België Palestina Panama
Van Afghanistan tot Zwitserland
Peru Paraguay
Divers
Antwerpen
Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
donderdag 8 oktober 2009 www.gva.be
Palestina
Panama
Paraguay
Peru
“Ik werd me
“Vrouwen op café
“Liever het grijze
“Wij werken hard,
blz. 2 - 3
blz. 4
blz. 5
blz. 6 - 7 - 8
Maha Najjar
pas met de jaren bewust van mijn roots”
Nilsa Muñoz
was voor mij heel ongewoon”
Teksten: Hans Van Goethem, Paul De Bruyn, Liesbeth Baeten, Koen Verstraeten, Marjorie Blomme Foto’s: Wim Hendrix, Bert Hulselmans, Arlette Stubbe, Joris Herregods, GPD, EPA, AP, GVA
Daicy en Ana Parides
België dan de hitte van Paraguay”
Coördinatie: Kris Vanmarsenille
Fabiana Cuba
maar het leven begint pas ná het werk”
Eindredactie: Carine Tollenaere
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 8 oktober 009
4:3*&
)BJGB 8FTUFMJKLF +PSEBBOPFWFS
/B[BSFUI
%%
:B
+FOJO
SNVL
/BCMVT 3BNBMMBI +FSJDIP
5FM "WJW
(B[B
5JCFSJBTNFFS ;FF WBO (BMJMFF
+PSEBO
%
/
-" &-
;FGBU
+FSV[BMFN #FUIMFIFN
)FCSPO
%PEF [FF #FFSTIFCB %JNPOB
+03%"/*&
&(:15& / & ( & 7
SBWB
Bijna de helft leeft onder de armoedegrens
(PMBO )PPHUF CF[FU EPPS *TSBFM
/BIBSJZZB
)BEFSB /FUBOZB
(B[BTUSPPL
7/ CVGGFS[POF
* 4 3 " & -
/BIBM )B "
Palestina
/ /0 #" -*
&
)PMPO 3JTIPO -F ;JZZPO
MM Het gebied dat nu bekend-
staat als Palestina of de Palestijnse gebieden wordt al gedurende ruim 6.000 jaar door mensen bewoond. Het heeft een van de oudste beschavingen in de wereld. Toch is er nooit een onafhankelijke staat Palestina geweest. Of die er op korte termijn komt, is erg onzeker. MM De naam Palestina stamt uit
&
4
;
.*
Na 6.000 jaar nog geen eigen land
&
Toen en nu
&JMBU
LN ÂĽ (3"1)*$ /&84
(PMG WBO "RBCB
“Palestijnen zijn almaar meer gestrest, depressief zelfsâ€? De liefde bracht juriste Maha Najjar naar BelgiĂŤ. Van oorsprong is ze Palestijnse, maar naast de inmiddels Belgische nationaliteit heeft ze in feite de IsraĂŤlische nationaliteit. “Ik ben mij maar met de jaren bewust geworden van mijn Palestijnse wortels.â€?
4"6%* "3"#*&
het Grieks. Het was het land waar de Filistijnen woonden, maar de streek stond al veel vroeger bekend als het Bijbelse Kanaän. Na eeuwen Egyptisch bestuur werd ze rond 1200 v.C. veroverd door de IsraÍlieten. Nadat IsraÍl onder de voet was gelopen door de AssyriÍrs, volgde de ene vreemde bezetting na de andere: eerst de Grieken, daarna de Romeinen en de Byzantijnen en dan de Arabieren, die de islam invoerden. Gedurende een eeuw maakte het gebied deel uit van het christelijke koninkrijk Jeruzalem en dan
Vandaag de dag bestaat van IsraĂŤl en vooral van de Palestijnse gebieden vooral het beeld van oorlogsgebied. Al zijn dat niet bepaald de herinneringen die Maha Najjar (46) heeft aan haar jeugd in Nazareth. M “Die stad ligt zeer noordelijk in IsraĂŤl en heeft een grote Arabische bevolking. Ik kan me ook geen spanningen herinneren tussen Joden en Arabieren. We waren ons evenmin bewust van onze Palestijnse achtergrond. De Arabieren vierden zelfs de IsraĂŤlische onafhankelijkheidsdag mee toen ik klein was, in de jaren 1960 en ’70.â€? Naar eigen zeggen behoort Najjar tot een minderheid binnen de minderheid van de Arabische IsraĂŤli’s. “Ik ben van oorsprong christelijk. In totaal is 20 procent van de Arabieren in IsraĂŤl christelijk. Ook in BelgiĂŤ wordt haast automatisch aangenomen dat je moslim bent. Onlangs verbaasde een man die naast mij en een Arabische vriendin op de bus stond te wachten zich erover dat we niet gesluierd waren. Maar niet alle Arabieren zijn moslim en dan nog lopen niet alle vrouwen gesluierd.â€? Pas wanneer ze in 1980 Engelse literatuur ging studeren aan de uni-
volgde weer eeuwen Arabische overheersing, met als slotstuk het Ottomaanse rijk. MM De moderne periode begint bij het einde van het Ottomaanse rijk in 1917 en het Britse mandaat. Tegelijk met de pogingen een Joodse staat te stichten, laaide het verzet van de oorspronkelijke bewoners daartegen op. Dat barstte voorgoed los na de stichting van IsraĂŤl in 1948 en zeker na 1967. IsraĂŤl veroverde toen de Westelijke Jordaanoever en Gaza. Daarmee werd de ‘Palestijnse kwestie’ een feit. Duizen-
versiteit van Haifa, begon Najjar zich stilaan bewust te worden van haar Palestijnse achtergrond. “Het was ook de periode dat IsraĂŤl Libanon binnenviel en de bloedbaden liet gebeuren in de vluchtelingenkampen van Sabra en Shatila. Stilaan werd ik geconfronteerd met de verschillen tussen Joden en Palestijnen. En, weliswaar clandestien, ging er informatie rond over de Palestijnse kant van het verhaal.â€? Na haar studies werkte Najjar een aantal jaar voor een klein IsraĂŤ-lisch bedrijf – “geleid door een afgezwaaide officier van de geheime dienst Mossad, die kregen dat voor hun pensioenâ€? – maar uiteindelijk besloot ze opnieuw te gaan studeren. “Ik wou advocate worden om iets voor de mensen te kunnen betekenen. Middenin die studies rechten, MM
“Ik kan me geen spanningen herinneringen tussen Joden en Arabieren� maha najjar Juriste
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 8 oktober 2009
Cijfers den Joodse kolonisten vestigden zich in het gebied omdat ze menen dat het hen volgens de Bijbel toekomt. De Palestijnen repliceerden met geweld. Het wereldwijde probleem van het terrorisme als politiek wapen vindt daar zijn oorsprong. De kwestie was ook de directe aanleiding voor de derde oorlog tussen IsraĂŤl en de Arabische wereld in 1973 en van de eerste Palestijnse intifada (volksopstand) in 1987 en de tweede sinds 2000. MM De akkoorden van Oslo in
in 1987, brak de eerste intifada uit, de opstand binnen de Palestijnse gebieden tegen de IsraĂŤlische bezetting.â€? “Tijdens mijn studies in Jeruzalem werkte ik voor een Joodse advocate die de verdediging van Palestijnse terreurverdachten voor het IsraĂŤlische hooggerechtshof op zich nam, om te voorkomen dat ze werden gedeporteerd of dat hun huis werd gesloopt. In 96% van de gevallen was dit vruchteloos. Met dat werk leerde ik dat het gelijkheidsprincipe in IsraĂŤl vooral op papier bestaat, niet in werkelijkheid.â€? Begin jaren 1990 leerde Najjar via gemeenschappelijke vrienden haar latere echtgenoot Ignace kennen. Hij was als Belgisch soldaat lid van de VN-missie die toeziet op het naleven van het staakt-het-vuren tussen IsraĂŤl, SyriĂŤ en Libanon. “Al vrij vlug wilden we trouwen. Aanvankelijk hadden mijn ouders het daar moeilijk mee, want Ignace was geen Arabier maar gelukkig wel van christelijke oorsprong. Maar door zijn beroep was het onmogelijk om in IsraĂŤl te trouwen en zelfs om er te blijven. In 1992 is hij teruggekeerd naar BelgiĂŤ. Zes maanden later ben ik hem gevolgd.â€? Als woonplaats koos het koppel na enig debatteren voor het Oost-
1993 tussen de IsraĂŤlische premier Rabin en de Palestijnse leider Arafat deden de hoop opleven. De Palestijnen kregen beperkt zelfbestuur. Een eigen staat leek in de maak, maar meer geweld heeft alle hoop weggeveegd. De IsraĂŤlische actie tegen de radicale Hamas in Gaza vorig jaar was voorlopig de laatste escalatie. MM De IsraĂŤlische regering van premier Netanyahu is absoluut tegen een Palestijnse staat. Zij staat de bouw van steeds meer nederzettingen toe, zodat het
Palestijnse gebied versnipperd raakt. IsraÍl bouwt ook een muur rond de gebieden. Voor de Palestijnen wordt het uitbouwen van een volwaardige staat steeds moeilijker. Op 15 november 1988 riep het Palestijns Nationaal Congres de onafhankelijkheid uit. Zo’n 100 landen erkennen de staat Palestina, maar Europa en de VS niet. De Palestijnen zijn zelf diep verdeeld. De bittere rivaliteit tussen de islamitische Hamas en de seculiere PLO maakt vooruitgang zeer moeilijk.
MM
“Pas met de jaren werd ik me bewust van mijn Palestijnse roots� maha najjar Juriste
Vlaamse Buggenhout, tussen Dendermonde en Londerzeel. “Een gulden middenweg. Ignace zag het als Bruggeling niet zitten om in Brussel te gaan wonen. Antwerpen is nog een optie geweest omdat mijn kennis van het Hebreeuws werk zou kunnen opleveren. Maar het is Buggenhout geworden. Vandaar kon ik pendelen richting Brussel.â€? Najjar wou aan de Vrije Universiteit Brussel haar studies rechten verder zetten en op die manier Nederlands leren. “Maar daarvoor moest ik eerst slagen voor een test Nederlands. Ik was de taal al fonetisch aan het leren, ik sprak ze dus wel, maar ik schreef heel veel fouten. Ik haalde negen op twintig, maar ben toen gaan pleiten om mij een kans te geven. Met succes, ik kon Europees recht studeren en heb vervolgens gedoctoreerd als onderzoeker in die richting.â€? In 1996 verkreeg Najjar de Belgische nationaliteit. “Voor de bevoegde commissie zei ik: ‘Ik woon hier, werk hier, heb een gezin en wil als advocaat aan de balie werken.’ Het was mijn eerste pleidooi.â€? Zes jaar later maakte ze ook haar droom waar en ging ze aan de slag als advocaat. “Toch ben ik drie jaar geleden gestopt. Het was leuk werk, maar ik trok mij de zaken waarmee ik bezig was, te hard aan. Ik zag een vacature voor de personeelsdienst van de VUB en herinnerde me hoe warm ik er destijds onthaald werd. Nu werk ik er als juriste.â€? Naast juriste is Najjar ook moeder. “Onze zoon Walter wordt zestien in november. Jarenlang was hij niet geĂŻnteresseerd in z’n Arabische roots. Thuis spreken we trouwens nog steeds Engels, uit gewoonte. In de nasleep van 9/11, de tweede intifada en al de bomaanslagen die er in IsraĂŤl op volgden, wou hij zelfs een paar jaar liever niet meer mee op familiebezoek in het anders relatief veilige Nazareth. Maar sinds een tijd is Walter erg geĂŻnteresseerd geraakt in z’n roots. Hij stelt veel vragen, zijn
mp3-speler staat vol Arabisch gezongen muziek – moderne r & b – en zo pikt hij heel vlug de taal op.â€? Of Najjar heimwee heeft naar haar vaderland? “Daar heb ik af en toe last van. Vaak op christelijke feestdagen als Kerstmis en Pasen. Zelf geloof ik niet meer, maar het doet me denken aan samenkomen met de familie. Die vakantiedagen probeer ik in Nazareth door te brengen.â€? “Na mijn pensioen hoop ik er weer langere periodes te verblijven, maar niet in de heetste maanden juli en augustus. Da’s me te warm. Wat dat betreft ben ik een echte Belg geworden. (lacht) Ik ga graag naar daar, maar keer even graag terug. In BelgiĂŤ ben ik thuis en ik durf mezelf ook helemaal geassimileerd te noemen.â€? “Ik vraag mezelf wel eens af of ik mijn oude dag in de omgeving van Nazareth zou willen doorbrengen. Daar twijfel ik aan. Als het ooit weer het paradijs wordt, zeg ik dan. En dat is het er nu verre van. Als ik er vrienden en familie ontmoet, merk ik dat ze de jongste jaren veel meer gestrest zijn, depressief zelfs, door toenemende spanningen tussen Joden en Arabieren. Iedereen is er veel wantrouwiger. En eerlijk gezegd ben ik ook niet optimistisch over de toekomst daar.â€?
Miljoenen op kleine ruimte MM Oppervlakte: Westelijke Jordaanoever 5.860 km² (inclusief Oost-Jeruzalem), Gaza 360 km², samen een vijfde van BelgiÍ MM Inwoners: Westoever 2.461.000; Gaza 1.482.000 (tellingen 2007). Ook 200.000 Joodse kolonisten in OostJeruzalem en 177.000 in 242 nederzettingen op de Westoever MM Gemiddelde bevolkingsdichtheid: 666 inwoners per
km², in Gaza zelfs 4.118 inwoners per km². Het is een van de dichtst bevolkte gebieden ter wereld MM President: Mahmoud Abbas, sinds 2005 (niet erkend door Hamas) MM Hoofdstad: Oost-Jeruzalem (opgeÍist door Palestijnen), Ramallah (de facto hoofdstad) MM Religie: moslims 98%, christenen 2%. MM Werkloosheid: 16,3%. Verder leeft 46% van de bevolking onder de armoedegrens.
Recept
Makloubeh
(letterlijk ‘ondersteboven’ in het Nederlands) “Als je op bezoek gaat bij Palestijnen is het zo goed als zeker dat ze je makloubeh, wat ‘ondersteboven’ betekent, zullen serveren. Je zou dit het nationale gerecht van Palestina kunnen noemen�, zegt Maha Najjar. M Begin met het laten weken van een portie rijst. Niet koken dus, maar na een half uur weken laten uitlekken. Voor groenten kan je bloemkool in kleine roosjes snijden of aubergines in kleine blokjes. De groenten kruiden met peper, zout, rode paprika en bharat (in het Engels verkocht als ‘old spice’). Wie het graag zoet heeft, kan er ook wat kaneel bij doen. Bedoeling is om deze gekruide groentestukjes te frituren. In een pan met olijfolie laat je eerst ajuin aanstoven. Vervolgens kleine blokjes vlees toevoegen. Bij voorkeur rundvlees, al kan dit ook met kip. Wie zin heeft, kan dit op smaak brengen met knoflook. Wanneer je het vlees bakt, kan je de groenten, de bloemkoolroosjes
of blokjes aubergine, bakken in de frituurpan. Als alles klaar is, leg je de groeten in de pan als een laagje bovenop het gebakken vlees. Boven de groenten doe je vervolgens de geweekte rijst als een volgend laagje. Doe vervolgens bouillon bovenop de rijst tot die helemaal bedekt is. Laat dit alles op een laag vuurtje pruttelen tot de smaak van bouillon, groenten en vlees goed is doorgedrongen. Uiteindelijk keer je het pangerecht ondersteboven op het bord waardoor de onderste laag bestaat uit rijst, vervolgens groenten en bovenaan het vlees. “Dat is gebruikelijk in de Arabische cultuur omdat dit een teken van welvaart is.�Smakelijk!
Hebben Palestijnen een paspoort? “Sinds 1994 bestaat een Palestijns paspoort, maar dat is een reisdocument en geen bewijs van staatsburgerschapâ€?, legt Maha Najjar uit. Dat heeft te maken met het ingewikkelde en omstreden statuut met wat we als een gevolg van de Vredesakkoorden in Oslo kennen als de Palestijnse Gebieden, de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook (en volgens sommigen ook Oost-Jeruzalem). Palestijnen hebben daardoor de meest uiteenlopende officiĂŤle nationaliteiten. “Omdat ik als Arabische in Nazareth en dus op IsraĂŤlisch grondgebied ben geboren, heb ik in feite de IsraĂŤlische nationaliteit. Sommige mensen in de Gazastrook hebben M
8
Palestijnen wonen in Antwerpen
de Egyptische nationaliteit, op de Westelijke Jordaanoever hebben sommigen de Jordaanse.â€? “In 1988 werd Palestina al uitgeroepen tot onafhankelijke staat door de Palestijnse Nationale Raad, die toen in TunesiĂŤ in ballingschap verbleef, maar die staat wordt niet erkend. Dat kan ook niet volgens het internationaal recht. Er zijn nog geen officiĂŤle grenzen vastgelegd en dat is een belangrijk kenmerk van een soevereine staat.â€? “Bedoeling is dat er ooit akkoorden komen over die grenzen en dat er een eigen Palestijnse staat komt. Het is de vraag of IsraĂŤl en de Verenigde Staten die ooit gaan erkennen.â€?
BELLEN NAAR HET BUITENLAND
BEL DE HELE WERELD ROND TEGEN EXTREEM LAGE TARIEVEN
VANAF
â‚Ź0,12
â‚Ź0
*
ORTEL ORTEL** NAAR
PER MIN.
7DULHYHQ SHU VHSWHPEHU ‡ 7DULHYHQ ]LMQ LQFO %7: ‡ 9RRU HHQ RYHU]LFKW YDQ DOOH WDULHYHQ JDDW X QDDU ZZZ RUWHOPRELOH EH (HQPDOLJH FRQQHFWLHNRVW YRRU RQGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ LV Ą SHU RSURHS ‡ 0D[LPDOH JHVSUHNVWLMG YRRU RQGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ LV PLQXWHQ ‡ 2QGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ JHOGW DOOHHQ ELQQHQ %HOJLs
www.ortelmobile.be
connecting the world
.
donderdag 8 oktober 2009
Cijfers
Toen en nu
Tol betalen aan Panamakanaal
$"3*##*4$)& ;&&
#PDBT EFM 5PSP
$045" 3*$"
-BHP (BUVO
1"/"." 4BOUJBHP
*TMB EF $PJCB
LN ¥ (3"1)*$ /&84
$IJUSF
"SDIJQJFMBHP EF MBT 1FSMBT (PMG WBO 1BOBNB
-B 1BMNB
VF
Meest zuidelijk gelegen land van Centraal-Amerika
&M 1PSWFOJS
1BOBNB R OB DV
Panama
%BWJE
$PMPO
$I V
MM In de 16de eeuw ontdekten en
settelden de Spanjaarden zich in Panama. MM In 1821 werd Spanje de deur gewezen en ging Panama een unie aan met Colombia, Ecuador en Venezuela: de Republiek van Gran Colombia. Die hield 9 jaar stand. MM Nadien bleef Panama een deel van Colombia tot het zich in 1903 met steun van de VS afsplitste.
1BOBNBLBOBBM
(PMGP EF MPT .PTRVJUPT
$0-0.#*&
45*--& 0$&""/
MM Beide landen ondertekenden een verdrag dat de VS toelieten om een kanaal te graven en dat soevereiniteit gaf over het stuk land aan weerszijden van de kanaalzone. MM Amerikaanse militaire
ingenieurs bouwden het Panamakanaal van 1904 tot 1914. MM In 1977 kwamen Panama en de VS overeen om het kanaal tegen het einde van de eeuw volledig over te laten aan Panama. MM In de volgende decennia werd daar stap voor stap werk van gemaakt. MM Intussen werd in 1989 met de hulp van de VS dictator Manuel Noriega afgezet. MM Eind 1999 werden het Panamakanaal en het gebied dat er bijhoort overgeheveld aan Panama.
“In België kan ik op eigen benen staan”
Eind augustus vierde Nilsa Muñoz (32) 8 jaar België. In die tijd is ze nog niet terug geweest naar thuisland Panama. “Ik hoop volgend jaar te gaan. Ik mis mijn familie. In het begin had ik het best moeilijk maar hier kan ik op eigen benen staan. Dat geeft me voldoening.”
“De bedoeling was om in België architectuur te studeren. Ik had al 1 jaar architectuur in Panama gestudeerd voor ik naar hier ben gekomen.” “Eerst heb ik drie niveaus Nederlands gevolgd aan de universiteit. Daarna volgde ik in Brussel architectuur. Eén semester, dan ben ik gestopt. Het was veel te moeilijk.” “Ik ben dan verder Nederlands gaan studeren aan de universiteit en ben beginnen werken als poetsvrouw. Dat doe ik nu nog steeds. Vanaf januari hoop ik een cursus voor interieurdecoratie te beginnen via de VDAB.” “Ik woon graag in België, maar toen ik hier pas was, had ik het best zwaar. De eerste moei-
M
7
MM
“Vrouwen op café was voor mij heel ongewoon”
Panamezen wonen in Antwerpen
nilsa muñoz poetsvrouw
lijkheid was het klimaat. In Panama hebben we twee seizoenen: droog en nat. En het is er altijd warm. Hier leerde ik de echte koude kennen. Dat was de eerste shock.” “Daarna kwam de cultuur. Dat kwam deels door de taal. De eerste twee jaar sprak ik Engels. Op een gegeven moment heb ik besloten dat niet meer te doen omdat ik zo het Nederlands niet goed zou leren.” “Taal was echter niet de enige factor. Sommige gewoontes waren voor mij gewoon heel vreemd. Vrouwen die op café gaan bijvoorbeeld.” Feestjes “Hoewel Panama de jongste jaren op dit vlak aan het veranderen is, was het voor mij toen onbekend. Bij ons zitten de vrouwen veel thuis. Daartegenover staat dat Panamese vrouwen graag feestjes en etentjes in huiselijke kring organiseren. Ik begrijp nu wel dat op café gaan hier heel gewoon is, maar ik doe het nog steeds niet.” “Ook eten is in België heel anders.
De patisserie en chocolade vind ik fantastisch, dat kennen wij helemaal niet. Groenten en vruchten die in Panama gewoon zijn, kan je in België niet of enkel tegen een hele dure prijs krijgen. Ik leerde dus nieuwe groenten kennen. Witloof bijvoorbeeld vind ik heel lekker met hesp en kaassaus.” “Een laatste gewoonte die me verbaast, heeft te maken met religie. België is verondersteld om een katholiek land te zijn. Maar dat is helemaal niet zo. Ik ben lid van de evangelische kerk. Dat is echt een deel van mijn leven. Belgen die katholiek zijn gaan enkel naar de kerk om te trouwen en als er een begrafenis is.” “Naast die culturele verschillen, apprecieer ik het enorm dat iedereen in België kan werken of studeren. Iedereen kan hier onafhankelijk zijn. In Panama leven we veel meer in familieverband, wat een warm en beschermend gevoel geeft. Tegelijk blijf je afhankelijk. In België heb ik de kans om op eigen benen te staan.”
MM Officieel: Republiek Panama MM Hoofdstad: Panama MM Oppervlakte: 75.420 km² MM Inwoners: 3.360.474 miljoen MM Levensverwachting: 74,5 jaar
(mannen), 80,2 jaar (vrouwen)
MM Taal: Spaans (officieel), Engels
(14%). Velen zijn tweetalig MM Religie: rooms-katholiek (85%), protestant (15%) MM Munt: balboas MM Landcode telefoon: +507 MM Landcode internet: .pa MM Export: bananen, garnalen, suiker, koffie, kleding MM Plaats op lijst rijkste landen: 62/177
Recept
Mango Banaan Smoothie Ingrediënten
M 2 ½ kopjes geschilde, rijpe man-
go in stukken M ½ kopje vanille-yoghurt M 1 kopje magere melk M ½ banaan, gepeld M 2 el vers limoen- of citroensap
Bereiding Laat de mango 1 tot 1½ uur in de diepvries, tot ze hard zijn. Mix dan alle ingrediënten in de blender tot een zachte massa. Serveer meteen in ijsgekoelde glazen.
(
Tien voor taal
Camaron que se duerme se lo lleva la corriente. Letterlijk: de garnaal die in slaap valt, wordt meegezogen door de onderstroom. ->Wees alert. Un burro le dice al otro orejon. Letterlijk: een ezel zegt het tegen een ander paar grote oren. ->De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet.
België verbreedt Panamakanaal
Poort naar Zuid-Amerika
Het Panamakanaal loopt door Panama en is ruim 81 km lang. Het verbindt de Caraïbische Zee met de Grote Oceaan.
Voor het bestaan van het Panamakanaal was Portobelo de poort naar Zuid-Amerika.
Dredging International, lid van de DEME-groep uit Zwijndrecht, is momenteel het Panamakanaal aan het uitdiepen. Het verbreden en uitdiepen van het kanaal zal ook de moderne grote containerschepen toelaten gebruik te maken van het Panamakanaal. Naast de baggerwerkzaamheden worden ook twee nieuwe zeesluizen geconstrueerd die ook door een Belgische ingenieursfirma zijn ontworpen. De sluizen zijn geïnspi-
De plek werd ‘mooie haven’ genoemd door Christopher Columbus, die er in 1502 schuilde voor een hevige storm. De stad zelf werd pas gesticht in 1597. In dat jaar vond ook de eerste handelsbeurs plaats waar Panama’s rol als draaischijf voor internationaal verkeer duidelijk werd. Tot 1738 vond er elk jaar een dergelijke beurs plaats: de Portobelo fair. Die duurde telkens 1 à 2 maanden en werd ingeluid door de aankomst van de Spaanse schepen. Het slaperige plaatsje veranderde dan in een bruisend centrum waar milM
M
reerd op de Berendrechtsluis in Antwerpen, de grootste ter wereld. Dredging International verwijdert
in totaal 9 miljoen m³ puin, slib en stenen. De werkzaamheden startten in april 2008 en duren tot juni 2012.
joenen gouden peso’s van hand wisselden in ruil voor de rijkdommen van Zuid-Amerika. Niet moeilijk dat deze acties ook piraten van heinde en ver aantrokken. Net deze aanvallen maakten het voor de Spanjaarden noodzakelijk om andere toegangswegen op te zoeken. Daardoor, en door bouw van de trans-Panama-spoorweg en het graven van het Panamakanaal, nam de hoofdrol van Portobelo gaandeweg af. Tegenwoordig kan je het charmante stadje gemakkelijk bezoeken via land. Elk jaar op 21 oktober herbeleeft Portobelo zijn glorierijke verleden met een religieuze processie.
.
donderdag 8 oktober 2009
Toen en nu
Oud-bisschop leidt het land
#0-*7*&
BH 1BS
VBZ
'VFSUF 0MJNQP
MM Paraguay kent een roerige ge-
SBH VBZ
schiedenis, met veel dictators, oor1"3"(6": #3";*-*& mix van indianen en Spanjaarlogen en machtsovernames. In 1954 1FESP +VBO $BCBMMFSP 7FSE den. Ook enkele omvangrijke gegreep Alfredo Stroessner als opperF $PODFQDJPO meenschappen van mennoniebevelhebber van het leger de macht 1P[P .POUF -JOEP $PMPSBEP 4BO 1FESP ten, Duitse en Russische anabapom deze tot 1989 niet meer uit han1JM DP 4BMUP EFM NB ZP (VBJSB tisten die in de jaren 1920 naar den te geven. Na opnieuw een $PSPOFM Paraguay trokken. In deze dorstaatsgreep in 1989, door generaal 0WJFEP "TVODJPO pen wordt nog Duits gesproken Andrés Rodriguez, en een nieuwe $JVEBE 7JMMBSSJDB EFM &TUF MM Religie: 90% rooms-katholiek grondwet in 1992, vonden in 1993 "3(&/5*/*& 4BO +VBO $BB[BQB #BVUJTUB MM Oppervlakte: 406.752 km² de eerste vrije verkiezingen plaats. 1 P 1JMBS "MU MM Munt: guaraní De voormalige bisschop Fernando &ODBSOBDJPO LN MM Klimaat: subtropisch Lugo is nu president. BS BO
Letterlijk: water dat naar de oceaan vloeit
B
1B
Paraguay
MM Taal: Spaans, Guarini MM Hoofdstad: Asunción MM Regeringsvorm: republiek MM Aantal inwoners: 7 miljoen MM Bevolking: 95% mestizo, een
MM Export: soja en katoen zijn belangrijkste exportproducten. Verder worden veel maïs, suikerriet, cassave, tarwe, rijst, tabak en bananen verbouwd. Ook de veeteelt is een belangrijke sector. MM Natuurlijke rijkdommen: geen. Wel kan het land voor het opwekken van energie vertrouwen op de Rio Parana. Paraguay is samen met Brazilië in het bezit van de grootste waterkrachtcentrale ter wereld, de Itaipúcentrale. MM Plaats op lijst rijkste landen: 95/177
¥ (3"1)*$ /&84
“Liever het grijze België dan het hete Paraguay”
Artiesten scoren met Cubaans volksliedje Guantanamera, het bekende Cubaanse volksliedje, maakte ook heel wat Paraguayaanse muzikanten beroemd.
Digno Garcia
Los Paraguayos
De beroemdste Paraguayaan in België was Digno Garcia. Hij werd geboren in 1919 in een dorp niet ver van de hoofdstad Asunción. Als harpspeler introduceerde hij een nieuwe stijl met een eigen ritme. Toen zijn eerste band uiteen ging, vormde Garcia een nieuw trio onder de naam Digno Garcia y sus Carios. Hij speelde samen met Lucho Marin en Miguel Angel Gamarra en diens opvolger Ricardo Ortiz. Garcia trouwde met de Vlaamse Vera Engelen. Na hun huwelijk in 1962 vestigden ze zich in Geraardsbergen, waar hij tot zijn dood in 1984 bleef wonen. Vanuit Geraardsbergen toerde het trio de hele wereld rond. Zijn grootste successen kende Digno met de herwerkte versie van de Cubaanse traditional Guantanamera en een eigen interpretatie van La Felicidad en Brigitte Bardot.
Los Paraguayos is een orkest dat gevormd wordt door muzikanten uit Paraguay. Sinds de oprichting in de jaren 1950 zijn vele zangers, harpisten, gitaristen en bongospelers gekomen en weer vertrokken. De groep speelt Zuid-Amerikaanse en Mexicaanse liedjes, o.a. bewerkingen van klassiekers als Guantanamera, El Cóndor Pasa en La Bamba. Ondanks de vele wisselingen in de bezetting bleef de groep populair. Hun laatste wereldtournee dateert van 2007.
Ana en Daicy Parides: “We hebben geen heimwee.”
In de wijk Antwerpen - Dam vonden wij Ana Fermina Parides Franco en haar dochter Daicy Carolina.
Ana spreekt met zachte stem, maar is radicaal in haar mening. “Ik ben liever in het grijze België dan in het warme Paraguay.” Ana is geboren in de hoofdstad Asunción op 7 juli 1951. Vader was een zeeman (wat heel merkwaardig is want Paraguay is een van die weinige landen die niet aan een zee grenzen), moeder was huisvrouw. Haar ouders gingen uiteen toen zij nog jong was. Ana kreeg acht kinderen, twee dochters en zes zonen. “Mijn oudste dochter Mirta emigreerde naar België, trouwde hier en kreeg drie kinderen, twee jongetjes en een meisje. Zij nodigde mij uit om naar Europa te komen. Ik kwam voor een vakantie van veertien dagen. Dan voor een maand en uiteindelijk bij de derde keer - dat was in 1999 - vroeg ik samen met mijn jongste dochtertje mijn immigratiepapieren aan.” “Ik heb absoluut geen heimwee naar Paraguay. Het is vijf jaar geleden dat ik er nog ben geweest. Ik ben liever hier dan daar. Liever de grijze lucht van Vlaanderen dan de hitte van Paraguay. “Natuurlijk mis ik mijn zonen, maar via de telefoon en het interM
MM
“Paraguayanen zijn soepeters” AnA pArides
net blijf ik met hen in verbinding. Nee, geen van hen is ooit tot hier gekomen. Dat is veel te duur.” Tot voor kort had Ana een baan als poetsvrouw bij een petrochemisch bedrijf in de haven. Ana spreekt slechts een weinig Nederlands en dat beperkt haar contact met Belgen. En de andere tien Paraguayanen in Antwerpen kent zij ook niet zo goed. Ana leeft een teruggetrokken bestaan. Al heeft zij Paraguay voorgoed achter zich gelaten, toch kookt zij nog elke dag op ’s lands wijze. Dus geen frieten en stoofvlees, bloemkool met worst en tomaat-garnaal. “Paraguayanen zijn soepeters. Zoals ‘bori bori’, dat is soep van maïs, kaas, olie, groenten, kip of rundvlees. Of ‘locro’, een wintersoep van witte maïs, en ‘albondiga’, soep met balletjes.” De nationale schotel is de Sopa Paraguaya en dat is ondanks de naam eigenlijk geen soep. Het gaat hier om een warm maïsbrood. Het volksverhaal vertelt dat halverwege
de 19de eeuw de corpulente stichter van de staat, Don Carlos Antonio Lopez, net als de meeste van zijn landgenoten elke dag ‘witte soep’ at, een brij van varkensvet, maïsmeel, melk, verse kaas en eieren. Op een keer deed de kokkin per ongeluk te veel maïs in de brij. Geschrokken kieperde ze de massa in een ovenschaal en zette hem in de hete kleioven. Don Carlos was verrukt over het resultaat en doopte haar vondst Sopa Paraguaya. “Deze sopa is heel populair bij trouwerijen, religieuze en andere feesten. ’s Zomers bij de asado, dat is een barbecue, of zomaar met een salade.” Dochter Daicy is zestien jaar en net als bij haar moeder is er niets dat haar naar Paraguay lokt. Hier is haar thuis. “Omdat mama zo weinig Nederlands spreekt, moet ik haar alles uitleggen. Ik heb ook niet zo veel Belgische vriendinnen. Mijn beste vriendinnen zijn Brazilaans.” Daicy volgt deeltijds onderwijs. Zij zit in haar derde jaar keukenhulp. Dus verschijnen binnenkort toch nog Paraguayaanse frieten op tafel. Ana Parides kreeg een simpakket van Ortel Mobile toegestuurd om naar familie en vrienden in haar thuisland te bellen.
i
12
Paraguayanen wonen in Antwerpen
Paraguay naar WK Voetbal M Paraguay heeft zich verzekerd van een ticket voor het WK Voetbal van 2010 in Zuid-Afrika. Op de 16de speeldag van de Zuid-Amerikaanse kwalificatiezone haalde Paraguay het in Asunción met 1-0 van het grote Argentinië. Op twee speeldagen van het einde was het daardoor zeker van een plaats bij de eerste vier, die recht hebben op rechtstreekse kwalificatie voor het WK. Bekende Paraguayaanse spelers zijn onder anderen Roberto Acuna (Deportiva de la Coruna), Antolin Alcaraz (Club Brugge), Edgar Barreto (Atalanta Bergamo), Carlos Humberto Paredes (Borussia Dortmund) en Roque Santa Cruz (Manchester City).
.
donderdag 8 oktober 2009
Cijfers
Fabiana Cuba (33) uit Antwerpen runt samen met haar man en ouders het restaurant El Sabor Andino (De smaak uit de Andes) aan de Ankerrui.
“In Peru begint het leven pas na het werk�
Peru Caral oudste bekende stad van Amerika $0-0.#*&
UV 1V
&$6"%03
NB Z
QP
P
/B
Na bijna tien jaar in Antwerpen kan Fabiana zeggen dat de stad ook een beetje ‘haar’ stad geworden is. “Het was niet gemakkelijk in het begin�, steekt de mooie Peruaanse van wal.
1BTUB[B .BSBOP
1JVSB
O
B 6D
"
#3";*-*&
/
$IJDMBZP
BHB BMM )V
$IJNCPUF
&
1 & 3 66 SVC
4
. BE SF EF %JPT
BNCB
)VBODBWFMJDB "ZBDVDIP "CBODBZ
"
$VTDP
QV
*DB
SJNBD
#0-*7*&
+VMJBDB
LN
“In Peru wordt het nooit echt koud. Daardoor is het leven er helemaal anders�
1VDBMMQB
-JNB )VBODBZP $BMMBP
sloot het koppel in BelgiĂŤ te komen wonen. “Door het werk van mijn vader had ik al veel ervaring met reizen en verhuizen. Voor mij was het dus ‘gemakkelijker’ om opnieuw te beginnen. Ik had bovendien ook al een paar keer in het buitenland gestudeerd, onder andere in Finland, waar ik toch al een beetje kennis had gemaakt met het Europese klimaat. Hoewel het in BelgiĂŤ veel zachter en aangenamer weer isâ€?, zegt Fabiana lachend. De derde dag na haar aankomst ging Fabiana al Nederlands studeren aan de Ufsia.
MM
%
5SVKJMMP
POF "NB[
"NB[ POF SJ WB :B
*RVJUPT ZB M J
5VNCFT
M “Ik ben afkomstig uit Arequipa, een stad op zo’n veertien uur rijden ten zuiden van Lima. Er wonen 800.000 mensen. Dat is niet alleen het dubbele aantal inwoners van Antwerpen, ook in oppervlakte is Arequipa twee of drie keer zo groot. Hier in Antwerpen ligt alles lekker dicht bij elkaar. Dat was wel wennen in het begin.�
Fabiana leerde haar echtgenoot, Bart, in Peru kennen. “Hij was er op vakantie met een groep Vlamingen en Walen. Op oudejaarsavond zaten we toevallig in hetzelfde cafĂŠ, waar ik met vrienden van de universiteit aan het feesten was. We waren van plan om het jaar daarop in Lille te gaan studeren, als voortzetting van onze studies. Daarom waren we al volop Frans aan het oefenen. Toen een van de mensen uit het gezelschap van Bart hoorde dat we Frans spraken, kwam die bij ons zitten. De rest is geschiedenis.â€? (lacht) Na een paar jaar over en weer reizen, be-
45*--& 0$&""/
5JUJDBDB NFFS
fabiana cuba restauranthoudster
"SFRVJQB 5BDOB
ÂĽ (3"1)*$ /&84
$)*-*
Peruaan gemiddeld 26 jaar jong MM OfficiĂŤle naam: Republiek
Peru
MM OfficiĂŤle landstaal: Spaans,
Quechua en Aymara zijn co-officieel in gebieden waar ze dominant zijn MM Hoofdstad: Lima MM Regeringsvorm: democratie MM Staatsvorm: grondwettelijke republiek MM Staatshoofd: president Alan Garcia Perez MM Vicepresident: Luis Giampietri Rojas MM Tweede vicepresident: Lourdes Mendoza del Solar MM Oppervlakte: 1.285.216 km² MM Inwoners: 29.546.963 MM Gemiddelde leeftijd: 26,1 jaar MM Levensverwachting: 70,74 jaar MM Etnische bevolkingsgroepen: Amerikaans-indiaans 45%, mestizo (mix van Amerikaansindianen en blanken) 37%, blanken 15%, zwarten, Japanners, Chinezen en andere: 3% MM Religie: rooms-katholiek 81,3%, evangelisch 12,5%, andere 3,3%, niet gespecifieerd of geen religie 2,9% MM Alfabetisering: 92,9% MM Onafhankelijk sinds: 18 juli 1821 (van Spanje) MM Nationale feestdag: onafhankelijkheidsdag, 18 juli MM Volkslied: Somos libres, seà moslo siempre MM Munteenheid: sol MM Internetcode: .pe MM Landencode: 51 MM Plaats op lijst rijkste landen: 87/177
Grote steden lokken boeren Peru ligt aan de westkust van Zuid-Amerika en wordt begrensd door Ecuador en Colombia in het noorden, BraziliĂŤ in het oosten, Bolivia in het oosten en zuiden, Chili in het zuiden en de Grote Oceaan in het westen. M
Inca’s Dat er in Peru Spaans gesproken wordt, danken de Peruanen aan de Spaanse bezetting in de 16de eeuw. Maar het land heeft een veel langere en minstens even indrukwekkende geschiedenis. Die begint lang voor de komst van de Spaanse veroveraars. Tot dan was Peru het hart van het Incarijk, met Cuzco als hoofdstad. De Inca’s waren een indianenvolk dat leefde in het westelijk deel van Zuid-Amerika, in de Andes, op het kruispunt van het huidige Ecuador, Peru, Bolivia, ArgentiniÍ en Chili. Hun gouden periode duurde van 1438 tot 1532. In dat jaar veroverde de Spaanse conquistador Francisco Pizarro het rijk en verwoestte het aan een ijltempo. Eigenlijk waren de Inca’s nog voor de inval van het Spaanse leger al ernstig verzwakt door een pokkenepidemie, die helft van de Incabevolking doodde, onder wie hun leider Huayna Capac. Dat was de aanleiding voor een burgeroorlog tussen zijn zonen Huåscar en Atahualpa om de erfopvolging.
Goudkoorts In 1532 kwam de Spaanse soldaat en avonturier Francisco Pizarro in het noorden aan. Hij was al jaren op het continent, waar lokale stammen in BraziliÍ en Venezuela hem bij zijn aankomst hadden verteld dat er over de bergen een rijk was gesticht, met tempels met goud behangen muren. Pizarro’s goudkoorts steeg met de jaren: hoe ouder hij werd, hoe groter de obsessie werd om dat goud en het rijk van de Inca’s te vinden. Uiteindelijk kwam hij aan in het noorden van Peru, op zoek naar Atahualpa, de Incaleider. Die laatste besefte niet welk gevaar hij liep toen hij de Spanjaarden uitnodigde in zijn
De campesinos in de bergstreken zijn arm. Velen trekken naar de steden in de hoop er werk te vinden.
hoofdstad. Hij onderschatte de kracht en tactiek van het Spaanse leger, ze waren ook met belachelijk weinig. Maar Pizarro nam Atahualpa gevangen en lanceerde een verrassingsaanval op de stad. In deze bloederige strijd lieten tienduizenden Incasoldaten het leven. Ook in Cuzco werd een gelijksoortige strijd gestreden. HuĂ scar werd in opdracht van Atahualpa vermoord, waarna deze laatste ter dood veroordeeld werd door Pizarro. Dat was het begin van de Spaanse bezetting, met de stichting van het onderkoninkrijk Nieuw KastiliĂŤ in 1542 als hoogtepunt.
Voortdurende conflicten In 1821 werd Peru onafhankelijk van Spanje. Het land werd afwisselend door militaire en burgerregeringen bestuurd, met dictators en democratische regeringen die elkaar opvolgden. Peru lag in de decennia die er op volgden in voortdurend conflict met Bolivia en Chili, met de laatste om kostbare zoutwinning in de woestijnen. Ook in de afgelopen dertig jaar werd het land niet gespaard van oorlog en terreur. De meest recente oorlogen dateren van1980 tot
1992. Tijdens die periode ging de Peruaanse bevolking gebukt onder de gewelddadige acties van de maoistische terreurbeweging Lichtend Pad, die de bestaande orde omver wou werpen. Het brute geweld heeft aan zeker 30.000 mensen het leven gekost. De acties van Lichtend Pad waren de grootste rem op de ontwikkeling van Peru, tot de leiding ervan in 1992 gevangen werd gezet.
Snel groeiende steden Peru telt 25 miljoen inwoners. Ongeveer 72 procent van de bevolking woont in steden. Die zijn de laatste decennia fel gegroeid. Die groei is het gevolg van migratie van het platteland naar de stedelijke gebieden. Vooral de campesinos (plattelandsmensen) uit de bergstreken trekken naar de steden in de hoop er werk te vinden. Die kans is klein: in de meeste steden heerst overbevolking en er is weinig werkgelegenheid. In en rond Lima wonen bijna 10 miljoen mensen. Velen van hen leven in de pueblos jovenes, de sloppenwijken van Lima. Slechts 6% van de bevolking woont in het regenwoud, dat meer dan de helft van het landoppervlak van Peru inpalmt.
.
donderdag 8 oktober 2009
Restaurant Fabiana Cuba met haar familie: “Wij zijn hier heel gelukkig.”
“Ik wilde koste wat het kost Nederlands kunnen. Dat vond ik erg belangrijk. Door mijn studies Communicatiewetenschappen in Peru, had ik al een behoorlijke talenknobbel ontwikkeld: ik spreek Spaans, Frans, Engels
en een beetje Fins.” “Nederlands bleek een heel moeilijke taal te zijn, maar ik trok me uit de slag. Toen ik het aanbod kreeg om voor een Engelstalig bedrijf te gaan werken, dacht ik werk en studie te kun-
El Sabor Andino Ankerrui 54, Antwerpen Tel. 03-289.32.90 www.elsaborandino.be
nen combineren. Dat was niet alleen heel zwaar, het was ook niet goed voor mijn Nederlands. Omdat er op de werkvloer voortdurend Engels gesproken werd, leerde ik niet genoeg Nederlands bij. Dus gaf ik die job op en zette ik mijn studies Nederlands verder.” “Na een paar jaar besloten mijn man, mijn ouders en ik om een Peruaans restaurant op te richten in Antwerpen. We hadden het plan om een eigen zaak op te starten al eerder, in Peru, opgevat, maar ik ben blij dat we er toch een paar jaar mee gewacht hebben. Voor mij was het heel belangrijk het land, de mentaliteit en de markt te leren kennen.” “Nu ken ik de Vlamingen, weet ik wat ze leuk vinden en hoe ze zullen reageren. Die dingen zijn van levensbelang voor het welslagen van je zaak.” Fabiana’s ouders en haar zus wonen nu ook in België. Haar moeder, een chef-kok, is de tweede helft van de chef-tandem in de keuken van El Sabor Andino. “Voor mij was het ontzettend leuk dat ik mijn familie eindelijk weer dicht bij mij had. Familie is heel belangrijk voor Peruanen. Mijn andere familieleden en vrienden mis ik heel hard. En natuurlijk mis ik ook het klimaat: in Peru wordt het nooit echt koud. Daardoor is het leven er helemaal anders. Hier sluiten de winkels om zes uur ’s avonds en daarmee is het sociale leven ook al voor een groot deel gedaan. In Peru sluiten de winkels pas om tien uur, het leven van de Peruanen begint pas ná het werk. Dan gaan we naar de winkel, wandelen we, spreken we af met vrienden of gaan we naar de bioscoop. We werken de hele dag hard, beginnen er vroeg aan, maar na het werk is het tijd voor ontspanning. Maar ondanks die kleine verschillen, ben ik hier heel gelukkig met mijn man, mijn dochter en mijn familie.”
De kracht van natuur en cultuur Machu Picchu
Uros
Machu Picchu (Oudeman Hoogte in het Quechuais) is de best bewaarde Incastad van Peru. Omdat ze nooit ontdekt werd door de Spanjaarden, werd ze ook niet vernietigd. In 1983 werd de stad opgenomen op de werelderfgoedlijst van Unesco. Het is een populaire toeristische attractie die van grote betekenis is voor het toerisme van de hele regio. Per jaar komen er zo’n 400.000 bezoekers. Sinds de jaren 1990 verschenen winkels, hotels en dergelijke en worden er veel nieuwe gebouwen neergezet langs het oude incapad. In 2007 werd Machu Picchu online tot een van de “zeven nieuwe wereldwonderen” gekozen.
Vooral de rieteilanden van de Uros-indianen zijn wereldberoemd. Deze eilanden zijn gemaakt van riet (totorariet), dat langs de oevers van het Titicacameer groeit. Er zijn ongeveer veertig bewoonde eilandjes. De bewoners maken van alles van riet: huizen, huisraad, boten enz. Als de waterstand hoog is, drijven deze eilanden. Zodra het riet aan de onderkant vergaat, wordt een nieuwe laag toegevoegd. Oorspronkelijk waren deze eilanden het toevluchtsoord van de Uros-indianen voor de oprukkende Inca’s. Tegenwoordig leven de Uros van de toeristen, die vanuit Puno de eilanden bezoeken.
Machu Picchu trekt jaarlijks 400.000 bezoekers.
Titicacameer
Nazcalijnen
Met haar oppervlakte van 8.340 km² is het Titicacameer het op één na grootste meer van ZuidAmerika. Het ligt in de Andes tussen Peru en Bolivia op 3.812 m hoogte en is het hoogste bevaarbare meer ter wereld. In het meer liggen 41 eilanden. Sommige hiervan zijn dichtbevolkt. De bekendste eilanden zijn Isla del Sol, Amantaní en Taquile. Het meer ligt voor de helft in Peru en voor de andere helft in buurland Bolivia.
De lijnen van Nazca zijn geogliefen, tekeningen in het zand van de pampa’s van Jumana en Nazca in Peru. De tientallen figuren van dieren, honderden geometrische vormen en duizenden lijnen en lijnenspellen zijn in het woestijnzand van de hoogvlakte van Peru lang bewaard gebleven. De hoogvlakte is een van de droogste gebieden op Aarde en kent een gemiddelde jaartemperatuur van 25 graden Celsius. Het is er bijna altijd windstil.
.
donderdag oktober 2009
Recept
Ceviche MM De Peruaanse keuken is een van de meest gevarieerde van de wereld, en heeft met 491 gerechten het record van grootste variëteit. MM Peru beschikt over een gastronomie van vier continenten in één land. Het heeft ongeveer 2.000 verschillende soepgerechten en 250 traditionele desserts.
Ingrediënten
Bereiding
MM 500 gr rauwe vis met vast vlees MM 2 kleine uien MM 4 sappige verse tomaten MM 4 verse groene chili naar smaak (eventueel te vervangen door verse groene paprika) MM enkele teentjes knoflook MM 8 verse limoentjes MM een handvol verse koriander MM 1 koffielepel olijfolie MM Zout naar smaak MM Zwarte peper naar smaak
MM Hak de uien, knoflook, tomaten, chili en koriander fijn. MM Pers de limoentjes uit en voeg ze aan de groenten toe. MM Snijd de vis in tamelijk kleine stukjes. Bestrooi die met peper en zout en voeg ze ook toe. MM Laat de vis vier uur marineren in de koelkast . MM Meng er alvorens het gerecht (ijskoud) op te dienen de olijfolie door. MM Eventueel wat ketchup en worcestershiresaus toevoegen.
Bevolking
200.000 indianen leven in Amazonegebied
Gleni Lorena: “In het begin moet je niet te vaak teruggaan, anders blijf je je een bezoeker voelen in je nieuwe thuisland.”
MM Op Bolivia na, woont het grootste aantal indianen in Peru. Ze leven in stammen, verspreid over het land. MM Quecha’s zijn hooglandindianen uit de bergstreken. MM Aymara-indianen wonen in de streek rond het Titicacameer. MM Uros-indianen vormen in dit gebied een unieke groep. Zij leven op de totorarieteneilanden in het Titicacameer. MM In het Amazonegebied wonen verschillende indianenstammen, met elk hun eigen taal en gebruiken. MM Sommige stammen mijden ieder contact met de westerse wereld, andere hebben zich gedeeltelijk aangepast.
MM Op dit moment leven er ongeveer 200.000 indianen in het Amazonegebied. Ze zijn onderverdeeld in 53 etnische groepen en leven over het algemeen op een vaste plek.
“Terugkeren naar Peru? Misschien als we gepensioneerd zijn!” In 2005 leerde Gleni Lorena (36) haar man kennen tijdens een huwelijksfeest van gemeenschappelijke vrienden in Peru. Zes maanden later besloot ze om voorgoed naar België te verhuizen. “Antwerpen is een geweldige stad”, steekt de spontane Gleni van wal. M “Ik kom uit Lima, een grote stad met tien miljoen inwoners. Daarmee vergeleken is Antwerpen natuurlijk niet groot, maar er is wel altijd iets te doen. Het is een multiculturele stad, waar ik al veel interessante mensen heb leren kennen.” “Vlamingen zijn vriendelijke,
tolerante en open mensen. Ze zijn ruimdenkend en geven allochtonen veel kansen. Veel van mijn vrienden zijn Vlamingen en met racisme heb ik nooit te maken gekregen.” Gleni mist haar vrienden en familie, hoewel haar broer en zus ook in België wonen. “Ik ben vorig jaar, na 2,5 jaar, nog eens terug geweest naar Peru. Dat deed echt deugd. Ik heb bewust zo lang gewacht om terug te keren, omdat ik vind dat je in het begin niet te
vaak terug moet gaan anders blijf je je een bezoeker voelen in je nieuwe thuisland. België en Antwerpen zijn mijn thuis nu en ik denk niet dat we snel zullen terugkeren naar Peru.” “Natuurlijk kan je nooit voorspellen wat de toekomst zal brengen, maar voorlopig blijven we lekker hier.” “Wie weet, misschien als we gepensioneerd zijn, ‘remigreren’ we om te genieten van het mooie weer en de prachtige natuur daar.”
248 Peruanen wonen in Antwerpen
Volgende week: Polen