstantinopolis’in alınmasından yaklaşık 20 yıl kadar önce Galata’daki Ermeni kilisesi Goms adlı tüccar tarafından inşa edilmişti.
Konstantinopolis’te bir köprü
ANGÜRALI APRAHAM’IN BAŞKENT KONSTANTİNOPOLİS ÜZERİNE AĞIDI
Ve sadece Türk milletini değil, Hristiyanları da (oraya) getirdiler, Ekim ayının 28’inde, Ankara’dan dört Ermeni getirdiler.
32] 113
(Fatih) Sultan II. Mehmet tarafından Konstantinopolis’in fethedilmesinden yaklaşık 150 sene önce, Cenovalıların hem Kırım, hem de Konstantinopolis’in Galata kısmına hakim oldukları zamanlarda, Kırım Ermenileri Konstantinopolis ile çok aktif bir şekilde ticaret yapmaya başlamışlardı. 54] 1160
1 Konstantinopolis adının Türkçeleştirilerek İstanbul’a dönüşmüş olması yaşanan bir gerçeklikken, biz isimlendirmenin incelediğimiz tüm kaynaklarda belirtilmiş olan, yani sözkonusu tarihsel dönemde kullanılan şekline sadık kalarak, Konstantinopolis adlandırmasını kullandık. Öyleki, tüm yazıda, kaynaklarda belirtilmiş olduğu gibi, İstanbul değil, onun yerine Konstantinopolis adlandırılması kullanılmıştır. 2 Ermenicesi Seğanavor olarak kullanılan sarraf, büyük para sahibi olup, finans ve kredi işleriyle uğraşan, faizle para veren veya döviz (yabancı para birimi) değiştiren kişiye verilen addır. 3 Bu ] işaretten önceki rakam, «Kaynaklar Listesi»’ndeki kaynağı göstermekte olup, ardından gelen rakam veya rakamlar ise kaynağın sayfasını belirtmektedir. Burada, örneğin [Mırmıryan Y., «Eski Günler ve o günlerin Ermeni büyük evleri», 1550-1870, Venedik, 1901, sayfa:11] bilgilendirmesi verilmiştir.
Satılmış Asdvadzadur’la, İyi paşa Simeon, Ve baba evlâdı Ayvad’la, Haşim hacı baron Kirkor’u. Konstantinopolis’in düşmesinden sonra Türkler, şehirdeki büyük Elen (Rum)4 sayısına karşılık, onları etkisizleştirmek amacıyla, kendi hakimiyeti altında bulunan diğer yerlerden çok sayıda Elen olmayan zümreleri getirip yerleştirdiler. Bu amaçla Konstantinopolis’e getirilen Ermeni göçmenler içerisinde yukarıda adı geçen dört kişi, Angüra’nın (Ankara) en tanınan insanlarındandı. Ondan birkaç yıl sonra, 1464 yılı öncesinden bize ulaşan şahitliklerden, Angüra’dan çok daha büyük sayıda Ermeni göçmen getirildiğini öğreniyoruz. Daha sonra, 1461 yılında Trabzon’dan, 1479 yılında Karaman’dan ve sonrasında daha başka yerlerden de 4 Modern Türkçede artık Rum kelimesi yerine, asli olan Elen kelimesi kullanılmakta olduğundan, tüm yazıda Rum eşdeğerli kavram yerine Elen adlandırılması kullanılmıştır. Tercüman’ın notu.