Dolnoล lยนskie
hity
Dolny Œl¹sk Po³o¿enie, granice. Dolny Œl¹sk to kraina geograficzna, historyczna i województwo – jednostka administracyjna. Po³o¿ony jest w po³udniowo-zachodniej Polsce. Od po³udnia graniczy z Czechami, od zachodu z Niemcami, a od pó³nocy z województwami lubuskim i wielkopolskim, od wschodu natomiast z województwem opolskim. O b s z a r, l u d n o œ æ . Na o b s z a r z e 19 948 km2 mieszka 2, 98 mln ludzi. Herb. Herbem Dolnego Œl¹ska jest czarny piastowski orze³ na z³otym tle. Stolica, miasta i podzia³ administracyjny. Stolic¹ Dolnego Œl¹ska jest Wroc³aw (640 000 mieszk.) Do wiêkszych miast nale¿¹: Jelenia Góra, Wa³brzych, Legnica, K³odzko i Œwidnica. Administracyjnie dzieli siê na 30 powiatów i 169 gmin. Ukszta³towanie powierzchni, przyroda. Dolny Œl¹sk to kraina o urozmaiconej rzeŸbie terenu. Na po³udniu znajduj¹ siê malownicze pasma górskie, tworz¹ce Sudety, z najwy¿szym pasmem – Karkonoszami, których najwy¿szy, szczyt, Œnie¿ka, wznosi siê na wysokoœæ 1603 m n.p.m. w czêœci œrodkowej pogórza, a na pó³nocy rozci¹ga siê Nizina Sl¹ska z Borami Dolnoœl¹skimi. Na Dolnym Sl¹sku wystêpuje obfitoœæ kamieni szlachetnych i ozdobnych, a w przysz³oœci wydobywano tu nawet z³oto i srebro. Dolny Œl¹sk s³ynie ze swych licznych Ÿróde³ wód mineralnych i uzdrowisk. Uroku krainie dodaj¹ malownicze doliny i prze³omy rzeczne. Do najbardziej znanych nale¿¹ Doliny Kwisy, Bobru, Kamiennej, Nysy K³odzkiej i oczywiœcie Odry – najwiêkszej dolnoœl¹skiej rzeki. Przyroda chroniona jest w dwu parkach narodowych, dwunastu parkach krajobrazowych i piêædziesiêciu czterech rezerwatach przyrody.
Warszawa
Wrocław
Dolny Œl¹sk
Dolny Œl¹sk to kraina po³o¿ona w po³udniowo-zachodniej Polsce na niespe³na 20 tys. km2 powierzchni i zaliczana do jednej z najbardziej atrakcyjnych i ró¿norodnych w kraju. Na pewno o randze regionu decyduj¹ walory zarówno przyrodnicze, jak i ogromne dziedzictwo kultury, a tak¿e potencja³ dla rozwoju turystyki uzdrowiskowej i coraz bardziej popularnej agroturystyki. Dolny Œl¹sk to monumentalne pasma górskie i malownicze kotliny, poprzecinane rw¹cymi górskimi strumieniami. To kraina dzikiej przyrody, obfituj¹ca w wiele unikatowych gatunków zwierz¹t i roœlin, a tak¿e uroczych miast, szczyc¹cych siê wspania³ymi wielowiekowymi zabytkami. Dolny Œl¹sk to region o bogatej historii, pe³nej niewyjaœnionych zagadek i tajemnic. To miejsce wielu wojen i najazdów, a o jego burzliwej przesz³oœci œwiadcz¹ ruiny zamków, fortec i warowni. W wyniku tak o¿ywionych dziejów nastêpowa³o nawarstwianie kultur, przenikanie siê nap³ywaj¹cych tu stylów i tradycji. Nic wiêc dziwnego, ¿e na tych ziemiach istnieje dziœ tak wiele przejawów ludzkiej twórczoœci, zachwycaj¹cych form¹, przepychem i urod¹. Bez w¹tpienia magnesem s¹ zabytki Szlaku Cysterskiego w Lubi¹¿u, Trzebnicy, Henrykowie, Krzeszowie, a per³ami architektury zabytkowe kamieniczki w rynku Wroc³awia, Hala Ludowa czy Aula Leopoldina. Ogromn¹ atrakcj¹ jest Panorama Rac³awicka we Wroc³awiu, a miejsca kultu warte
2
1. Zamek Grodno – Zagórze Œl¹skie 2. Kamieniczki Jaœ i Ma³gosia – Wroc³aw
1
obejrzenia to Wambierzyce i Bardo. W Œwidnicy i Jaworze znajduj¹ siê wielkie drewniane koœcio³y, zwane Koœcio³ami Pokoju, bowiem wybudowano je na mocy Pokoju Westfalskiego w XVII wieku. Z zewn¹trz skromne, zadziwiaj¹ przepychem barokowego wyposa¿enia. Dziœ s¹ wpisane na listê Œwiatowego Dziedzictwa UNESCO. Murowane zamki i warownie powstawa³y na Dolnym Œlasku ju¿ od XIII wieku. Najczêœciej budowane na góruj¹cych nad okolic¹ ska³ach i wzgórzach strzeg³y granic œl¹skich ksiêstw. Do dzisiejszych czasów zachowa³o ich siê przesz³o 100. Poszukiwacze skarbów do dziœ penetruj¹ niezbadane sztolnie Walimia i G³uszycy, tajemnicze podziemia czy lochy Twierdzy K³odzkiej i Srebrnogórskiej. To oczywiœcie tylko jedna setna miejsc, które warto tu zobaczyæ. Region ten to te¿ prawdziwa per³a przyrodnicza. Oko³o 17% powierzchni stanowi¹ tu obszary o wysokich wartoœciach przyrodniczych; s¹ to parki narodowe, rezerwaty przyrody, chronione krajobrazy. W niezwykle atrakcyjnych turystycznie Sudetach obok malowniczych Karkonoszy, kryj¹cych w sobie przyrodnicze cuda, znajduj¹ siê Góry Sto³owe z fantastycznymi labiryntami skalnymi i formacjami z piaskowca. Rajem na ziemi dla pasjonatów ornitologii mo¿emy nazwaæ Stawy Milickie, gdzie wystêpuj¹ unikatowe, w wiêkszoœci chronione, gatunki ptaków. Ka¿dego zachwyci bogactwo krajobrazów najwiêkszych tu Kotlin – K³odzkiej i Jeleniogórskiej. Dodaj¹c do wizerunku tych ziem najwiêksz¹ w Polsce iloœæ leczniczych zdrojów, s³yn¹cych ze znakomitych wód, otrzymamy swoist¹ oazê dla ³akn¹cych wytchnienia turystów.
Wroc³aw – Stare Miasto Tysi¹cletni Wroc³aw to jedno z najpiêkniejszych polskich miast. Po³o¿ony nad Odr¹, jej dop³ywami i kana³ami zosta³ nazwany Miastem Stu Mostów. Na szczególn¹ uwagê zas³uguje tu stare miasto: wspania³y rynek z ratuszem, kamieniczki Jaœ i Ma³gosia, koœció³ garnizonowy œw. El¿biety, Ostrów Tumski z katedr¹ i koœcio³ami, Uniwersytet Wroc³awski oraz Koœció³ œw. Marii Magdaleny. Rynek zachwyca urod¹ godn¹ ka¿dej europejskiej metropolii. Najstarsz¹ czêœcia miasta jest Ostrów Tumski. Do czasu zasypania w XIX w. odnogi rzeki, by³a to jedna z odrzañskich wysp. To tu znajdowa³ siê gród ksi¹¿êcy. Dzisiaj Ostrów Tumski jest zespo³em budowli sakralnych z katedr¹ pod wezwaniem œw. Jana Chrzciciela.
Informacja Turystyczna Rynek 14 tel. (071) 344 31 11 fax (071) 344 31 13 Czynne w godz. 900-2100 codziennie w sezonie letnim poza sezonem 900-2000 e-mail: info@itwroclaw.pl www.wroclaw.pl www.wroclaw.naszemiasto.pl
2
1
3
1. Ratusz – Wroc³aw 2. Kamienice wroc³awskiego rynku 3. Ostrów Tumski – Katedra
Hala Ludowa (dawniej Hala Stulecia) i Park Szczytnicki we Wroc³awiu
Zbudowana w latach 1912-1913 dla upamiêtnia stulecia Bitwy Narodów pod Lipskiem zosta³a nazwana Hal¹ Stulecia. To najs³ynniejsze dzie³o wroc³awskiego modernizmu autorstwa Maxa Berga i jedna z pierwszych na œwiecie konstrukcji ¿elbetonowych. Budowla ma 130 m œrednicy i 42 m wysokoœci, a jej kubatura wynosi oko³o 300 tys. m3. W 1948 r. postawiono przed obiektem 96-metrow¹ Iglicê, metalow¹ konstrukcjê przywodz¹c¹ na myœl plemienne s³upy œrodka œwiata, symbol odbudowy ziem zachodnich. W zabytkowej przestrzeni Hali Ludowej organizowane s¹ imprezy sportowe, koncerty, targi. W lipcu 2006 wpisana na Listê Œwiatowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Usytuowana na skraju najwiêkszego parku – Parku Szczytnickiego, w którym znajduje siê Ogród Japoñski. Jego atrakcj¹ s¹ dwie kaskady wodne: „¿eñska” i „mêska”. Malownicze strumienie wodne rzeŸbi¹ pagórkowaty teren ogrodu, a liczne drewniane budowle nadaj¹ orientalny charakter. Cennym elementem aran¿uj¹cyjnym jest bogata w azjatyckie gatunki roœlinnoœæ.
Halê mo¿na zwiedzaæ codziennie w godz. 800-1900 ul. Wystawowa 1 tel. (071) 347 72 00, 347 51 02 fax (071) 348 68 51 www.halaludowa.wroc.pl Ogród Japoñski tel. 0 601 74 45 63 czynny od 01.04 do 30.10 w godz. 900-1900 1. Pergola 2. Hala Ludowa – Wroc³aw 3. Ogród Japoñski – Wroc³aw
2
1
3
Aula Leopoldina we Wroc³awiu Uwa¿ana za najpiêkniejsze wnêtrze we Wroc³awiu. Sala paradna Uniwersytetu, w której odbywaj¹ siê uroczystoœci uniwersyteckie, inauguracje roku akademickiego innych uczelni wroc³awskich, sesje naukowe, uroczystoœci pañstwowe, a tak¿e koncerty muzyki kameralnej, bowiem Aula posiada doskona³¹ akustykê. Ukoñczona w 1732 roku Aula Leopoldina nosi imiê austriackiego cesarza Leopolda I, który w roku 1702 powo³a³ do ¿ycia pierwsz¹ we Wroc³awiu szko³ê wy¿sz¹ zwan¹ Akademi¹ Leopoldyñsk¹. Barokowy wystrój Auli jest dzie³em znamienitych artystów tamtej doby: rzeŸbiarza F.J. Mangoldta z Pragi, malarza J.K.Handtke z O³omuñca; zaœ sztukaterie wykona³ W³och, I. Provisore. Iluzjonistyczne malarstwo œcienne i sklepienne, imponuj¹ce przepychem alegoryczne rzeŸby oraz zadziwiaj¹ce dekoracje stanowi¹ tu harmonijn¹ ca³oœæ. W czêœci zwanej Podium uwagê przyci¹ga monumentalna rzeŸba cesarza Leopolda na tronie z alegoriami M¹droœci i Gospodarnoœci po bokach i Zwady i G³upoty u stóp. Postacie w zewnêtrznym krêgu fresku nad audytorium poœwiêconym gloryfikacji M¹droœci Bo¿ej symbolizuj¹ nauki i sztuki wyzwolone.
Wroc³aw, pl. Uniwersytecki 1 (gmach Uniwersytetu) tel. (071) 375 22 45 www.muzeum.uni.wroc.pl 2
1
3
1. Fontanna Szermierz 2. Uniwersytet Wroc³awki 3. Aula Leopoldyñska
Panorama Rac³awicka Wielkie malowid³o (15 x 114 m), dziêki zespoleniu szczególnych zabiegów malarskich i technicznych, „przenosi” widza w inn¹ rzeczywistoœæ i inny czas. Obraz przedstawia bitwê polskich powstañców pod Rac³awicami ko³o Krakowa, pod wodz¹ bohatera narodowego Tadeusza Koœciuszki, z wojskami rosyjskimi, 4 kwietnia 1794 roku. To legendarne dzie³o malarzy Jana Styki i Wojciecha Kossaka na pocz¹tku XX w. mo¿na by³o ogl¹daæ we Lwowie. Po II wojnie œwiatowej, w 1946 roku, malowid³o wraz z czêœci¹ zbiorów Ossolineum trafi³o do Wroc³awia. Panorama zosta³a publicznie udostêpniona w po³owie lat 80-ych XX wieku i natychmiast sta³a siê g³ówn¹ atrakcj¹ Wroc³awia. Jest pierwszym i jedynym zachowanym do dziœ polskim dzie³em tego rodzaju.
1
Panorama Rac³awicka Oddzia³ Muzeum Narodowego ul. Purkyniego 11 tel. (071) 344 16 61 e-mail: biuro@panoramaraclawicka.pl www.panoramaraclawicka.pl
3
1. 2. Fragment obrazu 3. Panorama Rac³awicka – rotunda
2
Œl¹skie Koœcio³y Pokoju w Jaworze i Œwidnicy Drewniane, ewangelickie koœcio³y Pokoju w Œwidnicy i Jaworze o konstrukcji ryglowej to jedyne takie zabytki na œwiecie. Zosta³y wybudowane przez œl¹skich protestantów w po³owie XVII w., a dziœ s¹ wpisane na listê Œwiatowego Dziedzictwa UNESCO. Œwi¹tynia w Œwidnicy ma bogaty barokowy wystrój – wnêtrza z malowid³ami z XVIII w., natomiast Koœció³ w Jaworze posiada na emporach malowid³a przedstawiaj¹ce 143 sceny ze Starego i Nowego testamentu. Obie budowle maj¹ bogato zdobione stropy kasetonowe. 1
Koœció³ Pokoju w Œwidnicy Pl. Pokoju 6 tel. (074) 852 28 14 Informacja Turystyczna ul. Wewnêtrzna 2, Œwidnica tel./fax (074) 852 02 90 e-mail: swidnicainftur@poczta.onet.pl www.kosciolpokoju.pl www.um.swidnica.pl Koœció³ Pokoju w Jaworze ul. Park Pokoju 2 tel. +(48 76) 870 32 73 e-mail: jawor@luteranie.pl www.jawor.pl 1, 2. Koœció³ Pokoju – Œwidnica 3. Koœció³ Pokoju – Jawor
2
3
Sanktuaria Maryjne Sanktuaria w Wambierzycach i Bardzie to cel licznych pielgrzymek do cudownych figurek Matki Boskiej. Bazylika w Wambierzycach to miejsce o ciekawej barokowej architekturze z kru¿gankami dooko³a owalnej nawy i 11 kaplicami. Koœció³ góruje nad niewielkim rynkiem, z którego prowadzi do niego 57 schodów o symbolicznym znaczeniu. Du¿¹ atrakcj¹ jest ruchoma szopka z 1882 roku, z ponad 800 figurkami. W Bardzie, jak podaj¹ miejscowe przekazy i legendy, kult maryjny szerzy³ siê ju¿ od 1200 r. zwi¹zany z cudown¹ figurk¹ Matki Boskiej, która jest tu po dziœ dzieñ najwiêkszym skarbem. W Masywie Œnie¿nika ko³o Miêdzygórza na zboczu Góry Igliczna wznosi siê Koœció³ Matki Boskiej Œnie¿nej. Przedmiotem kultu jest tu cudowna figurka Matki Boskiej, która jest kopi¹ figury Matki Boskiej w Maria Zell w Austrii.
1
Sanktuarium Matki Bo¿ej Wambierzyckiej Królowej Rodzin Pl. N.M.P. 11 tel. (074) 871 91 70 fax (074) 871 91 95 Sanktuarium Matki Bo¿ej Bardzkiej Pl. Wolnoœci 5 tel. (074) 817 14 21 1. Sanktuarium Matki Bo¿ej Bardzkiej 2. Sanktuarium Matki Boskiej Œnie¿nej na Górze Igliczna k. Miêdzygórza 3. Sanktuarium Matki Bo¿ej Wambierzyckiej
2
3
Cysterskie klasztory Cystersi pojawili siê na Œl¹sku w XII wieku. „Biali bracia” osiedlali siê z dala od ludzkich siedzib, wœród ¿yznych pól i lasów, by w ciszy i samotnoœci oddawaæ siê s³u¿bie bo¿ej. Kompleks opactwa w Lubi¹¿u w obecnej postaci pochodzi z XVIII wieku. Z przesz³o 300 pomieszczeñ zachwyca odrestaurowana Sala Ksi¹¿êca ze wspania³ymi barokowymi rzeŸbami i freskami. Opactwo w Henrykowie ufundowa³ w XIII wieku œl¹ski ksi¹¿ê Henryk Brodaty. To w³aœnie w Henrykowskim klasztorze zapisano w XIII wieku pierwsze s³owa w jêzyku polskim. Kompleks klasztorny sk³ada siê z póŸnogotyckiego koœcio³a i barokowych budynków klasztornych. Opactwo cysterskie w Krzeszowie nazywane jest nie bez racji per³¹ œl¹skiego baroku. Koœció³ œw. Józefa zdobi¹ wspania³e freski Michaela Willmanna zwanego œl¹skim Rembrandtem. W Trzebnicy, wœród malowniczych wzgórz, stoi pierwszy ¿eñski klasztor cysterek na Œl¹sku. PóŸnobarokowy kompleks jest jednym z najwiêkszych w Polsce. Lubi¹¿; Zespó³ Pa³acowo-Klasztorny Cystersów; tel. (071) 389 71 66 www.fundacjalubiaz.org.pl Henryków; Pl. Cystersów 1 tel. (074) 810 50 69 Krzeszów; Punkt Obs³ugi Pielgrzyma tel. 0 608 452 070 Trzebnica tel. (071) 312 11 18 2
1
3
1. Koœció³ w Henrykowie-wnêtrze 2. Opactwo w Lubi¹¿u 3. Opactwo w Trzebnicy
Arboretum w Wojs³awicach Arboretum w Wojs³awicach jest jednym z niewielu dawnych parków podworskich na Dolnym Œl¹sku, które uda³o siê ocaliæ z powojennej zawieruchy i zachowaæ do naszych czasów. Ten jeden z naj³adniejszych ogrodów dendrologicznych w Polsce za³o¿y³ w 1831 r. w³aœciciel wsi i botanik, Fritz von Oheimb. Roœnie w nim ponad 600 gatunków drzew i krzewów zarówno egzotycznych, jak i rodzimych. Park stanowi filiê Ogrodu Botanicznego we Wroc³awiu i jest jego placówk¹ naukowo-badawcz¹ oraz dydaktyczn¹. 1
Arboretum w Wojs³awicach Wojs³awice, ko³o Niemczy tel. (074) 837 64 69 Ogród Botaniczny U.Wr. ul. Sienkiewicza 23, Wroc³aw tel. (071) 322 59 57 fax (071) 322 44 83 www.biol.uni.wroc.pl/obuwr/wojs 1. 2. 3. Arboretum w Wojs³awicach
2
3
Stawy Milickie i Dolina Baryczy Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy” utworzono w 1996 r. w celu ochrony roœlin wodno-b³otnych, ptaków wodnych i brodz¹cych oraz zachowania walorów przyrodniczych i historyczno-kulturowych doliny rzeki Barycz. Park ten, rozpostarty pomiêdzy województwem dolnoœl¹skim a wielkopolskim, zajmuje ³¹czn¹ powierzchniê 87 tys. ha, co sprawia, ¿e jest on najwiêkszym parkiem krajobrazowym w Polsce. Na jego terenie wystêpuj¹ du¿e obszary leœne, liczne rzeczki i potoki oraz wiele stawów i zbiorników wodnych, miêdzy innymi znane kompleksy stawów rybnych, lasy ³êgowe i gradowe. Wielkie kompleksy leœne i stawowe (Stawy Milickie) s¹ naturaln¹ ostoj¹ zwierzyny leœnej i ptactwa, którego stwierdzono tu ponad 276 gatunków, w tym 166 lêgowych. Na szczególn¹ uwagê zas³uguj¹ Stawy Milickie zajmuj¹ce powierzchniê 8 tys. ha. Milickie stawy rybne s¹ najwiêkszym oœrodkiem hodowli karpia nie tylko w Polsce, ale i w Europie.
Informacja Turystyczna Rynek 20 tel. (071) 383 11 11 www.milicz.pl
2
1
3
1. 2. 3. Stawy Milickie – Park Krajobrazowy Doliny Baryczy
Park Krajobrazowy Che³my Park Krajobrazowy „Che³my” znajduje siê we wschodniej czêœci Pogórza Kaczawskiego w Sudetach Zachodnich. Powierzchnia parku wynosi 159, 9 km2, a otulina zajmuje 124, 7 km2. Jest to teren wy¿ynny z dominuj¹cymi tu wysokoœciami 350-400 m n.p.m. i nale¿y do jednostki geologicznej zwanej metamorfikiem kaczawskim o charakterystycznej piêtrowej budowie. Park powsta³ w celu ochrony walorów krajobrazowych, przyrodniczych oraz wartoœci historycznych i kulturowych obszaru, który obejmuje. Lasy, które rosn¹ na terenie parku nale¿¹ do najlepiej zachowanych lasów liœciastych na Dolnym Œl¹sku. Roœnie tutaj wiele gatunków, takich jak lipa drobno- i szerokolistna, d¹b bezszypu³kowy i szypu³kowy, klon pospolity, jawor, olsza czarna i szara i wiele innych. Walorem „Che³mów” niew¹tpliwie jest bogactwo florystyczne. W Parku rosn¹ a¿ 44 gatunki roœlin naczyniowych, chronionych w Polsce, z których wiele posiada tu swoje jedyne stanowiska. Mo¿na tu spotkaæ wiele roœlin górskich i podgórskich, rzadkich w skali Polski.
Dolnoœl¹ski Zespó³ Parków Krajobrazowych tel. (071) 336 72 89 e-mail: wroclaw@dzpk.pl www.dzpk.pl 1. 2. 3. Park Krajobrazowy „Che³my”
2
1
3
Góra Œlê¿a Jest najwy¿szym, wznosz¹cym siê na wysokoœæ 718 m n.p.m., szczytem Masywu Œlê¿y. Zbudowana jest g³ównie z granitów i gabra. Góra stanowi³a oœrodek pogañskiego kultu solarnego miejscowych plemion. Na szczycie góry odnaleziono fragmenty kamiennych wa³ów, o szerokoœci ok. 12 m, uk³adanych z od³amków kamieni oraz zagadkowe pos¹gi z charakterystycznym symbolem ukoœnego krzy¿a. Œlê¿a le¿y 34 km na po³udniowy zachód od Wroc³awia i jest otoczona licznymi mniejszymi wzniesieniami: Radunia, Gozdnica, Wie¿yca, Wzgórzami Oleszeñskimi, Wzgórzami Kie³czyñskimi. Jej powierzchniê pokrywaj¹ lasy mieszane ze œwierkiem, sosn¹, bukiem, dêbem, brzoz¹. Roœnie tam wiele niezwykle rzadkich gatunków roœlin oraz ¿yje wiele osobliwych gatunków motyli, œlimaków, pajêczaków. Na terenie tym znajduje siê Rezerwat Archeologiczny w Bêdkowicach obejmuj¹cy wczesnoœredniowieczny zespó³ osadny sk³adaj¹cy siê z cmentarzyska kurhanowego i grodziska.
www.sobotka.pl 2
1
3
1. Œlê¿añska rzeŸba kultowa 2. Rezerwat archeologiczny 3. Góra Œlê¿a
Jaskinia NiedŸwiedzia Jest najwiêksz¹, najpiêkniejsz¹ i najciekawsz¹ polsk¹ jaskini¹ udostêpnion¹ turystom. W paŸdzierniku 1966 roku zosta³a odkryta w kamienio³omie marmurów Kletno III. Spoœród kilkudziesiêciu tysiêcy koœci znalezionych w jaskini szcz¹tki niedŸwiedzia jaskiniowego stanowi¹ 90%, w tym 18 uszkodzonych i 5 kompletnych czaszek. Odkryto w niej równie¿ koœci kilkudziesiêciu gatunków innych zwierz¹t, w tym lwów jaskiniowych, wilków, bobrów i lisów. W jaskini wystêpuj¹ wszystkie formy nacieków: stalagmity, stalaktyty, kolumny, draperie, kaskady, misy ry¿owe oraz podziemne jeziorka, strumienie, kominy i syfony. Obecnie znanych jest 3 km korytarzy i wiadomo ju¿, ¿e istniej¹ jeszcze nieodkryte. Jaskinia NiedŸwiedzia le¿y na terenie rezerwatu o tej samej nazwie.
1
Zak³ad Us³ug Turystycznych „Jaskinia NiedŸwiedzia” w Stroniu Œl¹skim ul. Koœciuszki 55 (po³o¿enie Jaskini NiedŸwiedziej – KLETNO) tel. (074) 814 12 50 www.jaskinia.pl email: zut@jaskinia.pl czynna w godzinach 9-16.40 (V-IX) i 10-17.40 (X-IV) 2 1. 2. 3. Jaskinia NiedŸwiedzia – Kletno
3
Œnie¿ka w Karkonoszach Œnie¿ka (1603 m n.p.m.), to najwy¿sza góra Karkonoszy i Sudetów, a tak¿e najwy¿szy szczyt Republiki Czeskiej. To od wieków magiczne miejsce dla turystów oraz symbol Karpacza. Na jej szczycie znajduje siê barokowa kaplica pod wezwaniem œw. Wawrzyñca – patrona przewodników. Niedu¿a kopu³a szczytowa Œnie¿ki jest najlepszym punktem widokowym Sudetów i Dolnego Œl¹ska. Tam równie¿ znajduj¹ siê restauracja, obserwatorium meteorologiczne oraz schronisko. Szczyt Œnie¿ki zbudowany jest z twardych metamorficznych ska³ poroœniêtych roœlinnoœci¹ alpejsk¹ i polarn¹, a zbocza pokryte s¹ go³oborzem. Na Œnie¿kê naj³atwiej dojœæ z Karpacza, sk¹d prowadzi kilka szlaków turystycznych, mo¿na równie¿ wjechaæ na pobliski szczyt, Kopê, wyci¹giem krzese³kowym.
1
Informacja Turystyczna ul. Konstytucji 3 Maja 25a, Karpacz tel. (075) 761 97 16 e-mail: it@karpacz.pl www.karpacz.pl Kolej linowa na Kopê tel. (075) 761 92 84 www.kopa.com.pl
2
3
1. Schronisko na Œnie¿ce 2. 3. Œnie¿ka
Sudeckie wodospady Zasobne w wodê potoki i rzeki karkonoskie sp³ywaj¹ stromymi, skalistymi dolinami, tworz¹c kaskady i wodospady. Do najwy¿szych nale¿¹ wodospady Kamieñczyka, Szklarki i Podgórnej oraz kaskadowe wodospady £omniczki. Wodospad Szklarki tworzy górski potok – Szklarka. Szeroka, spadaj¹ca z wysokoœci 13 m, kaskada zwê¿a siê ku do³owi i wije spiralnie. Wodospad Kamieñczyka znajduje siê przy wyjeŸdzie na Jakuszyce. Mo¿na go podziwiaæ z dwóch miejsc. Spadaj¹ca z 27 metrów woda tworzy trzy nierównej wysokoœci progi. Wodospad Podgórnej w Przesiece (547 m n.p.m.), plasuj¹cy siê na trzecim miejscu wœród polskich wodospadów w Karkonoszach, przebija siê przez skalny w¹wóz i ma potrójny spad wody o wysokoœci dziesiêciu metrów. Na Ziemi K³odzkiej rzeczka Wilczka spadaj¹c z 20-metrowego progu skalnego, tworzy w ciemnym, skalistym w¹wozie drugi pod wzglêdem wysokoœci w Sudetach wodospad. Informacja Turystyczna ul. Pstrowskiego 1, Szklarska Porêba tel./fax (075) 717 24 49 e-mail: it@szklarskaporeba.pl www.szklarskaporeba.pl Informacja Turystyczna ul. Konstytucji 3 Maja 25a, Karpacz tel. (075) 761 97 16, e-mail: it@karpacz.pl www.karpacz.pl Informacja Turystyczna Pl. Chrobrego 1, K³odzko e-mail: rit@powiat.klodzko.pl www.ziemiaklodzka.pl
1. Wodospad Wilczki 2. Wodospad Kamieñczyka 3. Wodospad Szklarki
2
1
3
Œnie¿ne Kot³y w Karkonoszach To dwa najlepiej rozwiniête kot³y polodowcowe o maksymalnej g³êbokoœci 215 m. S¹ one rozdzielone w¹sk¹ skaln¹ grzêd¹. Wciœniête w pó³nocne zbocza g³ównego grzbietu Karkonoszy miêdzy £abskim Szczytem a Wielkim Szyszakiem. Nazwa Kot³ów zwi¹zana jest z ³atami œniegu, które utrzymuj¹ siê w ¿lebach do póŸnego lata. Œnie¿ne Kot³y to równie¿ najbogatsze zbiorowisko górskiej flory i to nie tylko w Karkonoszach, lecz tak¿e w Sudetach. W Wielkim Kotle znajduj¹ siê dwa ma³e Œnie¿ne Stawki, a ca³oœæ jest œcis³ym rezerwatem przyrody.
Informacja Turystyczna ul. Pstrowskiego 1, Szklarska Porêba tel./fax (075) 717 24 49 e-mail: it@szklarskaporeba.pl www.szklarskaporeba.pl www.karkonosze.it.pl
2
1
3
1. 2. 3. Œnie¿ne Kot³y
Dolnoœl¹skie rêkodzie³o W Boles³awcu i okolicach, znanych z wystêpowania glin kaolinowych, siedem wieków pracy garncarzy kontynuowane jest obecnie przez garncarzy z zak³adów ceramicznych w Boles³awcu i w okolicy. Jak dawniej, wyroby boles³awieckie: wazy, dzbany i kufle s¹ rêcznie dekorowane, charakterystyczn¹ dla boles³awieckiej ceramiki metod¹ stempelkow¹. Tradycje wypieku chleba przypominaj¹ organizowane w Jaworze od 1997 roku Miêdzynarodowe Targi Chleba. Przez trzy dni mo¿na podziwiaæ kunszt najlepszych piekarzy i cukierników, smakowaæ wyj¹tkowe wyroby i zapoznaæ siê z tradycj¹ pieczenia chleba. Jak siê piecze staropolski chleb mo¿na zobaczyæ w gospodarstwie „Szlak gin¹cych zawodów” w Kudowie Zdroju-Czermnej. Jest tu te¿ pracownia garncarska, w której organizowane s¹ pokazy toczenia naczyñ z gliny. Ci¹gle ¿ywe tradycje karkonoskiego szklarstwa przypomina huta szk³a „Leœna Huta” w Szklarskiej Porêbie. Wszystko tu jest wykonywane rêcznie, a tak¿e za pomoc¹ 120-letnich pras hutniczych.
1
Informacja Turystyczna ul. Sierpnia 80 nr 12, Boles³awiec tel. (075) 732 02 12, www.boleslawiec.pl Manufaktura w Boles³awcu ul. Gdañska 30 tel. (075) 732 20 62 www.polish-pottery.com.pl Miêdzynarodowe Targi Chleba w Jaworze tel. (076) 871 10 39 1. Karkonoskie witra¿e 2. Tradycyjne wypieki 3. Ceramika boles³awiecka
2
3
Szczeliniec Wielki i B³êdne Ska³y To najwy¿szy wierzcho³ek Gór Sto³owych (919 m n.p.m.). Na jego szczyt wiod¹ 664 kamienne stopnie, które wykona³ pod koniec XVIII w. so³tys Kar³owa, Franz Pabel, otwieraj¹c tym samym drogê na niezdobyt¹ dot¹d górê. Na szczycie znajduj¹ siê: skalny labirynt, stanowi¹cy strefê œcis³ej ochrony, schronisko PTTK oraz taras widokowy, z którego podziwiaæ mo¿na wspania³¹ panoramê Karkonoszy. Na szczególn¹ uwagê zas³uguje tu Piekie³ko – g³êboka na ponad 20 m szczelina, gdzie jeszcze w lipcu zalega œnieg oraz najwy¿szy punkt Szczeliñca – ska³a zwana Fotelem Pradziada. B³êdne Ska³y le¿¹ na wysokoœci 852 m n.p.m. i stanowi¹ zachodni¹ czêœæ grzbietu Skalnika. Tworz¹ doœæ regularn¹ siatkê, czêœciowo przesklepionych przejœæ. Poprowadzona jest tam trasa zwiedzania, która udostêpnia najbardziej znane formy skalne, posiadaj¹ce w³asne nazwy np. Sto³owy G³az, Skalne Siod³o, Kurza Stopka, Skalna Brama.
1
Informacja Turystyczna Pl. Chrobrego 1, K³odzko e-mail: rit@powiat.klodzko.pl www.ziemiaklodzka.pl Informacja Turystyczna Rynek 17, Radków tel. (074) 871 22 70 e-mail: radkow@radkowklodzki.pl Park Narodowy Gór Sto³owych www.pngs.pulsar.net.pl 2
3
1. 3. Szczeliniec Wielki 2. B³êdne Ska³y
Torfowisko pod Zieleñcem Rezerwat Torfowisko pod Zieleñcem jest rezerwatem œcis³ym o powierzchni 156, 8 ha, po³o¿onym w Górach Bystrzyckich na europejskim dziale wodnym. Wystêpuje tu bogaty zespó³ roœlinnoœci torfowiskowej i bagiennej, miêdzy innymi: kosodrzewina, brzoza kar³owata, sosna b³otna, turzyca sk¹pokwiatowa, torfowce z ¿urawin¹ i borówkami bagiennymi, bagnica torfowa, we³niaki oraz rosiczka d³ugolistna i okr¹g³olistna, a tak¿e rzadkie w Polsce owady. Rezerwat utworzony zosta³ ju¿ w roku 1919. W latach trzydziestych XX wieku jego powierzchnia wynosi³a nawet prawie 220 ha (obecnie 123 ha). Przez rezerwat prowadzi szlak turystyczny, a tablice pogl¹dowe i wie¿a widokowa pozwalaj¹ w pe³ni poznaæ jego walory. Nie wolno schodziæ ze szlaku, gdy¿ jest to niebezpieczne z powodu bagien.
1
Informacja Turystyczna Rynek 9, Duszniki tel. (074) 866 94 13 e-mail: informacja@duszniki.pl www.duszniki.pl Informacja Turystyczna Pl. Chrobrego 1, K³odzko e-mail: rit@powiat.klodzko.pl www.ziemiaklodzka.pl 1. 2. 3. Torfowisko pod Zieleñcem
2
3
Uzdrowiska Dolny Œl¹sk to kraina uzdrowisk; znajduje siê tu a¿ 10 leczniczych zdrojów! Dobrodziejstwa swe Dolny Œl¹sk zawdziêcza zw³aszcza geologicznej przesz³oœci i wynikaj¹cej st¹d formie ukszta³towania terenu. Nie od dziœ wiadomo bowiem, ¿e najwiêcej Ÿróde³ wód mineralnych wyp³ywa z gór, gdzie woda, dr¹¿¹ca skalne szczeliny i podziemne korytarze, wzbogaca siê o dwutlenek wêgla, zabieraj¹c ze sob¹ cenne mikroelementy. Od setek lat kurorty by³y swoist¹ Mekk¹ dla poszukuj¹cych spokoju, wytchnienia i przede wszystkim zdrowia, dlatego warto zobaczyæ: Polanicê Zdrój, Kudowê Zdrój, Szczawno Zdrój, Duszniki Zdrój, Œwieradów Zdrój, Jedlinê Zdrój, Cieplice Œl¹skie Zdrój, D³ugopole Zdrój.
Duszniki Zdrój, Kudowa Zdrój, Polanica Zdrój www.zuk-sa.pl L¹dek Zdrój, D³ugopole Zdrój www.uzdrowisko-ladek.com.pl Cieplice Zdrój www.uzdrowisko.cieplice.com Szczawno Zdrój, Jedlina Zdrój www.szczawno-jedlina.pl Uzdrowisko Œwieradów-Czerniawa www.uzdrowisko-swieradow.ng.pl Przerzeczyn Zdrój www.przerzeczyn.getlin.pl 2
1
3
1. Pijalnia – Polanica Zdrój 2. Pijalnia – Kudowa Zdrój 3. Pijalnia – Œwieradów Zdrój
Festiwal Wratislavia Cantans Wratislavia Cantans od 40 lat jest wielkim, corocznym, œwiêtem muzyki, którego inicjatorem i twórc¹ w 1966 roku by³ znakomity dyrygent – Andrzej Markowski. Od pocz¹tku swego istnienia jest festiwalem „bez granic”, prezentuj¹cym kulturê wielu narodów w najlepszym pod wzglêdem artystycznym wykonaniu, w najpiêkniejszych zabytkowych wnêtrzach Wroc³awia i Dolnego Œl¹ska. W ramach festiwalu odbywaj¹ siê koncerty oratoryjno-kantatowe, symfoniczne, kameralne, recitale wokalne i instrumentalne, koncerty muzyki sakralnej ró¿nych wyznañ oraz liczne wykonania muzyki dawnej. Corocznie przed niemal 20-tysiêczn¹ miêdzynarodow¹ widowni¹, w koncertach bierze udzia³ ponad 1000 wykonawców z ca³ego œwiata. „Wratislavia Cantans” od 1978 r. jest cz³onkiem presti¿owego Europejskiego Stowarzyszenia Festiwali (EFA) w Gandawie.
Miêdzynarodowy Festiwal „Wratislavia Cantans” Rynek 7 tel. (071) 343 98 04 tel./fax (071) 343 08 33 e-mail: office@wratislavia.art.pl www.wratislavia.art.pl 1. 2. 3. Festiwal Wratislavia Cantans
2
1
3
Dolnoœl¹skie z³oto, kamienie i przygody W Z³otoryi na Pogórzu Kaczawskim zachowa³a siê wykuta w 1660 roku sztolnia kopalni z³ota „Aurelia”. Powsta³e w roku 1992 Bractwo Kopaczy Z³ota organizuje tam corocznie pod koniec maja Mistrzostwa w P³ukaniu Z³ota. Jest to œwietna rozrywka, a znalezione „skarby” mo¿na zabraæ ze sob¹. Na przygodê z kamieniami szlachetnymi zaprasza corocznie w lipcu Lwówek Œl¹ski po³o¿ony uroczo na skraju Parku Krajobrazowego Doliny Bobru, odbywa siê tam wtedy wielkie œwiêto poszukiwaczy skarbów ziemi: gie³da minera³ów i kamieni szlachetnych, pokazy ciêcia i szlifowania agatów, rajdy do pól agatowych w okolicy. U stóp Œnie¿ki w Karkonoszach, w Œciegnach ko³o Karpacza mo¿na prze¿yæ przygodê jak na Dzikim Zachodzie w kowbojskim miasteczku „Western City”. Zajmuje ono teren 5 ha, sk³ada siê z 12 drewnianych budynków, swoim wygl¹dem nawi¹zuj¹cych do starych, westernowych miasteczek. Kopalnia Z³ota „Aurelia” w Z³otoryi tel. (076) 878 33 74 www.zlotoryja.pl Polskie Bractwo Kopaczy Z³ota tel. (076) 878 70 44 www.bractwo.bbk.pl „Agatowe Lato” w Lwówku Œl¹skim ul. Przyjació³ ¯o³nierza 5 tel. (075) 782 45 32 www.lwowekslaski.pl Miasteczko Western City w Œciegnach ko³o Karpacza tel. (075) 761 95 60 www.western.com.pl 2 1. „Agatowe Lato” 2. Z³otoryja – p³ukanie z³ota 3. Western City
1
3
Narciarskie biegi Bieg Piastów jest miêdzynarodow¹ imprez¹ narciarsk¹ odbywaj¹c¹ siê na Polanie Jakuszyckiej od 1976 roku i nale¿y do Europejskiej Ligi Biegów D³ugodystansowych EUROLOPPET. Impreza odbywa siê corocznie w marcowy weekend. Inauguruje go Ma³y Bieg Piastów dla m³odzie¿y do lat 18 oraz Mistrzostwa Regionalne CISM, póŸniej jest G³ówny Bieg Piastów na 50 km technik¹ klasyczn¹, bêd¹cy równoczeœnie Mistrzostwami Polski, a koñczy siê Biegiem Piastów na 25 km technik¹ dowoln¹. Polana Jakuszycka po³o¿ona jest w Górach Izerskich, w pobli¿u przejœcia granicznego do Czech 8 km od Szklarskiej Porêby. Polana Jakuszycka posiada kilka doskonale wytyczonych i utrzymywanych oraz bardzo atrakcyjnych widokowo tras biegowych. S¹ to trasy o ró¿nym stopniu trudnoœci, o ³¹cznej d³ugoœci 100 km. Najwy¿ej po³o¿one trasy le¿¹ na wys. ok. 1000 m. Na Polanie œnieg le¿y czasem jeszcze w kwietniu. W pobli¿u Soko³owska w Górach Suchych, ko³o malowniczego schroniska „Andrzejówka” odbywa siê wielki narciarski Bieg Gwarków.
Bieg Piastów tel./fax (075) 717 33 38 e-mail: biuro@bieg-piastow.pl www.bieg-piastów.pl Bieg Gwarków tel. (074) 664 71 11 www.bieggwarkow.hb.pl
1. 2. 3. Bieg Piastów
2
1
3
Podziemne miasta Sztolnie Walimskie. W zboczach gór w okolicach pobliskiego Walimia powsta³ w latach 1943-1945 olbrzymi kompleks podziemnych sztolni i korytarzy podziemnej fabryki lub kwatery Hitlera znanych pod kryptonimem „Riese” – budowy nie ukoñczono. Podziemne miasto Osówka to kompleks najwiêkszej, podziemnej fabryki tajnej broni Hitlera. Znajduje siê na po³udniowo-wschodniej stronie góry Osówka. Czêœæ podziemna kompleksu sk³ada siê z trzech sztolni le¿¹cych na ró¿nych wysokoœciach, przy drodze ³¹cz¹cej wsie Kolce i Walim. Rozpoczête tutaj w po³owie 1943 r. prace doprowadzi³y do powstania ogromnego systemu betonowych korytarzy, umocnieñ i hal. Przeznaczenie obiektów utrzymywane by³o w tajemnicy.
1
Informacja Turystyczna ul. Grunwaldzka 20 58-340 G³uszyca tel. (074) 845 62 20 fax (074) 845 63 32 e-mail: biuro@osowka.pl Muzeum Sztolni Walimskich ul. 3 Maja 26 tel./fax (074) 845 73 00 e-mail: muzeum@sztolnie.pl www.sztolnie.pl
2
3
1. 3. Podziemne Miasto Osówka 2. Sztolnie Walimskie
Zabytki górnictwa Dolny Œl¹sk z dawien dawna stanowi³ obszar eksploracji górniczej. Wiele kopalñ to dziœ obiekty turystyczne, w których mo¿na poznaæ ich przesz³oœæ i skarby ziemi. W kopalni w Z³otym Stoku wydobyto ponoæ 16 ton z³ota – dziœ jest to Podziemna Trasa Turystyczna z d³ug¹ na 200 m „Czarn¹ Sztolni¹” prowadz¹c¹ do podziemnego wodospadu o wysokoœci 8 m. W Podziemnej Turystycznej Kopalni Wêgla dawnej kopalni „Nowa Ruda” mo¿na zwiedzaæ 700 m dawnych wyrobisk górniczych. W pobliskim Wa³brzychu w Muzeum Przemys³u i Techniki w zachowanym kompleksie architektoniczno-przemys³owym z XIX w. znajduj¹ siê unikatowe wie¿e wyci¹gowe, maszyny i inne urz¹dzenia do wydobywania wêgla. W Kowarach, u podnó¿a Karkonoszy, w dwu dawnych sztolniach poszukiwawczych kopalni uranu urz¹dzono podziemn¹ trasê turystyczn¹ o d³ugoœci 1200 m. W Sztolniach Kowary znajduje siê obecnie inhalatorium radonowe. Podziemna Trasa Turystyczna „Kopalnia Wêgla” w Nowej Rudzie ul. Obozowa 4 tel. (074) 872 79 11 www.kopalnia.pnet.pl Muzeum Przemys³u i Techniki w Wa³brzychu ul. Wysockiego 28 tel. (074) 664 60 33 www.muzeum.walbrzych.com.pl Podziemna Trasa Turystyczna – Sztolnie Kowary tel. (075) 718 34 00 www.sztolniekowary.pl 1. Muzeum Przemys³u i Techniki w Wa³brzychu 2. Kopalnia Wêgla Kamiennego w S³upcu – Nowa Ruda 3. Kopalnia Z³ota w Z³otym Stoku
2
1
3
Dolnoœl¹skie zamki Zachowa³o siê ich sporo. Jedne by³y w dawnych czasach warowniami strzeg¹cymi handlowych szlaków i granic ksiêstw, inne siedzibami œl¹skich rodów. Ko³o Jeleniej Góry, na stromej górze Chojnik, wznosi siê wybudowane w XIV w. zamczysko o tej samej nazwie. Zamek Grodno niedaleko Zagórza Œl¹skiego by³ te¿ kiedyœ gniazdem rycerzy-rabusiów. U stóp zamku wije siê krête malownicze Jezioro Bystrzyckie. Po³o¿ony wœród pól i lasów zamek nawodny w Wojnowicach niedaleko Wroc³awia by³ rezydencj¹ bogatych wroc³awskich mieszczan. Monumentalny zamek niezwykle malowniczo po³o¿ony na cyplu skalnym, ok. 3 km na p³n. od Wa³brzycha, to Ksi¹¿. Zbudowany przez Piastów Œwidnickich w XIII w. Obecnie jeden z najwiêkszych zamków w Polsce: ponad 400 sal, a najwspanialszym jego wnêtrzem jest XVIII-wieczna Sala Maksymiliana z bogato zdobionym plafonem. Drugim z najlepiej zachowanych w Sudetach zamków jest Czocha. Le¿y nad Jeziorem Leœniañskim. Powsta³ ju¿ w XIII wieku celem obrony granicy œl¹sko-³u¿yckiej. Zamek Ksi¹¿ Sp. z o.o. Wa³brzych tel. (074) 664 38 50 Zamek Grodno, Zagórze Œl¹skie tel. (074) 845 33 60 Zamek nawodny w Wojnowicach ko³o Mrozowa tel. (071) 317 07 26 Zamek Chojnik Jelenia Góra – Sobieszów
2
1
3
1. Zamek Ksi¹¿ – Wa³brzych 2. Zamek Grodno – Zagórze Œl¹skie 3. Zamek – Wojnowice
M³yn papierniczy w Dusznikach To jedyne w Polsce Muzeum Papiernictwa mieœci siê w XVII-wiecznym m³ynie papierniczym, unikatowym zabytku techniki. Budowla jest jedynym w Polsce, a jednym z nielicznych w Europie, przyk³adem barokowego budownictwa przemys³owego. Po³o¿ona jest nad rzek¹ Bystrzyc¹ Dusznick¹, na po³udniowych obrze¿ach miasta. Wznowion¹ rêkodzielnicz¹ produkcjê papieru udostêpniono zwiedzaj¹cym w 1971 r. A¿ do roku 1905 produkowano tu ceniony za jakoœæ papier czerpany u¿ywany do sporz¹dzania uroczystych dokumentów, akt i dyplomów. Muzeum organizuje pokazy wyrobu papieru. 1
Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju ul. K³odzka 42 tel. (074) 866 92 48 fax (074) 866 90 20 www.muzpap.pl e-mail: biuro@muzpap.pl 2 1. 2. 3. Muzeum Papiernictwa – Duszniki Zdrój
3
Twierdza K³odzka i Srebrnogórska Twierdza K³odzka jest zabytkiem architektury militarnej i jednym z bardziej charakterystycznych miejsc na Dolnym Œl¹sku. Dobrze zachowana, du¿a twierdza by³a systemem obronnym z okresu XVII i XVIII wieku. Jej powierzchnia to ponad 30 ha. W sk³ad kompleksu wchodzi: twierdza g³ówna, fort posi³kowy Owcza Góra, obwarowania miejskie i umocnienia polowe. Obecnie twierdza jest w czêœci udostêpniona dla zwiedzaj¹cych i stanowi jedn¹ z g³ównych atrakcji turystycznych K³odzka. Mo¿liwe jest równie¿ zwiedzanie podziemnego labiryntu korytarzy minerskich. Kolejn¹ wart¹ obejrzenia jest Twierdza Srebrnogórska. To najwiêksza tego typu budowla górska w Europie. Powsta³a w latach 1765-1777 z koniecznoœci umocnienia granic nowo zdobytej prowincji przez Prusy. Mia³a ona za zadanie uszczelniæ pas sudecki wraz z wybudowanymi ju¿ Twierdzami w Nysie, K³odzku i Œwidnicy. To najpotê¿niejsza warownia, której podda³ siê nawet sam Napoleon.
Twierdza K³odzka i labirynty ul. Grodzisko 1 tel. (074) 867 34 68 www.osir.ng.pl Forteczny Park Kulturowy Twierdza Srebrnogórska ul. Letnia 10 57-215 Srebrna Góra tel. (074) 818 00 99 www.forty.pl
2
1
3
1. Twierdza K³odzka – wnêtrze 2. Twierdza Srebrnogórska 3. Twierdza K³odzka
In¿ynierskie majstersztyki Zapora w Pilchowicach jest po³o¿ona malowniczo na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Bobru. Druga co do wysokoœci (po Solinie) i druga co do wieku zapora w Polsce. Ponadto to najwy¿sza w naszym kraju zapora kamienna oraz ³ukowa. Zosta³a zbudowana z kamieni ³¹czonych betonem. Otwarta w 1921 r. Woda ze zbiornika zasila turbiny elektrowni, znajduj¹ce siê w budynku u stóp zapory. Architektoniczn¹ „pere³kê” Boles³awca stanowi wiadukt kolejowy z ciosanych kamieni. Wiadukt jest najd³u¿szy w Polsce, ma 49 m d³ugoœci, 8 m szerokoœci i 26 m wysokoœci. 35 pó³kolistych przêse³ wspartych filarami wygl¹da jak rzymski akwedukt. W pobli¿u Zagórza Œl¹skiego w Górach Wa³brzyskich w latach 1912-17 powsta³a tama na rzece Bystrzycy o d³ugoœci 220 m i wysokoœci 44 m. Spiêtrzona woda rzeki tworzy tu malownicze, krête, d³ugie na przesz³o 3 kilometry Jezioro Bystrzyckie.
Informacja Turystyczna ul. Grodzka 16, Jelenia Góra tel. (075) 767 69 25 e-mail: itratusz@box43.pl Informacja Turystyczna ul. Sierpnia 80 nr 12, Boles³awiec tel. (075) 732 44 55 e-mail: perfekt@data.pl Informacja Turystyczna ul. Koœciuszki 2, Walim tel. (074) 845 38 75 e-mail: cit@walim.pl 1. Wiadukt kolejowy w Boles³awcu 2. Zapora w Zagórzu Œl¹skim 3. Zapora w Pilchowicach
2
1
3
Oœrodki zagraniczne Polskiej Organizacji Turystycznej • Austria, Wiedeñ tel. + (43-1) 524 71 91 12, fax 524 71 91 20; www.poleninfo.at, e-mail: info@poleninfo.at • Belgia, Bruksela tel. + (32-2) 740 06 20, fax 742 37 35; www.polska-be.com, e-mail: info@polska-be.com • Francja, Pary¿ tel. + (33-1) 42 44 19 00, fax 42 97 52 25; www.tourisme.pologne.net, e-mail: info@tourisme.pologne.net • Niemcy, Berlin tel. + (49-30) 21 00 920, fax 21 00 92 14; www.polen-info.de, e-mail: info@polen-info.de • Wielka Brytania, Londyn tel. + (44-0) 8700 67 50 12, fax 8700 67 50 11; www.visitpoland.org, e-mail: info@visitpoland.org • Holandia, Amsterdam tel. + (31-20) 625 35 70, fax 623 09 29; www.poleninfo.info, e-mail: poleninfo@planet.nl • Wêgry, Budapeszt tel. + (36-1) 269 78 09, fax 269 78 10; www.polska-tourist.info.hu, e-mail: bakonyi@polska.datanet.hu • W³ochy, Rzym tel. + (39-06) 482 70 60, fax 481 75 69; www.polonia.it, e-mail: turismo@polonia.it • Japonia, Tokio tel. + (81) 3 – 5908 3808, fax 5908 3809; www.poland-tourism.jp, e-mail: info@poland-tourism.jp • Rosja, Moskwa tel. + (7495) 510 62 10, fax 510 62 11; www.visitpoland.ru, e-mail: info@visitpoland.ru • Hiszpania, Madryt tel. + (34-91) 541 48 08, fax 541 34 23; www.visitapolonia.org, e-mail: info@visitapolonia.org • Szwecja, Sztokholm tel. + (46-8) 21 60 75, fax 21 04 65; www.tourpol.com, e-mail: info@tourpol.com • USA, Nowy Jork tel. + (1-201) 420 99 10, fax 584 91 53; www.polandtour.org, e-mail: pntonyc@polandtour.org
Dolny Œl¹sk w Internecie www.dolnyslask.pl
www.visitsilesia.pl
WYDAWCA: Dolnośląska Organizacja Turystyczna 50-116 Wrocław, ul. Igielna 13; tel. (071) 344 11 09, (071) 341 79 92 e-mail: dot@dot.org.pl; www.dot.org.pl Wydano przy udziale finansowym: Polskiej Organizacji Turystycznej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, Samorządu Województwa Dolnośląskiego.
Agencja Reklamowa mirwal Art Sp. z o.o. e-mail: marketing@mirwal.com.pl; www.mirwal.com.pl Wrocław, ul. Szewska 5, tel./fax (071) 340 90 60; Wałbrzych, Al. Wyzwolenia 41, tel./fax (074) 842 67 63 Fotografie: mirwal Art, Adam Hawałej, Maciej Szwed, Zygmunt Tyrlański, Krzysztof Żarkowski, Richard BeM, archiwum DOT.
Przyroda
Podziemia
Biegi narciarskie
Uzdrowiska
Rêkodzielnictwo
Zamki i twierdze
Sanktuaria
Zabytki architektury
Zabytki techniki
Porajów
Zawidów
Bóbr
chy
y
Karpacz
Legnica
a
w cza
Ka
ic h
Złotoryja
Jawor
aW
Grodno
Odra
Kudowa-Słone
om
Sobótka
ka
Kło dzk a
J.Otmuchowskie
Kamieńczyk
Długopole Zdrój
Boboszów
Kletno Międzygórze
Złoty Stok Polanica Zdrój Lądek Zdrój Duszniki Zdrój Zieleniec
Ny sa
Henryków Przerzeczyn Zdrój
Wojsławice
awa
Oła wa
W id
Trzebnica
Stawy Milickie
Ślężański Będkowice Park Krajobrazowy
Bystrzyca
Osówka Golińsk Park Nowa Ruda Gór Narodo Bardo Stoł owy wy Srebrna Góra ch Wambierzyce Kłodzko Kudowa Zdrój
Lubawka
Orla
WROCŁAW
Wojnowice
Zbiornik Mietków
Lubiąż
Książ Zagórze Śląskie Szczawno Zdrój Krzeszów Jedlina Zdrój Wałbrzych Bieg Gwarków Walim
S Nysa
Słup
Park Krajobrazowy ChełmyC
Jelenia Góra
J.Pilchowickie
Kar Parkkonosk Nar i odo w
Cze
Jakuszyce Szklarska Poręba
Chojnik
Lwówek Śląski Park Krajobrazowy Doliny Bobru
Czerna Wlk.
J.Leżniańskie J.Złotnickie
Świeradów Zdrój
Zgorzelec
Sieniawka
Niemcy zal a on
Bolesławiec
wa
a od
Śn i Kra eżnic job ki P r a zow ark y
Szprota
S tr z eg
Odra
Bar yc