სრული საკონფერენციო პრეზენტაცია

გლობალური დათბობადედამიწის საფრთხე

ინტერაქტივის შედეგები

გსმენიათ გლობალური დათბობის შესახებ ? გამოიკითხა 358 რესპოდენტი

დიახ –54% არა – 20% უარი – 26%

იცით თუ არა, რა არის გლობალური დათბობის მიზეზი ? გამოიკითხა 265 რესპოდენტი

დიახ –58% არა –42%

დედამიწა ჩვენი, ადამიანების სახლია. თქვენ უვლით მას ისე, როგორც საკუთარ სახლს? გამოიკითხა 265 რესპოდენტი

დიახ –33% არა –32% მეტნაკლებად – 35%

გლობალური დათბობის კავშირი სათბურის ეფექტთან

სათბურის აირებია:

H2O - წყლის ორთქლი CO2 - ნახშირორჟანგი O3 - ოზონი CH4 - მეთანი NO2 - აზოტის ქვეჟანგი ქლორფტორნახშირწყალბად ეს ები აირები მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ დედამიწის ჩამოყალიბებაში,

სათბურის ეფექტის ამიტომ ეწოდებათ მათ

როდესაც სინათლის სხივე ეცემა სათბურის ზედაპირს,ხილული სინათლე მასში გაივლის, ზოგიერთი სხივი შთაინთქმება, შუშაში გასული სინათლის სხივი ათბობს ნიადაგსა და მცენარეებს

გამთბარი ნიადაგი და მცენარეები გამოყოფენ ინფრაწითელ ენერგიას, რომელსაც სათბურის შუშა შთანთქავს და შიდა სივრცეს კიდევ უფრო მეტად ათბობს

ხდება სითბოს ,,მახეში მომწყვდევა” და შედეგად სათბურის შიდა სივრცის ტემპერატურა სულ უფრო და უფრო მატულობს, მანამ, სანამ სათბურის გარეთ გასული სითბოს რაოდენობა საბოლოოდ არ გაუტოლდება მზიდან და სათბურის ფანჯრიდან სათბურში შემავალ სითბოს რაოდენობას

დედამიწა მზიდან მიღებული ენერგიის 30%–ს ირეკლავს, 70%–ს კი შთანთქავს, რაც ხმელეთის, ოკეანისა და ატმოსფეროს გაცხელებას იწვევს. ცხელი სხეულები თბურ ენერგიას ასხივებს. გამოსხივებულ ინფრაწითელი ფოტონების უდიდეს ნაწილს სათბურის აირები იჭერს და კვლავ უკან აბრუნებს. ასე იქმნება დედამიწის სითბური რეჟიმი

დედ ამიწ ა თბება სათ ბურ ის მსგ ავსად , მაგ რა მ იგი ა რაა სათბუ რი

გლობალური დათბობის გამომწვევი ბუნებრივი ფაქტორები

დედამიწის არსებობის ისტორიაში მრავლადაა დიდი მეტეორებისა და კომეტების შეჯახების ფაქტები

დღეისათვის დედამიწის ღერძი დახრილია 23,5 გრადუსით, რის გამოც ადგილი აქვს სეზონურ მონაცვლეობას და ეს საუკუნეები გრძელდება . დედამიწის ღერძის არსებული გადახრა და ის , რაც მას დაემატა გამოთვლებით , არის მემილიონედი იმისა , რაც არსებობს ..

,,სითბური

ტალღები”

• Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

მზის მოქმედებას ორი პერიოდი აქვს : პირველი 10 000 წლის განმავლობაში მზე აქტივაციის პიკს უახლოვდება , ხოლო შემდგომი 10 000 წელი მზე პასიურ პერიოდში გადადის . ზემოთქმული იწვევს დედამიწაზე მონაცვლეობით გლობალურ დათბობას და გამყინვარებას . დღეს , რეალურად საქმე გვაქვს მზის აქტივობასთან

გლობალური დათბობა

გამყინვარება

გლობალური დათბობის გამომწვევი ხელოვნური ფაქტორები

ოზონის შემცირება, სხვადასხვა დანიშნულების კოსმოსური ხომალდების მომრავლება კოსმოსურ სივრცეში, დროგასული კოსმოსური ხომალდების მიერ ახლო კოსმოსური სივრცის დაჭუჭყიანება

მეცნიერთა ვარაუდით, კლიმატის ცვლილება ძირითადად გამოწვეულია ადამიანის სამეწარმეო საქმიანობითა და ბუნებრივი რესურსების ინტენსიური გამოყენებით

• Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

ადამიანი ხარჯავს იმაზე მეტ ბუნებრივ რესურსს, ვიდრე მათი განახლება ხდება. მაგ. ტყეები წელიწადში 2–3%–ით იზრდება, ადამიანი კი ამაზე გაცილებით მეტს ჭრის. დღეს ჩვენ გვაქვს ხეების არასაკმარისი რაოდენობა ატმოსფეროში არსებული ნახშირორჟანგის შესაკავებლად

ტყეების განადგურების ყველაზე უარესი მეთოდია ხეების დაწვა. მცენარე ნახევრად ნახშირბადის ნაერთებს შეიცავს და მისი წვის დროს ხეებში შეკავებული ნახშირბადი ატმოსფეროს უბრუნდება ნახშირორჟანგის სახით

Click to edit Master text styles

– Second level

– Third level • Fourth level – Fifth level

მოსახლეობის ზრდაც ერთ–ერთ ფაქტორს წარმოადგენს გლობალური დათბობისა • Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

ოფლიო მოსახლეობის ცვლილება / ნახშირორჟანგი ატმოსფეროში (1854–1998 10 9 8 7 მოსახლეობა (მილიარდი)

6 5 4 3 2 1

1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 წელი

მსოფლიოში ყველაზე მეტი მოსახლეობის მქონე ქვეყნების ათეული #

ქვეყანა

მოსახლეობა

1

ჩინეთი

1,330,141,295

2

ინდოეთი

1,173,108,018

3

აშშ

310,232,863

4

ინდონეზია

242,968,342

5

ბრაზილია

201,103,330

6

პაკისტანი

184,404,791

7

ბანგლადეში

156,118,464

8

ნიგერია

152,217,341

9

რუსეთი

139,390,205

ნაგავსაყრელები და ცხოველური ნარჩენები სათბურის აირების გაზრდის ერთ–ერთი ფაქტორია. მართალია, ბაქტერიების ლპობის პროცესი ნელა მიმდინარეობს, მაგრამ რადგან ჩვენ ვყრით ნაგავს უკვე მრავალი საუკუნის განმავლობაში, ნარჩენების მიერ გამოყოფილი მეთანის რაოდენობა ძალიან დიდია

რა შედეგებს მოიტანს გლობალური დათბობა

X X საუკუნის 90 –იანი Click to edit Master უკანასკნელი წლ ები text styles საუკუნის მანძილზე – Second level დედამიწაზე – Third level • Fourth level დათბობის პროცესი – Fifth level საგრძნობლად გაძლიერდა

შესაძლო მომავალი 21–ე საუკუნის 90–იანი წლები

თუ შენარჩუნდება გლობალური დათბობის ეს ტენდენცია, მომავალი თაობების სამყარო მრავალი ასპექტით იქნება განსხვავებული დღეს არსებული რეალობისაგან

საშუალო გლობალური ტემპერატურის ცვლილება(1880-2005 წწ.)

0

c

14.8

ტემპერატურა

0

c

14.4 14.2 14.0

13.8 13.

6 13.

4 13.2 13.0 180 0

1900

1920

1940

1960

1980

2000

2020

მოსახლეობის პროცენტული ნაწილი, • Click to edit Master text styles რომელიც შიმშილობას განიცდის – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

ხანგრძლივი გვალვისა და მაღალი ტემპერატურის შედეგად ადრე ტენიანი და საუკეთესო ნიადაგები გამოიფიტება და უნაყოფო გახდება. ხშირი და ხანგრძლივი გვალვები კი გამოიწვევს საკვები პროდუქციის სიმცირეს, რაც გაზრდის შიმშილობის დონეს. გაუდაბნოება გამოიწვევს აგრეთვე ისეთ სოციალურ პრობლემას, როგორიცაა ეკომიგრანტების გაჩენა

Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

გლობალური დათბობა გამოიწვევს პოლუსებთან ყინულის უზარმაზარი მასების დნობას, რაც ხელს შეუწყობს ზღვის დონის აწევას, რის შედეგადაც მრავალი კუნძული, სანაპირო ზოლი და ზღვის სანაპიროზე მდებარე ქალაქები ზღვის წყლით დაიფარება

Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

ოკეანეებსა და ატმოსფეროს შორის სითბური ენერგიების გაცვლა იწვევს შტორმებს. გლობალური დათბობა შტორმების სიხშირისა და სიძლიერის ზრდის მიზეზი გახდება, ხოლო ზღვის დონის აწევა გაზრდის შტორმებისა და წყალდიდობების მიერ მიყენებული ზარალის ოდენობას

• Click to edit Master text styl – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

საფრთხეები დაემუქრება ბიომრავალფეროვნებას. ტყის ბინადარი ცხოველები და მცენარეები მოექცევიან ზემოქმედების ქვეშ. ამჟამად სატრანსპორტო მაგისტრალურმა გზებმა, ინფრასტრუქტურამ შეიძლება გადაკეტონ ბიომრავალფეროვნების მიგრაციული გზები.

Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

საფრთხეები დამუქრება ადამიანის ჯანმრთელობას. გლობალურ დათბობასთან ერთად იზრდება გადამტანი და პარაზიტული მწერების საბინადრო ფართობები, მოსალოდნელია ისეთი დაავადებების გააქტიურება, როგორიცაა მალარია, ტროპიკული ციებ–ცხელება, სალმონელოზი, ქოლერა, ამას ხელს შეუწყობს აგრეთვე სასმელი წყლის და საკვების ნაკლებობა, ჰაერისა და წყლის დაბინძურება

ნებრივი კატასტროფების სტატისტიკა მსოფლიოში 1997-2006 ბუნებრივი კატასტროფა

ეკონომიკური ზარალი (მილიარდი აშშ დოლარი)

დაზარალებუ– მსხვერპლი ლი მოსახლეო–ბა (მილიონი)

წყალდიდობა

190

ცუნამი და მიწისძვრა

120

40

400,000

ქარიშხალი

426

362

176,150

გვალვა

30

1,100

460,000

ბუნებრივი ხანძარი

19

0,5

480

მეწყერი და ზვავი

15

26

80,000

მთლიანად

800

1,230

2,785,5

92,500

1,688,650

კლიმატის ცვლილება და საქართველო

ცხელ დღეთა რიცხვი (ახალციხე) 2500 2450 2400 2350 2300 2250 2200 2150 2100 2050 2000

1956-1980 1981-2005

1985–2000წწ. ცენტრალური კავკასიონის მყინვართა შესწავლამ აჩვენა, რომ ამ წლებში მყინვართა უკან დახევის საშუალო სიჩქარემ 8მ/წელი შეადგინა, ხოლო მყინვართა ფართობმა 6–9%–ით დაიკლო

Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

სტიქიური ბუნებრი მოვლენების სიხშირემ და სიძლიერემ დიდი ზიანი მიაყენა სასოფლო–სამეურნეო პროდუქტების თვალსაზრისით მდიდარ დედოფლისწყაროს, სიღნაღისა და საგარეჯოს მუნიციპალიტეტებს

ბუნებრივი კატასტროფების სიხშირე მკვეთრად გაიზრდება საქართველოს მთაგორიან და მთისპირა რაიონებში. საქართველოში დღეისათვის მეწყერთა საერთო ფართობი 15000 კვადრატულ კილომეტრს შეადგენს

საქართველოს ტერიტორიაზე მეწყერებით დაზიანებისა და საშიშროების რუკა

• Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

საქართველოს ტერიტორიაზე ღვარცოფული მოვლენებისა და აქტივობების რუკა

• Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

საქართველოს მდინარეებზე წყალმოვარდნების რისკის რუკა • Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

ბუნებრივი კატასტროფების სტატისტიკა საქართველოში 19992008 წლებში 1999-2008 წლებში ბუნებ– რივი კატასტროფების შედეგად დაზარალებული ადამიანების რაოდენობა

719,246

1999-2008 წლებში ბუნებრივი კატასტროფებით მიყენებული ზარალი (მლნ. აშშ დოლარი)

552

შესაძლო ბუნებრივი კატასტროფებით გამოწვეული ეკონომიკური ზარალის წლიური რისკი (მლრდ. აშშ დოლარი)

4

კლიმატის ცვლილების შერბილების, ადაპტაციისა და შემცირების ვარიანტები

ჩვენ შეგვიძლია წვლილი შევიტანოთ იმ მეცნიერებისა და ინჟინრების ძალისხმევაში, რომლებიც შეისწავლიან უფრო თბილ სამყაროსთან შეგუების გზებს

Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

დღეს ინჟინრები და მეცნიერები მუშაობენ ენერგიის ისეთი ალტერნატიული წყაროების განვითარებაზე, როგორებიცაა ქარის ენერგია, მზის ენერგია და უსაფრთხო ბირთვული ენერგიები

Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

1997 წელს, იაპონიის ქალაქ კიოტოში პროტოკოლი სათბურის აირების ემისიის შემცირების შესახებ. იგი ძალაში შევიდა 2005 წლის 16 თებერვალს.

39 განვითარებულმა ქვეყანამ და ევროკავშირმა აიღეს მათ მიერ წარმოქმნილი ოთხი აირის: ნახშირორჟანგის, მეთანის, აზოტის ქვეჟანგისა, გოგირდის ჰექსაფტორიდის და აირების ორი ჯგუფის შემცირების ვალდებულება

გაუფრთხილდი დედამიწას, ის ხომ შენი სახლია!

ნარჩენების მართვის პროცესში უდიდესი როლი ენიჭება საზოგადოების თანამონაწილეობას. მათ მიერ საყოფაცხოვრებო ნარჩენების სეპარირება და შესაბამის კონტეინერებში განთავსება მათი მეორადი გადამუშავების მიზნით დაზოგავს ენერგიას

დაიცავი ,,ამოყირავებული პირამიდის” პრინციპი: 

ნუ იყიდი იმაზე მეტს, ვიდრე გჭირდება, შეამცირე შენი ნარჩენი;



ყოველნაირად შეეცადე მოუძებნო გადასაგდებ ნივთს მეორადი გამოყენება;

 შეეცადე მოძებნო მისი გადამუშავების შესაძლებლობა; 



შეეცადე მოძებნო შესაძლებლობები;

მისგან

ენერგიის

მიღების

მხოლოდ მაშინ განათავსე ნივთი ნაგავსაყრელზე, როცა მისი

გამოყენების ყველა შანსი ამოწურულია;

ბინების თბოიზოლაციითაც კი შეიძლება ენერგიის დაზოგვა და შესაბამისად სათბურის აირების დაგროვების შემცირება ატმოსფეროში. აგრეთვე ენერგოეფექტური ნათურებისა და ბიომასების გამოყენება ენერგიის მისაღებად

Click to edit Master text styles – Second level – Third level • Fourth level – Fifth level

შეამცირე, გამოიყენე, ხელმეორედ გადაამუშა– ვე

დაზოგე ენერგია

შეცვალე მანქანის ტარების ჩვევები

მოახდინე ბინების თბოიზოლაცია

გამორთე ელექტრო მოწყობილობები, როცა აღარ გჭირდება

გამოიყენე ენერგოეფექტური ნათურები

შეისწავლე, ააშენე და გამოიყენე განახლებადი ენერგიის წყაროები

გამოიყენე ბიომასები ენერგიის მისაღებად

კავკასიის გარემოსდაცვითი ორგანიზაციაების ქსელი–CENN ატარებს კონკურსს13–დან 18 წლამდე ასაკის მოსწავლეებისათვის საქარძთველოში კლიმატის ცვლილებასთან ან ბუნებრივ კატასტროფებთან ადგილობრივი გარემოსდაცვითი საკითხების გამოსავლენად

WWW. climate.cenn.org ასე რომ

,,წამზომი ჩართულია ”

დედამიწის სამკურნალო ,,რეცეპტი” ანტიტყისმჭრელს, ნაგავმქრობს, სდექ გლობალურ დათბობას და პლასტმასს დავუმატოთ ჩვენი ხელების და გულების სითბო, მზრუნველობა, ცოტაოდენი თვითშეგნება, დავუმატოთ ადაპტაციის უნარი ,,გემოვნებით”, კარგად მოვურიოთ, გავათბოთ 36 გრადუსამდე და მივიღებთ უნიკალურ პრეპარატს–,,შაქარპლანეტას”

დღეს დედამიწა ,,მოწყენილია” და შველას ითხოვს!

იქნებ ყველამ ერთად მოვინდომოთ

და შევძლოთ მისი ,,გაღიმება ”