Visie voor de Leieboorden Kortrijk
DE RIVIER MAAKT
DE RIVIER maakt de stad Visie voor de Leieboorden Kortrijk
DE RIVIER MAAKT DE STAD
DE RIVIER MAAKT
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
VOORWOORD Nu het stof van de Leiewerken gaat liggen en Kortrijk zijn rivier terug kan omarmen, dient zich een uitermate boeiende uitdaging aan. Hoe kunnen de vrijgekomen terreinen langs de rivier zo goed mogelijk ingevuld worden? Welke stedenbouwkundige en architecturale kwaliteit zullen deze ontwikkelingen uitstralen? De antwoorden hierop zullen voor de komende decennia het beeld bepalen van de Leieboorden. En dus ook van onze stad. Medewerkers van onze directie Stadsplanning hebben een ambitieus team gevormd met deskundigen van de intercommunale Leiedal en van het architectenbureau HUB. Ze hebben nagedacht, bestudeerd, gebrainstormd, geschetst, gewikt, gewogen en goed bevonden. Het resultaat mag er inderdaad zijn. Een ontwikkelingskader voor maar liefst 12 beeldbepalende sites langs de Leieboorden. De grote lijnen zijn getrokken. Dit werk is af. En nu begint het werk‌ De gewenste ontwikkelingen zijn geschetst. Nu moeten ze verder verfijnd en concreet ingevuld worden. Met inventieve, kwaliteitsvolle oplossingen. Met gedurfde, knappe architectuur. Met groenzones en gezinsvriendelijke woonwijken. Op maat van Kortrijk, geen grootstad maar een warme centrumstad. De stad zal dit werk niet alleen aanpakken. Nu zijn ook vele anderen aan zet. Ingenieurs en architecten, projectontwikkelaars en bouwbedrijven, grondeigenaars, buurtbewoners en allen die onze stad en onze rivier genegen zijn. Mogen zij hun beste talenten aanwenden om het toekomstbeeld van de Leieboorden te maken. Samen bouwen we onze stad. Wout Maddens Schepen van stedenbouw en ruimtelijke ordening Kortrijk 3
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Als het stof om je hoofd is verdwenen‌
 De verbredingswerken aan de Leie zijn nagenoeg voltooid. Nu het stof stilaan gaat liggen wordt duidelijk welke kwaliteiten de vernieuwde Leieboorden aan de stad toevoegen. Er zijn de vernieuwde kades waar fietsers en wandelaars gretig gebruik van maken. De nieuwe groenzones zijn aangename rustpunten geworden waar jong en oud graag vertoeft en de nieuwe bruggen leggen de link tussen beide oevers. Oevers waarlangs enorme ontwikkelingsmogelijkheden zijn ontstaan. In totaal gaat het om 12 aanzienlijke sites die een gigantische bebouwbare oppervlakte vertegenwoordigen. Gezien deze sites het nieuwe gezicht van de stad zullen vormen, dienen de nieuwe ontwikkelingen met de grootste zorg en in nauwe relatie tot de omliggende wijk en de stad vorm te krijgen.
4
DE RIVIER MAAKT DE STAD
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Cijfers • • • •
6 km nieuwe kades 7 nieuwe bruggen 12 te ontwikkelen sites Totale oppervlakte: +/- 23 ha +/- 175.000 m² ontwikkelbare oppervlakte: waarvan 140.000 m² wonen en 35.000 m² handel, kantoren en diensten • Nieuw stadsdeel met: Ongeveer 1000 woningen en 2200 nieuwe bewoners aan de Leiekant
5
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Een gigantisch ontwikkelingspotentieel
Langs de Leie bevinden zich 12 zones die de komende jaren in ontwikkeling zullen komen. De ontwikkelingen zullen niet alleen het gezicht van de stad mee vormgeven, ze bieden ook een unieke groeikans. De stad wenst hierbij duidelijk de kaart te trekken van wonen, maar zeker niet uitsluitend. De stad wil een mix van stedelijke functies mogelijk maken langs het water. De 12 sites bieden door hun unieke ligging stuk voor stuk opportuniteiten voor kwaliteitsvolle ontwikkelingen. De stad wenst iedere ontwikkelaar dan ook te stimuleren om zich in te schakelen binnen een totaalvisie, waarbij de ontwikkelingen naast de vernieuwde kades eenzelfde hoge kwaliteit en uitstraling krijgen. Dit stelt iedere individuele ontwikkelaar voor de bijzondere uitdaging: een project realiseren dat kwaliteit uitstraalt en zich naadloos inschakelt in het Kortrijkse stadsweefsel. Zo kan een nieuwe stad aan de Leie stap voor stap vorm krijgen. De Leieboorden moeten dan ook een bruisend stadsdeel worden, voor stedelijke activiteiten en waar mensen elkaar ontmoeten.
6
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
DE RIVIER
7
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
De 12 sites  1. Blekerij 2. Weide 3. Doornstraat 4. Havenkaai 5. Vlasmuseum 6. Eilandtip 7. De Kien 8. Heilig Hart 9. Diksmuidekaai 10. Sint-Amandscollege 11. Broelparking 12. Minister Liebaertlaan
10
3
5
1 4 2
8
12
9 8
7 6
11
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
9
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
10
DE RIV MAAK DE ST
VIER KT STAD
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Nood aan een totaalvisie
Als we de ontwikkelingsmogelijkheden voor de 12 sites even samenbrengen dan zijn deze indrukwekkend! De hoeveelheid bebouwbare oppervlakte is zo groot dat ze een belangrijk deel van de toekomstige ontwikkelingen voor Kortrijk kan opvangen. Ook kwaliteit bij de ontwikkelingen vormt een cruciaal aandachtspunt. In het verleden gebeurden langs de Leie een aantal ontwikkelingen die weinig bijdragen tot de algemene beeldkwaliteit en de beleving van de stad. De overheid heeft voor de heraanleg van de Leieoevers bijzonder veel zorg besteed aan een kwalitatieve aanleg. Diezelfde zorg en aandacht voor kwaliteit verwachten we dan ook terug te vinden bij iedere nieuwe ontwikkeling. Doordat de kwantitatieve en kwalitatieve probleemstellingen het individuele perceel overstijgen oordeelde de stad dat er nood was aan een totaalvisie. In 2009 werd een eerste workshop georganiseerd in aanwezigheid van de ex-Vlaams Bouwmeester bOb Van Reeth. Op deze workshop werden de krijtlijnen voor de globale visie uitgezet. De stadsdiensten werkten ism de intercommuncale Leiedal en het studiebureau HUB de studie ‘Ontwikkelingskader Leieboorden’ uit. De studie werd begin 2011 afgerond en schetst een totaalbeeld voor de toekomstige ontwikkelingen langs de vernieuwde Leieboorden. Vertrekkend vanuit de totaalvisie wordt voor iedere site een kader aangereikt dat rekening houdt met de kwaliteiten en potenties van de plek en de omgeving. Deze totaalvisie biedt een uitdagend kader aan waarbinnen kwalitatieve projecten kunnen ontwikkeld worden op maat van de plek, de wijk en de stad. 11
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Verweven met de stad
Het uitwerken van een ontwikkelingskader voor de Leieboorden is een perceelsoverschrijdende opgave. De ‘waterkant’ is té strategisch en de percelen té groot om dit zonder globale visie te bekijken. Daarom wordt vertrokken vanuit het weefsel en de noden van de stad. Dit stadsweefsel in niet overal identiek. Naargelang de context is een andere soort ontwikkeling mogelijk:
12
1. bouwblokken herstellen
2. nieuwe ontwikkelingszones
De historische binnenstad van Kortrijk is, zoals veel steden, opgebouwd uit bouwblokken. Ondanks de vele transformaties die de stad door de eeuwen heen onderging, blijft het bouwblok tot op vandaag nog steeds dé bouwsteen van de stadskern van Kortrijk. Waar mogelijk dient dus voortgebouwd te worden op de structuur van het bouwblok. Zo schakelt de nieuwe ontwikkeling zich organisch in binnen de bestaande stadsstructuur.
Aan de 2 uiteinden van het studiegebied wordt geopteerd voor een open stedelijk landschap. Groen krijgt er extra ruimte. Nieuwe gebouwen passen zich in binnen deze open en groene verbindende zones.
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
3. zuurstof voor de stad In bepaalde zones is de bouwblokstructuur minder prominent aanwezig. Door de Leiewerken, maar ook door het wegtrekken van grootschalige economische activiteiten komen grote percelen vrij. Voor deze zones moet niet meteen voortgebouwd worden op de structuur van een grootschalig bouwblok. Dergelijke sites bieden de unieke kans om zuurstof toe te voegen aan de stad. In deze zones wordt bewust gekozen voor het realiseren van kleinschalige entiteiten waartussen kleine pleinen en groenzones worden gecreÍerd. Ze vormen aangename fiets- en wandelverbindingen binnen de wijk en sluiten ook aan op bestaande verbindingen in de binnenstad.
13
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
DE RIVIER MAAKT
14
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
15
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Op maat van Kortrijk
 Kortrijk is door de geschiedenis heen gegroeid vanuit bouwblokken. Hoogbouw is de uitzondering. En dat willen we zo houden. De nieuwe ontwikkelingen dienen zich in te schakelen binnen het bestaande stadsweefsel. Elke ontwikkeling dient dan ook rekening te houden met de plek, de wijk en de stad. Door rekening te houden met het bestaande stadsweefsel zijn heel wat sites uitermate geschikt om gezinswoningen met een stadstuin te realiseren. Zo worden de Leieboorden een omgeving waar jonge gezinnen een plek krijgen.
16
DE STAD
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
17
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Verbonden met de Leie
De nieuwe ontwikkelingen langs de Leieboorden vormen de unieke kans om de verschillende stadswijken dichter bij de Leie te brengen. In plaats van een nieuwe barrière te gaan optrekken tussen de wijken en de Leie, dienen de nieuwe ontwikkelingen zich organisch in te schakelen in het stadsweefsel. Hierdoor ontstaan nieuwe verbindingen binnen de wijk zelf en met de rest van de stad. Door het oordeelkundig inplanten van nieuwe bebouwing ontstaan nieuwe belevingszones waardoor de Leie tot diep in de wijk voelbaar een beleefbaar wordt.
18
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
DE RIVIER 19
20
DE RIVIER MAAKT DE STAD
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Beleef de Leie
Wie langs de Leieboorden flaneert ziet dat Kortrijk een nieuwe aanblik kreeg. De kwaliteit van de architectuur, de extra groenzones, de verschillende nieuwe functies, zoals vrije tijd, cultuur, horeca,… zijn extra’s voor de wijk en de stad. Budabeach is een oase van groen om te rusten, te sporten, te feesten. De skatebowl biedt de jongeren de mogelijkheid om zich uit te leven. Binnenkort opent het Vlasmuseum zijn deuren. De sportkooi bij de Noordbrug, de nieuwe aangelegde kaden, de groene zone op de top van het eiland, enz… zijn prachtige plekken om de Leie van nabij te beleven. Deze troeven stralen ook af op de aanpalende wijken. Wonen wordt er aantrekkelijker. De toekomstige projecten moeten deze beleving langs de Leieboorden versterken.
21
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
DE RIVIER MAAKT DE STAD
22
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Ideale woonomgeving
 Kortrijk, net groot genoeg voor stedelijkheid, net klein genoeg om het gezellig te houden. De stad heeft diverse functies en appelleert aan verschillende doelgroepen. Voor hen wil Kortrijk vooral een warme stad zijn. In het bijzonder voor jonge gezinnen die zoeken naar een huis met wat private buitenruimte, in een aangename omgeving. Voor hen promoot de stad de rijwoningen. Die zullen er dus ook komen op de verschillende sites. In de omgeving zijn er scholen, crèches en parken.
23
‘A’rchitectuur
De nieuwe bruggen zijn stuk voor stuk blikvangers en de kades en de omliggende zones werden met de meeste zorg ontworpen en uitgevoerd. De Leiewerken hebben ervoor gezorgd dat de Leie terug een centrale plaats krijgt in onze stad. Een plaats waar iedere Kortrijkzaan trots op is. De stad Kortrijk wenst iedere ontwikkelaar te stimuleren om zich in te schakelen binnen een totaalvisie waarbij de ontwikkelingen naast de vernieuwde kades eenzelfde hoge kwaliteit en uitstraling krijgen. Gezien deze nieuwe ontwikkelingen een belangrijk onderdeel zullen uitmaken van het nieuwe gezicht van de stad, wil de stad Kortrijk iedere ontwikkelaar en ontwerper stimuleren om deze bijzondere uitdaging aan te gaan. De stad wenst op deze unieke locaties dan ook de lat hoog te leggen. Iedere ontwikkeling moet er één zijn waar architectuur met een grote ‘A’ een plaats krijgt. Geen spektakelarchitectuur, maar kwalitatief hoge architectuur die zich inschakelt in de totaalvisie en het globale beeld versterkt en ondersteunt.
24
RIVIER AKT STAD
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
25
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
26
DE RIVIER MAAKT DE STAD
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Een blik op de toekomst
De studie Leieboorden reikt een ontwikkelingskader aan voor de toekomstige ontwikkelingen. Vertrekkend vanuit de totaalvisie wordt voor iedere locatie een ontwikkelingsmogelijkheid bepaald: hoogte gebouwen, inplanting, groen, verbindingen,… Op basis van de werkschema’s en maquettes werden diverse simulaties gemaakt. De simulatie geven een eerste blik op hoe de Leieboorden er in de toekomst kunnen uitzien. De simulaties geven geen exact beeld. Ze zijn een eerste uitdrukking van de maat en kwaliteit die de Stad Kortrijk wenst na te streven.
27
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Kortrijk Weide en site Blekerij
28
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
29
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Site Havenkaai en Doornstraat
30
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
31
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Site Havenkaai en Doornstraat
32
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
33
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Site Havenkaai en Doornstraat
34
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
35
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Site Vlasmuseum
36
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
37
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Eilandtip
38
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
39
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Site De Kien
40
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
41
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Site Heilig Hart
42
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
43
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Site Diksmuidekaai
44
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
45
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Site St-Amand en IJzerkaai
46
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
47
De rivier maakt de stad - Visie voor de Leieboorden Kortrijk
Site Liebaertlaan
48
tstr Mark
Ma
rke be
ek
Kl.
49
colofon Een realisatie van de Stad Kortrijk - Directie Stadsplanning en -ontwikkeling en de Strategische cel Op basis van de studie “Ontwikkelingskader Leieboorden Kortrijk” door Leiedal en HUB in opdracht van de Stad Kortrijk Teksten: Dries Baekelandt in samenwerking met Frans Van Den Bossche en Pol Hiergens Vormgeving: Yves Debaes, Team Communicatie Fotografie: Stad Kortrijk, Frédéric Guerdin, Leiedal / Henderyckx luchtfotografie (pag. 6, 7 & 9) en Thomas Depaepe (pag. 4, 5, 14 & 25 - www.crepusculum.be) Illustraties: Maarten Gheysen (Leiedal) Simulaties: Polygon Graphics (www.polygongraphics.be)
Visie voor de Leieboorden Kortrijk
DE RIVIER MAAKT
DE RIVIER maakt de stad Visie voor de Leieboorden Kortrijk
DE RIVIER MAAKT DE STAD