Rune Belsvik
Ho som var så søt Roman
Tidlegare utgitt: Ingen drittunge lenger (1979) ungdomsroman Forteljingane mine (1981) barnebok Kram snø (1981) forteljingar Allslags dagar (1982) barnebok Sommarjubel (1983) barnebok Hærverk (1984) skodespel Tjo-hei (1984) barnebok Gummelum (1985) skodespel Sirkushestar og kaniner (1985) noveller Guten som blir borte (1986) forteljingar og dikt Den som kysser i vinden blæs ikkje bort aleine (1987) barnebok Så lenge det er egg er det håp (1987) ei andedamsforteljing Alle dei fine jentene (1988) ungdomsroman Erling Andersen og halve kongeriket (1988) skodespel Guten sin (1989) roman Kråkejakt (1989) barnebok Rosene i utlandet (1990) forteljing Eit hus fullt av mørker (1990) barnebok Dustefjerten (1991) barnebok Kjærleiken er eit filmtriks (1991) ungdomsroman Dustefjerten og det store bekketeateret (1992) barnebok Dustefjerten og den store gullfiskjakta (1993) barnebok Stryk meg, stryk meg (1993) skodespel Utslett (1994) roman Dustefjerten og den store marsipanfesten (1994) barnebok På nippet (1995) ungdomsroman Mellom deg og meg (1995) brev, saman med Paul Leer-Salvesen Dustefjerten og den store vårdagen (1996) barnebok Bak ryggen til Margrethe (1997) noveller for ungdom Tønder (1998) skodespel Eg kjem no, sa kjærasten min (1999) roman Den store stilige Dustefjertboka (2000) ei samlebok om livet i det vesle landet ved bekken Ein naken gut (2000) ungdomsroman Verdas mest forelska par (2001) barnebok Dustefjerten og den store sommarferieturen (2003) barnebok Over kvåsen (2004) skodespel Tøddel Blisterplytt (2005) barnebok Kommoden (2007) roman Tjuven (2008) barnebok Forteljingar om Jolver (2009) barnebok
Det meste som hender denne morgonen har hendt mange morgonar før. Likevel er det alltid annleis, med ei anna lukt i rommet, eit anna lys gjennom vindauga, eit anna vindpust over åsane og ei anna stemning i den som opnar døra og går fort mot bilen. Det meste er alt ved å bli glømt. Likevel skal nokon av oss nekta å tru det som skjer, for også denne morgonen hender det noko som slår eit liv ut av kurs. Vi vil kanskje seia at det er for uverkelig. Slikt skjer ikkje med meg. Ikkje her. Vi tenker at vi like godt kan glømma det, det passar ikkje inn, vi passar ikkje inn i det, dette som plutselig skjedde, eller det vi likevel gjorde, det vi aldri skulle gjera, men som alt no er gjort. Ja, vi tenker at vi skal berre glømma det, slik vi glømmer det meste, og så går vi glømmande vidare, prøver å rista det av oss, prøver å hugsa korleis vi sette den eine foten framfor den andre for litt sidan, før dette, ser framover, det var jo så å seia ingenting i forhold til alt det andre som skjer i verda, og no begynner det å snø. Sjå snøen fell tung og våt frå himmelen. Det er sjeldan snøen blir liggande i denne byen ved sjøen. Det klemtar og smell frå nye byggeplassar. Snøen fell tung og våt i håret på dei som ventar på bussen, dei som går over vegen, han som 7
luftar hunden, ein ung fyr som står utfor ein bensinstasjon og hutrar og tygg i seg ei pølse i brød. Snøen går over til regn. Så frys det på, og fleire bilar kjører i grøfta. Husa står stille, og mange vindauga er fulle av lys. Ytterdørene blir opna og lukka. Grå røyk stig opp frå skorsteinane. Eit fly blinkar på himmelen, og går inn for landing. Det er nesten heilt stilt om nettene. Lyden av ein moped fortaper seg ein stad i utkanten. Så fell den tørre snøen over dei glatte vegane. Butikkane fyllest opp av ekspeditørar og kundar. På skulane blir lysa slått på. Ei alt for lettkledd jente går ut av køen ved busstoppet, liksom slepper taket i noko, gir seg, går baklengs nokre steg og blir borte. Ein hund gneldrar, bussen kjem, og så hører vi smell og klynk av metall borte frå byggeplassen, og tenker at alt går over. Er det ikkje så at det einaste sikre her i livet er at alt er i forandring. Jo, tenker vi. Og så smiler vi, og ser at nokon ser dette smilet og smiler, liksom vitande, tilbake. Vi er berre menneske. Ingen av oss er fullkomne. Alle fell over ende ein gong. Ja, visst. Alt er som før. Heilt vanlig. Ingenting å bry seg om. Og ein fugl lettar frå ei grein. Greina dirrar i lufta ei ørlita stund. Ei som heiter Berit kjenner seg plutselig så naken. Ho støkk til. Det er søvnen som tar slutt. Ho blir liksom tømt ut i dagen, kastar dyna av seg, går fort ut på badet der spegelen har kvite flekkar av tannkremsprut etter mannen sin elektriske tannbørste. Ho irriterar seg over dei flekkane. Kor mange dagar har ho ikkje alt irritert seg over dei flekkane, og så glømt dei ut. I dag må ho få vaska denne spegelen. Ho snur seg mot kommoden der tablettane ligg. Ho kjenner tunga glir over den skarpe tannstubben. Kan ikkje ha den kvasse tingen i munnen. Dei får setta inn ei ny. Ja, 8
ja, det hastar vel ikkje. Går fint å venta nokre veker til ho føler seg meir ovanpå. Det er medisinane som slit på tennene. Munnen blir tørr. Men no vil ho ikkje tenka meir på tennene. Sitta der i stolen i det forferdelige lyset og gapa opp. Ho kler seg og går inn i stova. Ser ut på dei kvite haugane av snø. Små fjon svingar rundt i vinden. Plutselig blåser det opp ei mjølen sky. Vinden tar tak i snøen som alt har lagt seg, løftar han opp, jagar han rundt i det kvite og legg det ned igjen i bølgjande former. Dekker til alt så mjukt og fint og stilt. Så reint. Store dryss blir blåst ned frå taket. Susar og svevar som kvite flammar og drys ned. Framleis heng dødt lauv att på eika. Ho kunne gått ut og knust det til pulver i neven. No må ho til legen igjen på fredag. Jan har sagt han kan kjøra henne i pausen. Han har sagt han kan bli med heilt inn til legen også. Likevel er ho urolig. Plutselig kan legen finna på at ho får for mykje av dei roande tablettane. Men skal ho bli med Jan på butikken ein laurdag, eller om ho må handla seg eit plagg, eller gå på kino, så må ho ha nokre tablettar ekstra. Ho må ta ekstra pillar for å gå til legen også, men det kan ho vel ikkje seia. Nei, ho vil ikkje seia noko som helst. Vil berre ha medisinane sine. Kvar tredje veke må ho ned på kontoret og be om desse medisinane som ho ikkje kan klara seg utan. Sitta der og håpa at legen ikkje har vore på eit nytt kurs, og plutselig fått for seg at no skal ho greia seg utan pillar. Eller at han har fått ein ny instruks. Tanna er kvass. Ho kjem til å kutta opp tunga på henne. Ho hadde time hos tannlegen for nokre veker sidan, men då hadde ho vore så utafor på grunn av eitt eller anna at ho måtte avbestilla. Hadde ho hatt mareritt, eller var det noko med dottera, Liv Tone? Nei, det går jo 9
fint med Liv Tone. Etter ho fekk den vesle jobben i butikken blei alt lettare for henne. Var det Jan? Hadde dei krangla om noko? Nei, dei kranglar så å seia aldri meir. Dei siste åra har det vore fredelig mellom dei. Snøen fell tett igjen. Det er skavlar langt oppetter veggane alt. Den smale stien Jan har moka er attsnødd. Ho trekker føre gardinene og tenner fleire lampar. Sitt med ryggen mot vindauga. Men tanken på all snøen der ute gjer noko med pusten hennar. Ho puttar inhalatoren i munnen og dreg inn to dosar rett etter kvarandre. Tårene begynner å renna over ansiktet. Ho hulkar. Var det all snøen? At det plutselig kunne komma nokon inn til henne? Nokon som berre opna dørene og kom rett inn. Nei, det var vel den spisse, forferdelige tanna. Ho som hadde så fine tenner då ho var lita. Sprang rundt i den rosa kjolen. Og den gule. Smilte mot sola. Ja, i alle år har ho hatt fine tenner. Ho tørkar ansiktet med eine neven. Det er alt onsdag. Om to dagar må ho til legen. Ho må ringa og bestilla time. Berre det ikkje er det der sure kvinnfolket som sitt og tar telefonen. Ho har ei stemme som kan ta humøret frå dei fleste. Kvar gong ho tar telefonen sukkar ho, og fortel ganske tydelig at det slettes ikkje passar seg å ringa dette nummeret om det ikkje gjeld noko svært, svært viktig. Ho lurer på om ho skal venta til i morgon med å ringa. Men så får ho kanskje ikkje time før over helga, og då går ho tom for sovemedisinen. Kan ikkje komma til legen utan å ha sove. Berre han er i godt humør, og ikkje så tverr og streng og travel og ser på henne med det harde blikket. Viss Jan er med inn brukar han å vera mildare. 10
Ho reiser seg frå stolen. Går for å rydda ut av oppvaskmaskinen. Ho vil ha kjøkenbenken rein og ryddig før ho ringer og bestiller time. Men det er forferdelig som det snør. Berre Jan kjem seg fint heim. Berre han ikkje glir ut i ei grøft og kjører seg fast. Berre ikkje nokon kjører på han på dette glatte føret. Dei rekk vel ikkje å brøyta vegane slik det snør no. Mens ho står og ryddar kjem ho på at den psykiatriske sjukepleiaren kjem igjen på måndag. Ho skulle ha prøvd å ta bussen ein gong før sjukepleiaren kom tilbake. Men det har vore eit slikt uvêr, og kva skal ho ut og kjøra buss etter? Ho vil slettes ikkje ut. Har ikkje lyst å dra nokon stad. Ein gong i tida var det stas å komma seg på ein kafé. Sitta og slurpa i seg kaffi og eta eit kakestykke. Ho orkar ikkje ein gong å tenka på det. Sitta der blant framande og kvi seg til å ta bussen heim igjen? Nei, ho vil vera heime og lesa bøker. Hekla og strikka. Rydda og ordna og stella når ryggen er god nok. Ein dag får ho kanskje lyst å måla igjen òg. No fekk ho jo så god plass til målesakene då Liv Tone flytta ut. Eit heilt rom til lerreta og fargane. Ja, ja, ho går nok inn der igjen ein dag. Men korfor skulle ho ta buss? Er det ikkje utfordringar nok? Å, dei blei vel for ivrige i snakkinga sist sjukepleiaren var her. Det er alt ein månad sidan. Ja, sola skein vel inn på kjøkenet. Det hadde så vidt komme litt snø. Den første, fine snøen. Alt så lett og lyst. Ho får lyst å gå inn på soverommet igjen. Berre bli der nokre dagar. Inn til dei trygge veggane, og ikkje vera noko for nokon. Berre for seg sjølv. Legga seg godt under dyna utan at nokon kan bry henne med nokon ting. Nei. Nei, no skal ho rydda ferdig, så skal ho ta den 11
andre tabletten, og når den verkar skal ho ringa og bestilla time, før ho lagar suppe til Jan. Ho er blitt så skral at ho ikkje er stort betre enn dei som var på Heimen. Ja, han finst vel ikkje meir den Heimen no, men den gongen ho var lita fanst han. Ungane gjekk stundom der for å høra om dei kunne hjelpa til med noko. Stundom gjekk dei bort med blomster dei hadde funne langs bekken eller ute på jordet. Dei håpte å få seg nokre kroner til godteri. Eller den gongen var det vel øre. Femøringar. Dei store, brune myntane. Tidlig på sekstitalet må det ha vore. Eller i slutten av femtiåra. Å, ho kom vel springande i sola i ein av dei fine kjolane. Dei skrytte slik av kjolane. Og den lange, lyse fletta. Ho sprang på grusvegen med blomster i neven. Sprang om kapp med dei andre. Dei lo ut i lufta. Kjente den salte smaken av sveitte på leppene. Heldt hardt om blomstrane. Stakkar blomstrane, dei blei vel fillerista i dei små barnenevane. Drømte om ein tyggegummi eller ein karamell. – Ver så god, sa ho vel, og så gav ho frå seg dei lilla blomstrane, eller kanskje var det dei gule som voks langs bekken. Ja, om ho ville trilla ein av dei bort til kiosken. Klart ho ville det. Det var ein mann som satt i rullestol. Klart ho kunne trilla han til kiosken. Men det var litt rart å trilla ein vaksen mann. Litt tungt opp skråninga mot hovudvegen. Ho spurte han vel om ho kunne stansa litt. Det kunne ho berre. Og så bad han henne bøya seg mot han, og dagen var lys og lett, og dei var på veg til kiosken, og så greip han om hovudet hennar, trekte det til seg og pressa munnen hennar mot sin eigen munn. Heldt fast i hovudet hennar. Pressa henne inn mot munnen sin. Grådige stønn 12
frå halsen. Eller lo han? Ho måtte kjempa seg fri. Reiv seg ut av det. Var det ikkje sola som hang på himmelen? Var det ikkje ein kjekk dag? Sprang alt ho kunne heim til mamma. Reiv opp døra. Sto snart i stova der mamma satt og sydde. Den jamne, gode duren frå symaskinen. Alt tøyet som flaut ut over bordet, og låg bada i sollyset frå vindauga. Då mora såg på henne over brilleglasa lurte ho på om ho måtte lyga. Kunne ho seia slike ekle ting, mens mamma satt og sydde fine klede? – Kva er det med deg? sa mora. – Har du sett spøkelse? Ho gulpa ut av seg kva som hadde skjedd. At mannen som ho skulle hjelpa hadde halde henne fast og slurpa på munnen hennar. – Ja ha, sa mora. – Der skal du aldri meir gå. At dei forferdelige mannfolka ikkje ein gong kan halda seg borte frå ei lita jente! – Er dei forferdelige? Er det derfor dei er på Heimen? – Nei og nei. Vesle, søte Berit. Nei, på Heimen, nei. Mannfolk er slik. Dei kan ikkje styra seg! Hugs det, Berit. Hugs det. Du må aldri gjera deg det minste til for dei. Aldri lokka dei. Då kjem dei og gjer med deg som dei vil! – Korleis kan eg lokka dei? – Korleis? Kva er det du spør om? Eg sa du aldri måtte … du skal berre halda deg borte frå den Heimen. Halda deg borte frå mannfolk. Viss nokon vil gi deg godteri må du berre springa heim med ein gong. Aldri ta imot. – Korfor det? – Fordi mamma seier det. – Kan eg ikkje gå ut meir? – Jo, du kan gå ut i hagen. – Berre i hagen? 13
– Nei, du treng ikkje berre vera i hagen viss du leikar med nokon. Gå fint ut no. No skal vi ikkje tenka meir på dette. Sola skin. Ta med eit eple og gå ut. Ho hadde trudd det skulle vera over for ei stund med all denne tenkinga og hugsinga. Dei nye medisinane skulle hjelpa mot slikt. Det står på eska. Mot tankar. Ja, nye er dei jo ikkje lenger. Det må vera over eit år sidan ho begynte på dei. Då ho mista søvnen igjen. Då alt begynte å flyta i henne. Kanskje er det alt mange år sidan. Tida har begynt å gå så skrekkelig fort. Ho støkk til av nokre harde dunk mot veggen ute. Kva i all verda. Kjem det einkvan likevel? Det er berre Jan som sparkar snøen av seg. Berre Jan. Ho håpar han ikkje skal ut igjen. At han har tenkt å vera heime, så dei kan få prata og ha det litt rolig. – Heisann, seier han, eg må ut og moka opp vegen. – Vil du ikkje ha litt suppe først? – Eg blir så trøtt når eg har ete. Går det greitt med deg? – Ja, ja. – Du såg berre så … du har det berre greitt? – Ja, eg har det fint eg. Har bestilt time til fredag. – Kva då? Fredag? – Legen. Du skulle jo vera med. – Å ja. Ja, det var jo sant. Viss du vil det så. – Fælt så det snør. – Ja. Eg mokar litt, så kan vi eta suppe etterpå. Det er fort gjort. Dei står i gangen, og han dreg henne inntil seg, inn mot den store brystkassa. Han bøyer seg og legg kinnet inn mot hennar kinn. Dei står og klemmer kvarandre i den gode lukta av snø og kulde. Ho kjenner i heile seg at han 14
meiner det, at han også likar å stå slik, at det er ein lun og djup varme der. Han byter sko, tar på ei varmare jakke og går ut igjen. Kva var det han såg i ansiktet hennar? Ser ho ikkje vaken ut? Ho går inn på badet og ser seg i spegelen. Men ho må snu seg bort, og straks ho har snudd seg bort lurer ho på korfor ho gjorde det. Ho ser seg i spegelen på nytt. Det er berre henne. Men ho likar ikkje å stå slik og sjå på seg sjølv. Går ut på kjøkenet igjen. Legg lokket på suppegryta og skrur plata opp. Ser Jan gjennom vindauga. Han spar bort snø frå den smale stien sin. Kastar til sides spade etter spade. Ho går inn i stova og sett seg ned med boka ho held på med. Opnar og les ei side. Men kva var det ho las? Satt ho ikkje berre og tenkte på noko anna. Nei, ho hørte etter lyden av spaden der ute. Den jamne lyden. Men no er det plutselig stilt. Ho skyndar seg til vindauga for å sjå etter han. Der står han rett opp og ned med all snøen kring seg. Spaden står i ei fonn. Han står berre der utan å røra seg. Snøflaka fell ned over han. Brått snur han seg mot henne, smiler og nikkar, tar tak i spaden og begynner på nytt. Det er eit fint motiv for eit bilde. Ein einslig mann som mokar snø. Kvite haugar kring han. Eit tørt tre med dødt, rustfarga lauv. Han kjem inn og tørkar sveitten av panna. Sett seg ved bordet der ho også sitt. Ausar suppe i tallerken sin. – Så godt, seier han. – Kanskje vi skulle hatt brød til, seier ho. Han reiser seg og kuttar nokre skiver av brødet på kjø15
kenbenken. Hentar smøret ut av kjøleskapet. Tar med saltbøssa. To knivar. – Å, det er godt å komma heim, seier han. – Var det travelt i dag? – Nei, då. Nei, travelt … det er berre godt å komma heim. – Du skal ikkje ut igjen i dag? – Nei. No skal vi vel kvila oss? – Eg har ikkje fått gjort nokon ting i dag. Tenkte eg skulle måla litt, men … – Gjer det noko? Det kjem nok av dagar. Du ser trøtt ut du òg. – Gjer eg? – Ja, litt så. Han ryddar av bordet. Skyl tallerkane i oppvaskkummen. Så sett dei seg i kvar sin godstol, tar ut fotbretta, brer over seg kvar sitt pledd. Ho kjenner ho er rolig. Snart hører ho at Jan søv. Hører den rolige pusten, og nokre små snorkelydar. Dei kjører til legen. Ho har tatt to roande tablettar ekstra. Det er varmt i bilen. Ho har på for mykje klede. Den grøne ullkåpa heng glødande over henne. Jan er fullt konsentrert om kjøringa. Vindaugsviskarane skuffar til sides snø. Brått glir bilen ut av kurs, og ho spenner kroppen og ropar: – Gud! Jan ser rolig på henne, rettar opp bilen, kjører under brua, mellom dei grå betongsøylene som held oppe alt saman. Ho ser ut på brøytekantane, dei enorme mengdene med snø, sjøen som kjem til syne ved rundkjøringa, bi16
lane, ei tynnkledd ungjente som trippar over vegen. Tenker på det tronge venterommet. – Blei du redd? spør Jan. – Det er ofte mange sjuke på denne tida. Kanskje det alt er ein stor kø. – Ja, men du ropte på Gud. Borte i svingen. – Ja, ja, det … bilen glei jo. – Det er litt glatt etter brøytebilen. – Å. Ja, ja. Eg skulle hatt noko drikka. Eg glømmer alltid å ta med vatn. Det er vel vatn på venterommet. Plutselig er det noko som opnar seg over bilen. Sola bryt gjennom og lyser alt opp. Ho ser for seg den kvite skjorta til John og kyrkja bak han. Eit gammalt og fint minne. Han sitt på murkanten og ventar på henne. Smiler henne i møte. Det vakre ansiktet hans. Dei skal inn i kyrkja og ha konsert. Ho skal synga i koret. Han skal spela i orkesteret. Dei er på internasjonal musikkleir. Og det er sommar. Dei har nett blitt kjente. Ho og Mona hadde kledd seg i bikini og gått til stranda ved leiren. Det hadde komme to gutar mot dei, himla med auga og plystra. To gutar med vått hår og handkle over akslene. Ho hadde blitt stolt over at dei likte å sjå på henne. Litt seinare hadde gutane komme og banka på hyttedøra. Om Mona og Berit ville vera med ut. Dei var frå Cardiff. John og Bill. Og dei gjekk ut. Snakka engelsk. Ein mild vind i håret. Gjekk og gjekk. Heldt plutselig i neven. John og Berit. Mens Bill og Mona gjekk lenger framme. Og så kyssa dei. Sto midt i vegen. Kyssa fort. Kroppen hans sto stiv og skjelvande inntil henne. Greip neven hennar. Gule og lilla blomster i vegkanten. Ein grøn åker. Gjekk hand i hand. Og om kvelden satt han utfor kyrkja og venta på henne. 17
– Skal eg vera med inn? spør Jan. – Hm? – Inn til legen? – Ja, det må du. Du sa jo det. – Greitt det. Ho kjem seg ut av bilen. Grip Jan i armen, og held fast i han dei få stega mot inngangsdøra. Går inn og henger frå seg kåpa. Sett seg ned saman med Jan. Det er ikkje fullt på venterommet. Jan verkar heilt rolig. Han les i ei avis. Sitt berre der og les. Huda er tørr i det magre ansiktet. Han har glømt å smøra seg igjen. Nokre snøkorn smeltar i håret hans. Og John, stakkar, han er vel på jobb ein eller annan stad i Cardiff kanskje. Sto der på vegen og skalv rett og slett då han kyssa henne. Dei gode auga hans. Satt ved kyrkja og venta. Kvit skjorte og kvit kyrkje. Ho må ha vatn. Reiser seg, stegar over føtene til Jan, får laus eit plastglas og fyller det opp. Behaldaren surklar. Dei ser ikkje heilt trygge ut dei andre som sitt og ventar heller. Ein fyr i ei svær boblejakke. Veit ikkje kor han skal gjera av blikket sitt. Kanskje håpar han på ei sjukmelding, så han kan få slappa skikkelig av. Gjømma seg bort ei stund. Å, ho hugsar dagane då ho berre så vidt orka å gå på jobb. Tok seg saman, retta seg opp, prøvde å sjå lyst på det. Og nokre gonger var det fint å komma på jobb òg. Ho kunne bli i betre form utpå dagen. Kom ut av uroa og inn i arbeidet. Kanskje ein fin time med ungane. Eller ein lett liten prat med ein kollega på lærarrommet. Ei god stemning som kunne vara og vara. Men ofte var det eit ork å prøva å smila og vera med når ho var så trøtt at ho mest ikkje såg land.
18
Så blir namnet hennar ropt opp. Ho reiser seg, og Jan reiser seg. Dei går inn på det vesle kontoret. Ho er redd orda skal setta seg fast i henne, at ho skal bli stum. Tenker at redsla ikkje må slå gjennom. Legen må ikkje høra at ho nesten ligg på sine kne og tiggar om desse tablettane. Jan sitt på stolen ved sida av henne. Legen sitt ved bordet der dataskjermen står. Ho blir forskrekka over å høra kor greitt orda kjem ut av henne. Ser legen nikkar. Han trykker på tastaturet. Den eine resepten etter den andre kjem susande ut av skrivaren. Han skriv under med ein kulepenn, smiler og ser på henne. – Ja? seier han. – Kva? seier Berit. – Var det noko meir du lurte på? – Nei. Tusen takk. Takk skal du ha. – Gå forsiktig ute på parkeringsplassen. Det er glatt der. – Ja. Takk skal du ha. Tusen, tusen takk. Ho vil gripa tak i han og gi han ein klem, men ho tar seg i det. Ho får heller senda ned ein blom ein dag. Tenk at det skulle gå så greitt. At det kan vera så enkelt og rett fram og ferdig med det. Det er utrulig. Går ut i lag med Jan og sett seg i bilen. Sett seg ned. Kjenner kor trøtt ho er. Eit stort, stille sukk gyngar gjennom henne. Dei kjører til nærmaste apotek. Kjører innom ein butikk og kjøper to øl og eit brød. Dei klemmer kvarandre i bilen utfor huset. Ho takkar for hjelpa. Nokre minutt seinare er ho aleine heime igjen. Opnar ølboksen. Tømmer den skummande, gule væska i eit glas. Kjenner at ryggen er vond, magen er hard. Tar ein ekstra tablett for ryggen. 19
Det er hennar tablettar. Namnet hennar står skrive på eskene. Vil ho ta ein ekstra for å sleppa litt smerter så kan ho vel ta ein. Og så møtte ho John igjen to år seinare. Det var heilt utrulig. Ho var på tur til Oslo med Mona, og så kom dei til ein stad der det var bytte av buss. Dei sto og venta. Og så kom han berre kjørande. Kom berre i ein liten, rød bil. Ja, han var på ferie i Norge. Han var på veg til byen der ho budde. Han hadde ikkje vågd å ringa til henne. Han ville berre sjå om han fann ut kor ho budde. Reist frå Cardiff for å kjøra fram til byen der ho budde. Og så møtte han henne der på busstoppet. Der ho og Mona skulle stå i femten minutt og venta på ein buss. Det måtte vera eit under. Det var eit under. Og så sa han at han kunne kjøra dei til Oslo. Det var Berit han ville møta. Berre henne. Dei hadde jo skrive brev etter sommarleiren, men no hadde han ikkje hørt frå henne på ei stund. Dei kjørte til Oslo. Budde på eit herberge. I den kalde kjellaren i herberget fann dei ein krok bak ei tjukk, gammal dør som hadde kilt seg fast. Der sto dei og heldt om kvarandre. Sto der i kulda og kyssa og bytte pust og heldt fast. Spindelveven i vindauga skalv. Det grå, tynne nettet rørte seg i lufta som trekte inn frå byen. I love you, kunne ho seia då. Ho sa det også. I love you, John. Det er lenge sidan. Og så fekk ho brev frå han nokre år seinare. På den verste av alle dagar. Som om skjebnen enno ein gong ville gi henne ein liten nåde. Ho opnar den andre ølboksen også. Kjenner magen mjuknar. Ser ut på snøen. Kor det tømmer seg ned. Det er komisk. Slike veldige mengder. Og så hører ho liksom lyden av vatnet i springen for lenge sidan. Ho står og skyller munnen på det vesle badet på hotellrommet. Nei, det er berre suset av vinden ute. Men blåser det ute no? Ja, no 20
blåser det kraftig igjen. Sola er drukna i snøskyene. Ho vil legga seg nedpå. Drikk ut. Nesten ingen smerter i kroppen no. Berre trøtt. Komma seg inn under dyna. Legga seg ned i det mjuke. Lukka augo. Etterpå kan ho ringa Liv Tone. Høra korleis det går i butikken. Kjenner etter om saksa ligg under puta. Ja, der er ho. Den lengste og kvassaste saksa i huset. Ja, ho har lyst å måla eit bilde av Jan som mokar. Ein einsam mann med ein liten spade. Ansiktet omtrent som på ein liten, uskyldig gut. Den bøygde ryggen. Den nakne skallen. Blått og rødt i snøen. Og ansiktet mest berre rødt. Ho har eit par kvite lerret att. Men det er så skitent og rotete der inne. Alle fillene fulle av måling. Papir og esker og tubar og kanner. Fullt av måling alt saman. Flekkar over alt. Og dei tåpelige bildene ho har begynt på. Ho har jo ikkje greie på det. Laurdag morgon seier Jan han må på taket. Dei har kokt egg og kaffi, sett fram smør og syltetøy. Ein kartong jus. Rista grovbrød. – Eg må på taket, seier Jan. – Er det så mykje snø? – Det er så enormt. Berre eg finn stigen. Han ligg vel nedgraven bak huset. Eg må moka veg berre for å komma bak og leita etter han. Det er ti kuldegrader ute. Vinden slår mot huset. Dei sitt ved kjøkenbordet og pirkar egget ut av skalet med små skeier. Strør på salt. Puttar i munnen. – Du må kle deg godt, seier ho. Han svarar ikkje. Sitt berre og tygg og svelgjer. 21
– I natt var det min tur å ha ein sånn drøm, seier han brått. – Kva då? – Sånne sjalusigreier. – Ja, uff, det er ekkelt. – Ja. Du dreiv på og … ja … – Dreiv eg på? – Faen, Berit, du må ikkje le av det. – Eg ler ikkje. Kva var det du drømte då? – Nei, du hadde funne deg ein annan type, og så sa eg at du kom til å angra, og så berre gjekk du tettare inntil han og lo av meg. Ein sånn rå lått. – Eg trudde vi var ferdige med det der. Vi har jo snakka om det så mange gonger. – Det er jo det eg seier. Tretti år gammal skit. – Men du gjorde det jo ikkje slutt med meg den gongen? Du ville jo ha meg likevel. – Eg skulle liksom tola det då. Det var jo den tida. Viss det var ekte kjærleik, så tolte kjærleiken alt. Eg ville vel at kjærleiken min skulle vera ekte. Tallerkane og teskeiene har gult søl etter eggeplommene. Jan skrur lokket på syltetøyet. Korken på jusen. Tømmer den siste kaffiskvetten i munnen. – Men at eg aldri skal bli ferdig med det, seier han. – At hjernen ikkje berre kvittar seg med det. Kan du forstå det? – No har vi det jo godt. Alt det der er over. Ikkje sant? – Jo. – Så god frukost. – Hadde det ikkje vore for den forbanna snøen. Og slik som det blåser. Det må vera bortimot storm. 22