ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ «ΦΩΤΗΣ ΠΙΤΤΑΣ» ΔΑΣΟΥΣ ΑΧΝΑΣ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟΥ
Συντονίστριες: Ελένη Παπαγεωργίου- Μάτολη (ΒΔ) Γεωργία Κωνσταντά (Δ/λα) Εύα Σιεκκερή (Δ/λα) Θέκλα Σιημητρά (Δ/λα) Κάτια Φιλιππίδου (Δ/λα) Ρένος Γεωργίου (Δ/λος)
Το «Γνωρίζω, Δεν Ξεχνώ, Διεκδικώ» δεν είναι απλώς ένα σύνθημα, αλλά μια ολόκληρη ζωή που χώνει βαθιά τις ρίζες της στο παρελθόν και δίνει γερά, ανθεκτικά θεμέλια και πλοκάμια για το μέλλον.
ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015 «ΓΝΩΡΙΖΩ,
ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ, ΔΙΕΚΔΙΚΩ»*
Μέσα από τους αγώνες του λαού μας για ελευθερία
Α. ΣΚΟΠΟΣ Τα παιδιά: Να γνωρίσουν τη σκλαβωμένη γη μας, να διατηρήσουν ζωντανή τη μνήμη των κατεχόμενων εδαφών μας και να αναπτύξουν την επιθυμία και την αγωνιστικότητα για επιστροφή στις πατρογονικές μας εστίες. Να αποκτήσουν το πνεύμα της δημοκρατικότητας, της ειρήνης, της συνεργασίας των λαών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανθρώπινης αλληλεγγύης και των ανθρωπιστικών αξιών.
Β. ΣΤΟΧΟΙ Τα παιδιά: Να βρίσκουν ή να τοποθετούν στο χάρτη κατεχόμενα χωριά και πόλεις μας. Να δίνουν στοιχεία και πληροφορίες για τις σκλαβωμένες πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά και να τις αξιοποιούν ορθά σε διάφορες περιστάσεις. Να γνωρίσουν σημαντικά ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία της κατεχόμενης γης μας και να αντιληφθούν την αξία τους. Να γνωρίσουν τα ιστορικά γεγονότα που σχετίζονται με το πραξικόπημα και την εισβολή και να κατανοούν τα καταστροφικά αποτελέσματα του διχασμού. Να κατανοούν και να χρησιμοποιούν ορθά λεξιλόγιο και έννοιες που έχουν σχέση με την εισβολή και την κατοχή στο νησί μας. Να γνωρίσουν το πολυποίκιλο της σύνθεσης της κυπριακής κοινωνίας (Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι), τις σχέσεις τους (πριν από την εισβολή/τώρα) και να εργάζονται για την ειρηνική συμβίωση όλων των κατοίκων.
Να αναγνωρίζουν και να σέβονται τα κρατικά μας σύμβολα. Να σέβονται την εθνική και θρησκευτική ταυτότητα των άλλων κοινοτήτων που ζουν στο νησί μας. Να ερευνήσουν, να γνωρίσουν και να δίνουν πληροφορίες για θρησκευτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονταν στις σκλαβωμένες περιοχές μας. Να γνωρίσουν τον τρόπο ζωής των εγκλωβισμένων και τον τρόπο εκπαίδευσης των παιδιών. Να γνωρίσουν μερικές από τις προσπάθειες που γίνονται για λύση του κυπριακού προβλήματος. Να προβληματίζονται και να νοιάζονται για το εθνικό μας πρόβλημα και να τοποθετούνται κριτικά έναντί του. Να γνωρίσουν και να αναφέρουν τρόπους αγώνα για δικαίωση και δημιουργίας κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης, αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Γ. ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ
1. Γνωρίζω την Πατρίδα μου και τους κατοίκους της Οι κοινότητες στο νησί μου (Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι,
Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι) και τα μέρη όπου ζούσαν Η Ανεξαρτησία της Κύπρου και το Σύνταγμα Τα κρατικά μας σύμβολα Μνήμες των μεγαλύτερων για τις σχέσεις των κατοίκων του νησιού Ήθη και έθιμα για τις διάφορες γιορτές (Χριστούγεννα, Πάσχα...) και κοινωνικές εκδηλώσεις (γάμος, βάπτιση...) Το χωριό του παππού και της γιαγιάς, το χωριό του πατέρα και της μητέρας, το χωριό μου Οι πόλεις του νησιού μου Αρχαιολογικοί χώροι και θρησκευτικά μνημεία στον τόπο μου Η ζωή και η δράση ιστορικών προσώπων «Το κουτί της Πανδώρας» (γεγονότα πριν από την εισβολή, γεγονότα εισβολής, συνέπειες από την εισβολή) Μνήμες των μεγαλύτερων για τις πρώτες μέρες της προσφυγιάς (εγκατάσταση στο δάσος) και η ελπίδα τους – Αγώνας για επιβίωση
Αλλαγές στη σύνθεση του πληθυσμού στο νησί μας – Τουρκοκύπριοι
και Τούρκοι (έποικοι) Η πράσινη γραμμή και τα οδοφράγματα «Καινούρια ζωή» για τους πρόσφυγες – Νέο ξεκίνημα Η αγωνία των μανάδων των αγνοούμενων – Αγνοούμενοι της κοινότητας Οι εγκλωβισμένοι (ιδιαίτερη αναφορά στο Δημοτικό Σχολείο Ριζοκαρπάσου) Οι Τουρκοκύπριοι στην Κύπρο Αγώνες για επιστροφή (διαδηλώσεις, αντικατοχικές πορείες, μνημόνια στον Ο.Η.Ε., μνημεία μνήμης) Οι εξελίξεις στο κυπριακό πρόβλημα
2. Δεν Ξεχνώ Το κατεχόμενο χωριό μου και οι κατεχόμενες πόλεις μας Κατεχόμενοι αρχαιολογικοί χώροι Κατεχόμενα θρησκευτικά μνημεία Λαογραφία από τα κατεχόμενα (ήθη, έθιμα, τραγούδια, παραδόσεις) Η δράση και η θυσία ιστορικών προσώπων που έζησαν στα κατεχόμενα και
ερμηνεία της μεγάλης συμβολής τους για τη φυσική και εθνική επιβίωση των Κυπρίων
Άγιοι που βοήθησαν να εδραιωθεί ο Χριστιανισμός στην Κύπρο (Απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας)
3. Διεκδικώ
Βασικές αρχές και αξίες που πρέπει να χαρακτηρίζουν τον ελεύθερο και δημοκρατικό άνθρωπο (σεβασμός των άλλων, ελευθερία σκέψης...) Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η καταπάτησή τους στην Κύπρο λόγω Εισβολής και Κατοχής (ιδιοκτησίας, κατοικίας, ελεύθερης διακίνησης….) Το όνειρό μου για το νησί μου (επιστροφή στον τόπο των γονιών μου, ειρηνική συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων) +++ Ο δικός μου αγώνας (επιστολές, διαμαρτυρίες, εκδηλώσεις μνήμης, συλλογή υλικού και φωτογραφιών, εκδόσεις, επισκέψεις σε μνημεία και απότιση φόρου τιμής...) Οι κοινές δράσεις με τους γονείς μου και τις Κοινοτικές Αρχές
Δ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Οι δραστηριότητες που σχετίζονται με το «Γνωρίζω, Δεν Ξεχνώ, Διεκδικώ» διαπλέκονται μεταξύ τους και αφορούν όλο το σχολικό πρόγραμμα. Διαποτίζουν όλους τους τομείς της σχολικής ζωής και πράξης και, πέρα από την απόκτηση γνώσεων, επιβάλλεται και η επίτευξη στόχων συναισθηματικής αγωγής. Ο στόχος θα αντιμετωπιστεί στο Σχολείο μας διαθεματικά με τη συνεργασία του Διδακτικού Προσωπικού, των Γονέων/Κηδεμόνων και της Κοινότητας. Οι παρακάτω δραστηριότητες είναι ενδεικτικές: Δραστηριότητες που προτάθηκαν από συναδέλφους/ισσες ΜΑΘΗΜΑ
ΤΑΞΗ
ΔΡΑΣΗ-ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Μελέτη κειμένων που αφορούν τα κατεχόμενα μας μέρη και την ειρηνική συμβίωση
Συγγραφή και έκδοση παραμυθιού σχετικό με τους αγώνες του λαού μας γα ελευθερία. Συνέντευξη από πρόσφυγες Συλλογή πληροφοριών για τα έθιμα, γιορτές, εκδηλώσεις που έκαναν όταν ζούσαν στα κατεχόμενα σήμερα χωριά τους Συλλογή σχετικού φωτογραφικού υλικού
Γλώσσα και Πολιτισμός
Γλώσσα και Πολιτισμός Π.Ε.-Ε.Α.Α.
Θρησκευτικά
Θεματική Ενότητα Λογοτεχνίας «Ειρηνική Συμβίωση» Θεματική Ενότητα Λογοτεχνίας «Δεν Ξεχνώ» Επίσκεψη και μελέτη του Μνημείου της Κοινότητας «Αντίσκηνο-Εκκλησία» Προσευχή για την Κύπρο Έρευνα για τις παραδόσεις που αφορούν τον Απόστολο Ανδρέα και το μοναστήρι του Αγίου στην
Ιστορία
Τέχνη
Διαθεματικά
Κύπρο Έθιμα για το Πάσχα από τα κατεχόμενα χωριά μας Γνωριμία με την αγγειοπλαστική στη Λάπηθο / Ζωγραφική αγγείων της γεωμετρικής εποχής Γνωριμία με το έργο της ζωγράφου Ήβης Αχνιώτου Γνωριμία με το Μνημείο «Αντίσκηνο-Εκκλησία» στην Κοινότητα / Ζωγραφική Φωτογράφιση εμπνευσμένη από το 1974 σε αντιπαραβολή με τη σύγχρονη πραγματικότητα Γνωριμία με την αγγειοπλαστική στη Λάπηθο – Κατασκευή αγγείων / Ζωγραφική σε αγγεία Γνωριμία με το έργο του ζωγράφου Μιχαήλ Κάσιαλου Δημιουργία πανό με αντιπολεμικά συνθήματα Έρευνα: Τα κάστρα της κατεχόμενης Κύπρου
Άλλες προτεινόμενες/ενδεικτικές δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν και ξεχωριστά σε κάθε μάθημα αλλά και διαθεματικά:
Παιχνίδια με το χάρτη της Κύπρου (χωριό τους και γειτονικά χωριά, πόλεις, αρχαιολογικοί χώροι, εκκλησίες και μοναστήρια, προϊόντα παραγωγής, κοινότητες του νησιού ...) Παζλ με μεγάλες ξύλινες ψηφίδες ( επαρχίες….)
Γνωριμία με τα κρατικά μας σύμβολα (σημαία, θυρεός) και το Σύνταγμα της Κύπρου
Παιχνίδια για κατανόηση και χρήση κατάλληλου/«ειδικού» λεξιλογίου, σχετικά με την εισβολή και την κατοχή (σκλαβωμένος, κατεχόμενος, ημικατεχόμενος, αγνοούμενος, εγκλωβισμένος, πρόσφυγας, αιχμάλωτοι, πράσινη γραμμή, γραμμή αντιπαράταξης, νεκρή ζώνη, οδόφραγμα, φυλάκιο, εθνοφρουροί, εισβολή, πραξικόπημα, απόβαση, κατοχή, διχοτόμηση,
προσφυγικός συνοικισμός, πατρογονικές εστίες, Ηνωμένα Έθνη, ειρηνική συμβίωση, συνύπαρξη, πόλεμος, ειρήνη, διχόνοια-διχασμός, ομόνοια-ενότητα...)
Γνωριμία με το κατεχόμενο χωριό των γονιών τους (εντοπισμός στο χάρτη, πληροφορίες, συλλογή φωτογραφιών)
Συνεντεύξεις από πρόσφυγες, μάνες αγνοουμένων, εγκλωβισμένους
Συνέντευξη από τους γονείς, τους παππούδες και τις γιαγιάδες για τον πρώτο καιρό της προσφυγιάς στο Δάσος Άχνας
Συνέντευξη από τη δασκάλα Ελένη Φωκά για τα χρόνια που έζησε στα κατεχόμενα και το εκπαιδευτικό της έργο
Έρευνα και συλλογή πληροφοριών/εικόνων για σημαντικά θρησκευτικά μνημεία, εκκλησίες και μοναστήρια
Συλλογή πληροφοριών για τη ζωή και δράση ιστορικών προσώπων που έζησαν τις κατεχόμενες περιοχές και ερμηνεία της συμβολής τους για τη φυσική και εθνική επιβίωση των Κυπρίων
Συλλογή πληροφοριών για αγίους που, με τη ζωή και τη δράση τους σε κατεχόμενα μέρη, βοήθησαν να εδραιωθεί ο χριστιανισμός στο νησί μας
Έρευνα (project = σχέδιο εργασίας) για τη λαογραφία στα κατεχόμενα μας μέρη σε διάφορες γιορτές (Χριστούγεννα, Πάσχα...) και κοινωνικές εκδηλώσεις (γάμος, σήκωσες, βάπτιση...) – Ετοιμασία τριπτύχων
Έρευνα (project = σχέδιο εργασίας) για παλιά επαγγέλματα σε κατεχόμενες μας περιοχές
Έρευνα (project = σχέδιο εργασίας) και συζήτηση για υφαντά διαφόρων κατεχομένων περιοχών (λευκονοικιάτικα, καρπασίτικα) και για την καρπασίτικη γυναικεία στολή
Συλλογή συνταγών για εδέσματα και γλυκά από τα κατεχόμενα μέρη μας – Ετοιμασία σχετικού εντύπου
Εμπειρίες/συναισθήματα από τυχόν επίσκεψη παιδιών στις κατεχόμενες μας περιοχές από και προς τα κατεχόμενα
Ανάγνωση κειμένων από βιβλία (Κυπριακά Ανθολόγια, Δεν Ξεχνώ και Αγωνίζομαι), αποσπασμάτων από εφημερίδες (άρθρα, ρεπορτάζ...), κεφαλαίων από λογοτεχνικά βιβλία και ποιημάτων σχετικών με την εισβολή, τις συνέπειές της και την ειρήνη στο νησί
Ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων σχετικών με την εισβολή, τις συνέπειές της και την ειρήνη και συλλογική επεξεργασία με ποικίλους τρόπους Δυο σειρές στρατιωτάκια, Κίκα Πουλχερίου (εκδόσεις Πάργα) Χαρούμενοι χαρταετοί, Μαρία Πυλιώτου (αυτοέκδοση)
Τζιαφέρ Γιασίντ Αλή, Μαρία Πυλιώτου (εκδόσεις Πατάκη) Το κάστρο μας, Μαρία Πυλιώτου (εκδόσεις Πατάκη) Οι φωτιές, Νίτσα Σολομωνίδου-Αναστασίου (αυτοέκδοση) Το αεροπλάνο της Λευτεριάς και της Ειρήνης, Κατίνα ΖένιουΚωνσταντινίδου (αυτοέκδοση) Τα δυο αδέλφια και το μαύρο ποτάμι, Έλλη Παιονίδου (Σύγχρονη Εποχή)
Ακρόαση και εκμάθηση τραγουδιών για τα σκλαβωμένα μέρη και την ειρήνη
Ψήφισμα διαμαρτυρίας για την κατοχή, καταδίκη του ψευδοκράτους και έκφραση της επιθυμίας για ειρηνική συμβίωση όλων των κατοίκων του νησιού Επιστολή στο Γενικό Γραμματέα του Ο.Η.Ε. αναφέροντας το πρόβλημα της πατρίδας μας και ζητώντας την εξασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Συγγραφή επιστολών και άρθρων - Ετοιμασία ρεπορτάζ – Οδηγός για κατεχόμενους αρχαιολογικούς και θρησκευτικούς χώρους
Συγγραφή ποιημάτων – Μελοποίησή τους
Δημιουργία θεατρικών σεναρίων τα οποία μπορούν να παρουσιάσουν σε εκδηλώσεις
Δημιουργία κρυπτόλεξων, σταυρόλεξων, ακροστιχίδων και μεσοστιχίδων με τις λέξεις που έχουν σχέση με την εισβολή την κατοχή και τις ευχές των παιδιών για το νησί μας
Δημιουργία προγράμματος /πρόσκλησης για εκδηλώσεις του Σχολείου
Έρευνα (project = σχέδια εργασίας) για τα κατεχόμενα ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία
Κατασκευή γραφικών παραστάσεων και ερμηνεία τους (Τα κατεχόμενα χωριά των γονιών μου, Οι κάτοικοι του νησιού μου, Πόσοι επισκέφτηκαν τα κατεχόμενα μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων από και προς τα κατεχόμενα)
Κατασκευή βαρκών με το μήνυμα του κάθε παιδιού στα πανιά - Σύνθεση και δημιουργία έργου τέχνης
Κατασκευή παντογνώστη με θέματα από τα κατεχόμενα (κατεχόμενα χωριά και η θέση τους στο χάρτη, εικόνες αρχαιολογικών χώρων και το όνομά τους, ερωτήσεις και απαντήσεις) – Μπορεί να γίνει μεγάλος χάρτης - παντογνώστης σε ξύλο
Επέκταση των όσων δε φαίνονται σε μια εικόνα/φωτογραφία από τα κατεχόμενα, την προσφυγιά, τον αγώνα των παιδιών
Σχεδιασμός γραμματοσήμων εμπνευσμένων από τα κατεχόμενα μέρη μας
Δημιουργία αφίσας που θα στέλλει μηνύματα ειρήνης και συναδέλφωσης
Γνωριμία με καλλιτέχνες της Κύπρου που εμπνεύστηκαν από την κατεχόμενη γη μας και τα γεγονότα της εισβολής – Εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Κυπριακής Τέχνης Λευκωσίας: Εφεσόπουλος Ανδρέας, Άτιτλο, λάδι, 1994 Κάνθος Τηλέμαχος, Αιχμάλωτος, ξυλογραφία,1977 Σκοτεινός Γιώργος, Απογευματινός βομβαρδισμός, ακρυλικό, 1974-75 Χαμπής, Τα σπίτια μας ΙΙ, ξυλογραφία,1979 Χαμπής, Οι γυναίκες επιστρέφουν, μεταξοτυπία, 1989 Σέργης Σεργίου: Επιστροφές
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο Μουσείο «Θάλασσα» στην Αγία Νάπα για το καράβι της Κερύνειας
Επίσκεψη στο Πολιτιστικό Κέντρο Κατεχόμενης Αμμοχώστου στη Δερύνεια (Τηλ. 23740860)
Επίσκεψη στο εκκλησάκι των αγνοουμένων στα Πυργά
Ετοιμασία παιχνιδιών στον Ηλεκτρονικό Υπολογιστή με θέματα από την κατεχόμενη γη μας
Ε. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ
Ενεργητική συμμετοχή των παιδιών (διάλογος, συζήτηση, προβληματισμός, έρευνα από πρωτογενείς/δευτερογενείς πηγές – εγκυκλοπαίδειες/βιβλία – διαδίκτυο, ανακάλυψη, θεατρικό παιχνίδι...) Βιωματική συμμετοχή των παιδιών (συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα, επισκέψεις, δραματοποιήσεις) Ετοιμασία σχεδίων εργασίας (project)
ΣΤ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΣΤΟΧΟΥ 1. Πλαίσια επίκαιρης δράσης
Ημέρα της Κυπριακής Ανεξαρτησίας (1η Οκτωβρίου) Ημέρα Καταδίκης Ψευδοκράτους (15 Νοεμβρίου) Γιορτή Αποστόλου Ανδρέα (30 Νοεμβρίου) Γιορτή Αγίου Σπυρίδωνα (12 Δεκεμβρίου) Μνήμη Αρχιεπισκόπου Μακαρίου (19 Ιανουαρίου) Μνήμη Φώτη Πίττα Εθνική Επέτειος 1ης Απριλίου 1955-1959 Γιορτή Αποστόλου Βαρνάβα (11 Ιουνίου)
2. Ειδικά αφιερώματα
Εβδομάδα «Γνωρίζω, Δεν Ξεχνώ, Διεκδικώ» Ημερίδα βιωματικής μάθησης «Γνωρίζω, Δεν Ξεχνώ, Διεκδικώ»
Σημαντική διευκρίνιση: Η παραπάνω ανάπτυξη του συγκεκριμένου στόχου συνιστά ένα ανοιχτό πλαίσιο /σχέδιο δράσης, απ’ όπου μπορεί να αντληθούν ιδέες προς υλοποίηση, είτε ως έχουν είτε αφού τύχουν των απαραίτητων προσαρμογών.