BRUZZ actua - editie 1579

Rubrieknaam

#1579 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

19 | 07 | 2017

O P I N I E

COMMISSARIS DE BECKER

‘Geweld tegen politie dagelijkse kost’ CA MP ING B RUSSEL

Overleven met vier tentjes

ALEXANDER D’HOOGHE

Toparchitect daalt neer in Brusselse wijken © SASKIA VANDERSTICHELE

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

EMMA, ONDERWEG MET DE METRO

Emma (16) woont al drie jaar in Stuttgart en moet twee weken stage volgen. Ze koos ervoor om even terug naar België te komen en loopt stage bij communicatiebureau Peggy O. “In Duitsland is het onderwijssysteem helemaal anders, zeker in de Internationale school waar ik les volg. Veel meer gericht op zelfstandig werken.” Op haar stageplek moet ze elke dag een blogverslag schrijven. “Ik hou van de diversiteit van Brussel en van de architectuur, maar Stuttgart is veel groener, met veel grote bossen vlakbij, waar je uren kan wandelen.”

3

Inhoud

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

08

DE VERHALEN

10

Afscheid

12

Camping in de knel

ADVERTEREN?

Ineke Le Compte, Ute Otten: sales@bruzz.be, 02-650 10 63

UITGELICHT

Tussen arrogantie en wanhoop

Nog meer verrassingen in Samusocial-affaire

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw.

Buiten België 30 euro per jaar.

OPLAGE 62.609 exemplaren.

14

14

Korpschef Johan De Becker

Enige kampeerterrein in Brussel loopt leeg

Spreektijd Architect Alexander D'Hooghe

ALGEMENE DIRECTIE

Jo Mariens HOOFDREDACTIE

18

Klaus Van Isacker WEEKBLAD

BRUZZ | VOORAF

Steven Van Garsse (chef)

SERIE De conciërge

‘Iedereen is als familie voor mij’

CONCEPT

Piet De Loof, Pieter Claerhout, Rosalien Eggermont EINDREDACTIE

Karen De Becker ART DIRECTOR

Heleen Rodiers LAY-OUT

Ruth Plaizier KERNREDACTIE

Jean-Marie Binst, Gerd Hendrickx, Bettina Hubo, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

RUBRIEKEN 03 05 06 22 27 30 33 34

Chou de Bruxelles Edito In beeld Opinie Michaël Bellon Enfant Terrible Nick Trachet Big City

Hilke Andries, Michaël Bellon, An Devroe, Wauter Mannaert, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Thomas Verbeke, Jurgen Walschot FOTOGRAFEN

Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele DISTRIBUTIE Ute Otten VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

18

24

LOS VAN DE TIJD

SERIE Verborgen sportparels Hippodroom Bosvoorde

28

SERIE Le Trajet de Trachet

Eppegem aan de Zenne

Edito

10

28

WIJ SLUITEN

Dit is het laatste nummer van het Bruzz-magazine in juli. We sluiten vier weken.

Op woensdag 23 augustus zijn we er terug.

Prettige vakantie.

Het al niet al te beste imago van Brussel moet vandaag op een historisch dieptepunt zitten. Zowel in binnen- als in buitenland. In The Washington Post vergeleek een Belgisch expert in ontwikkelingssamenwerking de toestanden bij de stad Brussel met de tribale samenlevingen in Afrika waar corruptie hoogtij viert.

Hoeveel dieper kan Brussel nog vallen?

Een bananenrepubliek. En de walmen uit de beerput genaamd Samusocial blijven ons in het gezicht vliegen.

Dat alles komt boven op het beeld van Brussel als een stad van verpauperde buurten waar retrograde islamitische opvattingen heersen, politie niet welkom is en waar jihadi’s gekweekt worden. Hellhole Brussels? Nee? Ja? En toch mag ons dat niet van de wijs laten brengen. Brussel is tegelijk een stad waar de kansen voor verandering voor het rapen liggen. Misschien zelfs precies door die chaos en de wanorde.

Het prikkelt internationale topfiguren als urbanist Alexander D’Hooghe om er creativiteit op te laten botvieren. Of het nu over de buurt rond de slachthuizen gaat in Anderlecht, het Justitiepaleis of het viaduct van Herrmann-Debroux. Waar het misloopt, kan er redding komen en soelaas.

D’Hooghe wil bewijzen dat democratie en grootse stedenbouw hand in hand

kunnen gaan. Het is een nobel doel.

Er kunnen bakens verzet worden in de methodiek van de stadsplanning, die Brussel, maar ook andere steden in aanzienlijke mate, kunnen vooruithelpen.

Neem nu het kanaal. Ooit nog in deze publicatie ‘de aars van Brussel’ genoemd. Vandaag is het the place to be. En ere wie ere toekomt: de privé nam er het voortouw. Met Thurn en Taxis (kantoren) en Upsite (woningen) als iconische voorbeelden. Vandaag is er een bouwmeester die vanuit de overheid zorgt dat het ordentelijk verloopt met de kanaalzone en dat er nieuwe frisse initiatieven kunnen ontstaan.

De oude industrieën die Brussel groot hebben gemaakt, zoals brouwerijen of voedingsnijverheid, komen terug naar het kanaal. Het is vandaag nog kleinschalig, maar kan als symboliek zeker tellen. En het ene woonproject na het andere staat op stapel. Er zit met het Citroënmuseum een groot cultureel initiatief in de pijplijn.

Het is al te makkelijk om het doemdenken in stand te houden en te geloven dat het niet meer goed komt met deze stad en haar inwoners, maar dat klopt gewoon niet. Brussel heeft juist troeven te over. Het is aan de bestuurders van deze stad om hiermee aan de slag te gaan.

BRUZZ | VOORAF

Chaos is kans

— STEVEN VAN GARSSE

5

In beeld

8

BRUZZ | DE WEEK

DOLLE TOL

BELGA

Het uitgieren in een doldraaiend en bodemloos vat. Of hoe de politiek zich graag nestelt in symboliek. Bij de opening van de Zuidfoor, zaterdag, hangen Brusselse politieke voortrekkers als marionetten te bengelen, naast de mooiste kandidaat-missen.

Glunderend om de fotografenaandacht gaan (in het midden) Open VLD-schepen Els Ampe (in obligaat blauw) en PS-burgemeester Philippe Close (in nationale driekleur-outfit) dol uit het dak. Het leuke kantje van de job.

9

De week

Terugblik op het nieuws

Criminaliteit

Lichtplan

60 pct

Bij het Brusselse openbaar vervoer daalt het aantal misdrijven in 2016 met 23 procent. Alleen voor ongewenste intimiteiten stijgt het aantal meldingen.

Meldingen over fysiek of psychisch geweld komen het meest voor.

De Brusselse regering keurt het nieuwe lichtplan van het gewest goed. Dat zal de komende jaren als handleiding gebruikt worden door bijvoorbeeld Brussel Mobiliteit bij de heraanleg van publieke ruimtes. Het plan heeft als doel de lichtinfrastructuur in de stad te harmoniseren.

Iets meer dan 60 procent van de jonge werklozen in Brussel kampt met stress. Bij 40 procent is er mogelijk zelfs sprake van een mentale aandoening. Hoewel de jongerenwerkloosheid in Brussel jaar na jaar daalt, blijft die in vergelijking met andere steden erg hoog.

SAMUSOCIAL LEIDT IEDERE KEER OPNIEUW TOT VERRASSINGEN

BRUZZ | DE WEEK

Tussen arrogantie en wanhoop Michel Degueldre, ontslagnemend voorzitter van de raad van bestuur van Samusocial, vraagt op 25 mei aan zijn woordvoerder om in het privéleven te duiken van Brussels parlementslid Alain Maron (Ecolo) en twee journalisten van de RTBf en Le Vif. De mail, die pas vorige week uitlekte, zorgde eens te meer voor verstomming in de Samusocial-commissie. Getuigt de mail van de arrogantie van de macht of sloeg Degueldre in paniek? — DANNY VILEYN

G

ynaecoloog-verloskundige Michel Degueldre heeft er een carrière van veertig jaar op zitten in het Sint-Pietersziekenhuis.

Degueldre zette zich in de jaren 1970 in voor gezondheidszorg voor migranten en later voor prenatale onderzoeken voor sans-papiers.

Degueldre was ook negen jaar voorzitter van de Belgische afdeling van Dokters van de Wereld. Hij leerde Samusocial kennen toen hij als vrijwilliger daklozen geneeskundige verzorging toediende. Hoe komt een sociaal bewogen man ertoe om onderzoeksopdrachten te geven die aan totalitaire regimes doen denken?

Christophe Thielens, woordvoerder van Samusocial en bestemmeling van de belastende mail: “Niemand bij ons heeft daar gevolg aan gegeven. We hebben er vooral om gelachen. Dit was grotesk, het initiatief van een wanhopig man, die niet

8

meer wist hoe te reageren.

Degueldre verkeerde in een staat van ontkenning, waarin hij werd meegesleurd door Pascale Peraïta.”

Meegesleurd door Pascale Peraïta, het is een frase die je ook uit de mond van PS’ers hoort als het over het gegraai van Yvan Mayeur gaat.

Hoezo? Thielens: “Peraïta trok aan de touwtjes bij Samusocial, ook toen ze geen directeur meer was.

Samusocial, dat was Pascale Peraïta, met de zegen van Yvan Mayeur.

Degueldre was misschien wel voorzitter, maar eigenlijk was Peraïta de echte baas.”

De uitleg van Thielens is een mogelijke verklaring voor de ‘wanhoopsdaad’ van Degueldre, zeker geen excuus, maar wel in het besef dat dergelijke vragen - in het privéleven van journalisten duiken - niet de grote uitzondering zijn.

Degueldre is niet de eerste en zal ook niet de laatste zijn, De krant La Libre Belgique herinnert eraan dat

ook de vicevoorzitter van Uber er in 2014 mee dreigde om het privéleven van journalisten uit te pluizen als ze te kritisch over Uber zouden berichten. De Franstalige journalistenvereniging AJP ziet een verband tussen de groteske mail van Degueldre en de haat die sommige politici koesteren tegenover de media.

BEDORVEN VOEDSEL Behalve OCMW-voorzitter was Peraïta dus ook heer en meester bij Samusocial. Dat ze daarenboven ook een vinger in de pap had bij de vzw Brusselse Keukens maakt een andere incident uiterst pijnlijk: de voedselpakketten voor daklozen die Brusselse Keukens

leverde aan Samusocial waren voedselpakketten die niemand anders wou en ingevroren werden.

De etiketten met vervaldata werden overplakt, waarbij de vervaldatum met een maand werd verlengd. De vzw Brusselse Keukens is een te duchten concurrent voor private ondernemingen.

Er zijn ook positieve geluiden over Mayeur en Peraïta: van gewezen boekhoudster Liliane Marage bijvoorbeeld die van 2004 bij de daklozenorganisatie werkte. Ze zit sinds maart 2014 thuis met een burn-out.

Marage zag Samusocial evolueren van een kleine vzw met minder dan twintig werknemers tot een zeer grote organisatie met honderden

Fietsparking

Vijftigplussers

Bommeldingen

Cycloparking.org biedt een overzicht van alle veilige parkeerplaatsen voor fietsers in Brussel in de negen gemeentes die zich bij CycloParking hebben aangesloten. Het fietsplatform CyCLO en ministers Rudi Vervoort (PS) en Pascal Smet (SP.A) staan aan de basis van het initiatief.

Brusselse bedrijven werven in 2016 in vergelijking met 2011 bijna 70 procent meer 55-plussers aan. Zelfs met die stijging blijft het aandeel bij de nieuwe werknemers beperkt tot minder dan vijf procent. Volgens HR-groep Acerta, die de cijfers vrijgeeft, is er nog werk aan de winkel.

Elke dag wordt in België minstens één bommelding gedaan. In de eerste maanden van vorig jaar waren het er 488, een derde daarvan gebeurt in Brussel. Het is niet duidelijk hoeveel meldingen vals zijn. Het aantal stijgt trouwens sinds de aanslagen in Parijs en Brussel.

Ik vraag me af: wat heeft het voor zin om nu alles overhoop te gooien, op twee jaar van de regionale verkiezingen? reageert ontgoocheld op de oproep van CDH-collega Céline Fremault om ook in Brussel een alternatieve coalitie zonder PS te vormen.

Cartoon Wauter Mannaert

BRUZZ | DE WEEK

BRUSSELS MINISTER GUY VANHENGEL ( OPEN VLD )

Michel Degueldre wou een onderzoek naar het privéleven van journalisten. ©BELGA

medewerkers. Tijdens haar hoorzitting in de commissie Samusocial bleef Marage de daklozenorganisatie en directrice Pascale Peraïta verdedigen.

Commissieleden vroegen zich af of Marage niet geïndoctrineerd was door Peraïta, want het beeld dat Marage schetste, spoorde volgens commissieleden niet met de machtswellustelinge die Thielens geborsteld had. Marage hield voet bij stuk: “Peraïta lag letterlijk wakker van de daklozen op straat en ze vocht voor hen als een leeuwin.” Maar waarom zouden de portretten die Thielens en Marage schetsten niet compatibel zijn?

MEER LEZEN: > www.bruzz.be/samusocial

9

Interview

Afscheid van een korpschef

dat anders. Die worden dagelijks geconfronteerd met dezelfde problemen: een burenruzie over hondengeblaf of over het buitenzetten van vuilnisbakken. Niet iedereen kan daar even goed mee om. We vinden daar niet altijd de mensen voor. Dat is hier niet anders dan in de rest van het hele land, maar de hoeveelheid problemen waarmee we geconfronteerd worden in deze multiculturele gemeentes ligt hoger dan in bijvoorbeeld Wachtebeke.

“Agenten uit het Brusselse of agenten met een migratieachtergrond hebben een stapje voor,” oordeelt De Becker.

Hoezo?

BRUZZ | DE VERHALEN

DE BECKER: We tellen hier 142 nati-

Afscheidnemend korpschef Johan De Becker slaat en zalft

‘Geweld tegen politie is hier dagelijkse kost’

Johan De Becker (58) stond vijftien jaar aan het roer van een van de meest besproken politiezones van het land, maar neemt nu afscheid als korpschef van Brussel-West.

“Je mag niet naïef, maar ook niet cynisch worden,” blikt hij terug. “Er is criminaliteit, maar we zijn erin geslaagd de banden met de wijken te versterken.”

— BRAM VAN RENTERGHEM, FOTO PETER DETAILLEUR

Z

ijn grootste verwezenlijking na die vijftien jaar vindt Johan De Becker dat de wijkpolitie behouden is.

“Voor de fusie van de politiekorpsen van de gemeenten Jette, Koekelberg, Molenbeek, Ganshoren en SintAgatha-Berchem, werkten agenten meestal tot aan hun pensioen in één van die gemeenten,” zegt hij. “Door

10

de politiehervorming viel dat weg, en kunnen agenten tot vijf keer per jaar een overplaatsing aanvragen.

Dat we mensen toch kunnen houden, danken we aan de federale premie van 12.500 euro voor wie langer in Brussel blijft, maar we investeren in wijkcommissariaten, en geven het personeel inspraak bij de keuze van de voertuigen. Er zijn

taalcursussen, een fitnesszaal: dat helpt.”

Waarom willen agenten weg? Hier gebeurt toch veel, dat lijkt net aantrekkelijk?

JOHAN DE BECKER: Met 69.000 op-

roepen per jaar is dat voor de interventiebrigades zeker het geval: actie genoeg. Voor wijkagenten ligt

onaliteiten, met opvallend veel mensen uit de stad Oujda in Marokko. In de jaren zestig, zeventig kwamen die naar hier en nu stellen we vast dat zij sommige straten helemaal opgekocht hebben.

Daar heerst een sociale controle die eigen is aan hun cultuur, met een andere kijk op de politie. Ze hebben bijvoorbeeld de neiging om de problemen zonder tussenkomst van de politie onder elkaar te regelen, niet zelden met messen. Op een bepaald moment speelt een ruzie tussen twee families zich echter af op de straat en wordt de wijkagent er toch mee geconfronteerd.

Meestal is de situatie dan al zo geëscaleerd dat er niet meer bemiddeld kan worden, maar alleen nog gerechtelijk kan worden opgetreden.

Hoe pakken jullie dat dan aan?

DE BECKER: Wij hebben referentiepersonen, meestal ouderen uit de gemeenschap. We werken ook zeer nauw samen met de imams uit de verschillende moskeeën. Daarnaast proberen we de jongeren uit de wijken die nu bezig zijn als gemeenschapswacht, door te sluizen naar het politiekader.

Ze moeten dezelfde proeven afleggen als andere kandidaten, maar het diploma hoger secundair onderwijs als vereiste, iets wat ze niet altijd hebben, wordt vervangen door de ervaring die ze opgedaan hebben als ket van de wijk en als gemeenschapswacht. Een tiental mensen is zo al inspecteur geworden.

Dat is een van de manieren om de band met de wijk aan te halen.

Merkt u het verschil?

DE BECKER: Het is natuurlijk een

kleine groep, maar we stellen vast dat de agenten vanuit het Brusselse of agenten met een migratieachtergrond een stapje voor hebben, als ze geconfronteerd worden met een situatie zoals we die hier vaak kennen. Wanneer we ergens aankomen, worden onze wagens onmiddellijk ‘omsingeld’ door vijftig à zestig personen. Dat is pure nieuwsgierigheid, maar voor wie dat niet kent, kan dat beangstigend zijn.

Een agent mag zich daar niet door laten leiden, want meestal verloopt alles correct. Al moet ik toegeven dat er al eens met een steen wordt gegooid of een band wordt lek gestoken. Toch zijn dat geen no-gozones, maar wel wijken waar we niet één, maar drie politievoertuigen naartoe sturen. Het derde voertuig houdt dan de andere twee in het oog, of brengt de vermoedelijke dader van bijvoorbeeld een winkeldiefstal onmiddellijk weg, terwijl de andere agenten de winkelier verhoren. Doen we dat niet, dan riskeren we dat de buurt de dader helpt.

Is er ook geweld tegen agenten?

DE BECKER: Wat onlangs in

Antwerpen is gebeurd - jongeren die stenen of eieren naar de politie gooien - dat kennen wij hier al twintig jaar. Er gaat geen week voorbij of één van mijn politieagenten krijgt slaag of verwijten naar zijn hoofd geslingerd. Het commissariaat in Molenbeek is zeker al vijf, zes keer aangevallen. Soms gaat het echt ver. In de nasleep van de arrestatie van de vrouw van Fouad Belkacem (van Sharia4Belgium, red.) kwam een man met de Thalys uit Parijs. Hij wou uit ontevredenheid met die arrestatie twee van mijn agenten neersteken. Of een agent die vanop de tweede verdieping een butaangasfles op zijn helm gegooid kreeg. Gelukkig was het zonder erg, al brak de helm wel in stukken.

De politiezone West is via Molenbeek betrokken bij het Kanaalplan, dat strijdt tegen radicalisering en terreur. Welke score geeft u dat Kanaalplan?

DE BECKER: Acht op tien. Althans

voor Vilvoorde en Molenbeek. Voor

de andere gemeenten zitten we op zes op tien. Zij zijn een half jaar later begonnen en bezig met een inhaalmanoeuvre.

Iedereen is zich er nu bewust van dat Foreign Terrorist Fighters hun nest zoeken op plaatsen waar zij verdoken kunnen leven. Daarom was er zeker nood aan meer controles: op valse adressen, op vzw’s, op moskeeën en op onderliggende fenomenen zoals handel in wapens, drugs en valse papieren. Dat gebeurt nu. Deradicaliseringsambtenaren bij de gemeenten doen aan administratieve en preventieve benadering en de politie kreeg meer personeel.

Het komt er vooral op neer dat alle partners uit de veiligheidsketen samen rond de tafel zitten, met mooie resultaten als gevolg.

Daarom geef ik het plan een grote onderscheiding.

dienst interne controle en audit.

Het gaat dan om onderzoeken ten laste van politiemensen van de zone, maar ook om verbetervoorstellen voor de werking van het korps.

“Alle partners uit de veiligheidsketen zitten samen rond de tafel, met mooie resultaten als gevolg” JOHAN DE BECKER AFSCHEIDNEMEND KORPSCHEF

Riskeert u zo geen schoonmoeder te worden voor uw opvolger?

DE BECKER: (lacht) Ik

heb hem al gezegd dat ik beschikbaar ben, maar ik zal mij zeker niet opdringen. Als hij raad vraagt, dan zal ik hem die graag geven, maar ik zal nooit spontaan vertellen hoe ik het zou aanpakken.

Heeft die vijftien jaar als korpschef van de politiezone West u veranderd als mens?

DE BECKER: Nieuwe agenten geef ik altijd het volgende mee: ‘Geloof niet alles wat je hoort, maar ga er ook niet van uit dat iedereen die zich aanbiedt aan het loket fraudeert of liegt.’

Wij focussen ons nu op de lijst Foreign Terrorist Fighters, maar de zone telt 215.000 inwoners. We mogen niet vertrekken van het idee dat die hele zone overloopt van fraudeurs, bedriegers, criminelen en meer. Je moet niet naïef zijn, maar je mag ook niet cynisch worden.

Als een crimineel bij wijze van spreken sneller vrijgelaten wordt dan de tijd die je nodig hebt om zelf het Justitiepaleis te verlaten, dan kan me dat irriteren. Maar ik begrijp dat niet iedereen in de gevangenis moet terechtkomen, of dat er voor elektronisch toezicht effectief enkelbanden beschikbaar moeten zijn. Daar komt het eigenlijk altijd op neer, niet alleen voor de politie, maar voor alle partners van de veiligheidsketen: geld en middelen.

U bent straks geen korpschef meer, maar blijft wel binnen de zone aan de slag. Wat gaat u doen?

DE BECKER: Ik vraag aan de nieuwe

korpschef, Bertrand Vols, om mij aan te stellen als directeur van de

11

Toerisme

Kamperen in de stad

Brussels enige kampeerterrein loopt leeg

Camping in de knel Camping Bruxelles à ciel ouvert, het enige kampeerterrein in het gewest, is op de sukkel. De kampeerders laten het afweten en nu moet de vzw ook nog de nieuwe hoteltaks betalen.

BRUZZ | DE VERHALEN

— BETTINA HUBO, FOTO SASKIA VANDERSTICHELE

A

l meer dan twintig jaar leidt Camping Bruxelles à ciel ouvert een onopvallend bestaan in de schaduw van het Europees Parlement. Een bescheiden, houten paneel met daarop in vrolijke rode letters Camping Welcome is de enige aanwijzing dat achter de kerk van het Heilige Sacrament aan de Waversesteenweg een stadscamping verborgen ligt.

Als je het terrein opgaat en de handgeschilderde wegwijzers volgt, passeer je eerst langs een

12

“De camping is ideaal.

Midden in de stad en toch heerlijk rustig. We missen alleen wifi” FRANSE TOERISTEN CAMPING BRUXELLES À CIEL OUVERT

grote, kale parking en een nieuwbouwproject met twintig kleine woningen. Maar eenmaal de twee grote nadarhekken aan het eind van het kerkepad voorbij, kom je in een andere wereld terecht, een soort Hofje van Eden. Aan de ingang een moestuin met erwtenranken en prille sla, verderop vlinder- en rozenstruiken en bakken vol kleurrijke geraniums. Daarachter een royaal grasveld, deels ommuurd, deels omzoomd met hoge, oude bomen. Tussen de bomen: stenen banken en witte heiligenbeelden. In deze lieflijke

CAMPING BRUXELLES À CIEL OUVERT Waversesteenweg 205, Elsene

INNOCENT HIGIRO BEHEERDER CAMPING

Fransen, Belgen, zelfs buren uit Brussel.”

Maar geleidelijk lieten ook zij het afweten.

“Wie goedkoop wil logeren, kan tegenwoordig elders terecht in de stad. Er zijn jeugdherbergen bijgekomen en door de hotelcrisis zijn de Brusselse hotels, zeker in de zomer, spotgoedkoop.”

Maar waar zijn de geboren kampeerders zijn gebleven, zij die per se in de open lucht willen slapen? Ook voor Higiro is het een raadsel.

Nochtans zijn de gasten van de Brusselse stadscamping enthousiast en velen keren weer terug naar deze relaxte plek. Zo ook de vijf meisjes uit het Franse Nantes die aan komen lopen en die blijken te logeren in de grote tent en de mini-Quechua. Ze maken een trip langs Europese hoofdsteden en muziekfestivals.

Morgen breken ze op, na drie nachtjes, maar over een paar dagen komen ze opnieuw langs.

“Het is ideaal hier, je bent midden in de stad en toch is het heerlijk rustig,” zeggen ze. Het enige wat ze missen, is wifi.

Een dure investering in een wifi-installatie zit er volgens Higiro echter niet in. “Sinds vorig jaar lijden we echt verlies. Dat heeft te maken met de terreur en de aanslagen. Jarenlang hadden we de hele zomer ook jeugdgroepen van Vacances pour tous, een Franse organisatie die kampeervakanties organiseert voor kinderen uit achtergestelde gezinnen. Maar sinds vorig jaar komen ze niet meer. Blijkbaar durven de ouders hun kinderen niet meer naar het gevaarlijke Brussel te sturen.”

gezinnen met beperkte inkomens. “Wij zijn geen commercieel initiatief. De kampeerplaatsen zijn niet afgebakend en genummerd. De douches werken niet met een jeton. Wij tellen niet.”

Om die reden is La Viale ook niet van plan een groots opgezette publiciteitscampagne op te zetten om nieuwe klanten aan te trekken. “Ik heb onlangs wel een facebookpagina gemaakt, maar we gaan niet beginnen met neonreclame of flyers uit te delen. Dat is onze stijl niet.”

Publiciteit en promotie maken voor het kampeerterrein is trouwens meer iets voor het gewest, vindt Higiro. Nu staat de camping zelfs niet vermeld op de website van Visit Brussels.

Is de toekomst van Camping Bruxelles à ciel ouvert nog verzekerd? Higiro twijfelt. “Als we geen vrijstelling krijgen van die hoteltaks, wordt het moeilijk. Maar het zou jammer zijn als deze magische plek verdwijnt. Het is toch een instituut.”

© BETTINA HUBO

omgeving is het rumoer van de grauwgrijze Waversesteenweg plots ver weg.

Normaal gesproken is dit de tuin van La Viale, een christelijke leefgemeenschap die de hele site rondom de kerk beheert. De gemeenschap van religieuzen en leken onder leiding van de jezuïet Guy Martinot nam hier haar intrek in de jaren negentig, toen de kerk en het klooster te groot geworden waren voor de paters van het Heilige Sacrament. Behalve de leefgemeenschap, waar ook Europese stagiaires en ambtenaren deel van uitmaken, is hier ook een christelijk studentenhuis. Het jongste initiatief van La Viale is het nieuwbouwproject, waar intussen al enkele christelijke families met weinig middelen en ook een paar nonnetjes wonen.

Toen La Viale de site destijds overnam, was hier al een kleine, naar het schijnt tamelijk sombere jeugdherberg met kampeerterrein.

Martinot besloot de camping nieuw leven in te blazen en open te houden, althans in de zomermaanden juli en augustus, wanneer heel wat internationale bewoners van de gemeenschap op vakantie zijn. Reizigers laten overnachten in de magnifieke binnentuin paste immers in de ‘deel’-traditie van La Viale.

Kampeerders uit heel de wereld en met diverse levensbeschouwelijke achtergrond sloegen hier in de loop der jaren hun tenten op. Ook dit jaar ging het kampeerterrein begin juli open. Veel luxe is er niet. Er zijn douches, toiletten, tafels en stoelen, de keuken bestaat uit een koelkast en een buitenspoelbak. Veel regels zijn er evenmin. Het moet alleen stil zijn om elf uur ’s avonds.

Vandaag staan er welgeteld vier – afgesloten tenten in de tuin. Aan de ene kant van het terrein twee tentjes van fietsers - de rijwielen leunen tegen een boom. Aan de andere kant een grotere tent met een werp-Quechua ernaast. “We zitten in volle crisis,” zegt beheerder Innocent Higiro. Twaalf jaar geleden begon hij hier als student te werken, inmiddels heeft hij een baan en doet hij het beheer als vrijwilliger. Voor studentenjobs is er geen geld meer.

Toen hij begon, floreerde de camping. Op het hoogtepunt waren er 2.500 overnachtingen in één seizoen. “Regelmatig waren alle tachtig plekjes volzet, hoewel we nooit iemand hebben geweigerd. Als er nog een tent bij moest, schoof iedereen gewoon een stukje op, helemaal in de geest van deze camping.”

Maar die glorietijd is voorbij. Ook al was het de afgelopen weken schitterend weer, toch stond er nauwelijks een handvol tentjes in de tuin.

“Het is over, tegenwoordig halen we nog slechts 180 à 200 overnachtingen per seizoen,” zegt Higiro. Volgens hem bolt de camping al enkele jaren achteruit. “Heel lang kregen we vooral Spanjaarden en Italianen over de vloer.

Toen de financiële crisis uitbrak, bleven ze weg.

In hun plaats kwamen er wel Duitsers,

“Het is hallucinant dat wij nu hoteltaks moeten betalen, net als de airbnb’s”

HOTELTAKS Bij dit alles komt dat de tuincamping ook de nieuwe gewestelijke hoteltaks moet betalen.

Begin dit jaar werd de Brusselse verblijfstaks hervormd, vooral met de bedoeling ook de Airbnb’s te belasten. Die moeten nu per overnachting drie euro betalen, evenveel als de kampeerterreinen, zo staat in de ordonnantie.

Nochtans telt het gewest slechts één camping: het kleinschalige vrijwilligersinitiatief aan de Waversesteenweg. Higiro vindt het hallucinant.

“Wij moeten evenveel taks betalen als de Airbnb’s, hoewel die gemiddeld zeven keer duurder zijn dan wij. Wij vragen zeven euro per tent en per persoon, daar komt nu drie euro bij.” Jeugdherbergen moeten die taks niet betalen en ook La Viale heeft bij Brussel Fiscaliteit aangedrongen op een vrijstelling. Tevergeefs.

De vzw wil de belasting niet doorrekenen aan de kampeerders, toch vooral jongeren en

Eenvoudige handgeschilderde panelen wijzen de weg. “Neonreclames zijn onze stijl niet.”

13

Spreektijd

Toparchitect daalt neer in Brusselse wijken

Alexander D’Hooghe pleit voor dialoog met burger bij grote projecten

BRUZZ | DE VERHALEN

‘Ontwerpers kunnen niet alles weten’

Het monumentale Justitiepaleis zit vol verwijzingen naar oude beschavingen.

“Het was een wanhopige poging om orde en stabiliteit uit te dragen in een wereld die al fel aan het veranderen was”, zegt Alexander D’Hooghe.

14

BRUZZ | DE VERHALEN

Alexander D’Hooghe, architect achter het historische compromis over de Antwerpse Ring, is een Brusselaar. Ook al woont hij dan al meer dan vijftien jaar in de Verenigde Staten, waar hij doceert aan het befaamde Massachusetts Institute of Technology (MIT).

Tussen twee vluchten in kon BRUZZ hem strikken voor een gesprek.

— LAURENT VERMEERSCH, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

N

te leggen, werden wij en de andere geselecteerde teams de wijken ingestuurd in de flood zone rond New York. We moesten bestuderen waar het zinvol was om een project te doen, maar ook waar er potentieel draagvlak zat. Dat is briljant, want zo dwing je experts tot een dialoog met de burger. Uiteindelijk beslist de politiek welke projecten ook effectief middelen krijgen, maar de korf van mogelijke projecten is wel van onderuit samengesteld. Dat is volgens ons de beste manier om grote projecten te realiseren in een democratie. Toen de openbare aanbesteding kwam voor de Ring rond Antwerpen hebben we voorgesteld om het op dezelfde manier aan te pakken, samen met Ovink, want die heeft de methode bedacht.”

In Brussel bestudeert u momenteel de toekomst van het Herrmann-Debrouxviaduct. Wat is de opdracht?

ALEXANDER D’HOOGHE: Wij moeten een

zogenaamd Richtplan van Aanleg maken en een

▲

a een steile academische carrière in het buitenland dook de naam van D’Hooghe voor het eerst bij ons op in 2012 bij de voorstelling van het masterplan voor Abattoir, de slachthuissite in Anderlecht. Momenteel bestudeert hij de toekomst van de E411 en omgeving in Oudergem. Maar de architect en stedenbouwkundige is in eigen land vooral bekend als Antwerps overkappingsintendant, omdat hij er in korte tijd in slaagde om overheden en actiegroepen op één lijn te krijgen in het moeilijke Oosterweeldossier.

Het succes daar is volgens D’Hooghe te verklaren door een vernieuwende aanpak, geïnspireerd op een Amerikaanse ontwerpwedstrijd voor de wederopbouw na de doortocht van orkaan Sandy. “De administratie van toenmalig president Barack Obama werkte daarvoor samen met de Nederlander Henk Ovink, voormalig directeur van Rijkswaterstaat,” vertelt D’Hooghe. “In plaats van iets op

15

Toparchitect daalt neer in Brusselse wijken

kaalslag meegemaakt. Daardoor is er een groot wantrouwen of zelfs angst voor grote projecten.

Het trauma leeft nog altijd in het collectief geheugen. Het verschrikkelijke neveneffect is dat de moderniteit zelf verdacht is. Het zegt veel dat we in de jaren 1970 een museum voor moderne kunst onder de grond hebben gebouwd, terwijl alle steden nieuwe iconen realiseerden en op zoek gingen naar een nieuwe esthetiek. Zo diep was de schaamte over de moderniteit.

Het is tijd om die bladzijde om te slaan en dat gebeurt ook wel. Er is een nieuwe generatie en er staan veel projecten op stapel. Over vijftien jaar kan Brussel er heel anders uitzien. De bouwmeester (momenteel Kristiaan Borret, red.) kan hier een belangrijke rol in spelen. Hij levert goed werk en heeft ook een verbindende taak.

Bij ontwerpers is het trauma misschien verteerd, maar wat met de brede bevolking?

D’HOOGHE: Ik pleit voor gezamenlijke kennisop-

▲

milieueffectenrapport. We bestuderen veel meer dan het viaduct. Het gaat om een heel stuk stad, van het Zoniënwoud tot de ULB. Het is een geïntegreerd vraagstuk. Als we het viaduct willen afbreken (de gemeente Oudergem is daarvoor vragende partij, red.) moeten we ook radicale mobiliteitskeuzes maken die op hun beurt een impact hebben op hoe we de stad maken. Dat is een soort ménage à trois van infrastructuur, ontwikkeling en ecologie. Het komt erop aan de verschillende spelers bij elkaar te brengen en die ménage à trois te doen draaien. Ons plan wordt het huwelijkscontract. We willen komen tot een voorkeursscenario. In functie daarvan kunnen privé en publiek dan stappen zetten. Bedoeling is ook dat we voor het openbaar onderzoek al de boer opgaan om de mensen te betrekken.

Participatie is geen evidentie in Brussel. Hoe kunnen we de bevolking beter betrekken bij stadsontwikkeling?

D’HOOGHE: Brussel zit met een onverwerkt verleden. We kennen het verhaal: de Noordwijk, de Europese wijk… de stad heeft een grote

16

Alexander D’Hooghe 1973 Geboren in Vilvoorde 1996 Diploma ingenieur-architect KU Leuven 2001 Master Urban Design, Harvard 2003 Oprichting Organisation for Permanent Modernity 2005 Doctoraat Stedenbouw, Berlage Instituut Rotterdam

bouw. We moeten informeren over projecten, maar ook het gesprek aangaan. Dat kost natuurlijk tijd en geld. Je moet uitleggen wat de problemen zijn, maar ook de kansen. Goede projecten hebben een zekere logica. Je kan mensen ook laten bijdragen en betrekken in het leerproces. Dat wil niet zeggen dat je de controle opgeeft, maar de stedelijke omgeving is eindeloos complex en ontwerpers kunnen niet alles weten. Wij hebben onze ideeën, maar kunnen altijd bijleren. In het gesprek ontstaat nieuwe kennis.

Een goed project kan het trauma helpen verwerken. Dat zie je nu ook in Antwerpen na de doorbraak rond Oosterweel. Zowel de overheid, de privé als actiegroepen engageren zich. Het boeiende is dat kleine actiegroepjes er zich verenigd hadden in een groter geheel, waardoor ze verder gingen kijken dan hun eigen wijk. Er zijn functies die niemand in zijn achtertuin wil, maar die wel nodig zijn in een stad, zoals een overstapparking of een depot voor vuilniswagens. Als comités voorbij hun eigen wijk kijken naar het algemeen belang krijg je een volwassen burgerbeweging die de stad vooruithelpt. Dat is opnieuw samen kennis opbouwen en mensen meetrekken in het verhaal, niet alleen de mondige hoogopgeleiden.

2005 Professor Massachusetts Institute of Technology

Uw bureau heet Organisation for Permanent Modernity. Waar staat die naam voor?

2012 Codirecteur MIT Center for Advanced Urbanism

D’HOOGHE: De doelstelling van ons bureau is de moderniteit vieren. Het is een conditie waar we allemaal aan onderhevig zijn, een gevoel van ontheemding en vervreemding, veroorzaakt door een maatschappij die sneller verandert dan we mentaal aankunnen. Dat is heel beangstigend, maar tegelijk biedt dat allerlei kansen, bijvoorbeeld op het vlak van emancipatie. Moderniteit kan ons bevrijden van ons

2012 Masterplan Abattoir 2015 Aanstelling als overkappingsintendant 2017 Wint studieopdracht Herrmann-Debroux

In Brussel leven verschillende bevolkingsgroepen grotendeels naast elkaar. Kunnen ontwerpers en planners daar iets aan doen?

D’HOOGHE: Een gebouw gaat natuurlijk niet de utopie installeren, maar het kan wel een maatschappijbeeld uitdrukken en een ideaal verbeelden. Kathedralen vertegenwoordigen het middeleeuws katholicisme en de piramides een perfect hiërarchische maatschappij. Of neem ons Justitiepaleis, met al zijn verwijzingen naar oude beschavingen. Dat toont een wereldvisie van predemocratisch België. Het is een beetje een wanhopige poging om orde en stabiliteit uit te dragen in een wereld die al fel aan het veranderen was. Wat we vandaag globalisering noemen, was immers al volop aan de gang eind 19de eeuw, al sprak men toen van kosmopolitanisme. Vandaag moeten we ons afvragen: wat kan een monument zijn voor de open maatschappij die pluralistisch en geëngageerd is? We hebben een monument nodig dat reclame maakt voor ons model.

Je kan het probleem ook stedenbouwkundig benaderen. Dan gaat het erom goede publieke ruimtes te maken, waar mensen die normaal verschillende circuits hebben elkaar kunnen ontmoeten. In dat geval heeft het geen bal te maken met de stijl van een gebouw, maar met veel kleine dingen die maken dat een ruimte werkt of niet. Twee treden te veel kunnen het kapotmaken. Vooral verbindingen tussen de wijken zijn belangrijk.

Dat is ook de ambitie in het masterplan voor Abattoir?

D’HOOGHE: Absoluut. Wij zien de site als een

groot plein, een grote leegte waar alle straten en paden naartoe moeten leiden. Het tegenvoorbeeld is het Martelarenplein: daar is prachtige architectuur, maar er passeert weinig volk. Ondertussen werkt dat plein wel, maar in een zeer kwetsbare wijk zoals Kuregem is iets anders nodig en moet je inzetten op maximale

verweving. Het is ook een poging om een monument van de 21ste eeuw te realiseren.

Brussel heeft veel monumenten van de 18de eeuw, van de 19de eeuw of van de welvaartsstaat in de 20ste eeuw, al zijn die laatste vaak niet geapprecieerd. Ondertussen is er een nieuw, veel diverser Brussel en dat heeft geen monument. Aan Abattoir willen we een ruimte creëren waar de mensen hun eigen monument kunnen zijn, als collectief.

Hoe kwam Abattoir terecht bij een MIT-professor om een masterplan te maken?

D’HOOGHE: Als student heb ik nog gewerkt rond

de site. Die fascineert me al heel lang. Er is veel ruimte in het midden van een doorgangswijk vol nieuwkomers die nog niet zijn ingepast in de maatschappij. Het uitgangspunt is bijzonder moeilijk, maar net daarom heel boeiend. Het zijn ook die stukken Brussel waar projecten een verschil kunnen maken. Aan het Jubelpark functioneert het. Daar zijn geen stedenbouwkundigen nodig. Destijds heb ik mijn ontwerp naar CEO Joris Tiebout gestuurd en toen zij iets wilden doen met hun site zijn we gaan samenwerken.

U bent opgegroeid in de Rand, maar liep school in Brussel. De relatie tussen die twee is nog altijd niet evident…

D’HOOGHE: Naar mijn gevoel zijn de ergste conflicten ondertussen wel geregeld. Er is meer samenwerking, kijk naar het fiets-GEN. In de Rand is er de angst voor verstedelijking. Maar die voltrekt zich toch. In Machelen, Diegem, Woluwe… krijg je stilaan een dichtheid en

sociologisch profiel die absoluut stedelijk zijn.

Dus is het verstandig van Vlaanderen om daar een gemeenschappelijke visie op te ontwikkelen, over de gemeentegrenzen heen en in dialoog met Brussel. Zonder visie zal de groene ruimte verder verstenen op een shitty manier.

De Rand wordt een soort vagevuur, zonder de hemelse zaligheid van de buiten, en zonder het genot van de zonden in de hel. Dus moeten we beter omgaan met de verstedelijking en op enkele plaatsen stedelijke kwaliteiten creëren.

U zou zich kunnen beperken tot een academische carrière of alleen opdrachten doen in pakweg Hongkong of Dubai. Waarom toch de keuze om hier actief te zijn?

D’HOOGHE: MIT is een fantastische instelling.

De enige frustratie is dat ik ook projecten wil doen. Ik wil ook in de wereld een verschil maken, niet alleen in de reflectiekamer.

Daarom ben ik samen met enkele anderen parallel een bureau begonnen. Dat we in België werken is onder meer omdat we het hier kennen. Daarnaast werken we ook elders in Europa, aan de oostkust van de VS en een beetje in Afrika. We zoeken naar plekken waar meerstemmigheid en stedelijke complexiteit een kans krijgen. Waar ook beetje conflict zit.

Dat proberen we als brandstof te gebruiken voor een goed project. We willen ook geen steun verlenen aan totalitaire regimes. Ik ben het beu om te horen: ‘Kijk eens wat er allemaal kan in Singapore!’ Schaf dan het stemrecht maar af. We willen graag bewijzen dat je ook grote projecten kan realiseren in een democratie. Op een transparante en correcte manier.

BRUZZ | DE VERHALEN

verleden en van oude dogma’s die we meesleuren. Met het bureau proberen we om te gaan met die destabilisering, via architectuur en stedenbouw. Dat klinkt misschien verregaand en ik ga zeker niet claimen dat wij de maatschappij kunnen hervormen. Maar bij stedenbouw en sommige architectuur geef je wel vorm aan het publiek domein. Je kan plekken of gebouwen een gewenste sociale orde laten uitdrukken of symboliseren, zonder die orde effectief te kunnen realiseren.

Mijn doctoraat, The Liberal Monument, gaat over denkers en ontwerpers die het Europa van de jaren 1930 zijn ontvlucht. Het waren voorstanders van een open maatschappij, maar in tegenstelling tot de fascisten hebben hun ideeën de massa niet kunnen bereiken.

Vandaar het belang om monumenten te bouwen voor de open maatschappij. Dat is de missie van ons bureau.

“Zonder visie zal de Rand verder verstenen op een shitty manier” ALEXANDER D’HOOGHE PROFESSOR ARCHITECTUUR

17

De sleutelpositie Conciërge in Brussel

ZOMERSERIE

BRUZZ | DE VERHALEN

Conciërges in Brussel zijn een uitstervend ras. Hun taken worden van langsom meer overgenomen door extern aangeleverde facility services.

BRUZZ zocht tijdens deze vakantieperiode enkele van de laatsten der Mohikanen op. Vol vuur vertellen ze over hun ‘sleutelpositie’.

DEZE WEEK: Rute Rebello, een vrolijke Portugese aan de Louizalaan

‘Iedereen is als familie voor mij’ In een riant fiftiespand aan de Louizalaan heeft Rute Rebello haar eigen appartement als conciërge. ’s Ochtends, als ze de bewoners ziet passeren terwijl ze de gangen dweilt, zet ze de sfeer met haar onaflatend goed humeur. “Voor een goede mop ben ik altijd te vinden.”

— JEAN-MARIE BINST, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

18

I

n de oudere appartementsblokken aan de Louizalaan draait meer dan één Portugese mee als conciërge.

Ook Rute Rebello houdt het al dertien jaar vol op nummer 131.

“Vergis je niet met de kantoorflats van hiernaast: de gevel is identiek, maar in mijn blok wonen achttien particulieren,” zo verduidelijkt ze meteen. “De oudste bewoner is een chique 92’er, bijna 93 zelfs. Iedere dag, weer of

MEER VERHALEN OP

BRUZZ | DE VERHALEN

www.bruzz.be/concierges

Baixo, zeventig kilometer boven Lissabon. Ze was nog jong toen ze naar Brussel kwam als schoonmaakster. “Voor ik als conciërge solliciteerde, was ik huishoudster in de Schumanwijk.”

“Deze job wil ik altijd blijven doen.

Meer vrijheid kan ik me niet indenken. Toen ik acht jaar geleden een tweede dochter kreeg, mocht ik haar bij me thuis houden en

ondertussen mijn werk regelen. Het heeft me een dure kindercrèche uitgespaard. En toen ik een cursus voor naaister wou volgen, mocht ik mijn werkuren veranderen. Neen, ik mag niet klagen, iedereen, en ook de syndic IGB ziet me graag.”

ALLE SLEUTELS De doordeweekse taken van de pittige conciërge zien er anders wel

routineus uit. Vijfmaal per week werkt ze van negen tot het middaguur. De hele inkomhal en alle trapgangen tot boven moeten worden schoongemaakt. “Eerst stofzuigen en dan met nat,” geeft ze mee. “Dat klaar ik op drie voormiddagen: maandag, woensdag en vrijdag. En tweemaal per week zet ik de vuilniscontainers buiten. Dat is zwaarder werk, maar mijn man helpt

▲

geen weer, maakt hij een wandeling om fit te blijven. Hij gaat zelfs meer naar buiten dan ik. Al help ik hem wel met de post boven te brengen. Of andere dingen, zoals naar de apotheker gaan als het eens wat minder gaat. Meer verwacht hij niet van me, want hij heeft zelf een Portugese poetsvrouw.”

Rebello is een rasechte Portugese, uit het onooglijke Papagovas de

19

Conciërge in Brussel

BRUZZ | DE VERHALEN

“Als mensen met vakantie gaan, verzorg ik hun kat en hun planten. Op één of twee na, heb ik van elk appartement een sleutel,” zegt Rute Rebello.

▲

me als de bakken echt overladen zijn. De vuilnisbakken en hun stek netjes houden, dat doe ik helemaal alleen. Mijn man heeft zijn handen al meer dan vol als marmerbewerker in een Portugees bedrijf in de stad.”

“Verder onderhoud ik de keldergangen en de buitenkoer, waar mensen hun auto kunnen wassen. Meer wordt niet van mij verwacht, al doe ik wel spontaan iets extra’s, om het iedereen naar zijn zin te maken. Zo sorteer ik de post die niet in de juiste bus zit, of draag ik die al eens naar boven. Als mensen met vakantie gaan, verzorg ik hun kat en hun planten. Op één of twee na, heb

20

ik van elk appartement een sleutel.

De meeste bewoners hebben het al druk genoeg, het zijn werkende veertigers tot zestigers, behalve die ene bejaarde.”

VUIL ECHTPAAR Of er te pas en onpas een beroep op haar wordt gedaan, willen we weten.

Rebello: “Iedereen in het gebouw is als familie van me, ze hebben het allemaal goed met me voor. Soms vragen ze de syndic of ze me kunnen inschakelen om een keertje de ramen te lappen, maar dan krijgen ze het antwoord dat dat niet tot mijn taken behoort. Dat kan alleen als ze

me er afzonderlijk voor betalen. Zo help ik wel af en toe eens iemand uit de nood. Gevolg: met kerst vergeet niemand me. En als ik een lampje in de gang sta in te draaien, en een appartementsdeur toevallig opengaat, word ik al eens binnen gevraagd voor een koffietje. Als ik geen haast heb, sla ik dat niet af.

Alleen toen een elektriciteitspanne bleef duren, en een bewoner me maar bleef lastigvallen om het op te lossen, heb ik voor een keer kortaf geantwoord dat ik geen toverfee ben.”

“Al herhaal ik graag dat ik me omringd voel door familie, toch kent

niemand mijn verjaardag (deze week, red.). Ik schiet met iedereen goed op. Ik heb het maar een keer met een echtpaar moeilijk gehad.

Dat liet alsmaar vuilniszakjes op het balkon staan, twee maanden lang.

Tot de stank niet meer te harden was, beneden in de parking.

Gelukkig zijn ze uit hun appartement gezet. En wat bleek: het appartement zal bomvol muggen.”

GRAPPENMAKER Zorgen lijken de Portugese vrouw niet te raken, ze draagt ze met gemak. “Mijn oudste dochter van 25 woont nog thuis. Ze probeert een

BRUZZ | DE VERHALEN

Conciërge Rute Rebello: “Ik heb hier veel vrijheid. Toen ik een kind kreeg, mocht ik dat bij me thuis houden en ondertussen mijn werk regelen. Het heeft me een dure kindercrèche uitgespaard.”

master af te werken in kinesitherapie: makkelijk is wat anders. De jongste van acht jaar moet ik ’s morgens met de tram helemaal naar het Collège Saint-Pierre in Ukkel begeleiden. Een goede school, want ze spreekt al aardig Nederlands. Dat is ook nodig. Ik vind Nederlandstaligen veel intelligentere mensen dan Franstaligen, hier in Brussel. De Vlamingen spreken tenminste een tweede taal. Daar hamer ik ook bij mijn kinderen op.

Trouwens ik heb ook al een mondje Nederlands geleerd.”

Als een gehaaste dame uit de lift komt en passeert, wordt er gretig

gezwaaid en gegroet. “Een journalist die alles over conciërges wil weten,” geeft Rebello snel mee. “Net op tijd, want de 21ste juli ben ik voor drie weken naar Portugal.” De buur-

vrouw lacht: “Cela ne peut être qu’intéressant, avec vous.” Er wordt van beide kanten duchtig gegiecheld. Rebello: “Je merkt het, ik ben comique met iedereen. Alle dagen

“Conciërge zijn is mijn leven. Ik ben comique met iedereen en heb wel alle dagen een mop klaar” RUTE REBELLO CONCIËRGE

pak ik wel uit met een mop. Ja, conciërge zijn, is mijn leven; ik doe het met plezier.” Zo’n mop van de dag willen we wel horen, om het humorgehalte in een woonblok met conciërge te kunnen inschatten.

Daar gaat senhora Rebello meteen op in: “Een Nederlandstalige bestelt een belegd broodje in een zaak. De Franstalige bedienster zegt: ‘Voici votre sandwich.’ Waarop de Vlaming antwoordt: ‘Dank u.’ En de Franstalige direct: ’C’est pas pour le cul, c’est pour la bouche.’ Meteen giert de conciërge het zelf uit: “Ja, Franstaligen verstaan niets anders dan Frans, hein.”

21

Opinie

Forum & lezersbrieven

EHRM oordeelt dat boerkaverbod niet in strijd is met mensenrechten

‘Laat mij uw gelaat zien’

BRUZZ | DEBAT

Nu het Europees Hof voor de Rechten van de Mens geen juridische graten ziet in het boerkaverbod kan er verder gekeken worden.

En dat is maar goed ook: het gelaat van een mens is geen lichaamsonderdeel als een ander. — DANNY VILEYN

© IVAN PUT

H

et Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft in twee zaken over het boerkaverbod in België geoordeeld dat het verbod niet strijdig is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. De eerste zaak ging over twee Brusselse vrouwen, een uit Etterbeek en een uit Molenbeek, die in 2009 en 2011 een GAS-boete kregen omdat ze een boerka droegen. De uitspraak van

22

het Hof is van cruciaal belang voor de rechtsstaat en voor het samenleven.

Aan de verdediging van de boerka blijft ongetwijfeld de naam kleven van de Brusselse Rachida Lamrabet. Zij poneerde naar aanleiding van haar kortfilm Deburkanisation dat ze weliswaar tegen het dragen van de boerka is, maar ze is evenzeer tegen het verbod. Een denkexperiment dat haar haar baan als juriste bij het Interfederaal GelijkekansencentrumUnia

kostte. Of dat terecht was of niet doet hier niet ter zake. De consequenties van de uitspraak van het Hof reiken ver: een boerkaverbod gaat niet in tegen de vrijheid van religie, niet tegen het recht op privacy en bovendien is het niet discriminerend. Het Hof veegt met andere woorden alle (juridische) argumenten van de tegenstanders van het boerkaverbod van tafel.

Welke argumenten tegen het verbod kunnen nog uit de

kast gehaald worden?

Toen het boerkaverbod in 2012 gestemd werd, was er één tegenstemmer: Eva Brems, kamerlid voor Groen en hoogleraar mensenrechten aan de UGent argumenteerde dat het verbod vrouwen niet vooruithelpt, maar eerder in de steek laat en bazige mannen niet bestraft. Om hen niet aan huis te kluisteren moeten er maatschappelijke afspraken in de openbare ruimte laat je je gezicht zien - op de schop. Een

presents

lichtzinnige omgang met fundamentele afspraken. Er moeten in de 21e eeuw betere acties te bedenken zijn om onderdrukte vrouwen te bevrijden.

En wat dan met de boerkadraagsters die er zelf voor kiezen? Na de uitspraak van het Hof kunnen zij zich niet meer beroepen op privacy of godsdienstvrijheid. En

BSF Brussels Summer Fe s t i va l

“Er moeten in de 21e eeuw betere acties te bedenken zijn om onderdrukte vrouwen te bevrijden” DANNY VILEYN REDACTEUR BRUZZ

ook discriminatie is geen argument meer. Het recht opeisen om volledig ingepakt de straat op te gaan, is doorgeschoten individualisme en doet denken aan het eerste Burgermanifest uit 1991 van de toen jonge Guy Verhofstadt die vond dat het individu uit de gemeenschap moest kunnen treden. De jonge Verhofstadt werd door links verketterd.

Dat de uitspraak van het Hof een opsteker is voor de seculiere staat klopt. Toch is het sterkste argument contra boerka niet van seculiere aard. Het sterkste argument is te vinden bij de Joodse filosoof Emmanuel Levinas die de ethiek fundeert in het gelaat van de ander: om de ander recht te doen, moet je hem of haar kunnen aankijken, zonder de ander besta je zelf niet. Toon mij uw gelaat en we kunnen praten. En het eens worden of levenslang oneens blijven. Maar we erkennen elkaar wel.

DANNY VILEYN REDACTEUR BRUZZ

PET SHOP BOYS FEIST - ORBITAL THE JESUS AND MARY CHAIN GOLDFRAPP - GOOSE BLACK BOX REVELATION THE DIVINE COMEDY - JAIN OZARK HENRY - MILOW ANDRÉ BRASSEUR - PUGGY CALYPSO ROSE - ALLEZ ALLEZ NOUVELLE VAGUE ...

WWW.BSF.BE

Zomerreeks

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Een duik in de Brusselse sportgeschiedenis

Passieproject van koning Leopold II

Hippodroom Bosvoorde

Verscholen in de bossen van het Ter Kamerenbos ligt de hippodroom van Bosvoorde: ooit een megalomaan passieproject van koning Leopold II, nu in volle ombouw tot bruisend recreatiepark. De prachtig gerestaureerde gebouwen van de oude hippodroom laten gelukkig nog voldoende voer over voor nostalgici.

— FILIP VAN DER ELST EN MAARTEN VERDOODT, FOTO’S BART DEWAELE

24

B

russel is niet altijd even zorgvuldig omgesprongen met zijn erfgoed, maar dat kan niet gezegd worden van de hippodroom van Bosvoorde.

Vandaag de dag kennen we de paardensport haast uitsluitend nog van de dames die met grote hoeden pronken op Waregem Koerse, maar de stijlvolle tribunes midden in Ter Kamerenbos herinneren eraan dat dit ooit het epicentrum van de Brusselse beau monde geweest is.

Voor wie nog nooit een hippodroom van dichtbij heeft gezien: verwar het niet met een voetbalveld waar een atletiekpiste rond ligt. Een paardje in galop heeft natuurlijk een veel hogere snelheid dan een doorsnee Usain Bolt, en dus kunnen er

langere afstanden afgelegd worden.

De renbaan is gigantisch: vanuit de tribune moeten de paarden en hun jockeys slechts een stipje zijn geweest als ze zich aan de overzijde bevonden. Het is niet voor niets dat de groene ruimte in het midden van de baan vandaag de dag gebruikt wordt door een golfclub, met negen holes.

Het pronkstuk van de site is ongetwijfeld de Koninklijke Loge.

Die ligt in het hart van de hippodroom, in het midden van de grote tribune. “Van hieruit had je de beste plaats om de koers te volgen,” zegt Odile Debruyn. Zij heeft een geschiedkundige studie van de site gedaan. Zoals de naam al doet vermoeden, nam de koninklijke

VERBORGEN SPORTPARELS BRUZZ gaat op zoek naar de mooiste verborgen sportparels in Brussel. Prachtige plaatsen waar sportgeschiedenis is geschreven, en waar de tijd is blijven stilstaan. Soms is het bestaan ervan allang vergeten, maar ze zijn nagenoeg intact gebleven. In de zomer te volgen in BRUZZ magazine, en elke dinsdag ook te zien op BRUZZ24. www.bruzz.be/sportparels

Tot 1995 raceten de paarden over deze renbaan, nu wordt de site omgevormd tot een recreatiepark.

familie regelmatig plaats in deze loge. Vooral koning Leopold II was dol op de paardensport. Onder zijn bewind en op zijn initiatief werd de hippodroom gebouwd.

“Leopold II had grote plannen met Brussel. Hij wilde er een metropool van maken die kon concurreren met Londen en Parijs,” vertelt Debruyn.

Een grote renbaan moest die ambities kracht bijzetten. “Londen was op dat moment al de paardenrennenstad bij uitstek. De sport is daar immers uitgevonden, in het begin van de 17de eeuw. De koning trok grote ogen toen hij de grote infrastructuurwerken in Parijs zag.

Daar bouwden ze grote boulevards, publieke parken, en… de hippodroom van Longchamp in Parijs,

die nog altijd bestaat. Sindsdien droomde Leopold II van een hippodroom die bij de grandeur paste die hij aan Brussel wou geven.”

In 1875 jaagde hij de bouw door het parlement, de grote en de kleine tribune werden tussen 1877 en 1878 gebouwd, en bij de officiële inhuldiging in 1880 was Leopold II aanwezig om het lintje door te knippen.

De renbaan heet ‘de hippodroom van Bosvoorde’, maar eigenlijk ligt ze op het grondgebied van Vorst.

Daar is een goede uitleg voor, aldus Debruyn: “Dat komt omdat het station van Bosvoorde hier vlakbij ligt. Mensen konden dus met de trein komen en afstappen in Bosvoorde.” De hippodroom lokte veel mensen uit dezelfde omgeving.

“De meeste bezoekers kwamen uit de Leopoldwijk. Dat was een nieuwe wijk in Brussel, die zich op specifiek type van de bevolking richtte: de aristocratie, hoge industriële bourgeoisie en zakenlieden. In Brussel-Luxemburg konden zij de trein nemen, die hen langs één van de eerste spoorlijnen in Brussel tot in Bosvoorde bracht.” Paardensport was dus vooral voor de gegoede burgers, toch in de hippodroom van Bosvoorde. Al konden diegenen met een minder goed gevulde portefeuille de wedstrijden ook tegen een lagere prijs volgen, vanop het grasperk in het midden. Later, in 1884, werd er in (laag-)Vorst nog een tweede hippodroom gebouwd. Die was vooral bedoeld voor de mensen uit de midden- en arbeidersklasse.

Niet iedereen kwam met de trein.

Dat resulteerde in nog een tweede spektakel, naast de paardenkoers zelf. “Gemotoriseerde auto’s bestonden toen nog niet. Vele rijke mensen verplaatsten zich met paard en koets. Overal langs de grote banen in Ter Kamerenbos en op de Louizalaan zat er een hoop mensen langs de kanten van de wegen om te bewonderen hoe de lokale beau monde in zijn koetsen terug de binnenstad inreed. Het was een feestelijk evenement op zichzelf,” aldus Debruyn.

DONALD TRUMP Leopold II was in 1887 trouwens ook de drijvende kracht achter de renbaan van Groenendaal, die in Hoeilaart gelegen was. De hippodroom van Bosvoorde was hem te

klein geworden, en dus moest er een nieuwe baan komen, zonder scherpe bochten en groter dan de Wellingtonrenbaan in Oostende. Het is al langer bekend dat Leopold II een fascinatie had voor alles wat groots en imposant was – een beetje de Donald Trump uit de 19de eeuw, zeg maar.

Ondanks de bouw van een nieuwe renbaan, werd de hippodroom van Bosvoorde in 1907 nog uitgebreid.

Wie op de hippodroom aan de laatste grand tournant voor de finishlijn gaat staan, kan zien hoe er een tweede bocht op de piste gemaakt is.

De gevolgen voor de toeschouwers waren duidelijk van ondergeschikt belang: de bomen van het Zoniënwoud ervoor waren immers zeer waardevol en werden niet gerooid.

Het gevolg was dat de mensen in de tribune niet konden zien wat er zich afspeelde op het stukje parcours achter die bomen.

Niet alleen de tribune is intact gebleven, ook het weeglokaal ernaast.

“Hier werden de jockeys en hun zadel gewogen. Er waren immers jockeys die lichter wogen dan anderen, en dus moesten die extra ballast meekrijgen, om iedereen met min of meer dezelfde kansen aan de start te brengen.” Hier hangt ook een bord met de naam van de jockey, de nummer van het paard en de rangorde van de deelnemers aan de startlijn.

De hippodroom kende gouden tijden tussen 1880 en 1940. Mensen kwamen er een gokje plaatsen, maar er werden ook mondaine feestjes en modeshows georganiseerd. Maar nadien nam de populariteit zienderogen af. De luxueuze sfeer van weleer is weg, de paarden racen al sinds 1995 niet meer over de piste.

Of toch: paardenliefhebbers komen er weleens galopperen met hun eigen hengst of merrie. Ook voor honden is de rustige, groene ruimte een heerlijk gebied om zich uit te leven. De site wordt nu omgevormd tot recreatiepark DROH!ME, maar met respect voor het erfgoed. In totaal zijn er vier (beschermde) gebouwen op het terrein overgebleven, die de herinnering aan de gouden tijden van de renbaan in leven moeten houden. “De sfeer van de paardenrennen laten herleven, zonder de paardenrennen terug te brengen. Dat vind ik een mooie uitdaging,” besluit Debruyn.

© L’ESPACE MÉMOIRE DE WATERMAEL-BOITSFORT

© L’ESPACE MÉMOIRE DE WATERMAEL-BOITSFORT

SPORTPAREL 3 Hippodroom Bosvoorde Gebouwd in 1878 in opdracht van koning Leopold II Tussen 1942 en 1951 opgefrist met enkele modernistische bijgebouwen In 1995 voor het laatst gebruikt voor paardenraces Reconversie tot recreatiepark DROH!ME aan de gang, met een focus op natuur, sport, cultuur, educatie en ontspanning

25

Michaël Bellon

Onze columnist trekt elke week naar een plek die tot de verbeelding spreekt

Brussel Bad “In onze stad zonder stroom wordt het badwater doorgaans al meteen met het kind weggegooid”

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/laptopia

Ik had het werkjaar graag afgesloten op een positieve noot, maar voor ik er erg in had, stond ik op Brussel Bad. ‘Aloha!’ riep een uitnodigend uithangbord nabij de ingang van deze belediging der badsteden me toe, daarmee nog meer verwarring zaaiend omtrent mijn whereabouts. Bevond ik mij nu op de Akenkaai of op Hawaï!? Gelukkig volgden na de nadars een eerder vertrouwd aandoend kunstgrastapijt en een onbespeelde petanquebaan in plaats van een hagelwit strand en huizenhoge golven. Sluimerende summertime sadness in plaats van creoolse kids en coconuts.

Veel deining hoef je op Brussel Bad niet te vrezen, want in onze stad zonder stroom wordt het badwater doorgaans al meteen met het kind weggegooid. Openluchtzwembaden blijken altijd weer een luchtspiegeling te zijn.

Of een waterspiegel, zoals uit de onlangs naar onderen bijgestelde plannen van Neo mocht blijken. Nattigheid voelen we sowieso genoeg.

Als we daarna onze kop ook nog even in de zandbak kunnen steken, dan kan dat qua vakantiegevoel volstaan.

Een evenement als Brussel Bad is één van die nieuwstedelijke pogingen om de stadsmens van twee walletjes te laten eten. Om de geneugten van de zee, het platteland of de wintervakantie op kunstmatige wijze binnen de muren te brengen. Maar van de manier waarop Brussel de zaken aanpakt, wordt de gemiddelde Niels de Stadsbader niet enthousiast. Er wordt geen nieuw terrein voor verkend, geen geschikt stadsdeel voor uitgezocht en geen aangepaste infrastructuur voor bedacht.

De wensdroom moet maar worden verwezenlijkt op het onwillige stratenplan dat voorligt,

en de lage kosten moeten zich meteen terugbetalen door de verhuur van een onevenwichtig lange straat hokjes voor de horeca. Bric-à-brac à Broekzele, waardoor Brussel Bad zich ongeveer verhoudt tot Waikiki Beach zoals de ijspiste op het Muntplein tot het Baikalmeer.

Het is een beproefde strategie om ter compensatie voor alles wat niet deugt dan maar alles aan te slepen dat ook maar iets met zee en zand te maken heeft. Is de kanaalkade niet meteen met zon overgoten, dan toch met daiquiri, sangria en corona. De strandbarretjes in de Punica-oase zijn tot de nok gevuld met pizza en paella, Cornetto en Calippo. Mixity tot je er misselijk van wordt. Dat de strooien dakjes, rieten muurtjes, bamboebosjes en palmbomen even weinig natuurlijke verwantschap vertonen als de pinguïn en de ijsbeer doet er niet toe. Dat er nooit genoeg zand kan worden aangevoerd om de zwaarte van de kasseien te doen vergeten ook niet. Rond de vuilnisbak zitten breezervlekken, waar vroeger nog gebeachvolleyd werd, een bouwput.

Het goede nieuws is dat dit jaar voor het eerst de verbinding wordt gelegd met linkeroever, door een tijdelijke wandelbrug die oost en west weer met elkaar verenigt. Bij nader inzien gaat het om een spectaculair lelijke stelling, een brug der zuchten waar je niet eens af wil springen om aan je einde te komen. Aan de overkant zie je nog beter wat voor rommeltje Brussel Bad eigenlijk is, en dringt zich de vraag op of de herbestemming van de Citroëngarage dan wél een structureel succesverhaal met lokaal draagvlak zou kunnen worden, of weer zo’n misser waarvan we na een tijdje moeten zeggen: ‘Zand erover.’

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Zaterdag 8 juli, 14u

27

Le trajet de Trachet

Nick Trachet trekt zes weken lang met het openbaar vervoer naar verborgen plekjes

TREIN

TREIN

Richting Mechelen of Antwerpen

Station Eppegem

In het spoor van de boottrekkers

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Eppegem aan de Zenne

28

Vanaf het Noordstation neem je om het even welke boemeltrein in de richting van Mechelen of Antwerpen.

Na dertien minuten sta je in Eppegem, waar een dubbele ontmoeting met de Zenne wacht.

— NICK TRACHET, FOTO’S SAKSIA VANDERSTICHELE

In de perrontunnel sla ik rechtsaf, dus niet naar het stationsgebouw.

Buiten word ik welkom geheten door een rondwiekende ooievaar hoog in de lucht. Dit is het land van de lage Zenne. Er zijn ook heel wat plassen in de buurt. We zijn hier tenslotte nauwelijks vijf meter boven de zeespiegel. Langs de stationsparking bereik ik de Elewijtsesteenweg. Voor ons is een muziekwinkel. Draai daar nu rechts omheen en dan komen we in de Plasstraat, tussen de korenvelden en populieren. Deze autoloze weg (wel met fietsers!) loopt recht naar de Zenne. Tussen Brussel en Eppegem werd in het verleden de Zenne rechtgetrokken en van hoge dijken voorzien. Maar hier meandert zij weer als vanouds tussen de velden. Al van het begin valt in de verte een witte ruïne op. De waterloop is verdacht stil. Er groeien veel algen en waterplanten in en het lijkt een feest voor waterhoentjes, maar er zit nauwelijks stroming op.

De droogte van het voorbije jaar zal er voor iets tussen zitten.

De ruïne waar we komen als we op het jaagpad blijven, is een middeleeuws sluiscomplex. Het stond hier sinds de veertiende eeuw, aan het eind van de getijdenwerking op de

rivier. De vroegere heren van het gebied, de Berthouts (zij weer!), hieven hier tol op de schepen. Met het nog voelbare getijdenverschil werden molens aangedreven, even verderop. Na de Berthouts was het complex ook even eigendom van de stad Brussel. Het monument overleefde de eeuwen tot het beschoten werd in de Eerste Wereldoorlog. Er is hier toen nogal wat schade aangericht. Voor 1914 had het gebouw nog een dak en al!

Hier steken we nu de rivier over naar de linkeroever, waar het jaagpad van gras is gedurende een paar honderd meter. Dan gaat het weer netjes geasfalteerd verder langs de kronkels tot bijna aan een moderne brug, waar een walletje naar links loopt. Dat komt uit op de Dorpsstraat van Weerde, zoals dit stille dorpje heet. Op het plein staat een fris gerenoveerd kerkje, in oude stijl heropgebouwd nadat het ook in 1914 was vernietigd. Voor de kerk, het dorpscafé, eigenaardig bescheiden.

Achter de kerk vertrekt een voetweg (Binnenweg), die verderop de Ketelstraat vervoegt en rechtsaf de drukke Robert Schumanlaan oversteekt. Aan de overkant (Galgen-

berg) vertrekt een baan rechtsaf (Ketelveldweg) naar de grote Weerdse visvijver, een natuurreservaat, waar je nog helemaal rond kunt wandelen. Misschien foerageren daar de ooievaars?

GETIJDENRIVIER De terugweg, zowel vanaf het dorpsplein als van de vijver, loopt door typisch Vlaamse anarchistische villawijken. Je kunt natuurlijk ook de rivier terug volgen, maar ik wil nog wat laten zien. De Dorpsstraat draait wat verder weer naar het westen en zo, via een parking en frietkot, kom je aan het kruispunt met de Damstraat. Even verder naar links ga je de Bergstraat af, waar je de Gildestraat naar rechts neemt. Toen Weerde nog maar een paar huizen telde, was Eppegem een redelijk belangrijke plek. Ze hadden er een gilde, de gilde van de boottrekkers.

Varen op een getijdenrivier is vrij eenvoudig. Je wacht tot het laag water is, en je laat je boot met het opkomende getij landinwaarts spoelen. Als je terug wil, wacht je op ebtij, en daar ga je weer, richting Mechelen. Maar waar er geen getij is, daar moet je zelf zorgen voor drijfkracht. En die werd in de

Het stationnetje van Eppegem is mooi onderhouden, er huist nu een ijssalon.

plaatselijke herbergen gevonden bij de boottrekkers, die via het jaagpad je schuit trokken tot in Brussel, tegen de stroom in. Het ambacht bleef bestaan tot in 1561, toen het kanaal Brussel-Willebroek werd geopend om te ontsnappen aan de tolgelden van Mechelen. Daarna werd de Zenne nog wel gebruikt voor transport, maar het vet was van de soep.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

“Toen Weerde nog maar een paar huizen telde, was Eppegem een redelijk belangrijke plek”

De Gildestraat geeft uit op de Weversstraat die we links zuidwaarts nemen. Het wordt weer wat landelijker hier, en dra gaan we over een brug over de Zenne.

Wacht eens even? We lieten de Zenne daarstraks toch achter ons?

Dit is een andere tak van de Zenne, snelstromend en meedogenloos gekanaliseerd in een betonnen goot.

Dat is de reden waarom er daar-

straks zo weinig spoed zat op het kronkelende water? De watermassa gaat hierdoor.

Over de brug legt de gemeente een nieuw jaagpad aan. Het is nog niet af. Voor kwieke wandelaars is het al te gebruiken, zo niet moet je langs de parallel lopende Zennestraat.

Over de rivier zie je grijze metalen machinerie opdagen. Dat is de splitsing tussen de oude Zenne en de

moderne riviergoot. Het waterdebiet in beide kan worden geregeld. Nog verder komen we in de dorpskern van Eppegem terug. Hier staat de sierlijke kerk, met wat horeca en winkels errond. Heel wat meer dan in Weerde. De kern ligt net naast de oeroude steenweg van Vilvoorde naar Mechelen. Druk, maar we hoeven hem niet over te steken. We komen over de brug, nu modern,

maar ooit het centrum waar die bewuste boottrekkers hun klanten afwachtten.

Nog iets verder zijn we in de stationsbuurt. Het stationnetje van Eppegem is mooi onderhouden, er huist nu een ijssalon.

Een plek om even uit te blazen alvorens weer naar Brussel te sporen. Er zijn minstens drie treinen per uur.

29

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

Ik heb veel offers moeten brengen

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Jérémie Schaub, priester Omdat ik voornamelijk in Frankrijk heb gewoond, spreek ik (nog) geen Nederlands. Mijn Nederlandse grootvader, nu overleden, vond dat een schande.

In 2014 is de Sint-Katelijnekerk heropend na een grondige renovatie. Ik was net een maand officieel priester, meteen een zeer groot avontuur. Met de andere vier – jonge - priesters was het een grote uitdaging om nieuw leven in deze kerkgemeenschap te blazen. We zijn helemaal van nul begonnen.

Bovendien was de toekomst van deze kerk nog onzeker. Ondertussen zit de kerk vol met een zeer gemengd publiek, dat de bevolking van Brussel weerspiegelt. Twee keer per dag worden er vieringen gehouden. Zondagavond dragen we de mis op in het Nederlands. Ik deel met de andere priesters een appartement. Er is een beurtrol in het huishouden, ik kook bijvoorbeeld heel graag.

Als jongen van zeven of acht zag ik in een basiliek in Frankrijk een priesterwijding. Ik voelde gedurende die vieringen een onverklaarbare aantrekkingskracht. Er groeide een sterk verlangen om mijn leven volledig te wijden aan God. Nochtans ben ik niet opgegroeid in een extreem gelovige familie. Het is moeilijk geweest voor mijn ouders om hun zoon op te offeren aan God. Bovendien zijn later ook twee van mijn zussen ingetreden.

Ik kies er bewust voor om door de stad te lopen in mijn soutane. De reacties van de mensen zijn meestal heel positief. Ik word op straat aangesproken met ‘mon père’. Vandaag leven we niet meer in een katholieke gemeenschap, maar zo’n soutane heeft wel iets vertrouwds, mensen komen soms spontaan naar me toe. Hier rond het Sint-Katelijneplein hangt een soort dorpsmentaliteit. Ik heb een zeer goed contact met de winkelhandelaren en restauranthouders in de buurt. Het zijn vrienden geworden, en met sommigen ga ik soms motorrijden. Soms grappen ze onderling: ‘Kijk maar uit dat hij je niet bekeert.’

De eigenschappen van een goeie priester zijn voor mij respect, vriendelijkheid en een openheid naar iedereen. En je moet tussen de mensen staan. Ik merk dat vooral veel jonge mensen vandaag vragen

hebben over de zin van het leven. Dan kan geloof misschien een houvast zijn of wat vertrouwen bieden.

De kerk is altijd open. Ik heb al vaak mensen tot tranen toe bewogen gezien wanneer ze zo’n impressionant gebouw binnenstappen. Je kan niet ontkennen dat je een aanwezigheid voelt. Aangezien we hier in het hart van Brussel zitten, hebben we helaas ook te maken met grootstedelijke problemen: drugsdealen, geluidsoverlast, afval, wildplassen, graffiti. Vaak treffen we het portaal en het plein ‘s morgens zeer vuil aan. Dat getuigt van een gebrek aan respect. Ik probeer altijd de gulden middenweg te vinden met de daklozen en jongeren die hier rondhangen, al gebeurt het dat ik me kwaad maak. Zoals die ene keer toen ik het plein opstoof met mijn motor en toestapte op de Carapils drinkende en jointjes rokende jongeren, die het te bont maakten. “We mogen dit van de pastoor,’ zeiden ze. Waarop ik mijn helm afzette, mijn motorvest opende en antwoordde: ‘Ik ben de pastoor.’

Ze wisten even niet meer wat te zeggen.

Ten tijde van de aanslagen kregen we het hard te verduren. Als de inhoud van je tassen wordt gecontroleerd als je de kerk binnenkomt, voel je je niet bepaald welkom. We kregen al verschillende ernstige bedreigingen. Dan voel je je persoonlijk geraakt.

Door de jaren heen kan het beeld van een priester misschien wat somber geworden zijn. Maar priesters hebben altijd mensen samengebracht en hebben altijd een zeer belangrijke sociale rol vervuld binnen de gemeenschap. Ik probeer tijd te maken voor de mensen. Priester zijn is een levenshouding. Ik heb geen werkuren, je kan me regelmatig op een van de terrassen spotten, in gesprek bij een koffie. Mijn bureau is nooit dicht (lacht). Ik heb mijn geloof nooit in twijfel getrokken, omdat ik een extreem sterke verbintenis voel. Maar het is niet altijd even gemakkelijk, ik heb veel offers moeten brengen. Ik voel me zeker niet eenzaam of alleen, ik weet dat God aanwezig is met zijn onverklaarbare aantrekkingskracht, en ik heb genoeg vrienden met wie ik ‘s avonds gezellig een pintje kan gaan drinken.

— HILKE ANDRIES

Jérémie Schaub (33) Geboren in Brussel, opgegroeid in Frankrijk. Priester in de Sint-Katelijnekerk sinds 2014.

30

© SASKIA VANDERSTICHELE

15/07 > 20/08

ALLONS-Y ENSEMBLE !

SAMEN NAAR DE KERMIS!

15:00 > 01:00 • W-E 15:00 > 02:00 WWW.FOIREDUMIDI.BE - WWW.ZUIDFOOR.BE

FMIDI_BRUZZ_215x290mm.indd 1

4/07/17 21:34

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

“Waar wachten we op?

Mosselen eten tegen de klimaatopwarming”

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

Wij zijn een volk van schelpeneters. Ik bedoel daarmee: tweekleppige weekdieren. Het gaat nu even niet over slakken of schaaldieren, waar we nochtans ook weg mee weten.

De Wereldvoedselorganisatie deelde ooit de mosselconsumenten ter wereld onder in: ‘de Belgen en de rest van de wereld’. Wij eten straatlengtes meer Mytilus edulis, blauwe mossels, dan welk ander volk ook. De zuidelijke mossel, de ‘Spaanse’, eten we wat minder, omdat velen vinden dat die te sterk smaakt, en vaak ook minder ‘vol’ wordt aangevoerd dan de Zeeuwse bodemmossel. Ik was onlangs in Picardië. Mensen, wat een droevige mosselen die men ons daar voorschotelde!

Ook oesters vinden makkelijk hun weg naar Binche of Kortrijk. Wij zijn enthousiaste oestereters. Als we naar de Côte d’Opale rijden (en veel landgenoten doen dat regelmatig), dan storten we ons gretig op de plateaux de fruits de mer, waar we dan ook van amandes, praires, clams en clovisses of palourdes kunnen snoepen, naast al het andere zeefruit.

Met de moderne keuken kwamen daarbij de Aziatische venusschelpen (worden verkocht als vongole), de sint-jakobsschelpen, de scheermessen en onlangs kreeg ik nog eens groene mosselen uit de Stille Zuidzee (Perna spp.) op mijn bord. Dat zijn heel mooie mosselen, met een redelijke smaak. Kokkels, strandschelpen en nog véél meer soorten liggen occasioneel in de winkel of in de Chinese supermarkt.

Schelpen zijn heerlijk, zo goed als vetloos, maar wel licht gesuikerd (glycogeen). Tweekleppigen slaan hun reserves niet als vet, maar als suiker op. Dat maakt ze ook zo lekker! Maar dan is er de schelp zelf. Als wij mosselen kopen, kopen wij meer dan zeventig procent oneetbare schelp.

Kijk, mosselschelp bestaat uit calciet, calciumcarbonaat: CaCO3. Het dier haalt daarvoor calcium uit het water en koolzuur uit de lucht (via het water). Even terug naar de schoolboeken: koolstof heeft een atoomgewicht van 12, zuurstof 16, calcium 40: een molecule calciumcarbonaat heeft dus een atoomgewicht van 100. Koolzuurgas (CO2) heeft een gewicht van 44, wat betekent dat er in een kilogram

lege schelpen 440 gram CO2 zit opgesloten. De Belgen eten in een goed jaar allemaal samen zo’n 50.000 ton mosselen. Reken uit: 16,5 miljoen kilo CO2 uit de atmosfeer. En dat zonder de andere schelpen erbij te tellen!

Die weggevangen broeikasgassen kunnen geologische tijden lang blijven opgeslagen. Kijk maar naar de blauwe steen uit Lessines of Frasnes: die zijn bijna volledig opgebouwd uit koraal en schelpen, zo’n vierhonderd miljoen jaar geleden. Maar als je de lege schelpen naar de verbrandingsoven stuurt, dan maak je dat allemaal weer ongedaan: je schelp keert binnen het etmaal terug tot ongebluste kalk (CaO) en klimaatverwarmend koolzuurgas (CO2). Is dat niet rot spijtig?

Aan de golf van Mexico, zwaar geteisterd door vervuiling (de Deepwater Horizon-ramp van 2010), zijn de restaurateurs met een initiatief begonnen. Meer dan zestig procent van alle oesters in de VS wordt in de streek verorberd!

Zij laten al hun oesterschepen ophalen door een organisatie, the Alabama Coastal Foundation, die ze vervolgens in zee stort. Ook de stad New York heeft al jaren zo’n project (The Billion Oyster Project). Zo ontstaan, op de modderige ondergrond, schelpriffen, waarop dan spontaan weer oesters en andere schelpen beginnen groeien. Die halen CO2 uit het water en filteren de vervuiling weg.

Mochten wij dat hier doen, het zou véél efficiënter zijn, wij eten ook zoveel meer schelpen, en dan nog meestal op restaurant. Er zijn hier restaurants die wekelijks honderden kilo’s verzetten, op sommige mosselkermissen zelfs meer dan een ton. Waar wachten we op?

Mosselen eten tegen de klimaatopwarming.

Smakelijk.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Mosselen

33

Big City

Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

© WIKIMEDIA

Is het waar dat je gebouwen van Haussmann terugvindt op de Anspachlaan?

INGRID UIT LAKEN

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

D

ie mooie, eenduidige Haussmann-architectuur die de grandeur van Parijs blijft kenmerken: voor de ene biedt het visuele rust, voor de andere monotone solitude, als je langs de drie kilometer lange Rue de Rivoli flaneert, met overal hetzelfde gabarit (gevelhoogte). De prefect van de Seine, stedenbouwkundige Georges-Eugene Haussmann, mag onder Napoleon III (neef van Napoleon Bonaparte) het middeleeuwse Parijs platleggen om er met grote boulevards de volle zon binnen te laten. En om met een vernieuwd stratenplan, veel parken en squares, en vooral een uniforme gevelstijl in amper anderhalf decennium - tussen 1853 en 1870 - een nieuw cachet te geven aan de Lichtstad. De style Second Empire viert hoogtij. Onze koning Leopold II blijkt in 1855 duchtig onder de indruk van de realisaties die Haussmann heeft doorgevoerd. Het armtierige Brussel moet het nog stellen met een kronkelende open riool die de Zenne

was, en eveneens een erfenis van middeleeuwse straatjes. Met de liberaal Jules Anspach, die in 1863 burgemeester wordt, heeft de koning een kompaan voor de broodnodige modernisering en verfraaiing van Brussel. De Zenne die te vaak uit zijn oevers treedt, moet overkapt. De bouw van centrumlanen (18651880) zal grandeur introduceren. In 1871 wordt een Y-verbinding aangelegd tussen het nieuwe Zuidstation en het Noordstation. De goederenkarren en reizigerskoetsen kunnen dan breed door het centrum rijden. Meteen worden ook architectuurwedstrijden uitgeschreven, de eerste maal in 1872. Om prachtige handelspanden, hotels en burgerwoningen te bouwen.

Haussmann deelt dit vernieuwingsverhaal van Brussel niet. Het zijn andere architecten die de prijzen binnenhalen, die ieder voor zich een andere stijl etaleren: neobarok, neorenaissance, classicistisch,... Een Franse bouwpromotor-aannemer kaapt het totaalplan weg voor coördi-

De Anspachlaan in 1880, toen Boulevard du Centre, met gemengde bouwstijlen.

natie van de aanleg. Zijn naam: Jean-Baptiste Mosnier. Hij heeft zijn sporen in Parijs verdiend, en in Brussel waagt hij zich aan een makkelijk tweede succes à la Haussmann. Door Mosniers bevoordeelde architecten als de Fransman Pierre-Joseph Olive (en ook architect L’Homme) doen mee aan de concoursen. Olive mag het Grand Hotel (met 250 kamers) en enkele panden op de Boulevard du Centre (de latere Anspachlaan) bouwen. Ook andere architecten bekennen te behoren tot de Haussmann-strekking van de stijl Second Empire, wellicht om Leopold II’s folie des grandeurs te paaien. Maar de

Brusselaar wil bakstenen, geen Franse steen. Hij verkiest een eclectische stijl, divers van zijn buur, en zeker geen uniforme standaardgevels. Bovendien is dat type appartementsblokken niet comfortabel genoeg voor de begoede Brusselaar. Mosnier gaat met zijn copy-paste aannemersaanpak failliet.

Conclusie: de Haussmann-architectuur uit Parijs inspireerde Brussel wel, maar een succes was het niet.

— JEAN-MARIE BINST

VOLGENDE WEKEN Tot 23/8 leest u de vragen/antwoorden alleen online: www.bruzz.be

Zoek de

Schatten van Vlieg en ontdek of jij ruikt wat ik ruik !

Actie van 1 juli tot 31 augustus 2017

Vlieg heeft meer dan 300 schatkisten verstopt in musea, bibs, kastelen en op nog veel meer verrassende plekken in Vlaanderen en Brussel.

Vind jij een kist, dan beleef je een heus geuravontuur en maak je kans op te gekke prijzen!

Alle info op: www.uitmetvlieg.be/schattenvanvlieg

WELL HARDWELL MTV OF HARD SCHRIFTEN IFTEN A5 SCHR 80 bladzijdes lijn, 3-pack

099 WEEKACTIE! WEEKACTIE! WEEKACTIE! FLEECE PLAID

A GOOD DRINK

diverse kleuren en dessins polyester

CAMPING MUSTHAVES

DURACELL BATTERIJEN

KAMPEERTIP

12-PACK

bestekset 16-delig, opvouwbaar afdruiprek of reis isoleerkan

diverse smaken 330 ml (1 l = 1.36)

150x200 CM

499

045

SPAGHETTI TOP

HAMAMDOEK BADSTOF

266

169

549

6-STANDEN TUINSTOEL

Emoji strandlaken diverse prints katoen 70x140 cm

diverse kleuren katoen 90x170 cm

diverse kleuren katoen/elastaan maten S-XXL

AA of AAA

grijs of blauw aluminium frame

3.95

SLAZENGER BEACHVOLLEYBAL

kinder 3-DVD-box diverse titels

4.69

Cars, Frozen, Minions of Emoji

2.48

1395

749

AUTO ZITVERHOGER

tuinstoelhoes katoen antraciet 125x48 cm

Slazenger badmintonset incl. tas en 2 shuttles diverse kleuren

3.89

diverse kleuren

DOVE DEOSPRAY diverse varianten voor hem en haar 150 ml

automattenset universeel 4-delig

(1 l = 10.60)

4.99

795

H

T

RS

H

Y

& NIG

XT

E

D

346

AY

RA SO

F

5.55 5.69

39

FLEECE PICKNICKDEKEN

2 TO 1

babydoekjes sensitive of extra sterk 90 doekjes

0.79

solar snoerverlichting wit of multi color 50 LED, ca. 6.4 m

MTV OF HARDWELL SCHOOLSPULLEN penetui ca. 23x8 cm, 2-rings A4 ringbandmap of bureau organizer 12-delig

5

16

UP

Y

junior 37-pack

1

X I BILIT

premium quality midi 43-pack maxi 40-pack

2 PAAR

LE

F

diverse varianten dames: one size heren: maten 39-46

TEDDY CARE LUIERS

DR

DAMES/HEREN FOOTIES

aluminium achterzijde diverse prints 130x170 cm

159

299 199

INTEX LOUNGEBED

HEREN SINGLET

188x99 cm

diverse kleuren katoen maten M-XXL

3.46

Froyak campinglantaarn met handvat 2-in-1

3.46

995

Aanbiedingen geldig van woensdag 19 juli t/m dinsdag 25 juli 2017 Wilt u altijd op de hoogte blijven van acties en nieuwe producten?

Meld u dan aan voor de nieuwsbrief op www.action.com.

strandset in emmer 6-delig

1.24

099

ABSOLUTE BODEMPRIJZEN

0.99 - 1.99 - 2.99

Zet- en drukfouten voorbehouden.

VAKANTIETIP

OERDEGELIJKE DOVY-BELOFTES BESTEL ZONDER VOORSCHOT PRIJS BIJ BESTELLING BLIJFT 2 JAAR GELDIG BELGISCHE FABRIKANT VAN KEUKENS OP MAAT RECHTSTREEKS VAN FABRIKANT NAAR KLANT 10 JAAR ECHTE GARANTIE LEVENSLANGE SERVICE

SIRIUS – Gelakt glas

€ 17 900,Richtprijs= inclusief levering & plaatsing excl. toestellen, excl BTW en met laminaten werkblad.

KEUKEN

TRENDS DAGEN

22 23 24 25 27 28 29 30 31

OPEN et tijdens h lof bouwver Gesloten 21 juli

JULI

op

PROVENCE – Fineer eik geplankt

€ 20 600,Richtprijs= inclusief levering & plaatsing excl. toestellen, excl BTW en met laminaten werkblad.

GRATIS* VAATWAS + 50% KORTING* OP HET DUURSTE TOESTEL

Wij maken úw keuken!

DESIGN – Laminaat

€ 8 100,Richtprijs= inclusief levering & plaatsing excl. toestellen, excl BTW en met laminaten werkblad.

ALTIJD OPEN OP ZONDAG - WWW.DOVY.BE MA-ZA: 9U-12U EN 14U-19U - ZON- EN FEESTDAGEN: 10U-18U - GESLOTEN OP WOENSDAG

Aalst - De Gheeststraat 1 - tel 054 41 13 03 Grimbergen - Vilvoordsesteenweg 397 - tel 02 251 30 64 Sint-Genesius-Rode - Waterloosesteenweg 246a - tel 02 380 30 85

AALST l AWANS (LUIK) l BRUGGE l DOORNIK l GERAARDSBERGEN l GRIMBERGEN l HAM l HASSELT l HERENT l IEPER l MAASMECHELEN l MALDEGEM l MECHELEN l NANINNE (NAMEN) OOSTAKKER l ROESELARE l SCHOTEN l SINT-GENESIUS-RODE l SINT-NIKLAAS l TIENEN l TURNHOUT l WAREGEM l WAVER * Actie geldig van 01/07/2017 tot en met 31/07/2017 bij aankoop van een keuken met minimum 4 inbouwtoestellen. Niet cumuleerbaar met andere acties. Voorwaarden > vraag ernaar in één van onze toonzalen.

DB401907G7

WIJ ZOEKEN: EEN LOGISTIEK VERANTWOORDELIJKE FUNCTIEOMSCHRIJVING : • Behandelen van inkomende goederen: controle en registratie.

• Behandelen van uitgaande goederen: controle, registratie, correct verpakken, juist documenteren.

• Zorgvuldig opvolgen van het voorraadbeheer. Efficiënt stockbeheer qua ruimte en plaats.

• Het opmaken van etiketten en verzendlijsten voor een efficiënte verwerking door de transporteur.

PROFIEL : • Je hebt kennis en ervaring opgebouwd in een soortgelijke functie • Je kan nauwkeurig en met oog voor detail werken • Je bent een teamplayer die graag informatie deelt en leert van anderen • Je communiceert correct met de teammanager • Je bent zorgzaam voor je eigen werkplek en materiaal

ons op Facebook!

WIJ BIEDEN : • Een aantrekkelijke werkomgeving • Wij zorgen voor de nodige opleiding en verdere permanente vorming • Aangename werksfeer en boeiende job in een hecht team • Motiverend salaris, aangevuld met extralegale voordelen

Wij zijn een Belgisch bedrijf gespecialiseerd in de distributie van medisch materiaal aan ziekenhuizen en privépraktijken in volle expansie.

Facebook.com/streekpersoneel.be

CONTACTGEGEVENS : lut@rmsmedicaldevices.com WEBSITE : www.rmsmedicaldevices.com ADRES : Omer Devidtslaan 50, 1760 Roosdaal

DB337977A7

9 fijne dagen vanaf:

ALL IN CARAÏBEN CRUISE 2018

¤1699

UNIEK! Rechtstreekse vlucht vanuit Brussel!

NIEUWE AUTO NODIG?

All-in!

De 5 bekende Blauwe Vogel-troeven: • • • • •

non-stop van Brussel naar Guadeloupe! knappe vaarroute: elke dag een andere haven volpension, fooien & onbeperkt dranken inbegrepen Blauwe Vogel-vertegenwoordiger aan boord gewone identiteitskaart is voldoende

eenmalige afreis: INFODAG: dinsdag 8 augustus om 15u

zaterdag 17 maart 2018

in het Blauwe Vogel-auditorium. Ontdek deze droomreis van A tot Z! (gratis toegang, wel even reserveren, aub)

ideale periode: 29˚C

Nummer 1 in België voor nieuwe wagens

Luikerstwg. 62 • St-Truiden • tel. 011 705 500 • meer info: www.deblauwevogel.be DB399960F7

VOORDEELBON € 14,99

• Je ontvangt 10 nummers per jaar • Je betaalt slechts € 22 per semester • Je ontvangt gratis deze originele sapdispenser ter waarde van € 23

EEN KEUKEN VAN SIEMATIC T.W.V.

praktisch, luxueus & vooral gezellig

4x

3 interieurs met planten in de hoofdrol

Bezige bijen

Flandriens in de dop Fietsen met de kinderen door het Heuvelland

NR. 124 | MEI 2017 | JAARGANG 16 | ISSN 1378-7101 | P509556 | 5 EURO

I I I I

I I I I

✉

Surf naar http://promotie.abonnementen.be en vermeld jouw persoonlijke voordeelcode:

GQKXW

Stuur de antwoordkaart volledig ingevuld naar Nest, Abonnementenservice, DA 852-264-3, 8800 Roeselare.

Frankeren hoeft niet.

NEST-ABONNEERKAART

Bestel ook online op www.dezeweek.be/weekendbox eek.be/weekendbox (gratis thuisgeleverd)

ik neem een abonnement op en ontvang gratis deze originele sapdispenser.

I I I I

I I I I

I I I I I I I I I I I I I I I Gemeente: I I I I I I I I

Uw voordeel € 10

14,99

Invullen in hoofdletters a.u.b.

I I I I Voornaam: I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I Nr.: I I I I Bus: I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I E-mail:

Voor de betaling van mijn abonnement kies ik voor:

i.p.v. 24,99

de gewenste betaalwijze aankruisen a.u.b.

Domiciliëring: ik geef toestemming aan Roularta Media Group/ € 22 te innen door debet van mijn rekeningnummer: IBAN I B I E I I I - I I I I I - I I I I I - I I I I Identificatienummer van de schuldeiser: BE97ZZZ0434278896 Mandaatreferentie: GQKXW-uw rekeningnummer-001 Datum: ____ /____ / 2017 Handtekening:

om halfjaarlijks

I

OB68909

Naam: Straat: Postnr.: Tel.:

@

✂

Ja,

ntdek de verborgen plekjes in eigen land in deze unieke Michelin Weekendbox België. Vijf reisgidsen in verzamelbox voor weekenduitstappen, dicht bij huis. Must sees en must do’s, bezienswaardigheden in woord en beeld, uitgewerkte reisplannen, méér dan 500 adressen voor tafelen, uitgaan of shoppen, stadsplattegronden en de befaamde Michelinsterrenbeoordeling. Méér dan 700 bladzijden unieke reiservaring in eigen land.

Hoe kan je snel profiteren van dit aanbod?

GQKXW

OB69004

SPECIAL WONEN

Je huis vol groen

3 IMKERS VERTELLEN 5 ZOUTE & ZOETE RECEPTEN MET HONING

O

€20.000

De nieuwe stadskeuken

Michelin en de groene reisgids gaan op weekend !

DE WEEKENDBOX BELGIË BRUGGE & KUST – ARDENNEN – BRUSSEL – ANTWERPEN – GENT

Inhoud: 6 liter - Materiaal: glas Kraantje: kunststof

WIN

boeketten om zelf te maken

GRATIS

✁

Geniet van dit zomerse aanbod:

HET GOEDE LEVEN, BINNEN & BUITEN

DB321862K6

Reisfamilie Carlier

Overschrijving: stuur mij een overschrijvingsformulier voor de betaling van € 44 (= 10 nrs/1 jaar) Aanbod geldig tot 30/09/2017 voor nieuwe abonnees in België en zolang de voorraad strekt.

respecteert jouw privacy. Jouw gegevens gebruiken we voor onze abonnementenadministratie. Check je graag wat er over jezelf in ons bestand zit? Of wil je dat we jouw adres schrappen? Neem dan contact op met Roularta Media Group, Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare. Soms geven wij adressen door aan bedrijven of organisaties met interessante informatie voor jou. Wil je dat liever niet?

Kruis dan dit vakje aan: DB395708F7

*Actie zonder aankoopverplichting. Extra voordeelbonnen via www.dezeweek.be/ weekendbox. Winkelprijs Standaard Boekhandel € 24,99. Uw voordeel € 10. Actie geldig zolang de voorraad strekt, t.e.m. 19/08/2017.

Niet cumuleerbaar met andere kortingen en/of promotionele aanbiedingen. Bij uitputting van de promotie kan u reserveren voor afhaling op een latere datum. Deze aanbieding is niet geldig op de voorraad op de winkelvloer tegen de gewone handelsprijs, noch op de webshop van Standaard Boekhandel.

Haal met deze voord voordeelbon deelbon ‘DE WEEKENDBOX BELGIË’ bij Standaard Boekhandel voor € 14,99* i.p.v. € 24,99 of bestel online op www.dezeweek.be/ weekendbox DB397252F7