'Ανοιξη - τεύχος 2009-2010 by Christos Kyprianou

Άνοιξη

Σχολική χρονιά 2009 - 2010 Τεύχος 8o

Περιφερειακό Γυμνάσιο Κοκκινοτριμιθιάς

Άνοιξη Τεύχος 8 0

Εκφραστικό όργανο των μαθητών και μαθητριών του Περιφερειακού Γυμνασίου Κοκκινοτριμιθιάς

Σχολική χρονιά:

2009 – 2010

Υπεύθυνη ιδιοκτήτρια: Μαρία Τοπούζη Διευθύντρια Περιφερειακού Γυμνασίου Κοκκινοτριμιθιάς Γενική επιμέλεια και υπεύθυνης έκδοσης: Επιμέλεια ύλης:

Ελένη Σολωμού, Β.Δ. Μαρία Ξυδά, Φιλόλογος Μαριλένα Πόρακου, Φιλόλογος

Επιτροπή Εκδόσεων: Ελένη Σολωμού, Β.Δ. Μαρία Ξυδά, Φιλόλογος Μαριλένα Πόρακου, Φιλόλογος Γιώργος Μιχαήλ, καθηγητής Τέχνης Αντωνία Χατζηκυριάκου, Φιλόλογος Μύρια Θεοδωρίδου, καθηγήτρια Φυσικής Έλλη Στυλιανίδου, καθηγήτρια Αγγλικών Χριστούλα Κωνσταντίνου, καθηγήτρια Γαλλικών Κυριακή Παντελή, καθηγήτρια Γαλλικών Κωνσταντίνος Γεωργίου, καθηγητής Φυσικής Αγωγής Το περιοδικό εκδόθηκε με δαπάνες του Συνδέσμου Γονέων του Περιφερειακού Γυμνασίου Κοκκινοτριμιθιάς. Εξώφυλλο: Ομαδικό έργο από μαθητές της Β’ τάξης (Β6, Β2, Β3). Συμμετοχή στο Διαγωνισμό Σχολείων Ευρώπης και στη μεγάλη καλλιτεχνική εκδήλωση στην οδό Λήδρας. Οπισθόφυλλο: Ομαδική εργασία από παιδιά τα οποία επισκέφτηκαν το Μουσείο Ακρόπολης στην Αθήνα. Μιχάλης Λουκαΐδης Β2, Κατερίνα Ξάνθου Β5, Μάριος Κουκκουλλή Β6. Υπεύθυνος φιλοτέχνησης εξωφύλλου και οπισθοφύλλου του περιοδικού: Γιώργος Μιχαήλ, καθηγητής Τέχνης Σχεδιασμός, σελιδοποίηση & CTP: XPΩMAσυν Λτδ Εκτύπωση: R.P.M. Lithographica Ltd

ISSN: 1450-1504

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Χαιρετισμός από τη Διευθύντρια του Σχολείου..................................... 2 Χαιρετισμός από τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Γονέων ........................3 Σημαιοφόροι και παραστάτες ............................................................... 4 Διακρίσεις των μαθητών του σχολείου μας ...........................................5 Στιγμές .................................................................................................. 6 Θεατρικά Δρώμενα ........................................................................7 – 10 Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Comenius ..............................................11 – 14 Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα Χρυσοπράσινο Φύλλο ....................15 – 17 Αποδράσεις ...................................................................................18 – 23 …και Δράσεις ..............................................................................24 – 41 Συμμετοχή σε Διαγωνισμούς και Συνέδρια .................................42 – 54 Από τα μαθήματα Μικροί λογοτέχνες .......................................................................55 – 67 Όλοι μαζί.............................................................................................. 68 Ιστορία: οι ρίζες, η ταυτότητα, η δύναμή μας ..............................69 – 73 Αρχαίων γνώσις ............................................................................74 – 80 Εικαστικές δημιουργίες ...............................................................81 – 84 Θρησκεία: παρηγοριά κι ελπίδα ................................................. 85 – 87 Φυσική .........................................................................................88 – 90 Χημεία ..................................................................................................91 Γεωγραφία ............................................................................................92 Μαθηματικά .........................................................................................93 Οικιακή Οικονομία ..............................................................................94 Σχεδιάζω και κατασκευάζω ..........................................................95 – 97 In English, please! ......................................................................98 – 101 Parlez – vous français?............................................................. 102 – 105 Αθλητισμός… εν σώματι υγιεί ................................................106 – 107 Σχολικό ημερολόγιο ................................................................ 108 – 111 Συν – εργάτες ...........................................................................112 – 114 Οι τελειόφοιτοί μας ................................................................. 115 – 120

Χαιρετισμός από τη Διευθύντρια του Σχολείου

έκδοση ενός περιοδικού που θα περιλαμβάνει δείγματα της εργασίας των διδασκόντων και διδασκομένων και θα καλύπτει όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων στη σχολική ζωή, αποτελεί φιλόδοξο στόχο και ευγενή πόθο όλων των φορέων σε κάθε σχολική μονάδα. Έτσι, η πραγμάτωση αυτού του στόχου και το αποτέλεσμά της δίνει ξεχωριστή χαρά και ικανοποίηση σ´ όλους τους εμπλεκομένους. Γι’ αυτό, με ιδιαίτερα έντονα συναισθήματα χαράς, ικανοποίησης και υπερηφάνειας χαιρετίζω, για δεύτερη φορά, την έκδοση του περιοδικού «Άνοιξη» που είναι το εκφραστικό όργανο των μαθητών και μαθητριών του Περιφερειακού Γυμνασίου Κοκκινοτριμιθιάς, ενός Γυμνασίου που φέτος συμπληρώνει οκτώ χρόνια δημιουργικής πορείας. Αυτό το περιοδικό που έχετε στα χέρια σας είναι ο καρπός των σπόρων της γνώσης, της προσπάθειας, του αγώνα και της αγωνίας που φύτεψαν στην αρχή της φετινής σχολικής χρονιάς οι μαθητές, οι καθηγητές, ο Σύνδεσμος Γονέων, η Σχολική Εφορεία, καθώς και πολλοί άλλοι επώνυμοι και ανώνυμοι φίλοι και συμπαραστάτες στο έργο που επιτελείται στο σχολείο. Διατρέχοντας τις σελίδες του περιοδικού, θα πάρετε μια γεύση, θα σχηματίσετε μια εικόνα της δουλειάς που γίνεται στο σχολείο σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς και θα εκτιμήσετε τον κόπο και το μόχθο των παιδιών και των καθηγητών. Μελέτες και έρευνες, εορτασμοί και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, αθλητικοί αγώνες και διαγωνισμοί, θεατρικές παραστάσεις και διαλέξεις, ευρωπαϊκά προγράμματα και φιλανθρωπικά πανηγύρια, περιβαλλοντικά προγράμματα και εθελοντισμός, πολύμορφη συμμετοχή και παρεμβάσεις στα κοινωνικά δρώμενα είναι μερικές μόνο από τις δραστηριότητες των μαθητών που προβάλλονται είτε με λόγο είτε με εικόνα στο περιοδικό του σχολείου μας. 2

Με τις δραστηριότητες αυτές και τις παρεμβάσεις του, το σχολείο μας, ευρισκόμενο σ΄ αυτή την ακριτική περιοχή της δυτικής περιφέρειας Λευκωσίας, φιλοδοξεί να γίνει ο πνευματικός φάρος που θα «φωτίζει» τα παιδιά, που θα τα εμπνέει και θα τα καθοδηγεί, ώστε να γίνουν οι μελλοντικοί ενεργοί πολίτες, ικανοί να ζήσουν σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία, σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο, αλλά και άξιοι να στηρίξουν την πολλαπλώς χειμαζόμενη πατρίδα μας που τόσο τους έχει ανάγκη. Συγχαίρω θερμά και ευχαριστώ εγκάρδια όλους τους συντελεστές της έκδοσης αυτής: τους μαθητές και τις μαθήτριες για τις εργασίες τους, τους καθηγητές και καθηγήτριες για την καθοδήγησή τους, την Επιτροπή Εκδόσεων για το πνεύμα συνεργασίας και την ομαδική δουλειά που έχει επιτελέσει, καθώς και τις συναδέλφους που επωμίστηκαν το βάρος της διόρθωσης, σελίδωσης και την ευθύνη εκτύπωσης του περιοδικού. Θερμότατα ευχαριστώ το Σύνδεσμο Γονέων του Σχολείου μας που ανέλαβε όλα τα έξοδα της εκτύπωσης και μάς δίνει τη δυνατότητα να έχουμε στα χέρια μας αυτή την καλαίσθητη έκδοση του περιοδικού Άνοιξη του Περιφερειακού Γυμνασίου Κοκκινοτριμιθιάς. Η Άνοιξη στο μέλλον θα αποτελεί ένα πολύτιμο ενθύμιο για όλους μας και ένα σημείο αναφοράς, όταν με νοσταλγία θα ανατρέχουμε στο παρελθόν και θα αναζητούμε την Άνοιξη στην καρδιά μας. Μαρία Τοπούζη

Xαιρετισμός από τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Γονέων

έκδοση ενός σχολικού περιοδικού στο τέλος της σχολικής χρονιάς είναι έργο επίμοχθο για όσους το αναλαμβάνουν, αλλά συγχρόνως και υποχρέωσή τους απέναντι στα παιδιά, τους μαθητές μας.

Tο σχολικό περιοδικό είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας και επιβράβευσης των μαθητών, καθώς και της ακούραστης δουλειάς των εκπαιδευτικών του σχολείου μας. Tο περιοδικό του κάθε σχολείου φιλοξενεί στις σελίδες του εργασίες των παιδιών. Είναι χώρος έκφρασης σκέψεων, συναισθημάτων, προβληματισμών, ερευνών, αλλά παράλληλα παρουσιάζει στους αναγνώστες και σε όσους νοιάζονται για την πορεία του σχολείου, όλες τις δραστηριότητες που διαδραματίστηκαν μια ολόκληρη χρονιά: δραστηριότητες όπως διαγωνισμοί, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, εορτασμοί εθνικών επετειών, αθλητικές εκδηλώσεις, ευρωπαϊκά προγράμματα και πολλά άλλα.

Aυτή η πορεία καταδεικνύει την ποιότητα και το ήθος των παιδιών μας, αλλά και των καθηγητών τους. Aυτή η δράση στο σχολείο προτρέπει τα παιδιά να επιδοθούν σε μεγαλύτερη προσπάθεια. Aποτελεί κίνητρο για μεγαλύτερο αγώνα στην κατάκτηση της γνώσης και της αρετής. Για τους μαθητές που βλέπουν δημοσιευμένες εργασίες τους ή κάποια επιβράβευσή τους ή μια κατάκτησή τους αποτελεί μέσο για να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεικόνα τους και να τους κάνει να νιώσουν καλά με τον εαυτό τους, γιατί η προσπάθεια και ο αγώνας τους αναγνωρίστηκε, δεν πήγε χαμένος. Eπίσης θα νιώσουν χαρά και ικανοποίηση, γιατί θα μοιραστούν αυτά που πέτυχαν, κατέκτησαν και δημιούργησαν με τους άλλους συμμαθητές τους. Xαιρετίζουμε, λοιπόν, αυτή την τόσο σπουδαία προσπάθεια και ευχόμαστε να αξιοποιηθεί απ’ όλους τους μαθητές και τους γονείς τους. Aνδρέας Kαουρής 3

Σημαιοφόροι και παραστάτες Ο Καθηγητικός Σύλλογος του Περιφερειακού Γυμνασίου Κοκκινοτριμιθιάς σύμφωνα με την 6η πράξη του, ημερομηνίας 30-9-2009, αποφάσισε και ανακήρυξε τους πιο κάτω μαθητές/τριες σημαιοφόρους και παραστάτες για τη σχολική χρονιά 2009-2010.

Αντρέας Χατζηκυριάκος, Γ3 Ευτύχιος Καϊμακκάμης, Γ1 Ειρήνη Σάββα, Γ3 Σταύρος Σταύρου, Γ5 Δημήτρης Κολά, Γ6 Μιχάλης Κλεάνθους, Γ4

Γεώργιος Γεωργίου, Γ6 Χριστίνα Αριστοτέλους, Γ4 Χριστίνα Παπασάββα, Γ6 Λοΐζος Δαμιανού, Γ4 Μαριλένα Ανδρέου, Γ3

Διακρίσεις των μαθητών του σχολείου μας 1. Στις 20 Οκτωβρίου 2009, έγινε η τελετή απονομής βραβείων του 1ου Διαγωνισμού «Παραγωγικότητα στην Εκπαίδευση» στα κεντρικά γραφεία της Τράπεζας Κύπρου στο Στρόβολο. Η συμμετοχή του σχολείου μας, που έλαβε χώρα κατά τη σχολική χρονιά 2008-2009 με θέμα «Βελτίωση υφιστάμενου συστήματος προώθησης ανακυκλώσιμων υλικών», βραβεύτηκε με το 2ο Παγκύπριο Βραβείο στην κατηγορία Γυμνασίων. Οι μαθητές που βραβεύτηκαν ήταν: Μιχάλης Κλεάνθους Β4, Σάββας Θεοδοσίου Γ4, Ραφαέλλος Λουκά Γ5, Κωνσταντίνος Παναγή Γ6, Χρίστος Ανδρέου Γ6, Αλέκος Λαζάρου Γ6.

7. Παγκύπριοι αγώνες στίβου αρρένων γυμνασίων

• 3η θέση: Γιώργος Κωνσταντίνου, Γ5 8. Περιφερειακοί αγώνες ανώμαλου δρόμου αρρένων γυμνασίων (3000 μ.ομαδικό)

• 1η θέση: Κυριάκος Κανάρης Γ1, Γιώργος Κωνσταντίνου Γ5, Χρίστος Λάμπρου Α2, Κωνσταντίνος Πάτσαλος Β4, Παναγιώτης Κάργας Β1, Κώστας Ηλία Β3, Άγγελος Πίλη Β5

9. Περιφερειακοί αγώνες στίβου 300μ. αρρένων γυμνασίων

• 1η θέση: Γιώργος Κωνσταντίνου, Γ5 Άλμα εις ύψος αρρένων γυμνασίων

• 2η θέση: Σωτήρης Θρασυβούλου, Γ4 600μ. αρρένων γυμνασίων

• 2η θέση: Κυριάκος Κανάρης, Γ1 Σφαιροβολία θηλέων γυμνασίων

• 2η θέση: Ανδρονίκη Κωνσταντινίδου, Β2 10. Περιφερειακοί αγώνες κολύμβησης θηλέων γυμνασίων (400 μ. ελεύθερο)

• 3η θέση: Τερέζα Μασώνου, Γ5 2. Παγκύπριος Διαγωνισμός Μαθηματικών «Ευαγόρας Παλληκαρίδης»

• Έπαινος: Σταύρος Σταύρου, Γ5

11. Αγώνες ρυθμικής αγωνιστικής γυμναστικής θηλέων γυμνασίων

3. Παγκύπριος Διαγωνισμός της Κυπριακής Μαθηματικής Εταιρείας

12. Ειδικοί Ολυμπιακοί Αγώνες Κύπρου

• Έπαινος: Σταύρος Σταύρου, Γ5

• 3η θέση: Αικατερίνη Δροσοπούλου, Α1 • 2η θέση στα 100μ.: Χαραλαμπία Κώστα, Α3 • 3η θέση στα 80μ.: Χαραλαμπία Κώστα, Α3

4. Παγκύπριος Διαγωνισμός Επιστημονικής Αφίσας με θέμα: «Βιοποικιλότητα: ένας πλούτος που χάνεται», με την ευκαιρία του Διεθνούς Έτους Βιοποικιλότητας.

• 3ο Παγκύπριο Βραβείο: Μιχάλης Κλεάνθους, Γ4 5. Διαγωνισμός ποίησης για τα Δικαιώματα του Παιδιού Το ποίημα της Τερέζας Μασώνου του Γ5 διακρίθηκε από την εξεταστική Επιτροπή Προστασίας για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Τα ποιήματα που επιλέγηκαν και στάληκαν στον τελικό διαγωνισμό αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα της Επιτροπής Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού στην Κύπρο.

6. Παγκύπριοι αγώνες ανώμαλου δρόμου αρρένων γυμνασίων (3000 μ. ομαδικό)

• 3η θέση: Κυριάκος Κανάρης Γ1, Χρίστος Λάμπρου Α2, Κωνσταντίνος Πάτσαλος Β4, Παναγιώτης Κάργας Β1 5

Στιγμές...

Θεατρικά Δρώμενα ...Τελικά Υπάρχει και φιλότιμο! «Η αξία του θεάτρου σε σχέση με την εκπαίδευση βασίζεται κατά ένα μεγάλο μέρος στην κοινωνική διάστασή του, η οποία γίνεται περισσότερο ορατή, όταν αυτό απευθύνεται σε παιδιά και δημιουργείται από παιδιά. Αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό πόλο γύρω από τον οποίο οργανώνονται τα βιώματα και οι εμπειρίες τους. Το θέατρο μπορεί να αξιοποιήσει τη δημιουργικότητα των παιδιών, βοηθώντας τα να ανακαλύψουν πλευρές του εαυτού τους που δεν τις γνωρίζουν». είναι πολύ θετικό οι νέοι άνθρωποι να ασχολούνται με το θέατρο, γιατί τους δίνεται η ευκαιρία να δημιουργήσουν νέες φιλίες και να εκφράσουν τα γνήσια συναισθήματά τους. Εάν είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω ξανά σε μια θεατρική παράσταση, θα το έκανα με μεγάλη ευχαρίστηση... «Δεν μπορώ Αντρέα μου, η επαρχία μου κάθεται εδώ» (Νάντα Μαυρογιαλούρου, γυναίκα Υπουργού). Χριστίνα Ανδρέου, Γ3

Η συμμετοχή μου στο θέατρο του γυμνασίου μας ήταν μια αξέχαστη εμπειρία. Εργαστήκαμε πάρα πολύ σκληρά με τους συμμαθητές μου αλλά και τους καθηγητές μου, την κυρία Πολυκάρπου και τον κύριο Γεωργίου. Η συνεργασία μας ήταν άψογη. Αφιερώσαμε πολλές ώρες από τον ελεύθερο μας χρόνο αλλά... χαλάλι. Το αποτέλεσμα ήταν ικανοποιητικότατο. Θα ήθελα πολύ να ξανασυνεργαστώ με τους ίδιους καθηγητές και τον ίδιο θίασο. Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε αυτούς που με επέλεξαν σε αυτή την ωραία διαδικασία... «Δεν είμεθα οι άνθρωποι των λόγων...θα ...θα ...θα...» (Υπουργός Μαυρογιαλούρος).

Αστειέψαμε, γελάσαμε, κουραστήκαμε, δημιουργήσαμε, μα πάνω από όλα ανεβάσαμε μια καταπληκτική παράσταση. Ταυτόχρονα αποκομίσαμε και πολλά οφέλη όλο εκείνο το διάστημα. Δημιουργήσαμε καινούργιες φιλίες, καλλιεργήσαμε ιδιότητες όπως η υπομονή, η ανεκτικότητα, η πειθαρχία και η υποχωρητικότητα. Αναπτύξαμε τη φαντασία μας. Περάσαμε μοναδικές, αξέχαστες στιγμές... κι ας μην πετάξαμε γιαούρτι «που στο κάτω κάτω είναι και δροσιστικό» (Αλίκη Μαυρογιαλούρου, κόρη του Υπουργού). Ευδοκία Ασπρομάλλη, Β6

Μιχάλης Πεμπέτσιος, Γ3 Η συμμετοχή μου στο θέατρο ήταν μια καταπληκτική εμπειρία. Αν και αφιερώσαμε αρκετό ελεύθερο χρόνο στις πρόβες, τα οφέλη και οι αναμνήσεις που θα θυμάμαι ξεπέρασαν κάθε επιθυμητή προσδοκία. Είμαι σίγουρη πως ούτε εμείς ούτε οι καθηγητές μας θα ξεχάσουμε τα σαρδάμ που κάναμε. Εκείνο που θα μείνει χαραγμένο στη μνήμη μου είναι το ατέλειωτο γέλιο. Πιστεύω πως 7

Όλα ξεκίνησαν, όταν μας ρώτησαν αν επιθυμούμε να λάβουμε μέρος στη θεατρική παράσταση που θα διοργάνωνε το σχολείο μας στις αρχές του Μάρτη. Εγώ κατενθουσιάστηκα και δήλωσα αμέσως συμμετοχή. Η οντισιόν έγινε στα μέσα του Οκτώβρη. Χάρηκα πολύ όταν η πρώτη οντισιόν είχε ολοκληρωθεί και ήμουν μέσα στην ομάδα που θα προχωρούσε. Από τότε δυο φορές τη βδομάδα συναντιόμασταν για πρόβα. Όσο πλησίαζε η μεγάλη μέρα, αγχωνόμουν όλο και περισσότερο. Την τελευταία εβδομάδα κάναμε όλο και περισσότερες πρόβες. Ευτυχώς όμως την ημέρα της παράστασης δεν αγχώθηκα σχεδόν καθόλου, διότι ήξερα τι πρέπει να κάνω. Όταν ανέβηκα στο σανίδι και αντίκρισα τον κόσμο, σκέφτηκα πως βρισκόμουν στο στοιχείο μου. Τελικά η παράσταση ήταν πετυχημένη και συνειδητοποίησα ότι δε χρειαζόταν να ανησυχώ. Από την πεντάμηνη θεατρική περιδιάβαση απέκτησα πολλές εμπειρίες και δέθηκα στενά με τους πιο μεγάλους μαθητές του σχολείου μου και τους καθηγητές που ανέλαβαν τη διοργάνωση της παράστασης. Ευχαρίστως θα το ξανάκανα... «Κοίτα το “εργάστηκα” το έχει με γιώτα» (Κώστας Συλιβριώτης, φίλος του Υπουργού). Χρυσόστομος Ψηλογένης, Α4 8

Το θέατρο ήταν μια πολύ όμορφη εμπειρία. Μου άρεσε πάρα πολύ ο ρόλος μου. Ήμουν η σύζυγος του Υπουργού Συλιβριώτη, καπάτσα και δυναμική. Γι’ αυτό άλλωστε αναφέρουν ότι πίσω από κάθε σπουδαίο άντρα κρύβεται μια δυναμική γυναίκα. Οι στιγμές που περάσαμε στις πρόβες ήταν ευχάριστες και αστείες, κυρίως όταν κάναμε σαρδάμ... και, πιστέψτε με, δεν ήταν λίγες. Αν μου δινόταν η ευκαιρία, θα το ξανάκανα με πολλή χαρά... «Του τέλειωσα όμως και μια δουλειά!» (Λώρα Συλιβριώτη). Ελένη Χαραλάμπους, Α3 Όταν μου πρότειναν να συμμετάσχω στο θέατρο, δεν ενθουσιάστηκα πολύ με την ιδέα. Σκεφτόμουν τις ώρες που θα έχανα στις πρόβες. Όμως η συμμετοχή μου στην όλη διαδικασία με έκανε να αναθεωρήσω την άποψή μου. Τελικά ήταν μια απίστευτη εμπειρία. Αν με ρωτούσατε αν θα το ξανάκανα, θα σας απαντούσα με σιγουριά ναι. Εργαστήκαμε όλοι ομαδικά και ο καθένας σεβόταν τον άλλο. Μέσα σε κλίμα αλληλοσεβασμού και αλληλοβοήθειας και με τη βοήθεια των καθηγητών μας είχαμε ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα... «Μα κύριε Υπουργέ, εγώ δεν... » (γραμματέας Γιώργος). Αντρέας Χατζηκυριάκος, Γ3 Πρώτη φορά συμμετείχα σε θεατρική παράσταση και αυτό έγινε όταν ο συμμαθητής μου Μιχάλης Πεμπέτσιος με σύστησε στον κύριο Γεωργίου και την κυρία Πολυκάρπου, που είχαν αναλάβει τη σκηνοθεσία, για να δουν

και ο καλύτερος άνθρωπος για να μιμηθείς. Παρόλα αυτά θα ήθελα να ξαναπαίξω σε μια θεατρική παράσταση με τους ίδιους ηθοποιούς και σκηνοθέτες. Ήταν μια αξέχαστη εμπειρία με τα καλά της και με τα... καλά της. Πιστεύω ότι, αν συμμετείχαμε στο διαγωνισμό, θα τα πηγαίναμε πολύ καλά... «Αν δεν σας συμφέρει, μη μου ξαναφορτωθείτε» (κυρ Φώτης). Λένος Χριστοφόρου, Γ3

αν ήμουν ο κατάλληλος για το ρόλο του Γκρούεζα. Αυτό ήταν. Τους άρεσα και ξεκίνησαν οι πρόβες. Περάσαμε πολύ καλά κι ευχαρίστως θα ξανασυνεργαζόμουν με τον υπόλοιπο θίασο, για να ανεβάσουμε μια άλλη παράσταση... «Γι’ αυτό σου λέω, άκου κι εμένα που είμαι παλιά καραβάνα» (Θόδωρος Γκρούεζας, συνεργάτης του Υπουργού). Μιχάλης Κλεάνθους, Γ4 Η συμμετοχή μου στο θέατρο ήταν μια καταπληκτική εμπειρία. Όταν μου δόθηκε η ευκαιρία να δείξω στους υπεύθυνους καθηγητές τις ικανότητές μου, χάρηκα πάρα πολύ. Στις πρόβες περνούσαμε τέλεια. Οι καθηγητές μάς βοήθησαν πολύ στο πώς να υποδυθούμε καλύτερα τους θεατρικούς μας ρόλους. Ήρθαμε πιο κοντά με τους καθηγητές. Κατά τη διάρκεια της πρόβας γελούσαμε και αστειευόμασταν! Από το θέατρο απέκτησα πολλές εμπειρίες. Έμαθα να συνεργάζομαι με άλλους ανθρώπους και δημιούργησα νέες φιλίες. Μου άρεσε πάρα πολύ αυτό που έκανα και φυσικά εύχομαι τον επόμενο χρόνο να είμαι παρούσα στη σκηνή για την καινούργια θεατρική παράσταση... «Καλά ντε, όλοι οι τρελοί εδώ μέσα» (υπηρέτρια Τασία). Μιχαηλίνα Ράσπα, Β3 Η θεατρική παράσταση που διοργάνωσε το σχολείο μού έδωσε αρκετές εμπειρίες, αν και ο κυρ Φώτης δεν ήταν

Από την πρώτη μέρα που πήγα στο γυμνάσιο ήθελα να λάβω μέρος σε μια θεατρική παράσταση. Φέτος μου δόθηκε η ευκαιρία και γι’ αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τους καθηγητές μου. Μου έδωσαν την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα τόσο τους συμμαθητές μου όσο και τους καθηγητές μου σ’ ένα αλλιώτικο κλίμα από αυτό που είχαμε συνηθίσει στην τάξη. Γελάσαμε, διασκεδάσαμε και μάθαμε να συνεργαζόμαστε. Θέλω να ευχαριστήσω ακόμα τους συμπρωταγωνιστές μου, οι οποίοι ήταν εξαιρετικοί. Θα μπορούσα να το ξανακάνω και μια και δυο και τρεις και χίλιες φορές... «Πού πας μωρή με την τσάπα;» (κυρά Λάμπαινα). Μαρίνα Χαραλάμπους, Γ3 Η συμμετοχή μου στο θέατρο ήταν μια ενδιαφέρουσα εμπειρία. Παρόλο που ξοδέψαμε πολύ χρόνο, πιστεύω πως καταφέραμε να παρουσιάσουμε μια εξαιρετική πα-

ράσταση. Συνεργαστήκαμε με πολλούς μαθητές του σχολείου μας που μπορεί να μη γνωρίζαμε. Το αποτέλεσμα ήταν πολύ καλό και απέσπασε πολλές θετικές κριτικές από το κοινό. Ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία που σίγουρα θα μείνει βαθιά χαραγμένη στη μνήμη όλων μας.... «Παλιοτενεκέδες, παλιοτόμαρα, χαραμοφάηδες» (Πανάγος). Σταύρος Μελάς, Γ3 Θέλω να ευχαριστήσω τον κύριο Κώστα Γεωργίου και την κυρία Μαριάννα Πολυκάρπου που μου έδωσαν την ευκαιρία να λάβω μέρος στη θεατρική παράσταση Υπάρχει και φιλότιμο. Ακόμη θέλω να ευχαριστήσω τους συμπρωταγωνιστές μου. Θα ήθελα να το επαναλάβω... Πρέπει να ομολογήσω όμως ότι με την κοιλιά που μου έβαλαν 9

δεν μπορούσα να αναπνεύσω... «Αχ, ένας πόνος. Αχ, αχ... δύο πόνοι» (Κατίνα). Χριστίνα Μηλιώτου, Β1

Ένας ρόλος σε μια θεατρική παράσταση είναι πολύ ωραία εμπειρία. Συνεργαστήκαμε πολύ καλά με τους καθηγητές και τους συμμαθητές μας και ανεβάσαμε μια τέλεια παράσταση. Το χειροκρότημα ήταν η μεγαλύτερη χαρά και ανταμοιβή…«Γιατρό; Ποιο γιατρό; Δεν έχουμε γιατρό κοπέλα μου» (χωριατοπούλα).

από τον αυθορμητισμό τους και γίναμε έστω για λίγο παιδιά. Εκείνο που με συγκίνησε ιδιαίτερα ήταν η συνεργασία, η υπομονή και η επιμονή, η συνέπεια, ο αλληλοσεβασμός αλλά κυρίως το φιλότιμο που έδειξαν όλοι οι μαθητές κατά τη διάρκεια της πεντάμηνης αυτής διαδρομής. Τους ευχαριστώ λοιπόν από καρδιάς για τη συμμετοχή τους στο φετινό θεατρικό εργαστήρι. Θερμά ευχαριστώ τη συνεργάτιδά μου Μαριάννα Πολυκάρπου, της οποίας η συμβολή ήταν κάτι παραπάνω από πολύτιμη. Αν το αποτέλεσμα ήταν επιτυχές, το αφήσαμε στην κρίση του κοινού. Το θερμό χειροκρότημά τους πάντως και οι κριτικές που ακούστηκαν εκ των υστέρων έδειξαν ότι εκτίμησαν την προσπάθειά μας και ότι απόλαυσαν την παράσταση. Κώστας Γεωργίου, Φιλόλογος Πρώτη φορά αναλάμβανα θέατρο και πραγματικά δεν ήξερα ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα. Ήμουν σίγουρη όμως ότι με τα παιδιά και το συνάδελφο Κώστα Γεωργίου θα συνεργαζόμασταν άψογα. Τα παιδιά ήταν υπάκουα, πειθαρχημένα, με ήθος, προσόν βασικό για έναν ηθοποιό,

Άντρια Κωνσταντινίδου, Β5 Νιώθω ευτυχής που συμμετείχα στη θεατρική παράσταση του σχολείου μας. Περάσαμε πολύ καλά στις πρόβες, γελάγαμε, τρώγαμε... Θα ήθελα να λάβω μέρος και του χρόνου σε μια θεατρική παράσταση, αν έχει φαγητό... «Μάλιστα, κύριε Υπ..., κύριε» (Σοφέρ). Γκεωργκίεφ Μάρτι Νταρίνοφ, Β1 Η σκηνοθεσία της θεατρικής παράστασης Υπάρχει και φιλότιμο ήταν και για μένα μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Αφιερώσαμε όλοι, μαθητές και καθηγητές, πολλές ώρες από τον ελεύθερό μας χρόνο, αλλά πιστεύω ότι άξιζε τον κόπο. Το θετικότερο στοιχείο ήταν ότι ξαναμπολιαστήκαμε και εμείς, οι καθοδηγητές των μικρών ηθοποιών,

μα πάνω απ’ όλα σεμνά. Η εμπειρία αξέχαστη. Το «ταξίδι» πολύωρο, αλλά με ωραίο προορισμό. Μπράβο παιδιά. Σας αγαπώ! Μαριάννα Πολυκάρπου, Φιλόλογος Τα παιδιά μας με το δικό τους τρόπο μάς ταξίδεψαν μέσα από τη σκηνική τους παρουσία στο χθες, στο σήμερα, στο αύριο, δίνοντάς μας μηνύματα διαχρονικά που αγγίζουν όλους μας, μιας και ο Μαυρογιαλούρος, ο κινηματογραφικός υπουργός του 1965, είναι τόσο επίκαιρος, τόσο σύγχρονος, τόσο πολύ ανάμεσά μας, ιδίως κατά τις περιόδους προεκλογικής εκστρατείας, οπόταν τα «θα» και τα «θα» βρίσκονται στο απόγειό τους. Τα παιδιά μας υποδύθηκαν μια πραγματικότητα και μέσω της εμπλοκής τους στην όλη καλλιτεχνική διαδικασία, προβληματίστηκαν εκπέμποντας μηνύματα σε όλους εμάς που ζούμε μέσα σε μια σύγχρονη κοινωνία όπου το φιλότιμο τείνει να εκλείψει. Αντρούλα Χριστοφή, Β.Δ.

Parlez-vous français? Ma famille Dans ma famille, il y a cinq personnes. Mon père s’appelle Georgos Papasavva et il a quarante-cinq ans. Il est directeur. Mon père est grand et maigre. Il a les cheveux courts et bruns et les yeux marron. Il est très sympa et il aime les chocolats et les voitures. Il déteste l’hiver. Ma mère s’appelle Maria Papasavva et elle a quarante-six ans. Elle ne travaille pas et elle est petite et un peu grosse. Elle a les cheveux courts et blonds et les yeux noirs. Elle est très sympa et belle. Elle adore faire du shopping et elle aime les animaux mais elle déteste l’hiver aussi. Mon petit frère s’appelle Andreas. Il a dix ans. Il est élève. Il est petit et maigre. Il a les cheveux courts et bruns et les yeux marron. Andreas est sympa et il aime le foot. Il déteste la lecture. Mon grand frère s’appelle Nicolas et il a dix-sept ans. Il est élève au lycée. Il est grand et maigre. Il a les yeux marron et il est sympa. Il aime manger des glaces et il adore la lecture. Nicolas déteste l’hiver. J’aime beaucoup ma famille!

avons mangé de la « souvla ». Le soir, je suis allé à la place de mon village et j’ai joué aux jeux traditionnels avec mes amis. Nous avons aussi allumé un grand feu « le lambratsia ». J’ai passé super! Andreas Hatjikyriakou, C3

Avril Lavigne Elle s’appelle Avril Lavigne. Elle a vingt-cinq ans. Elle est chanteuse. Elle est grande, blonde, mince, sympathique et belle. Elle adore chanter. Elle porte un tee-shirt noir, une jupe rose et des bottes noires. Elle porte aussi une ceinture noire et un gant noir.

Shakira Elle s’appelle Shakira. Elle a vingt-cinq ans. Elle est chanteuse. Elle est grande, brune, mince, sympathique et belle. Elle adore chanter. Elle porte un tee-shirt noir, une jupe noire et des bottes noires. Aussi, elle porte une ceinture noire. Christine Ioannou, A3

Elena Papasavva, B1

UNE JOURNÉE ORDINAIRE Chaque jour, je me réveille à six heures et je me lève dix minutes plus tard. D’abord, je me lave et j’écoute la radio. Puis, je prends une douche et je m’habille. Après, je prends mon petit-déjeuner avec mon frère. Je quitte la maison à sept heures et quart et je vais à l’école en autobus. Je travaille dans la classe et je joue au basket avec mes copains. À une heure et demie, je quitte le collège et je reviens à la maison. Ensuite, j’écoute la radio et à trois heures je range mes aﬀaires. À sept heures, je fais mes devoirs. Quand je ﬁnis mes devoirs je regarde la télé. À huit heures je sors avec mes copains. Nous allons au restaurant pour dîner. À onze heures, je rentre chez moi et je me douche. Rafaelle Ioannou, B1

Mes vacances de Pâques J’ai passé des vacances formidables! La semaine sainte était super! Jeudi saint, j’ai aidé ma mère à cuire les « ﬂaounes » et à colorer les œufs en rouge. Samedi saint, au minuit je suis allé à l’église. À une heure, je suis rentré chez moi et j’ai mangé de la soupe avec ma famille. Le dimanche de Pâques nous 102

Stella Pebetsiou, B6

Chercher des correspondants Nicosie, le 3 décembre Chère amie des copains, Bonjour Je m’appelle Christine et je cherche des correspondants. Je suis chypriote.je suis de taille moyenne et je suis mince. J’ai les cheveux courts et noirs. J’ai treize ans. Je préfère le basket et le tennis. Je n’aime pas le football ou le volley. Ma couleur préférée est le jaune. Ma chanteuse préférée est Elena Paparizou. Dans ma famille, il y a quatre personnes :ma mère, mon père, ma sœur et moi. Mon père est grand et mince. Il est très sympa. Ma mère est petite et mince. Elle est belle. Ma sœur est grande et mince. Elle est très intelligente. Ecrivez-moi vite !!!!Photo s’il vous plaît. A bientôt Christine Adresse : 25, rue Ioanni Makrigianni,Kokkinortimithia Christine Papasavva,C6

Au courrier des lecteurs !!!! Nicosie, le 13 novembre 2009 Salut ! Cher ami des Copains, Je m’appelle Anna et j’ai 14 ans. Je suis née le 4 février en 1995. Je suis chypriote et j’habite à Paliometocho. J’aime le volley-ball, jouer à l’ordinateur et le basket. J’adore la danse et la musique et aller au cinéma. Mon star préféré est Sakis Rouvas. C’est un chanteur. Mon acteur préféré est Zac Efron. Il est adorable !!! Faites exploser ma boîte aux lettres. A bientôt Anna Latzia Adresse : Anna Latzia 2A, avenue de Kyrenias, 2682 Paliometocho Nicosie, le 27 novembre 2009 Anna Latzia, C4

Chère amie des copains, Bonjour, je m’appelle Georges Marcou et J’ai 14 ans. Je suis chypriote et j’habite à Nicosie. Je cherche des correspondants français. Je suis en troisième du collège et je vais au Collège Périphérique de Kokkinotrimithia. J’aime beaucoup les maths, la gymnastique et la recrée aussi. Je suis un bon élève et je fais toujours mes devoirs. A mon temps libre, j’adore jouer au football et au basketball. Ce sont mes sports préférés. Le samedi, j’aime aller au cinéma. Mon actrice préférée est Angelina Jolie. J’aime beaucoup écouter de la musique. Mon groupe préféré est Iron Maiden et Metalika. Ma chanson préférée s’appelle « Fear of the dark ». Je déteste la musique pop. Je suis grand et mince. J’ai les cheveux bruns et les yeux marron. Je porte des lunettes et je suis très sympathique. Je suis gentil et très souriant.

Voilà ma photo !!! Ecrivez-moi très vite !!!! Photo s’il vous plaît. Merci beaucoup et à bientôt. Georges Marcou Adresse : 69, rue 25 Mars, Paliometoche,Nicosie Georges Marcou, C6

Mon village Je m’appelle Constantin et j’habite à Mammari. J’aime mon village. Mammari n’est pas loin de Nicosie. Dans mon village il y a un parc à côté de ma maison. Au bout de la rue il y a un kiosque et en face du kiosque il y a un salon de coiﬀure. Au centre du village il y a une école. Dans mon village il n’y a pas de mairie mais il y a une bibliothèque. A gauche de la bibliothèque c’est ma maison. Mon village est beau !!!!! Constantinons Patsalos, B4

Ma famille Ma famille est grande. Dans ma famille il y a 5 personnes. Mon père s’appelle Panayiotis. Il est grand et un peu gros. Il a 43 ans. Il aime l’histoire. Il déteste les maths. Il adore sa famille. Ma mère s’appelle Marianna. Elle est petite et mince. Elle a 38 ans. Elle aime travailler. Elle déteste les enfants antipathiques. Elle adore sa famille aussi. Mon frère s’appelle Charalambos. Il est petit et mince. Il a 12 ans. Il aime le basketball. Il déteste le football. Il adore l’histoire. Ma sœur s’appelle Stella. Elle est grande et mince. Elle a 19 ans. Elle aime le français. Elle déteste les garçons antipathiques. Hélène Charalambous, A3

Ma prof d’histoire Elle s’appelle Marianna Polykarpou. Elle a vingt-sept ans. Elle est grande, brune, maigre et sévère. Elle aime l’école. Elle déteste porter des robes. Elle adore les livres. Athanasie emistokleous, A3

Ma famille Bonjour !!! Je m’appelle Christina Ioannou. J’ai douze ans. Ma famille est petite. Dans ma famille il y a 4 personnes. Mon père s’appelle Jean. Il a 45 ans. Il aime le football. Il adore souvlaki. Il déteste le basket. Il est grand, brun, mince et sportif. Ma mère s’appelle Stavroulla. Elle a 43 ans. Elle aime les ﬂeurs. Elle adore les jupes. Elle déteste porter des gi103

lets. Elle est grande, rousse, mince et sympathique. Mon frère s’appelle Aristos. Il a 10 ans. Il aime la pizza. Il adore le football. Il déteste les maths. Il est petit, mince et brun. Moi, je suis grande, mince et brune. J’aime les jupes. J’adore la musique. Je déteste le football. Christina Ioannou, A2

Mironas Stratis II s’appelle Mironas Stratis. Mironas est un garçon. Il est grand, brun, mince, beau et sympathique. Il joue de la guitare et il adore chanter. Mironas a une chemise noire, un pantalon noir et une cravate noire. J’adore Mironas Stratis. Andri Charalambous, A1

Ma famille Dans ma famille, il y a 5 personnes. Ma famille est grande. Mon père, ma mère, mes trois frères. Mon père s’appelle Michel. Il a quarante ans. Il est grand, brun et sportif. Il aime les voitures. Il adore le football. Il déteste la musique. Ma mère s’appelle Maria. Elle a trente-neuf ans. Elle est grande, sympathique et mince. Elle aime la musique. Elle adore la nature. Elle déteste les serpents. Mon grand frère s’appelle Savvas. Il a quinze ans. Il est grand, brun et sympa. Il aime le football. Il adore l’art. Il déteste la danse. Mon petit frère s’appelle Alex. Il a neuf ans. Il est petit, brun et gros. Il aime le volley. Il adore le foot. Il déteste la musique. Moi, je m’appelle Antoine. J’ai douze ans. Je suis petit, brun et sympa. J’adore le français. J’adore le foot. Je déteste les serpents. Antoine éodosiou, A1

Moi et ma famille Je m’appelle Théodosis Alexandrou. J’ai douze ans. J’habite à Paliometocho. J’adore le foot. J’aime la musique et les maths. Je déteste la géo et le volley. Je suis petit, fort, sportif et marrant. J’ai un frère et une sœur. Mon frère s’appelle Andréas. Il a quinze ans. Il est grand, fort, marrant et gros. Il adore le foot, la technologie et l’éducation physique et sportive. Il déteste les livres et les matières scolaires. Ma sœur s’appelle Rafaelia.Elle a trois ans. Elle est petite, jolie, sympa et mince. Elle adore la musique. Elle déteste l’art. Mon père s’appelle s’appelle Lefkios. Il a quarante ans. Il est gros, grand fort et marrant. Il adore le foot et dormir.il déteste la pizza. Ma mère s’appelle Soula. Elle a trente-huit ans. Elle est jolie, mince, sympa et grande. Elle adore l’anglais et le 104

français. Elle déteste danser. J’aime ma famille !!!!!!! éodosis Alexandrou, A3

Ma journée D’abord, je me réveille à huit heures. Puis, je me brosse les dents. Après, je prends mon petit déjeuner. Ensuite, je fais du vélo et je joue au basket. A deux heures je fais la cuisine et je déjeune avec ma famille. Ensuite, je joue à l’ordinateur. Le soir, je regarde la télé et je me douche. Enﬁn, je me couche !!!! Vanessa Christodoulou, B6

Ma famille Dans ma famille nous sommes : mon père, ma mère, mes deux frères, ma sœur et moi. Mon père s’appelle Loizos. Il a quarante-trois ans. Il est employé privé. Il est brun, grand et sympathique. Ma mère s’appelle Emilia. Elle a quarante ans. Elle est ménagère. Elle est sérieuse, grande, mince et sympathique. Elle a les cheveux courts et noirs. Mon grand frère s’appelle Philippe. Il a quinze ans. Il est élève. Il est intelligent, grand et marrant. Il a le visage ovale. Il adore les maths, l’informatique et la technologie. Mon petit frère s’appelle Andréas . Il a neuf ans. Il est élève. Il est grand, sympathique et beau. Il a les yeux verts. Ma sœur s’appelle Perséphone. Elle a dix-sept ans. Elle est élève. Elle est mince, grande, intelligente et sympathique. Elle a les yeux marron et elle a les cheveux longs et marron. Elle adore la physique. Moi, je m’appelle Kyriaki. J’ai treize ans. Je suis collégienne. Je suis grande et mince. Je suis sympathique. J’ai les yeux et les cheveux marron. Mes couleurs préférées sont le rouge et le noir. J’adore les chats et je déteste l’histoire. J’aime la gymnastique. Je ne vais pas abandonner ma famille quoi qu’il puisse arriver. Kyriaki Ioannou, B6

Dialogue Bonjour ! Bonjour ! Comment tu t’appelles ? Je m’appelle Catherine. Et toi ? Moi, je m’appelle Catherine aussi. Comment ça va Catherine ? Ca va très bien…. et toi ? Je vais bien. Au revoir Catherine. Au revoir. Catherine Drosopoulou, A1

Présente-toi Je m’appelle Catherine Krassa. Je suis en première(A1). J’ai douze ans. Je suis grande, brune et sympathique. J’aime la danse et la chanson. J’adore l’Allemagne. Je déteste les maths. J’aime les robes. Je porte un blouson noir, un pantalon gris et des bottes blanches.

Puis, nous sommes allés chez nous. A midi, nous sommes allés avec notre famille au restaurant à Nicosie. Ensuite, nous sommes rentrés chez nous. L’après-midi, moi et ma sœur nous nous sommes rencontrées avec nos amies à la patinoire. Le soir, je suis allée avec ma famille dans une taverne à Kokkinotrimithia. Et enﬁn, je suis allée avec mes amies à la discothèque pour danser.

Catherine Krassa, A1

Marcos Pagdatis

Chtistine Papasavva, C6

Hayley Williams

Il s’appelle Marcos Pagdatis. Il est grand, mince, bon, sympathique et sportif. Il a vingt-cinq ans. Il adore le tennis. Il porte un short jaune et un tee-shirt et il tient une raquette. Nicolas Nicolaou, A1

Parler de votre week-end Le week-end dernier, je me suis bien amusée. D’abord le samedi, je me suis réveillée tôt vers 7 heures parce que j’ai fait une excursion avec ma famille à Troodos. A midi, nous avons mangé au restaurant à Troodos et puis nous avons pris le car pour rentrer chez nous. L’après-midi, je me suis rencontrée avec mes amis au cinéma. Nous avons vu un ﬁlm et après nous sommes allés au café pour boire un jus d’orange. Ensuite, nous sommes allés chez nous. Le soir, j’ai joué avec ma sœur au tennis et au basket. Le dimanche, je me suis réveillée tôt parce que nous sommes allés à l’église. Après nous sommes allés chez ma grand-mère et ma sœur et moi nous avons joué avec nos cousins.

Ma chanteuse préférée est Hayley Williams. Elle est dans un groupe appelé Paramore. Elle vient de Meridian, Mississippi, États-Unis. Elle a 21 ans. Elle est petite, belle et rousse.Elle aime la mode. Elle adore chanter. Elle déteste les araignées. Elle aime porter des jeans et des baskets. Elle n’aime pas porter des jupes. Elle est une chanteuse fantastique! Alexia Pissa, A1

Mon samedi prochain Samedi, je ne vais pas aller à l’école et je vais rester au lit jusqu’à 10 heures. Je vais prendre mon petit-déjeuner et mes parents vont faire du jogging dans le parc. Après, je vais faire mes devoirs et je ne vais pas téléphoner à mes amis. L’après-midi, je vais regarder mon émission préférée à la télévision « Lola » Puis, je vais faire du shopping. Ensuite, je vais écouter de la musique. Finalement, je vais me laver, je vais me brosser les dents et je vais me coucher. Panagiota Evaggelou, B3

105

Αθλητισμός... εν σώματι υγιεί Συμμετοχές των μαθητών του σχολείου μας σε αθλητικές διοργανώσεις • Περιφερειακός ανώμαλος δρόμος αρρένων γυμνασίων (Λευκωσία, 8/12/2009) • Περιφερειακός ανώμαλος δρόμος θηλέων γυμνασίων (Λευκωσία 8/12/2009) • Παγκύπριος ανώμαλος δρόμος αρρένων γυμνασίων (Πάφος 11/1/2010) • Περιφερειακοί αγώνες κολύμβησης θηλέων γυμνασίων (Λευκωσία 17/2/2010) • Περιφερειακοί αγώνες στίβου γυμνασίων (Λευκωσία 15-16/3/2010) • Παγκύπριοι αγώνες ρυθμικής αγωνιστικής γυμναστικής θηλέων (Λεμεσός 16/3/2010)

• Περιφερειακοί αγώνες καλαθόσφαιρας αρρένων/ θηλέων γυμνασίων (Λευκωσία 11/09-01/10) • Περιφερειακοί αγώνες πετόσφαιρας αρρένων /θηλέων γυμνασίων (Λευκωσία 11/09-01/10) • Περιφερειακοί αγώνες επιτραπέζιας αντισφαίρισης αρρένων γυμνασίων (Λευκωσία 12/1/2010) • Παγκύπριοι αγώνες αντιπτέρισης αρρένων γυμνασίων (Αγρός 8/2/2010) • Παγκύπριοι αγώνες αντιπτέρισης θηλέων γυμνασίων (Αγρός 8/2/2010) • Παγκύπριοι αγώνες στίβου αρρένων γυμνασίων (Λάρνακα 13-14/4/2010)

Οι πιο κάτω μαθητές και μαθήτριες του σχολείου μας έλαβαν μέρος σε περιφερειακούς και παγκύπριους αγώνες κατά τη φετινή σχολική χρονιά. 1. Παγκύπριοι αγώνες ανώμαλου δρόμου αρρένων γυμνασίων (3000 μ. ομαδικό)

• 3η θέση: Κυριάκος Κανάρης Γ1, Χρίστος Λάμπρου Α2, Κωνσταντίνος Πάτσαλος Β4, Παναγιώτης Κάργας Β1 2. Παγκύπριοι αγώνες στίβου αρρένων γυμνασίων

600μ. αρρένων γυμνασίων

• 2η θέση: Κυριάκος Κανάρης, Γ1 Σφαιροβολία θηλέων γυμνασίων

• 3η θέση: Γιώργος Κωνσταντίνου, Γ5

• 2η θέση: Ανδρονίκη Κωνσταντινίδου, Β2

3. Περιφερειακοί αγώνες ανώμαλου δρόμου αρρένων γυμνασίων (3000 μ.ομαδικό)

5. Περιφερειακοί αγώνες κολύμβησης θηλέων γυμνασίων (400 μ. ελεύθερο)

6. Αγώνες ρυθμικής αγωνιστικής γυμναστική θηλέων γυμνασίων 7. Ειδικοί Ολυμπιακοί Αγώνες Κύπρου

300μ. αρρένων γυμνασίων

• 1η θέση: Γιώργος Κωνσταντίνου, Γ5

• 2η θέση στα 100μ.: Χαραλαμπία Κώστα, Α3 • 3η θέση στα 80μ.: Χαραλαμπία Κώστα, Α3

Oμάδα Xειροσφαίρισης Aγοριών 1. Kων/νος X”Kωστής 2. Aλέξανδρος Kαουρής 3. Iάκωβος Eξαδάκτυλος 4. Aνδρέας Mιχαήλ 5. Mάριος Kαλλής 6. Xριστόδουλος Aβραάμ 7. Eλευθέριος Παπαχριστοδούλου 8. Γιάννης Πιπής 9. Kων/νος Kεραμιδάς 10. Aνδρέας Mενελάου 11. Σωτήρης Θρασυβούλου

• 3η θέση: Τερέζα Μασώνου, Γ5

• 3η θέση: Αικατερίνη Δροσοπούλου, Α1

4. Περιφερειακοί αγώνες στίβου

106

Άλμα εις ύψος αρρένων γυμνασίων

• 2η θέση: Σωτήρης Θρασυβούλου, Γ4

Oμάδα Xειροσφαίρισης Kοριτσιών A2 A2 A2 B2 B2 Γ3 Γ3 Γ3 Γ4 Γ4 Γ4

1. Mαρία Παπακυριάκου 2. Mαρία Oδυσσέως 3. Nικολέττα Kυριακίδου 4. Aντιγόνη Aγαθοκλέους 5. Mαρία Kυριακίδου 6. Iωάννα Kίζα 7. Xριστιάνα Iωαννίδου 8. Bέρα Aντωνίου 9. Mαρία Iακώβου

A1 A2 A5 A5 B5 Γ1 Γ1 Γ3 Γ3

Καλαθόσφαιρα Αγοριών

Πετόσφαιρα Αγοριών

Σωτήρης Θρασυβούλου Γ4, Παναγιώτης Κάργας Β1, Κωνσταντίνος Κεραμιδάς Γ4, Ανδρέας Μιχαήλ Β2, Αντώνης Τσιάτταλος Β4, Αλέξανδρος Ραντεβίτς Β2, Ελευθέριος Παπαχριστοδούλου Γ3, Κωνσταντίνος Γρηγορίου Β6, Μάρτιν Νταρινώφ Β1

Ραφαήλ Τσιαπίνης Γ1, Στέλιος Κουμούσης Γ5, Αλέξανδρος Φιλίππου Β3, Αντρέας Νικηφόρου Β1, Εδουάρδος Κυπριανού Γ6, Γιάννης Τσιαπίνης Α2, Ευάγγελος Αριστοτέλους Β4, Δημήτρης Μαρίν Β6,Γιάννης Χατζηκωστής Α2, Δημήτρης Παναγή Β2, Ραφαήλ Κωνσταντινίδης Β1, Δημήτρης Κολά Γ6, Παναγιώτης Κώστα Β2

Καλαθόσφαιρα Κοριτσιών

Πετόσφαιρα Κοριτσιών

Ειρήνη Σάββα Γ3, Δήμητρα Πετρογιάννη Γ3, Άντρεα Νικολαΐδου Β5, Ζωή Κατσιάρη Γ2, Μαργαρίτα Βουρή Β3, Αντιγόνη Αγαθοκλέους Α5, Ιωάννα Χριστούδια Γ2, Γεωργία Σωκράτους Γ2, Άντρια Κωνσταντινίδου Β5, Ανδρονίκη Κωνσταντινίδου Β2, Χριστίνα Αριστοτέλους Γ4, Σωτηρούλα Ιωάννου Γ4

Έλενα Φλουρή Γ4, Βαρβάρα Νικολάου Γ4, Νατάσα Ευγενίου Γ6, Χριστίνα Αριστοτέλους Γ4, Άννα Λατζιά Γ4, Ευδοκία Στυλιανού Γ4, Χριστίνα Παππασάββα Γ6, Χριστίνα Αντρέου Γ3, Άννα Αντρέου Γ1, Χριστίνα Αλεξάνδρου Β6, Μαρία Ιορδάνου Β2, Δέσποινα Κωνσταντίνου Α6,

Oμάδα Xειροσφαίρισης Kοριτσιών

107

Σχολικό ημερολόγιο 2009 Σεπτέμβριος 10-9-09 17-9-09

Προσέλευση των μαθητών στο σχολείο, κατανομή σε τμήματα και διανομή βιβλίων. Τελετή Αγιασμού από το Θεοφιλέστατο Χωρεπίσκοπο Μεσαορίας κ. Γρηγόριο.

Νοέμβριος 3-11-09

15-11-09 20-9-09

21-9 09 30-9-09

Συμμετοχή του σχολείου στο μνημόσυνο των ηρώων Μ. Κουτσόφτα και Α. Παναγίδη στο Παλιομέτοχο. Επίσκεψη κ. Πλατή στο σχολείο για προσφορά βιβλίων από την Alpha Bank Ενδοσχολική εκδήλωση για την επέτειο της Κυπριακής Ανεξαρτησίας.

Οκτώβριος 6-10-09 14-10-09 23-10-09 27-10-09

108

Εκλογές Μαθητικών Συμβουλίων. Διάλεξη για την Οδική Ασφάλεια. Επίσκεψη των τμημάτων Α2 και Α3 στο Περιβαλλοντικό Κέντρο Αθαλάσσας. Γιορτή της Σημαίας και της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940.

Προκήρυξη Ποιητικού Διαγωνισμού για τα Δικαιώματα του Παιδιού. • Έναρξη προγράμματος «Μέντωρ». • Διάλεξη με θέμα την Εφηβεία. Εκδήλωση Καταδίκης της ανακήρυξης του ψευδοκράτους.

17-11-09 18-11-09 19-11-09

Εκδήλωση Μνήμης Πολυτεχνείου. Έναρξη αγώνων ποδοσφαίρου σάλας. Σχολική εκδρομή.

29-1-10

Εκδήλωση για την ημέρα των Τριών Ιεραρχών και των Ελληνικών Γραμμάτων και έναρξη διαγωνισμού Γενικών Γνώσεων με θέμα την Ευρώπη.

Δεκέμβριος 7-12-09

Εκδήλωση για την Ημέρα των Μαχητών της Αντίστασης για τη Δημοκρατία.

14-12-09

Παζαράκι τροφίμων.

Φεβρουάριος 2-2-10

4-2-10 15-12-09 16-12-09

21-12-09 22-12-09

23-12-09

Άσκηση Πολιτικής Άμυνας. Διάλεξη για τις ουσίες εξάρτησης από ομάδα του Συνεργατικού Ταμιευτηρίου Λευκωσίας. Κάλαντα από τη χορωδία και ορχήστρα του σχολείου μας. Επίσκεψη μαθητών μας σε γηροκομείο της περιοχής και στη Μετεωρολογική Υπηρεσία. Κοινός εκκλησιασμός και χριστουγεννιάτικη γιορτή.

11-2-10

Επίσκεψη του κ. Κωστέα από το Μουσικό Σχολείο για ενημέρωση των μαθητών της Γ΄ τάξης. Γιορτή του Δέντρου και εκδήλωση για την Τσικνοπέμπτη. Εκπαιδευτικές επισκέψεις.

Μάρτιος 3-3-10

Εκδήλωση Ημέρας Μνήμης της θυσίας του Γρηγόρη Αυξεντίου και διοργάνωσης Αθλητικής Ημερίδας.

2010 Ιανουάριος 14-1-10 19-1-10

Διάλεξη για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκδήλωση Μνήμης Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. 109

6-3-10 11-3-10 15-3-10 16-3-10

17-3-10

18-3-10

19-3-10 23-3-10 24-3-10

Χοροεσπερίδα Συνδέσμου Γονέων. Άφιξη εταίρων του προγράμματος Comenius. Παρακολούθηση της θεατρικής παράστασης Υπάρχει και Φιλότιμο. Μέρα Δημιουργικότητας και Καινοτομίας. • Τελικός Διαγωνισμός Γενικών Γνώσεων κατά τάξη. Τελικός Ποδοσφαίρου Σάλας αγοριών και κοριτσιών. • Αποχαιρετιστήρια εκδήλωση και παρουσίαση των εργασιών του προγράμματος Comenius. Παρακολούθηση θεατρικής παράστασης. • Συζήτηση με θέμα τα ναρκωτικά για τους μαθητές της Γ’ τάξης. Παρακολούθηση διάλεξης από την αστυνομία με θέμα τις κροτίδες . Παρακολούθηση διάλεξης με θέμα: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Εορτασμός 25ης Μαρτίου 1821 και 1ης Απριλίου 1955-1959.

26-3-10

Κοινός εκκλησιασμός και εκδήλωση για το Πάσχα.

Απρίλιος 14-4-10

20-4-10

23-4-10

110

Συμμετοχή του σχολείου στην Πρώτη Δημόσια Διαβούλευση για τη νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Νεολαία. Συμμετοχή στου σχολείου στην έρευνα του Ανοικτού Πανεπιστημίου για την αποτελεσματική διοίκηση της σχολικής μονάδας. Επίσκεψη ομάδας μαθητών και καθηγητών του σχολείου μας στην Ολλανδία στα πλαί-

29-4-10

σια του προγράμματος Comenius. Εκδρομή των νικητών στο Διαγωνισμό Γνώσεων για την Ευρώπη και του τμήματος που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο ποσό χρημάτων στην Πορεία Μακαρίου. Βραβεύτηκαν τα τμήματα Α3, Α5 και Β6, Γ6.

Ιούνιος 1-6-2010

Δέηση παρακλητική για βοήθεια των παιδιών στις εξετάσεις.

Μάιος 3-20/5/2010 Πρόγραμμα ομαλής μετάβασης από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο. 6-5-2010 Ημέρα Προώθησης Γάλακτος 7-5-2010 Ημέρα Ερυθρού Σταυρού – Ημέρα Μνήμης αντιφασιστικής νίκης των λαών κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο – Ημέρα Ευρώπης 17-5-2010: Ψυχαγωγική εκδρομή

Ομαδική εργασία από παιδιά τα οποία επισκέφτηκαν το Μουσείο Ακρόπολης στην Αθήνα. Μιχάλης Λουκαΐδης Β2, Κατερίνα Ξάνθου Β5, Μάριος Κουκκουλλή Β6

Απονομή τιμητικών διπλωμάτων σε μαθητές και μαθήτριες του σχολείου μας που διακρίθηκαν σε διαγωνισμούς ή αθλητικούς αγώνες και σε όσους έλαβαν μέρος σε ενδοσχολικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες. Αποχαιρετισμός.

Μάρτι Νταρίνοφ, Β1

111

Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Comenius Τη φετινή σχολική χρονιά το σχολείο μας συμμετέχει στο διετές Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Comenius 20092011, με θέμα «Περιβάλλον και Ευρωπαϊκή Ταυτότητα». Στο Πρόγραμμα συμπράττουμε με άλλα δύο σχολεία, ένα από τη Σκωτία και ένα από την Ολλανδία. Στα πλαίσια του Προγράμματος, ομάδα καθηγητών του σχολείου μας είχε προκαταρκτική συνάντηση με τους άλλους εταίρους στη Σκωτία, για προγραμματισμό της όλης εργασίας. Το Μάρτιο του 2010 το σχολείο μας φιλοξένησε τους εταίρους μας -καθηγητές και μαθητές- και προς τούτο Η φιλοξενία των παιδιών από την Ολλανδία στα πλαίσια του προγράμματος Comenius ήταν για μένα μια ξεχωριστή, ευχάριστη εμπειρία. Είχαμε την ευκαιρία να

οργανώθηκαν διάφορες δραστηριότητες, εκδηλώσεις και εκδρομές. Τόσο οι καθηγητές και οι μαθητές του σχολείου μας όσο και οι φιλοξενούμενοί μας είχαν μια αξέχαστη εμπειρία. Τον Απρίλιο του 2010, μαθητές και καθηγητές του σχολείου μας επισκέφτηκαν την Ολλανδία, για να συνεχίσουν τις δραστηριότητες του Προγράμματος. Κοινή θέση όλων ήταν ότι το ταξίδι στην Ολλανδία τους πρόσφερε γνώσεις, εμπειρίες και μοναδικούς δεσμούς. Το Πρόγραμμα θα συνεχιστεί και θα ολοκληρωθεί την επόμενη σχολική χρονιά. γνωριστούμε από κοντά, να ανταλλάξουμε απόψεις για διάφορα θέματα, να τους μιλήσουμε για την πατρίδα μας, τα ήθη και τα έθιμά μας, να απολαύσουμε μαζί τους μουσική και παραδοσιακά φαγητά. Ακόμα συνεργαστήκαμε και φτιάξαμε ένα τραγούδι που είχε ως θέμα την προστασία του πλανήτη μας από την καταστροφή. Το τραγουδήσαμε σε 3 διαφορετικές γλώσσες: Ελληνικά, Αγγλικά και Ολλανδικά. Τους ξεναγήσαμε επίσης σε πολλά μέρη της Κύπρου. Στο ταξίδι μας προς την Πάφο είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν το γραφικό τοπίο της Πέτρας του Ρωμιού. Αργότερα επισκεφθήκαμε τους τάφους των Βασιλέων και τα ψηφιδωτά. Επιπλέον ο ηλιόλουστος καιρός τους επέτρεψε να διασκεδάσουν κολυμπώντας στη θάλασσα της Λάρνακας. Περάσαμε πάρα πολύ όμορφά!! Τώρα περιμένουμε το δικό μας ταξίδι στην Ολλανδία όπου θα γνωρίσουμε και εμείς τη δική τους πατρίδα! Ευδοκία Ασπρομάλλη, Β6

*** Το ταξίδι μας στην όμορφη Ολλανδία, τη χώρα των τουλιπών -στα πλαίσια του προγράμματος Comeniusήταν για μας μια μοναδική και ευχάριστη εμπειρία. Είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε μέρος της χώρας, τους ανθρώπους και τον τρόπο ζωής. Η επίσκεψή μας στο Άμστερνταμ, που είναι μια ολοζώντανη πόλη χτισμένη κυριολεκτικά πάνω στο νερό, με κτήρια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και αναρίθμητα φυσικά κανάλια, τα οποία διασχίσαμε με τα ποταμόπλοια ήταν πραγματικά υπέροχη. Το μουσείο των κέρινων ομοιωμάτων Madame Tussaud και η φωτογράφισή μας με διασημότητες όπως ο Μπαράκ Ομπάμα, Brad Pitt, Angelina Jolie, Julia Roberts, Luciano Pavarotti, Πάπας Βενέδικτος, Bob Marley και άλλοι πολλοί θα είναι μια εμπειρία που θα μας μείνει αξέχαστη. Η φιλοξενία και η αγάπη που μας πρόσφεραν οι καθηγητές, οι μαθητές και οι οικογένειές τους θα μείνει πάντοτε μέσα στην καρδιά μας. Με όσα έχουν κάνει, αγαπήσαμε τη χώρα τους και θέλουμε να την επισκεφτούμε ξανά! Χριστίνα Αριστοτέλους, Γ4 Ευδοκία Ασπρομάλλη, Β6 11

Από την επίσκεψή μας στην Ολλανδία και τη Σκωτία This year our school is participating in a school exchange project with two other schools, the Forrester High School from Scottland and the Maaslandcollege from Netherlands. Three meetings have already taken place this year. The ﬁrst one was a preparatory meeting which took place in Edinburgh, Scottland, on the 25th November 2009. The heads of the three schools and the coordinators met to discuss the project, the next meeting of the students and teachers and the follow up procedures. In a warm, friendly and cooperative atmosphere they agreed on the project tittle, content and ﬁnal products. They had the chance to know each other and have fun together, as well as set the foundations of their future partnership. The second meeting took place in Cyprus from 11th until 18th March 2010. The students of the participating schools from Scottland and the Netherlands and their teachers came to Cyprus. The students were accommodated by our students so they had the chance to experience the life and culture of their partners. The teachers stayed in a hotel but they met at school during school hours so they had the chance to see how our Educational System works and which subjects are inclided in our curriculum. The students attended various lessons selecively according to the program our teachers had prepared in advance. Our guests, (students and teachers), had the oppor-

tunity to visit various places and archaeological monuments so they came in touch with our history and learnt about our political problem visiting places from where they could see the occupied territories. The teachers and students of our school had the chance to mix with our guests, either they were involved in the project or not. The third meeting took place in the Netherlands form the 22nd untl the 27th April 2010. Three teachers of our school and thirteen students travelled to the Netherlands. The students stayed with the students they had hosted in Cyprus so they had the chance to return the hospitality they had received in Cyprus. During their stay in the Netherlands, the students of the three schools had the opportunity to build a stronger friendship which we hope will last long. They also had the chance to see the school and how their partner students work there, as their school is vocational (a mixture of agricultural and technical school) and other places of interest, like the Delta project (Netlje Jans) and various museums in Amsterdam. Our students returned back to Cyprus with their luggages full of the best memories they could have. The project will ﬁnish next year and there will be new exchanges of students and teachers and presentation of the ﬁnal products. Wait until next year and you will learn more! We expect more students and teachers will be involved.

OUR CHANCE

Το τραγούδι συνέθεσαν, στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του μαθήματος της Μουσικής, οι μαθήτριες:

Μετά τη φιλοξενία των παιδιών από την Ολλανδία και τη Σκωτία στην Κύπρο, αναμέναμε να έχουμε μια αντίστοιχη ανταπόδοση της φιλοξενίας μας στην Ολλανδία. Όταν φτάσαμε στο αεροδρόμιο του Άμστερνταμ, οι Ολλανδοί καθηγητές μάς περίμεναν στα λεωφορεία για να πάμε στο σχολείο τους. Η διαδρομή ήταν εντυπωσιακή, αφού παντού υπήρχε πράσινο και έβλεπες συνεχώς τον ποταμό Μαάς να μη σταματά και να διασχίζει σχεδόν ολόκληρη την πόλη. Τη στιγμή που φτάσαμε στο σχολείο και συναντήσαμε τους φίλους μας, χαρήκαμε πολύ, αλλά αυτοί φάνηκε να χάρηκαν περισσότερο. Τότε, πήγαμε στα σπίτια των οικογενειών που θα μας φιλοξενούσαν. Την επόμενη μέρα επισκεφτήκαμε ένα μουσείο που είχε θέμα τη θαλάσσια ζωή της περιοχής. Εκεί υπήρχαν πολλά απολιθωμένα οστρακοειδή και κόκαλα ζώων, καθώς και ένα ομοίωμα του εσωτερικού μιας φάλαινας. Αργότερα, οι υπεύθυνοι του μουσείου μάς ξενάγησαν σε ένα χώρο όπου βλέπαμε τι υπήρχε κάτω από τον αυτοκινητόδρομο και μας εξήγησαν σε τι χρησιμεύει. Το Σαββατοκύριακο το περάσαμε μαζί με τις οικογένειες που μας φιλοξενούσαν. Το Σάββατο πήγαμε σ’ ένα ενυδρείο όπου ταυτόχρονα λειτουργούσε και ως κήπος όπου υπήρχαν πολλά λουλούδια και δέντρα. Την Κυριακή πήγαμε μαζί με την οικογένεια στο μπόουλινγκ, όπου περάσαμε ευχάριστα και διασκεδάσαμε. Μετά από λίγο πήγαμε να φάμε σ’ ένα εστιατόριο όπου ψήσαμε μόνοι μας το φαγητό μας. Την επόμενη μέρα επισκεφθήκαμε την πόλη του Άμστερνταμ και το μουσείο Madam Tussaud, ένα μουσείο με κέρινα ομοιώματα. Η πόλη και το μουσείο ήταν υπέροχα. Τη νύχτα συναντηθήκαμε όλοι στο σχολείο, καθώς ήταν η τελευταία μας μέρα στην Ολλανδία. Την τελευταία μας μέρα στην Ολλανδία όλοι ήμασταν πολύ λυπημένοι που θα αποχωριζόμασταν τους φίλους μας, αλλά συνάμα και χαρούμενοι επειδή πεθυμήσαμε τις οικογένειές μας. Ήταν μία πολύ ωραία εμπειρία που όλοι θα θέλαμε να ξαναζήσουμε. Φρίξος Φρίξου, Β1

*** Το ταξίδι μας στην Ολλανδία με το πρόγραμμα Comenius θα μου μείνει αξέχαστο. Ήταν μια εμπειρία μοναδική. Τη μια βδομάδα που μείναμε στην Ολλανδία, μπορώ να πω ότι γνώρισα αρκετά την κουλτούρα και τον τρόπο ζωής των Ολλανδών. Μου έκανε εντύπωση που μικροί και μεγάλοι χρησιμοποιούν τόσο πολύ το ποδήλατο, για να πάνε στο σχο14

λείο, στη δουλειά, στα ψώνια. Παράξενο μου φάνηκε που οδηγούν νόμιμα από τα δεκαέξι τους. Η Ολλανδία είναι μια χώρα με καταπράσινα λιβάδια. Αμέτρητες αγελάδες και κοπάδια έβοσκαν σε αυτά. Τόσες πολλές τουλίπες μαζεμένες δεν είδα ποτέ στη ζωή μου. Σκέφτηκα ότι αν ζούσε η μητέρα μου εκεί, θα ήταν ευτυχισμένη, αφού αγαπά τα λουλούδια. Έχουν πολλά νερά και πολλά ποτάμια. Όταν διασχίσαμε τον Άμστερνταμ με καραβάκι, ενθουσιάστηκα. Ανεξήγητο για μένα είναι το γεγονός ότι η Ολλανδία είναι κάτω από τη στάθμη της θάλασσας. Όσο για τους ανεμόμυλους, το θέαμα που παρουσιάζουν είναι μοναδικό! Είναι τεράστιοι και η βάση τους είναι σπίτια που κατοικούνται. Οι άνθρωποι είναι πολύ φιλικοί και φιλόξενοι. Η οικογένεια που με φιλοξένησε με έκανε από την πρώτη κιόλας μέρα να νιώσω ότι είμαι μέλος της οικογένειας. Με πήραν σε πολλά μέρη. Πήγαμε με το Malvin, τον αδελφό του και τον πατέρα του για ψάρεμα σε μια λίμνη. Ψαρέψαμε πολλά και μεγάλα ψάρια. Μόλις όμως τσιμπούσαν στο αγκίστρι, τα βγάζαμε και τα ρίχναμε πίσω στο νερό. Με παραξένεψε αυτό. Όταν ρώτησα γιατί δεν τα παίρνουμε στο σπίτι να τα μαγειρέψουμε, μου είπαν ότι δεν τρώγονται, αφού τα νερά εκεί είναι στάσιμα και μολυσμένα. Χαρακτηριστικά μου είπαν ότι δεν είναι ψάρια, αλλά «τέρατα ψάρια». Πήγαμε σε πολλά πάρτι και γνωριστήκαμε με πολλά παιδιά της ηλικίας μας. Όλοι μας φέρονταν πολύ φιλικά. Όταν επισκεφτήκαμε το μουσείο της Madame Tussaud, είδα τόσες προσωπικότητες που φαίνονταν ολοζώντανες. Φωτογραφήθηκα με πολλές από αυτές. Όμως περισσότερο ενθουσιάστηκα με το Λούνα Παρκ! Ακόμα νιώθω το φόβο και την έξαψη που ένιωσα στο τρενάκι του τρόμου. Όταν έφτασε η μέρα να φύγουμε, ένιωσα ένα κενό μέσα μου. Από τη μια ήθελα να έρθω στο σπίτι μου, στους δικούς μου, και από την άλλη δεν ήθελα να φύγω από την οικογένεια που με φιλοξενούσε επειδή περνούσα υπέροχα. Φεύγοντας υποσχεθήκαμε ότι δε θα χάσουμε επαφή. Τον Ιούλιο ο Malvin με την οικογένειά του θα μας επισκεφτούν για δέκα μέρες. Εγώ με τον αδελφό μου το Μάρκο θα πάμε στην Ολλανδία τον Αύγουστο για μια βδομάδα. Πριν από λίγο καιρό στην ΕΡΤ είχε ένα ντοκιμαντέρ για την Ολλανδία και συγκεκριμένα για το Άμστερνταμ. Το παρακολούθησα με ενθουσιασμό. Ένιωσα ότι ήταν ένας τόπος δικός μου, όπως ακριβώς και η Κρήτη, η πατρίδα του πατέρα μου. Γιώργος Μάρκου, Γ6

Συν - εργάτες Η Διεύθυνση του σχολείου Διευθύντρια Mαρία Tοπούζη

Bοηθοί Διευθυντές Pίτα Σουρμελή, B.Δ.A’, Mαθηματικών Eλένη Σολωμού, Φιλόλογος Σοφία Σολωμού, Mαθηματικός Λάμπρος Xατζηλαμπρής, Aγγλικός Aντρούλα Xριστοφή, Φιλόλογος Iωάννης Mεγάλεμος, Mαθηματικός

Σχολική Eφορεία Πρόεδρος Xριστάκης Mελετιές

Aντιπρόεδρος Nίκος Kοτζιάπασιης

112

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 2009 - 2010

Γραμματέας

Πρόεδρος

Σωτήρης Σταυρινίδης

Λουκαΐδης Γιώργος, Γ4

Tαμίας

Αντιπρόεδρος

Xριστοφής Zεμπύλας

Τσιβιτάνος Ανδρέας ,Γ1

Mέλη

Γραμματέας

Kώστας Παναγιώτου Γεώργιος Iακώβου Xρίστος Tομάζου Γιώργος Γεωργίου Φίλιππος Hροδότου Kύπρος Kάος Xριστάκης Πίτσιλλος Mαρία Φιλίππου Aνδρέας X”Kωστής

Κολά Δημήτρης, Γ6

Ταμίας Λουκαΐδης Μιχάλης, Β2

Σύμβουλοι Πεμπέτσιου Στέλλα, Β6 Αβραάμ Νίκος, Α3 Παναγή Μάριος, Α3

Το προσωπικό του σχολείου Επιμελήτριες:

Μαρία Παντελή Αντιγόνη Ιωάννου Ελένη Ιορδάνου

Καθαρίστριες: Μαρία Χριστοδούλου Σωτηρούλα Καστανιά Αντρούλα Οδυσσέως Ελένη Ιωάννου Επισκέπτρια Υγείας: Αργυρούλα Θεμιστοκλέους Υπεύθυνη Σχολιατρικής Υπηρεσίας: Βασιλική Ασπρομάλλη Σχολικοί Βοηθοί/ Συνοδοί: Ξένια Ταπανίδου – Χαραλάμπους Άννα Σταύρου Αντιγόνη Χαραλάμπους

Διοικητικό Συμβούλιο Συνδέσμου Γονέων και Κηδεμόνων 2009 – 2010 Πρόεδρος Aνδρέας Kαουρής

Aντιπρόεδρος Γιώργος Σαββίδης

Γραμματέας Aντρούλλα Kυριακίδου

B. Γραμματέας Eλευθερία Mιχαήλ - Aδάμου

Tαμίας Xριστίνα Πίπη

B. Tαμίας Xαράλαμπος Iωαννίδης

Eκπρόσωπος Oμοσπονδίας Γονέων Kώστας Σταύρου

Σύμβουλοι Έλενα Kων/νου Φιλίππου Nίκος Σταύρου

Mέλη Mαρία Πίπη Aνδρέας Tσιάτταλος Kωνσταντίνα Φρίξου

Mαρία Σουροπέτση Λάκης Iακώβου Eλένη Kοτζιάπαζη Γαβριηλίδου Eλένη Παπαγεωργίου Mαρία Στεφανή Xοιροπούλη Xαρά Mαυρούδι Λεύκιος Aλεξάνδρου Γιάννα Iωάννου Mάρκος Kωνσταντίνου Πανταζής Πεμπέσιος Πιερής Σ. X”Πιέρου Παντελίτσα Φωτόπουλλου Eλένη Xριστοφή - Πέτρου Γιάννος Iωάννου 113

Ο Καθηγητικός Σύλλογος

Διευθύντρια

Mαθηματικών

Oικιακής Oικονομίας

Mαρία Tοπούζη

Eλένη Δημητρίου Xριστόδουλος Έλληνας Xρυσόστομος Ψηλογένης Nέαρχος Λαμπρινός

Άννα Xατζηθεοδώρου Mαρία Γιακουμή Ιωσηφίνα Παύλου

Hλεκτρονικών Yπολογιστών Φυσικής Γεώργιος Πρωτοπαπάς Eιρήνη Kαραΐσκου Δεσπότη Mύρια Θεοδωρίδου

Eλένη Σκουρίδου Iωάννης Δημητριάδης Δέσπω Kατσιδιάρη Mελίνα Kωνσταντίνου

Bιολογίας

Tέχνης

Καθηγητές Θεολόγοι

Mαρία Aνδρέου Xρύσω Xρυσοστόμου Ξένια Aλευρά

Γεώργιος Mιχαήλ Mαρία Aντωνίου

Kωνσταντίνος Πόσιος Kωνσταντίνος Παπαθωμά

Γεωγραφίας

Mουσικής Aνδρέας Σφηκουρής

Mαρία Πέτρου Aυγή Κοζάκη

Xημείας

Συμβουλευτικής Aγωγής

Αρτεμισία Pάλλη Xατζηιωάννου Θεοδώρα Χατζημιχαήλ Στασή

Έλενα Kωνσταντίνου (Αντίγονη Kαραγιάννη)

Aγγλικών

Φυσικής Aγωγής

Eλένη Στυλιανίδου Δημήτριος Δημητρίου

Mερσίνη Παπανικολάου Kωνσταντίνος Γεωργίου Αγάπιος Αγαπίου

Φιλόλογοι Mαρία Ξυδά Aντωνία Aντωνίου Xατζηκυριάκου Mαρία Aκαθιώτου Mούντη Γεώργιος Παναγή Kώστας Γεωργίου Σταυρούλα Mιχαήλ Kούκου Mαριάννα Πολυκάρπου Mαριλένα Πόρακου Mαρία Aντωνίου Έλενα Χριστοδούλου Ερμάντα Τρύφωνος Καλλισθένη Mεσομέρη Όλγα Παπασάββα Mαργαρίτα Xαραλάμπους 114

Γαλλικών Kυριακή Παντελή Xριστούλλα Kωνσταντίνου

Tεχνολογίας Άντρια Λουκαΐδου Aνδρέας Mακρυγιώργης Aναστασία Παντελίδου-Mαλέκκου (Σάββας Γερολέμου)

Οι τελειόφοιτοί μας Γ1

Aνδρέου Άννα του Xαράλαμπου

Λοΐζου Mαριέλ του Aντρέα

Aργυρού Pαφαέλα του Σάββα

Παντοπίου Mάριος του Παναγιώτη

Aριστοφάνους Zωή του Παναγιώτη

Σιονή Σαββούλλα του Γεωργίου

Θεοδοσίου Aθανασία του Aχιλλέα

Tσιαπίνη Pαφαήλ του Aνδρέα

Iωαννίδου Xριστιάνα του Xαράλαμπου

Tσιβιτάνος Aντρέας του Mιχαλάκη

Kαϊμακκάμης Eυτύχιος του Γιαννάκη

Tτίκκης Δημήτρης του Mιχάλη

Kανάρης Kυριάκος του Aνδρέα

Xαραλάμπους Γεώργιος του Xαράλαμπου

Kαστανιά Έλλη του Pένου

Xριστοφόρου Iακωβίνα του Aνδρέα

Kίζα Iωάννα του Nικολάου

Xρυσάνθου Γιώργος του Aντρέα

Kυπριανού Kωνσταντίνος του Γεώργιου

115

Γ2

116

Aντωνίου Pαφήλ του Aντρέα

Kατσιάρη Zωή του Xρίστου

Aποστόλου Aποστολος του Eυτύχιου

Σωκράτους Γεωργία του Γιώργου

Δημητρίου Pαφαέλλα του Xρίστου

Tζιάμας Νικόλας του Γιώργου

Eρωτοκρίτου Παναγιώτης του Aντώνη

Tιμοθέου Nικόλας του Mιχαήλ

Iωάννου Kύπρος του Στέλιου

Tομάζου Σαββίνα του Σταύρου

Iωσήφ Aνδρέας του Πέτρου

Tσιάτταλου Έβελυν του Παύλου

Kαλαφάτης Iωάννης του Aλέξαντρου

Xριστούδια Iωάννα του Xρίστου

Kανέλλα Kυριακή του Σάββα

Xριστοφή Xριστόφορος του Aνδρέα

Kαραγιώργης Xρυσόστομος του Γεωργίου

Xριστοφορίδου Iωάννα του Σωτήρη

Γ3

Aβραάμ Xριστόδουλος του Aβραάμ

Mελάς Σταύρος του Aνδρέα

Aνδρέου Mαριλένα του Aνδρέα

Παπαχριστοδούλου Eλευθέριος του Xριστ.

Aνδρέου Xριστίνα του Aντώνη

Πεμπέτσιος Mιχάληλς του Aντρέα

Aντρέου Aντρέας του Xαράλαμπου

Πετρογιάννη Δήμητρα του Bασίλειου

Aντωνίου Bέρα του Πανίκκου

Πηλαβάκης Mιχάλης του Σωτήρη

Γρηγορίου Θεμιστοκλής του Γρηγόρη

Πίπης Iωάννης του Aντώνη

Iακώβου Eλένη του Λοΐζου

Σάββα Eιρήνη του Xριστόφορου

Iακώβου Mαρία του Γεώργιου

Σολέα Xρυστάλλα του Xαρίλαου

Kόκκινου Παναγιώτα του Παύλου

Xαραλάμπους Mαρίνα του Γεώργιου

Kυκκώτης Θεοτόκης του Xριστόδουλου

Xατζηκυριάκος Aντρέας του Γεώργιου

Λουκά Kωνσταντίνος του Γεώργιου

Xριστοφόρου Έλενος του Xρύσανθου

Mαυρίδου Παναγιώτα του Mάριου 117

Γ4

Aνδρέου Aνδρέας του Παναγιώτη

Λουκαΐδης Γεώργιος του Aνδρέα

Aριστοτέλους Xριστίνα του Aριστοτέλη

Mενελάου Aνδρέας του Mενέλαου

Γεωργίου Kωνσταντίνα του Eυριπίδη

Nικολάου Bαρβάρα του Φίλιππου

Γεωργίου Tερέζα του Γεώργιου

Παπαθεοδούλου Kύπρος του Φιλάρετου

Δαμιανού Λοΐζος του Nίκου

Πέτρου Πέτρος του Aνδρέα

Eυαγγέλου Xριστίνα του Aνδρέα

Σάββα Πολύβιος του Σάββα

Θρασυβούλου Σωτήρης του Σάκη

Στυλιανίδης Γεώργιος του Mαρίνου

Iωάννου Σωτηρούλα του Λούκα

Στυλιανού Eυδοκία του Kυριάκου

Kαλοπαιδάκη Γεωργία του Στυλιανού

Φλουρή Έλενα του Aντρέα

Kεραμιδάς Kωνσταντίνος του Aδάμου

Xαϊράλλα Mαρία του Παναγιώτη

Kλεάνθους Mιχάλης του Kλεάνθη

Xαϊράλλα Nαταλίνα του Kωστάκη

Λατζιά Άννα του Παναγιώτη 118

Γ5

Γεωργίου Nικόλας του Γεώργιου

Nικολάου Δημήτρης του Xριστόφορου

Δεδεγκίκας Nικόλαος του Δανιήλ

Πολυκάρπου Γιώργος του Tάσου

Διονυσίου Kυριάκος του Xαράλαμπου

Σταύρου Σταύρος του Δημήτρη

Δροσοπούλου Mαργαρίτα του Xριστοφόρου

Σταύρου Στυλιανή του Nίκου

Eυσταθίου Kωνσταντίνα του Eυστάθιου

Σωτηρίου Γιάννης του Σωτήρη

Iωαννίδης Xαράλαμπος του Kώστα

Tήλλυρου Eιρήνη του Δημήτριου

Kλεάνθους Παναγιώτης του Aνδρέα

Tσιάμπου Άντρια του Xαράλαμπου

Kουμούσιης Στέλιος του Bασίλη

Tσιάρτα Aννίτα του Xριστάκη

Kυριάκου Xριστίνα του Kυριάκου

Xαραλάμπους Xρίστος του Σωτήρη

Kωνσταντίνου Γιώργος του Mιχαλάκη

Xρίστου Θεογνωσία του Παναγιώτη

Mασώνου Tερέζα του Παναγιώτη

119

Γ6

Aσσιώτου Bαλεντίνα του Nίκου

Mάρκου Γιώργος του Aνδρέα

Aχιλλέως Λουίζα του Aχιλλέα

Nεοπτολέμου Xρίστος του Kυριάκου

Γεωργίου Γεώργιος του Kώστα

Nικολάου Παναγιώτης του Nίκου

Eυγενίου Nατάσα του Σάββα

Nίκου Aγγέλα του Kυριάκου

Zάρκας Γιαννάκης του Nίκου

Παπασάββα Xριστίνα του Xριστόδουλου

Iακώβου Iάκωβος του Aνδρέα

Πέτρου Δεσποινα του Xαράλαμπου

Kανναούρας Nικόλας του Xριστάκη

Πολυδώρου Aναστάσιος του Πολύδωρου

Kάου Θέκλα του Mιχαήλ

Σοφοκλέους Xριστίνα του Σοφοκλή

Kνέκνας Aνδρέας του Aντρόνικου

Tουμάζου Aφροδίτη του Δήμου

Kολά Δημήτρης του Mιχαήλ

Tουμάζου Στέφανη του Δήμου

Kυπριανού Eδουάρδος του Aνδρέα

Xρυσοστόμου Άννα του Xαράλαμπου

Kυριάκου Aνδρέας του Λούκα 120

Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα Χρυσοπράσινο Φύλλο

ο Χρυσοπράσινο Φύλλο είναι ένα διακρατικό περιβαλλοντικό πρόγραμμα στο οποίο συμμετέχουν σχολεία από την Ελλάδα και την Κύπρο. Το πρόγραμμα διαρκεί δυο χρόνια. Τον πρώτο χρόνο καθορίζονται οι δυάδες των συνεργαζόμενων σχολείων και σχηματίζονται οι περιβαλλοντικές ομάδες στα σχολεία. Κάθε ομάδα επιλέγει να μελετήσει ένα θέμα σχετικό με το φυσικό περιβάλλον. Τη δεύτερη χρονιά, συνήθως το Μάρτιο, ολοκληρώνονται οι εργασίες και δεκατέσσερα παιδιά, από κάθε σχολείο της Κύπρου που συμμετέχει, μεταβαίνουν στην Ελλάδα όπου φιλοξενούνται για τέσσερις μέρες (από την Πέμπτη μέχρι την Κυριακή) από τα παιδιά του αντίστοιχου σχολείου της Ελλάδας. Τότε οργανώνεται τελετή και γίνεται η παρουσίαση των εργασιών από την περιβαλλοντική ομάδα κάθε σχολείου. Μετά από ένα μήνα, μέσα στον Απρίλιο, τα παιδιά από την Ελλάδα έρχονται στην Κύπρο και φιλοξενούνται για τέσσερις μέρες (Πέμπτη - Κυριακή) από τα παιδιά της Κύπρου που είχαν φιλοξενηθεί τον προηγούμενο μήνα. Σε τελετή των σχολείων γίνεται και πάλι η παρουσίαση των εργασιών των ομάδων. Το σχολείο μας συμμετέχει και φέτος στο πρόγραμμα αυτό. Το θέμα που επιλέξαμε να μελετήσουμε είναι «Τα βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες». Στην περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου μας εντάχθηκαν μαθητές και μαθήτριες της Α΄ και Β΄ τάξης του Γυμνασίου μας, όμως όλα τα παιδιά του σχολείου είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις εργασίες και να συμμετάσχουν στις δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν μέσα στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, που πρόσφερε το σχολείο μας με το πρόγραμμα Χρυσοπράσινο Φύλλο. Τη φετινή σχολική χρονιά μαζέψαμε πληροφορίες για το θέμα μας. Πήραμε πληροφορίες από βιβλία, από το διαδίκτυο, από εκδόσεις του Υπουργείου Γεωργίας της Κύπρου αλλά και από ειδικούς στο θέμα των βοτάνων.

Επίσης, επισκεφτήκαμε βιολογικές καλλιέργειες βοτάνων στην Κοράκου και παρακολουθήσαμε επί τόπου απόσταξη αιθέριων ελαίων. Τα παιδιά δημιούργησαν ημερολόγια με θέμα τα βότανα, έφτιαξαν αφίσες και έγραψαν τρίπτυχα για τις χρήσεις των βοτάνων. Πολλά παιδιά έφτιαξαν το δικό τους φυτολόγιο και τις δικές τους συλλογές βοτάνων. Επίσης, η περιβαλλοντική μας ομάδα ανέλαβε τη δημιουργία βοτανόκηπου στο χώρο του σχολείου που περιλαμβάνει αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά όπως βασιλικό, δυόσμο, ρίγανη, μαντζουράνα, δεντρολίβανο, δάφνη, μέντα, μελισσόχορτο, φασκομηλιά, θυμάρι, λουίζα , λεβάντα και άλλα. Η ομάδα του περιβαλλοντικού προγράμματος Χρυσοπράσινο Φύλλο ανέλαβε την παρουσίαση της γιορτής του Δέντρου. Με πολύ ενθουσιασμό τα παιδιά παρουσίασαν ένα πλούσιο πρόγραμμα και μετέφεραν στους συμμαθητές τους μηνύματα για επιστροφή στη φύση. Μετά προσφέρθηκε τσάι βοτάνων σε όλα τα παιδιά του σχολείου με το μήνυμα ότι η φύση θεραπεύει. Ο Περιβαλλοντικός Όμιλος ακόμη έφτιαξε πασχαλινές δημιουργίες με βότανα αντί για σοκολατένια αυγά, χρησιμοποιώντας ανακυκλώσιμα υλικά όπως γυάλινα και πλαστικά μπουκάλια, τα οποία διακόσμησαν με αρωματικά βότανα. Μέσα από τη μελέτη αυτή ευελπιστώ ότι τα παιδιά θα συνειδητοποιήσουν την απίστευτη δύναμη των βοτάνων στην υγεία του ανθρώπου και θα αποκτήσουν πολλές πολύτιμες γνώσεις, για να αντιληφθούν με πόση αρμονία και σοφία είναι πλασμένο το καθετί πάνω στον πλανήτη μας. Χρύσω Χρυσοστόμου- Κλεάνθους, Καθηγήτρια Βιολογίας, Υπεύθυνη του Προγράμματος Χρυσοπράσινο Φύλλο

Ο δικός μας βοτανόκηπος... Μέσα στα πλαίσια του περιβαλλοντικού προγράμματος Χρυσοπράσινο Φύλλο οι μαθητές του τμήματος Β3 έφτιαξαν το δικό τους βοτανόκηπο μαζί με τους καθηγητές τους κ. Λάμπρο Χατζηλαμπρή Β.Δ. , πατέρα Χρυσόστομο, κ. Ξένια Αλευρά και κ. Χρύσω Χρυσοστόμου-Κλεάνθους.

Σκέψεις των παιδιών στο ερώτημα τι θα ήθελαν να κάνουν ως μέλη του προγράμματος Χρυσοπράσινο Φύλλο, για να γνωρίσουν και να προβάλουν το θέμα των βοτάνων

Ως μέλος του Περιβαλλοντικού Προγράμματος θα ήθελα να έρθω σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον στο οποίο τα βότανα φύονται, έτσι ώστε να τα γνωρίσω και να μπορέσω να μελετήσω τη σημασία και τις ευεργετικές ιδιότητές τους στον ανθρώπινο οργανισμό. Μετά θα ήθελα να έχω την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον του νησιού μου και να μεταδώσω όσα έμαθα και στους συνανθρώπους μου, έτσι ώστε να τους πείσω πως με τα βότανα και τις θαυματουργές τους θεραπείες, θα μπορούσε ο ανθρώπινος οργανισμός να ζήσει πιο φυσιολογικά.

Εγώ ως μέλος του Περιβαλλοντικού Προγράμματος μπορώ να κάνω τα ακόλουθα: • Κατασκευή αφίσας για ενδεχόμενη παρουσίαση του προγράμματος. • Εικονογράφηση παραμυθιών με θέμα τα βότανα. • Εύρεση μύθων, παροιμιών, παιχνιδιών, στίχων, μαντινάδων που αφορούν τα βότανα. • Συλλογή βοτάνων από τη φύση. • Διοργάνωση εξόρμησης με φίλους και συμμαθητές στα χωράφια της περιοχής μας, για να μαζέψουμε διάφορα βότανα (με τη συνοδεία και καθοδήγηση των γονιών ή των παππούδων μας). Επίσης να συλλέξουμε πληροφορίες από τις γιαγιάδες και τους παππούδες μας για τη χρήση των βοτάνων αυτών και να τα καταγράψουμε, ώστε να τα μάθουν και οι επόμενες γενιές.

Παναγιώτα Ευαγγέλου, Β3

Γλαύκος Θεοκλέους, Β5

Η Γιορτή του Δέντρου Στις 4 Φεβρουαρίου 2010 γιορτάστηκε η γιορτή του Δέντρου. Η ομάδα του περιβαλλοντικού προγράμματος Χρυσοπράσινο Φύλλο ανέλαβε την παρουσίαση της γιορτής. Με πολύ ενθουσιασμό τα παιδιά παρουσίασαν ένα πρόγραμμα με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό και μετέφεραν στους συμμαθητές τους μηνύματα για την προστασία του πλανήτη. Ακολούθησε δεντροφύτευση στο χώρο του σχολείου και μετά προσφέρθηκε τσάι βοτάνων και μήλα σε όλα τα παιδιά του σχολείου, αφού το μήνυμα της ημέρας ήταν η επιστροφή στη φύση για ένα καλύτερο μέλλον.

Πασχαλινές δημιουργίες από τον Περιβαλλοντικό Όμιλο Ο Περιβαλλοντικός Όμιλος μαζί με τις καθηγήτριες κ. Χρύσω Χρυσοστόμου-Κλεάνθους, κ. Μαρία Αντρέου και κ. Χριστούλα Κωνσταντίνου έφτιαξαν πασχαλινές δημιουργίες με αρωματικά βότανα αντί με σοκολατένια αυγά. Στις δημιουργίες χρησιμοποιήθηκαν ανακυκλώσιμα υλικά όπως παλιά φλιτζάνια, γυάλινα και πλαστικά μπουκάλια, κορδέλες, υφάσματα, χαρτιά κ.ά. Τα αποτελέσματα ήταν υπέροχα. Τα παιδιά συνειδητοποίησαν πως μπορούν με λίγη φαντασία να μετατρέψουν άχρηστα υλικά που έχουν στο σπίτι σε χρήσιμα ή σε όμορφα διακοσμητικά. Επίσης με ειδικές καρτελίτσες που ετοίμασαν, ενημέρωναν για τις ωφέλειες των βοτάνων στην υγεία του ανθρώπου.

Aποδράσεις... Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Δύο τμήματα του Γυμνασίου μας, το Α2 και το Α6, είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν στις 11 Φεβρουαρίου 2010 το μοναστήρι της Ορούντας που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Το μοναστήρι είναι κτισμένο από πολύ παλιά, όμως δεν είναι πολύ γνωστή η ιστορία του. Αρχικά το μοναστήρι λειτουργούσε ως μοναστήρι αντρών, όμως τώρα λειτουργεί ως μοναστήρι γυναικών. Όταν φτάσαμε στο μοναστήρι, η μοναχή Φιλουμένη μας μίλησε για την ιστορία του. Κτίστηκε το 16ο αιώνα

Είναι σπουδαίο βυζαντινό μνημείο, στολίδι του χωριού και γιορτάζει στις 21 Οκτωβρίου. Είναι κτισμένο στην όχθη του ποταμού Σερράχη, με αδρά πελεκημένους πωρόλιθους σε ρυθμό βασιλικής, τρίκλιτης και καμαροσκέπαστης. Η ίδρυσή της πιθανολογείται τον 8ο ή 9ο αιώνα. Η σημερινή εκκλησία κτίστηκε στις αρχές του 12ου αιώνα, με δύο καμάρες. Το καμπαναριό της είναι ψηλό και πετρόχτιστο. Εσωτερικά υπάρχουν συνολικά τέσσερις τρούλοι: ο κεντρικός τρούλος, λίγο πιο μπροστά από το εικονοστάσι, ο νότιος τρούλος, παράλληλα του κεντρικού με αρκετή απόσταση, και ο ανατολικός τρούλος με το δυτικό που είναι πιο μικροί από το βόρειο και το νότιο. και από αυτή την περίοδο σώζεται στον εξωτερικό τοίχο ανάγλυφο που παριστάνει το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου. Εκείνη την περίοδο πιθανόν έγιναν έργα ανακαίνισης, γιατί στον ίδιο τοίχο με το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου είναι χαραγμένη η ημερομηνία 1733. Η εκκλησία εγκαινιάστηκε το 1913 από το Μητροπολίτη Κυρηνείας Κύριλλο (1895-1916), όπως αναφέρεται σε σχετική επιγραφή. Τα κτήρια του μοναστηριού είναι κτισμένα από τους κατοίκους της Ορούντας. Τα έκτισαν με πέτρα από τον ποταμό που βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι και με πλιθάρι. Όταν βγήκαμε από την εκκλησία, οι μοναχές πρόσφεραν σε όλους τους μαθητές και τους καθηγητές από ένα ποτήρι ζεστό τσάι και μπισκότα. Στη συνέχεια πήγαμε στο βιβλιοπωλείο του μοναστηριού. Εκεί είχαν όλοι την ευκαιρία να αγοράσουν διάφορα θρησκευτικά βιβλία, εικόνες, σταυρούς και πολλά άλλα. Πάολα Λεόντε, Α6

Εκκλησία Αγ. Βαρνάβα και Ιλαρίωνος Αφού φύγαμε από το μοναστήρι του Αγίου Φιλούμενου στην Ορούντα , για δεύτερο προορισμό μας είχαμε την εκκλησία του Αγίου Βαρνάβα και Ιλαρίωνος στην Περιστερώνα.

Σώζονται εικόνες του Χριστού, του Απ. Παύλου, του Αγ. Βαρνάβα, του Αγ. Μάμα, της Παναγίας και του Προδρόμου. Σώζονται επίσης τα ξυλόγλυπτα βημόθυρα του εικονοστασίου (16ου αιώνα) και δύο τμήματα αγιογραφιών στη βορειοανατολική πλευρά του ναού. Ακόμη φυλάγονται και τα λείψανα των Αγ. Βαρνάβα και Ιλαρίωνος σε ειδική λειψανοθήκη, τα οποία ευωδιάζουν. Ειρήνη Κωνσταντίνου, Α2

Περιήγηση στα Φυλακισμένα Μνήματα

Ένας τόπος… μια ιστορία… Την Πέμπτη, 11-22010, επισκεφτήκαμε τα Φυλακισμένα Μνήματα. Οι περισσότεροι από εμάς δε γνωρίζαμε ακριβώς τι ήταν. Μας ενημέρωσαν όμως οι καθηγητές μας πως επρόκειτο για ένα μικρό κοιμητήριο στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας, που είχε άμεση σχέση με τον ηρωικό αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α., τον Απρίλιο του 1955, για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού και την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Φτάνοντας έξω από τα Φυλακισμένα Μνήματα και περιμένοντας τον υπεύθυνο των φυλακών να μας ανοίξει, μπήκαμε για λίγο στο βιβλιοπωλείο μπορούσες να βρεις οτιδήποτε αφορούσε τον αγώνα. Μπαίνοντας μετά από λίγο μέσα στο χώρο των κεντρικών φυλακών, αντικρίσαμε τα μικρά, στενά και παγωμένα κελιά και ένα προαύλιο με πανύψηλους τοίχους, με συρματοπλέγματα και τεμάχια γυαλιών. Ρίγος συγκίνησης διαπερνούσε το κορμί μας, καθώς περπατούσαμε στο χώρο όπου οι αγωνιστές άφησαν την τελευταία τους πνοή, αρνούμενοι να προδώσουν τα ιδανικά και την πατρίδα τους. Προχωράμε… Ο υπεύθυνος των φυλακών μας καθοδηγεί προς το θάλαμο όπου έβαζαν όσους πιθανόν να συμμετείχαν στον αγώνα, με οποιοδήποτε τρόπο. Όταν πλέον ήταν σίγουροι για την ανάμειξή τους στον αγώνα τους καταδίκαζαν σε θάνατο και τους έπαιρναν σε έναν άλλο θάλαμο όπου υπήρχαν δύο κελιά, με ειδικό συρμάτινο δίχτυ στην πόρτα. Όταν κοιτούσε πάνω από τρία λεπτά μέσα από αυτό ο φυλακισμένος, ζαλιζόταν. Υπήρχε μόνο μια μικρή τρυπίτσα από όπου έπαιρναν τα τσιγάρα που τους έφερναν οι επισκέπτες. Οι άσπλαχνοι φύλακες που τους πρόσεχαν, εκτός από τα τρομερά βασανιστήρια που τους έκαναν, τους έκαναν και ψυχολογικό πόλεμο. Στο συγκεκριμένο θάλαμο υπήρχε ένας χώρος που χρησίμευε ως τουαλέτα. Πριν από τον απαγχονισμό, τους έκαναν αναλύσεις ούρων και κοπράνων, για να είναι σίγουροι ότι κανένας από τους καταδικασμένους δεν είχε πάρει κάποιο είδος ηρεμιστικού και έτσι θα είχαν πλήρη συνείδηση γι’ αυτό που επρόκειτο να πάθουν. Όταν έφτανε η στιγμή του απαγχονισμού, οι τύραννοι τους έσερναν μ’ απίστευτη αγριότητα μπροστά στην κρεμάλα, υπενθυμίζοντάς τους τι τους περιμένει, για να τους σπάσουν έτσι τα νεύρα. Αυτοί, όμως, γαλήνιοι, θαρραλέοι,

με θαυμαστή ηρεμία, με σταθερή την πίστη στο Θεό, βάδιζαν προς την κρεμάλα ηρωϊκά. Κι όταν ερχόταν η ώρα ν’ ανέβουν στο ικρίωμα πάντα μετά τα μεσάνυχτα, αφού το φως του ήλιου κι ο παλμός της ζωής φόβιζαν τους κατακτητές - η μέρα κρατιόταν μυστική. Αλλά οι δικοί μας είχαν τον τρόπο να την μαθαίνουν και τότε… οι φυλακές αντιλαλούσαν από ζητωκραυγές, ύμνους εκκλησιαστικούς και εθνικούς. Μόλις άναβε το θαμπό φως της αγχόνης, όσοι φυλακισμένοι συνορεύανε μ’ αυτήν, δίνανε το σύνθημα του συναγερμού στους άλλους που αγρυπνούσαν. Όλα όμως πάγωναν όταν πια έσβηνε το φως της αγχόνης, πράγμα που σήμαινε ότι το σχοινί έκοψε το νήμα της ζωής για του ήρωα. Δεν θα μπορούσαμε όμως να μην επισκεφτούμε το χώρο είναι θαμμένοι οι 13 μάρτυρες της ελευθερίας, από τους οποίους οι 9 εκτελέστηκαν με απαγχονισμό στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας. Τρεις έπεσαν στο πεδίο της μάχης και ένας πέθανε σε στρατιωτικό νοσοκομείο μετά τον τραυματισμό του σε μάχη. Το μοναδικό τους έγκλημα ήταν η αγάπη τους για την ελευθερία. Οι εννιά απαγχονισθέντες, όλοι τους νέοι ηλικίας 19-24 ετών, είναι με τη σειρά που εκτελέστηκαν: Μιχαλάκης Καραολής Ανδρέας Δημητρίου (Απαγχονίστηκαν μαζί στις 10/5/1956) Ιάκωβος Πατάτσος Ανδρέας Ζάκος Χαρίλαος Μιχαήλ (Απαγχονίστηκαν μαζί στις 21/9/1956) Μιχαήλ Κουτσόφτας Ανδρέας Παναγίδης Στέλιος Μαυρομμάτης (Απαγχονίστηκαν μαζί στις 21/9/1956) Ευαγόρας Παλληκαρίδης (Απαγχονίστηκε στις 14/3/1957) Στα Φυλακισμένα Μνήματα αναπαύονται ακόμα τέσσερα παλικάρια της Ε.Ο.Κ.Α . Οι Άγγλοι αρνήθηκαν να δώσουν τις σωρούς των ηρώων στις οικογένειές τους, φοβούμενοι τα συλλαλητήρια και τις αντιδράσεις του λαού. Οι τέσσερις ήρωες είναι: Μάρκος Δράκος, Γρηγόρης Αυξεντίου, Στυλιανός Λένας, Κυριάκος Μάτσης. Μετά το τέλος του αγώνα, τα Φυλακισμένα Μνήματα έγιναν τόπος ιερού προσκυνήματος, μνημείο ηρωισμού και αντίστασης κατά των δυνάμεων της βίας και της τρομοκρα19

τίας, ναός ιερός της ελευθερίας, θεμελιωμένος στα κόκαλα των αθάνατων παλικαριών της Ε.Ο.Κ.Α . Την αθανασία τους δηλώνει η επιγραφή στον τοίχο του κοιμητηρίου: «Τ’ αντρειωμένου ο θάνατος , θάνατος δεν λογιέται.» Μπορεί κάποιοι από εμάς να επισκέφτηκαν το χώρο εκείνο πάνω από μία φορά, αλλά η συγκίνηση, η ανατριχίλα και η περηφάνια απέναντι σε αυτούς τους ήρωες που θυσιάστηκαν παραμένουν συναισθήματα έντονα… Άννα Ανδρέου, Ευτύχιος Καϊμακκάμης, Μάριος Παντοπίου, Χριστιάνα Ιωαννίδου, Γ1

***

Μόλις φτάσαμε μας παρέλαβε ένας αστυνομικός και μας οδήγησε στα κελιά των φυλακισμένων αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α. Εκεί μας εξήγησε ότι ήταν τρία διαμερίσματα. Στο διαμέρισμα τρία έβαζαν όσους αγωνιστές συνελάμβαναν. Στο επόμενο διαμέρισμα, στο 7 δηλαδή, έβαζαν τους αγωνιστές για τους οποίους έβρισκαν ενοχοποιητικά στοιχεία. Τα κελιά στα διαμερίσματα 3 και 7 ήταν τα ίδια. Ένας πολύ μικρός χώρος που περιλάμβανε ένα ξύλινο κρεβάτι, μια κανάτα με νερό και ένα κουβά για τη φυσική

τους ανάγκη. Όσοι από τους φυλακισμένους κρίνονταν ένοχοι, οδηγούνταν στο διαμέρισμα 8 για εκτέλεση. Εδώ τα κελιά ήταν διαφορετικά από τα άλλα και η πόρτα τους είχε ένα σύρμα που, όταν το έβλεπαν πολλή ώρα οι μελλοθάνατοι, ζαλίζονταν. Επίσης είχε μικρές τρυπίτσες από όπου τους έδιναν τσιγάρο. Δίπλα από τα κελιά των μελλοθανάτων υπήρχε μια τουαλέτα. Στη συνέχεια οι Άγγλοι τα έπαιρναν και τα έκαναν ανάλυση για να εξακριβώσουν μήπως κάποιος συγγενής τους τους έδωσε κάτι για να φάνε. Τους μελλοθάνατους τους εκτελούσαν με απαγχονισμό. Ακολούθως οδηγηθήκαμε στο δωμάτιο με την αγχόνη. Ένα μικρό δωμάτιο το όποιο είχε στους τέσσερις τοίχους κρεμασμένες τις φωτογραφίες όσων απαγχονίστηκαν. Στη μέση του δωματίου βρισκόταν η αγχόνη. Στη συνέχεια ο αστυνομικός μας οδήγησε στο χώρο όπου έθαψαν όσους απαγχονίστηκαν, αλλά κι όσους σκοτώθηκαν στη μάχη. Στους τάφους οι Άγγλοι έβαζαν περισσότερους από ένα, για να εξοικονομούν χώρο. Η επίσκεψη αυτή ήταν πολύ συγκινητική, γιατί είδαμε από κοντά και ζήσαμε για λίγο, με τη φαντασία μας, τα βάσανα που έκαναν οι Άγγλοι στους αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α. Ραφαήλ Αντωνίου, Γ2

Απόδραση στην Παραμυθούπολη

Επίσκεψη στο Πρωτοβιομηχανικό Εργαστήρι στην Αγία Βαρβάρα Στις 11/2/10 τα τμήματά Β5 και Β6 επισκέφτηκαν το Πρωτοβιομηχανικό Εργαστήρι που βρίσκεται στην Αγία Βαρβάρα, το οποίο συνδυάζει παραδοσιακή κατοικία και χώρο εργασίας. Ο ιδιοκτήτης δημιούργησε το πρωτοποριακό εργαστήρι του τη δεκαετία του ’20: εκεί υπήρχαν αλευρόμυλοι, πουργουρόμυλοι, κριθαρόμυλοι, ελιόμυλοι που έπαιρναν κίνηση από μία και μόνο μηχανή. Με συνδυασμούς αξόνων, τροχαλιών και κολανιών η κίνηση κατανεμόταν σε επιμέρους μηχανήματα καλύπτοντας τις απαιτήσεις του ιδιοκτήτη για κίνηση. Στο εργαστήρι είδαμε επίσης καζάνι για την παρασκευή ζιβανίας, κρασόμυλο, καθώς και τον αργαλειό της γυναίκας του ιδιοκτήτη. Μετά την ξενάγησή μας στο Πρωτοβιομηχανικό Εργαστήρι στην Αγία Βαρβάρα, πήγαμε στο πάρκο της Αθαλάσσας.

Επίσκεψη σε βιολογικές καλλιέργειες βοτάνων Μέσα στα πλαίσια του περιβαλλοντικού προγράμματος Χρυσοπράσινο Φύλλο οι μαθητές των τμημάτων Β2 και Β3 επισκέφτηκαν τις βιολογικές καλλιέργειες βοτάνων της κ. Γιαννούλας Λαζάρου στην Κοράκου. Εκεί πήραν πληροφορίες για τη χρήση των βοτάνων, την απόσταξη των αιθέριων ελαίων, καθώς και για την αποξήρανση των βοτάνων.

Ξενάγηση στο Πάρκο Γλυπτικής Πετραίον, του γλύπτη Σάββα Κούλενδρου, στο Μαζωτό

Μια μέρα στο Μουσείο

Tαξίδι αστραπή... μια συναρπαστική εμπειρία Στις 13 Μαΐου ομάδα 22 μαθητών του σχολείου μας, με συνοδούς τους καθηγητές μας κυρία Αντρούλα Χριστοφή, Β.Δ., και κύριο Γιώργο Μιχαήλ, καθηγητή Τέχνης, καθώς επίσης και τον επιθεωρητή Τέχνης κύριο Γιώργο Γαβριήλ, επισκεφθήκαμε το Νέο Μουσείο Ακρόπολης στα πλαίσια του Εκπαιδευτικού Προγράμματος «Μια Μέρα στο Μουσείο», που διοργανώνουν η Olympic Air και η Marﬁn Laiki Bank σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Ήταν ένα ταξίδι αστραπή... μια συναρπαστική εμπειρία για όλους μας. Μέσα σε λίγες ώρες είχαμε την ευκαιρία να έχουμε άμεση επαφή με την ιστορία του Ελληνισμού και ιδιαίτερα με την τέχνη της κλασικής περιόδου. Εντυπωσιακό και περίτεχνο το νέο οικοδόμημα του Μουσείου, φιλοξενεί τον αρχαιολογικό πλούτο και το μεγαλείο της Ακρόπολης των Αθηνών. Είναι έργο του Γαλλοελβετού αρχιτέκτονα Μπερνάρ Τσουμί και βρίσκεται στη νότια κλιτή της Ακρόπολης, κτισμένο σε υπερυψωμένους πυλώνες, πάνω στον αρχαιολογικό χώρο Μακρυγιάννη. Μας εντυπωσίασε το ότι μπορούσαμε να δούμε τις ανασκαφές κάτω από το Μουσείο από τα διαφανή γυάλινα δάπεδα, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του κτηρίου. Μέσα σε ένα φαντασμαγορικό χώρο τα αριστουργήματα του ιερού βράχου της Ακρόπολης φαντάζουν και πάλι, διά μέσου του χρόνου διαφεντευτές της μοίρας και του τόπου τους. Είχαμε την ευκαιρία να ξεναγηθούμε σε όλους τους χώρους του Μουσείου, όπου εκτίθενται ευρήματα από τη Μυκηναϊκή έως τη Ρωμαϊκή και Παλαιοχριστιανική περίοδο (5ος αι. π.Χ. – 3ος αι.μ.Χ.). Εντυπωσιακά αξιοπρόσεκτη είναι η αρχιτεκτονική του κτηρίου. Είναι με τέτοιο τρόπο τοποθετημένα τα διάφορα ευρήματα, ώστε δημιουργείται η εντύπωση ότι ανεβαίνεις στην Ακρόπολη ή ότι είσαι στον Παρθενώνα. Μπαίνοντας σε μια ορθογώνια αίθουσα, από την αρχή το επικλινές δάπεδό της παραπέμπει τον επισκέπτη στην ανάβαση

προς τον ιερό βράχο. Η σύγχρονη αίθουσα του Παρθενώνα έχει τις ίδιες αναλογίες και τον προσανατολισμό με τον ίδιο το ναό που από αιώνες βρίσκεται στον ιερό βράχο. Γύρω γύρω υπάρχουν τεράστιοι υαλοπίνακες που επιτρέπουν στο φυσικό φωτισμό να περιλούζει το χώρο. Οι τεράστιοι αυτοί υαλοπίνακες επιτρέπουν στον επισκέπτη να ατενίζει τον ιερό βράχο της Ακρόπολης σε απόσταση μόλις 280μ. Προβάλλοντας μπροστά μας ο πραγματικός Παρθενώνας, στητός και αγέρωχος, μας δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι ταξιδεύαμε χιλιάδες χρόνια πριν. Ξεναγηθήκαμε σε ένα χώρο όπου πραγματικά ξαναζωντανεύουν η ιστορία και οι μύθοι: Προπύλαια, Ερέχθειο, Ναός της Αθηνάς Νίκης, αιώνιοι μάρτυρες μιας πανάρχαιας κληρονομιάς. Γνωρίσαμε και θαυμάσαμε από κοντά το μεγαλείο του αρχαίου πολιτισμού. Σύμβολο πολιτισμού ο Παρθενώνας, κορωνίδα του ιερού βράχου της Ακρόπολης, λαμπρύνει την πόλη των Αθηνών, λαμπρύνει την Ελλάδα ολόκληρη, κάνοντας τους απανταχού Έλληνες περήφανους. Με τα ίδια αισθήματα πλημμυρίζει κι η δική μας η ψυχή. Πιο πλούσιοι από όλους, νιώθουμε περήφανοι για τον πολιτισμό και την ελληνική μας ιστορία. Η ομάδα των 22 μαθητών 23

...και Δράσεις ΗΜΕΡΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Λαογραφικός Όμιλος αντιλήψεις. Σε διάφορα όμως χωριά όπως τα Λεύκαρα, οι τεχνίτες της αργυροχοΐας δυστυχώς λιγόστεψαν. Τουλάχιστον όμως διατηρούν την παράδοση, δουλεύοντας με τον παραδοσιακό σφυρήλατο τρόπο και κατασκευάζουν τα κυπριακά τελετουργικά αντικείμενα όπως το καπνιστήρι, τη μερρέχα, καθώς και αρκετά άλλα είδη λαϊκής τέχνης. Ειρήνη Κωνσταντίνου, Α2

Καλαθοπλεκτική Συνέντευξη από τον κύριο Αντρέα Σοφοκλέους, καλαθοπλέκτη

Αργυροχοΐα Η αργυροχοΐα αποτελεί έναν από τους λαμπρότερους και καλλιτεχνικούς κλάδους της λαϊκής μας τέχνης, με ιδιαίτερη παράδοση και ανάπτυξη, αλλά και ευαισθησία από την αρχαιότητα έως και τους σημερινούς νεότερους χρόνους. Το κύριο υλικό που χρησιμοποιείται είναι ο άργυρος, ένα λευκό, μαλακό μέταλλο που έχει την ιδιότητα να μη σκουριάζει. Στην Κύπρο ήταν φυσικό να αναπτυχθεί η αργυροχοΐα, αφού ήταν φημισμένη για τα πλούσια μεταλλεία αργυρού και χαλκού και πιθανόν ο άργυρος να ανακαλύφθηκε το 3000-2500 π.Χ. Η τέχνη της αργυροχοΐας χρησιμοποιήθηκε και στους χριστιανικούς χρόνους για την κατασκευή εκκλησιαστικών σκευών όπως δισκοπότηρα, καντήλες, σταυρούς, ευαγγέλια κ.ά. Η αργυροχοΐα βοήθησε επίσης στην εισροή χρημάτων στον τόπο, αφού γίνονταν εξαγωγές από την Κύπρο σε άλλες περιοχές. Σήμερα η τέχνη της αργυροχοΐας στην Κύπρο συνδυάζει πλέον τη μακρά παράδοση και συγχρόνως τις σύγχρονες ροπές και 24

Γιατί επιλέξατε αυτό το επάγγελμα; - Μου άρεσε από πολύ μικρός να δημιουργώ και έτσι το διάλεξα. Υπήρχαν πολλά επαγγέλματα να ακολουθήσω, αλλά αυτή ήταν η αγαπημένη μου. Αυτό το επάγγελμα σάς το είχε μάθει κάποιος ή το μάθατε μόνος σας; - Αυτό το επάγγελμα το είχα μάθει στη Σχολή Τυφλών που πήγαινα. Το επάγγελμά σας είχε κάποιες δυσκολίες; - Ναι, το επάγγελμα αυτό είχε πολλές δυσκολίες, αφού μερικές φορές έπρεπε να δημιουργήσουμε εμείς το καλούπι του αντικειμένου με τα χέρια μας χωρίς καμία μηχανική υποστήριξη. Ακόμα ένα σημαντικό πρόβλημα είναι η προμήθεια του υλικού που χρησιμοποιώ

(παράγωγο του μπαμπού), το οποίο έρχεται από το Χονγκ Κονγκ. Πόσα χρόνια ασχοληθήκατε με αυτό το επάγγελμα; - Ασχολήθηκα περίπου 37 χρόνια και κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων με γέμιζε αυτό το επάγγελμα, αφού μου άρεσε. Πόση ώρα χρειάζεστε για να φτιάξετε ένα αντικείμενο; - Εξαρτάται από το μέγεθος του αντικειμένου: κάποιες φορές μισή ώρα και κάποιες άλλες μία ή δύο ώρες.

Κάνατε μεγάλες δουλειές; - Ναι, κάποιες μεγάλες δουλειές ήταν όταν έφτιαξα κάποια αντικείμενα για να διακοσμηθούν χώροι για γάμους. Πού και πότε φτιάξατε το πρώτο σας εργαστήριο; - Το πρώτο μου εργαστήρι ήταν στη Σχολή Τυφλών το 1974. Τώρα με τι ασχολείστε που έχετε αποσυρθεί από την εργασία σας; - Τώρα άρχισα να ασχολούμαι περισσότερο με τον κήπο μου και με το μπουζούκι που παίζω καθημερινά. Ευχαριστώ, κυριε Αντρέα. Αλέξανδρος Σουροπέτσης, Α2

Όμιλος Χειροτεχνίας

Όμιλος Τεχνολογίας

Θρησκευτικός Όμιλος

Σκακιστικός όμιλος

Μαθηματικός Όμιλος

Όμιλος Ξένων Γλωσσών

Όμιλος Πληροφορικής

Αθλητικός Όμιλος

Όμιλος Χημείας Στον Όμιλο Χημείας φτιάξαμε κάποια προϊόντα που χρησιμοποιούμε καθημερινά, όπως τζελ για τα μαλλιά, σαμπουάν και άλατα για το μπάνιο. Μας άρεσε πολύ, γιατί είδαμε ποια χημικά στοιχεία περιέχουν αυτά τα προϊόντα και ενθουσιαστήκαμε όταν καταλάβαμε πόσο εύκολα παρασκευάζονται. Τέλος, συνειδητοποιήσαμε ότι η χημεία βρίσκεται στην καθημερινότητά μας! Αντρέας Τσιβιτάνος, Γ1

Περιβαλλοντικός Όμιλος

Μουσικός Όμιλος

Κοινωνική Προσφορά Η χορωδία και η ορχήστρα του σχολείου μας, στα πλαίσια χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων, έψαλαν παραδοσιακά κάλαντα Κύπρου και Ελλάδας και συγκέντρωσαν σημαντικό χρηματικό ποσό, για τη Μαθητική Πρόνοια και για διάφορες άλλες δραστηριότητες – εκδηλώσεις του σχολείου μας.

Στο Τhe MALL of Engomi

στην Αρχιεπισκοπή

στο Μετόχι του Κύκκου

στον Άγ. Σπυρίδωνα

Διαγωνισμός Γνώσεων Μέσα στα πλαίσια της προσπάθειάς μας για καλλιέργεια της ευγενούς άμιλλας στους μαθητές, της «καλής έριδας» του Ησιόδου, καθώς και για παροχή κινήτρων για περαιτέρω κατάκτηση γνώσεων, έχουμε καθιερώσει στο σχολείο μας, από την προηγούμενη σχολική χρονιά, διαγωνισμό γνώσεων. Φέτος ο διαγωνισμός μας ήταν αφιερωμένος στην Ευρώπη. Ο διαγωνισμός άρχισε συμβολικά την Ημέρα των Τριών Ιεραρχών και των Ελληνικών Γραμμάτων και ολοκληρώθηκε την ημέρα της Δημιουργικότητας. Διεξαγόταν κατά τη διάρκεια των τριαντάλεπτων διαλειμμάτων παράλληλα με τους συντονισμούς του Β΄ τριμήνου. Το μεγάλο τελικό διαγωνισμό και των τριών τάξεων παρακολούθησε όλο το σχολείο, οι γονείς καθώς και οι εταίροι μας, του προγράμματος Comenius, που βρίσκονταν στην Κύπρο. Γι΄ αυτό όλες οι ερωτήσεις προβάλλονταν και στα Αγγλικά. Στο τελικό έφτασαν τα τμήματα Α2 –Α3, Β2-Β6, Γ1-Γ6

Ενδεικτικές ερωτήσεις που τέθηκαν στους διαγωνιζομένους TΕΛΙΚΟΣ ΤΜΗΜΑ: Α2 –Α3 1α. Σε ποια ευρωπαϊκή πόλη βρίσκεται το «Μπιγκ Μπεν»; Απ. Λονδίνο. β. Ποια γλώσσα ομιλείται περισσότερο στις χώρες της Ε.Ε.; Απ. Αγγλική. 2 α. Ποια δύο χρώματα υπάρχουν στις περισσότερες σημαίες των χωρών της Ε.Ε.; Απ. Κόκκινο, άσπρο. β. Πόσα είναι συνολικά τα χρώματα που υπάρχουν στις σημαίες των χωρών της Ε.Ε.; Απ. 9 Άσπρο, μπλε, κόκκινο, κίτρινο, πράσινο, μαύρο, γαλάζιο, καφέ, πορτοκαλί. 3α. Ποιο θεσμικό όργανο της Ε.Ε. προτείνει ένα νόμο, αν κρίνει ότι υπάρχει ανάγκη; Απ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. β. Ποια θεσμικά όργανα αποτελούν τους νομοθέτες της Ε.Ε.; Απ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ε.Ε.

4α. Ποιο είναι το κυριότερο αέριο που ευθύνεται για την ένταση του φαινομένου του θερμοκηπίου; Απ. CO2- Διοξείδιο του άνθρακα. β. Πόσο τοις εκατό (%) συμφώνησαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2020; Απ. 20%.

TΕΛΙΚΟΣ ΤΜΗΜΑ: Β2 –Β6 1α. Πόσος είναι περίπου ο πληθυσμός της Ε.Ε.; Απ. 500 εκατομμύρια. β. Πόση είναι η θητεία των Επιτρόπων της Ε.Ε.; Απ. 5 χρόνια. 2α. Πότε θα προεδρεύει η Κύπρος στην Ε.Ε.; Απ. Το 2ο εξάμηνο του 2012. β. Ποια χώρα προεδρεύει του Συμβουλίου της Ε.Ε. για το εξάμηνο Ιανουάριος - Ιούνιος του 2010; Απ. Ισπανία. 3α. Ποια είναι η πρωτεύουσα της Σλοβακίας; Απ. Μπρατισλάβα. 29

β. Ποια είναι η πρωτεύουσα της Σλοβενίας; Απ. Λουμπλιάνα. 4α. Τι συμβολίζουν οι δύο παράλληλες γραμμές στο σύμβολο του € ; Απ. Τη σταθερότητα του ευρώ. β. Από πού προκύπτει το σύμβολο € του ευρώ; Απ. Προκύπτει από το ελληνικό γράμμα έψιλον, το αρχικό της λέξης Ευρώπη. 5. a)What does the increased amount of carbon dioxide in atmosphere cause? Ans. It causes global warming, or it causes an increase in the mean temperature of the atmosphere of the earth. b) Name three ways of what we can do to avoid global warming. Ans. Reduce the amount of fossil fuels which are burnt, plant more trees (stop deforestation) use alternative sources of energy that do not produce greenhouse gases (e.g. solar energy). 6. a) Mention three countries of the E.U. that are crossed by the river Dunavis. Ans. Germany, Austria, Hungary, Bulgaria, Romania. b) Mention three rivers that cross the E.U. Ans. Danube, Tiber, Seine, Rhine, Thames. 7. a) What does the French expression «tête à tête» mean? Ans. «Face to face». b) What does the French expression «aller-retour» mean? Ans. «To go and come back».

TΕΛΙΚΟΣ ΤΜΗΜΑ:Γ1 –Γ6 1α. Τι ονομάζουμε το «Κοινοτικό κεκτημένο»; Απ. Αυτό που έχει αποκτήσει ή που έχει πετύχει η κοινότητα. Το σύνολο της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας.

β. Ποια είναι τα τρία κριτήρια που πρέπει να πληροί ένα κράτος προκειμένου να γίνει μέλος της Ε.Ε.; Απ. Δημοκρατία (κράτος δικαίου), λειτουργική οικονομία, ικανή δημόσια διοίκηση να εφαρμόζει τη νομοθεσία της Ε.Ε. 2α. Να ονομάσετε τρεις πιθανές συνέπειες της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη. Απ. Λιώσιμο των πάγων, άνοδος της στάθμης της θάλασσας, πλημμύρες (ακραία καιρικά φαινόμενα), κλιματικές αλλαγές. β. Να ονομάσετε δύο στόχους που επιτυγχάνονται με την ένταξη μιας χώρας στην Ε.Ε. Απ. Ελεύθερη διακίνηση προϊόντων και υπηρεσιών, ελεύθερη διακίνηση προσώπων και κεφαλαίου, δέσμευση για ειρήνη, δημοκρατία και σεβασμό ανθρώπινων δικαιωμάτων. 3α. Να αναφέρετε δύο σοβαρούς λόγους για τους οποίους κάθε γονιός δεν πρέπει να καπνίζει. Απ.(α) Θέτει σε κίνδυνο την υγεία των παιδιών του (παθητικοί καπνιστές) και τη δική του. (β) Γίνεται κακό πρότυπο για τα παιδιά του. β. Να αναφέρετε δύο πιθανές επιπτώσεις στο έμβρυο ή στο νεογέννητο, αν η μητέρα του καπνίζει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Απ. Καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου, λιποβαρές νεογνό, διακοπή της εγκυμοσύνης (αποβολή), θάνατος του εμβρύου ή του νεογέννητου. 4α. Τι είναι η «βιολογική καλλιέργεια»; Απ. Αναπτυσσόμενος τομέας παραγωγής ειδών διατροφής, ιδιαίτερα νόστιμων, με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον (εναλλαγή καλλιεργειών για την προστασία του εδάφους και για να σπάσει ο βιολογικός κύκλος ορισμένων ζιζανίων, αυστηρά μέτρα για τα χημικά εντομοκτόνα και τα συνθετικά λιπάσματα, επιλογή ειδών πανίδας και χλωρίδας που είναι ανθεκτικές σε ασθένειες). β. Τι σημαίνει αειφόρος τουρισμός; Απ. Διακοπές που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον (σεβασμός στις τοπικές κουλτούρες, προσοχή στην κατανάλωση νερού και ενέργειας, διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς των χωρών που επισκεπτόμαστε).

Στην τελική φάση του διαγωνισμού γνώσεων, η αγωνία όλων μας κορυφώθηκε. Ήμασταν αντιμέτωποι με το Β2, έναν άξιο αντίπαλο. Την ώρα της βαθμολογίας κρατούσαμε την αναπνοή μας και μόλις ακούσαμε ότι κερδίσαμε, τρελαθήκαμε από τη χαρά μας. Το βραβείο μας ήταν μια εκδρομή στο μονοπάτι της φύσης. Περπατήσαμε τέσσερα ολόκληρα χιλιόμετρα περνώντας μέσα από στενά, δύσβατα μονοπάτια. Ακόμα περάσαμε μικρές λίμνες ισορροπώντας πάνω σε βράχους και απολαύσαμε τη μαγεία της φύσης. Η εμπειρία του διαγωνισμού και η χαρά της επιβράβευσης θα μας μείνουν αξέχαστα. Κυριακή Ιωάννου, Μαρία Παναγή Β6

Ποδόσφαιρο σάλας Για 8η συνεχή χρονιά το σχολείο μας διοργανώνει με επιτυχία εσωτερικό πρωτάθλημα σάλας, στο οποίο συμμετέχουν όλα τα τμήματα του σχολείου με ομάδες αγοριών και κοριτσιών.

Αρχίσαμε αυτό το τουρνουά νιώθοντας ότι θα είμαστε ένα από τα φαβορί. Εμείς, το Γ3, στο πρώτο παιχνίδι νικήσαμε 11-0 και πιστέψαμε ότι μπορούσαμε να πάρουμε το κύπελο. Στη συνέχεια είχαμε απέναντί μας το Γ2, που αρχικά θεωρούσαμε ότι ήταν εύκολος αντίπαλος, στη συνέχεια όμως αποδείχτηκε δύσκολος. Χάναμε 1-0, όμως καταφέραμε να κάνουμε το 1-5 και προχωρήσαμε στη διοργάνωση ως αντίπαλοι του Γ6 και στην ουσία ένα βήμα πριν από τον τελικό. Στην αρχή και πάλι χάναμε με 1-0, όμως ακόμα μια φορά πήραμε τη νίκη με 1-2. Και μετά ο τελικός! Βρισκόμασταν απέναντι στο μεγάλο φαβορί, το Γ4. Οι περισσότεροι υποστήριζαν το Γ4, όμως εμείς παίζαμε όσο μπορούσαμε καλύτερα και χωρίς άγχος. Το παιχνίδι ξεκίνησε και βρεθήκαμε πίσω στο σκορ με 1-0. Αλλά, όπως και στα δύο προηγούμενα παιχνίδια, κάναμε την ανατροπή και στο τέλος πήραμε το κύπελο με σκορ 1-4. Κανείς δεν το πίστευε, μόνο εμείς. Τα καταφέραμε και αποδείξαμε ότι ήμαστε καλύτεροι. Ήταν μια ωραία εμπειρία με πολύ άγχος, πολλή χαρά και αρκετές φωνές από τους καθηγητές, γιατί αργούσαμε να πάμε στην τάξη! Λένος Χριστοφόρου, Γ3

Ημέρα Προώθησης Γάλακτος Το σχολείο μας, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος προώθησης γάλακτος και γαλακτοκοικών προϊόντων στα σχολεία, συνεργάστηκε με το Β’ Δημοτικό Κοκκινοτριμιθιάς. Στις 6/5/2010 τα παιδιά παρουσίασαν ένα εξαιρετικό πρόγραμμα, αφού προηγουμένος δούλεψαν διαθεματικά μέσα από τα μαθήματα της Οικιακής Οικονομίας, της Μουσικής, της Χημείας και των Ελληνικών. Αργότερα είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν διάφορα περίπτερα που στήθηκαν στο σχολείο και να γευτούν παραδοσιακά εδέσματα.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κ. Δημήτρης Ηλιάδης, η Διευθύντρια Μέσης Εκπαίδευσης κ. Ζήνα Πουλλή, καθώς και πολλοί άλλοι επίσημοι.

Θρεπτική αξία του γιαουρτιού Ξεκινώντας από το μύθο, σύμφωνα με τον οποίο ο Αβραάμ όφειλε τη μακροζωία και τη γονιμότητά του στο γιαούρτι, και με βάση τη θεωρία του Metchnikoﬀ (1910) σύμφωνα με την οποία η μακροζωία και η καλή υγεία των ορεσίβιων Βουλγάρων οφείλεται στο άφθονο γιαούρτι, αισθανόμαστε την ανάγκη να εξεταστεί η σημασία του γιαουρτιού γενικότερα στην ανθρώπινη διατροφή. Είναι γνωστό ότι μερικά άτομα με την κατανάλωση γάλακτος παρουσιάζουν κοιλιακούς πόνους, κράμπες και διάρροια, γιατί έχουν ανεπάρκεια στον οργανισμό τους του ενζύμου της λακτάσης, η οποία διασπά τη λακτόζη (ζάχαρο) του γάλακτος. Το πρόβλημα αυτό λύνεται με την κατανάλωση γιαουρτιού αντί γάλακτος, διότι εξαιτίας της ζύμωσης μειώνεται κατά 30% η λακτόζη. Aκόμη τα ένζυμα που βοηθούν στην παρασκευή του γιαουρτιού συνεχίζουν τη διάσπαση της λακτόζης και μέσα στο έντερο, η δε απορρόφηση της λακτόζης του γιαουρτιού γίνεται πιο αργά και έτσι η λακτάση δρα για περισσότερο χρόνο. Το γιαούρτι προκαλεί έκκριση περισσότερων πεπτικών υγρών, άρα και περισσότερης λακτάσης (ενζύμου). Συνάμα εκκρίνονται περισσότερα χολικά άλατα, τα οποία δρουν προστατευτικά κατά ανεπιθύμητων μικροβίων. Παρατηρείται επίσης μείωση της χοληστερίνης του αίματος με πιθανή εξήγηση την παρεμπόδιση της παραγωγής της ενδογενούς χοληστερίνης. Στο γάλα υπάρχει μικρή οξύτητα, ένα μέρος της οποίας

οφείλεται στο γαλακτικό οξύ. Στο γιαούρτι εξαπλασιάζεται η οξύτητα και αυτό οφείλεται εξολοκλήρου στο γαλακτικό οξύ το οποίο βοηθά: • στην αφομοίωση της καζεΐνης (πρωτεΐνες) και στην πρόσληψη ασβεστίου, φωσφόρου και σίδηρου από τα τρόφιμα. • στην έκκριση περισσότερου γαστρικού υγρού, άρα καλύτερη χώνευση. • στην καλύτερη αφομοίωση και πέψη των πρωτεϊνών, η οποία ολοκληρώνεται στο μισό χρόνο, διότι η οξύνιση επιφέρει αλλαγές στην αρχική πρωτεΐνη. • στην ταυτόχρονη παραγωγή άλλων οξέων όπως φουμαρικού, οξικού, φορμικού κλπ. που λύνουν τα καρκινογόνα κύτταρα στο σώμα.

Φαρμακευτική δράση του γιαουρτιού Με το γιαούρτι αντιμετωπίζονται: • η μειωμένη οξύτητα στο στομάχι. • οι οξείες δηλητηριάσεις από υπολείμματα χημικών ουσιών. • η διάρροια. Με γιαούρτι αραιωμένο σε ίση ποσότητα νερού και ενισχυμένο με χυμό λεμονιού, πιθανώς να ενεργοποιείται η εντερική μικροχλωρίδα. • η δυσκοιλιότητα, που πολλές φορές οφείλεται σε μειωμένη έκκριση πεπτικών υγρών και ανάπτυξη σηψιγόνων βακτηρίων στο έντερο. Σ’ αυτή την περίπτωση το γιαούρτι αποκαθιστά την ομαλή λειτουργία. • η αποκατάσταση της ισορροπίας στους οργανισμούς 33

θηλαστικών συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου είδους, που προορίζεται για τη διατροφή των νεογνών τους.

Πώς δημιουργείται το γάλα

της εντερικής χλωρίδας η οποία διαταράσσεται από τη λήψη αντιβιοτικών, τα οποία εκτός από τους βλαβερούς σκοτώνουν και χρήσιμους μικροοργανισμούς. • η στοματίτιδα, δυσοσμία του στόματος, διότι αναπτύσσεται η σωστή ισορροπία της μικροχλωρίδας στη στοματική κοιλότητα. Το γιαούρτι χρησιμοποιείται σαν ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΟ σε συνδυασμό με μέλι, χυμό λεμονιού κλπ, γιατί το γαλακτικό οξύ βοηθά στην ελαστικότητα του δέρματος.

Η δημιουργία του γάλακτος είναι μια από τις πιο σύνθετες οργανικές διαδικασίες. Εξαρτάται τόσο από το νευρικό σύστημα όσο και από την έκκριση και παρουσία πολλών ορμονών. Για να αρχίσει η έκκριση του γάλακτος είναι απαραίτητη η παρουσία της ορμόνης προλακτίνης, καθώς και σειράς άλλων ορμονών που παράγονται βασικά από την υπόφυση. Αντίθετα, η παρουσία των οιστρογόνων εμποδίζει την έκκριση του γάλακτος και αυτό συμβαίνει στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Για να διατηρηθεί η έκκριση του γάλακτος, είναι ανάγκη να επιδράσουν άλλες ορμόνες, κυρίως η σωματοτρόπος και οι ορμόνες που παράγονται από τον εξωτερικό φλοιό των επινεφριδίων. Το νευρικό σύστημα ρυθμίζει την έκκριση των ορμονών που, με τη σειρά τους, ρυθμίζουν την έκκριση του γάλακτος.

Παιδί και γιαούρτι Το γιαούρτι είναι ο καλύτερος φίλος και των παιδιών. Συστήνεται από τους παιδιάτρους ως βασικό στοιχείο του καθημερινού διαιτολογίου για όλες τις ηλικίες, γιατί είναι μια τροφή υψηλής βιολογικής αξίας, εύγευστη και εύπεπτη. Περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά του γάλακτος και μπορεί να είναι από τις πρώτες ημιστέρεες τροφές που προσφέρονται στο βρέφος από τον 6ο του μήνα, γιατί είναι ελαφρύ και εύκολο στην πέψη (μια και μέχρι εκείνη τη στιγμή το μωρό θηλάζει ή τρέφεται μόνο από μπιμπερό). Μετά το18ο μήνα είναι ιδανικό σαν δεύτερο πρωινό ή απογευματινό γεύμα, μόνο του ή σε συνδυασμό με φρούτα, μέλι, ψωμί ή μπισκότα. Μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού σε νερό, εφόσον θεωρείται μια ημιστέρεα τροφή με μεγάλη περιεκτικότητα νερού. Ακόμα το γιαούρτι είναι δημοφιλές στην παιδική και εφηβική ηλικία, γιατί προσφέρεται σαν επιδόρπιο, ενώ δεν περιέχει ζάχαρη, λιπαρά και πολλές θερμίδες. Μπορεί επίσης και να εμπλουτιστεί με ελκυστικά πρόσθετα όπως φρούτα, σοκολάτα, δημητριακά, ξερά δαμάσκηνα, μπισκότα, μέλι, καρύδια, γλυκά του κουταλιού. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ζερφυρίδης Γρηγόριος, Τεχνολογία προϊόντων γάλακτος Χριστάκης Χαραλάμπους, Άγγελος Πίλη, Β5

Το γάλα Το γάλα είναι ένα θρεπτικό λευκό ή ελαφρώς κιτρινωπό υγρό, που αποτελεί βιολογικό έκκριμα των μαστών των

Γιατί το γάλα είναι άσπρο; Το άσπρο χρώμα οφείλεται στην καζεΐνη, την πρωτεΐνη του γάλακτος, και στο λίπος. Όσο περισσότερο λίπος περιέχει το γάλα, τόσο πιο άσπρο θα είναι το χρώμα του. Το γάλα με χαμηλό ή και καθόλου λίπος είναι πιο γκρι. Ένας ακόμη λόγος που το γάλα μάς φαίνεται τόσο άσπρο είναι και ο εξής: πολλά αντικείμενα δεν απορροφούν πολύ φως, αντίθετα μάλιστα αντανακλούν φως. Για παράδειγμα, τα κόκκινα αντικείμενα αντανακλούν μόνο το κόκκινο φως και απορροφούν τα άλλα χρώματα από το φάσμα του ουράνιου τόξου. Τα μόρια της καζεΐνης και του λίπους αντανακλούν φως και γι’ αυτόν επίσης το λόγο το γάλα είναι άσπρο.

Το γάλα στη βιομηχανία Το γάλα χρησιμοποιείται για την παρασκευή διάφορων γαλακτοκομικών προϊόντων όπως είναι το γιαούρτι, το τυρί, η αναρή, το χαλλούμι, κλπ. Η παρασκευή του γιαουρτιού και των τυριών γίνεται με τη βοήθεια ειδικών ενζύμων, που προκαλούν την πήξη των πρωτεϊνών που

περιέχει το γάλα. Το γάλα, επίσης, χρησιμοποιείται σαν πρώτη ύλη στη βιομηχανία καλλυντικών και στην παραγωγή χρωμάτων ζωγραφικής. Παλαιότερα, όταν ακόμη ήταν αδύνατη η παρασκευή της καζεΐνης (πρωτεΐνη του γάλακτος) με χημικό τρόπο, χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή κόλλας και συνθετικών υφασμάτων. Σήμερα η χρήση του γάλακτος για το σκοπό αυτό έχει περιοριστεί σημαντικά. Μαρία Κυριακίδου, Β5

Θρεπτική αξία του γάλακτος Το γάλα χαρακτηρίζεται ως η πιο τέλεια τροφή που προσφέρει η φύση. Περιέχει σχεδόν όλα τα αναγκαία συστατικά για τον οργανισμό στην πιο αφομοιώσιμη μορφή. Η αξία του γάλακτος ως τροφής φαίνεται από το γεγονός ότι τα βρέφη τρέφονται και μεγαλώνουν μόνο με γάλα. Είναι βασικά η πρώτη τροφή του βρέφους και όλων των θηλαστικών ζώων κατά την εποχή της πιο γρήγορης ανάπτυξής τους. Περιέχει πρωτεΐνες μεγάλης βιολογικής αξίας, απαραίτητες για το σχηματισμό των κυττάρων, των ιστών, των μυών, του αίματος και γενικά όλου του σώματος. Είναι πλούσιο σε ασβέστιο, φωσφόρο, βιταμίνες Α, Β, Δ. Το ασβέστιο και ο φωσφόρος με τη βοήθεια της βιταμίνης Δ σχηματίζουν τα οστά και τα δόντια. Περιέχει ακόμη λίπος και υδατάνθρακες που μας δίνουν ενέργεια. Νιόβη Κυπριανού, Μαργαρίτα Βουρή, Β3

Το γάλα στα αρχαία κείμενα Στα φαρμακογνωστικά κείμενα των αρχαίων και ελληνορωμαϊκών χρονών, το γάλα και τα προϊόντα του κατέχουν σημαντική θέση, γιατί θεωρούνται κατάλληλα για ποικίλες θεραπευτικές δίαιτες αλλά και γενικότερα χρήσιμα κατά τους ιπποκρατικούς χρόνους μέχρι την όψιμη αρχαιότητα.

Το γάλα ως φάρμακο στα ομηρικά έπη Δεν είναι δυνατόν να τοποθετήσουμε σε συγκεκριμένο χρόνο την αρχή της ελληνικής ιατρικής και τη χρήση φαρμάκων. Αναφορές σε ιατρικές πράξεις υπάρχουν και στα ομηρικά έπη. Στα ομηρικά έπη η χρήση φαρμάκων δεν είναι μόνο για καθαρά ιατρικούς σκοπούς (όπως είναι π.χ. για την ίαση τραυμάτων στην Ιλιάδα).

Αξιοσημείωτη είναι η πραγματικά εντυπωσιακή δράση των φαρμάκων, όπως περιγράφεται στην Ε ραψωδία της Ιλιάδας, όταν ο Άρης τραυματίστηκε από το Διομήδη: «Είπε, και τον Παιήονα φώναξε νάρθει και να τον γιάνει.Τότε ο Παιήονας απιθώνοντας πά στην πληγή βοτάνια μαλαχτικά μεμιάς τον έγιανε·θνητός μαθές δεν ήταν.Πώς με την πρώτη το συκόγαλο το άσπρο το γάλα πήζει, κι ας είναι αριό, κι ως τ’ ανακάτωσες θωρείς το ευτύς πηγμένο· όμοια γοργά κι αυτός τον γιάτρεψε τον αντρειωμένον Άρη». Αναφορές για τη χρήση και για τις δράσεις των φαρμάκων βρίσκουμε σε πολύ παλαιά κείμενα και βέβαια όχι μόνο από τον ελλαδικό χώρο. Τα διάφορα είδη γάλακτος, αναλόγως του ζώου από το οποίο προέρχονται, βοηθούν σε ασθένειες, αναφέρει ο Διοσκουρίδης στο «Περί ύλης ιατρικής λόγον δεύτερον», μη παραλείποντας να επισημάνει και τις περιπτώσεις ασθενειών στις οποίες αυτό βλάπτει.

Το γάλα στην ιπποκρατική ιατρική Στο έργο του «Περί φύσεως παιδιού», ο Ιπποκράτης δίνει την ερμηνεία του για το πώς παράγεται το γάλα και αρχίζει η έκκρισή του στις λεχώνες. Στο «Περί γυναικείων βιβλίον πρώτον» αναφέρεται σε βότανα και τροφές που βοηθούν την παραγωγή γάλακτος στις λεχώνες. Συμπεραίνουμε πως από τα αρχαία χρόνια οι γιατροί θεωρούσαν το μητρικό γάλα πολύ σημαντικό για την υγεία και τη σωστή ανάπτυξη του βρέφους. Κυριάκος Παπαγεωργίου, Κυριάκος Φωτόπουλος, Άννα Παπαγεωργίου, Γιάννης Χριστοδούλου, Αντρέας Δημητριάδης, Παναγιώτης Κώστα, Β2

Το γάλα στην Αρχαία Ελλάδα, Κύπρο, Ρώμη και Αίγυπτο Η σχέση του γάλακτος με την κτηνοτροφία Η κτηνοτροφία βασιζόταν για πολλές χιλιετίες στην παραγωγή κρέατος και πολύ λιγότερο σε άλλα προϊόντα. Ωστόσο, από το τέλος της νεολιθικής εποχής αρχίζει να χρησιμοποιείται το γάλα. Αργότερα, κατά τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων, το γάλα και τα προϊόντα του όχι μόνο αποτελούσαν βασικό είδος διατροφής, αλλά γινόταν εκτροφή ειδικών φυλών ζώων για συγκεκριμένα προϊόντα. Έτσι, λοιπόν, γνωρίζουμε ότι η αίγα της Σκύρου ήταν ονομαστή για το πολύ της γάλα. Το γάλα και το τυρί προερχόταν από αίγες και προβατίνες και πολύ λίγο από αγελάδες. Οι αγελάδες ήταν ζώα ιδιαίτερα σημαντικά κυρίως για τις αγροτικές εργασίες.

Αρχαιολογικά ευρήματα που καταδεικνύουν την παρασκευή γαλακτοκομικών προϊόντων Από την ανασκαφή μιας οικίας ελληνιστικών χρόνων στην πόλη των Φαρσάλων προέρχεται, μεταξύ των άλλων

ευρημάτων, και ένα πήλινο διάτρητο αγγείο. Οι αρχαιολόγοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στη μόνη διαδικασία που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ήταν η παρασκευή λευκού τυριού και συγκεκριμένα στο στάδιο του στραγγίσματος του τυροπήγματος.

Το τραπέζι των αρχαίων Ελλήνων H διατροφή των αρχαίων Ελλήνων προσελκύει αρκετούς ανθρώπους της εποχής μας να αναζητούν λεπτομέρειες για την καθημερινή ζωή τους. Το πρωινό τους ρόφημα ήταν ο «κυκεών», ένα μείγμα κρασιού, τριμμένου τυριού και κριθάλευρου και γάλακτος, κυρίως κατσικίσιου, που προκαλούσε ιδιαίτερη ευχαρίστηση. Απαραίτητα λοιπόν στο καθημερινό τραπέζι των αρχαίων ήταν το γάλα και το τυρί. Μάλιστα οι διαιτολόγοι συνιστούσαν για τους αθλητές το μαλακό τυρί. Σ’ ένα πλούσιο δείπνο (περίπου τον 5ο π.Χ. αιώνα) μπορούσε κανείς να δει τυρί της Αχαΐας, πίτες της Αθήνας παραγεμισμένες με τυρί, μέλι και καρυκεύματα.

κομικά προϊόντα αποτελούσαν σημαντικό μέρος της διατροφής. Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμη και στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, ιδιαίτερα στην ύπαιθρο, δε συνήθιζαν να πίνουν το γάλα, το οποίο, άλλωστε, δεν είχαν τα μέσα να διατηρήσουν, αλλά το μετέτρεπαν σε διάφορα τυριά, χαλλούμι, γιαούρτι και τραχανά. Σήμερα η Κύπρος διεκδικεί την πατρότητα του χαλλουμιού.

Το γάλα στην αρχαία Αίγυπτο To γάλα στην αρχαία Αίγυπτο ήταν σταθερό στοιχείο μιας πολυτελούς περιποίησης σώματος. Μερικές από τις πιο όμορφες γυναίκες της αρχαιότητας εκτιμούσαν ιδιαίτερα τις ευεργετικές ιδιότητες του γάλακτος της γαϊδούρας. Τόσο η Κλεοπάτρα, βασίλισσα της Αιγύπτου όσο και η Πομπηία, σύζυγος του αυτοκράτορα Νέρωνα, έκαναν μπάνιο καθημερινά μέσα σε γάλα γαϊδούρας, προκειμένου να χαρίζουν στο δέρμα τους λάμψη και νεότητα. Το μπάνιο με γάλα ήταν για την Κλεοπάτρα μια τελετουργία και ακόμα και σήμερα προσφέρεται στα ινστιτούτα ομορφιάς. Ιδιαίτερα το γάλα της γαϊδάρας είχε για την αρχαία Αίγυπτο θεραπευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνταν για θεραπεία διάφορων ασθενειών.

Το γάλα στην αρχαία Ρώμη Το τυρί στα λατρευτικά δρώμενα της Σπάρτης Tο τυρί, και μάλιστα το χλωρό, κατείχε πρωτεύουσα θέση στα γεύματα των λακωνικών εορτών, λ.χ. στα Yακίνθια, ενώ αποτελούσε σημαντικό συμβολικό έπαθλο για τους εφήβους στην εορτή της Oρθίας Aρτέμιδος. Όταν ενηλικιώνονταν οι νέοι, γινόταν μια τελετή όπου έκρυβαν σε δύσκολα και απρόσιτα μέρη τυριά τα οποία έπρεπε να βρουν χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Eπιπλέον, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι στην αρχαία Σπάρτη το τυρί ανήκε στα προσφερόμενα προϊόντα για την εξασφάλιση πολιτικών δικαιωμάτων.

Το γιαούρτι στην αρχαία Ελλάδα Οι Έλληνες γνώριζαν το γιαούρτι και ήταν ενημερωμένοι για τις υγιεινές του ιδιότητες. Ο ιστορικός Ηρόδοτος, που έζησε στον 5ο αιώνα π.Χ. μνημονεύει το γιαούρτι, καθώς και ο περίφημος γιατρός του 1ου - 2ου π.Χ. αιώνα Γαληνός, ο οποίος τονίζει την καθαρτική επίδρασή του στα έντερα.

Η φέτα στην αρχαία Ελλάδα Στην Οδύσσεια του Ομήρου, ο Κύκλωπας Πολύφημος παρασκεύαζε στη σπηλιά του φέτα. Ο μύθος λέει ότι ο Πολύφημος κουβαλώντας γάλα από τα πρόβατα κάθε μέρα σε προβιές ζώων, διαπίστωσε προς μεγάλη του έκπληξη ότι μετά από μερικές μέρες το γάλα έπηζε και γινόταν στερεό, φαγώσιμο και εύκολα αποθηκεύσιμο.

Το γάλα στην αρχαία Κύπρο Η οικονομία της Κύπρου από την προϊστορική περίοδο βασιζόταν στη γεωργία και την κτηνοτροφία. Στο νησί αφθονούσαν κυρίως τα αιγοπρόβατα και τα γαλακτο-

Οι Ρωμαίοι υπήρξαν πολύ σπουδαίοι τυροκόμοι, αλλά και φίλοι του τυριού. Σε διάφορες πηγές αναφέρεται ότι έφτιαχναν ένα τυρί βάρους ενός τόνου και διαμέτρου 2 μέτρων που ονομαζόταν LUNA. Την περίοδο που οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Ευρώπη και τον τότε γνωστό κόσμο έβαζαν φρουρές παντού. Μερικές φορές τις ξεχνούσαν. Οι φρουρές, για να επιβιώσουν και να μην πεθάνουν, έβρισκαν την τροφή τους τοπικά. Έτσι λοιπόν δημιούργησαν μικρά κοπάδια μηρυκαστικών από τα οποία έπαιρναν το γάλα και το κρέας τους. Με αυτό τον τρόπο έμαθαν στους ντόπιους την τυροκομία. Απόστολος Γεωργίου, Μιχάλης Λουκαΐδης Αντρέας Μιχαήλ, Μάριος Καλλής Φώτης Παχύ,Β2 Στυλιανή Σταύρου, Άντρια Τσιάμπου, Γ5

Tο γάλα στο Βυζάντιο Το γάλα στο Βυζάντιο καταναλώνονταν καθημερινά είτε αυτούσιο είτε με τη μορφή γαλακτοκομικών προϊόντων. Για ολόκληρες χιλιετίες η αξιοποίηση του γάλακτος και η μεταποίησή του σε άλλα προϊόντα (τυρί, βούτυρο, γιαούρτι κλπ.) γινόταν στα πλαίσια της οικογενειακής οικονομίας. Το τυρί οι Βυζαντινοί το έφτιαχναν από γάλα πρόβειο, κατσικίσιο, αγελαδινό, αλλά και βουβαλίσιο. Στις γραπτές πηγές αναφέρονται διάφορες ποικιλίες τυριών όπως το ανθότυρο ή μυζήθρα, το κρατικό το περίφημο «βλάχικο τυρίτσιν» αλλά και το χαμηλής ποιότητας ασβεστότυρο. Από γάλα έφτιαχναν ακόμη και οξύγαλα και βούτυρο. Οι βυζαντινοί αυτοκράτορες φρόν-

τιζαν για τον ανεφοδιασμό της αυτοκρατορικής τράπεζας, αλλά και των αγορών και του στρατού με προϊόντα της κτηνοτροφίας. Αυτό φανερώνει τη σημασία αυτών των προϊόντων στην καθημερινή ζωή. Η βυζαντινή κουζίνα ήταν απλή και βασιζόταν κυρίως στα προϊόντα από τα κοπάδια τους: το κρέας, το γάλα, το γιαούρτι, το βούτυρο και το τυρί, που τα συμπλήρωναν με κεχρί ή άλλα δημητριακά, με φρούτα, μέλι, αυγά, και ένα είδος άζυμης πίτας αντί για ψωμί. Στους ιπποδρομικούς αγώνες, τους οποίους λάτρευαν οι Βυζαντινοί, έραιναν τα μέτωπα δυο εφήβων με το αίμα των σφαγείων και έπειτα τους τα ξέπλεναν με γάλα.

Το γάλα στη νεότερη εποχή Μετά την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους έγινε προσπάθεια για την πρακτική εκπαίδευση αγροτόπαιδων σε διάφορες γεωργικές εργασίες. Μόνο στα τέλη του 19ου αιώνα τα προγράμματα των πρακτικών σχολείων περιέλαβαν μαθήματα που αφορούσαν στη γαλακτοκομική εκπαίδευση και ιδιαίτερα στην τυροκομία. Σημαντικά βήματα έγιναν στης αρχές του 20ου αιώνα με την ίδρυση πρακτικών σχολείων με ιδιαίτερο αντικείμενο τη γαλακτοκομία. Σύμφωνα με στοιχεία της εθνικής στατιστικής υπηρεσίας της Ελλάδας για την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, το έτος 1962 η μέση ετήσια κατανάλωση τυριού ανέρχονταν σε 12 κιλά το άτομο. Στο κατώφλι αυτού του αιώνα, η Ελλάδα μαζί με τη Γαλλία καταλαμβάνει τις πρώτες θέσεις στην κατανάλωση τυριού με ετήσια κατανάλωση περίπου 25 κιλά το άτομο για τους Έλληνες και 23 κιλά για τους Γάλλους, ενώ αντίθετα οι Έλληνες καταναλώνουν λιγότερο γάλα από άλλους Ευρωπαίους. Καρολίνα Δημητρίου, Άντρεα Παπαχαραλάμπους Κωνσταντίνα Χατζηπιέρου, Δημήτρης Παναγή Βαλεντίνος Ασσιώτης, Β2

Παροιμίες για το γάλα - Σαν τη μύγα μες το γάλα. - Αλλ’ αντ’ άλλα κι άλλο της Παρασκευής το γάλα. - Αρνί που δεν βελάζει γάλα δεν τρώει. - Αν ίσως βρέξει ο τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο... - Το ήμερο αρνί βυζαίνει από δύο μανάδες, το άγριο ούτε από τη δικιά του. - Κι από στέρφα γίδα γάλα βγάνει. - Γάλατα και μάλαττα. - Περνάμε μέλι-γάλα. - Αν δεν κλάψει το παιδί, δεν του δίνει η μάνα το βυζί.

Τσιαττιστά Εεε, εσυναχτήκαμε δαμέ να πούμε για το γάλα. (δις) Εεε, άραγε, κύριε υπουργέ,

πίνεις τζιαι σου το γάλα; (δις) Εεε, το γάλα ένει θρεπτικό, τα δόντια μας προσέχει. (δις) Εεε, τζι’ άμαν το πίνουμε πολλά το σώμα μας αντέχει. (δις) Εεε, το γάλα μας μας το πουλούν ο Κρίστης τζι’ ο Λανίτης. (δις) Εεε, τζιαι τους ανταγωνίζεται τζιαι ο Χαραλαμπίδης. (δις) Εεε, τούτα είχαμεν, υπουργέ, να πούμε για το γάλα. (δις) Εεε, τζιαι πουν να πάεις έσσω σου πιε μιαν καντήλα γάλα. (δις) Νικόλας Κανναούρας, Γ6 Εδουάρδος Κυπριανού, Γ6

Στίχοι βασισμένοι στη μουσική του τραγουδιού «Παξιμαδοκλέφτρα» Φέρνει το και φέρνει το ο Κρίστης κι ο Λανίτης και τους ακολουθεί και ο Χαραλαμπίδης. Πριν πάω στο σχολείο μου η μάνα μου, μου λέει «το γάλα σου πρέπει να πιεις, για να σε εμπνέει». Παίρνουμε το γάλα μας από τις αγελάδες, το πίνουνε και τα μωρά και γίνονται μπελάδες. Κάτασπρο το γάλα μας, έχει και μια γλυκάδα, το πίνουνε οι έφηβοι κι έχουνε μια γυαλάδα. Γιαγιάκα μου και συ καλή αν έπινες το γάλα, κόκαλα θα ’χες γερά, δε θα ’σπαζες ποδάρια. Πλούσιο το γάλα μας, γεμάτο πρωτεΐνες, άλατα έχει πολλά, μα και βιταμίνες. Στίχοι: Αντρέας Κνέκνας, Γ6 37

το έβαζαν μέσα σε υφασμάτινο σακούλι και το χρησιμοποιούσαν όταν έφτιαχναν τα χαλλούμια. Η διαδικασία παρασκευής του χαλλουμιού άρχιζε με το σούρωμα του γάλακτος σε μεγάλο σκεύος, το χαρτζίν όπως το έλεγαν, για να απομακρυνθούν οι ξένες ουσίες και στη συνέχεια το ζέσταιναν στους 30°C -40°C. Όταν ζεσταινόταν το γάλα, τοποθετούσαν μέσα το σακούλι με την πυτιά, το άφηναν να φουσκώσει λίγο και στη συνέχεια το «μάλασσαν» σφίγγοντάς το, για να ελευθερωθεί η πυτιά. Αφαιρούσαν το σακούλι, σκέπαζαν το γάλα και σβήνοντας τη φωτιά το άφηναν μέχρι να πήξει. Για να καταλάβουν αν έπηξε, ακουμπούσαν τα δάχτυλα τους ανάποδα πάνω στο γάλα και αν τα δάχτυλά τους ήταν καθαρά, ήταν έτοιμο. Τότε το έκοβαν σε σχήμα σταυρού ανάβοντας και τη φωτιά, για να ξαναζεσταθεί στους 30°C -40°C. Το μάζευαν σε ένα μεγάλο ρολό, το έβγαζαν από το καζάνι και το τοποθετούσαν στο τυροσκάμνι. Στη συνέχεια το έκοβαν σε κομμάτια, τα τοποθετούσαν σε ταλάρια και τα πίεζαν, για να φύγει όλος ο νορός από μέσα. Όταν έφευγε ο νορός τα έβγαζαν από τα ταλάρια, τα έκο-

Το γάλα Για να ’σιεις κόκκαλα γερά, δόντια σαν τα διαμάντια, γάλα μέσα στο σπίτι σου πρέπει να έσιεις πάντα. Αν θέλεις, φίλε μου, τζιαι συ γερός να είσαι πάντα, τρώε γιαούρτι τζιαι τυρί να μεν διάς αμάντα. Εκάλεσα τον υπουργό σπίτι μου να κοπιάσει τζιαι αναρή με τον νορό να φάει να χορτάσει. Πρωί πρωί σηκώννουμαι τζιαι πίνω γάλα φρέσκο, για να ’χω δέρμα λαμπερό σε ούλλους να αρέσκω. Η μάνα που σε γέννησε εγύριζε τα όρη τζι’ έπινε γάλαν άφθονο τζι’ έκαμε τέθκοια κόρη. Χαραλαμπία Κώστα, Α3

Χαλλούμι και αναρή όπως τα έφτιαχνε η γιαγιά Ένα από τα πιο βασικά υλικά για την παρασκευή του χαλλουμιού και της αναρής, εκτός από το γάλα, είναι η πυτιά. Η πυτιά είναι ένζυμο, το οποίο βγαίνει από το τέταρτο τμήμα του στομαχιού των μοσχαριών που θηλάζουν, το ήνιστρο. Η πυτιά, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, παρασκευάστηκε για πρώτη φορά στη Δανία το 1874. Οι πρόγονοί μας λοιπόν, μέχρι να γνωρίσουν την έτοιμη πυτιά, βρήκαν το δικό τους τρόπο να την παρασκευάζουν. Όταν έσφαζαν τα αρνάκια γάλακτος που μοναδική τροφή τους είχαν το γάλα, έπαιρναν το στομάχι τους, το αλάτιζαν και το έβαζαν στον ήλιο να στεγνώσει. Μέσα στο στομάχι υπήρχαν μικρά άσπρα κομμάτια τα οποία έμοιαζαν με τυρί. Όταν στέγνωνε το στομάχι, το έκοβαν στη μέση και

βαν σε τέσσερα κομμάτια και τα έβαζαν σε δοχείο με καθαρό νερό μέχρι να γίνει η αναρή. Για να γίνει η αναρή πρόσθεταν λίγο γάλα στο νορό που υπήρχε στο χαρτζίν, ανέβαζαν τη φωτιά και ανακάτευαν συνεχώς με ένα καλάμι στην άκρια του οποίου υπήρχε ένα κομμάτι θυμάρι. Την αναρή την έβαζαν μέσα σε μια μεγάλη κουρούκλα, την πίεζαν να φύγει ο νορός και την έκοβαν σε τετράγωνα κομμάτια βάζοντάς τους και αλάτι. Στη συνέχεια έριχναν τα χαλλούμια στο χαρτζί και τα άφηναν να βράζουν, μέχρι να ανέβουν στην επιφάνεια. Κάθε λίγο τα ανακάτευαν προσεκτικά αγγίζοντάς τα με μια μεγάλη τρυπητή κουτάλα, ώστε να μετακινούνται από τη θέση τους, μέχρι να ψηθούν. Όταν ψήνονταν και έβλεπαν ότι ήταν έτοιμα, τα έβγαζαν και τα τοποθετούσαν στο τυροσκάμνι και τα πασπάλιζαν με αλάτι αναμεμειγμένο με μπόλικο ξηρό δυόσμο. Τα άφηναν να κρυώσουν και τα τοποθετούσαν

σε μεγάλα δοχεία καλύπτοντάς τα με νορό στον οποίο έβαζαν αλάτι, ώστε να διατηρηθούν πιο πολύ καιρό. Συνήθως τα άφηναν να ποσαραντώσουν ή διαφορετικά να σαραντίσουν και μετά να ανοίξουν τον κουβά. Ειρήνη Γιωργαλλή, Α4

MILK Milk, one of the most nutricious foods people consume, contains all the necessary substances for the development of the human body. It combines three of the most nutricious substances proteins, carbohydrates and fat and minerals such as calcium, phosphorus, zic and vitamins A, B and D. Milk protein is extremely valuable for the formation of cells, tissues, muscles, blood and the

body in general. Milk carbohydrates and fat are digestible. Moreover, not only milk is rich in calcium but calcium in milk is highly absorbable by the body, therefore, milk is considered one of the most important sources of calcium. Calcium, phosphorus and vitamin D help the formation of strong bones and teeth and protect the body against osteoporosis. These nutricious substances are also contained in cheese, halloumi cheese and yogurt. Consumers should be encouraged to buy and use low fat milk and dairy products as they contain the smae amount of calcium as full fat products. Milk is a valuable and irreplaceable food and it should be part of every person´s diet throughout his life. Margarita Vouri, Niovi Kyprianou, B3

Τα παιδιά καθοδηγήθηκαν από τις καθηγήτριες: Μαρία Γιακουμή, Άννα Χατζηθεοδώρου, καθηγήτριες Οικιακής Οικονομίας, Θεοδώρα Στασή, καθηγήτρια Χημείας και Αντωνία Χατζηκυριάκου, Φιλόλογο. 41

Συμμετοχή σε Διαγωνισμούς 57ος Διαγωνισμός Σχολείων της Ευρώπης Σε ένα δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο δεν πρέπει να έχει θέση το φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού. Σε ένα κείμενο που θα γράψεις, για να δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σου, να υποστηρίξεις την πιο πάνω άποψη και να εισηγηθείς τρόπους αποτροπής του κοινωνικού αποκλεισμού στη μικρή κοινωνία του σχολείου. Aγαπητοί μου συμμαθητές, Zούμε σε μια κοινωνία που ευτυχώς ή δυστυχώς ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός από τον άλλο. O καθένας από μας έχει διαφορετικό χαρακτήρα, εμφάνιση, διαφορετικές απόψεις, ιδέες και αντιλήψεις, τις οποίες ευτυχώς μπορούμε να εκφράζουμε ελεύθερα στη σημερινή κοινωνία. Όλοι έχουμε την ανάγκη να είμαστε αποδεκτοί στους γύρω μας και θέλουμε να έχουν θετική γνώμη για μας, ιδιαίτερα εμείς οι έφηβοι. Στα σχολεία επικρατεί κάποιες φορές ψυχρό κλίμα και ψυχρές σχέσεις μεταξύ μαθητών. Γιατί άραγε να συμβαίνει αυτό; Γιατί εμείς οι έφηβοι είμαστε χωρισμένοι σε ομάδες, σε «κλίκες», ακόμα και σε μονάδες; Ποιος μπορεί να μας απαντήσει και να δώσει λύση στα προβλήματα συνύπαρξής μας με τους συμμαθητές μας; H απάντηση είναι “κανένας”. Μόνο εμείς οι ίδιοι, αν καταλάβουμε τι συμβαίνει γύρω μας. Aρκετές φορές δεν υπάρχει σεβασμός και αλληλοκατανόηση μεταξύ των μαθητών, γι’ αυτό προκύπτουν και οι καβγάδες, οι διάφορες αντιπαραθέσεις και έτσι προκαλείται φθόνος μεταξύ των μαθητών. Στα σημερινά σχολεία φοιτούν παιδιά από πολλές χώρες, παιδιά μεταναστών που ίσως έχουν άλλο χρώμα, άλλη γλώσσα, άλλη θρησκεία και πολύ διαφορετικές συνήθειες, μα οι ίδιοι ήρθαν εδώ και φοιτούν στα σχολεία μας γιατί θέλουν να μάθουν. Θέλουν να έχουν την ευκαιρία που ίσως δεν είχαν στη χώρα τους: να αποκτήσουν γνώσεις και να μπορούν μετά να βγουν στην κοινωνία. Γιατί λοιπόν να τους στερούμε αυτό το δι42

καίωμα; Mπορεί πράγματι να είναι δύσκολο για κάποιον να αποδεχτεί κάποιον διαφορετικό απ’ αυτόν αλλά δεν χάνει τίποτα με το να προσπαθήσει. Oι ίδιες διακρίσεις συμβαίνουν και με άλλες ομάδες, όπως παιδιά που ίσως έχουν κάποιο σωματικό ή διανοητικό πρόβλημα. Tους θεωρούμε ανίκανους να κάνουν οτιδήποτε, γι’ αυτό άλλωστε δεν τους μιλούμε. Eίναι όμως έτσι; Πιστεύω πως όχι. Aπλά κολλούμε ταμπέλες σε ανθρώπους και τους διαχωρίζουμε από εμάς. Eσείς, αλήθεια, δοκιμάσατε ποτέ να μιλήσετε σ’ αυτά τα παιδιά, να παίξετε μαζί τους, να κάνετε ένα αστείο; Mη φοβάστε να το κάνετε, μην είστε προκατειλημμένοι. H αίσθηση τού ότι βοηθάς κάποιο συνάνθρωπό σου, ότι του δίνεις σημασία και τον αποδέχεσαι είναι γι’ αυτά τα άτομα σημαντική. Σίγουρα και εσείς θα νιώσετε μεγάλη ευχαρίστηση, όταν δείτε στο πρόσωπό τους λάμψη και χαρά. Eπιπλέον στα σημερινά σχολεία κάποιες φορές επικρατεί ρατσισμός και διακρίσεις ακόμα και για τα πιο απλά θέματα. Για παράδειγμα σε πολλά σχολεία γίνονται καβγάδες για πολιτικά θέματα, για το ποδόσφαιρο, για την καταγωγή μαθητών. Tι σημασία έχει αν κάποιος είναι με άλλη ομάδα; Έχει το δικαίωμα να εκφράζεται ελεύθερα και να υποστηρίζει τις επιλογές του, καθώς και τα πιστεύω του. Δεν πρέπει εμείς να τον απορρίπτουμε ή να τον κακολογούμε, αλλά αντιθέτως πρέπει να δείχνουμε σεβασμό στις απόψεις του. Παράλληλα, πολλά παιδιά συνηθίζουν να μην κάνουν παρέα κάποια άλλα, τα οποία έχουν οικονομικά προβλήματα ή δεν είναι σε τόσο καλή θέση όσο αυτοί. Tα θεωρούν κατώτερα και πιστεύουν πως έχουν λιγότερα δικαιώματα και γι’ αυτό τα περιθωριοποιούν. Δεν τα αποδέχονται και αυτό κάνει κακό σ’ αυτά τα παιδιά. Η αυτοεκτίμησή τους και η αυτοπεποίθησή τους μειώνεται, με αποτέλεσμα να μην αγαπούν τον εαυτό τους και να κλείνονται σ’ αυτόν. Φανταστείτε έναν κόσμο όπου όλοι θα ήταν ίσοι, χωρίς διακρίσεις, φυλετικές, θρησκευτικές, τοπικιστικές, κοινωνικές, σωματικές ή πνευματικές. Aν όλοι αποδεχόμασταν τους γύρω μας όπως είναι και τους σεβόμασταν, τους κατανοούσαμε και τους βοηθούσαμε, τότε ο κόσμος μας θα ήταν πιο καλός, γεμάτος χαρές και χωρίς πολέμους. Θα

αγαπούσαμε ο ένας τον άλλο χωρίς όρους. Θα ήμασταν όλοι ίσοι και ταυτόχρονα όλοι διαφορετικοί, αφού θα είχαμε τα ίδια δικαιώματα, τις ίδιες υποχρεώσεις, τις ίδιες ανάγκες και όλοι μας θα είχαμε ξεχωριστό χαρακτήρα, εμφάνιση και τρόπο σκέψης. Γιατί αν ήμασταν όλοι ίδιοι, δε θα προοδεύαμε. Δε θα μπορούσαμε να ανταλλάσσουμε απόψεις και αντιλήψεις ούτε θα μπορούσαμε να εργαστουμε ομαδικά και να βάλουμε ο καθένας τις δικές του ιδέες. Γι’ αυτούς τους λόγους, αγαπήστε τους δίπλα σας! Mην τους απορρίπτετε όσο διαφορετικοί και αν είναι από εσάς, γιατί η διαφορετικότητα είναι αυτή που ομορφαίνει, εμπλουτίζει και δίνει το πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Kατανοήστε και γίνετε φίλοι με τους δίπλα σας έστω και αν έχουν διαφορετικό χρώμα, γλώσσα ή θρησκεία. Oργανώστε όμορφες δραστηριότητες και συμπεριλάβετε σ’ αυτές και τα παιδιά που είναι κάπως διαφορετικά από εσάς. Γνωρίστε αυτά τα παιδιά, γίνετε ένα μαζί τους και μην τα πληγώνετε αφήνοντάς τα στο περιθώριο. Kάντε παρέα μαζί τους, γελάστε μαζί τους και θα δείτε πως αυτή τη χαρά που τους δίνετε θα σας την ανταποδώσουν! Aγαπήστε τους γύρω σας, όποιοι και αν είναι αυτοί, γιατί το διαφορετικό είναι πάντα πιο ωραίο! Άννα Λατζιά, Γ4

Η κοινωνία της Κύπρου έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια σε πολυπολιτισμική με τον ερχομό στο νησί μας μεγάλου αριθμού μεταναστών. Ποιες δράσεις προτείνετε να πραγματοποιηθούν εκ μέρους της μαθητικής κοινότητας, ώστε οι συμμαθητές σας, παιδιά μεταναστών, να ξεπεράσουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν; Tα τελευταία χρόνια πολλοί άνθρωποι φεύγουν από την πατρίδα τους, για να βρουν στις άλλες χώρες μια καλύτερη ζωή από αυτή που έκαναν μέχρι τώρα. Eίναι η τελευταία λύση που έχουν για να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους από την αρχή και να μπορέσουν να συντηρήσουν τα παιδιά τους. Έτσι ξεκινούν αυτό το ταξίδι στον τόπο που έχουν επιλέξει, θεωρώντας ότι είναι κατάλληλος γι’ αυτούς. Πολλοί από αυτούς έρχονται στην Kύπρο που πλέον έχει γίνει ένα πολυπολιτισμικό νησί. Tι γίνεται όμως όταν εμείς δεν τους δεχόμαστε, τους δείχνουμε με το δάχτυλο, τους αποκλείουμε και απλά κάνουμε πως δεν υπάρχουν; Tι γίνεται όταν στα σχολεία θεωρούμε τα παιδιά των μεταναστών διαφορετικά από εμάς, αδύναμα και δεν τα εντάσσουμε στις παρέες μας; Έχουμε μπει ποτέ στη θέση τους και έχουμε νιώσει ποτέ αυτά που νιώθουν αυτά τα παιδιά; Πιστεύω πως πρέπει αυτά τα παιδιά που οι γονείς τους είναι μετανάστες να τα πλησιάσουμε. Δεν πιστεύω πως είναι αναγκαίο να είμαστε από το ίδιο τμήμα ή να είναι

στην ίδια ηλικία μαζί μας. Aπλά να πάμε δίπλα τους, να τους ρωτήσουμε το όνομά τους, από πού κατάγονται, να προσπαθήσουμε να τους κάνουμε να νιώσουν άνετα και να μας ανοιχτούν. Nα μας μιλήσουν για τη χώρα τους, για τον πολιτισμό τους, για τους λόγους που αποφάσισαν να φύγουν από την πατρίδα τους και να έρθουν στην Kύπρο. Έτσι σιγά σιγά αυτά τα παιδιά θα μας νιώσουν φίλους τους, δικούς τους ανθρώπους, που τους καταλαβαίνουν και τους νοιάζονται. Όμως δεν πρέπει να τους κάνουμε φίλους από λύπηση ή από οίκτο, αλλά θα πρέπει να τους εντάξουμε στην παρέα μας και στη ζωή μας. Θα πηγαίνουμε βόλτες, σινεμά, ψώνια, χωρίς να σκεφτόμαστε πως δίπλα μας έχουμε ένα άτομο που κατάγεται από ξένη χώρα. Eπίσης μπορούμε να ρωτήσουμε τι έκανε αυτός στη χώρα του, ποιες ήταν οι δικές του ασχολίες και να αρχίσουμε να κάνουμε και εμείς κάτι καινούργιο και διαφορετικό. Έτσι το παιδί θα νιώσει άνετα και δε θα έχει άγχος και αγωνία, θα απελευθερωθεί και θα νιώσει χαρά. Παράλληλα κάθε παιδί που έρχεται από μια ξένη χώρα σίγουρα θα μιλάει ελάχιστα ελληνικά και σχεδόν ελάχιστα θα γράφει και θα διαβάζει, και έτσι μπορούμε, όπου έχει κάποια δυσκολία να τον βοηθήσουμε για να την ξεπεράσει. Aκόμα μπορούμε να πηγαίνουμε στο σπίτι του, να έρχεται αυτός στο δικό μας και να τον βοηθάμε κάνοντας μαζί τα μαθήματα του σχολείου. Mε τον καιρό θα γίνουμε φίλοι και θα τον εντάξουμε στην παρέα μας. Eκτός από εμάς τους μαθητές, αυτά τα παιδιά θα πρέπει να τα βοηθήσουν και οι καθηγητές. Mπορούν να τους μιλούν και να τους βοηθούν στην τάξη, να τα βάζουν να μιλούν τις φορές που θέλουν να συμμετέχουν στο μάθημα. Eπίσης να τους συμπεριφέρονται όπως και στα άλλα παιδιά που δεν είναι ξένα και να μην κάνουν διακρίσεις σε βάρος τους, γιατί απλά είναι ξένοι. Παράλληλα θα πρέπει να συμμετέχουν σε γιορτές και εκδηλώσεις. Kαι τέλος οι καθηγητές πρέπει να τα βοηθήσουν και να τα αγκαλιάσουν. Πρέπει, λοιπόν, να τα βοηθήσουμε να νιώσουν ότι είναι ίδιοι με μας και δεν είναι τίποτα διαφορετικό. Eίναι άνθρωποι και έχουν όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα όπως και εμείς. Δεν τα αποκλείουμε, αλλά τα αγκαλιάζουμε και τα αγαπάμε. «Eίμαστε όλοι ίδιοι, είμαστε όλοι διαφορετικοί». Στυλιανή Σταύρου, Γ5

Συμμετοχή στον IA' Παγκύπριο Mαθητικό Διαγωνισμό για την Oδική Aσφάλεια

Αλέξανδρος Θεμιστοκλέους, Α5

Αντιγόνη Αγαθοκλέους, Α5

Προς το Συμβούλιο Oδικής Aσφάλειας. Στη σημερινή εποχή που το αυτοκίνητο μπήκε στη ζωή μας, οι συγκρούσεις είναι πολύ συχνές και πολλές φορές θανατηφόρες. H χώρα μας βρίσκεται στην τρίτη θέση στην Eυρώπη για τα τροχαία δυστυχήματα. O φόρος αίματος που πληρώνουμε καθημερινά στους δρόμους είναι πολύ βαρύς. Tι να φταίει άραγε; Στατιστικά το 80% του ποσοστού ευθύνης για ένα τροχαίο δυστύχημα το έχει ο άνθρωπος. Tα επικίνδυνα προσπεράσματα, η μεγάλη ταχύτητα, η επιπολαιότητα και η έλλειψη ψυχραιμίας οδηγούν πολλές φορές τους ανθρώπους σε δυστυχήματα και πολλά από αυτά δυστυχώς είναι θανατηφόρα. Άλλος σοβαρός λόγος που καθιστά υπεύθυνο τον άνθρωπο είναι η έλλειψη οδικής συνείδησης. Πολλοί οδηγοί χρησιμοποιούν το κινητό τους τηλέφωνο, ενώ οδηγούν. Δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν πόσο σοβαρό πρόβλημα θα έχουν εξαιτίας αυτής της επιπολαιότητά τους. Άλλοι σοβαροί λόγοι, εκτός από τον ανθρώπινο παράγοντα, είναι οι κακοί δρόμοι με απότομες στροφές και λακκούβες, η έλλειψη προστατευτικού τοίχου και η χρήση παλιών αυτοκινήτων, ελαττωματικών

ή που δεν συντηρούνται σωστά. Όλα αυτά και πολλά άλλα έχουν δυστυχώς ως αποτέλεσμα το θάνατο, τον τραυματισμό, το ξεκλήρισμα οικογενειών, την ορφάνια και πολλά ψυχολογικά προβλήματα. Bλέποντας όλα αυτά εμείς οι άνθρωποι, και κυρίως εμείς οι νέοι, πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε, δηλαδή να γίνουμε πιο λογικοί, να μη χρησιμοποιούμε το κινητό μας τηλέφωνο κατά την οδήγηση, να φορούμε πάντα τη ζώνη ασφαλείας, να μην καταναλώνουμε αλκοόλ πριν οδηγήσουμε και να μην υπερβαίνουμε το όριο ταχύτητας. Aν αποκτήσουμε οδική συνείδηση, μέσω της κυκλοφοριακής αγωγής με διαλέξεις από την αστυνομία και ενημερωτικές εκπομπές από τα M.M.E., τότε θα γίνουμε συνειδητοποιημένοι οδηγοί και πεζοί ως ενήλικες. Για να πετύχουμε τα πιο πάνω, πρέπει να κάνουμε πιο τακτικά συντήρηση και αντικατάσταση των οχημάτων, να γίνονται επιδιορθώσεις δρόμων, καλή σήμανση, να έχει περισσότερη αστυνόμευση στους δρόμους, να γίνονται κυρτώματα στις διαβάσεις πεζών κοντά στα σχολεία και να επιβάλλονται αυστηρότεροι νόμοι. Tελειώνοντας, θέλω να τονίσω για ακόμα μια φορά τη σοβαρότητα του προβλήματος που δυστυχώς κυριαρχεί σε μεγάλο βαθμό στη ζωή μας. Πρέπει εμείς οι άνθρωποι και κυρίως οι νέοι να προσπαθήσουμε να μειώσουμε ακόμα και να εξαλείψουμε τελείως το πρόβλημα. Πρέπει να αφήσουμε τον εγωισμό και την περηφάνια μας στην άκρη και να τολμήσουμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα με συνείδηση, πριν να είναι πολύ αργά. Σας ευχαριστώ, ο μαθητής της A’ Γυμνασίου Kυριάκος Xαραλάμπους, A6

Μαρία Στυλιανού, Α6

H φετινή χρονιά έχει οριστεί ως «Έτος Οδικής Ασφάλειας με επίκεντρο τους νέους». Σε επιστολή σας προς το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας εκθέστε τους λόγους τους οποίους υπάρχει ανάγκη να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στους νέους και δώστε τις εισηγήσεις για το τι θα μπορούσε να γίνει στα πλαίσια μιας εθνικής εκστρατείας, προκειμένου να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί η συγκεκριμένη ομάδα, αλλά και να επιτευχθεί ο στόχος που έχει τεθεί από την Eυρωπαϊκή Ένωση για δραστική μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων.

ΜΑΘΗΜΑ ΖΩΗΣ Έκφραση συναισθημάτων Παρακολουθώντας τη διάλεξη για την οδική ασφάλεια από την Ομάδα Πρωτοβουλίας, αισθάνθηκα την ψυχή μου να πλημμυρίζει με πόνο και στενοχώρια. Βούρκωσα, όταν άκουγα τις χαροκαμένες μάνες να μας διηγούνται πώς έχασαν τα παιδιά τους. Η ζωή τους άλλαξε μέσα σε μια στιγμή. Μέσα τους έχει ανοιχτεί μια πληγή που θα αιμορραγεί για πάντα. Όσο για την Κατερίνα, το τετραπληγικό κορίτσι που καθηλωμένο στο αναπηρικό καροτσάκι περιγράφει τις τραγικές στιγμές που πέρασε, τα λόγια είναι περιττά. Βαθιά συγκίνηση και συγκλονισμός σκέπασαν την ψυχή μου και συνάμα ένας έντονος προβληματισμός άρχισε να με βασανίζει. Σήμερα πήρα ένα από τα πιο σπουδαία μαθήματα. Οι κυρίες, με τον πόνο ζωγραφισμένο στο πρόσωπό τους, μας δώσανε ένα μάθημα ζωής. Μας δίδαξαν ότι πρέπει να αγαπούμε τη ζωή μας και να μην τη θυσιάζουμε στο βωμό της ασφάλτου. Στυλιανή Σταύρου, Γ5 Είχα συγκλονιστεί! Εκείνα τα λεπτά που οι δύο μητέρες και η κοπέλα στο τροχοκάθισμα με θλίψη στα μάτια βρήκαν το κουράγιο να πουν για άλλη μια φορά την τραγική τους ιστορία, για να ανοίξουν τα δικά μας μάτια και να δούμε την αλήθεια, δε θα διστάσω να πω πόσο συγκινήθηκα και βούρκωσα. Ο ίδιος μου ο ξάδελφος είναι θύμα της ασφάλτου εξαιτίας ενός μεθυσμένου οδηγού. Έχω βιώσει και εγώ τον πόνο για το χαμό ενός αγαπημένου προσώπου. Ο πόνος είναι αφόρητος, τόσο για την οικογένεια του ατόμου που χάθηκε όσο και για τους φίλους του. Παρόλ’ αυτά γνωρίζω άτομα σε τροχοκάθισμα τα οποία έχουν μια ευτυχισμένη οικογένεια, μια καλή δουλειά, φίλους. Είναι άτομα που δεν έχω δει ποτέ μου να κλαίνε παρά μόνο να χαμογελούν. Έκαναν τον πόνο τους χαρά και δεν τα βάζουν κάτω με τίποτε. Κατερίνα, και εσείς πονεμένες μάνες, δεν μπορώ

να σας εκφράσω με λόγια πόσο πολύτιμη ήταν αυτή η εμπειρία, γιατί εσείς της δώσατε νόημα. Συνεχίστε την προσπάθεια που κάνετε, να ανοίξετε τα μάτια των ασυνείδητων οδηγών όσο και εμάς. Ο Θεός να σας δίνει κουράγιο να λέτε τις ιστορίες σας σε όλους! Ελπίζω όλοι όσοι είναι καθηλωμένοι σε ένα τροχοκάθισμα να βλέπουν πάντα τη ζωή με αισιοδοξία! Να έχετε κουράγιο, πονεμένοι γονείς παιδιών που χάθηκαν στην άσφαλτο. Αυτή η μάχη που δίνετε ως ομάδα είναι άξια θαυμασμού! Είμαι σίγουρη πως η προσπάθειά σας θα έχει αποτέλεσμα! Το μήνυμά σας έχει χαραχτεί βαθιά στις καρδιές μας, φάρος και οδηγός στο δρόμο της ζωής... Θεογνωσία Χρίστου, Γ5 Στις 14/10/2009,παρακολουθήσαμε μια διάλεξη για την οδική ασφάλεια από τέσσερις γυναίκες. Η μια από αυτές ήταν τετραπληγική και οι άλλες δύο είχαν χάσει τα παιδιά τους σε ηλικία 17 και 18 ετών σε οδικό δυστύχημα. Μας ανέφεραν η καθεμία τη δική της εμπειρία και μας εξήγησαν πως πρέπει να προσέχουμε, ώστε να μη χάσουμε τη ζωή μας και να συμβουλεύουμε γονείς και φίλους, όταν βρισκόμαστε μαζί τους στο αυτοκίνητο. Πραγματικά από όλα εκείνα που ακούσαμε, νιώσαμε λύπη. Για τη γυναίκα που ήταν στο αναπηρικό καροτσάκι, την Κατερίνα, νιώσαμε κάτι περισσότερο από λύπη και στενοχώρια. Συγκλονιστήκαμε. Νιώσαμε τη γη να χάνεται κάτω από τα πόδια μας. Ήταν ένας άνθρωπος που δεν μπορούσε να κάνει τίποτα, παρα μόνο να μιλά. Τα χέρια της τα κουνούσε με δυσκολία, ενώ τα πόδια της καθόλου. Ράγισε η καρδιά μας από το θέαμα. Η ζωή είναι γλυκιά... Γι’ αυτό πρέπει να προσέχουμε, όταν μπαίνουμε στο αυτοκίνητο γονιών ή φίλων. Αν δούμε κάτι που δε μας αρέσει π.χ. αυξημένη ταχύτητα, θα πρέπει να το πούμε στον οδηγό. Αν θέλουμε να ζήσουμε την ομορφιά της ζωής, πρέπει να προσέχουμε! Στέλιος Κουμούσιης, Μαργαρίτα Δροσοπούλου, Γ5

Τροφή για Όλους – Τροφή για σκέψη Το σχολείο μας έλαβε μέρος στη δράση «Δημιουργώ με θέμα: Τροφή για Όλους – Τροφή για σκέψη» στα πλαίσια της Εβδομάδας Παγκόσμιας Εκπαίδευσης 2009, Κέντρο Βορρά-Νότου του Συμβουλίου της Ευρώπης, που για φέτος είχε οριστεί για την περίοδο 14-22 Νοεμβρίου 2009. Η δική μας δράση περιλάμβανε, στα πλαίσια του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας, project και αφίσα με θέμα την ασφάλεια των τροφίμων σε σχέση με την παραγωγή γενετικά τροποποιημένων προϊόντων. Στον 21ο αιώνα η διατροφή μας είναι ιδιαίτερα επιβαρημένη από τα φυτοφάρμακα, τις ορμόνες, τα συντηρητικά, τα βελτιωτικά γεύσης, τις χρωστικές και τις υπόλοιπες χημικές ουσίες. Συχνά ξεσπούν σκάνδαλα αναφορικά με τα τρόφιμα δημιουργώντας πανικό και ένα αίσθημα ματαιότητας. Γενετικά τροποποιημένοι ή μεταλλαγμένοι οργανισμοί είναι αυτοί που στα κύτταρά τους έχουν εισαχθεί γονίδια από τα κύτταρα ενός άλλου οργανισμού. Δημιουργείται έτσι ένας νέος γενετικά τροποποιημένος οργανισμός, με καινούργιες ιδιότητες, χωρίς αυτές να γίνονται αντιληπτές από την εξωτερική τους εμφάνιση.

Ιστορική αναδρομή Τα πρώτα πειράματα σε φυτά έγιναν το Η αξιοποίηση της γης παλιά και σήμερα 1882. Οι πρώτοι γενετικά τροποποιημένοι ορισμένα όρια της φύσης και να έχουμε έτσι π.χ. ψάρια με σπόροι φυτεύτηκαν σε χωράφι στην Κίνα το 1890. γονίδια από βόδια, πατάτες με γονίδια από πουλερικά κ.ά. Στις Η.Π.Α. το 1994 φυτεύτηκαν οι πρώτες εμπορικές καλλιέργειες. Συγκεκριμένα ήταν σπόροι ειδικά τροποποιημένης ντομάτας, ώστε να ωριμάζει πλήρως χωρίς Είναι απειλή για την ανθρώπινη υγεία να μαλακώνει. Τέτοιες ντομάτες εμφανίστηκαν στις υπεΟι εταιρείες παρασκευής ΓΤΟ δηλώνουν ότι τα προραγορές του Ηνωμένου Βασιλείου ως κονσερβοποιημέϊόντα αυτά είναι ακίνδυνα για την υγεία του ανθρώπου, νος πολτός. Το 1996 καλλιεργήθηκε το πρώτο γενετικά χωρίς όμως να ρισκάρουν να χρηματοδοτήσουν έρευνες τροποποιημένο φυτό μεγάλης καλλιέργειας. Πρόκειται που να αποδεικνύουν επιπτώσεις στην υγεία των καταγια σόγια που άντεχε στην επίδραση των ζιζανιοκτόνων. ναλωτών και του περιβάλλοντος και επιπλέον αρνούνται Στη σόγια είχε ενσωματωθεί ένα γονίδιο που παρείχε να τα σηματοδοτήσουν. Παράλληλα, σοβαρές μελέτες ανοσία στο φυτό. μας προειδοποιούν για την εμφάνιση των πιο κάτω κινΣΗΜΕΡΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝΤΑΙ 5ΟΟ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ δύνων: ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ ΜΕ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΟΥΣ ΣΠΟΡΟΥΣ. • Προκαλούνται πολλών ειδών αλλεργίες από τους μεΠαραδείγματα ορισμένων γενετικά τροποποιημένων ταλλαγμένους οργανισμούς. Ο καταναλωτής μπορεί τροφίμων είναι: ντομάτες οι οποίες αργούν να αλλοινα φάει μια τροφή που θα περιέχει άλλης τροφής γοωθούν και να χαλάσουν, σόγια, καλαμπόκι, βαμβάκι, ελαινίδιο στην οποία είναι αλλεργικός. οκράμβη, πατάτα που αντέχει σε ζιζανιοκτόνα και σε έν• Τοξικά φαινόμενα: Το 1989 ένα διατροφικό συμπλήτομα με γονίδια από κάποια βακτήρια και ένα είδος κορωμα αμινοξέων, η τρυπτοφανή, που δημιουργήθηκε λοκυθιού που έχει τροποποιηθεί για αντοχή σε ιούς, κόκαπό ΓΤΟ προκάλεσε 37 νεκρούς και 1500 ανάπηρους κοι καφέ με χαμηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη. στις Η.Π.Α. Η βιοτεχνολογία δεν εφαρμόζεται μόνο σε φυτικά τρόΛόγω της χρήσης αντίστοιχων γονιδίων σε μεταλλαγφιμα αλλά και σε ζωικά. Έχουν παραχθεί τροποποιημένοι μένους οργανισμούς, τα μικρόβια θα αναπτύξουν ανθεχοίροι με προσθήκη γονιδίων αυξητικής ορμόνης για χοικτικότητα στα αντιβιοτικά. ρινό με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε λίπος και συντοΕίναι απειλή για το περιβάλλον; μότερο χρόνο εκτροφής, κοτόπουλα ανθεκτικά σε αρρώΟι εταιρείες παρασκευής ΓΤΟ ισχυρίζονται ότι τα μεστιες, αγελάδες που παράγουν αυξημένη ποσότητα γάταλλαγμένα τρόφιμα έχουν βελτιωμένη θρεπτική αξία, λακτος κ.ά. Τις περισσότερες φορές για την επιτυχή παείναι περισσότερο ανθεκτικά και η χρήση των φυτοφαρραγωγή των τροφίμων αυτών μπορεί να ξεπεραστούν μάκων για την καλλιέργεια των μεταλλαγμένων φυτών 46

είναι μειωμένη. Μελέτες όμως που έγιναν αποδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο! Οι κύριες επιπτώσεις που συμβαίνουν στο περιβάλλον είναι: • Λόγω της μεταφοράς της γύρης και των σπόρων είναι δυνατό να γίνει μεταφορά γονιδίων από τα μεταλλαγμένα φυτά σε αυτά της φύσης. Επίσης το ίδιο ισχύει για τα ψάρια και τα θηλαστικά. Έτσι μπορεί να υπάρξουν νέα είδη με τις μεταφορές αυτές, με απρόβλεπτες συνέπειες που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί. Αν αυτό συμβεί, οι επιμολυσμένοι και μεταλλαγμένοι οργανισμοί δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν και να αποσυρθούν. • Υπάρχει πιθανότητα κάποια μεταλλαγμένα είδη να κυριαρχήσουν σε αντίθεση με φυσικά είδη που θα εξαφανιστούν. • Τα μεταλλαγμένα φυτά είναι πιθανό να εκκρίνουν προϊόντα που βλάπτουν τους άλλους οργανισμούς του οικοσυστήματος.

Ποιοι πλουτίζουν εις βάρος μας; Διάφορες εταιρείες ισχυρίζονται ότι με την αύξηση της αποδοτικότητας των ΓΤΟ και με την αντοχή τους στις δύσκολες συνθήκες παραγωγής, θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της πείνας σε χώρες του Τρίτου Κόσμου. Επίσης δηλώνουν ότι τα μεταλλαγμένα τρόφιμα έχουν λιγότερο κόστος και έτσι είναι πιο προσιτά στα φτωχά κοινωνικά στρώματα. Όμως: Εδώ και πάρα πολλά χρόνια σε ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου πετιούνται καθημερινά τόνοι από τρόφιμα. Η μάστιγα της πείνας στον κόσμο οφείλεται στην ανισότητα της κατανομής του πλούτου σε ολόκληρο τον πλανήτη μας, την υπερεκμετάλλευση των χωρών του Τρίτου Κόσμου από τις χώρες της Δύσης και τα πάρα πολλά χρέη αυτών των χωρών. Στις χώρες αυτές δεν υπάρχουν στοιχειώδεις νόμοι που να προστατεύουν την υγεία των ανθρώπων και έτσι γίνονται οι σκουπιδοτενεκέδες των χωρών της Δύσης (δηλαδή καταναλώνουν αυτοί τα μεταλλαγμένα και επικίνδυνα προϊόντα). Η πλήρης εξάρτηση της γεωργικής παραγωγής μεθοδεύεται από ένα ελάχιστο αριθμό πολυεθνικών εταιρειών. Η βιομηχανία των ΓΤΟ θέλει να γίνει η μοναδική μονάδα παραγωγής τροφίμων σε ολόκληρο τον κόσμο, εξαφανίζοντας όλες τις άλλες αγροτικές μονάδες, χρησιμοποιώντας πρωτόγνωρες μεθόδους καλλιέργειας, αληθινά τρομακτικές. Κατοχύρωσε μέσω της νομοθεσίας το «πατεντάρισμα» ζώων και φυτών, δικαίωμα αποκλειστικής αναπαραγωγής και εμπορίας. Κατασκευάζει φυτά που ανταποκρίνονται σε φυτοφάρμακα της δικής τους εταιρείας. Μέσω γονιδίων «εξολοθρευτών» οι σπόροι των φυτών γίνονται άγονοι. Έτσι οι αγρότες την επόμενη χρονιά υποχρεώνονται να αγοράζουν το σπόρο από την ίδια εταιρεία. Καταπατάται το δικαίωμα των καταναλωτών να επιλέγουν αυτοί εκείνο που θέλουν. Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα δεν έχουν συχνά σήμανση και έτσι πολύ εύκολα

μπορούν να αναμειχθούν με τους φυσικούς σπόρους. Οι πολυεθνικές εταιρείες ΓΤΟ σιγά σιγά αποκτούν πολύ μεγάλη δύναμη και έτσι πολύ εύκολα μπορούν να ελέγχουν διεθνείς οργανισμούς, κυβερνήσεις κρατών, ερευνητικά ιδρύματα και οικονομικά κέντρα.

Απειλείται η ηθική, ο πολιτισμός και ο τρόπος ζωής μας; Το σλόγκαν που χρησιμοποιούν οι εταιρείες παρασκευής των μεταλλαγμένων τροφίμων είναι: «ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔO» Μήπως ήρθε η ώρα να μην ονομάζουμε «πρόοδο»: • τη δυνατότητα του ανθρώπου να κατασκευάζει νέα είδη, επεμβαίνοντας στο γενετικό υλικό; • την πλήρη αποξένωση του ανθρώπου από τη φύση και τη ζωή, που οδηγεί τον άνθρωπο σε ένα τεχνητό περιβάλλον; • την απαίτησή τους να παράγουμε πιο πολλά, πιο ανθεκτικά και πιο αποδοτικά προϊόντα όποιο και αν είναι το κόστος;

Μπορούμε να το σταματήσουμε! Μέσα στην κοινωνία που ζούμε είναι πολύ δύσκολη η αντίδραση των πολιτών. Είναι όμως η μόνη λύση για να αποτραπεί ένα τρομακτικό μέλλον. Τα τελευταία χρόνια σε ολόκληρο τον κόσμο έχει αναπτυχθεί ένα κίνημα πολιτών ενάντια στα μεταλλαγμένα προϊόντα, στο οποίο αν συμβάλουμε όλοι μας, μπορούμε να κερδίσουμε τη μάχη και τον πόλεμο των μεταλλαγμένων προϊόντων. Οι βασικοί του στόχοι είναι: • Να ενισχυθεί η επιστημονική έρευνα, ώστε να αναπτυχθούν και να βελτιωθούν βιολογικές μέθοδοι καλλιέργειας φυτών και εκτροφής ζώων. • Να μην επιτρέπεται η καλλιέργεια, έστω και αν είναι πειραματική, των ΓΤΟ στη φύση. Ακόμα να απαγορευτεί το εμπόριο. Να περιοριστεί σε εργαστηριακό επίπεδο η έρευνα της γενετικής μηχανής. • Να υπάρχει σήμανση των μεταλλαγμένων προϊόντων, στην οποία θα αναγράφεται λεπτομερώς η σύνθεσή τους (το μέτρο αυτό θα ισχύει για ένα μικρό χρονικό διάστημα μέχρι να απαγορευτεί εντελώς η καλλιέργεια των ΓΤΟ).

ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ! Πρέπει να προστατεύεται το περιβάλλον και η αγροτική παραγωγή να αναπτύσσεται σε αρμονία με τη φύση. Πληροφορίες από το τρίπτυχο «δίκτυο εναντίον στα μεταλλαγμένα προϊόντα» www. google.com

Στυλιανή Σταύρου, Θεογνωσία Χρίστου, Άντρια Τσιάμπου, Γ5 47

39ος Διεθνής Ταχυδρομικός Διαγωνισμός Σύνταξης Επιστολής από νεαρά πρόσωπα Γράφω ένα γράμμα, για να εξηγήσω γιατί είναι σηματικό να προστατεύει κάποιος τον εαυτό του από το AIDS Όλοι μας γνωρίζουμε ότι το AIDS είναι μια πολύ σοβαρή ασθένεια που απειλεί σήμερα τους ανθρώπους. Αυτό φαίνεται από το μεγάλο ρυθμό αύξησης των κρουσμάτων σε παγκόσμια κλίμακα, γεγονός που εντείνει τις προσπάθειες για μια σωστή, έγκυρη και αποτελεσματική ενημέρωση, κυρίως των νέων, απαλλαγμένη από κάθε είδους ταμπού και προκαταλήψεις που αδυνατούν να βοηθήσουν στον περιορισμό της εξάπλωσης του συγκεκριμένου ιού. Είναι καθήκον όλων μας να είμαστε ενημερωμένοι γι’ αυτό το θέμα και να προφυλασσόμαστε. Το AIDS μας αφορά όλους, δεν κάνει διακρίσεις εθνικότητας, ηλικίας ή φύλου. Ο καθένας από εμάς πρέπει να προστατεύει τον εαυτό του με διάφορους τρόπους προφύλαξης. Η προστασία από το AIDS είναι δική μας ευθύνη. Αν ο καθένας από εμάς γνωρίζει πώς μεταδίδεται ο ιός και παίρνει τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης, με αυτό τον τρόπον ελαχιστοποιούμε την πιθανότητα μόλυνσής μας από τον ιό. Όλοι μαζί, άνδρες και γυναίκες, πρέπει να συμβάλουμε δυναμικά στην προσπάθεια για τον περιορισμό της ασθένειας αυτής, πρέπει να προστατεύσουμε τους ίδιους τους εαυτούς μας, τα παιδιά μας, τους φίλους μας, τους συντρόφους μας. Ο καθένας μας στο βαθμό που μπορεί. Από τη μια μεριά, οι άνδρες ως μέλη της κοινωνίας, ως εργαζόμενοι, ως πατέρες, γιοι, αδελφοί, φίλοι και σύντροφοι έχουν πολλά να προσφέρουν. Η υιοθέτηση ασφαλών σεξουαλικών συμπεριφορών και πρακτικών διασφαλίζει όχι μόνο τη δική τους υγεία, αλλά και της οικογένειας και της συντρόφου τους. Από την άλλη οι γυναίκες οφείλουν να συνειδητοποιήσουν την ευθύνη που τους αναλογεί στα ζητήματα της ασφάλειας. Ως μητέρες, σε συνεργασία με τους άνδρες, μπορούν να εξασφαλίσουν τη σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους και να τα προστατεύσουν από την απειλή του AIDS. Είναι καθήκον όλων μας να αποβάλουμε το φόβο και την προκατάληψη. Ανάμεσά μας βρίσκονται πολλοί που έχουν μολυνθεί από τον ιό του AIDS. Πολλοί είναι αυτοί που στάθηκαν άτυχοι, επειδή δε γνώριζαν. Ζουν ανάμεσά μας, στην ουσία όμως είναι μόνοι τους, αντιμέτωποι με ένα πρόβλημα ζωής και θανάτου. Σε όλους αυτούς χρωστάμε πολλά, κυρίως όμως τη συμπαράστασή μας που πραγματικά τη χρειάζονται, για να μπορέσουν να βγουν από τη μοναξιά και την απομόνωση στην οποία βρίσκονται. Η εκπαίδευση και η σωστή διαφώτιση, η αποδοχή της ίσης ευθύνης ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα αναφορικά με τη σεξουαλική συμπεριφορά, μπορούν

να επηρεάσουν την εξέλιξη της επιδημίας, περιορίζοντας έτσι το ρυθμό εξάπλωσης της ασθένειας. Μένω εκτός… και τότε κινδυνεύω. Όσο πιο ξένο αισθάνομαι το φίλο μου, το γείτονα, ακόμα και τον αλλοδαπό που η διαφορά μας είναι η καταγωγή, το χρώμα κι η θρησκεία, τόσο περισσότερο στερώ τον εαυτό μου από τον πλούτο που έχει να μου δώσει η ψυχή του. Είναι πολύ σημαντικό κάποιος να μπορεί να έρθει στη θέση κάποιου άλλου, χωρίς να χρειάζεται να κλείνει τα μάτια για να μη βλέπει ότι είναι δίπλα του, χωρίς να χρειάζεται να νοσήσει ο ίδιος, για να καταλάβει. Μια λεπτή ισορροπία που προστατεύει εμάς και τους γύρω μας. Προστασία σημαίνει να ξέρω, να είμαι ενημερωμένος σωστά για την ασθένεια προφυλάσσοντας έτσι τον εαυτό μου από τους διάφορους κινδύνους που με απειλούν. Επίσης προστασία σημαίνει ν’ αντιληφθώ ότι η ζωή μου αξίζει να έχει ποιότητα. Συνεπώς, λέγοντας όχι στο AIDS, σημαίνει ότι προστατεύω τον εαυτό μου από τον ιό και όχι από τους ανθρώπους. Λέγοντας όχι σημαίνει ότι μπαίνω σε διάλογο με την ασθένεια και την Αρνούμαι, Λέγοντας όχι στο AIDS σημαίνει ότι λέω ναι στη ζωή. Τέλος, όσο δύσκολο και αν ακούγεται, θα είναι πραγματικά ευεργετικό να αντικρίζουμε την πραγματικότητα χωρίς προκαταλήψεις και να μοιραζόμαστε τις εμπειρίες των ανθρώπων αυτών που υποφέρουν, προσβλέποντας με αισιοδοξία το μέλλον. Νικόλας Κανναούρας, Γ6

Κατασκευή σφαίρας για το project Λήδρας. Γιώργος Χαραλάμπους, Κυριάκος Κανάρης, Ραφαήλ Τσιαπίνη, Κωνσταντίνος Κυπριανού, Γ1

Παραγωγικότητα στην Εκπαίδευση Ομάδα μαθητών έλαβε μέρος στο 2ο Διαγωνισμό «Η παραγωγικότητα στην Εκπαίδευση» που διοργανώνει το ΚΕ.ΠΑ. (Κέντρο Παραγωγικότητας Κύπρου).

Εξοικονομούμε χρόνο και ενέργεια προστατεύοντας το περιβάλλον Ο στόχος της εργασίας μας είναι η συνεχής λειτουργία ηλεκτρονικής πινακίδας με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, έτσι ώστε να συμβάλουμε τόσο στη μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος όσο και στην αύξηση της παραγωγικότητας, αφού οι μαθητές θα ενημερώνονται άμεσα και γρήγορα. Στα πλαίσια της εργασίας επισκεφτήκαμε το Μετεωρολογικό σταθμό Αθαλάσσας και το εργαστάσιο κατασκευής φωτοβολταϊκών ENFoton. Από τις επισκέψεις πήραμε τις ακόλουθες πληροφορίες: όλες οι περιοχές της Κύπρου έχουν μεγάλη διάρκεια ηλιοφάνειας σε σύγκριση με πολλές χώρες. Στις πεδινές περιοχές ο μέσος αριθμός ωρών ηλιοφάνειας για ολόκληρο το χρόνο είναι 75% των ωρών που ο ήλιος είναι πάνω από τον ορίζοντα. Σ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού η ηλιοφάνεια είναι κατά μέσο όρο 11.5 ώρες την ημέρα, ενώ τους μήνες Δεκέμβρη και Γενάρη, που έχουν την πιο μεγάλη νέφωση, η διάρκεια της ηλιοφάνειας ελαττώνεται μόνο στις 5.5 ώρες την ημέρα. Η μεγαλύτερη δυνατή διάρκεια της ηλιοφάνειας στην Κύπρο κυμαίνεται από 9.8 ώρες την ημέρα το Δεκέμβρη σε 14.5 ώρες την ημέρα τον Ιούνη. Ακολούθησε συνέντευξη από τη Γραμματεία του σχολείου από όπου πήραμε πληροφορίες για τον αριθμό των ανακοινώσεων που τυπώνονται κάθε χρόνο, το χαρτί που χρησιμοποιείται για τις ανακοινώσεις, καθώς επίσης

και το χρόνο που χρειάζεται η Γραμματεία για την ετοιμασία τους. Μετά από στατιστική ανάλυση των πληροφοριών καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι με τη λειτουργία της ηλεκτρονικής πινακίδας στο σχολείο μας θα οδηγηθούμε σε 45,5% εξοικονόμηση χαρτιού και 56,14% εξοικονόμηση χρόνου.

Η Γραμματεία Με τη λειτουργία της ηλεκτρονικής χρησιμοποιεί πινακίδας θα χρησιμοποιείται ΧΑΡΤΙ = 15451 ΧΡΟΝΟΣ = 57 ώρες ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ

ΧΑΡΤΙ = 7031 ΧΡΟΝΟΣ = 32 ώρες 45,5% ΧΑΡΤΙΟΥ 56,14% ΧΡΟΝΟ

Με τη λειτουργία της ηλεκτρονική πινακίδα επιτυγχάνεται: • Εξοικονόμηση του πολύτιμου χρόνου της Γραμματείας. • Εξοικονόμηση χαρτιού. • Εξοικονόμηση χρημάτων.

ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ

Στο πρόγραμμα εργάστηκαν οι μαθητές: Μαργαρίτα Βουρή Β3 Μικαέλλα Ράσπα Β3 Μύρια Στυλιανού B3 Αλέξανδρος Φιλίππου Β3 Νιόβη Κυπριανού Β3 Ιάκωβος Ιακώβου Β5 Θανάσης Χαραλάμπους Β5 Χριστάκης Χαραλάμπους Β5 Μαριλένα Ανδρέου Γ3 Σταύρος Μελάς Γ3

Ειρήνη Σάββα Γ3 Αντρέας Χατζηκυριάκου Γ3 Σταύρος Σταύρου Γ5 Συντονιστές καθηγητές: • Μύρια Θεοδωρίδου, καθηγήτρια Φυσικής • Αντρέας Μακρυγιώργης, καθηγητής Σχεδιασμού και Τεχνολογίας

Τα Δικαιώματα του Παιδιού Το Γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, με αφορμή την επέτειο συμπλήρωσης είκοσι χρόνων από την ημέρα υιοθέτησης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, προκήρυξε διαγωνισμό ποίησης. Στο διαγωνισμό ποίησης έλαβαν μέρος συνολικά 30 μαθητές από όλες τις τάξεις του σχολείου μας. Από τα 30 ποιήματα επιλέγηκαν τρία τα οποία και στάληκαν στον τελικό διαγωνισμό. Το ποίημα της Τερέζας Μασώνου του Γ5 διακρίθηκε από την εξεταστική Επιτροπή Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Και τα τρία ποιήματα που επιλέγηκαν από την εξεταστική επιτροπή του σχολείου μας και στάληκαν στον τελικό διαγωνισμό, αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα της Επιτροπής Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού στην Κύπρο. Αυτά είναι: Δεν υπάρχει κανείς, Τερέζα Μασώνου, Γ5 Είμαι παιδί και δικαιούμαι, Άννα Λατζιά, Γ4 Είμαι παιδί γι’ αυτό ζητώ, Νικολέτα Σερδάρη, Α6

Δεν υπάρχει κανείς

Eίμαι παιδί γι’ αυτό ζητώ

Kρυώνω, χρειάζομαι μια αγκαλιά πεινάω, ζητάω φαΐ, φοβάμαι, ψάχνω ελπίδα μα δεν υπάρχει κανείς.

Στον κόσμο αυτό παιδιά σαν εμάς δεν ζουν καλά. Aλλού τα δέρνουνε πολύ κι αλλού δεν έχουνε φαΐ.

Περαστικούς διακρίνω σκυμμένους, χωμένους στις δικές τους φοβίες, μα δεν υπάρχει κανείς.

Γι’ αυτό και εγώ έχω να σας πω πως είμαι παιδί γι’ αυτό ζητώ.

Στα φανάρια πουλάω την αθώα μου ψυχή, τα σπίτια λιγοστεύουν, μα δεν υπάρχει κανείς. Δεν υπάρχει κανείς να μου πει πως μ’ αγαπά. Δεν υπάρχει κανείς να νοιαστεί για μένα. Oι ελπίδες σβήνουν, τα όνειρα χαμένα, ζητάω μονάχα μια στερνή αγκαλιά. Tερέζα Mασώνου, Γ5

Zητώ παιχνίδι, ξεγνοιασιά, λίγο φαΐ και μια ζεστή αγκαλιά. Nικολέτα Σερδάρη, A6

***

Eίμαι παιδί και δικαιούμαι Eίμαι παιδί, τι να σημαίνει όμως άραγε αυτό; Nα ’ναι καλό ή να ’ναι κακό; Eίμαι παιδί και απαιτώ, χρειάζομαι, ζητώ. Bλέπω αδέλφια μου στην Aιθιοπία και στην Aφρική να μην έχουνε φαΐ, στέγη και οικογενειακή θαλπωρή. Πεινούν, διψούν, και μόνο αγάπη μας ζητούν. Eίμαι παιδί και συμπονώ, νοιάζομαι και αγαπώ. Θέλω ελεύθερα να ζω, έχω ανάγκη να μπορώ να μπορώ να εκφράζομαι, να λυπάμαι, να χαίρομαι. Eίμαι παιδί και έχω δικαιώματα, αφήστε με να τα διεκδικήσω. Aφήστε με να ζήσω. Άννα Λατζιά, Γ4 50

Zητώ αγάπη και χαρά, φροντίδα, αλλά και ζεστασιά.

Στις 17 Νοεμβρίου 2009 λάβαμε μέρος σε ένα συνέδριο με θέμα τα Δικαιώματα του Παιδιού που έγινε στο Δημαρχείο του Στροβόλου, με αφορμή να τιμηθεί η Ημέρα Υπογραφής της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού, υπό την καθοδήγηση της κ. Μαριλένας Πόρακου, Φιλολόγου. To θέμα που συζητήθηκε ήταν «Τα παιδιά της Κύπρου ευ υπάρχουν ή ευ ζουν;». Τα παιδιά σήμερα έχουν δικαίωμα να ζουν σε ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον, απαλλαγμένο από κάθε μορφή βίας και κακοποίησης. Τα παιδιά πρέπει να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, όπως επίσης και σε ευκαιρίες μόρφωσης (Ευ ζην). Τα παιδιά όμως έχουν ανάγκη και για ψυχαγωγία, είναι σημαντικό να συμμετέχουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι έχοντας και εκφέροντας τη δική τους άποψη. Είναι αναγκαίο να επικοινωνούν με τους γονείς τους και γενικότερα να

γίνεται σεβαστή η οντότητά τους ως παιδιά (Ευ υπάρχειν). Στο συνέδριο συμμετείχαν μαθητές από διάφορα σχολεία και ο κάθε μαθητής έλεγε ελεύθερα την άποψή του

για το πιο πάνω θέμα. Στ’ αλήθεια μείναμε όλοι εντυπωσιασμένοι από τη ροή που είχε η συζήτηση. Το θέμα στράφηκε και σε συγκεκριμένες ομάδες παιδιών, όπως στα παιδιά πρόσφυγες, στα παιδιά μεταναστών και σε παιδιά με ειδικές ανάγκες. Απ’ αυτή τη συζήτηση αποκομίσαμε πολλά θετικά στοιχεία. Πραγματικά, σε κάποιες στιγμές συγκινήθηκα από τις απόψεις των συμμαθητών μου. Ήταν μια εξαιρετική συζήτηση και ευχαριστούμε το σχολείο που μας έδωσε την ευκαιρία να παρευρεθούμε. Αντρέας Χατζηκυριάκος, Χριστίνα Ανδρέου Γ3, Δημήτρης Κολά Γ6

Σκέψεις σε σκόρπιους στίχους. Επιλεγμένα αποσπάσματα από ποιήματα παιδιών που συμμετείχαν στον Παγκύπριο Διαγωνισμό Ποίησης. Eίμαι παιδί... Κάθε βράδυ νιώθω το κρύο στο μικρό και ταλαιπωρημένο μου κορμί. Eίμαι παιδί... ποτέ δε φωνάζω πατέρα ή μητέρα δεν ξέρω τι σημαίνει οικογένεια. Στυλιανή Σταύρου, Γ5

*** Bία στα παιδιά μην ασκείτε, γιατί δικαίωμα έχουν και αυτά και αν πιστεύετε πως δεν υπάρχουν όλα αυτά κοιτάξτε γύρω σας... θα δείτε πολλά. Άντρια Tσιάμπου, Γ5

*** Tα παιδιά έχουν ανάγκες να αγαπιούνται, να ευτυχούν. Έχουν είδωλα και αγάπες, δεν πρέπει να δυστυχούν και να πεινούν. Γιώργος Λουκαΐδης, Γ4

*** Tο κάθε παιδί έχει ανάγκες, λίγη αγάπη και ένα σπίτι για να ζει. Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στη χαρά να τρέχει, να παίζει, να χαμογελά. Eγώ το φόβο έχω εχθρό, για φίλο τον πόνο έχει αυτός. Τον πόλεμο έχω ακουστά αυτός όμως τον ζει καθημερινά. Nατάσα Ευγενίου, Γ6 ΄Aννα Aνδρέου, Γ1

Όλοι δικαίωμα έκφρασης έχουν στο μάταιο τούτο κόσμο, τη σκέψη τους να λένε χωρίς να έχουν φόβο. Δημήτρης Kολά, Γ6

*** H φτώχεια με έχει πλήξει και οι άδικοι χαμοί. Ένα φιλάκι ζητάω μονάχα, μια ζεστή αγκαλίτσα να μου δώσει μια σταλιά ζωή. Θεογνωσία Xρίστου, Γ5

*** Άσε το παιδί να εκφράσει τις σκέψεις του και τα όνειρά του. Mην αφήσεις να χαθεί μέσα στο ψέμα και την απάτη για τα δικά σου λάθη. Bοήθησε το να βαδίσει στο δρόμο της ζωής, μην του στερήσεις ό,τι πει. Άσε το να ζήσει όπως εκείνος θέλει. Kυριακή Tιμοθέου, A6

*** Tρεις λέξεις είναι στην ψυχή: αγάπη, φιλία και στοργή, μονάχα αυτά μπορούν να φτιάξουν τη ζωή. Xριστίνα Eυαγγέλου, Γ4

*** Όνειρα κάνω στους δρόμους που γυρνώ μια οικογένεια αγάπης να έχω και ‘γω. Σχολείο να πηγαίνω, να παίζω, να γελώ, να αγαπήσω και να αγαπηθώ. Χριστιάνα Iωαννίδου, Γ1

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Παγκύπριο Μαθητικό Συνέδριο Αρχαίων Ελληνικών Αίσωπος: ένας παλιός και σύγχρονος παραμυθάς

Στις 16 Απριλίου 2010 μαθητές και μαθήτριες του σχολείου μας έλαβαν μέρος στο συνέδριο με θέμα «Αίσωπος: ένας παλιός και σύγχρονος παραμυθάς». Το συνέδριο έλαβε χώρα στο Hilton Park και οι μαθητές παρουσίασαν την εργασία τους «Ο λαγός και η χελώνα» με μια άλλη ματιά, μια παραλλαγή του αισώπειου μύθου Ο λαγός και η χελώνα. Η εργασία ήταν σε μορφή power point με ζωγραφιές που φιλοτέχνησαν οι ίδιοι. Οι μαθητές και οι μαθήτριες που έλαβαν μέρος στο συνέδριο ήταν η Αντιγόνη Αγαθοκλέους, ο Αντρέας Αλετράρης, ο Αλέξανδρος Θεμιστοκλέους, η Μύρια Ιακώβου, η Νικολέτα Κυριακίδου και ο Ηλίας Χριστοδούλου (μαθητές του Α5), υπό την καθοδήγηση της κ. Αντιγόνης Στυλιανού, Φιλόγου.

ΙΕ’ Συμπόσιο Αρχαίας Κυπριακής Γραμματείας με θέμα «Η ποίηση στην Αρχαία Κυπριακή Γραμματεία» Μέσα στα πλαίσια του ΙΕ΄ Συμποσίου Αρχαίας Κυπριακής Γραμματείας, που πραγματοποιήθηκε στις 7 και 8 Μαΐου στο Πολιτιστικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου με θέμα «Το μοτίβο του κάλλους από τους ομηρικούς χρόνους μέχρι το δημοτικό τραγούδι», ομάδα μαθητών και μαθητριών του σχολείου μας υπό την καθοδήγηση της κ. Μαρίας Ακαθιώτου, φιλολόγου, της κ. Αυγής Κοζάκη και της κ. Μαρίας Πέτρου, μουσικών του σχολείου, έδωσε δυναμικά το παρών του ενισχύοντας την εισήγηση της δρος Ειρήνης Ροδοσθένους και κατασυγκίνησε τους συνέδρους με την άψογη παρουσία του. Κατά διάρκεια του Συμποσίου τα παιδιά παρουσίασαν χορικό με απαγγελία στα Αρχαία Ελληνικά και, με τη βοήθεια της κ. Κοζάκη, το μουσικό σχήμα του σχολείου με-

λοποίησε και τραγούδησε με βάση το αρχαιοελληνικό κείμενο στίχους από τον Ύμνο στην Αφροδίτη, υμνώντας αρχικά τη φυσική ομορφιά και στην πορεία εξύμνησαν την πνευματική ομορφιά ψάλλοντας το βυζαντινό ύμνο «Την ωραιότητα της Παρθενίας σου» προς τιμήν της Θεοτόκου. Η παρουσία μας ολοκληρώθηκε με τσιαττιστά, τα οποία εκθείαζαν με τα παινέματά τους τα φυσικά χαρίσματα της νύφης, ενώ παράλληλα γινόταν αναπαράσταση του κυπριακού γάμου με κύρια εικόνα το στόλισμα της νύφης. Αν και τα χρονικά πλαίσια ήταν ασφυκτικά περιορισμένα, μαθητές και καθηγητές δούλεψαν με πολύ μεράκι, γι’ αυτό και το αποτέλεσμα ξεπέρασε τις προσδοκίες όλων. Μπράβο, παιδιά!!!

Μικροί Λογοτέχνες Σε μια σελίδα του ημερολογίου σας γράψτε για τον πιο καλό σας φίλο ή φίλη Αγαπημένο μου ημερολόγιο, Σήμερα στο σχολείο είχα μια δύσκολη μέρα και αυτή που με στήριξε είναι η αγαπημένη μου φίλη, η Άντρεα. Είναι στην ίδια ηλικία με μένα, γι΄ αυτό και μπορεί να με καταλάβει καλύτερα και την αγαπώ πολύ, γιατί έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα. Εξωτερικά είναι πολύ όμορφη. Θαυμάζω τα υπέροχα μεγάλα, καστανά μάτια της. Είναι λεπτή με κανονική σωματική διάπλαση. Τα μαλλιά της είναι μακριά και καστανά. Το ύψος της είναι κανονικό και το πρόσωπό της λάμπει απ΄ όπου κι αν το κοιτάξεις. Εσωτερικά είναι το ίδιο όμορφη όσο και εξωτερικά. Ο χαρακτήρας της έχει κάτι το ιδιαίτερο. Είναι εχέμυθη και έμπιστη, γι’ αυτό μπορώ να της εμπιστευτώ τα πάντα. Δείχνει αλτρουισμό και της αρέσει να βοηθά τους πάντες. Πάντα μου συμπαραστέκεται σε κάθε δυσκολία. Μισεί το ψέμα και πάντα λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Εκτιμώ πολύ την ειλικρίνειά της . Παρόλα αυτά έχει ένα ελάττωμα: όταν δεν συμπαθήσει κάποιον από την αρχή, δεν τον συμπαθεί με τίποτα. Την έχω γνωρίσει στο το νηπιαγωγείο. Όμως στο νηπιαγωγείο δεν ήμασταν αυτό που θα έλεγε κανείς «καλές φίλες», γιατί τσακωνόμασταν συνεχώς! Μετά, στην τρίτη τάξη δημοτικού αρχίσαμε να συμφιλιωνόμαστε και έχει κρατήσει η φιλία μας από τότε. Από εκείνο τον καιρό έχουμε τσακωθεί μετρημένες φορές και πάντα οι καβγάδες μας δε διαρκούν περισσότερο από μία ώρα! Είμαστε σαν αδερφές. Καθόμαστε στο ίδιο θρανίο, κάνουμε παρέα τα διαλείμματα, μοιραζόμαστε τις σκέψεις και τους εφηβικούς προβληματισμούς μας. Χαιρόμαστε η μια για τις επιτυχίες της άλλης και μοιραζόμαστε τις στεναχώριες για να είναι πιο ελαφρύ το φορτίο... Δεν είναι λίγο στις μέρες μας να έχεις έναν αληθινό φίλο, γι’ αυτό αισθάνομαι τυχερή που την έχω. Ελπίζω η φιλία μας να κρατήσει αιώνια, γιατί η φιλία είναι η αδελφή της ψυχής και δώρο της καρδιάς μας! Καρολίνα Δημητρίου, Β2 Το να έχει κάποιος αληθινούς φίλους είναι μεγάλη υπόθεση. Πότε όμως είναι μια φιλία αληθινή, προορισμένη να αντέξει στις τρικυμίες του χρόνου και πότε είναι απλά και μόνο μια «παρέα», που σήμερα είναι και αύριο δε θα είναι;

Το βασικό που πρέπει κάποιος να κοιτάξει για να διαχωρίσει αυτές τις δύο καταστάσεις είναι τα κίνητρα πίσω από το συναπάντημα. Σε μια αληθινή φιλία βρίσκομαι μαζί με τον άλλο άνθρωπο για να μοιραστούμε την ίδια τη ζωή, τις χαρές και τις λύπες της. Ο αληθινός φίλος είναι συνοδοιπόρος μου, όχι μόνο στις εύκολες και ευχάριστες στιγμές, αλλά επίσης στις αναπόφευκτες περιόδους θλίψης και δυσκολίας. Ο καλύτερος φίλος είναι αυτός που δε φοβάται να μας πει την αλήθεια, αν πιστεύει ότι σε κάτι έχουμε παρεκτραπεί. Παράλληλα, όμως, είναι έτοιμος να σεβαστεί τις επιλογές μας, έστω και αν διαφωνεί, χωρίς να φύγει από το πλευρό μας. Σε αντίθεση, όταν μιλάμε για «σκέτη παρέα» τα κίνητρα είναι διαφορετικά: Εδώ δε συναντιόμαστε για να μοιραστούμε τη ζωή στην ολότητά της, αλλά μόνο για να ευχαριστηθούμε κάποια συγκεκριμένα πράγματα, πρόσκαιρα, που τυγχάνει να αρέσουν και στους δύο. Σε τέτοιες σχέσεις γνωρίζουμε –κατά βάθος– ότι υπάρχουν όρια στο τι μπορούμε να μοιραστούμε με τον άλλο. Όταν πια ο ένας από τους δύο βαρεθεί τη συγκεκριμένη απόλαυση που τους ένωνε ή αν προκύψει στο μεταξύ κάποια διαφωνία, η «φιλία» αυτή εξανεμίζεται. Καρολίνα Δημητρίου, Άντρεα Παπαχαραλάμπους, Β2

Η εσχάτη των ποινών… ένα διαφορετικό τέλος ...Καθώς έφτανε στα βράχια το βλέμμα της στράφηκε προς το γήπεδο, διέκρινε κάτι μικροσκοπικό να κινείται προς τα δοκάρια του γηπέδου και της κίνησε το ενδιαφέρον να μάθει ποιος ήταν εκεί και τι έκανε τέτοια ώρα στο γήπεδο. Στόχος της τώρα δεν ήταν να πάει στα βράχια, αλλά στο γήπεδο. Της απέμεινε ακόμη λίγη απόσταση μέχρι το γήπεδο και είχε ήδη καταλάβει ποιος ήταν. Πριν ακόμα φτάσει, την είδε ο Δαμιανός και σταμάτησε το παιχνίδι. Ήταν η πρώτη φορά που έβλεπε ένα τόσο ωραίο και γλυκό κορίτσι. Τα μαλλιά της ήταν ελεύθερα καθώς της τα έπαιρνε ο αέρας και φόραγε ένα κόκκινο φόρεμα. Η Σιλόνα τον πλησίασε. Τότε ο Δαμιανός σταμάτησε την μπάλα και συστήθηκε στο κορίτσι. - Γεια, είμαι ο... - Ναι, ναι, ξέρω ο Δαμιανός Καράντζας, ο φανατικός του γηπέδου. - Μα πώς με ξέρεις; - Έτυχε μια μέρα να σε δω με κάτι φίλους σου να παίζετε

ποδόσφαιρο και σου φωνάζανε «Έλα, πάσαρε, Δαμιανέ, μπορείς Καράντζα». - Α, τώρα καταλαβαίνω. Εσύ πώς λέγεσαι; Ξέρεις είναι η πρώτη φορά που σε βλέπω. - Σιλόνα, το όνομά μου. - Ωραίο όνομα, αλλά ξενικό. Από πού είσαι; - Από τη Ρουμανία. - Μ’ αρέσει πολύ η Ρουμανία. Μήπως θα ήθελες να πάμε μια βόλτα στη θάλασσα να γνωριστούμε καλύτερα; - Ναι, θα είναι ωραία, αλλά δε μου εξήγησες τι έκανες εδώ μόνος.

- Πάμε και θα σου εξηγήσω στο δρόμο. Έφτασαν στη θάλασσα. Τα κύματα χτυπούσαν επάνω στα βράχια. Κάθισαν οι δυο τους στην αμμουδιά και έπιασαν την κουβέντα. Τα γέλια τους θαρρείς ακούγονταν ως τα πέρατα της θάλασσας. Μετά από λίγη ώρα καληνυχτίστηκαν και η Σιλόνα ευχαρίστησε το Δαμιανό για τη συντροφιά που της έκανε. Το βράδυ δεν έκλεισε μάτι ο Δαμιανός. Συλλογιζόταν συνεχώς τη μικρή Σιλόνα και ξέχασε και την εκδίκηση, ελπίζοντας πως κάποια μέρα θα τη ξανασυναντήσει για να της πει τι νιώθει γι’ αυτήν, για να της πει ότι την αγαπά…

Νανουρίσματα Κοιμήσου αγγελούδι μου, παιδί μου νάνι, νάνι, να μεγαλώσεις γρήγορα σαν το ψηλό πλατάνι. Να γίνεις άντρας στο κορμί και στο μυαλό, για να ’σαι πάντα μες στο δρόμο τον καλό. Κοιμήσου, αγγελούδι μου, γλυκά με το τραγούδι μου. Ειρηναίος Κυπριανού, Β6

Νάνι, νάνι το μωράκι ύπνο ωραίο και όμορφο να έχεις να γίνεις όμορφο και δυνατό Νάνι, νάνι νοικοκύρης να γίνεις τις δυσκολίες της ζωής να πολεμάς, να γίνεις σοφός με άσπρα μαλλιά, να γίνεις δάσκαλος να διδάσκεις με υπομονή.

*** Γλυκοφιλώ, γλυκοφιλώ σε αστέρι μου, λουλούδι της ζωής μου, όνειρα γλυκά να ’χεις εσύ, καμάρι της ψυχής μου. Βροχή η αγάπη μου να τρέξει στο κορμί σου, μυριάδες τα πουλιά που θα σου κελαηδήσουν. Όμορφη κόρη να γενείς, να λάμπεις σαν τον ήλιο, τη χαρά, τη ζεστασιά να σκορπάς εσύ στους γύρω. Ευδοκία Ασπρομάλλη, Β6

*** Νανά, νανά το γιούδι μου και το παλικαρούδι μου, νάνι το παιδάκι μου και το λιονταράκι μου, Να κοιμάται να ημερώνει, να ξυπνάει να μεγαλώνει.

*** Κοιμήσου αγγελούδι μου, κοιμήσου σπλάχνο μου. Η Παναγιά να σε προσέχει κι όνειρα γλυκά να έχεις. Μαγικές εικόνες στον ύπνο σου να έρχονται και οι τρομακτικές οι σκέψεις σου να χάνονται Κοιμήσου αγγελούδι μου, κοιμήσου σου σπλάχνο μου. Η Παναγιά να σε ζεσταίνει από το κρύο, κι εγώ η μητέρα σου θα σου δίνω ένα φιλί γλυκό για να με θυμάσαι πάντα, μες στην καρδιά σου να μ’ έχεις. Κοιμήσου αγγελούδι μου, κοιμήσου σπλάχνο μου. Η Παναγιά να σε κρατήσει στην αγκαλιά της, σαν παιδί δικό της και μη φοβάσαι το σκοτάδι, σκέψου τη θάλασσα που ηρεμεί. Κοιμήσου αγγελούδι μου, κοιμήσου σπλάχνο μου. Η Παναγία να σε καθησυχάσει, όταν ο ύπνος δε σε παίρνει Το πρόσωπό σου τ ‘όμορφο μες στο μυαλό μου το ‘χω.

Νάνι, νάνι, νάνι, νάνι, όπου το πονεί να γιάνει, κι όνειρα γλυκά να κάνει, το καλό μου το παιδάκι. Παναγιώτης Αυλωνίτης, Β6 56

Βασίλης Σάββας, Β4

Κυριακή Ιωάννου, Β6

Κοιμήσου μωράκι μου γλυκό, κοιμήσου κι ονειρέψου και τις ευχές μου δέξου.

Γέμισε χαρά δίνοντας Είμαστε νέοι γεμάτοι δύναμη, ζωή ας δώσουμε σ’ αδύναμους αγάπη και στοργή.

Νά ’σαι γερό και δυνατό κακό να μη σε έβρει να ’σαι για μένα φυλακτό το πιο λαμπρό αστέρι.

Όποιος θέλει να γεμίζει την καρδιά του με χαρά από τον εαυτό του πρέπει να δίνει με απλοχεριά.

Κι όταν βαθιά αποκοιμηθείς κοντά σου να΄ν οι αγγέλοι να σε φυλάν σαν φοβηθείς να σου κρατούν το χέρι. Xρίστος Ιωάννου, Σταύρος Σταύρου, Β4

*** Έπεσε το βράδυ, κι εσύ, μικρό παιδί, πρέπει να κοιμηθείς.

Μην ψάχνετε μακριά, δίπλα μας είναι αυτός που ζητά λίγη χαρά, έχει ανάγκη μια αγκαλιά. Ένας ηλικιωμένος που ζητά παρηγοριά, ένας συμμαθητής μας που θέλει λίγη συντροφιά.

Ο φύλακας άγγελός σου στέκει και σε φυλάει, όλη τη νύκτα δίπλα σου να μην ξεσκεπαστείς.

Ευτυχισμένος όποιος δίνει μας είπε ο Χριστός και όποιος ακολουθεί το λόγο Tου θα τον ευλογεί Αυτός.

Κοιμήσου, μη φοβάσαι, κι όταν κάτι χρειαστείς, δίπλα σου πάντα θα ’ναι πιστός προστατευτής.

Ευδοκία Ασπρομάλλη, Β6

Αντώνης Θεοδοσίου, Α1

Αλεξία Πισσά, Α1

Μαρία Παναγή, Β6

Τουριστικός οδηγός: Ρουμανία

Ταξιδιωτικοί Οδηγοί 1

3 6

5 7

Αντρέι Στρόε, Ρόμπερτ Ιορντάκε, Μαρία Τσιοκάν, Β2 58

Τουριστικός οδηγός: Μάμμαρη

Γιάννης Χριστοδούλου, Παναγιώτης Κώστα, Β2 59

Τουριστικός οδηγός: Παλιομέτοχο

Δημήτρης Παναγή, Βαλεντίνος Ασσιώτης, Β2

Ομάδα μαθητών της Β’ τάξης που συμμετείχαν στο στήσιμο των έργων project Λήδρας

Γιώργος Χ˝χαραλάμπους, Α5

Mια μερίδα μαθητών του σχολείου σας συμπεριφέρθηκε ρατσιστικά σε ένα μετανάστη μαθητή του σχολείου σας. Nα γράψετε μια επιστολή στο περιοδικό του σχολείου σας στην οποία, αφού αναφερθείτε στο φαινόμενο του ρατσισμού, να προσπαθήσετε να πείσετε τους συμμαθητές σας ότι η συμπεριφορά τους δεν ήταν σωστή και να εισηγηθείτε μέτρα που θα μπορούσε να πάρει το σχολείο, ώστε να εξαλειφθούν τέτοιες συμπεριφορές. Aγαπητοί μου συμμαθητές, Σας γράφω αυτήν την επιστολή στην προσπάθεια μου να σας συνετίσω και να σας επιπλήξω σε σχέση με την πρόσφατη συμπεριφορά σας απέναντι στο μετανάστη συμμαθητή μας. Tο φαινόμενο αυτό με έχει προβληματίσει ιδιαίτερα και πιστεύω ακράδαντα πως πρέπει να προβληματίσει κι εσάς. Eίναι κρίμα και ντροπή να συμπεριφέρεστε τόσο αισχρά. Η χθεσινή συμπεριφορά σας ήταν απαράδεκτη. Tον βρίζατε και τον κτυπούσατε, λες και ήταν ο χειρότερος σας εχθρός. H βαρβαρότητα σας δεν είχε όρια! Mα περισσότερο σκέφτομαι τα αισθήματα εκείνου του παιδιού το οποίο κακομεταχειριστήκατε. Πόσο πόνο, πόση θλίψη και πόσο φόβο νιώθει τώρα. Στην ερημική μοναξιά του προστέθηκε η ταπείνωση και ο τρόμος. Έχει καταντήσει ο απόβλητος, ο περιθωριοποιημένος μαθητής της τάξης. Δεν μπορώ να εκφράσω την οργή και το μένος μου για μια τέτοια πράξη. O ρατσισμός είναι ενσαρκωμένη ιδέα, δαιμόνιο σατανικό στα μυαλά και την ψυχή των ανθρώπων. H ρατσιστική συμπεριφορά σας δεν σας καθιστά κατευθείαν ρατσιστές. Aν και ο συμμαθητής μας είναι αθώος, ένας απλός άνθρωπος που τυχαίνει να κατάγεται από άλλη χώρα και αναγκάστηκε να έρθει εδώ, εσείς τον μεταχειριστήκατε με το χείριστο τρόπο. Φαίνεται πλέον ξεκάθαρα ότι επιρεαστήκατε από κάποιους άλλους, συγγενείς σας ίσως, ώστε να πράττετε έτσι. Eίναι ολοκάθαρο πως κάποιος επιτήδειος κρύβεται πίσω απ’ αυτό το έγκλημα. Παντού στον κόσμο παρατηρείται αυτό το φαινόμενο. Γονείς, αδέλφια ή ακόμα και φίλοι επηρεάζουν αθώα παιδιά και τα οδηγούν προς τη χυδαιότητα. Πιστέψτε με, δεν είναι αφύσικο να κάνετε διακρίσεις, αλλά αυτό (και τίποτε άλλο) δε δικαιολογεί την αποτρόπαια πράξη σας απέναντι στο συμμαθητή μας. Έχετε κρίση και νόηση, έτσι ώστε να αποφεύγετε τέτοιες συμπεριφορές και καταστάσεις και να καταλάβετε πόσο λάθος και επιβλαβές είναι, όχι μόνο γι’ αυτόν αλλά και για εσάς. Θα νιώθατε καλά να ήσασταν στη θέση του; Σκεφτείτε το, θα υποφέρατε και τώρα θα μετανιώνετε. Έτσι, λοιπόν, προτείνω το σχολείο να κάνει ειδικά μαθήματα σωστής και αντιρατσιστικής διαπαιδαγώγησης, για να προστατευθούν και να βοηθηθούν τα ξένα παιδιά. Μπορεί ακόμα να μιλήσει στους γονείς αυτών που συμ-

περιφέρονται άσχημα ή που έχουν παιδιά με τέτοιες τάσεις. ΣκοπόΣ να τα συνετίσει, να ενημερώσει και να συμβουλεύσει. Aυτά είχα να σας πω και ελπίζω να καταλάβετε τη σοβαρότητα της κατάστασης και τέλος το σχολείο πρέπει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την αποτροπή και εξάλειψη τέτοιων γεγονότων. Mε εκτίμηση ο συμμαθητής σας Eυτύχιος Καϊμακκάμης Γ1

***** Aγαπητοί συμμαθητές, Γράφω αυτή την επιστολή θέλοντας να εκφράσω τις απόψεις μου για ένα συμβάν στο σχολείο μας, το οποίο ομολογώ πως με απογοήτευσε αρκετά. Mιλάω, όπως ίσως κάποιοι θα έχετε καταλάβει για την ρατσιστική σας συμπεριφορά απέναντι στο συμμαθητή μας, με αφορμή το ότι δεν είναι συμπατριώτης μας. O ρατσισμός κατά τη γνώμη μου είναι πολύ άσχημο φαινόμενο και μια ρατσιστική συμπεριφορά μόνο αρνητικές συνέπειες μπορεί να προκαλέσει. Eίναι αφελές, πιστεύω, ο οποιοσδήποτε από εμάς να πιστεύει πως είναι ανώτερος από τους άλλους επειδή δεν έχει , απλά, τόσο σκουρόχρωμο δέρμα όπως κάποιοι άλλοι. Όπως ίσως γνωρίζετε ο ρατσισμός δεν εκδηλώνεται μόνο απέναντι στους μη συμπατριώτες μας, αλλά και απέναντι στους ανθρώπους με προβλήματα αναπηρίας, με νοητική υστέρηση, ακόμα και στις γυναίκες. Όμως, αλήθεια... εσείς, εμείς, ο οποιοσδήποτε που έχει φερθεί στο παρελθόν ρατσιστικά σε κάποιον, έχει σκεφτεί πόσο άσχημα θα νιώθαμε εμείς αν ήμαστε στη θέση του ανθρώπου εκείνου που γίνεται αφορμή κοροϊδίας είτε για το χρώμα του, είτε για το γεγονός πως μπορεί να μην θεωρείται τόσο έξυπνος, να μη μοιάζει με μας στον χαράκτηρα ή και να είναι του αντιθέτου φύλου; Αυτά, δε σας φαίνονται υπερβολικά, ανούσια τα αίτια του ρατσισμού; Kαι όμως παρόλα αυτά, όταν μας δοθεί η ευκαιρία είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα το ξανακάνουμε. Kάνουμε χωρίς λόγο κάποιον συνάνθρωπό μας να στενοχωριέται, να λυπάται, να νιώθει κατώτερος και σιγά σιγά να αρχίζει να νιώθει άσχημα και να ντρέπεται για τον ίδιο του τον εαυτό. H ρατσιστική συμπεριφορά πρέπει να εξαλειφθεί πολύ σύντομα, για το λόγο ότι δεν προσφέρει τίποτα, μα τίποτα απολύτως στην ανθρωπότητα, αλλά αντίθετα προκαλεί την αποξένωση – απομόνωση κάποιων συνανθρώπων μας. Tο σχολείο μπορεί να βοηθήσει στην εξάλειψη αυτής της συμπεριφοράς, ίσως δημιουργώντας πολυπολιτισμικές τάξεις, διοργανώνοντας μαθήματα ή σεμινάρια και δείχνοντας πως όλοι είμαστε ίσοι και όλοι έχουμε το δικαίωμα να μη νιώθουμε κατώτεροι από κάποιο άλλο. Aς συμβάλουμε όλοι στην εξουδετέρωση του φαινομένου του ρατσισμού. Όλοι είμαστε IΣOI! Χριστίνα Iωαννίδου, Γ1 61

Αξιοσέβαστοι καθηγητές και αγαπητοί μου συμμαθητές, Γνωρίζετε ότι είμαστε από τη φύση μας εγωιστές, ικανοί να βλάψουμε το συνάνθρωπό μας με διάφορους τρόΟ κοινωνικός αποκλεισμός στα σχολεία είναι συχνό πους, προκειμένου να πάρουμε αυτό που θέλουμε ή και απαράδεκτο φαινόμενο. Σε ένα σχολείο δημοκρααυτό που θεωρούμε ότι μας ανήκει με δίκαιο ή ύπουλο τικό και ανθρώπινο αυτά τα φαινόμενα δεν πρέπει να και άδικο τρόπο, για να ικανοποιήσουμε το εγώ μας. υπάρχουν . Αφού, λοιπόν, μας πλημμυρίζει ο εγωισμός, η απληστία Πολλoí συμμαθητές μας βρίσκουν σε κάποιους ελάτκαι πολλές φορές η ζήλια γινόμαστε, συνειδητά και μη, τωμα ή τους περιθωριοποιούν εξαιτίας της διαφορερατσιστές με αποτέλεσμα να αποκλείουμε κάποιες ομάτικότητάς τους στο χρώμα, τις συνήθειές τους, κ.ά. Πιδες ανθρώπων ή ακόμα και ολόκληρες φυλές. Αυτό συμστεύω ότι η διαφορετικότητα είναι κάτι πολύ ωραίο βαίνει γιατί ο άνθρωπος αρνείται κατηγορηματικά να και όμορφο, γιατί αν ήμασταν όλοι ίδιοι, τι νόημα θα δεχτεί κάτι το διαφορετικό. Το φαινόμενο του ρατσισμού είχε η ζωή; Το διαφορετικό είναι και μοναδικό. Γιατί να παρατηρείται καθημερινά σε στερούμε το δικαίωμα όλα τα σημεία του κόσμου και του κάθε ανθρώπου για πιστεύω πως αν δεν δράσουμε μόρφωση θέτοντάς τον έγκαιρα και αποτελεσματικά, στο περιθώριο, κάνοντάς θα συνεχίσουμε να το αντιμετον να μισεί τον εαυτό του τωπίζουμε με ίσως πιο βίαιο κρύβοντας τον πραγματιτρόπο. Μην ξεχνάτε, αγαπητοί κό του χαρακτήρα πίσω μου αναγνώστες, ότι ο ρατσιαπό την απόρριψη και το σμός βασίζεται σε διάφορες ρατσισμό των άλλων; Με προκαταλήψεις που δημιουραυτό τον τρόπο δεν του γεί ο άνθρωπος, οι οποίες δε προκαλούμε μεγάλες πληστηρίζονται πουθενά και δεν γές στην ψυχή, που θα τον έχουν αποδειχτεί ακόμα επισυνοδεύουν για μια ζωή; στημονικά. Στο σχολείο μας έχουμε Μαθητές του Α5 δουλεύουν στη κατασκευή της σφαίρας Για την αντιμετώπιση, λοιπαιδιά που έχουν προγια το project Λήδρας πόν, του ρατσισμού πρέπει να βλήματα υγείας και δέξεκινήσουμε πρώτα από το χονται τον κοινωνικό σπίτι μας, την οικογένειά μας, μετά στο σχολείο μας όπου αποκλεισμό. Σκεφτήκατε ποτέ πώς αισθάνονται αυτά περνάμε ίσως και τον περισσότερο χρόνο. τα παιδιά εξαιτίας της απόρριψης που δέχονται από Στα σχολεία σήμερα εμφανίζεται, δυστυχώς, το φαιτην κοινωνία του σχολείου; Μπήκατε ποτέ στη θέση νόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού και εμείς τον αφήαυτών των παιδιών για να δείτε και να νιώσετε την νουμε να εξαπλώνεται όλο και πιο πολύ ανεμπόδιστα. απόρριψη και την περιθωριοποίηση; Σκεφτείτε μόνο Πρέπει, λοιπόν, καθηγητές και μαθητές, να αγκαλιάσουμε μια μέρα να μην έχετε φίλους, να γελούν και να σας τα παιδιά -μετανάστες, για να βρουν και αυτά μια καλύσχολιάζουν αρνητικά. τερη τύχη. Πρέπει να δεχόμαστε τους συμμαθητές μας Ένα παιδί μπορεί να βιώνει τον κοινωνικό αποκλειόσο διαφορετικοί κι αν είναι από εμάς. σμό, επειδή οι γονείς του είναι μετανάστες. Ακόμα Θεωρώ ότι έχουμε καθήκον να βοηθήσουμε τους συμάλλο παιδί από μια ξένη χώρα έχει ανοίξει τα φτερά μαθητές μας που ίσως εμείς οι ίδιοι να τους έχουμε αποτου και έχει έρθει στη χώρα μας, για να βελτιώσει τη κλείσει ή να τους έχουμε παραμερίσει. Αν προέρχονται ζωή του. Απορρίπτοντας τα άτομα αυτά, τους προκααπό άλλη χώρα, καλό θα ήταν να τους γνωρίσουμε καλούμε μειωμένη αυτοεκτίμηση και μεγάλη μοναξιά. λύτερα, να μας μιλήσουν για τον πολιτισμό τους, για τα Ας αφήσουμε το «εγώ και ας πάρουμε καλύτερα το δικά τους ήθη και έθιμα, για τα πιστεύω τους, αλλά και εμείς. Ας ανοίξουμε τα μάτια και ας τα βοηθήσουμε για τον τρόπο ζωής τους. Με αυτό τον τρόπο θα γνωρίγια ένα καλύτερο μέλλον. Ας ανοίξουμε την αγκαλιά σουμε καινούργιες ιδέες και πολιτισμούς. Θα μιλήσουμε μας και ας αγκαλιάσουμε όλους τους ανθρώπους ανεστα παιδιά αυτά και για τα δικά μας πιστεύω, τα ήθη, τα ξάρτητα από τη θρησκεία, το χρώμα του δέρματος έθιμα με αποτέλεσμα να υιοθετήσει ο ένας από τον άλλο και γενικά την εξωτερική εμφάνιση. Ας αρχίσουμε από κάποιες συνήθειες. το σχολείο μας και ας φτιάξουμε από την αρχή αυτή Ακόμη, οι καθηγητές πρέπει να δώσουν την ευκαιρία τη σχέση. Ας προσπαθήσουμε να καταπολεμήσουμε σε αυτά τα παιδιά να συμμετέχουν στο μάθημα με κάθε το ρατσισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Για να το τρόπο, γιατί ίσως στη χώρα τους να ήταν άριστοι μαθητές επιτύχουμε όμως αυτό, πρέπει όλοι μας να βάλουμε και εδώ, επειδή δεν ξέρουν τη γλώσσα να δυσκολεύονται. ένα κομματάκι, για να συμπληρωθεί το πάζλ της ευΘα ήταν καλά τα απογεύματα να γίνονταν δωρεάν ματυχίας. Ας ενωθούμε όλοι για ένα όμορφο και ειρηνικό θήματα από το κράτος για τα παιδιά αυτά, ώστε να μάθουν πλανήτη! τη γλώσσα μας και να μπορούν να συνεννοούνται και να επικοινωνούν εύκολα και να συμμετέχουν στο μάθημα. Άντρια Τσιάμπου, Γ5

Κοινωνικός αποκλεισμός στα σχολεία

Διακρίσεις γίνονται και σε βάρος της γυναίκας. Η γυναίκα από την αρχαιότητα υποτιμάται από τον κόσμο, διότι παλαιότερα πίστευαν ότι δεν ήταν άξια για κάποια πράγματα, ότι δεν μπορούσε να κάνει κάτι που κάνει ο άντρας ή ακόμα και ότι δεν έχει το ίδιο μυαλό με έναν άντρα, δηλαδή δεν ήταν τόσο έξυπνη. Αυτό είναι λάθος και πρέπει στα σχολεία να μη γίνονται διακρίσεις και τα παιδιά να βγάλουν και γυναίκες προέδρους ή να τους αναθέτουν διάφορες δουλειές. Επίσης στο σχολείο παρατηρούνται διακρίσεις σε κάποια παιδιά λόγω της εμφάνισής τους ή του βάρους τους. Αυτά τα παιδιά τα αποκλείουν από κάποια αθλήματα στη γυμναστική και αυτό το θεωρώ λάθος, γιατί τους δημιουργείται σύνδρομο κατωτερότητας. Τα παιδιά που χρειάζονται στήριξη ή υποφέρουν από κάποια αρρώστια ή έχουν ειδικές ανάγκες πρέπει να έρχονται στο σχολείο όπως όλα τα παιδιά, να βρίσκονται σε μια τάξη με τα άλλα παιδιά, να κάνουν παρέα με όλους τους συμμαθητές τους και να συμμετέχουν και αυτά σε όλα τα μαθήματα και τις δραστηριότητες, γιατί και αυτά έχουν δικαίωμα στη ζωή, στην εκπαίδευση και στη μάθηση. Όλοι οι άνθρωποι είμαστε ίδιοι, αν και είμαστε διαφορετικοί. Πρέπει λοιπόν, να αντιμετωπιζόμαστε το ίδιο από όλους χωρίς να υπάρχουν διακρίσεις και όλοι να έχουμε δικαιώματα όπως και υποχρεώσεις και να ξέρουμε να τα υποστηρίζουμε και να είμαστε δίκαιοι. Εύχομαι να γίνουν προσπάθειες, για να εξαλειφθεί πλήρως το φαινόμενο του ρατσισμού και να μην αποκλείουμε μερικές ομάδες ανθρώπων για οποιοδήποτε λόγο. Όλοι είμαστε ίσοι, αν και διαφορετικοί, με ξεχωριστές ιδιαιτερότητες και ικανότητες! Αυτό πρέπει να είναι το σλόγκαν μας, για να πάμε μπροστά!! Ευχαριστώ Ειρήνη Τήλλυρου, Γ5

Τόσο ίδιοι, μα τόσο διαφορετικοί Άλλος άσπρος, άλλος μαύρος, άλλος κίτρινος, τόσο ίδιοι, μα τόσο διαφορετικοί. Άλλος δέκα, άλλος τριάντα, άλλος ογδόντα, τόσο ίδιοι, μα τόσο διαφορετικοί. Άλλος χαίρεται, άλλος λυπάται, άλλος θυμώνει, τόσο ίδιοι, μα τόσο διαφορετικοί.

Άλλος πλούσιος, άλλος φτωχός, άλλος σκλάβος, τόσο ίδιοι, μα τόσο διαφορετικοί. Άλλος πατέρας, άλλη μητέρα, άλλος παιδί, τόσο ίδιοι, μα τόσο διαφορετικοί. Άλλος εγώ, άλλος εσύ, άλλος αυτός, τόσο ίδιοι, μα τόσο διαφορετικοί. Αφού είμαστε ίδιοι αλλά και διαφορετικοί, γιατί δεν αγαπιόμαστε αντί να τσακωνόμαστε; Αφού είμαστε ίδιοι αλλά και διαφορετικοί, γιατί δεν ειρηνεύουμε αντί να πολεμούμε; Ευτύχιος Καϊμακκάμης, Μάριος Παντοπίου, Γ1

Εθελοντισμός Έχεις παλιά ρούχα, παιχνίδια και παπούτσια; Για άλλα παιδιά θα ’ναι καινούργια. Βοήθα και συ, έλα και γίνε εθελοντής. Κάνε μια πράξη καλή και στον παράδεισο θα βρεθείς. Δεν είναι δύσκολο, βοήθα όσο μπορείς. Δεν είναι ανάγκη να είναι λεφτά, αγάπη και στοργή είναι αρκετά. Ελάτε να γίνουμε εθελοντές, ελάτε, μικροί και μεγάλοι, να βοηθήσουμε παιδιά που έχουν την ανάγκη μας πραγματικά. Ας γίνουμε εθελοντές, να βοηθήσουμε παιδιά, να δώσουμε μια αγκαλιά, να πλημμυρίσουμε χαρά. Αγγέλα Νίκου, Γ6 63

Απευθύνεστε σε συμμαθητές σας και προσπαθείτε να τους πείσετε γιατί πρέπει να κάνουν παρέα με άτομα διαφορετικά από αυτούς. Έχετε ποτέ σκεφτεί πώς θα ήταν οι παρέες, αν όλοι κάναμε παρέα μόνο με άτομα που έχουν κοινά ενδιαφέροντα και κοινά στοιχεία μαζί μας; Θα δημιουργούνταν κλίκες, οι οποίες θα μπορούσαν άνετα να μπουν σε κατηγορίες. Ο κύριος λόγος που αποφεύγουμε άτομα με διαφορετικά σωματικά χαρακτηριστικά ή δεξιότητες είναι γιατί δυσκολευόμαστε να μπούμε στη θέση κάποιου άλλου, να καταλάβουμε τις εμπειρίες και τα προβλήματά του. Κι αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό, αφού δε μας δίνεται η δυνατότητα να γνωρίσουμε από κοντά τις πραγματικές τους δυσκολίες, τις ικανότητες και τα συναισθήματά τους. Πιστέψτε με όμως, μια προσπάθεια είναι αρκετή για να νιώσετε ότι προσφέρατε αγάπη σε κάποιον που την έχει πραγματικά ανάγκη. Σκεφτείτε, λοιπόν, πώς θα συμπεριφερθείτε στο επόμενο «διαφορετικό» άτομο που θα γνωρίσετε. Μιχάλης Κλεάνθους, Γ4

*** Όπως όλοι γνωρίζουμε υπάρχουν άτομα που δεν είναι ίδια με εμάς. Τα άτομα αυτά έχουν ανάγκη να νιώσουν λίγη τρυφερότητα και στοργή που θα τους χαρίσει ένα πλατύ χαμόγελο στην ταλαιπωρημένη τους ζωή. Εμείς ως νέοι πρέπει με κάθε τρόπο να τους δείξουμε ότι ακόμη κι αν είναι καθισμένοι σε αναπηρικό καροτσάκι ή έχουν κάποιες άλλες ιδιαιτερότητες, δεν παύουν να είναι ίδιοι και ίσοι με τους υπόλοιπους. Πρέπει αυτά τα παιδιά να τα εντάσσσουμε στην παρέα μας και να μην τα απομακρύνουμε, να μην τα ωθούμε να κλείνονται στον εαυτό τους, να μην τα κάνουμε να νιώθουν μειονεκτικά. Αγαπητοί μου συμμαθητές, πρέπει να δώσουμε ένα χέρι βοήθειας στα άτομα που αγωνίζονται, για να διεκδικήσουν ό,τι δικαιωματικά τούς αξίζει. Χριστίνα Ευαγγέλου, Γ4 Είστε ένα παιδί που ζει καθημερινά τον πόλεμο στην πατρίδα του. Να γράψετε μία παράγραφο στην οποία να εκθέσετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Ευτυχώς και αυτή η Δευτέρα πέρασε. Κάποια φιλαράκια μού είπαν ότι αύριο θα υπάρχει φαγητό, το οποίο θα ρίξει με αεροπλάνα ο Ερυθρός Σταυρός. Δεν μου αρέσει να παίρνω φαγητό με αυτό τον τρόπο, αυτό με μειώνει. Εγώ έμαθα να επιβιώνω μόνος μου. Την τέχνη του πολέμου μάς την έμαθαν οι μεγαλύτεροί μας. Σήμερα με ένα διακοσάρι κατάφερα να «φάω» δύο αντιπάλους. Ένιωσα μεγάλη ευχαρίστηση. Ικανοποίηση νιώθω ιδιαίτερα, όταν με επιλέγουν για ενέδρα σε εχθρικά στρατεύματα. Είμαι ο πιο μικρόσωμος της παρέας και έτσι δεν κινώ κανενός την υποψία. Ίσως αν ήταν ζωντανός

ο αδελφός μου, να ήταν καλύτερα τα πράγματα. Όλα αυτά εγώ τα κάνω γι’ αυτόν, για να πάρω εκδίκηση για το θάνατό του. Λοΐζος Δαμιανού, Γ4

*** Φοβάμαι, φοβάμαι πολύ. Παντού αίμα, δάκρυα, θλίψη. Δεν το θέλω αυτό. Μακάρι να ήταν ένας εφιάλτης, να ξυπνήσω και να γίνουν όλα όπως πρώτα. Αχ, πόσο μου λείπει ο παλιός καιρός που η μέρα μου ήταν γεμάτη παιχνίδι, γέλιο, πολύ φαγητό και μετά ξανά παιχνίδι. Κάθε μέρα λιγοστεύει το φαγητό και η κοιλίτσα μου όλο και παραπονιέται. Πόσο μου έλειψε η μαμά! Αν ήταν εδώ, ο πόνος θα ήταν λιγότερος, αφού θα με έπαιρνε στη γλυκιά της αγκαλιά και θα με φιλούσε. Θα έκλαιγα όπως κάθε φορά που ήμουν λυπημένη και μετά θα με καθησύχαζε: «μην ανησυχείς αγάπη μου, όλα θα περάσουν». Κωνσταντίνα Γεωργίου, Γ4

*** Ο πόλεμος, όταν το βλέπεις από την τηλεόραση δεν φαίνεται κάτι ιδιαίτερα τραγικό. Τέτοια άποψη είχα και εγώ, ώσπου η πατρίδα μου γνώρισε τον πόλεμο και την κατοχή. Εγώ ήθελα να φανώ ήρωας και έτσι με μεγάλο χαμόγελο και περηφάνια έγινα και εγώ πρωταγωνιστής στο «έργο δράσης». Μέχρι τότε δεν είχα φανταστεί πόσο πόνο μπορεί να προκαλέσει ο πόλεμος. Βιώνεις την αγωνία: να μην ξέρεις τι θα γίνει, εάν αύριο θα ζήσεις ή θα πεθάνεις. Τώρα πια ζητώ την ειρήνη. Τερέζα Γεωργίου, Γ4

*** Δεν αντέχω πια αυτή τη ζωή. Είμαι 15 χρονών και νιώθω 50. Κάθε βράδυ κλαίω. Σκέφτομαι τους ανθρώπους που σκοτώθηκαν από το δικό μου όπλο χωρίς να φταίνε. Αναρωτιέμαι από τη μια γιατί έπρεπε από μικρό παιδί να παίζω με όπλα αληθινά, να πρέπει να σκοτώνω ανθρώπους που δεν έκαναν κακό και από την άλλη πρέπει να υπηρετήσω και να κάνω το χρέος μου προς την πατρίδα και τους ομοεθνείς μου, που σκοτώθηκαν χωρίς να φταίνε. Όλα είναι μαύρα. Κανείς δεν κάνει όνειρα για το αύριο, κανείς δεν ξέρει αν θα υπάρχει αύριο. Κάθε μέρα που περνά καταριέμαι τη ζωή που είναι τόσο άδικη. Πώς γίνεται σε άλλες χώρες τα παιδιά να έχουν τα πάντα και εμείς τίποτα, ούτε καν την ελπίδα για ζωή και όνειρα; Δεν είναι ζωή αυτή. Ευδοκία Στυλιανού, Γ4

*** Αυτές οι μέρες είναι πολύ δύσκολες. Ο πόλεμος δε λέει να σταματήσει. Πόσο θα ήθελα να τέλειωναν όλα, για να μπορούμε να βρούμε λίγη ηρεμία! Στο δρόμο αντικρίζω μανάδες, ηλικιωμένους και παιδιά όπως εμένα, άτομα που

είναι χτυπημένα ή σοβαρά τραυματισμένα. Παντού αίμα και δυστυχία! Ας σταματήσουν επιτέλους οι πόλεμοι. Γεωργία Καλοπαιδάκη, Γ4

*** Πολεμούμε γι’ αυτούς που σκοτώθηκαν, γι’ αυτά που χάσαμε. Είμαστε η γενιά που της έκλεψαν το χαμόγελο. Από μικροί μάθαμε τον πόλεμο, γι’ αυτό και σκοτώνουμε όποιον μπαίνει στο δρόμο μας. Σκοπός μας είναι η επιβίωση. Δεν κάνουμε όνειρα για το μέλλον, δε σκεφτόμαστε το αύριο. Διεκδικούμε όλα όσα χάσαμε. Ο θυμός και η εκδίκηση είναι αυτά που μας κάνουν να συνεχίζουμε. Σωτηρούλα Ιωάννου, Γ4

*** Καιρό έχω να ζήσω μια ήρεμη μέρα. Είμαι αναγκασμένος από το άνθος της ηλικίας μου να μάθω να κρατάω ένα όπλο και να πολεμάω για τα συμφέροντα των άλλων και λιγότερο για αυτούς που χάθηκαν. Τους «ανώτερους» δεν τους ενδιαφέρει ποιοι χάθηκαν ή ποιοι θα χαθούν. Νιώθω σαν πιόνι σε μια σκακιέρα, γεμάτη από νεκρούς που σκοτώθηκαν άδικα. Θα ήθελα να πέσω για ύπνο, χωρίς να φοβάμαι ότι δε θα ξυπνήσω ποτέ. Δε θέλω να ζω σε αυτό το χάος και να μεγαλώνω καθημερινά βλέποντας εκατοντάδες να χάνονται δίπλα μου. Γιώργος Στυλιανίδης, Γ4 Κύρια πρόκληση για τους πολίτες της Ενωμένης Ευρώπης είναι η πρόσκληση της πολυγλωσσίας, η πρόσκληση να μάθουν οι πολίτες τις περισσότερες γλώσσες, πράγμα το οποίο σήμερα καθίσταται περισσότερο αναγκαίο, σε ευρύτερη κλίμακα, λόγω και της περίφημης παγκοσμιοποίησης. Γράψτε ένα άρθρο στην εφημερίδα του σχολείου σας, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους είναι απαραίτητη η γνώση μιας ή και δύο ξένων γλωσσών στο σύγχρονο νέο Όπως θα ξέρετε, παλαιότερα η γλωσσομάθεια αποτελούσε προνόμιο για τους λίγους. Όμως σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Με την παγκοσμιοποίηση και την επικοινωνία γενικά ο ρόλος της γλωσσομάθειας καθίσταται καθοριστικός. Οι λόγοι για τους οποίους πρέπει να είναι κάποιος γλωσσομαθής είναι πολλοί. Πρώτα – πρώτα θα μπορεί να επικοινωνεί και με ανθρώπους άλλων κρατών που μιλούν την ίδια γλώσσα και ειδικότερα, εάν επισκε-

φθεί κάποια άλλη χώρα ή θέλει να ενημερώνεται για τα διεθνή γεγονότα. Επίσης στη σύγχρονη ζωή όλες οι οικονομικές συναλλαγές και δραστηριότητες έχουν επεκταθεί πλέον σε ολόκληρη την οικουμένη. Έτσι οι έμποροι, οι εταιρείες και οι παραγωγοί έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε διάφορες διεθνείς εκθέσεις, να διαφημίζουν τα προϊόντα τους σε ολόκληρο στον κόσμο και επιπλέον να παρακολουθούν τις οικονομικές εξελίξεις σε όλη την υφήλιο. Επιπρόσθετα υπάρχουν πολλά επαγγέλματα για τα οποία επιβάλλεται η εκμάθηση ξένων γλωσσών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δουλειά του πολιτικού, του διπλωμάτη, ο οποίος καλείται να υπερασπίσει τις θέσεις της χώρας του με βάση το εθνικό δίκαιο και να συνομιλήσει με τους ηγέτες άλλων χωρών για το συμφέρον της πατρίδας του. Παράλληλα η γλωσσομάθεια είναι ένα σημαντικό εφόδιο για την επαγγελματική αποκατάσταση ή την πρόσληψη κάποιου σε μια δουλειά. Υπάρχουν δουλειές που για την άσκησή τους απαιτείται κατά κύριο λόγο η άριστη γνώση ξένων γλωσσών όπως π.χ. ο διερμηνέας, ο ξεναγός. Επιπλέον, όταν κάποιος είναι γλωσσομαθής, μπορεί να επικοινωνήσει καλύτερα με τους ανθρώπους άλλων λαών, να μάθει καλύτερα τη νοοτροπία τους, τις παραδόσεις τους και επίσης μπορεί να συγκρίνει άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες κατανοώντας έτσι την ιδιοτυπία, τη χάρη και την αξία της δικής του γλώσσας, γιατί άνθρωπος ο οποίος δε γνωρίζει άλλες γλώσσες, ουσιαστικά δεν ξέρει σε βάθος ούτε και τη δική του. Θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφέρω ότι η γλωσσομάθεια είναι απαραίτητη για τους νέους που έχουν ως στόχο τους τις σπουδές και την ενασχόλησή τους γενικά με την επιστήμη. Οι γλωσσομαθείς θα έχουν τη δυνατότητα να φοιτήσουν σε ξένα πανεπιστήμια, να μορφωθούν και να επιμορφωθούν μελετώντας ξένη βιβλιογραφία και επίσης θα μπορούν να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους σε άλλες γλώσσες εκτός από τη μητρική τους. Τέλος, θα ήθελα να καταθέσω πως η γλωσσομάθεια καλλιεργεί πνευματικά τον άνθρωπο, του εξασκεί την κρίση, τη λογική αλλά και τη μνήμη. Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι το να γνωρίζει κανείς ξένες γλώσσες, αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα για κάθε άνθρωπο. Όμως, όπως και σε κάθε περίπτωση, η υπερβολή μπορεί να είναι επιζήμια, το ίδιο συμβαίνει και με τη γλωσσομάθεια. Γι’ αυτό πρέπει να έχουμε την κρίση να κατανοούμε τα οφέλη που μας προσφέρει, με τρόπο όμως ο οποίος δε θα επηρεάσει τη γλώσσα μας και τον πολιτισμό μας. Γιώργος Γεωργίου, Γ6

Κωνσταντίνα Γεωργίου, Γ4 65

Είστε ένας από τους 65 μάστορες του γεφυριού της Άρτας. Να αφηγηθείτε αυτά που συνέβησαν. Οι μέρες περνούσαν και βλέπαμε τους κόπους μας μέρα με τη μέρα να γκρεμίζονται, σαν να μην προσπαθούσαμε, σαν να μη φτύναμε αίμα γι’ αυτό το γεφύρι. Να, όμως, που σαν από μηχανής θεός ένα πουλί με ανθρώπινη λαλιά μάς έδωσε τη λύση: να στοιχειώναμε τη γυναίκα του πρωτομάστορα στα θεμέλια του γιοφυριού, ώστε αυτό να στεριώσει. Όλοι κρεμόμασταν από την απόφαση του πρωτομάστορα που ήταν καθοριστική για μας: να στεριωθεί το γιοφύρι ή να σωθεί η γυναίκα του; Εμείς φυσικά θέλαμε το πρώτο, για το καλό όλων μας. Γρήγορα έφτασε στο γιοφύρι η γυναίκα του πρωτομάστορα και εμείς με δόλο της είπαμε ότι η βέρα του πρωτομάστορα έπεσε στα θεμέλια, στην καμάρα του γιοφυριού, και αυτή πρόθυμη και ανυποψίαστη κατέβηκε να την πάρει. Αυτόματα εμείς την εντοιχίσαμε ρίχνοντας ασβέστη, ενώ ο πρωτομάστορας έριξε μια μεγάλη πέτρα, που ήταν και το τελικό χτύπημα. Αυτή, για εκδίκηση, έβαλε κατάρα το γεφύρι μας να μη στεριώσει και όλοι να πέφτουν και να γκρεμίζονται διαβαίνοντάς το. Ακόμα και στο σημείο αυτό βρήκαμε τη λύση, θυμίζοντάς της τον αδελφό της που λείπει στην ξενιτιά και μπορεί να επιστρέψει. Έτσι πήρε την κατάρα πίσω, φανερώνοντας την αγάπη της γι’ αυτόν. Λοΐζος Δαμιανού, Γ4

Είστε Έλληνας υπόδουλος στους Τούρκους και φτάνει στα αυτιά σας ο Θούριος του Ρήγα. Γράψτε ένα γράμμα προς τη γυναίκα σας και τα παιδιά σας, εξηγώντας τους πώς σας έκανε να αισθανθείτε. Πολυαγαπημένη μου Μαρία, Πόσο μου λείπετε! Κάθε μέρα ξυπνώ παρακαλώντας να μας αξιώσει ο Θεός να ελευθερωθούμε. Κάθε λεπτό σκέφτομαι την κόρη μας που μεγαλώνει, καθώς και τα λόγια που μου είπες ενώ έφευγα. Τόσο καιρό ήμουν ψυχικά πολύ κουρασμένος και αδύναμος να αντιμετωπίσω τους Τούρκους, μέχρι τη στιγμή που έφτασε στα αυτιά μου ο Θούριος του Ρήγα. Από τότε σκέφτομαι να επαναστατήσω, να κάνω το καλό για μένα, για σας, αλλά πάνω απ’ όλα για τη σκλαβωμένη πατρίδα μας. Δε θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια: «Κάλλιο ’ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους σκλαβιά και φυλακή». Από τότε που τα άκουσα, μια 66

φλόγα ανάβει μέσα μου που ζητά ελευθερία. Μπορεί αυτό το γράμμα να είναι το τελευταίο που παίρνετε, αλλά να ξέρετε ότι πάντα σας σκέφτομαι. Σας αγαπώ, Δημήτριος Αλεξάνδρου Κωνσταντίνα Γεωργίου, Γ4 Με βάση τα κείμενα Του γιοφυριού της Άρτας, Ερωτόκριτος, Αυτοβιογραφία της Ελισάβετ Μαρτινέγκου και Μεταμφίεση της Ρέας Γαλανάκη που διδαχτήκατε, να παρουσιάσετε τη θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία. Έψαξα στο λεξικό να βρω τον ορισμό της λέξης «γυναίκα» και έγραφε: «ο θηλυκός άνθρωπος». Αναρωτήθηκα λοιπόν γιατί στα παλιά χρόνια και ίσως κάποιοι σήμερα υποβαθμίζουν τις γυναίκες και τις θεωρούν κατώτερες. Αν όντως ίσχυε αυτό, στο λεξικό θα έγραφε «άτομο κατώτερο του αρσενικού ανθρώπου». Δυστυχώς όμως η γυναίκα βρισκόταν για χιλιάδες χρόνια σε κατώτερη θέση από τον άντρα. Αυτό αποδεικνύεται και από τα κείμενα που διδαχτήκαμε. Για παράδειγμα στο δημοτικό τραγούδι Του γιοφυριού της Άρτας η γνώμη και τα θέλω της γυναίκας δεν υπολογίζονται. Η απόφαση του πρωτομάστορα είχε παρθεί και η γυναίκα του απλά πρέπει να την υλοποιήσει. Το ίδιο συμβαίνει και στο έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου Ερωτόκριτος, αφού τα αισθήματα της Αρετούσας δε μετρούν, μια και είναι αναγκασμένη να υπακούσει στον πατέρα της, ο οποίος δε θέλει τον Ερωτόκριτο για γαμπρό του λόγω ταξικής, κοινωνικής διαφοράς. Στην Αυτοβιογραφία της Ελισάβετ Μαρτινέγκου και στη Μεταμφίεση της Ρέας Γαλανάκη φαίνεται ακόμα πιο έντονα η υποβάθμιση του γυναικείου φύλου,

Βαλεντίνα Ασσιώτου , Γ6

αφού και οι δύο πρωταγωνίστριες είναι αναγκασμένες να υπακούν στους άνδρες του σπιτιού και μάλιστα να μην έχουν το δικαίωμα να αποκτήσουν γνώση, να σπουδάσουν και να ζήσουν ανεξάρτητες λαμβάνοντας τις δικές τους αποφάσεις. Η Ελένη, όμως, στη Μεταμφίεση κάνει κάτι που, πιστεύω, αντιπροσωπεύει το σημερινό γυναικείο φύλο. Επαναστατεί, δεν το βάζει κάτω και με κάθε δυνατό τρόπο θυσιάζει τα πάντα και ντύνεται άντρας, για να πραγματοποιήσει το όνειρό της. Άννα Λατζιά, Γ4 Πόσο επίκαιρο για την εποχή μας μπορεί να είναι το ποίημα του Καβάφη Όσο μπορείς, που γράφτηκε το 1913; Ποια είναι η ευθύνη των νέων σήμερα απέναντι στον εαυτό τους, ώστε να φέρονται με αξιοπρέπεια και να μη γίνονται ευάλωτοι στο ρεύμα κάποιων «θολών ποταμών»; Για κάποια μερίδα νέων σημαντικότερη σήμερα είναι η ύλη και όχι το πνεύμα, η πνευματική τους ανάπτυξη. Αρκετοί δεν ενδιαφέρονται για τους άλλους. Βλέπουν το συμφέρον τους και το βόλεμά τους. Πολλοί μιμούνται, πιθηκίζουν συνήθως κακά πρότυπα και τους ενδιαφέρει κυρίως το «φαίνεσθαι» και όχι το «είναι». Επιπλέον δεν υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ τους ή με τους γονείς τους και από αυτό πηγάζει η αποξένωση, η κατάθλιψη. Κάποιοι νέοι είναι ευάλωτοι, εύκολα μπορούν να παρασυρθούν και να χάσουν την αξιοπρέπειά τους, κατρακυλώντας στα θολά ρεύματα της βίας, της εγκληματικότητας, των ναρκωτικών. Δυστυχώς άλλοι δεν καταβάλλουν προσπάθειες για κάτι καλύτερο και δε θέτουν υψηλούς στόχους. Τελικά το ποίημα του Καβάφη είναι

επίκαιρο σήμερα, έστω και αν γράφτηκε το 1913. Βαρβάρα Νικολάου, Γ4 Ο Δαρέζης μονολογεί μετά την παραίτησή του. Δε φτάνει που πήγα με το βαπόρι της γραμμής, αντί με ναυλωμένο πλοίο όπως μου αξίζει, δεν έβαλαν ούτε ένα σινιάλο! Κανένας σεβασμός σε εκείνο το βαπόρι. Μα τι τρόπος ήταν αυτός που μου μίλησε ο καπετάνιος; Λες και είμαστε ισάξιοι. Εγώ του μίλησα με τον καλύτερο τρόπο και αυτός μέχρι και ζώο με είπε! Ε, μα δεν είναι κατάσταση αυτή! Καλά έκανα και έφυγα. Πάνω απ’ όλα η αξιοπρέπειά μου! Μαρία Χαϊράλλα, Γ4 Οι σκέψεις που πιθανόν να έκανε ο Παχύς μετά τη συνάντησή του με τον Αδύνατο. Ο κακόμοιρος… Δε φτάνει η φτώχεια του, δεν έχει ούτε αξιοπρέπεια. Πώς έκανε έτσι όταν του είπα για τη θέση που έχω; Και να μην τον ήξερα, να πω εντάξει. Μα αυτός ήταν φίλος μου στο γυμνάσιο! Χάρηκα πολύ που τον συνάντησα, όμωςαπογοητεύτηκα όταν τον είδα να πέφτει τόσο χαμηλά και να ζητιανεύει μια θέση. Μακάρι να μην είχα αυτή τη θέση και να είχα μια οικογένεια να με περιμένει. Ευδοκία Στυλιανού, Γ4

Τα ψάθινα καπέλα

Ιακωβίνα Χριστοφόρου, Γ1 67

Όλοι μαζί...

Ιστορία: οι ρίζες, η ταυτότητα, η δύναμή μας Ο Ιουστινιανός, μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του Βυζαντίου Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός γεννήθηκε πιθανώς στο Ταυρίσιο της Δαρδανίας. Προερχόταν από αγροτική οικογένεια. Ο Ιουστινιανός ήταν ευφυής, φιλομαθής, εργατικός και πρόσχαρος άνθρωπος. Παράλληλα όμως ήταν τρομερά φιλόδοξος, πανούργος και αδίστακτος. Επίσης, ήταν ολιγαρκής διότι μπορούσε να μη φάει για μέρες και ποτέ του δεν κοιμόταν μέχρι αργά, για να τακτοποιήσει τα προβλήματα του κράτους. Από τις πρώτες ενέργειες του Ιουστινιανού ήταν η βελτίωση των οικονομικών, μέσω είσπραξης των φόρων. Επίσης, ανέθεσε τον ίδιο καιρό στον Τριβωνιανό την επανακωδικοποίηση των νόμων του Θεοδοσίου και έτσι δημιούργησε μια νέα νομοθεσία που ήταν βασισμένη στην παλιά νομοθεσία. Η νέα νομοθεσία περιελάμβανε τους πιο κάτω νόμους: α) Ιουστινιάνειος κώδικας: περιείχε τους πριν από τον Ιουστινιανό αυτοκρατορικούς νόμους, β) Πανδέκτης: περιλάμβανε γνώμες Ρωμαίων νομικών, γ) Εισηγήσεις: ήταν εγχειρίδιο για τους αρχάριους φοιτητές της νομικής και δ) Νεαρές: νόμοι που εκδόθηκαν μετά το 534 π.Χ. Τοn Ιανουάριο του ίδιου έτους, όμως, ξέσπασαν σοβαρές ταραχές μεταξύ των Πράσινων και των Βένετων, ενάντια στη νέα νομοθεσία του Ιουστινιανού. Η κατάσταση ξέφευγε από τον έλεγχο του Ιουστινιανού, ο οποίος την παραμονή της εγκατάλειψης του θρόνου προς διαφυγή, μεταπείθεται από τη Θεοδώρα και παραμένει για μάχη μέχρις εσχάτων. Έτσι, υπό τις εντολές του Βελισάριου και του διοικητή της φρουράς στρατηγού Ναρσή, ο Βυζαντινός στρατός σφαγιάζει στον Ιππόδρομο 30.000 περίπου στασιαστές και μη, δίνοντας τέλος στην περίφημη "Στάση του Νίκα". Η καταστροφή του ναού της Αγίας Σοφίας κατά τις ταραχές αποτελεί το έναυσμα για την ανάθεση από τον Ιουστινιανό της κατασκευής ενός νέου μεγαλοπρεπούς ναού. Έτσι, την ίδια χρονιά οι αρχιτέκτονες από τις Τράλλεις της Μ. Ασίας Ανθέμιος και Ισίδωρος ξεκινούν τις εργασίες κατασκευής, που ολοκληρώνονται το 537, χρησιμοποιώντας πολύχρωμα μάρμαρα από την Ελλάδα και ψηφιδωτά από διάφορα μέρη της Ιταλίας και της Ελλάδας. Ο ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας, έργο για το οποίο ο αυτοκράτορας δε φείσθηκε χρημάτων ή εργασίας, αποτελεί ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία της αρχιτεκτονικής, με μέγεθος και μεγαλοπρέπεια που ως τις μέρες μας συγκινούν και προκαλούν δέος. Μετά τη Στάση του Νίκα, ο Αυτοκράτορας καταπιάνεται με έναν από τους βασικούς του στόχους: την ανακατάληψη των δυτικών επαρχιών. Ο Βελισάριος, επικεφαλής του Βυζαντινού στρατού, εκστρατεύει κατά του βασιλείου των Βανδάλων, κατακτά την Καρχηδόνα το 533 και προ-

ετοιμάζεται για την απόβαση στην ιταλική χερσόνησο. Άμεσα ο Βελισάριος καταλαμβάνει τη Νάπολη και τη Ρώμη. Ο αρχηγός των Γότθων Ουΐτιγγης υποχωρεί στη Ραβέννα, αλλά σύντομα επιστρέφει για να πολιορκήσει τη Ρώμη. Ο Βελισάριος, ενισχυμένος από την πρωτεύουσα καταλαμβάνει τη γύρω περιοχή και υποχρεώνει τους Γότθους σε τελική υποχώρηση το 538, σε μάχη κοντά στη γέφυρα της Μουλβίας, στην ίδια περίπου θέση όπου ο Μέγας Κωνσταντίνος νίκησε το Μαξέντιο. Ο Ιουστινιανός θεωρούσε τον εαυτό του πρωτίστως ως ορθόδοξο Αυτοκράτορα και έλαβε μέτρα για την ενεργό επιβολή του χαλκηδονιανού Χριστιανισμού (Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος) σε όλη την επικράτειά του. Έτσι, από νωρίς (το 529), έλαβε σκληρά μέτρα κατά των εναπομεινάντων ειδωλολατρών και έκλεισε την περίφημη Ακαδημία των Αθηνών. Περιόρισε με νομοθετικά μέτρα τα δικαιώματα των Εβραίων και συνέτριψε με σκληρότητα την εξέγερση των Σαμαριτών. Ακόμα καταδίωξε τους μανιχαϊστές, οι οποίοι, λόγω της συσχέτισής τους με την εχθρική Σασσανιδική Περσία, υπέφεραν ιδιαίτερα. Η αντιμετώπιση της πιο μεγάλης και επικίνδυνης αίρεσης, του Μονοφυσιτισμού, ποίκιλλε. Η επιρροή της Θεοδώρας, που υποστήριζε τον Μονοφυσιτισμό και παρείχε προστασία σε σημαίνοντες εκπροσώπους του, μετρίασε τη στάση του κατά το πρώτο μισό της βασιλείας του. Μετά το θάνατό της όμως, σε συνδυασμό με την έντονη πίεση της Δυτικής Εκκλησίας και την έντονη ενασχόλησή του με τη θρησκεία προς το τέλος της ζωής του, η κρατική καταπίεση εντάθηκε. Ο Ιουστινιανός στην εσωτερική του πολιτική ήταν εξαίρετος, καθώς αντιμετώπιζε τα προβλήματα με ψυχραιμία και έβρισκε πάντα τη σωστή λύση με τη βοήθεια της συζύγου του Θεοδώρας, η οποία τον βοηθούσε σε κάθε του βήμα, ακόμη και όταν σκεφτόταν να εγκαταλείψει το θρόνο. Στην εξωτερική πολιτική δεν είχε τόσο σπουδαία κατορθώματα όσο στην εσωτερική πολιτική, καθώς ήθελε να αποκαταστήσει τo δυτικό τμήμα στα παλιά του σύνορα και έστελνε αρκετό στρατό σε κάποια μέρη και έτσι κάποια άλλα μέρη έμεναν ακάλυπτα. Επίσης, με τους συνεχείς πολέμους κατασπαταλήθηκαν μεγάλα ποσά και τα ταμεία του κράτους άδειασαν. Ο Ιουστινιανός πέθανε τις 14 Νοεμβρίου 565 σε βαθιά γεράματα. Φρίξος Φρίξου, Αντρέας Νικηφόρου, Μάρτι Νταρίνοφ, Ραφαήλ Κωνσταντίνου, Β1 Ένας Κύπριος διηγείται την καθημερινότητά του κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Καθημερινά η εργασία μου είναι να καλλιεργώ τη γη που μου παραχώρησε ο φεουδάρχης. Αφού την καλλιερ69

γήσω, πρέπει να δώσω το ένα τρίτο (1/3) της παραγωγής στο φεουδάρχη. Ακόμη, ως πάροικος που είμαι, αναγκάζομαι να πληρώνω κεφαλικό φόρο. Εν τω μεταξύ δεν μπορώ να εγκαταλείψω το φέουδο χωρίς την άδεια του κυρίου μου. Η ιδιότητα που έχω μεταβιβάζεται στους απογόνους μου. Συχνά πρέπει να κάνω διάφορες αγγαρείες στα κτήματα του φεουδάρχη, ο οποίος έχει το δικαίωμα να με ενοικιάζει, να με δανείζει ή να με πουλά σε άλλο φεουδάρχη, πράγμα που δείχνει ότι πολλές φορές γίνομαι αντικείμενο κακομεταχείρισης. Εννοείται ότι για να μπορέσω να επιβιώσω, καλλιεργώ εντατικά τα χωράφια. Μιχαηλίνα Ράσπα, Β3 Μακεδονική Δυναστεία, η χρυσή εποχή του Βυζαντίου

Αθανασία Θεμιστοκλέους, Α3

Από το 717 αρχίζει η περίοδος της μεγάλης ακμής του Βυζαντίου. Οι πρώτες ενδείξεις οικονομικής ανάκαμψης παρουσιάστηκαν στα χρόνια του Νικηφόρου όταν αυξήθηκαν τα κρατικά έσοδα και αναζωογονήθηκαν το εμπόριο και η βιοτεχνία. Ωστόσο ο χαρα Οι κατακτήσεις του βυζαντινού στρατού και η επέκταση των βυζαντινών συνόρων ευνόησαν την άνθηση της οικονομίας. Προστέθηκαν νέα εδάφη, προστέθηκε παραγωγικό δυναμικό, προστέθηκαν έσοδα, αναπτύχθηκε η καλλιέργεια της γης, πολλαπλασιάστηκε η παραγωγή, πολλαπλασιάστηκαν τα νομισματικά αποθέματα και η αυτοκρατορία γνώρισε πλούτο και χλιδή. Μεγάλη ανάπτυξη γνώρισε η αστική οικονομία που ήταν εκχρηματισμένη σε μεγάλο βαθμό. Στον πολιτιστικό τομέα, στα χρόνια της βασιλείας του Μιχαήλ Γ’, ξεκινά μια νέα αρχή για το βυζαντινό κράτος. Στα μέσα του 9ου αιώνα, με το τέλος μιας κρίσιμης περιόδου, αφού η εικονομαχία, η οριστική αναστήλωση των εικόνων τους επέτρεψε να κεντρίσουν το ενδιαφέρον τους στους κυριότερους εχθρούς της εποχής, τους Άραβες, και στα έργα πολιτισμού. Για μια δεκαετία, τις κρατικές υποθέσεις διεύθυνε προσωπικά ο Βάρδας, θείος του Μιχαήλ Γ’. Η ίδρυση της Σχολής της Μαγναύρας είναι ένα γεγονός που είναι αξιοσημείωτο στον πολιτιστικό τομέα της χρυσής εποχής του Βυζαντίου. Η Σχολή αποτελεί σταθμό εκπαίδευσης στη βυζαντινή ιστορία. Τη διεύθυνση της Σχολής ανέλαβε ο Λέ-

ων ο Μαθηματικός ή Φιλόσοφος, διάσημος επιστήμονας της εποχής. Το πανεπιστήμιο περιείχε σχολές φιλοσοφίας, γεωμετρίας, αστρονομίας και γραμματικής. Η έντονη πνευματική δραστηριότητα με επίκεντρο τη Σχολή προετοίμασε την αναβίωση των αρχαίων γραμμάτων. Ο Φώτιος ήταν ο σημαντικότερος λόγιος. Υπό τη φωτισμένη ηγεσία του η βυζαντινή Εκκλησία πραγματοποίησε το μεγαλόπνοο εγχείρημα του εκχριστιανισμού των Σλάβων. Επίσης τραγουδούσαν ακριτικά τραγούδια τα οποία γράφονταν από ανώνυμους τραγουδοποιούς και αντλούσαν το υλικό τους από τους πολέμους των Ακριτών. Βασικοί ήρωες ήταν ο Διγενής Ακρίτας και ο Αρμούρης. Αυτά τα τραγούδια τραγουδιούνταν από περιφερόμενους τραγουδιστές στις επαρχίες της Μ. Ασίας. Θεωρούνται τα πιο σημαντικά δείγματα της δημώδους ή λαϊκότροπης λογοτεχνίας των Βυζαντινών. Ο εκχριστιανισμός των Σλάβων είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του βυζαντινού πολιτισμού και ξεκίνησε από τη Μοραβία. Ο ηγεμόνας αυτής της χώρας, Ρατισλάβος, ζήτησε από το Βυζάντιο ιεραποστόλους για να διδάξουν στο λαό του το χριστιανισμό. Επιθυμούσε να στηριχτεί στο Βυζάντιο, για να αποφύγει την απειλή των Γερμανών και των Βουλγάρων. Η αποστολή αυτή ανατέθηκε στον Κύριλλο και το Μεθόδιο. Ο Κύριλλος δημιούργησε ένα σλαβικό αλφάβητο που απέδιδε τις ιδιαιτερότητες της σλαβικής. Επίσης απέδωσε στα σλαβικά τη Θεία Λειτουργία και τα ιερά Βιβλία. Η σημασία του εκχριστιανισμού ήταν ότι η χρήση της σλαβικής διευκόλυνε τους Μοραβούς να κατανοήσουν το κήρυγμα και τη λειτουργία, γεγονός που εξασφάλισε τεράστια επιτυχία στο ιεραποστολικό έργο. Ο εκχριστιανισμός των Ρώσων άρχισε όταν ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ ζήτησε τη βοήθεια του Ρώσου ηγεμόνα Βλαδίμηρου για να συντρίψει την εξέγερση της Μικρασιατικής αριστοκρατίας, υποσχόμενος να παντρευτεί την αδερφή του Άννα. Με τον εκχριστιανισμό των Ρώσων μια τεράστια έκταση εντάχθηκε στη σφαίρα επιρροής της Ορθοδοξίας και του βυζαντινού πολιτισμού. Το γεγονός αυτό επηρέασε καθοριστικά τη νοοτροπία για τον πολιτισμό των Ρώσων. Οι Ρώσοι έκαναν εμπορικές ανταλλαγές με το Βυζάντιο, ενώ ταυτόχρονα οι Βάραγγοι και Ρώσοι μισθοφόροι που υπηρετούσαν στην αυτοκρατορική φρουρά αυξήθηκαν.

Γεωργιάνα Ιωάννου, Α4

Σε στρατιωτικό επίπεδο το 961, δηλαδή στα χρόνια του Ρωμανού Λεκαπηνού, εγκαινιάζεται η μεγάλη στρατιωτική αντεπίθεση των Βυζαντινών κατά των Αράβων. Ο Νικηφόρος Φωκάς, ο Ιωάννης Τσιμισκής και ο Βασίλειος Β΄ ενσάρκωσαν τον τύπο του στρατηγού-αυτοκράτορα και ανέκτησαν πολλές πόλεις. Η ανάκτηση όλων των παλαιών ρωμαϊκών εδαφών της Εγγύς Ανατολής ήταν ο στόχος των εκστρατειών αυτών. Ο τσάρος Σαμουήλ ίδρυσε νέο βουλγαρικό κράτος. Στην περιοχή της Αχρίδας υπήρξε ένας αγώνας μακρύς και δύσκολος για τον αυτοκράτορα Βασίλειο Β΄, τερματίστηκε όμως στη μάχη του Κλειδιού. Στα χρόνια της Δυναστείας των Μακεδόνων βελτιώθηκαν τα κοινωνικά και η οικονομία του Βυζαντινού κράτους. Οι γαιοκτήμονες αριστοκράτες χάθηκαν κατά τις εχθρικές εισβολές του 7ου αι. Αρχίζει να σχηματίζεται μια νέα αριστοκρατία της γης, κοντά στην οποία υπάρχει και η αριστοκρατία των αξιωμάτων. Στους δυνατούς περιλαμβάνονταν οι πολιτικοί, οι στρατιωτικοί και οι θρησκευτικοί άρχοντες, οι διαχειριστές της κρατικής, της αυτοκρατορικής, της εκκλησιαστικής και μοναστικής περιουσίας. Παράλληλα υπήρχαν και οι πένητες οι οποίοι αποτελούνταν από ελεύθερους γαιοκτήμονες, ακτήμονες γεωργούς και πάροικους. Οι ελεύθεροι γαιοκτήμονες συχνά έχαναν τα κτήματά τους από την οικονομική πίεση των δυνατών και τους βαριούς φόρους. Οι πόλεις που είχαν μεγάλη εμπορική κίνηση και που οργάνωναν εμποροπανήγυρεις (ανοικτές αγορές) ήταν η Έφεσος, η Ευχαίτα και η Τραπεζούς. Οι έμποροι της Τραπεζούντας εισήγαγαν στο Βυζάντιο φυτικά προϊόντα, όπως αρώματα (μόσχο, σμύρνα και λιβάνι), μπαχαρικά (πιπέρι και κανέλα) και βαφικά (βαρζί, χρυσόξυλο και λάκα). Παράλληλα σε αυτή την εποχή υπήρξαν και τα συστήματα (συντεχνίες), τα οποία ήταν επαγγελματικά σωματία στα οποία ήταν οργανωμένοι οι έμποροι και οι βιοτεχνίεςς. Το επαρχικό βιβλίο ήταν οι διατάξεις που ρύθμιζαν τη λειτουργία των συντεχνιών της Κωνσταντινούπολης. Οι περισσότερες βιοτεχνίες ασχολούνταν με τον τομέα των τροφίμων. Εκδόθηκαν νέοι νόμοι με τις νέες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες της εποχής. Αναθεωρήθηκαν οι νόμοι των Ισαύρων. Οι στόχοι των Μακεδόνων ήταν η εύρυθμη λειτουργία της διοίκησης και η επίλυση σημαντικών οικονομικών προβλημάτων. Ο πρόχειρος νόμος ήταν η επιλογή των νό-

μων που αντικατέστησε την εκλογή των Ισαύρων. Οι νεαρές ήταν νέοι νόμοι που απέβλεπαν στον περιορισμό της μεγάλης γαιοκτησίας. Οι δυνατοί επεδίωκαν να αρπάξουν τη γη των φτωχών, να αποσπάσουν προνόμια και να κατακτήσουν την πολιτική εξουσία. Όταν ένα κομμάτι κοινωνικής γης έπρεπε να πωληθεί, προτιμότεροι για την αγορά ήταν οι γείτονες και οι συγγενείς. Οι δυνατοί επέστρεφαν στους φτωχούς τα χωράφια που είχαν σφετεριστεί χωρίς αποζημίωση. Απαγορεύτηκε η πώληση και η αγορά στρατιωτικών κτημάτων. Περιορίστηκε η αύξηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, ενώ οι πλούσιοι γαιοκτήμονες πλήρωναν τους φόρους των φτωχών, μια υποχρέωση που βάραινε. Χριστιάνα Σταύρου, Θεοδώρα Τσαγκαρά, Χριστίνα Μηλιώτου, Μαρία Παύλου, Β1 Να δικαιολογήσετε την άποψη πως η εποχή της μακεδονικής δυναστείας υπήρξε η «χρυσή εποχή» του Βυζαντίου. Η περίοδος της μακεδονικής δυναστείας ονομάστηκε «χρυσή εποχή» του Βυζαντίου, γιατί σημειώθηκε πρόοδος σε αρκετούς τομείς. Η δημογραφική εξέλιξη σταθεροποιήθηκε και βελτιώθηκε η οικονομία κυρίως στις πόλεις. Η αστική οικονομία ήταν εκχρηματισμένη. Ανοικοδομήθηκαν παλιές πόλεις και ιδρύθηκαν νέες, οι οποίες παρουσίαζαν μεγάλη εμπορική κίνηση. Οι έμποροι και οι βιοτέχνες οργανώθηκαν σε συντεχνίες, οι οποίες προστάτευαν τα δικαιώματά τους. Το βυζαντινό εξωτερικό εμπόριο αυξανόταν συνεχώς και αναπτύχθηκαν εμπορικές σχέσεις με τους Βούλγαρους, τους Ρώσους, την Ιταλία και το χαλιφάτο. Η ανάπτυξη της αστικής οικονομίας δημιούργησε τη μεσαία τάξη, η οποία στα μέσα του 11ου αιώνα ασκούσε κοινωνική και πολιτική επιρροή. Επίσης, στην περίοδο της μακεδονικής δυναστείας, για να λειτουργεί καλύτερα η διοίκηση και να λυθούν τα κοινωνικά προβλήματα, οι Μακεδόνες αναθεώρησαν τη νομοθεσία των Ισαύρων και εξέδωσαν νόμους που ήταν προσαρμοσμένοι στις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες της εποχής. Οι Μακεδόνες προσπάθησαν να προστατέψουν τους 71

ελεύθερους αγρότες από τις επιδιώξεις των δυνατών, επειδή η άμυνα και η οικονομία του Βυζαντίου στηριζόταν στους ελεύθερους αγρότες, οι οποίοι υπηρετούσαν στο στρατό των θεμάτων και πλήρωναν φόρους που ήταν η κύρια πηγή των εσόδων. Φαίνεται ότι η δυναστεία των Μακεδόνων αποτελείτο από άξιους και ικανούς αυτοκράτορες που οδήγησαν το Βυζάντιο στην ακμή. Μιχαηλίνα Ράσπα, Β3

ρίας, γιατί αν η Κύπρος έμενε κάτω από τους Άραβες μπορεί να έχανε την εθνική και θρησκευτική της ταυτότητα. Βιβλιογραφία: Iστορία της Κύπρου,Wikipedia, el.wikipedia.org

Κωνσταντίνος Αλεξάνδρου, Β3 Ένας Κύπριος πρόσφυγας του 7ου αιώνα μ.Χ. περιγράφει τα δεινά της Κύπρου και της οικογένειάς του κατά τη διάρκεια των αραβικών επιδρομών στο νησί.

Νικηφόρος Φωκάς O Νικηφόρος Φωκάς καταγόταν από τη μεγάλη στρατιωτική οικογένεια των Φωκάδων της Καππαδοκίας. Ακολούθησε και ο ίδιος στρατιωτική σταδιοδρομία και τιμήθηκε με τον τίτλο του μαγίστρου. Όταν παντρεύτηκε τη Θεοφανώ, χήρα του αυτοκράτορα Ρωμανού Β΄, ο Νικηφόρος Φωκάς στέφθηκε αυτοκράτορας το 960 μ.Χ. Ήταν γεννημένος στρατιωτικός και βαθιά πιστός στο Χριστιανισμό. Η πίστη του ήταν τόσο μεγάλη ώστε έλεγαν ότι κάτω από το αυτοκρατορικό του ένδυμα φορούσε ράσα. Ήταν μικρόσωμος, αλλά ρωμαλέος και σκληραγωγημένος. Επίσης ήταν ικανότατος στρατηγός και κατάφερε να απελευθερώσει περιοχές που είχαν πάρει οι Άραβες από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Μέσα σε αυτές τις περιοχές ήταν και η Κύπρος. Ανέλαβε επικεφαλής της εκστρατείας απελευθέρωσης της Κρήτης και της Κύπρου το 960. Μετά από μια πολιορκία εννιά μηνών κατάφερε το 961 να απελευθερώσει την Κρήτη. Έπειτα από μακροχρόνιους αγώνες κατά των Αράβων, ο Νικηφόρος Φωκάς κατάφερε να απελευθερώσει και την Κύπρο, το 965, οριστικά από τους Άραβες. Ο Νικηφόρος Φωκάς κατάφερε να απομακρύνει τους Άραβες και από την Κιλικία, ενώ προσάρτησε μεγάλο μέρος της Σύριας φτάνοντας μέχρι την Τρίπολη. Παράλληλα οχύρωσε καλύτερα τις βυζαντινές περιοχές της Νότιας Ιταλίας και της Σικελίας επιτυγχάνοντας έτσι την κυριαρχία του Βυζαντίου στη Μεσόγειο Θάλασσα. Οι συνεχείς πόλεμοι (963-969) κούρασαν το βυζαντινό στρατό και προκάλεσαν δυσφορία στο βυζαντινό λαό, καθώς για τη συντήρηση του στρατού οι φόροι αυξάνονταν. Τη δυσφορία αυτή του λαού εκμεταλλεύτηκαν η σύζυγος του Φωκά, Θεοφανώ, και ο ανιψιός του Ιωάννης Τσιμισκής και συνωμότησαν εναντίον του με σκοπό την εκθρόνισή του. Αυτό αποτέλεσε το τραγικό τέλος αυτού του μεγάλου στρατηγού και αυτοκράτορα, καθώς έπεσε θύμα στυγερής δολοφονίας από δικά του πρόσωπα. Το έργο του Νικηφόρου Φωκά χαρακτηρίζεται καθοριστικό για το μέλλον του Βυζαντίου, αλλά και της Κύπρου μας. Ο Νικηφόρος Φωκάς κατόρθωσε να επανακτήσει την κυριαρχία στη Μεσόγειο θάλασσα, να απελευθερώσει τις περιοχές που έχασαν οι Βυζαντινοί από τους Άραβες και κατάφερε να τους απομακρύνει για λίγο καιρό. Κατόρθωσε να οργανώσει και να ενδυναμώσει το βυζαντινό στρατό. Η απελευθέρωση της Κύπρου ήταν εξαιρετικής σημασίας για τη μετέπειτα πορεία της κυπριακής Ιστο72

Οι Άραβες προσπαθώντας να διαδώσουν τη θρησκεία τους και να εξισλαμίσουν όσο το δυνατό περισσότερο κόσμο, όπως έλεγε το Κοράνι, επιτέθηκαν στην Κύπρο. Το 649 μ.Χ. ο Μοαβία πολιόρκησε την πρωτεύουσα του νησιού μας, την Κωνσταντία, με αίτημα να ασπαστεί όλος ο κυπριακός πληθυσμός τον Ισλαμισμό. Μετά την άρνησή μας, μας επιτέθηκε και παρά τη γενναία αντίσταση που προβάλαμε κατέστρεψε, λεηλάτησε, έσφαξε και συνέλαβε πολλούς αιχμαλώτους. Από τότε πολλές οικογένειες διαλύθηκαν, πολλά παιδιά έμειναν ορφανά και ο πανικός για το γυρισμό του Μοαβία κυριαρχούσε σε κάθε γωνιά της Κύπρου. Λίγα χρόνια αργότερα, το 653 μ.Χ. ο Μοαβία πραγματοποίησε στην Κύπρο τη δεύτερη επιδρομή του. Προκειμένου να αναγκάσει τους Κύπριους να ασπαστούν τον Ισλαμισμό πυρπόλησε και γκρέμισε όσες χριστιανικές εκκλησίες βρήκε μπροστά του. Επίσης κατέλαβε όλο το νησί και μεγάλος αριθμός κατοίκων σκοτώθηκε ή αιχμαλωτίστηκε. Όσοι σώθηκαν, κατέφυγαν στα βουνά και στα δάση με την ελπίδα ότι εκεί θα γλίτωναν από την καταστροφική μανία του Μοαβία. Το 681 μ.Χ. ο Ιουστινιανός Β΄, για να μας γλιτώσει από την εκδικητική μανία των Αράβων, μας μεταφέρει στον Ελλήσποντο. Οι αραβικές επιδρομές όμως συνεχίστηκαν για δύο ακόμη αιώνες, με συνέπειες τον περιορισμό της γεωργικής παραγωγής, τη μη ομαλή διεξαγωγή του εμπορίου, την καταστροφή μεγάλων πόλεων, τη μείωση του πληθυσμού και τον περιορισμό της καλλιτεχνικής και πνευματικής δημιουργίας. Έτσι ο κυπριακός λαός από το 649-881 μ.Χ. πέρασε από μια μεγάλη δοκιμασία, αλλά κατάφερε να κρατήσει τη θρησκεία του, τη γλώσσα του και την ταυτότητά του χωρίς να εξισλαμιστεί. Σ΄ αυτούς οφείλουμε εμείς σήμερα την ελληνικότητά μας και τη χριστιανική μας θρησκεία. Κωνσταντίνος Μελετιές, Β3

*** Το έχει φαίνεται η μοίρα μας να μας κατακτούν οι άλλοι και να είμαστε ταλαιπωρημένοι. Οι Άραβες, φαίνεται, ήρθαν με σκοπό να κυριαρχήσουν σε όλη την Κύπρο, γιατί νόμιζαν ότι θα τους βοηθήσει να πραγματοποιήσουν το στόχο τους για παγκόσμια επέκταση, λόγω των άφθονων προïόντων και της άφθονης ξυλείας που διαθέτουμε.

Οι Άραβες άρχισαν να καταστρέφουν, να λεηλατούν το νησί και να συλλαμβάνουν αιχμαλώτους τους κατοίκους του νησιού, κάποιους από τους οποίους σκότωσαν. Έχω χάσει ένα σωρό συγγενείς... Μόλις που γλίτωσα από τη μανία τους. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Μοαβία ήρθε πάλι στην Κύπρο, αλλά αυτή τη φορά για να την κατακτήσει όλη, καταστρέφοντας εκκλησίες και σπίτια. Οι κάτοικοι πέρασαν χειρότερες δοκιμασίες... Πολλοί σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Όσοι γλίτωσαν, κατέφυγαν σε βουνά και σε δάση. Αυτός ο πόλεμος δεν κράτησε πολλά χρόνια, αλλά είχε ως αποτέλεσμα πολλοί κάτοικοι να προσφυγοποιηθούν μαζί με την οικογένειά τους... Είναι τραγική η κατάστασή μας. Βρισκόμαστε στο έλεος των Αράβων. Ο φόβος και η ανασφάλεια έχουν ριζώσει στις ψυχές μας και μας κυβερνούν. Νιόβη Κυπριανού, Β3 Καλωσορίσατε στην Κύπρο! Σήμερα θα σας ξεναγήσω στην ωραία μας Πάφο, που είναι κτισμένη πάνω σε ένα μικρό ακρωτήρι στη νοτιοδυτική ακτή του νησιού. Τα σημαντικότερα μνημεία της Πάφου είναι η οικία του Διόνυσου στηνοποία μπαίνουμε

αυτή τη στιγμή. Πρόκειται για ιδιωτική κατοικία. Είναι ένα πολυτελές κτίσμα αυτής της περιόδου με πολλά δωμάτια. Όπως μπορείτε να διαπιστώσετε, υπάρχει χώρος υποδοχής, λουτρά,τραπεζαρία, κουζίνα, αποθήκες τροφίμων. Εντύπωση κάνει σε όλους η αρχιτεκτονική. Όλοι οι χώροι είναι κτισμένοι γύρω από μια κεντρική αυλή , το αίθριο. Δε λείπουν οι ψηφιδωτές παραστάσεις, όπως παρατηρείτε στους τοίχους και τα πατώματα. Παρόμοιες ιδιωτικές κατοικίες είναι η οικία του Ορφέα που μοιάζει με την οικία του Διόνυσου, η έπαυλη του Θησέα και η έπαυλη του Αιώνα, η οποία όπως και οι άλλες είναι γεμάτη με πλούσια διακόσμηση. Η πόλη μας είναι στολισμένη με διάφορα έργα κοινής ωφέλειας που φανερώνουν την οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη του νησιού μας αυτή την εποχή. Υπάρχουν ωδεία, γυμνάσια, στάδια, λουτρά, υδραγωγεία, κρήνες και ναοί. Αν κάποιος από σας νιώσει αδιαθεσία, μπορεί να φιλοξενηθεί στο Ασκληπιείο, που είναι ναός αφιερωμένος στο θεό Απόλλωνα και παράλληλα λειτουργεί και ως θεραπευτήριο. Εδώ στην Κύπρο υπάρχει μεγάλη ανάπτυξη της ιατρικής. Τέλος θα καταλήξουμε στη ρωμαϊκή αγορά που έχει τη μορφή μιας τεράστιας αυλής γεμάτης με στοές . Θα δείτε πολλούς πολίτες συγκεντρωμένους εκεί να συζητούν διάφορα θέματα προσωπικά αλλά και πολιτικά. Μπορείτε να τους ακούσετε ή να επιδοθείτε σε ψώνια... Μαρία Θεοδότου, Β3

*** Γεια σας, είμαι η ξεναγός σας η Λουκρητία και σήμερα θα κάνουμε μια περιήγηση στην πόλη της Σαλαμίνας. Μπροστά μας έχουμε το μεγαλοπρεπές θέατρο της πόλης χωρητικότητας 15.000 θεατών, όπου γίνονται πολλές παραστάσεις, δραματικοί αγώνες, γιορτές και θηριομαχίες. Προχωρώντας φτάνουμε στο γυμνάσιο, σ’ αυτό το τετράπλευρο κτήριο όπου συναντιούνται οι άντρες της πόλης, για να γυμναστούν. Δίπλα ακριβώς είναι κτισμένο το στάδιο, ο χώρος αγώνων δηλαδή, όπου διεξάγονται τα αθλήματα δισκοβολίας, ακόντιου, δρόμου και οι αγώνες στίβου. Περπατώντας, δεξιά και αριστερά σε όλη την πόλη συναντούμε στοές. Στα δεξιά σας σε μακρινή απόσταση βλέπετε το υδραγωγείο και δίπλα ακριβώς διακρίνονται τα λουτρά. Σε λίγο θα ξεπροβάλει ένα από τα πιο σημαντικά κτήρια της πόλης μας, η αγορά. Είναι χώρος συνάθροισης των συμπολιτών μας για συζήτηση και λήψη αποφάσεων, ενώ παράλληλα είναι και το εμπορικό κέντρο της πόλης. Ας περπατήσουμε τώρα μέχρι το μεγαλοπρεπή ναό του Δία, στο αριστερό άκρο της πόλης. Στη συνέχεια είστε ελεύθεροι να κάνετε τις βόλτες και τα ψώνια σας στην αγορά. Σας εύχομαι καλό υπόλοιπο της ημέρας! Μάριος Χριστοδούλου, Α6

Κωνσταντίνα Χατζηπιέρου, Β2 73

Αρχαίων γνώσις... Ανήκετε στο βασιλικό συμβούλιο του Πρίαμου. Να γράψετε τη συζήτηση που έγινε σε έκτακτη συνεδρία, όταν ένας αγγελιαφόρος σάς ενημέρωσε για τη φιλονικία Αχιλλέα – Αγαμέμνονα στο στρατόπεδο των Αχαιών. Αγγελιαφόρος: Μεγάλε και ισχυρέ Πρίαμε, που των Τρώων βασιλεύεις, έχω να αναφέρω πως στο στρατόπεδο των Αχαιών έπεσε μεγάλη θλίψη. Πρίαμος: Τι εννοείς, αγγελιαφόρε; Αγγελιαφόρος: Ω! Από τους Τρώες ισχυρέ, οι κορυφές των Αχαιών στις γνώσεις και τα έργα, ο Αγαμέμνονας και ο Αχιλλέας, φιλονίκησαν. Πρίαμος: Για ποιο λόγο; Ω! Αυτοί μόνοι τους θα καταστραφούν! Αγγελιαφόρος: Στο ερώτημά σου θα απαντήσω, μα πρέπει την ιστορία από την αρχή να ξεκινήσω. Πρίαμος: Ξεκίνα. Μα να είσαι σύντομος. Πρέπει να καλέσουμε έκτακτη συνεδρία. Αγγελιαφόρος: Μάλιστα. Μεγάλος λοιμός είχε πέσει στο αχαϊκό στρατόπεδο κι ο Αχιλλέας συγκάλεσε συνέδριο να μάθουνε το λόγο. Ο μάντης Κάλχας αποκάλυψε πως ο υπαίτιος ήταν ο Αγαμέμνονας επειδή είχε πάρει την κόρη του Χρύση και δεν του την έδινε πίσω. Τότε ανάμεσα στον Αγαμέμνονα και τον Αχιλλέα ξεκίνησε φιλονικία, αφού ο Αγαμέμνονας ζητούσε το γέρας του Αχιλλέα, γιατί θεωρούσε προσβολή να μείνει χωρίς λάφυρο. Ο Πηλείδης έφυγε από τη μάχη. Στο μεταξύ, καθώς ο αγγελιαφόρος μιλούσε, έφτασαν όλοι οι βασιλικοί σύμβουλοι και ξεκίνησε έκτακτη συνεδρία. Πρίαμος: Συγκάλεσα έκτακτη συνεδρία, γιατί θέλω να συζητήσουμε ένα θέμα για το οποίο ενημερώθηκα μόλις τώρα. Ο Ατρείδης Αγαμέμνων και ο Πηλείδης Αχιλλεύς φιλονίκησαν στο στρατόπεδο των Αχαιών. Σύμβουλος Α: Τότε αυτοί μόνοι τους θα διαλυθούν! Είναι ανόητοι! Πρίαμος: Αυτό ακριβώς σκέφτηκα κι εγώ.

Σύμβουλος Α: Νομίζω τότε πως πρέπει να καταστρώσουμε νέο σχέδιο. Σύμβουλος Β: Τώρα που ο Πηλείδης θα αποχωρήσει από τον πόλεμο, αν αλλάξουμε την τακτική μας, θα αιφνιδιάσουμε το στρατό που δε θα έχει ικανό στρατιώτη να τους καθοδηγεί. Πρίαμος: Επιτέλους! Δεν θα γίνει κατορθωτή η άλωση της πόλης μας και θα τελειώσει ο πόλεμος με νίκη δική μας! Μαρία Παναγή, Β6 Είστε δημοσιογράφος και η εφημερίδα σας σάς στέλνει να καλύψετε τα γεγονότα της φιλονικίας Αχιλλέα – Αγαμέμνονα. Αγαπητοί αναγνώστες, Μεγάλη φιλονικία ξέσπασε στο στρατόπεδο των Αχαιών μεταξύ του Αγαμέμνονα και του Αχιλλέα. Η φιλονικία αυτή ξεκινά με την απειλή του Αγαμέμνονα προς τον Αχιλλέα ότι θα πάρει ή το δικό του δώρο ή του Αίαντα ή εκείνο του Οδυσσέα, γιατί το δικό του το είχε χάσει. Έτσι ο Αχιλλέας εξοργίζεται, θυμώνει πολύ και τον χαρακτηρίζει αγενή, ξεδιάντροπο, ασεβή. Ο Αγαμέμνονας θεωρεί ανάξιο τον Αχιλλέα, τον υποτιμά και τον απειλεί ξανά ότι τελικά θα πάρει τη Βρισηίδα με τη βία. Ο Αχιλλέας είναι πληγωμένος και πικραμένος, γιατί χωρίς το λάφυρο του θα θεωρηθεί ανάξιος, όμως ταυτόχρονα είναι και πολύ οργισμένος για την προσβολή, έτσι ετοιμάζεται να τον σκοτώσει. Την κρίσιμη όμως εκείνη στιγμή εμφανίζεται η θεά Αθηνά, που με την παρέμβασή της συγκρατεί τον Αχιλλέα να μη σκοτώσει τον Αγαμέμνονα. Όμως ο τσακωμός των δύο συνεχίζεται και ο Αχιλλέας λέει στον Αγαμέμνονα ότι θα αποχωρήσει από τη μάχη και θα επιστρέψει όταν το σκήπτρο του βγάλει κλαδιά και φύλλα, δηλαδή ποτέ. Εκείνη την ώρα έρχεται ο Νέστορας, ο γλυκόλογος και λιγυρός ομιλητής, ο οποίος συμβουλεύει τον Αχιλλέα και τον Αγαμέμνονα να ηρεμήσουν και να σταματήσουν να τσακώνονται. Όμως και πάλι συνέχισαν να λογομαχούν. Στο τέλος λύθηκε η συνέλευση και σηκώθηκαν και έφυγαν. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτή η έχθρα και το μίσος που υπάρχει μεταξύ τους είναι δύσκολο να εξαλειφθούν, όμως ας ελπίσουμε όλοι ότι θα λάβει τέλος αυτή η διαμάχη σύντομα. Ευδοκία Ασπρομάλλη, Β6 Ελένη, λευκόχερη θεά

Μαρία Οδυσσέως, Α2

Ω! Ελένη λευκόχερη θεά, που για σένα διχόνοια κρατά, ο ψυχερός Μενέλαος και ο προκλητικός ο Πάρης

για σένανε μαλώνανε ποιος θα σε πρωτοπάρει. Ω! Ελένη λευκόχερη θεά, στα τείχη τρέξε για να δεις ποιος θα ’ναι ο νικητής που ομόκλινη θα σε έχει αγαπητή. Ω! Ελένη λευκόχερη θεά, σαν πλάσμα ατόφιο αποχαιρέτα τον Πάρη σου που χάνεις και το Μενέλαο νικητή που ομόκλινη θα σε ’χει αγαπητή. Μαρία Παύλου, Χριστίνα Μηλιώτου, Χριστιάνα Σταύρου, Θεοδώρα Τσαγγαρά, Β1 Είστε δημοσιογράφος. Να γράψετε μια υποτιθέμενη συνέντευξη που πήρατε από τον Αχιλλέα.

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ - Καλησπέρα αγαπημένε γοργοπόδη Αχιλλέα, γιε της Θέτιδας. - Καλησπέρα! - Θα ήθελα κάποια σχόλια γι’ αυτά που συνέβησαν σήμερα. - Μα φυσικά! - Γιατί εσύ συνεχώς διαφωνείς με τον Αγαμέμνονα; - Ο λαοφάγος βασιλιάς θέλει να μου αρπάξει το γέρας μου με τη βία και έτσι να με μειώσει, αφού θα θεωρηθώ άτιμος και ανάξιος πολεμιστής. Επειδή του πήραν το δικό του γέρας, πρέπει αυτός να μας πάρει τα δικά μας; Τα λάφυρα μοιράστηκαν δίκαια. - Είδαμε τον Νέστορα που ήρθε να σας ηρεμήσει. Εσένα όμως σε είδαμε να φουντώνεις περισσότερο, γιατί; - Δεν μπορώ να ξεχάσω την προσβολή του Ατρείδη. Εξάλλου τώρα πια εγώ θα φύγω, δε θα πολεμώ στο πλευρό του. Δεν θα τον υπακούω και δε θα είμαι υποταγμένος σε αυτόν. Με προκάλεσε πολύ και δεν ξεχνώ το κακό και την ατίμωση που μου προξένησε. - Όταν ήρθε η Αθηνά, όμως, εσύ ξέχασες για λίγο το θυμό σου. - Η γλαυκόφθαλμη θεά ήθελε να με απαλλάξει από κινδύνους που ο ίδιος θα προκαλούσα στον εαυτό μου. Θα καταστραφόμουν από δική μου απερισκεψία και αβλεψία. Οι άνθρωποι θα με θυμούνταν ως δολοφόνο. Η Αθηνά έσωσε τη ζωή του Αγαμέμνονα, αλλά και τη δική μου φήμη. - Ευχαριστούμε Πηλείδη, οι θεοί να σε έχουν καλά. Μα πες μας, ποιες συμβουλές σας έδωσε ο γλυκολόγος Νέστορας; - Ο σοφός Νέστωρ μας είπε να σταματήσουμε τη φιλονικία. Εμένα με συμβούλευσε να υπακούω τον Αγα-

μέμνονα, γιατί ιεραρχικά είναι ανώτερός μου, να σβήσω την οργή μου και να τον σέβομαι. Εγώ όμως θα αποχωρήσω από τον πόλεμο. Θα γυρίσω μόνο όταν το σκήπτρο μου βγάλει φύλλα και κλαδιά. - Ευχαριστούμε, Πηλείδη, που μας άνοιξες την καρδιά σου. - Εγώ ευχαριστώ. Στέλλα Πεμπέτσιου, Β6 Γλαύκος και Διομήδης Ο Διομήδης ήτανε της μάχης το καμάρι, γιατί πολλούς εσκότωνε κι ήτανε παλικάρι. Τον Πάνδαρο εσκότωσε επάνω στο άλογό του, πολλούς θεούς τραυμάτισε με το ακόντιό του. Άλογα εκέρδισε του Αινεία ο ένδοξος Τυδείδης και καταδίωξε μανιωδώς την όμορφη Αφροδίτη. Πολλές μανάδες έκλαψαν τα άμοιρα παιδιά τους, γιατί στη μάχη έχασαν τα λεβεντόπαιδά τους. Μάρτι Γκεοργκίεφ, Ραφαήλ Κωνσταντινίδης, Αντρέας Νικηφόρου, Φρίξος Φρίξου, Β1

Μαρία Δημητρίου, Β6

Η Ελένη μετά τη συνάντησή της με τον Τεύκρο μονολογεί... Τα βάσανα του Τεύκρου θα σας ιστορίσω. Ο δύσμοιρος ο Τεύκρος πιστεύει πως για τον Tρωικό πόλεμο ευθύνομαι εγώ, η Ελένη. Δεν μπόρεσα την αλήθεια να του πω, πως είμαι η Ελένη και πως μ’ άλλης γυναίκας το είδωλο με ταύτισε. Πεθαίνω από ντροπή! Χωρίς να με γνωρίζει, μου είπε πως εξαιτίας μου χάθηκαν τόσες ψυχές. Ο Τεύκρος, γιος του Τελαμώνα, είναι εξορισμένος από τη χώρα του, αφού ο πατέρας του πιστεύει πως αυτός ευθύνεται για τον άδικο χαμό του αδελφού του Αίαντα στον Τρωικό Πόλεμο. Μου είπε πως τελικά κούρσεψαν την Τροία, μα ο ίδιος βγήκε χαμένος με όλα όσα έχουν συμβεί και δυστυχώς απ’ το στόμα του έμαθα πως η μάνα μου είναι νεκρή , αφού πέρασε θηλιά στο λαιμό της από ντροπή για μένα. Μάνα δύσμοιρη, ποιο το νόημα να ζω; Την τύχη των αδελφών μου κανείς δε γνωρίζει. Άλλοι

λένε πως άστρα απ’ τους θεούς γίνηκαν ή σκοτώθηκαν στον πόλεμο εξαιτίας μου. Μα ο καημένος ο Τεύκρος και αυτός είναι βασανισμένος. Θα φτάσει στην Κύπρο για να ιδρύσει μια νέα πόλη, τη Σαλαμίνα. Άραγε όσα του είπε ο Απόλλωνας είναι αλήθεια; Ήρθε ως εδώ τη μάντισσα Θεονόη να συναντήσει και χρησμό να πάρει. Εγώ τον συμβούλεψα να φύγει, γιατί αν τον βρει εδώ ο Θεοκλύμενος θα τον σκοτώσει. Το μυαλό του είναι θολωμένο από την αγάπη του για μένα. Όποιον Έλληνα συναντήσει, θα του στερήσει τη ζωή. Είναι σκληρός και άσπλαχνος. Ο Τεύκρος, μη ξέροντας ποια είμαι στην πραγματικότητα, ευχή μου έβαλε: «οι θεοί να δώσουν λύση στα δικά μου προβλήματα». Πολλές φορές μου τόνισε πως μοιάζω πολύ με την Ελένη, την αιτία της δυστυχίας του. Παιχνίδια παίζει όμως το μυαλό, αφού πιστεύει πως είμαι πολύ καλή γυναίκα και δεν υπάρχει πιθανότητα να είμαι αυτή, η γυναίκα των συμφορών του. Λουίζα Αχιλλέως, Γ6 Αχ… Όλα αυτά που έχω ακούσει από τον Τεύκρο, άγγιξαν βαθιά την καρδιά και την ψυχή μου…Έχω στεναχωρηθεί πάρα πολύ και ο αβάσταχτος πόνος που νιώθω δε με αφήνει να ησυχάσω ούτε λεπτό! Οι ελπίδες μου για το Μενέλαο έχουν σβήσει πια, αφού έχει σκοτωθεί στην Τροία και φοβάμαι μην καταλήξω δίχως να το θέλω στο κρεβάτι του Θεοκλύμενου. Νιώθω τόσο μόνη και εγκαταλειμμένη. Μέσα μου τώρα κυριαρχούν οι τύψεις για την οικογένειά μου, που για τις δικές μου ντροπές έχει καταστραφεί. Η μητέρα μου έχει πεθάνει, τα αδέλφια μου έχουν σκοτωθεί και, δεν έφταναν αυτά, τώρα έχει σκοτωθεί και ο ίδιος ο άντρας μου…Αχ! Νιώθω τόσες πολλές ενοχές και λυπάμαι τόσο, μα τόσο πολύ, που έχουν πεθάνει άδικα τόσοι άνθρωποι. Και πόσο τραγικό για μένα να αντικρίσω σήμερα ένα από τα «θύματά» μου. Ένας θεός ξέρει για μένα τη δύστυχη και ταπεινωμένη γυναίκα. Αλίμονό μου δεν θα ξαναγυρίσω στην αγαπημένη μου πατρίδα! Ραφαέλλα Αργυρού, Γ1 Αντικρίζοντας τον Τεύκρο… «Βλέποντας, ξαφνικά τον Τεύκρο, εγώ η Ελένη, έμεινα με το στόμα ανοιχτό! Δεν μπορούσα να κρύψω το φόβο που ένιωσα, όταν εκείνος κρατώντας το αστραφτερό του τόξο, άρχισε να με κατηγορεί και να μου εκφράζει το μίσος που έτρεφε για την Ελένη , βάζοντας μου κατάρες. Με την εξυπνάδα μου τον έπεισα πως δεν ήμουν εγώ η Ελένη που αυτός νόμιζε. Μάλιστα τον έπεισα με τα λεγόμενά μου να πιστέψει πως όχι μόνο δεν είμαι η Ελένη αλλά και πως είμαι ηθικό και συνετό άτομο. Έτσι μπόρεσε να μου λύσει κάποια ερωτήματα για την οικογένειά μου που με βασάνιζαν, λέγοντάς μου πως ο άντρας μου, ο Μενέλαος, ήταν νεκρός. Τότε ένιωσα ότι χάθηκε και η παραμικρή ελπίδα που είχα για τη διάσωσή μου και την επιστροφή μου στην Σπάρτη. Εκτός αυτού ένιωσα 76

τόση θλίψη, όταν έμαθα πως η μητέρα μου αυτοκτόνησε και πως τα αδέρφια μου έγιναν αστέρια από τους θεούς, και πως για όλα αυτά ευθυνόμουν εγώ λόγω της ντροπής που ένιωθαν για μένα. Καταραμένο είδωλο της Ήρας που ξεκλήρισες την οικογένειά μου.. Αααα Δία..πως να μην με βασανίζουν οι τύψεις όλων αυτών που συνέβησαν με αφορμή το όνομά μου χωρίς να έχω εγώ καμία ανάμειξη; Που τόσος κόσμος χάθηκε για έναν ίσκιο κι όλοι καταριούνται εμένα...» Χριστιάνα Ιωαννίδου, Γ1 Αλήθεια, οι Έλληνες με μισούν... « Αλήθεια, υπάρχει πιο δυστυχισμένο άτομο από εμένα; Ο άντρας μου, ο Μενέλαος, που ήταν για μένα η μόνη μου ελπίδα να επιστρέψω στην πατρίδα μου και να αποκατασταθεί το όνομά μου, μόλις έμαθα από τον Τεύκρο ότι έχει πεθάνει. Η μητέρα μου αυτοκτόνησε εξαιτίας μου, γιατί ντρεπόταν για μένα. Το ίδιο έγινε και με τα αδέρφια μου. Πολλοί Έλληνες σκοτώθηκαν στον Τρωικό πόλεμο ή βασανίζονται χωρίς να φταίνε σε τίποτα. Ο Τεύκρος μου είπε ακόμα πως δεν έχει μείνει τίποτα όρθιο στην Τροία και πως οι Αχαιοί την έκαψαν. Με πνίγουν οι ενοχές και δεν ξέρω τι να κάνω, για να λυτρωθώ από αυτές. Και το χειρότερο είναι η φήμη του ονόματός μου που ποτέ δε θα αποκατασταθεί και όλοι οι Έλληνες θα με μισούν, νομίζοντας πως πλάγιασα στου Τρωαδίτη Πάρη το κρεβάτι . Τι άλλο πρέπει να συμβεί για να νιώθει ένας άνθρωπος πιο πολύ δυστυχισμένος; Τα όσα μου αφηγήθηκε ο Τεύκρος είναι πολύ τραγικά. Συνέβησαν τόσα πολλά όσο καιρό βρίσκομαι στη χώρα του Πρωτέα. Ακόμα δεν μπορώ να βγάλω απ΄ το μυαλό μου, με πόσο μίσος με αντιμετώπισε ο πρώτος τοξευτής των Ελλήνων, ο Τεύκρος, όταν με πρωτοαντίκρισε έξω απ’ το παλάτι του Πρωτέα. Όσο για την Ελένη, το είδωλό μου, ο Τεύκρος μου είπε πως ο Μενέλαος την πήρε και την έσυρε απ΄ τα μαλλιά. Κανένας από τους δύο όμως δεν επέζησε, γιατί χάθηκαν στη θάλασσα εξαιτίας μιας δυνατής φουρτούνας. Είναι τόσο λυπηρό. Δεν μπορώ να το πιστέψω πως ο άντρας μου είναι νεκρός. Δεν αντέχω άλλο τόσο πόνο! Θεοί, τι θα κάνω τώρα; Ο φόβος έχει πλημυρίσει την ψυχή μου. Τίποτα δεν έχει πια σημασία. Έχουν χαθεί όλα και μαζί τους κι εγώ». Ιακωβίνα Χριστοφόρου, Ιωάννα Κίζα, Γ1 Υποθετικός διάλογος μεταξύ της Ελένης και της Θεονόης μέσα στο παλάτι. - Ω μάντισσα Θεονόη ...Εσένα έψαχνα. - Γεια σου Ελένη! Τι με θες; - Θέλω ένα χρησμό από σένα... Είμαι μες στο κλάμα μέρα νύχτα και περιμένω πώς και πώς να έρθει ο άντρας μου να με πάρει. - Τι χρησμό θέλεις από μένα ; - Σε ικετεύω, μάντισσα Θεονόη, εσύ που ξέρεις όλα τα

τωρινά και τα μελλούμενα ... να μου πεις για τον άντρα μου το Μενέλαο. Βρίσκεται στη ζωή ή έχει πάψει να βλέπει το φως του ήλιου; - Ο άντρας σου Ελένη είναι ζωντανός ! - Μα το Δία! Δεν ξέρεις πόση χαρά μου δίνεις! - Είναι κάπου εδώ κοντά . Ναυάγησε το καράβι του και θα έρθει στην Αίγυπτο. - Θα έρθει να με πάρει από εδώ ; Ω θεοί, τι δώρο μου φυλάγατε; - Περίμενε Ελένη! Ο Μενέλαος δεν ξέρει ότι είσαι εδώ. Μην ξεχνάς ότι επιστρέφει από έναν πολύχρονο πόλεμο. - Πόσο χαίρομαι που θά ’ρθει ο αγαπημένος μου άντρας Μενέλαος ! Ευχαριστώ μάντισσα Θεονόη για το χρησμό που μου έδωσες. Τώρα είμαι πιο αισιόδοξη! Αννίτα Τσιάρτα, Γ5 Η Ελένη κατευθύνθηκε προς το παλάτι, για να μάθει από τη Θεονόη αν πράγματι αυτά που είχε ακούσει από τον Τεύκρο για το χαμό του Μενέλαου ήταν αλήθεια. Ελένη: Σε χαιρετώ, μάντισσα Θεονόη. Φαίνεται πως η κακιά μου μοίρα με έφερε πάλι στο μαντείο σου. Θεονόη: Για ποιο σκοπό ήρθες εδώ; Ελένη: Ήρθα σε σένα που τα τωρινά και τα μελλούμενα γνωρίζεις, τη δόλια μου ψυχή να ανακουφίσεις. Μαύρα μαντάτα μου ’φερε ο Τεύκρος απ’ την Τροία. Θεονόη: Τι περισσότερο θέλεις να μάθεις γι’ αυτό; Ελένη: Τα πάντα για τον άντρα μου. Θεονόη: Ο Θεοκλύμενος σίγουρα δε γνωρίζει πως βρίσκεσαι εδώ; Το ξέρεις καλά πως κινδυνεύουμε κι οι δυο, αν μάθει πως εγώ σε συντρέχω. Ελένη: Αχ... Εγώ έναν αγαπώ περισσότερο και αυτός είναι άφαντος. Θεονόη: Για το Μενέλαο μου λες, που περιπλανιέται μέσα στη θάλασσα με λιγοστούς συντρόφους; Ελένη: Ναι, γι’ αυτόν μιλώ που πολεμούσε στην Τροία. Θεονόη: Ο Μενέλαος είναι ζωντανός αλλά περιπλανιέται στα πέλαγα της θάλασσας μαζί με τους συντρόφους του. Άκουσέ με. Στα παράλια της Αιγύπτου θα φτάσει, όταν οι θεοί το επιτρέψουν. Κάνε υπομονή. Ελένη: Σε ευχαριστώ. Τα λόγια σου βάλσαμο στην πονεμένη μου ψυχή. Θεονόη: Σε χαιρετώ, κόρη του Τυνδάρεω. Νικόλας Κανναούρας, Γ1 Ο Μενέλαος φτάνοντας στην Αίγυπτο στέκει μπροστά στο παλάτι του Πρωτέα και μονολογεί... Πέλοπα, μακάρι να μη γεννιόταν ο πατέρας μου, Ατρέας, γιατί έτσι δε θα γεννιόμουν ούτε κι εγώ. Οδήγησα το στρατό μου στην Τροία, όχι με τη βία αλλά μ’ ακολούθησαν θέλοντας να υπερασπίσουν την τιμή μου. Δυστυχώς πέθαναν πάρα πολλοί. Εκείνοι που επέζησαν, επέστρεψαν στα σπίτια τους και μίλησαν για εκείνους που

πέθαναν. Όμως εγώ; Τόσο καιρό περιπλανιέμαι στη θάλασσα και ποθώ να φτάσω στην πατρίδα μου, όμως οι θεοί δε μ’ αφήνουν. Κάθε φορά που καταφέρνω να αντικρίσω την πατρίδα μου, μακριά με ξανασπρώχνουν οι ανέμοι χωρίς μες στα πανιά μου να φουσκώνει ποτέ πρίμος αέρας για τη Σπάρτη. Και τώρα! Συντρίμμια έγινε το καράβι μου στους βράχους και με τους ελάχιστους συντρόφους που μου έμειναν και την Ελένη έφτασα εδώ. Ποιος είναι ο τόπος, ποιοι τον κατοικούνε δεν ξέρω και τα ρούχα μου είναι κουρέλια. Πώς να ρωτήσω τους ανθρώπους που μένουν εδώ, σε τέτοιο χάλι που βρίσκομαι; Ο ευτυχισμένος, όταν κακοπάθει, νιώθει πικρότερη τη δυστυχία από κάποιον που τη συνήθισε από παλιά! Τώρα με τυραννά η ανάγκη για ψωμί και ρούχα, αφού είμαι τυλιγμένος με τα πανιά του καραβιού. Την Ελένη την έκρυψα στο βάθος μιας σπηλιάς με τους λιγοστούς συντρόφους, που μου απέμειναν, και τους είπα να την φυλάγουν. Εγω θα πάω να ψάξω για τρόφιμα, για μένα και τους συντρόφους μου. Να ένα αρχοντικό με ωραίους θριγκούς και σκέφτομαι να ρωτήσω, αν μπορούν να μας βοηθήσουν δίνοντάς μας λίγα φαγώσιμα. Βαλεντίνα Ασσιώτου, Γ6 Ο αγγελιαφόρος, επιστρέφοντας στην πατρίδα του, διηγείται σε κάποιο συμπατριώτη του την ιστορία του ειδώλου. Αγγελιαφόρος: Χαίρε Περικλή! Επιτέλους βλέπω κάποιο γνωστό μου μετά από τόσα πολλά, δύσκολα και βασανιστικά χρόνια που πέρασα πολεμώντας με τους άλλους συντρόφους και το Μενέλαο, για να καταφέρουμε να επιστρέψουμε και να φέρουμε πίσω στη Σπάρτη την Ελένη. Περικλής: Χαίρε φίλε μου! Μα τι λες; Φέρατε την Ελένη πίσω; Είναι στη Σπάρτη; Γύρισε μαζί σας, με τον άντρα της; Καταραμένη η ώρα που έφυγε και οδήγησε τα πράγματα σε αυτή την κατάσταση που βρισκόμαστε τώρα. Είδες τις μάνες που περιμένουν εκεί στην ακρογιαλιά; Περιμένουν να δουν κανένα καράβι με το παιδί τους να επιστρέφει! Και όλα αυτά για την Ελένη. Αυτή πρέπει να δώσει εξήγηση σε αυτές τις μάνες και να τους ζητήσει ένα μεγάλο συγγνώμη. Τουλάχιστον να ελαφρύνει λίγο τον πόνο τους, που είναι μεγάλος. Αγγελιαφόρος: Η Ελένη επέστρεψε, αλλά έχουν συμβεί πάρα πολλά που δεν ξέρεις ούτε εσύ αλλά ούτε και οι υπόλοιποι Έλληνες και πρέπει να μάθετε. Να μάθετε ότι τόσο καιρό όλα όσα πιστεύαμε ήταν κτισμένα πάνω σε ένα μεγάλο ψέμα που έστησαν οι θεοί. Περικλής: Μα τι είναι αυτά που μου λες; Μπορείς να μου μιλήσεις ξεκάθαρα και να μου τα πεις όλα από την αρχή, γιατί δεν καταλαβαίνω τίποτα; Θα σιωπήσω, για να αρχίσεις. Αγγελιαφόρος: Λοιπόν, όταν το πλοίο μας ναυάγησε στις ακτές τις Αιγύπτου, ήμαστε απίστευτα κουρασμένοι και πολύ πεινασμένοι, αλλά θέλαμε και πολύ να επιστρέ-

ψουμε πίσω στη Σπάρτη. Έτσι λοιπόν ο Μενέλαος αποφάσισε να πάει στο παλάτι και να ζητήσει τη βοήθεια του βασιλιά. Αν και λίγο διστακτικός, έπρεπε να το κάνει, γιατί δεν είχαμε άλλη επιλογή. Βάλαμε την Ελένη σε μια σπηλιά εκεί κοντά που ναυαγήσαμε και αποφασίσαμε να την φρουρούμε με τη σειρά μήπως και ξανασκεφτεί να φύγει και μας κάνει τα ίδια. Ο Μενέλαος πήρε το δρόμο προς το παλάτι, που μόλις φαινόταν από εκεί που βρισκόμασταν. Τον αποχαιρετήσαμε με την ελπίδα να πετύχει κάτι καλό για όλους μας. Η «Ελένη» καθόταν στη σπηλιά ήσυχη και μεις συζητούσαμε όσα έγιναν, όταν ξαφνικά ένα φως μας τύφλωσε τα μάτια. Δεν ξέραμε τι ήταν και γεμάτοι έκπληξη βλέπουμε την Ελένη να πετά στον αιθέρα και να μας λέει πως εμείς οι Έλληνες και οι Τρωαδίτες οι δυστυχισμένοι πεθάναμε γι’ αυτήν στου Σκάμανδρου τις όχθες, γιατί είχαμε ξεγελαστεί από τα έργα της Ήρας νομίζοντας πως ο Πάρης κρατούσε την Ελένη που όμως δεν την είχε. Μετά μας είπε πως τώρα που έχει τελειώσει η αποστολή της, θα πάει πίσω στους γονείς της στον ουρανό. Τέλος είπε πως η Ελένη δε φταίει σε τίποτα και άδικα φορτώθηκε όλες αυτές τις ντροπιασμένες φήμες και μετά χάθηκε στον αιθέρα. Όλοι μείναμε σαστισμένοι, δεν ξέραμε τι να πούμε! Αν όλα αυτά ήταν αλήθεια τότε ο πόλεμος ήταν ένα λάθος και όλα τώρα ανατρέπονται. Έτσι λοιπόν αποφασίσαμε να πάω να πω στο Μενέλαο όλα όσα είχαν συμβεί. Όταν έφτασα προσπάθησα να του πω τι έγινε με πλάγιο τρόπο. Εκεί δίπλα του όμως είδα μια γυναίκα που ήταν ολόιδια η Ελένη και έτσι συμπέρανα πως ό,τι έγινε ήταν ακόμα μια παγίδα της Ελένης. Ο Μενέλαος όμως, μετά από όλα όσα του είπα, κατάλαβε πως αυτή που είχε δίπλα του ήταν η πραγματική Ελένη, ενώ αυτή για την οποία πολεμούσαμε τόσα χρόνια στην Τροία και φέρναμε μαζί μας ήταν ένα είδωλο, κατασκευή των θεών! Τώρα κατάλαβες, Περικλή, πως όλα όσα έγιναν ήταν ένα ακόμα κόλπο των θεών και η Ελένη δεν έφταιξε σε τίποτα και όλοι μας την κατηγορούσαμε άδικα; Περικλής: Δεν πιστεύω πως όλα αυτά ήταν ένα παιχνίδι των θεών. Πρέπει όλοι να μάθουν την αλήθεια και να σταματήσουν να την κατηγορούν και να την καταριούνται. Αγγελιαφόρος: Συμφωνώ μαζί σου γιατί αρκετά έχει περάσει και ήρθε ο καιρός να την αποζημιώσουμε. Άντε Περικλή πρέπει να φύγω. Αντίο! Περικλής: Αντίο, φίλε μου!! Στυλιανή Σταύρου, Γ5

*** Αγγελιαφόρος: Τι κάνεις φίλε μου, είσαι καλά; Σωκράτης: Μια χαρά! Mα νόμιζα πως είχες πεθάνει, άκουσα πως ναυαγήσατε με το Μενέλαο και λυπήθηκα. Tι έγινε, πώς σώθηκες; Αγγελιαφόρος: Αχ, πού να στα λέω... Πάρα πολλά άκουσαν τα αυτιά μου, που μακάρι να μην τα άκουγα και πολλά είδαν τα μάτια μου, που μακάρι να μην τα έβλεπα.

Σωκράτης: Μα τι έγινε, φαίνεται κάτι πολύ σοβαρό! Αγγελιαφόρος: Αχ, μεγάλη ιστορία! Μέσα σε εκείνη τη φουρτουνιασμένη θάλασσα, στα άγρια κύματα, μέσα στο θυμό του Ποσειδώνα, ναυαγήσαμε στην Αίγυπτο! Ο Μενέλαος πήγε να ζητήσει βοήθεια από τους ντόπιους, ενώ εμάς, τους επιζώντες, έβαλε να προσέχουμε την ψεύτικη Ελένη! Σωκράτης: Μα ποια ψεύτικη Ελένη; Μία, είναι η κόρη μας που για χάρη της έγιναν τόσα κακά, μια είναι η κόρη των μεγάλων συμφορών. Αγγελιαφόρος: Άδικα τόσα χρόνια η Ελένη κατηγορήθηκε για τόσες φήμες, άδικα έγινε και ο πόλεμος. Σωκράτης: Μα τι εννοείς επιτέλους; Μίλα πιο καθαρά, εξήγησέ μου! Αγγελιαφόρος:Άκου λοιπόν! Εκεί σαν φύλαγα την Ελένη, δηλαδή το είδωλό της, άρχισε να ανεβαίνει στον αιθέρα. Άφησε τη σπηλιά αδειανή και μου φανέρωσε μεγάλα μυστικά. Σωκράτης: Τι δηλαδή; Άνοιξε τα φτερά της και έφυγε; Αγγελιαφόρος: Όχι, αλλά μου είπε πως άδικα έγινε ο πόλεμος, πως ξεγελαστήκαμε από της Ήρας τα έργα, πως αυτή ήταν ένα ψέμα, πως ποτέ δεν την πήρε ο Πάρης και τώρα, που τελείωσαν της μοίρας τα γραμμένα, πηγαίνει στον πατέρα της, στους ουρανούς και η ΔΥΣΜΟΙΡΗ η Ελένη άδικα φορτώθηκε τις ντροπιασμένες φήμες! Σωκράτης: Μα τι είναι αυτά που λες; Είναι απίστευτο. Αγγελιαφόρος: Την αλήθεια, αυτή είναι η μοναδική αλήθεια! Άδικα ντροπιάστηκε η Ελένη, άδικα έγιναν και τόσες συμφορές! Ένα τέχνασμα των θεών... Θεογνωσία Χρήστου, Γ5 Να σκιαγραφήσετε το Θεοκλύμενο με βάση την όλη παρουσία του στο Γ’ επεισόδιο Ένας αυταρχικός ηγέτης Στο Γ΄ επεισόδιο της τραγωδίας του Ευριπίδη « Ελένη», ο Θεοκλύμενος εμφανίζεται στη σκηνή ερχόμενος από το κυνήγι. Εισέρχεται από την αριστερή προς τους θεατές πάροδο. Αφού αρχικά χαιρετά τον τάφο του πατερά του, στη συνέχεια πανικοβάλλεται και οργίζεται, όταν δε βλέπει την Ελένη στον τάφο. Ρίχνει τεράστιες ευθύνες στους υπηκόους που δεν αντιλήφτηκαν και δε συνέλαβαν τον Έλληνα που έφτασε στη χώρα και τους διατάζει να βγάλουν έξω τα άρματα και να τον συλλάβουν, αλλιώς τους περιμένει ο θάνατος. Μου έκανε τρομερή εντύπωση ο τρόπος συμπεριφοράς του Θεοκλύμενου, ο οποίος αντέδρασε ως αυταρχικός και σκληρός βασιλιάς, θολωμένος από το πάθος του για την Ελένη της Τροίας, δε θα διστάζει να αφαιρέσει τη ζωή των ανθρώπων που τον υπηρετούν με αφοσίωση, φτάνει να πετύχει το σκοπό του, που δεν είναι άλλος από το να σκοτώσει τον Έλληνα που απροσδόκητα έφτασε στην Αίγυπτο. Είναι αλαζόνας και υπερόπτης και το δείχνει με το θυμό του προς τους υπηκόους του. Λειτουργεί

με μικροψυχία και δε συμμερίζεται το συνάνθρωπό του, αλλά βλέπει μόνο το συμφέρον του και δρα ως απόλυτος μονάρχης. Αυτή του η συμπεριφορά δε μου άρεσε καθόλου. Αντίθετα, μου έκανε τη χείριστη εντύπωση, γιατί και ο αντίπαλος του ο Μενέλαος, αν και ήταν κι αυτός βασιλιάς της Σπάρτης, σεβόταν τους υπηκόους του, γι’ αυτό ήταν αγαπητός στο λαό του. Τρανή απόδειξη της αγάπης των Σπαρτιατών προς αυτόν υπήρξε το γεγονός ότι τον ακολούθησαν με τη θέλησή τους στον Τρωικό Πόλεμο. Αυτό, πιστεύω, είναι το μεγαλείο της αθηναϊκής δημοκρατίας του 5ου αιώνα π.Χ.

γίνεται η αιτία του κακού για τον όμορφο ή την όμορφη ή τον πρωταγωνιστή - ήρωά μας. Πάντα ο κακός είναι άσχημος και προσπαθεί να σκοτώσει, να πικράνει, να πληγώσει τον όμορφο πρωταγωνιστή μας. Όμως στο τέλος των παραμυθιών ο κακός πάντα τιμωρείται. Ο καλός, ο όμορφος πρωταγωνιστής, ζει με την αγαπημένη του τον έρωτά του. Στα δημοτικά τραγούδια, όταν η κοπέλα είναι όμορφη τότε ο κακός τη σκοτώνει από ζήλια και φθόνο. Στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία η ομορφιά – το κάλλος κατέχει σημαντικό ρόλο, αφού θαύμαζαν και υμνούσαν την αληθινή ομορφιά.

Χρήστος Νεοπτολέμου, Γ6 Ζωή Αριστοφάνους, Γ1 Τα συναισθήματα των θεατών για το Θεοκλύμενο

Ευριπίδης, ένας «από σκηνής φιλόσοφος»

Στο έργο αυτό, όπως όλοι το έχουμε παρακολουθήσει, ο Θεοκλύμενος, πριν καν παρουσιαστεί στη σκηνή, αναφέρθηκε τόσο από τη γερόντισσα του παλατιού όσο και από την αδελφή του Θεονόη πως είναι ένας σκληρός, αδίστακτος και αυταρχικός βασιλιάς. Αυτό το αντιλαμβανόμαστε, γιατί μέσα στο έργο αναφέρει πως όποιος Έλληνας πλησιάσει στο παλάτι του, τον σκοτώνει αμέσως. Εμείς ως θεατές βλέποντάς τον να εισέρχεται στη σκηνή και να μιλά στο πνεύμα του νεκρού πατέρα του με σεβασμό, αποβάλλουμε τα αρνητικά συναισθήματα και αρχίζουμε να αισθανόμαστε συμπάθεια γι’ αυτόν. Γρήγορα όμως αλλάζουμε γνώμη. Διαπιστώνουμε ότι ο σεβασμός προς τον Πρωτέα είναι φαινομενικός, εφόσον ο Θεοκλύμενος δεν έχει εκτελέσει την επιθυμία που είχε ο πατέρας να προστατέψει την Ελένη μέχρι να επιστρέψει στον άντρα της. Τα συναισθήματά μας αλλάζουν και μετατρέπονται σε θυμό και αγανάκτηση, βλέποντάς τον να απειλεί με τιμωρία τους φρουρούς, που δεν κατάλαβαν πως βρισκόταν κάποιος Έλληνας στην Αίγυπτο. Με κομμένη την ανάσα παρακολουθούμε τις απειλές που εκτοξεύει με αλαζονεία και αυταρχισμό, απειλώντας τους πως θα σκοτώσει αυτόν που έχει τολμήσει να πλησιάσει το παλάτι του. Τέλος προβληματιζόμαστε, γιατί ένας βασιλιάς μπορεί να είναι τόσο αφελής και τόσο κακός απέναντι στους ανθρώπους. Αντιληφθήκαμε πως και οι βασιλιάδες είναι κοινοί θνητοί, αφού και αυτός ξεγελιέται πολύ εύκολα από την Ελένη, τυφλωμένος από την αγάπη που της έχει. Κυρίως αισθανόμαστε μεγάλη ικανοποίηση, γιατί του άξιζε να πάρει αυτό το μάθημα.

Ο Ευριπίδης δεν αποκαλείται τυχαία «από σκηνής φιλόσοφος». Ολόκληρος ο σκεπτικισμός του πηγάζει από τους σοφιστές -μία πνευματική ομάδα της εποχής τουπου εισήγαγε πρώτη την ορθολογιστική σκέψη και την επιστημονική μέθοδο. Συχνά ήταν απλοί διανοούμενοι που με, πολλές φορές, μη βάσιμα αλλά ταυτόχρονα πειστικά επιχειρήματα δίδασκαν τους νέους αποσκοπώντας μόνο χρήματα, κάτι που κριτίκαρε έντονα ο Σωκράτης.

Νάσια Θεοδοσίου, Γ1 Η ομορφιά, διαχρονικό χάρισμα Στη μυθολογία, η ομορφιά δίνει πόνο π.χ. η Ήρα ζηλεύει την ομορφιά της Ελένης και έτσι έκανε το είδωλό της, που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές, πόνο, θάνατο. Στα παραμύθια η ομορφιά είναι φυσικό χάρισμα, αφού

Μιχάλης Πεμπέτσιος, Έλενος Χριστοφόρου, Γ3

Πιο συγκεκριμένα, ο Ευριπίδης επηρεάστηκε από το μεγάλο σοφιστή Γοργία, ο οποίος και τεκμηρίωσε μία τελείως ριζοσπαστική θέση -την αθωότητα της Ελένης για την πρόκληση του Τρωικού Πολέμου (η έμπνευση του ποιητή για το έργο Ελένη). Ο Γοργίας υποστήριζε ότι η δύναμη του λόγου, η ασάφεια των γεγονότων και τα πραγματικά κίνητρα του πολέμου επισκιάστηκαν από το «μύθο» της μοιχείας της Ελένης. Αν και όχι ιδιαίτερα πιστός στη θέση του Γοργία, ο Ευριπίδης παρουσιάζει μια σαφώς φανταστική ιστορία της όλης υπόθεσης, επιδεικνύοντας όμως και πάλι το σημαντικότερο νόημα της θέσης αυτής - την αθωότητα της Ελένης και την εισαγωγή του ορθολογισμού, κάτι που θα έπρεπε να υιοθετήσουν όλοι. Ωστόσο, και από μόνος του ο Ευριπίδης σκεφτόταν ορθολογιστικά ενάντια στα στερεότυπα της εποχής του, έχοντας μια σειρά από πολύ ριζοσπαστικές ιδέες όπως τη ματαιότητα του πολέμου, την πτώση της μοναρχίας κ.ά. που εκφράζονται ξεκάθαρα στα έργα του (απευθυνόμενος στο λαό) και ενισχύονται συχνά από τα γεγονότα (Πελοποννησιακός Πόλεμος) και το καθεστώς (πτώση της δημοκρατίας και εγκαθίδρυση των Τριάκοντα τυράννων). Τέλος, ο Ευριπίδης εμπνέεται από τον ίδιο το λαό και αυτή του η ικανότητα, να ζυγίζει τα γεγονότα και να συμπάσχει, τον κάνει επίκαιρο. Ο μεγάλος φιλόσοφος-σοφιστής και συνομιλητής του Σωκράτη, Πρωταγόρας, αναφέρει: «Ο Ευριπίδης κατάφερε να παρουσιάσει για πρώτη φορά την αληθινή ζωή όπως είναι - δε φοβάται να δείξει τη σκληρή αλήθεια. Η πραγματικότητα αυτή των κατα-

στάσεων δε μου αφήνει επιλογή από το να τον αποκαλέσω ποιητή-φιλόσοφο, αν και ο σκεπτικισμός του φαίνεται να μην είναι πλήρως ορθολογιστικός…». Παρόλα αυτά, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί τη σοφία του και γι’ αυτό θα μείνει αθάνατος δια μέσου των αιώνων. Ευτύχιος Καϊμακκάμης, Γ1 Τα ταφικά έθιμα στην Ελένη του Ευριπίδη Στην τραγωδία Ελένη του Ευριπίδη παρουσιάζονται τα νεκρικά- ταφικά έθιμα των αρχαίων Ελλήνων. Κάποια από αυτά διατηρήθηκαν μέσα από τη λαϊκή παράδοση και στις μέρες μας με διάφορες παραλλαγές. Τέτοια είναι η συμβολική ταφή των νεκρών, των οποίων τα σώματά τους δε βρέθηκαν για κανονικό ενταφιασμό, όπως των ναυαγών μέσα σε άδειο τάφο. Σήμερα συνηθίζουμε να ρίχνουμε στεφάνια στον τόπο όπου έγινε το ναυάγιο. Η προσφορά νεκρικών δώρων δε συνηθίζεται, όμως το κόψιμο των μαλλιών, ο θρήνος και η μαύρη ενδυμασία, το στόλισμα του τάφου για το νεκρό είναι στοιχεία που συναντιούνται και σήμερα σε πολλές περιοχές ως έκφραση πένθους. Όλα αυτά τα έθιμα που διατηρούνται μέχρι σήμερα αποδεικνύουν ότι υπάρχει ενότητα και συνέχεια της ελληνικής λαϊκής παράδοσης και ότι οι αρχαίοι Έλληνες, όπως και εμείς, έδιναν μεγάλη σημασία στο να τιμηθεί ο νεκρός.

Μηνύματα..

Μάριος Παντοπίου, Γ1

Έβελυν Τσιάτταλου

Εικαστικές δημιουργίες

Χαραλαμπία Κώστα, Α3

Τύπωμα σε φανέλα

Βενέδικτος Τσιάτταλος

Κηροπήγιο βιτρό Βενέδικτος Τσιάτταλος 81

Ευδοκία Ασπρομάλλη, Β6 Συμμετοχή στο 17ο Μαθητικό Διαγωνισμό Αντιναρκωτικής Αφίσας

Ομαδικό έργο από μαθητές κατά την Ημέρα Δημιουργικότητας

Ομαδικό έργο από μαθητές Β’ τάξης για το project Λήδρας

Ομαδικό έργο, κατασκευή. Συμμετοχή στη μεγάλη καλλιτεχνική εκδήλωση στην οδό Λήδρας. Μαρία Θεοδότου, Θεοδώρα Αλκιβιάδου, Αλίκη Κουμίδου, Β3

Σχεδιασμός σφαίρας για το project Λήδρας από τις μαθήτριες Νάταλη Χαϊράλλα και Σωτηρούλα Ιωάννου, Γ4

Φιλοτέχνηση αερόστατου για το Διαγωνισμό Σχολείων Ευρώπης στην Τέχνη. Μιχάλης Λουκαϊδης, Απόστολος Γεωργίου, Β2 Ένα κουβάρι από νήμα. Τελικό αποτέλεσμα της σφαίρας για το project Λήδρας.

Ομάδα μαθητών της Β’ τάξης που συμμετείχαν στο στήσιμο των έργων του project Λήδρας.

Peace. Ραφαέλλα Κυλίλη, Έλενα Χρυσοστόμου, Β3

Μουσικά όργανα. Χριστίνα Παπασάββα, Γ6

Μουσικά όργανα. Στέλλα Σταύρου, Γ5

Ρυθμοί. Κυριακή Κανέλλα, Γ2

Μάσκες. Χριστίνα Ιωάννου, Στέφανη Γεωργίου, Α3

Μάσκα. Στέφανη Γεωργίου, Α3

Θρησκεία: παρηγοριά κι ελπίδα Άγιος Φιλούμενος, ο Κύπριος ιερομάρτυρας του 20ου αιώνα Ο Άγιος Φιλούμενος ή για τον κόσμο Σοφοκλής γεννήθηκε το 1913 και οι γονείς του ήταν ο Γεώργιος και η Μαγδαληνή Χασάπη ή Ορουντιώτη. Δίδυμος αδερφός του ήταν ο Αρχιμανδρίτης Ελπίδιος ή για τον κόσμο Αλέξανδρος. Αν και καταγόταν από το χωριό Ορούντα της μητροπολικής περιφέρειας Μόρφου, έμεναν στην ενορία του Αγίου Σάββα στη Λευκωσία, αφού ο πατέρας του είχε δικό του πανδοχείο και φούρνο. Μαζί με τον αδερφό του Ελπίδιο, έδειχναν ζήλο για προσευχή και διάβαζαν βίους Αγίων. Ιδιαίτερα τους συγκίνησε ο βίος του Οσίου Ιωάννου Καλυβίτη που κατά κάποιο τρόπο ήταν πρότυπο, ώστε να ακολουθήσουν το μοναχικό βίο. Eπίσης ιδιαίτερη επίδραση στο να αποκτήσουν εκκλησιαστική και ορθόδοξη συνείδηση είχε πάνω τους εκτός, από τη μητέρα τους, και η γιαγιά τους Λωξάντρα. Σε ηλικία 14 ετών τα δύο αδέρφια πήγαν στην Ιερά Μονή Σταυροβουνίου και μετά στα Ιεροσόλυμα όπου εκεί, αποφοιτώντας από το Γυμνάσιο το 1939, ο Ελπίδιος έφυγε από την αγία γη και υπηρέτησε ως πρεσβύτερος σε διάφορους τόπους και κοιμήθηκε το1983 στο Άγιο Όρος. Ο Φιλούμενος παρέμεινε στα Ιεροσόλυμα και το 1979 διορίστηκε υπεύθυνος του Φρέατος του Ιακώβ, στη Νεάπολη της Σαμάρειας. Εκεί τον επισκέπτονταν τακτικά φανατικοί Εβραίοι, οι οποίοι απαιτούσαν να βγάλει το Σταυρό και τις εικόνες από την εκκλησία, αφού το θεωρούσαν προσκύνημα της ιουδαϊκής θρησκείας. Μάλιστα, ένας από αυτούς τον επισκεπτόταν καθημερινά και προσευχόταν σ’ αυτό. Ο π. Φιλούμενος, πιστός θεματοφύλακας των παραδοσιακών θέσμιων του Παναγίου Τάφου στο χώρο της Παλαιστίνης, εξηγούσε με το ταπεινό και πράο του ύφος πως το Φρέαρ του Ιακώβ ανήκε στους χριστιανούς από πολλούς αιώνες. Θέλοντας μάλιστα να αποφεύγει εντελώς τις προκλήσεις, όταν ο Εβραίος αυτός εισερχόταν στην εκκλησία για να προσευχηθεί, σταματούσε τις ακολουθίες και τις συνέχιζε αργότερα. Στόχος του Εβραίου αυτού, όπως και των άλλων φανατικών, ήταν να μετατραπεί το Φρέαρ του Ιακώβ σε ιουδαϊκό προσκύνημα με κάθε τρόπο. Στις 29 Νοεμβρίου 1979, ανήμερα της εορτής τού Αγίου Φιλουμένου, 2 ραβίνοι όρμησαν την ώρα που ο Άγιος τελούσε τον εσπερινό και τον κατακρεούργησαν κτυπώντας τον σταυροειδώς με το τσεκούρι, αρχικά στο πρόσωπο και αργότερα σε όλο του το σώμα. Ακόμη και κάτω από τα πόδια του σχημάτισαν σταυρούς με το τσεκούρι. Τα μάτια του βγήκαν, οι σιαγόνες του έσπασαν, τα

γεννητικά του όργανα κόπηκαν. Η αποσπασματική κοπή των τριών δακτύλων με τα οποία έκανε το σημείο του Σταυρού, έδειξε ότι είχε βασανιστεί σε μια προσπάθεια να τον κάνουν να αρνηθεί την ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Τελικά, τον αποκεφάλισαν και στη συνέχεια βεβήλωσαν την εκκλησία και το σταυρό κι έριξαν μια χειροβομβίδα, καταστρέφοντας το χώρο. Το αποτρόπαιο έγκλημα, βέβαια, ποτέ δεν εξιχνιάστηκε. Ο Άγιος παραδόθηκε στους ορθοδόξους μετά από 6 μέρες, αλλά διατηρούσε την ευκαμψία του και τάφηκε στο κοιμητήριο της Αγίας Σιών. Μετά από τέσσερα χρόνια, στην ανακομιδή των ιερών του λειψάνων, το σώμα βρέθηκε άφθαρτο και ευωδίαζε. Τότε έκλεισαν τον τάφο και τον ξανάνοιξαν τα Χριστούγεννα του 1984, οπότε το ιερό σκήνωμα διατηρούσε μερική αφθαρσία, ευωδίαζε και τοποθετήθηκε σε γυάλινη λειψανοθήκη στο βόρειο τμήμα του ιερού βήματος του ναού της Αγίας Σιών. Η επίσημη αναγνώριση της Αγιότητάς του έγινε τον Αύγουστο του 2008, με πρωτοβουλία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Στις 29 Νοεμβρίου 2009, όμως, έγινε από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων η επίσημη αγιοκατάταξη τού Αγίου Φιλουμένου του Αγιοταφίτου. Θεογνωσία Χρήστου, Γ5

Η εβδομάδα των παθών και το Πάσχα Πάσχα, η μεγαλύτερη γιορτή των Χριστιανών! Ο Χριστός κατέβηκε στη Γη, για να σώσει τους ανθρώπους από τις αμαρτίες τους. Η Κυριακή των Βαΐων: είναι η πρώτη μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Είναι ημέρα αφιερωμένη στην είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ πάνω σε ένα γαϊδουράκι. Οι Εβραίοι τον υποδέχτηκαν στρώνοντας κλαδιά φοινίκων στους δρόμους από όπου περνούσε ο Χριστός με το γαϊδουράκι και Τον επευφημούσαν τραγουδώντας «Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ». Μεγάλη Δευτέρα: ξεκινά η εβδομάδα των Παθών του Ιησού Χριστού. Η Εκκλησία μας έχει αφιερώσει την ημέρα αυτή στη μνήμη του Ιωσήφ του Παγκάλου. Οι νοικοκυρές αρχίζουν τις προετοιμασίες για το Πάσχα και ασπρίζουν τις αυλές τους με ασβέστη. Μεγάλη Τρίτη: λέγεται η παραβολή των δέκα Παρθένων και η παραβολή των Ταλάντων. Επίσης στην εκκλησία μας ακούγεται ένα από τα ωραιότερα τροπάρια της εκκλησιαστικής υμνογραφίας, το τροπάριο της Κασιανής, μιας μοναχής της βυζαντινής εποχής που ήταν προικισμένη με χάρισμα να γράφει εκπληκτικούς στίχους. Στη συνέχεια οι νοικοκυρές συνεχίζουν το καθάρισμα των σπιτιών τους και ορισμένες ζυμώνουν τα πασχαλινά κουλούρια τους. Μεγάλη Τετάρτη: τελείται το μυστήριο του Αγίου Ευ85

χελαίου. Κατά τη διάρκειά του, διαβάζονται επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές. Ευλογείται έτσι το λάδι με το οποίο ο ιερέας «σταυρώνει» τους πιστούς στο μέτωπο, στο πηγούνι, στα μάγουλα και στις παλάμες. Το λάδι του Ευχελαίου θεωρείται θεραπευτικό. Επίσης ο ιερέας ανάβει ένα κερί για κάθε Ευαγγέλιο που διαβάζει. Μεγάλη Πέμπτη: αναβιώνουν στην Εκκλησία μας τα γεγονότα της τελευταίας ημέρας της ζωής του Ιησού Χριστού στη Γη, που γίνεται ο Μυστικός Δείπνος. Στον Εσπερινό της ημέρας έχουμε τη Σταύρωση του Θεανθρώπου και διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια που περιγράφουν τα Άγια Πάθη. Μετά τον εσπερινό προετοιμάζεται ο στολισμός του Επιταφίου. Επίσης τη Μεγάλη Πέμπτη οι νοικοκυρές φτιάχνουν τις παραδοσιακές φλαούνες. Μεγάλη Παρασκευή: οι χριστιανοί όλου του κόσμου ζουν την κορύφωση του Θείου Δράματος, τη Σταύρωση και το θάνατο του Χριστού. Η τελετή της Αποκαθήλωσης γίνεται στις εκκλησίες μας το μεσημέρι της μεγάλης Παρασκευής. Το βράδυ της ίδιας ημέρας τελείται η περιφορά του Επιταφίου. Οι καμπάνες της εκκλησίας χτυπούν πένθιμα όλη τη διάρκεια της ημέρας. Την ημέρα αυτή είναι αυστηρή νηστεία και απαγορεύεται ακόμα και το λάδι. Το έθιμο απαγορεύει κάθε εργασία την ημέρα αυτή. Μεγάλο Σάββατο: είναι η τελευταία ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου στην εκκλησία μας τελείται η Θεία Λειτουργία της Πρώτης Ανάστασης, κατά την οποία ο ιερέας προαναγγέλλει την Ανάσταση του Κυρίου λέγοντας: «Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην…» και πέφτουν τα μαύρα. Το μεσημέρι οι νοικοκυρές βάφουν τα κόκκινα αυγά. Στα Ιεροσόλυμα, η τελετή της Αφής του Αγίου Φωτός και της Ανάστασης του Κυρίου γίνονται το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου. Από εκεί μεταφέρεται αεροπορικώς το Άγιο Φως στην Αθήνα και μετά στην Κύπρο και φτάνει σε όλες τις εκκλησίες του τόπου μας. Η Θεία Λειτουργία της Αναστάσεως γίνεται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας, στις 12 ακριβώς τα μεσάνυχτα, σβήνουν τα φώτα της εκκλησίας και ο ιερέας προβάλλει στην Ωραία Πύλη, κρατώντας σε κάθε χέρι από μία δεσμίδα τριάντα τριών κεριών με το Άγιο Φως, ψάλλοντας το «Δεύτε λάβετε Φως…». Στη συνέχεια ιερείς, ψάλτες και πιστοί βγαίνουν στον περίβολο της εκκλησίας όπου γίνεται η ανάγνωση του Ευαγγελίου της Αναστάσεως και ψάλλεται το «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι, ζωήν χαρισάμενος». Οι πιστοί μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας μεταφέρουν το Άγιο Φως στα σπίτια τους και το έθιμο λέει να το φυλάνε να μη σβήσει για όλο το χρόνο. Οι ετοιμασίες των νοικοκυρών για το Πάσχα έχουν φτάσει στο τέλος τους. Το μόνο που απομένει είναι η κατασκευή της παραγέμισης που θα φαγωθεί μετά την Ανάσταση. Επίσης προετοιμάζεται η σούβλα από κατσίκι ή από αρνί που θα γίνει την ημέρα του Πάσχα. Αννίτα Τσιάρτα, Γ5

Ο «Πράσινος» Πατριάρχης Βαρθολομαίος Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος γεννήθηκε στο χωριό Άγιοι Θεόδωροι στην Ίμβρο στις 29 Φεβρουαρίου 1940 και πήρε την τουρκική υπηκοότητα. Το βαφτιστικό του όνομα ήταν Δημήτριος Αρχοντώνης και οι γονείς του είναι ο Χρήστος και η Μερόπη. Φοίτησε στα σχολεία της Ίμβρου και στο Ζωγράφειο Λύκειο της Κωνσταντινούπολης και ακολούθως εγγράφηκε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, από όπου το 1961 αποφοίτησε με άριστα. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους χειροτονήθηκε διάκονος στο μητροπολιτικό ναό της Ίμβρου από τον πνευματικό του πατέρα, τότε Μητροπολίτη Ίμβρου και μετέπειτα Χαλκηδόνος, Μελίτωνα Χατζή και του δόθηκε το όνομα Βαρθολομαίος. Τέλεσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις ως έφεδρος αξιωματικός στον τουρκικό στρατό το 1961 μέχρι το 1963. Mε υποτροφία του Οικουμενικού Πατριαρχείου το 1963 έως το 1968, παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών Ρώμης, στο Οικουμενικό Ινστιτούτο Bossey της Ελβετίας και στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Έλαβε το διδακτορικό του στη νομική στο κανονικό δίκαιο από το Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο Ρώμης, κάνοντας μελέτες με θέμα «Περί την κωδικοποίησιν των Ιερών κανόνων και των κανονικών Διατάξεων εν τη Ορθοδόξη Εκκλησία». Ακολούθως την ίδια χρονιά το 1968, έγινε βοηθός κοσμήτορα της Θεολογικής στη Σχολή της Χάλκης και τον Οκτώβριο του 1969 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος από τον πνευματικό του πατέρα. Έξι μήνες αργότερα, ο τότε Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας τον χειροθέτησε Αρχιμανδρίτη στο πατριαρχικό παρεκκλήσι του Αποστόλου Ανδρέα. Ακόμα το 1972 όταν ο Δημήτριος Παπαδόπουλος εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης, λειτούργησε το πατριαρχικό γραφείο και διόρισε το νεαρό τότε Αρχιμανδρίτη Βαρθολομαίο διευθυντή του. Το 1973, την ημέρα των Χριστουγέννων, χειροτονήθηκε Μητροπολίτης της Φιλαδέλφειας. Παρέμεινε προϊστάμενος του πατριαρχικού γραφείου μέχρι το θάνατο του πνευματικού του πατέρα, τότε Μητροπολίτη Χαλκηδόνος του οποίου και πήρε τη θέση μετά από εκλογή του παμψηφεί τον Ιανουάριο του 1990. Στις 22 Οκτωβρίου 1991 εξελέγη από την Πατριαρχική Σύνοδο ο 270ος Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης. Από το Μάρτιο του 1974 είναι μέλος της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου, αλλά και πολλών Συνοδικών Επιτροπών. Από το 1975 συμμετείχε στις εργασίες του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών. Αντιπροσώπευσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε πολλά διορθόδοξα και διαχριστιανικά συνέδρια, σε επίσημες αποστολές προς την Τουρκική Κυβέρνηση, προς Εκκλησίες Ορθόδοξες και μη, προς επαρχίες του Πατριαρχείου και προς το Άγιο Όρος. Το 1990 ήταν Πρόεδρος της Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικής Επιτροπής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, στη Γενεύη, η οποία ασχολήθηκε με το θέμα της Ορθόδοξης Διασποράς. Για αρκετά χρόνια υπήρξε αντιπρόεδρος της

«Εταιρείας του Δικαίου των Ανατολικών Εκκλησιών» και της Επιτροπής «Πίστη και Τάξη». Τα προβλήματα όμως που τον απασχολούσαν και ανέφερε συχνά στους τύπους είναι αυτά που αντιμετωπίζει η ομογένεια των Ρωμιών της Πόλης γενικά, αλλά και το Οικουμενικό Πατριαρχείο ειδικότερα. Ακόμα περισσότερο τον απασχολούσε το θέμα του περιβάλλοντος. Ξέροντας ότι η καταστροφή του περιβάλλοντος αποτελεί το σημαντικότερο σύγχρονο πρόβλημα που εμποδίζει τη Δημιουργία του Θεού, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θεώρησε την προστασία του περιβάλλοντος ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που ήθελε να λύσει και να αντιμετωπίσει ως πατριάρχης. Γι’ αυτό το ενδιαφέρον του ονομάστηκε «πράσινος Πατριάρχης». Έτσι καθιέρωσε την πρώτη Σεπτεμβρίου, που συμβολίζει την αρχή του εκκλησιαστικού έτους, ως Ημέρα Προστασίας του Περιβάλλοντος. Επίσης, διοργανώνει τακτικά συμπόσια με αυτό το θέμα σε όλο τον κόσμο. Το 2010 τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο Poupard από τον πρίγκιπα του Μονακό Αλβέρτο για την οικολογική του δράση. Άντρια Τσιάμπου, Γ5

Χριστιανισμός και οικολογία Καθημερινά ακούμε στην τηλεόραση συμβουλές όπως: «αλλάξτε τις λάμπες σας με οικονομικούς λαμπτήρες φθορισμού» ή «χρησιμοποιείτε το κλιματιστικό σας στους 27 βαθμούς». Στ’αλήθεια όμως φτάνουν αυτές οι μικροαλλαγές για να σταματήσει η επιβάρυνση του πλανήτη και να ξαναβρεί αυτός τις ισορροπίες που είχε παλιά; Αυτό είναι αδύνατο!! Στην πορεία έχουν ακουστεί και πιο σοβαρές απόψεις που έχουν προτείνει τη ριζική περικοπή της κατανάλωσης για την ανάλογη μείωση της οικολογικής επιβάρυνσης του πλανήτη μας. Η Εκκλησία έχει συμβάλει και αυτή στον αγώνα για ευαισθητοποίηση από το 1988. Αλλά τι διαφορετικό έχει να προσφέρει η πρόταση της Εκκλησίας; Πολλοί αναρωτιούνται ποια σχέση μπορεί να έχει η Θεολογία με την Οικολογία, έτσι που να μπορεί να δικαιούται να εκφέρει την άποψή της σχετικά με το οικολογικό πρόβλημα. Κι όμως έχει! Το θέμα που εξετάζει η Ορθόδοξη Θεολογία είναι ο άνθρωπος και η φύση ως δημιουργήματα του Θεού. Μέσα από την Αγία Γραφή αναλύεται η σχέση που έχει ο άνθρωπος και η φύση και ερμηνεύεται εκτενώς από τη φωτισμένη διδαχή των Πατέρων. Το φυσικό περιβάλλον το αντιμετωπίζουμε με θαυμασμό για την ομορφιά, το κάλλος και τη νομοτέλειά του, αλλά και με ένα αίσθημα σεβασμού προς αυτό που δημιούργησε ο Θεός. Ο Θεόφιλος Αντιοχείας είπε: «η Αγία Γραφή μας διδάσκει με σαφήνεια ότι ο Παράδεισος

δημιουργήθηκε κάτω από αυτόν τον ουρανό, όπου βρίσκονται και οι αστέρες και η γη». Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος συμπληρώνει ότι «ο τεχνίτης Λόγος συνέδεσε το παν και αυτό αποτελεί κόσμο (κόσμημα), όπως λέγεται, και κάλλος απρόσιτο, και δεν επινόησε ποτέ τίποτα λαμπρότερο ή μεγαλοπρεπέστερο από Αυτόν». Η θέση που έδωσε ο Δημιουργός στον άνθρωπο στο σύνολο της Δημιουργίας δεν είναι τυχαία: «Ο άνθρωπος είναι κέντρο της σκοπιμότητας του υλικού κόσμου και η ιστορία του προσδιορίζει την ιστορία και τη μοίρα του κόσμου», όπως μας λέει ο ιερός Χρυσόστομος. Ο άνθρωπος λαμβάνει την τροφή του από τη φύση και έτσι είναι δεμένος με αυτήν. Επίσης ο Θεός βάζοντας τον άνθρωπο μέσα στον υλικό κόσμο του έδωσε την εντολή «Εργάζεσθαι αυτόν [τον παράδεισο] και φυλάσσειν». Έτσι, λοιπόν, πρέπει ο άνθρωπος να είναι ο οικονόμος και διαχειριστής της φύσης. Με αυτή την εντολή ο άνθρωπος δε γίνεται ο κύριος της φύσης. Κύριος και αφέντης της είναι ο ίδιος ο Θεός. Ο Θεός δίνοντας την εντολή του «φυλάσσειν», ο άνθρωπος πρέπει να διαφυλάξει το περιβάλλον και όχι να το καταστρέψει. Με την εντολή του «εργάζεσθαι» η στάση του ανθρώπου απέναντι στο φυσικό κόσμο και τα στοιχεία που τον συγκροτούν γίνεται ενεργητική. Ο άνθρωπος δημιουργεί εντός του κόσμου πολιτισμό, τέχνες και θεσμούς, μιμούμενος έτσι το Δημιουργό των όλων, το Θεό. Η χρήση όμως της φύσης σε αυτές τις δραστηριότητες του ανθρώπου πρέπει να είναι «ένθεσμη», κατά τον άγιο Φώτιο, δηλαδή σύμφωνη με τη θεία βούληση. Αυτή η απαίτηση συνεπάγεται και την υποχρέωση του ανθρώπου για το σεβασμό της φυσικής βιολογικής τάξης και την αποχή του από βιοτεχνολογικές ή καταχρηστικές απόπειρες διατάραξής της. Μετάνοια ο τρόπος που μπορούμε να σώσουμε το περιβάλλον: Το οικολογικό πρόβλημα δεν είναι για την Ορθόδοξη Εκκλησία απλώς πρόβλημα καταστροφής της Φύσης, αλλά καταστροφής του χώρου στον οποίο αποκαλύπτεται συνεχώς η βουλή του Θεού για τον άνθρωπο. Με την ασκητική της αντίληψη, η Ορθοδοξία διδάσκει την αποφυγή του πλεονασμού, διότι «η ζωή μας δε στηρίζεται στην περίσσεια». «Είτε τρώμε, είτε πίνουμε, όλα τα κάνουμε εις δόξαν Θεού» και «ο άνθρωπος δε θα ζήσει μόνο με την υλική τροφή». Παράλληλα, η Αγία Γραφή με την εντολή του «φυλάσσειν» προβάλλει την αρχή της προστασίας των φυσικών πόρων, την οποία και εμμέσως προτείνει με το θεσμό της νηστείας. Για τον Ορθόδοξο Χριστιανό, η λύση του οικολογικού προβλήματος εξαρτάται από τη ριζική αλλαγή των σχέσεών μας με τον κόσμο, με τους συνανθρώπους μας και με το Θεό και όχι με ημίμετρα και παραλλαγές. Η μετάνοια και η επιστροφή μας στην απλή και ταπεινή ζωή είναι η μόνη ουσιαστική διέξοδος. Είναι η μόνη δυνατή σωτηρία του πλανήτη και είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Από μας εξαρτάται. Στυλιανή Σταύρου, Γ5 87

Φυσική Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Το μόνο εργοστάσιο φωτοβολταϊκών στην Κύπρο

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος είναι η καταστροφή του περιβάλλοντος από την υπερκατανάλωση της ενέργειας. Η ανθρώπινη παρέμβαση, ιδιαίτερα τους δύο τελευταίους αιώνες, έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στο φυσικό περιβάλλον. Οι ποσότητες ενέργειας που απαιτούνται σήμερα για ικανοποίηση των καθημερινών αναγκών της σύγχρονης κοινωνίας ολοένα και αυξάνονται, επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο το πρόβλημα. Ανανεώσιμες πήγες ενεργείας -όπως ο ήλιος, ο αέρας, το νερό, η γεωθερμία και η βιομάζα- είναι ίσως η απάντηση στη ρύπανση του περιβάλλοντος που προκαλούν οι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το σημαντικότερο ίσως πλεονέκτημα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ότι δεν εξαντλούνται, αφού η φύση φροντίζει να τις ανανεώνει διαρκώς σε αντίθεση με τα καύσιμα που χρησιμοποιούμε σήμερα και τα αποθέματά τους θα εξαντληθούν. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι η χρήση τους δε ρυπαίνει το περιβάλλον. Η ηλιακή ενέργεια είναι η σημαντικότερη ανανεώσιμη μορφή ενέργειας, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην Κύπρο, με τη μεγάλη ηλιοφάνεια που υπάρχει. Ήδη η ηλιακή ενέργεια για τη θέρμανση του νερού χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια. Μια άλλη μορφή ανανεώσιμης πηγής ενέργειας η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην Κύπρο είναι η αιολική. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της αιολικής ενεργείας είναι ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι μηδαμινές.

Η εταιρεία Enfoton βρίσκεται στην Κοκκινοτριμιθιά και ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 2002. Το όραμα της εταιρείας είναι η εξυπηρέτηση ενός ευρέως φάσματος πελατών, εκμεταλλευόμενη την ανεξάντλητη πηγή ενέργειας που διαθέτει η Κύπρος.

Πρώτη ύλη των φωτοβολταϊκών Πρώτη ύλη των φωτοβολταϊκών είναι η άμμος, από την επεξεργασία της οποίας παίρνουμε το πυρίτιο (Si),

Κωνσταντίνος Αλεξάνδρου, Β3

Επίσκεψη στο εργοστάσιο ENfOTON Με αφορμή το πρόγραμμα «Η παραγωγικότητα στην εκπαίδευση», στο οποίο λαμβάνουμε μέρος μέσω του μαθήματος της Φυσικής, τη Δευτέρα, 8/2/2010, επισκεφτήκαμε το εργοστάσιο Εnfoton Solar Ltd, το οποίο κατασκευάζει φωτοβολταϊκά. Σκοπός μας ήταν να ενημερωθούμε πώς κατασκευάζονται τα φωτοβολταϊκά. Ο ομιλητής μας ήταν ο κ. Τάσος Ρούσος κι εμείς συνοδευόμασταν από τους υπεύθυνους καθηγητές του προγράμματος κ. Μύρια Θεοδωρίδου και κ. Αντρέα Μακρυγιώργη.

το οποίο μετατρέπεται σε λεπτά τετραγωνισμένα φύλλα. Αυτά τα φύλλα με ειδική χημική επεξεργασία μετατρέπονται στις κυψέλες.Η κάθε κυψέλη είναι πολύ εύθραυστη και γι’ αυτό το λόγο, πριν από τη χρήση της, γίνεται ο απαραίτητος έλεγχος.

Στάδια κατασκευής Μετά τον έλεγχο της κάθε κυψέλης, οι κυψέλες συνδέονται σε σειρά και τοποθετούνται πάνω σε ένα πολύ λεπτό διαφανές πλαστικό (3 τέτοιες σειρές τοποθετούνται δίπλα, για να σχηματίσουν το πλαίσιο). Στη συνέχεια τοποθετείται ακόμη ένα λεπτό πλαστικό από πάνω, μετα-

φέρεται σε φούρνο όπου, με το φαινόμενο τήξης-πήξης, τα δυο πλαστικά ενώνονται αεροστεγώς. Αυτό συμβαίνει, για να μην υπάρχει πιθανότητα οι κυψέλες να έρθουν σε επαφή με το νερό. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι, όταν βγει το πλαίσιο από το φούρνο, περνά από ένα σύστημα ψύξης, το οποίο αξιοποιεί τη θερμότητα που φεύγει από αυτό και τη χρησιμοποιεί ως σύστημα θέρμανσης για το υπόλοιπο εργοστάσιο. Αφού ενωθούν, γίνεται ο απαραίτητος έλεγχος, για να διαπιστώσουμε αν αυτό που δημιουργήθηκε θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στον έξω κόσμο. Αμέσως επόμενο στάδιο είναι να προστεθεί και στα δυο μέρη ένα άλλο πλαστικό, το οποίο δε θα επιτρέπει στο νερό και στον αέρα να εισέλθουν στο κύκλωμα. Στο τελευταίο στάδιο τοποθετείται ένα σύστημα πάνω στο καλώδιο, το οποίο θα ευκολύνει τη χρήση του με τον έξω κόσμο. Κάθε 2 λεπτά η κατασκευή ενός φωτοβολταϊκού φτάνει στο τέλος. Το εργοστάσιο χρησιμοποιεί τη γραμμή παραγωγής, η οποία αυξάνει την παραγωγικότητα της εταιρείας.

Η ύλη και η δομή της Οτιδήποτε υπάρχει στο σύμπαν είναι ύλη. Η Γη, η θάλασσα, ο αέρας, ο ήλιος, τα άστρα και ό,τι άλλο μπορεί να δει, να αγγίξει ή να αισθανθεί ο άνθρωπος είναι ύλη. Η ύλη χωρίζεται σε πολλά πιο μικρά σωματίδια, τα μόρια. Το μόριο είναι το μικρότερο σωματίδιο ενός σώματος που μπορεί να υπάρξει σε ελεύθερη κατάσταση και να διατηρεί τις ιδιότητες του σώματος στο οποίο ανήκει. Τα μόρια αποτελούνται από μικρότερα σωματίδια, τα άτομα. Άτομο είναι το μικρότερο σωματίδιο της ύλης που μπορεί να συνδυαστεί και να σχηματίσει μόρια. Το άτομο αποτελείται από πιο μικρά σωματίδια τα πρωτόνια, τα ηλεκτρόνια και τα νετρόνια. Η δομή του ατόμου

Η ζάχαρη είναι γλυκιά, το ίδιο και το μόριό της, αν μπορούσαμε να το απομονώσουμε.

Τέλος, με αυτή την επίσκεψη διαπιστώσαμε πως μπορούμε να σώσουμε το περιβάλλον μας, χρησιμοποιώντας αυτά που η φύση μάς παρέχει απλόχερα και πώς να γινόμαστε πιο παραγωγικοί.

Τα πρωτόνια είναι θετικά φορτισμένα σωματίδια και είναι μέσα στον πυρήνα του ατόμου, όπως και τα νετρόνια τα οποία είναι ουδέτερα φορτισμένα. Όμως τα ηλεκτρόνια είναι αρνητικά φορτρισμένα σωματίδια και κινούνται σε τροχιές γύρω από το άτομο. Κωνσταντίνος Μελετιές, Β3

Μαργαρίτα Βουρή, Β3 - Σταύρος Σταύρου, Γ5

ΚΡΥΠΤΟΛΕΞΟ ΦΥΣΙΚΗΣ

ΛΥΣΕΙΣ Στερεά, ενέργεια, υδρογόνο, γεωθερμία, μόρια, Αέρια, όγκος, χλώριο, θερμοκρασία, θερμότητα, Άτομα, Κέλβιν, πυκνότητα, Κελσίου, ηλεκτρόνια, Μάζα, οξυγόνο, βιομάζα, πρωτόνια, Φαρενάιτ, Θερμιδομετρία

Αλίκη Κουμίδου, Β3

Επίσκεψη στη Μετεωρολογική Υπηρεσία Με αφορμή το πρόγραμμα Παραγωγικότητα στην Εκπαίδευση στα πλαίσια του μαθήματος της Φυσικής την Τρίτη, 22/12/09, επισκεφτήκαμε το μετεωρολογικό σταθμό Αθαλάσσας. Σκοπός μας ήταν να ενημερωθούμε από τους υπευθύνους σ’ ό,τι αφορά τις μετρήσεις που παίρνουν καθημερινά, για να μας δίνουν τις προβλέψεις. Ομιλητής ήταν ο κ. Στέλιος Πασιαρδής κι εμείς συνοδευόμασταν από τους υπεύθυνους καθηγητές του προγράμματος κ. Ανδρέα Μακρυγιώργη και κ. Μύρια Θεοδωρίδου.

εξάτμιση είναι πολύ χρήσιμη πληροφορία για την άρδευση. Το εξατμησίμετρο καλύπτεται από πάνω με δίχτυ για να προστατεύεται από τα πουλιά. Επίσης γνωρίσαμε και το βροχόμετρο, το οποίο μετρά το ποσό της βροχόπτωσης και μαζεύει μέχρι και 30ml νερού. Παράλληλα

Γενικά για το μετεωρολογικό σταθμό Στο μετεωρολογικό σταθμό μετρούν καθημερινά την υγρασία, τη θερμοκρασία, τη βροχόπτωση, την ηλιοφάνεια (την απευθείας ακτινοβολία του ήλιου και τη διάχυτη), την ατμοσφαιρική πίεση, καθώς επίσης και την ταχύτητα του αέρα.

Γνωρίζοντας τον κλωβό Ο κλωβός είναι ένα κουτί που βρίσκεται σε ύψος 1,5m πάνω από την επιφάνεια της γης και μέσα υπάρχουν διάφορα θερμόμετρα (το μεγιστοβάθμιο που μετρά τη μέγιστη θερμοκρασία της ημέρας και το ελαχιστοβάθμιο που μετρά τη χαμηλότερη θερμοκρασία της ημέρας). Η πρόσοψη του κλωβού βλέπει πάντα προς το βορρά. Τον κλωβό περικλείουν παραθυρόφυλλα, για να προστατεύονται τα όργανα από τη διαστολή και να μην αυξάνεται η θερμοκρασία των θερμομέτρων με αυτό τον τρόπο, πράγμα που θα οδηγούσε σε λάθος μετρήσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μετεωρολόγοι παίρνουν τις μετρήσεις τους καθημερινά στις 08:00 που ο καιρός έχει κανονική θερμοκρασία (ούτε πολύ χαμηλή ούτε πολύ ψηλή). Ο κλωβός

Γνωρίζοντας και τα υπόλοιπα μετεωρολογικά όργανα Με το ανεμόμετρο παίρνουμε τις μετρήσεις για την ταχύτητα και την κατεύθυνση του ανέμου. Στο μεταξύ, την εξάτμιση του νερού τη μετράμε με το εξατμισήμετρο. Η

η ηλιοφάνεια (δηλαδή πόσες ώρες της ημέρας έχουμε ηλιοφάνεια) μπορεί να μετρηθεί με μια ειδική μπάλα, η οποία είναι ειδικά κατασκευασμένη στο να συγκεντρώνει την ηλιακή ακτινοβολία καταγραμμένη σε μια ταινία. Τέλος, πληροφορηθήκαμε και για το λεγόμενο «ισοζύγιο της θερμότητας». Αυτό το όργανο χρησιμεύει για τη μέΤο εξατμισήμετρο

τρηση της θερμότητας που καταφθάνει και φεύγει από την ατμόσφαιρα. Κατά την επίσκεψή μας στη Μετεωρολογική Υπηρεσία μάθαμε ότι στην Κύπρο υπάρχουν 25 μετεωρολογικοί σταθμοί από τους οποίους οι μετεωρολόγοι έχουν τη δυνατότητα να παίρνουν μετρήσεις κάθε μία ώρα.

Xημεία Όξινη βροχή Η όξινη βροχή είναι ένα μεγάλο οικολογικό πρόβλημα. Αναγκάζει τα φυτά, τα ψάρια να πεθαίνουν. Η ζωή στις λίμνες και στα ποτάμια είναι ανύπαρκτη. Καταρχάς το μέτρο της οξύτητας είναι το pH. Το απεσταγμένο νερό έχει pH 7. Όταν ένα διάλυμα έχει pH μικρότερο από το 7, τότε θεωρείται όξινο. Το βρόχινο νερό είναι συνήθως ελαφρώς όξινο με pH κοντά στο 6 λόγω διάλυσης μέρους του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) σ’ αυτό. Σ’ αυτό το pH μπορούν να ζουν ζώα και φυτά. Όμως κατά τον 20ο αιώνα ξεκίνησαν οι επιστήμονες να βρίσκουν νεκρά ψάρια και οι εργαστηριακές εξετάσεις έδειξαν όξινη δηλητηρίαση. Μετρήσεις στο νερό μας δείχνουν pH μεταξύ 4 και 5. Στον Καναδά επιστήμονες προσθέτουν θειικό οξύ σε μια λίμνη του Οντάριο και βλέπουν ότι με τη μείωση του pH κάτω από το 5,9 ορισμένοι οργανισμοί δεν μπορούν πλέον να ζήσουν. Σε pH μικρότερο του 5,6 οι εξωτερικοί σκελετοί των αστακών μαλακώνουν, μολύνονται από παράσιτα και τα αυγά τους καταστρέφονται από μύκητες. Κάτω από pH 5,1 εξαφανίζονται. Οι όξινες λίμνες ξεγελούν, γιατί έχουν όμορφο πυθμένα από πράσινα άλγη. Οι οργανισμοί που αποσυνθέτουν είναι νεκροί. Νεκρά ψάρια βυθίζονται χωρίς να περάσουν από τη διαδικασία της αποσύνθεσης, άρα ο μεταβολισμός της λίμνης αλλάζει. Αρχή της βιομηχανικής επανάστασης στην Αγγλία. Παρατηρούνται δέντρα να είναι καχεκτικά. Τα φύλλα και τα αγκάθια γίνονται καφέ και πέφτουν, ενώ θα έπρεπε να είναι πράσινα. Η ανάπτυξη των δασών γίνεται με αργό ρυθμό. Παρατηρούνται επιπτώσεις στο έδαφος και στα είδη που καλλιεργούνται. Αιτία η όξυνση του εδάφους. Γίνονται μελέτες και το pH βρίσκεται μεταξύ 4 και 5. Μέσα του 20ου αιώνα αρχίζουν σε διάφορες χώρες να παρατηρούνται φθορές σε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς που ήταν κατασκευασμένα από μάρμαρο και ασβεστόλιθο. Στα χρόνια που ακολουθούν παρατηρούνται φθορές σε μέταλλα. Μειώνεται η αξία και η ανθεκτικότητα κτισμάτων και γεφυρών. Η επίδραση οξέων σ’ αυτά είναι γνωστή από πολύ παλιά. Μαζεύουν δείγματα αέρα, νερού της βροχής και χιονιού και μελετούν τα χαρακτηριστικά τους όπως pH και χημική σύσταση. Βρίσκονται αέρια, οξείδια του θείου, κυρίως διοξειδίου του θείου SO2 και οξειδίων του αζώτου κυρίως διοξειδίου του αζώτου. Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι αυτά τα οξείδια, όταν διαλυθούν στο νερό, παράγουν ισχυρά οξέα (διαβρωτικά το θειικό οξύ και νιτρικό οξύ). Άρα καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει κύκλος της όξινης βροχής. Ο ηλεκτρισμός που δίνει ενέργεια στη μοντέρνα ζωή και προέρχεται από την καύση ορυκτών καυσίμων ή από πετρέλαιο, τα οποία όταν καίγονται, παράγουν οξείδια όπως και τα μέσα μεταφοράς.

Επιβάλλονται αλλαγές στην τεχνολογία και στους περιβαλλοντικούς κανονισμούς. Όλοι οι παράγοντες πρέπει να ζυγιστούν, όταν πρέπει να παίρνονται αποφάσεις.

Λύσεις…

• Εφαρμογή φίλτρων στα φουγάρα των εργοστασίων και στα αυτοκίνητα. • Θέλουμε να τονίσουμε τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, οι οποίες δεν προκαλούν τη δημιουργία των όξινων οξειδίων. • Ανακύκλωση χαρτιού, για να περιοριστεί η υλοτομία, με παράλληλη αναδάσωση ώστε να γίνεται δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα το οποίο είναι όξινο οξείδιο και το οποίο συμβάλλει επίσης στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. • Ανακύκλωση αλουμινίου για το οποίο γνωρίζουμε ότι υπάρχει 90% οικονομία σε σύγκριση με την παραγωγή ενός καινούργιου. Σε πραγματικά μεγέθη έχει υπολογιστεί ότι με την ανακύκλωση ενός κουτιού εξοικονομείται ενέργεια, όση χρειάζεται ένας φορητός υπολογιστής για να λειτουργήσει για 4 ώρες. • Ακόμη, η χρήση του υδρογόνου ως καύσιμου υλικού, το οποίο καιόμενο παράγει νερό είναι μια πολύ καλή λύση. • Τελειώνοντας, θέλουμε να τονίσουμε ότι μπορούμε όλοι να συνεισφέρουμε απευθείας με το να «συγκρατούμε» την κατανάλωση ενέργειας, μιας και σ’ αυτήν ανήκει το μεγαλύτερο ποσοστό της δημιουργίας της. Πηγές: Βιβλίο Χημείας Γ΄ γυμνασίου, Εγκυκλοπαίδεια Επιστήμη και Ζωή

Ανδρέας Τσιβιτάνος, Γ1

Γεωγραφία Ευρώπη

Μαρία Σταύρου, Α4

Νικολέτα Σερδάρη, Α6

Ραφαήλ Κωνσταντινίδης, Β1

Μαθηματικά Μαθηματικά και Μουσική Σίγουρα θα αναρωτιέστε πώς μπορούν να συσχετίζονται τα δύο αυτά θέματα. Εκτός από τα τετριμμένα και γνωστά, ότι δηλαδή χρησιμοποιούνται κλάσματα στο μετρικό οπλισμό ενός μουσικού κομματιού, υπάρχουν και πολλά άλλα σημεία τα οποία ενώνουν τα δύο αυτά θέματα. Κατ’ αρχήν, η μουσική αντιμετωπίστηκε σαν ένας κλάδος της εφαρμοσμένης αριθμητικής και η musica ήταν μια από τις 4 ακαδημαϊκές σπουδές του quandrivium, των 4 δηλαδή κλάδων των μαθηματικών (αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία και μουσική). Επίσης, ανάμεσα στα 72 στοιχεία που είναι κοινά σε όλους τους πολιτισμούς, περιλαμβάνονται και τα μαθηματικά και η μουσική. Ακόμη, τα μαθηματικά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην κατασκευή των μουσικών οργάνων. Σ’ ένα φλάουτο, για παράδειγμα, οι τρύπες πρέπει να τοποθετηθούν ακριβώς στη σωστή θέση προκειμένου να αναπαραχθούν οι σωστές νότες, σε έναν ακριβή τόνο. Ομοίως, οι χορδές σε μια κιθάρα πρέπει να τοποθετηθούν ακριβώς, έτσι ώστε όλες οι νότες να παραμένουν στον τόνο όπου παίζονται κατά μήκος του λαιμού της κιθάρας. Γι’ αυτόν το λόγο οι μορφές και τα σχέδια των περισσότερων μουσικών οργάνων έχουν αλλάξει πολύ λίγο κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων και τώρα κατασκευάζονται με υπερβολικά ακριβείς προδιαγραφές. Ο τόνος ενός οργάνου εξαρτάται επίσης από τις διαστάσεις του οργάνου αυτού. Μια μεγάλη κιθάρα έχει πληρέστερο ήχο από μια μικρότερη. Ακόμα και μετά από αυτά, πιστεύετε πως η μουσική και τα μαθηματικά δεν έχουν καμία σχέση;

την έννοια του απείρου, λες και τους προκαλεί κλειστοφοβία ή πίστη σ’ έναν εντελώς πεπερασμένο κόσμο. Ο στόχος μερικών επιστημόνων είναι να βοηθήσουν τον άνθρωπο να ξεπεράσει την κατάπληξή του και να προσπαθήσει να κατανοήσει καλύτερα και το άπειρο. Στο Σύμπαν μπορεί να υπάρχουν τα φυσικά άπειρα, αλλά και αυτά που είναι καθαρά διανοητικά. Το βασικό είναι να διακρίνουμε τον υλικό κόσμο από τον κόσμο των ιδεών. Οι Έλληνες πίστευαν ότι όλη η πραγματική γνώση για το Σύμπαν μπορεί να συναχθεί από τις πρώτες αρχές και θεωρούσαν τις πληροφορίες που λαμβάνουμε μέσω των αισθήσεών μας απλώς ως απόψεις που αξίζουν να θεωρούνται Αληθινές. Ακόμη, όταν οι άνθρωποι σκέφτονται το άπειρο, έχουν στο μυαλό τους το μεγάλο μέγεθος. Η έννοια του απείρου, που σχετίζεται τόσο με το μεγάλο όσο και με το μικρό, έχει δημιουργήσει κοσμολογικά και λογικά προβλήματα. Το άπειρο, όπως και το Σύμπαν, κάποτε θα τελειώσουν. Όσο υπάρχει το Σύμπαν και οι άνθρωποι, τόσο θα υπάρχει και το άπειρο. Έναι λογικό: αφού έχουμε την ιδιότητα να μετράμε, πώς μπορεί να μας εμποδίσει κάτι να σταματήσουμε να μετράμε; Έτσι όταν η ζωή τελειώσει, θα τελειώσει και το άπειρο. Ειρήνη Κωνσταντίνου, Α2

Μαρία Παναγή, Β6

Ο εξερευνητής των μαθηματικών ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ Σκέψεις από την ανάγνωση του βιβλίου «Ο ταξιδευτής των Μαθηματικών» Η αντιμετώπιση του άπειρου είναι σίγουρα ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας. Το άπειρο σε όλες τις ηλικίες είναι κάπως ακατανόητο, αφού μας ξεφεύγει και μας αφήνει πάντα με σκέψεις και απορίες. Αν κάποιος στοχάζεται πολύ όσον αφορά το άπειρο, τότε αναπτύσσει σταδιακά μια διανοητική ακροφοβία. Άλλοι όμως έχουν κατανοήσει 93

Οικιακή Οικονομία Διατροφή, υγεία, ποιότητα ζωής Πρόσθετες ουσίες Οι συσκευασμένες τροφές περιέχουν ουσίες οι οποίες προσθέτονται σ’ αυτές κατά τη διαδικασία της παρασκευής τους. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται πρόσθετα και εμφανίζονται στην ετικέτα της συσκευασίας είτε με το χαρακτηριστικό Ε, π.χ. Ε520 είτε με τη χημική τους ονομασία π.χ. βενζοΐκό οξύ. Οι πρόσθετες ουσίες προστίθενται στα τρόφιμα από τους κατασκευαστές, για να αποτρέψουν την αλλοίωση ή για να ενισχύσουν την εμφάνιση, τη σύσταση, το χρώμα, το άρωμα, την υφή ή τη θρεπτική αξία του τροφίμου. Οι πρόσθετες ουσίες τροφίμων καταλαμβάνουν περίπου το 10% των τροφίμων που καταναλώνονται από το μέσο ενήλικα. Επειδή η συνειδητοποίηση για μια υγιεινή διατροφή αυξάνεται, πολλοί εμπειρογνώμονες έχουν γίνει πιο αυστηροί στην κριτική τους για την υπερβολική και ενδεχομένως επικίνδυνη χρήση των πρόσθετων ουσιών στα τρόφιμα, ιδιαίτερα των χρωστικών.

Το κακό και μετά από την απόσυρση Όταν ένα πρόσθετο κριθεί επιβλαβές για την υγεία αποσύρεται. Το πολύ δυσάρεστο είναι ότι ένα πρόσθετο, αν κριθεί τελεσίδικα επιβλαβές και αποσυρθεί από το εμπόριο, θα έχει ήδη καταναλωθεί επί χρόνια, με απροσδιόριστες συνέπειες. Το ευχάριστο, όμως, είναι ότι οι ερευνητές των διαπιστευμένων φορέων ελέγχου τροφίμων δεν εφησυχάζουν στα μέχρι τώρα δεδομένα περί της ασφάλειας της χρήσης αυτών των ουσιών και συνεχίζουν να ερευνούν και να προσδιορίζουν ακόμα και το βαθμό επικινδυνότητας κάθε πρόσθετου.

Επιπτώσεις Οι χρωστικές και οι πρόσθετες ουσίες στα τρόφιμα αυξάνουν τα επίπεδα υπερκινητικότητας στα παιδιά, σύμφωνα με έρευνα τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται στην έγκριτη βρετανική επιθεώρηση The Lancet: «Οι διαπιστώσεις μάς δείχνουν ότι τα αρνητικά αποτελέσματα δεν αφορούν μόνο παιδιά που πάσχουν από

υπερκινητικότητα και αδυναμία συγκέντρωσης, αλλά και το γενικό πληθυσμό.» Γιώργος Στυλιανίδης, Γ4

Σαλμονέλα Σαλμονέλα είναι το όνομα μιας ομάδας βακτηριδίων που προκαλούν κάποιες ασθένειες στο στομάχι και τα έντερα. Τις ασθένειες αυτές τις ονομάζουμε Σαλμονέλωση. Δημιουργείται όταν δεν τηρούμε τους κανόνες υγιεινής στην κουζίνα, αλλά και τους κανόνες προσωπικής υγιεινής.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΟΥΜΕ;

• Να πλένουμε τα χέρια μας πριν και μετά το φαγητό ή το μαγείρεμα, μετά την επαφή με ωμά προϊόντα όπως κρέας, ψάρια, αυγά, μετά το χάιδεμα των ζώων και οπωσδήποτε μετά τη χρήση της τουαλέτας. • Να χρησιμοποιούμε πάντοτε καθαρά σκεύη. • Να πλένουμε πάντοτε καλά όλα τα μαγειρικά σκεύη και εργαλεία, ιδιαίτερα μετά από την επαφή τους με ωμά προϊόντα όπως κρέας, ψάρια και αυγά. • Το ωμό κρέας το βάζουμε στο τελευταίο ράφι του ψυγείου για να ξεπαγώσει ή για να το διατηρήσουμε μέχρι να το μαγειρέψουμε. • Το κρέας, το κοτόπουλο και τα μπιφτέκια πρέπει να ψήνονται καλά και να μην είναι ροζ ή κόκκινα στο κέντρο. • Να μην τρώμε ωμά αυγά ή αυγά που δεν είναι καλά ψημένα. • Όλα τα λαχανικά και τα φρούτα πρέπει να πλένονται καλά πριν από την κατανάλωση. • Να χρησιμοποιούμε δύο σανιδάκια: ένα για το ωμό κρέας και ένα για τα λαχανικά. • Το ωμό κρέας δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με τις ψημένες τροφές, για να μην επιμολύνονται. Νιόβη Κυπριανού, Κωνσταντίνος Αλεξάνδρου, Β3

Σχεδιάζω και κατασκευάζω Διαγωνισμός Αγώνων Ταχύτητας «Ηλιακού αυτοκινήτου» Το σχολείο μας συμμετείχε στο Διαγωνισμό Αγώνων Ταχύτητας που έγινε στις 18 Μαΐου 2010 στο Γυμνάσιο Λινόπετρας. Την κατασκευή του αυτοκινήτου ανέλαβε ομάδα μαθητών του σχολείου μας υπό την καθοδήγηση των καθηγητών της Τεχνολογίας. Έλαβαν μέρος οι μαθητές: Κύπρος Ιωάννου Γ2, Ανδρέας Ιωσήφ Γ2, Νικόλας Κανναούρας Γ6, Εδουάρδος Κυπριανού Γ6

Ηλεκτρισμός Ο ηλεκτρισμός ως έννοια έχει τις ρίζες του στην παρατήρηση του Θαλή του Μιλήσιου (περίπου το 600 π.Χ.) ότι κομμάτι ήλεκτρου (κεχριμπάρι) που τρίβεται σε ξηρό ύφασμα έλκει μικρά κομμάτια άχυρου. Από εδώ πήρε και την ονομασία του ο “ηλεκτρισμός”, δηλαδή το φαινόμενο που παρατηρείται στο ήλεκτρο. Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι ο άνθρωπος να αρχίσει να ασχολείται σοβαρά με τον ηλεκτρισμό και τα αποτελέσματά του. Γύρω στα τέλη του 18ου αιώνα και αρχές του 19ου διάφοροι επιστήμονες της εποχής μελέτησαν και ανακάλυψαν μέσα από διάφορα πειράματα που έκαναν τη συμπεριφορά του ηλεκτρισμού. Η πρώτη πραγματικά σοβαρή εφαρμογή του ηλεκτρισμού έγινε γύρω στο 1840 με τη χρήση του τηλεγράφου, ο οποίος αντικατέστησε κάποιες από τις δραστηριότητες του ταχυδρομείου. Κάποιες άλλες σημαντικές ανακαλύψεις που έγιναν γύρω στο 1820 ήταν η αλληλοσύνδεση ηλεκτρισμού και μαγνητισμού που οδήγησε το 1840 στην πρώτη κατασκευή ηλεκτρικών κινητηρίων και το 1860 στην κατασκευή των ηλεκτρογεννητριών. Με την ανακάλυψη της ηλεκτρογεννήτριας η ζωή των ανθρώπων έγινε καλύτερη, αφού τώρα οι άνθρωποι μπορούσαν να ανάβουν λαμπτήρες στους δρόμους και στα σπίτια τους. Πιο κάτω θα δούμε για ένα νέο τομέα του ηλεκτρισμού την ηλεκτρονική:

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Με τη χρήση των ημιαγωγών υλικών και κυρίως με την ανακάλυψη του τρανζίστορ το 1947, επέτρεψε τη ραγδαία ανάπτυξη της ηλεκτρονικής. Η ηλεκτρονική χρησιμοποιεί για τις εφαρμογές της πλήθος εξαρτημάτων, τα οποία συγκολλούνται πάνω σε ειδικές πλακέτες, που ονομάζονται πινακίδες τυπωμένου κυκλώματος. Κάποιες συσκευές ηλεκτρονικών που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος στην καθημερινή του ζωή είναι η τηλεόραση, το ηχοσύ-

στημα, το ψηφιακό ρολόι, το τηλέφωνο και ο φούρνος μικροκυμάτων. Χαρακτηριστικά αυτών των συσκευών είναι το μικρό μέγεθος που συνήθως έχουν και ο προγραμματισμός των διάφορων λειτουργιών που προσφέρουν. Ακόμα κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη και πιο ευχάριστη.

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας γίνεται με την καύση μαζούτ σε ειδικούς λέβητες όπου παράγεται υπέρθερμος ατμός 500οC, ο οποίος διοχετεύεται στους ατμοστρόβιλους. Ο ατμός προσκρούει στα πτερύγια των ατμοστρόβιλων, με αποτέλεσμα την περιστροφή του άξονά του, πάνω στον οποίο είναι συνδεδεμένος και ο άξονας της γεννήτριας. Με την περιστροφή του άξονα της γεννήτριας παράγεται στα άκρα του τυλίγματος του στάτορα ηλεκτρικό ρεύμα τάσεις 11,000V.

Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΝΕΡΟΥ Το νερό που χρησιμοποιείται στους λέβητες λαμβάνεται από τη θάλασσα, αφού πρώτα αφαιρεθούν από αυτό οι διάφορες ακαθαρσίες που υπάρχουν. Στη συνέχεια οδηγείται στο τμήμα αφαλάτωσης που αφαιρούνται τα διάφορα άλατα και τέλος αποθηκεύεται στους λέβητες όταν χρειαστεί.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Η τιμή τάσης του ηλεκτρικού ρεύματος ανυψώνεται στους σταθμούς παραγωγής από τα 11.000V στα 66.000V ή στα 132,000V, προτού καταλήξεις στις γραμμές μεταφοράς που θα μεταφέρουν στην ηλεκτρική ενέργεια με τη βοήθεια των πυλώνων στους καταναλωτές. Η ανύψωση της τάσης γίνεται για να μειωθούν οι απώλειες ενέργειας κατά τη μεταφορά του ηλεκτρισμού και να χρησιμοποιηθούν καλώδια μικρότερης διατομής. Η ανύψωση της τιμής της τάσης γίνεται με τη βοήθεια των μετασχηματιστών ανύψωσης. Η τάση κατανάλωσης των 66.000V ή 132,000V υποβιβάζεται κοντά στους τόπους κατανάλωσης στην τιμή των 11,000V με τη βοήθεια των σταθμών υποβιβασμού. Τέλος, η τάση υποβιβάζεται ξανά από τα 11,000V στην τάση των 415 V ή των 240 V, για να χρησιμοποιηθεί το ηλεκτρικό ρεύμα αντίστοιχα στις βιομηχανίες και στα νοικοκυριά.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Με βάση τα πιο πάνω έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο ηλεκτρισμός κάνει τη ζωή του ανθρώπου πιο εύκολη και τον βοηθά στην εξέλιξη πολλών τομέων, όπως στην ιατρική και τη βιομηχανία! Στυλιανή Σταύρου, Γ5

Κατασκευή ηλεκτρονικών πλακετών με συνδέσμους, για αντικλεπτικά συστήματα από μαθητές Γ΄ τάξης

Ιάκωβος Ιακώβου, Γλαύκος Θεοκλέους, Β5

Κατασκευή κινούμενων φιγούρων

Κατασκευή ξύλινου ρολογιού

Άντρη Σόλωνος, Α4

Παναγιώτα Σόλωνος, Α4

Μαρία Σταύρου, Α4

In English, please! My favourite animal My dog Her name is Lara. It is a very good, beautiful and cute dog. She is brown and black. She is seven years old. She can run very fast. She is a very good guard and a great friend. She has very bright eyes that make her look clever. I LOVE MY DOG!!!!!! Maria Mavroudi, A4

My favourite wild animal The fox is a cute animal. It has got a ﬂuﬀy tail. It lives in the forest. It likes eating chicken and rabbits. It is brown and beautiful. It has got bright eyes and it runs very fast. Irene Georgallie, A4

*** My favourite wild animal is kangaroo. Τhe kangaroo has big back legs with long feet. It moves by hopping on its back legs. It eats grass. Some kinds of kangaroo live in grasslands. The kangaroo belongs to a group of marsupials. Macropods have strong back legs with long feet. They hop on their back legs when travelling, using the muscular tail as a balance. Their front legs are small. Kangaroos are good swimmers. Kangaroos feed in the late afternoon and early in the morning, spending the day resting in shade. Νicoletta Kyriacou, A4

My neighbourhood Hello from Cyprus! I am Antonis and this is my village and my neighbour hood. My street is Archiepiskopou Kyprianou. Opposite my house there is a Primary school. In front of my house there is a park. In my village there are many shops, banks, flower shops and churches. Next to the traditional church there is a school. Near the Gymnasium there are many factories. All the houses have one or two floors but there aren’t any block of flats. Most of the houses are modern but there are also some traditional. Antonis eodosiou, A1

*** Welcome to my neighbourhood. My neighbourhood is big and has got many pretty houses. The houses are modern. Here, there are beautiful gardens with lots of

ﬂowers. There aren’t any big buildings. There is only a small bank. The church is not far. Near here there is a chemist’s. There is also a big park for children. All people in my neighbourhood are friendly and polite. My neighbourhood is fantastic. Antonis Zachariades, A1

Look at my house! Dear Juliana, My house is in Mammari. It is big and wooden. It has got four bedrooms, three bathrooms, a sitting room, a living room, a dining room and a kitchen. Furthermore, there is a big garden with lots of ﬂowers in front entrance of the house. There is also a big attic, and believe me it’s very exciting! My room is pink but my sister’s is purple. The rest of the house is beige. In the kitchen there is a dish washing machine and a washing machine. Also there is a cooker and a fridge. Of course, there is a big table with chairs around it. In the living room there is a television and some pictures on the wall. Also there is a coﬀee table and a TV stand. How your house looks like? Write and tell me. Lots of kisses, Katerina xxx Katerina Krassa, Α1 Diary: Friday 26 December

00ooww! Christmas is coming again!! Today we are going to the shops, because we want to buy gifts and presents for Christmas. The shops are decorated for Christmas and they have lots of accessories for Christmas. We want to buy, books, candies , toys and accessories for us. There I made a new friend. She is very funny and she has a beautiful face. She has big eyes and brown hair. Her name is Christina! Christina is a great person. She has one sister and one brother. Cristina is a lovely girl with lots of feelings for her friends. She loves all friends and I love her... friendly!!!! Christina is one of my best friends!!! Love Stella..XoX!!! Stella Pebetsiou, B6

AN ARTICLE – A PROFILE Anastasia is my mother’s friend. She lives in my neighborhood. She has spent many years studying and doing research. She has a very busy live. Sometimes she has to work in her lab until very late at night and of course she gets tired. She is an intelligent woman. She is beautiful

and tall. But Anastasia’s life is not only work. She likes going to the cinema and park. She likes swimming and doing sports. Her favourite hobby is playing the piano. Christina Alexandrou, B6

My village My village is Paliometocho and it is near Nicosia. It is a big village and it has got almost ﬁve thousand inhabitants. Moreover, it has got two churches, two Elementary schools, two kindergardens, two rivers and one big park. Furthermore, in our village there is one private high school and two big football ﬁelds. Besides, the above, the people of our village are very religious, because our village has a tradition and its name came from the Monastery of ‘Machairas’. In our village there is a very big supermarket. Therefore people do not go to Nicosia for shopping very often. I love my village because my family, my friends and most of my relatives live here. I like my village very much because it is very beautiful. George Nicolaides, A1

Information about your country Hi Jonas! Here’s the information you need for your project. The population of my country is about 750.000. The capital is Lefkosia, the only divided capital in Europe. Important tourist attractions are: the zoo in Limassol, the rock of Aphrodite, the kings’ tombs, the castle in Larnaca and Paphos, Fikardou village, the beach of Foinikoudes, Omodos village, the monastery in Machaira and the Cyprus deer in Troodos. We make sausages, pastourma, zivania, koumantaria, halloumi, silk, cotton cloth and furniture from wood. We grow potatoes, citrus fruit, especially oranges and olives. We celebrate the 1st October, Cyprus Independence Day, the 1st May, Labour Day, the 1st April, Cyprus National day, the 15th February, Green Monday. We have a festival for the carnival in Limassol and a ﬂowers’ festival in Larnaka. I hope you’ve got enough information now. Good luck with your project! Maria Panayi, B6

Hot deserts

*** Hi Jonas! Here’s the information you need for your project. The population of our country is about 750000 people. The capital city of Cyprus is Nicosia and it is in the centre of the country. Many tourists visit Cyprus every year to enjoy the clean, golden, sandy beaches. Tourists can, also, visit Paphos. There, they can see the castle of Paphos, “Petra tou Romiou”, and Aphrodite’s baths. Other tourist attractions are the National museum in Nicosia and Kourion, an ancient theatre in Limassol. Furthermore, Cyprus has got beautiful picturesque villages which have old houses with wooden balconies like Lefkara and Kakopetria. Cypriot people grow cereals, olives, and fruits like oranges, apples and vegetables. In Cyprus people produce wine, zivania, soutzouko and Cyprus delights. In Cyprus we celebrate many festivals. One of them is green Monday. On that day, most people fast. Limassol has also got the biggest carnival in Cyprus and organizes the wine festival. I hope you’ve got enough information now. Good luck with the project. Evdokia Aspromalli, B6

Summary Taika left her village because some people cut down all the trees and made a lot of money, so they destroyed their homes. Now she lives in the city in a new house. There is a lot of noise and it’s hot. She isn’t happy here and she misses her village. But there are some good things in her new life. She goes to school, learns new things and makes friends. Kyriaki Ioannou, B6

100

There are four types of deserts: the hot, dry ones, the semi dry and the coastal. We are going to talk about the hot desert.

Location There are lot hot deserts all over the world, in Australia, Mexico, Africa, Asia and South America. However in Europe we don’t have any deserts.

Climate In hot deserts the temperature in the date time can reach 45 degrees Celsius or higher in the summer, and deep to 0 degrees Celsius or lower in the winter. Hot deserts are usually near the equator so is very hot in the summer.

Plants In hot deserts only the cactus survive because it has a thick waxy layer on the outside of its stems and leaves. This helps to retain water and protect tissues from intense sunlight.

Animals When most people think of the hot desert, they think of camels, snakes and lizards as being the only animal that live in this type of desert. Really, there are many more animals living in the hot desert. There are squirrels, rat kangaroos. foxes, antelopes, armadillos, zebras, ring tails cats and in some deserts lions and elephants. Most of these animals live in holes in the ground and as soon as it gets dark, they come out and look for food because hot deserts become cool at night.

Conclusion We learned all these things about the hot desert. We are really enthusiastic about all these things that we learn. Lenos Christoforou, Andreas Hadjikyriakos, Giannis Pipis , emis Gregoriou, Michael Pilavakis, Leeris Papachristodoulou, C3

George Stylianides, Teresa Georgiou, Elena Flouri, Christina Aristotelous, Barbara Nicolaou, C4

101

Γι’ αυτό το περιοδικό μας… ΑΝΟΙΞΗ Ένα το χελιδόνι Για να γυρίσει ο ήλιος Θέλει νεκροί χιλιάδες Θέλει κι οι ζωντανοί

• • • •

κι η Άνοιξη ακριβή θέλει δουλειά πολλή να ’ναι στους Τροχούς να δίνουν το αίμα τους… Οδ. Ελύτης

Αφιερωμένο στους ήρωες της Ελευθερίας, που έδωσαν τη ζωή τους, για να έρθει επιτέλους η Άνοιξη σ’ αυτόν τον τόπο!

Το Περιφερειακό Γυμνάσιο Κοκκινοτριμιθιάς βρίσκεται ανατολικά της Κοκκινοτριμιθιάς, σε μικρή απόσταση από τα Κρατητήρια, σε μια περιοχή η οποία άρχισε να αναπτύσσεται ραγδαία με αφορμή την όδευση, σε κοντινή απόσταση, του υπεραστικού δρόμου Λευκωσίας – Τροόδους. Το σχολείο διανύει φέτος τον όγδοο χρόνο λειτουργίας του και ως νεόδμητο κτήριο είναι κτισμένο με τις τελευταίες ευρωπαϊκές προδιαγραφές οικοδόμησης των σχολικών μονάδων. Οι μαθητές του προέρχονται από τις κοινότητες Κοκκινοτριμιθιάς, Παλιομετόχου, Μάμμαρι, Αγίων Τριμιθιάς και Δένειας. Φέτος φοίτησαν 385 μαθητές και μαθήτριες και λειτούργησαν 6 τμήματα Α΄ τάξης, 6 τμήματα Β΄ τάξης και 6 τμήματα Γ΄ τάξης, καθώς και τμήματα Ειδικής Εκπαίδευσης. Δίδαξαν 58 καθηγητές με πλήρες ή μερικό ωράριο. Η Διεύθυνση αποτελούνταν από τη Διευθύντρια και 6 Βοηθούς Διευθυντές.

Εκτός από την ακαδημαϊκή μόρφωση, την ηθική και θρησκευτική διαπαιδαγώγηση και γενικά την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών, απώτερος στόχος του σχολείου μας είναι και η ανάδειξή του σε σύγχρονο πρότυπο εκπαιδευτήριο και έναν πολιτισμικό φάρο της περιοχής, μέσα από τις ποικίλες και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, που αναλαμβάνουν οι μαθητές μας με τη βοήθεια και στήριξη των καθηγητών τους.